MALİYE BAKANLIĞI TÜRKİYE DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME SÜRECİ 03.02.2011
SUNUM PLANI I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE II. TÜRKİYE DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME III. SONUÇ 2
ÇOK YILLI BÜTÇELEME (ORTA VADELİ HARCAMA ÇERÇEVESİ) NEDİR? Kamu kaynaklarının politika önceliklerine göre tahsis edilmesini sağlayan şeffaf bir planlama ve bütçe oluşturma sürecidir. 3 TEMEL PRENSİBE DAYANIR: 1. Makroekonomik yapıyla ve hedeflerle tutarlı bir şekilde kamu harcamaları için ayrılacak kaynağın yukarıdan aşağıya (top - down) doğru tahmin edilmesi, 2. Hem mevcut hem de yeni uygulanacak olan politikaların maliyetlerinin aşağıdan yukarıya (bottom-up) doğru tahmin edilmesi, 3. Toplam kamu kaynaklarıyla bu maliyetleri ilişkilendiren ve karşılaştıran bir işleyişin oluşturulması Tavandan tabana kaynak dağılımı; hükümetin öncelikleri ve yapısal reformları da esas alarak mali hedefleri belirten ve gelir ve gider tahminlerini ortaya koyan bir çerçevedir. 3
TÜRKİYE DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME Çok yıllı bütçeleme 2003 yılında 5018 sayılı Kanun (md.15,16,17,18) ile mevzuatımıza girmiştir. 2006 yılından itibaren çok yılı bütçeler hazırlanmaya başlanılmıştır. 2009-2011 dönemi orta vadeli bütçelemede 4. uygulama dönemidir. 4
TÜRKİYE DE ORTA VADELİ HARCAMA SİSTEMİ Hükümet Politikaları Ülke Düzeyi Kalkınma Planı ve Yıllık Programlar Orta Vadeli Program Orta Vadeli Mali Plan Orta ve Uzun Dönemli İdare Stratejik Planı İdare Performans Programı Harcama Birimi A Uygulama (Performans Programı) Harcama Birimi B Uygulama (Performans Programı) Kamu İdaresi Düzeyi Harcama Birimi A Uygulama (Operasyonel Plan) İdare Bütçesi Harcama Birimi B Uygulama (Operasyonel Plan) 1 Yıllık Harcama Birimi A Faaliyet Raporu Harcama Birimi B Faaliyet Raporu İdare Faaliyet Raporu Performans Değerlendirmesi (Kurum İçi Değerlendirme) Performans Denetimi (İç Denetim ve Sayıştay) 5
TÜRKİYE DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİ ORTA VADELİ PROGRAM ORTA VADELİ MALİ PLAN BÜTÇE HAZIRLAMA REHBERİ BÜTÇE ÇAĞRISI YATIRIM GENELGESİ YATIRIM PROGRAMI HAZIRLAMA REHBERİ BÜTÇE TEKLİFLERİ BÜTÇE KANUN TASARISI 6
TÜRKİYE DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ -I 1. Orta Vadeli Programın Bakanlar Kurulunca Kabul Edilmesi (Mayıs Sonu), I. Temel amaç II. Makroekonomik politika ve hedefler A. Makroekonomik politikalar B. Program dönemi hedef ve göstergeleri III. Program dönemi gelişme eksenleri IV. Sektörel politikalar 2. Orta Vadeli Mali Planının Yüksek Planlama Kurulunca Kabul Edilmesi (15 Haziran), I.Merkezi Yönetim Bütçesinin Dayandığı Temel Makroekonomik Göstergeler ve Politikalar II.Merkezi Yönetim Bütçe Büyüklükleri III. Merkezi Yönetim Bütçe Açığının Finansmanı IV. Kurumsal Ödenek Teklif Tavanları ve Bütçe Hazırlık Sürecine İlişkin Hususlar 7
TÜRKİYE DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ -II 3. Bütçe Çağrısı ve Eki Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım Genelgesi ve Eki Yatırım Programı Hazırlama Rehberinin Yayımlanması (Haziran sonu), 4. Ödenek Tekliflerinin Görüşülmesi ve Tekliflerinin Gönderilmesi (Temmuz sonu), 5. YPK tarafından Makro Tahminlerin Netleştirmesi (Ekim Ayı İlk Haftası) 6. Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısının T.B.M.M. ne Sunulması (17 Ekim), 7. Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısının T.B.M.M. nde Görüşülmesi. 8
UYGULAMADA KARŞILAŞILAN BAZI ZORLUKLAR Gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye ye ilişkin makroekonomik göstergelerin hızlı bir şekilde değişmesi, Birden fazla orta vadeli belgenin varlığı, Kamu idarelerinde orta vadeli planlama altyapısının yetersizliği, Harcamacı bakanlık ve kuruluşlara bütçe hazırlığı için verilen zamanın yetersizliği, Ödenek tavanlarının bağlayıcı olmaması. 9
ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN BAŞARILI OLMASI İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR Siyasi destek ve kararlılık Gerçekçi makroekonomik tahminler yapılması, Politikalardan sapmaların maliyetinin hesaplanması, Harcamaların etkin şekilde kontrolü, Sonuçların raporlanması ve kamuoyu ile paylaşılması, Bilişim sisteminin etkin kullanımı. 10
TEŞEKKÜRLER 11