İSTATİSTİKLERLE A N K A R A 2016

www..org.tr

İSTATİSTİKLERLE ANKARA2016

2 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

İÇİNDEKİLER TEMEL GÖSTERGELER... 8 ANKARA DA YAŞAMAK... 12 NÜFUS VE DEMOGRAFİ... 12 GÖÇ... 52 SOSYAL HİZMETLER... 64 SİVİL TOPLUM... 76 SAĞLIK... 82 EĞİTİM... 90 KONUT ve BARINMA... 112 ULAŞIM... 116 HABERLEŞME... 126 KÜLTÜR SANAT... 132 ANKARA DA ÇALIŞMAK... 138 TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER... 138 DIŞ TİCARET... 146 GELİR DAĞILIMI VE YOKSULLUK... 150 İSTİHDAM... 154 YATIRIM VE TEŞVİKLER... 172 AR-GE VE YENİLİKÇİLİK... 178 TARIM... 196 TURİZM... 204 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 3

ANKARA DA ÇEVRE ve ENERJİ... 214 TEMEL DEĞERLER... 214 PETROL ve DOĞALGAZ... 218 SU... 222 ELEKTRİK... 236 4 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

TEMEL GÖSTERGELER

TEMEL GÖSTERGELER TEMEL GÖSTERGELER Tablo 1 : Temel Göstergelerle Ankara Gösterge Değer Birim Yıl İl Nüfusu 5.270.575 Kişi 2015 Büyükşehir Belediye Sınırları 5.270.575 Kişi 2015 İçindeki Nüfus Yıllık Nüfus Artış Hızı 23.1 Binde 2015 Şehir Nüfusunun Toplam Nüfus 100 % 2012* İçindeki Oranı Nüfus Yoğunluğu 215 Kişi/km 2 2015 Ortanca Yaş 32.7 Yaş 2015 Toplam Yaş Bağımlılık Oranı 40.90 % 2015 Net Göç Hızı 9.7 % 2014-2015 İlköğretim Net Okullaşma Oranı 97.32 % 2014-2015 Yüz bin Kişi Başına Hastane Yatak Sayısı On bin Kişi Başına Tiyatro Koltuk Sayısı Belediyelerde Kişi Başı Temin Edilen Günlük Su Miktarı Belediyeler Tarafından Çekilen Su Miktarı Kişi Başına Toplam Elektrik Tüketimi Bin Kişi Başına Özel Otomobil Sayısı 266 Adet 2014 31 Adet 2014 217 Litre/ kişi-gün 2012 385.673 Bin m 3 /yıl 2012 2117 KWh 2013 232 Adet 2015 8 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

TEMEL GÖSTERGELER İşsizlik Oranı 11.12 % 2015 İstihdam Oranı 46.4 % 2015 İşgücüne Katılma Oranı 52.2 % 2015 Kişi Başına Gayri Safi Katmadeğer 12.259 $ 2011 Ankara da Üretilen Gayrisafi Katma Değerde Sektörlerin Payları Hizmetler 71.5 % 2011 Sanayi 25.7 % 2011 Tarım 2.8 % 2011 İhracat 7.0 Milyar 2015 İthalat 9.8 Milyar 2015 İhracatın İthalatı Karşılama 71.4 % 2015 Durumu Yoksulluk Oranı 19.8 % 2014 Kaynak: TÜİK. ADNKS. Bölgesel İstatistikler. Seçilmiş Göstergelerle Ankara. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 9

ANKARA DA YAŞAMAK

ANKARA DA YAŞAMAK ANKARA DA YAŞAMAK NÜFUS VE DEMOGRAFİ Şekil 1 : Ankara da Nüfusun Tarihsel Değişimi (Milyon) Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1927-2007. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları 2007-2015. Tablo 2 : Nüfus Artış Hızı ve Türkiye Oranı Yıllar Nüfus Nüfus Artış Hızı (%) Ankara/ Türkiye Nüfus Oranı (%) 1927 404.581 2.96 1940 602.965 3.4 3.48 1950 819.693 2.8 2.96 1960 1.276.380 4.9 3.91 1970 2.041.658 4.4 4.76 12 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK Yıllar Nüfus Nüfus Artış Hızı (%) Ankara/ Türkiye Nüfus Oranı (%) 1980 2.854.689 3.4 5.73 1990 3.236.626 1.3 6.38 2000 4.007.860 2.2 5.73 2007 4.466.756 1.6 5.91 2008 4.548.939 1.8 6.32 2009 4.650.802 2.2 6.36 2010 4.771.716 2.6 6.41 2011 4.890.893 2.5 6.47 2012 4.965.542 1.5 6.54 2013 5.045.083 1.59 6.56 2014 5.150.072 2.06 6.58 2015 5.270.575 2.31 6.63 Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1927-2007. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları 2007-2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 13

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 2 : Ankara Nüfus Artış Hızı ve Nüfusun Türkiye Oranının Tarihsel Değişimi Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1927-2007. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları 2007-2015. 14 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 3 : Ankara da Şehir ve Köy Nüfusunun Tarihsel Değişimi Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1927-2007. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları 2007-2015. *5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile Büyükşehir belediyelerinin sınırları. il mülki sınırları; İlçe belediyelerinin sınırları. bu ilçelerin mülki sınırlarıdır değişikliği getirilmiştir. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 15

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 4 : Ankara da Şehir/Köy Nüfus Oranının Tarihsel Değişimi Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1927-2007. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları 2007-2012. 2008 yılında mücavir alanın genişlemesiyle beraber köy statüsünde bulunan yerleşim yerleri büyükşehir sınırlarına dâhil edilmiş ve buna bağlı olarak 2009 yılında 2000 yılına göre şehir/köy nüfusu oranında büyük artış olmuştur. 2012 yılından itibaren köy nüfusu şehir nüfusuna dahil edilerek tek istatistik sunulmaktadır. Şekil 5 : Ankara da Nüfusun İlçelere Dağılımı 2015 % 16 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 6 : İlçelere Göre Nüfus Yoğunluğu (kişi / km 2 ). 2015 Ankara: 215 Kaynak: TÜİK ADNKS 2015. Ankara Valiliği İl Brifingleri. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 17

ANKARA DA YAŞAMAK Tablo 3 : İlçelere göre il/ilçe merkezi nüfusu 2015 İl/İlçe merkezi Toplam Erkek Kadın Akyurt 30.245 15.388 14.857 Altındağ 363.687 183.182 180.505 Ayaş 12.678 6.410 6.268 Bala 21.618 11.262 10.356 Beypazarı 47.582 23.685 23.897 Çamlıdere 6.479 3.196 3.283 Çankaya 922.536 446.575 475.961 Çubuk 86.055 43.485 42.570 Elmadağ 43.776 22.355 21.421 Etimesgut 527.959 265.376 262.583 Evren 2.847 1.401 1.446 Gölbaşı 122.288 62.312 59.976 Güdül 8.392 4.071 4.321 Haymana 28.355 14.471 13.884 Kalecik 13.388 6.747 6.641 Kazan 51.764 26.600 25.164 Keçiören 889.876 439.313 450.563 Kızılcahamam 25.179 12.554 12.625 18 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK İl/İlçe merkezi Mamak 607.878 304.502 303.376 Nallıhan 29.209 14.461 14.748 Polatlı 121.858 61.267 60.591 Pursaklar 133.961 67.324 66.637 Sincan 506.950 258.229 248.721 Şereflikoçhisar 33.729 17.060 16.669 Yenimahalle 632.286 310.009 322.277 Toplam 5.270.575 2.621.235 2.649.340 Kaynak: TUİK ADNKS 2015. * 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile Büyükşehir belediyelerinin sınırları. il mülki sınırları; İlçe belediyelerinin sınırları. bu ilçelerin mülki sınırlarıdır değişikliği getirilmiştir. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 19

ANKARA DA YAŞAMAK Tablo 4 : İlçe Nüfuslarının Yıllara Göre Değişimi. 2010-2015 Nüfus Değişimi (Binde) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Değişim ( ) Ankara 4.771.716 4.890.893 4.965.542 5.045.083 5.150.072 5.270.575 0.16 Akyurt 26.006 26.780 27.201 28.349 29.403 30.245 2.10 Altındağ 365.920 365.915 363.744 359.597 361.259 363.687-0.11 Ayaş 13.291 13.166 13.087 12.997 13.018 12.678-0.61 Bala 19.426 18.861 17.397 23.138 22.142 21.618-2.61 Beypazarı 46.493 47.018 46.738 47.234 47.646 47.582 0.17 Çamlıdere 7.297 6.993 6.739 7.181 6.781 6.479-3.43 Çankaya 797.109 813.339 832.075 914.501 913.715 922.536 1.75 Çubuk 81.747 82.156 82.614 83.449 84.636 86.055 0.74 Elmadağ 43.311 44.140 43.856 43.873 43.666 43.776 0.30 Etimesgut 386.879 414.739 425.947 469.626 501.351 527.959 6.83 Evren 3.343 3.227 3.011 2.995 2.901 2.847-3.69 Gölbaşı 95.109 105.006 110.643 115.924 118.346 122.288 4.30 Güdül 8.971 8.891 8.656 8.921 8.626 8.392-1.67 Haymana 33.886 32.705 31.058 42.566 31.176 28.355-3.01 Kalecik 14.517 13.969 13.648 13.678 13.604 13.388-1.67 Kazan 39.537 42.090 43.308 45.879 47.224 51.764 3.37 Keçiören 817.262 831.229 840.809 848.305 872.025 889.876 1.41 Kızılcahamam 25.203 24.966 24.635 26.694 25.767 25.179-0.28 Mamak 549.585 558.223 559.597 568.396 587.565 607.878 1.68 Nallıhan 30.571 30.351 30.299 29.797 29.289 29.209-0.67 20 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK Polatlı 117.473 119.510 119.349 117.393 121.101 121.858 0.98 Pursaklar 108.211 114.833 119.593 123.857 129.152 133.961 4.60 Sincan 456.420 468.129 479.454 484.694 497.516 506.950 1.68 Şereflikoçhisar 35.989 36.071 35.042 34.577 33.946 33.729-0.46 Yenimahalle 648.160 668.586 687.042 591.462 608.217 632.286 0.37 Kaynak: TÜİK ADNKS. 2010-2015. Şekil 7 : İlçe Nüfuslarının Yıllara Göre Değişim Oranları (Binde) Kaynak: TÜİK ADNKS. 2010-2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 21

ANKARA DA YAŞAMAK Tablo 5 : Türkiye ve Üç Büyük İl Karşılaştırmaları. 2015 Toplam Nüfus Kaynak: TÜİK ADNKS. 2015. 2023 Nüfus Projeksiyonu Yıllık Nüfus Artış Hızı ( ) Nüfus Yoğunluğu Toplam yaş bağımlılık oranı Cinsiyet oranı (%) Türkiye 78.741.053 84.247.088 13,36 102 % 47,57 100,72 Ankara 5.270.575 5.927.209 23,13 215 % 40,91 100,87 İstanbul 14.657.434 16.568.500 19,32 2821 % 40,36 99,43 İzmir 4.168.415 4.405.279 13,37 347 % 40,99 98,94 Tablo 6 : Cinsiyete Göre Ortanca Yaş 2015 2023 Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Türkiye 31,0 30,4 31,6 34,0 33,3 34,6 Ankara 32,7 32,0 33,4 35,7 35,0 36,3 İstanbul 31,5 31,1 31,9 34,8 34,4 35,2 İzmir 35,3 34,5 36,1 38,9 38,1 39,8 Kaynak: : TÜİK ADNKS 2015. TÜİK İstatistiklerle Yaşlılar 2015. 22 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 8 : Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı. 2015 Kaynak: TÜİK ADNKS. 2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 23

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 9 : Ankara Nüfus Piramidi. 2010 ve 2015 Kaynak: TÜİK. ADNKS 2010 ve 2015 24 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 10 : İlçe Nüfus Piramitleri. 2015 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 25

ANKARA DA YAŞAMAK 26 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 27

ANKARA DA YAŞAMAK 28 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 29

ANKARA DA YAŞAMAK 30 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 31

ANKARA DA YAŞAMAK 32 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 33

ANKARA DA YAŞAMAK 34 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 35

ANKARA DA YAŞAMAK 36 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 37

ANKARA DA YAŞAMAK Tablo 7 : Yıllara Göre Yaş Bağımlılık Oranları (%) Ankara Türkiye Toplam Yaşlı Genç Toplam Yaşlı Genç 1980 64,61 5,72 58,89 78,12 8,45 69,67 2010 40,99 9,55 31,44 48,89 10,76 38,13 2011 40,71 9,68 31,03 48,42 10,91 37,51 2012 40,59 9,92 30,67 48,03 11,12 36,91 2013 40,62 10,14 30,47 47,65 11,35 36,3 2014 40,52 10,26 30,26 47,60 11,76 35,83 2015 40,90 10,80 30,10 47,60 12,20 35,40 Kaynak: TÜİK. İstatistik Göstergeler. ADNKS 2015. DİE 1980. Tablo 8 : Kadın Nüfusun Yaş Bağımlılık Oranı (%). 2015 Ankara İstanbul İzmir Kadın Nüfus Genç Bağımlılık Oranı 30,1 31,6 26,8 Kadın Nüfus Yaşlı Bağımlılık Oranı 10,8 8,7 14,2 Kadın Nüfus Toplam Yaş Bağımlılık Oranı 40,9 40,4 41,0 Kaynak: : TÜİK. ADNKS 2015. 38 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 11 : Medeni Duruma Göre Nüfus Oranları. 15+ Yaş (%). 2015 Kaynak: TÜİK. İstatistik Göstergeler. ADNKS 2015Medeni Duruma Göre Nüfus 15+ Yaş. Tablo 9 : Ortalama Evlenme Yaşı.İlk Evlenme Yaşı ve Kaba Evlenme Hızı. 2015 Ortalama evlenme yaşı Ortalama ilk evlenme yaşı Erkek Kadın Erkek Kadın (%) Türkiye 29,1 25,3 27 23,9 7,71 İstanbul 29,8 26,4 27,9 25,1 7,88 İzmir 30,9 27,4 27,9 25 7,84 Ankara 29,9 26,5 27,4 24,8 7,32 Kaba evlenme hızı İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 39

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 12 : Ankara da Yaş Gruplarına göre evlenmeler. 2015 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Demografi. 2015. Tablo 10 : Yıllara Göre Ankara da Evlenme Boşanma İstatistikleri 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Evlenmeler 34.445 35.498 36.191 36.509 37.130 38.139 Kaba Evlenme Hızı (%) 7.33 7.35 7.34 7.29 7.28 7.32 Boşanmalar 10.260 10.491 11.083 11.221 11.359 10.950 Kaba Boşanma Hızı(%) 2.18 2.17 2.25 2.24 2.23 2.1 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Demografi. 2015. 40 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 13 : Yıllara Göre Evlenme ve Boşanma Sayıları. Ankara 2015 45.000 40.000 34.445 35.498 36.191 36.509 37.130 38.139 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 10.260 10.491 11.083 11.221 11.359 10.950 5.000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Evlenmeler Bo anmalar Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Demografi. 2015. Şekil 14 : Yıllara Göre Ankara da Boşanma ve Evlenme Hızları Yüzde 2,3 2,25 2,2 2,15 2,1 2,05 2 7,32 2,1 2010 2011 2012 2013 2014 2015 7,36 7,34 7,32 7,3 7,28 7,26 7,24 Yüzde Kaba Bo anma H z Kaba Evlenme H z Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Demografi. 2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 41

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 15 : Evlilik Süresine Göre Boşanmalar (%). 2015 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Demografi. 2015. 42 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK Tablo 11 : İlçe ve yaş grubuna göre ölümler. 2013 Toplam 0 1-4 5-14 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+ Akyurt 135 10 - - 2 4 1 7 24 32 55 Altındağ 1.739 79 11 11 27 35 60 151 263 337 765 Ayaş 101 1 - - 2 2 1 6 15 20 54 Bala 149 3-2 4 4 5 5 28 35 63 Beypazarı 305 2 2 1 7 5 8 16 32 49 182 Çamlıdere 84 1 - - 1 - - 3 7 19 53 Çankaya 4.211 47 7 20 27 49 106 242 487 725 2.501 Çubuk 473 7 1 4 9 4 15 29 60 95 249 Elmadağ 207 8 3 4 5 2 3 20 31 45 86 Etimesgut 1.277 48 14 18 23 35 55 123 200 239 522 Evren 32 - - - - - - - 4 9 19 Gölbaşı 457 21 7 3 10 14 19 27 54 93 209 Güdül 116 - - - - 1 2 4 11 19 79 Haymana 229 6 3-1 4 5 16 33 51 110 Kalecik 160 3-2 1 4-5 13 40 92 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 43

ANKARA DA YAŞAMAK Toplam 0 1-4 5-14 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75+ Kazan 175 5 4-2 2 12 16 30 38 66 Keçiören 3.413 102 21 12 35 85 110 290 489 747 1.522 Kızılcahamam 263 3 - - 3 2 1 7 25 70 152 Mamak 2.311 56 17 17 48 73 107 192 345 425 1.031 Nallıhan 287 2 1 3 2 4 3 12 38 56 166 Polatlı 569 16 4 4 9 5 25 54 83 114 255 Pursaklar 401 19 5 6 15 11 18 38 60 76 153 Sincan 1.635 69 19 28 40 40 74 173 262 315 615 Şereflikoçhisar 239 1 2 2 3 5 9 14 32 50 121 Yenimahalle 2.861 64 12 22 35 64 95 219 458 591 1.301 Kaynak: TÜİK. Seçilmiş Göstergelerle Ankara. 2014 44 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 16 : Ankara da Yaş Grubuna Göre Ölümler. 2014 %49 Toplam: 22.393 %11 %5 %6 %8 %9 0 1-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75 + Şekil 17 : İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına göre bebek ölüm hızı. 2010-2015 ( ) 12,0 10,0 8,0 ( ) 6,0 4,0 2,0 0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 stanbul 9,6 8,0 8,6 8,0 9,0 8,5 zmir 9,7 10,8 10,9 7,1 9,2 8,8 Ankara 8,4 9,2 8,4 7,9 6,9 7,5 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Demografi. 2010-2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 45

ANKARA DA YAŞAMAK Tablo 12 : İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına göre doğumlar. 2010-2015 Düzey 1 Düzey 3 2010 2011 2012 2013 2014 2015 TR1 İstanbul TR2 Batı Marmara İstanbul 213.821 212.809 226.205 228.844 241.474 241.121 36.284 37.002 38.487 38.742 40.03 40.183 TR3 Ege 128.112 127.561 133.208 132.011 136.968 136.279 İzmir 50.303 50.873 53.895 53.264 55.712 55.553 TR4 Doğu Marmara TR5 Batı Anadolu 100.386 99.462 105.073 105.552 110.813 111.975 106.921 107.798 111.132 112.358 117.003 116.847 Ankara 68.271 69.126 71.512 72.854 76.425 76.944 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Demografi. 2010-2015. Tablo 13 : Ankara Doğum İstatistikleri. 2010-2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Doğumlar 68.271 69.126 71.512 72.854 76.425 76.944 Doğurganlık Hızı 1,66 1,65 1,69 1,71 1,77 1,76 Kaba Doğum Hızı 14,5 14,3 14,5 14,6 15,0 14,8 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Demografi. 2010-2015. 46 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK Şekil 18 : Annenin Yaş Grubuna Göre Doğumlar. Ankara. 2015 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Demografi. 2015. Şekil 19 : Aya Göre Doğumlar. Ankara. 2013-2015 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Demografi. 2013-2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 47

ANKARA DA YAŞAMAK Tablo 14 : İntiharlar (Yüz Bin Kişide) 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Türkiye Erkek 5.14 5.4 5.85 5.67 5.06 6.3 6.23 5.88 Kadın 2.81 2.52 2.19 2.36 2.17 2.43 2.29 2.05 Ankara Toplam 4.08 3.84 3.67 3.91 3.56 4.46 3.92 4.26 İstanbul Toplam 3.13 2.93 3.15 3.28 2.88 3.94 3.53 2.94 İzmir Toplam 4.28 4.56 4.78 4.32 3.77 5.44 5.26 4.80 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Demografi. 2014. Tablo 15 : Cinsiyet Ve Nedene Göre İntiharlar. 2014 Türkiye Ankara İstanbul İzmir Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Toplam 2.276 789 166 51 312 107 156 40 Hastalık 376 173 37 21 67 32 19 11 Aile Geçimsizliği 198 77 19 3 24 10 24 4 Geçim Zorluğu 244 12 12-26 1 39 2 Ticari Başarısızlık 39 1 6-5 - 12 1 Hissi ilişki ve istediği ile evlenmeme 74 22 5 2 7 3 6 3 Öğrenim Başarısızlığı 4 4 - - 1 - - 2 Diğer 148 72 6 2 54 27 2 1 Bilinmeyen 1.193 428 81 23 128 34 54 16 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Demografi. 2014. 48 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA YAŞAMAK İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 49

GÖÇ

GÖÇ Tablo 16 : Ankara Temel Göç Göstergeleri Toplam Net Göç Hızı Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Nüfus (Binde) 1975-1980 2.423.789 253.407 203.908 49.499 20.6 1980-1985 2.843.732 257.516 220.885 36.631 13 1985-1990 2.825.967 326.301 256.790 69.511 24.9 1995-2000 3.597.662 377.108 286.224 90.884 25.6 2007-2008 4.548.939 156.760 126.198 30.562 6.7 2008-2009 4.650.802 168.193 131.114 37.079 8 2009-2010 4.771.716 182.845 133.440 49.405 10.4 2010-2011 4.890.893 191.864 137.385 54.479 11.2 2011-2012 4.965.542 160.235 137.834 22.401 4.5 2012-2013 5.045.083 186.642 153.791 32.851 6.5 2013-2014 5.150.072 203.621 163.612 40.009 7.8 2014-2015 5.270.575 204.048 153.001 51.047 9.7 Kaynak: TÜİK ADNKS 2015. Şekil 20 : Karşılaştırmalı Net Göç (Alınan-Verilen Göç) Kaynak: TÜİK ADNKS 2008-2015 52 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

GÖÇ Şekil 21 : Karşılaştırmalı Net Göç Hızı ( ) Kaynak: TÜİK ADNKS 2007-2015. Tablo 17 : Nüfusa Göre En Büyük 10 İlin Temel Göç Göstergeleri. 2014-2015 2014-2015 Dönemi Toplam Nüfus(2015) Kaynak: TÜİK ADNKS 2015. Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı (Binde) İstanbul 14.657.434 453.407 402.864 50.543 3.5 Ankara 5.270.575 204.048 153.001 51.047 9.7 İzmir 4.168.415 126.238 105.389 20.849 5.0 Bursa 2.842.547 84.253 64.558 19.695 7.0 Antalya 2.288.456 96.441 68.374 28.067 12.3 Adana 2.183.167 52.647 64.192-11.545-5.3 Konya 2.130.544 56.817 57.056-239 -0.1 Gaziantep 1.931.836 46.435 48.858-2.423-1.3 Şanlıurfa 1.892.320 40.135 50.580-10.445-5.5 Kocaeli 1.780.055 87.158 56.927 30.231 17.1 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 53

GÖÇ Şekil 22 : Yaş Grubuna Göre Alınan Göç ve Verilen Göç. 2013-2014 Kaynak: TÜİK. ADNKS 2014. Tablo 18 : Ankara nın Son Beş Yılda Toplamda En Çok Göç Aldığı On İl (2010-2015) Ankara'nın Aldığı Sıra İl Yüzde Göç 1 İstanbul 79.252 %8.4 2 Yozgat 43.642 %5.8 3 Çorum 42.385 %2.8 4 Kırıkkale 36.551 %1.7 5 İzmir 33.640 %1.0 6 Çankırı 31.612 %.6 7 Konya 31.412 %.4 8 Antalya 24.350 %.2 9 Samsun 18.967 %.1 10 Bursa 18.127 %.1 Kaynak: TÜİK ADNKS. 2015. 54 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

GÖÇ Şekil 23 : İllerden Ankara ya Göç (2010-2015) Kaynak: TÜİK 2015 verileri ile ajans uzmanları tarafından oluşturulmuştur. Ankara nın son beş yılda toplamda en çok göç aldığı on il gösterilmektedir. Şekil 24 : Ankara dan İllere Göç ç( (2010-2015) Kaynak: TÜİK verileri ile ajans uzmanları tarafından oluşturulmuştur. Ankara nın son beş yılda toplamda en çok göç verdiği on il gösterilmektedir. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 55

GÖÇ Tablo 19 : Ankara nın Son Beş Yılda En Çok Göç Verdiği On İl (2010-2015) Ankara'nın Verdiği Sıra İl Yüzde Göç 1 İstanbul 114.804 %15.4 2 İzmir 45.977 %6.2 3 Antalya 36.542 %4.9 4 Konya 33.758 %4.5 5 Çankırı 33.425 %4.5 6 Kırıkkale 32.795 %4.4 7 Eskişehir 22.613 %3.0 8 Çorum 22.509 %3.0 9 Yozgat 21.405 %2.9 10 Bursa 19.703 %2.6 Kaynak: TÜİK ADNKS. 2015. Tablo 20 : Yaş Grubuna Göre Ankara da Net Göç Yaş Grubu Net Göç Yaş Grubu Net Göç '0-4' 4.144 '35-39' 2.456 '5-9' 4.193 '40-44' 1.341 '10-14' 3.675 '45-49' 226 '15-19' 5.293 '50-54' -1.007 '20-24' 6.776 '55-59' -1.573 '25-29' 5.675 '60-64' -1.282 '30-34' 3.979 '65+' -1.045 Kaynak: TÜİK ADNKS. 2013 56 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

GÖÇ Şekil 25 : Yaş Grubuna Göre Alınan ve Verilen Göç Al nan Göç 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65+ Kaynak: TÜİK ADNKS.2013. Verilen Göç 0-4 5-9 4% 3% 4% 4% 4% 5% 5% 4% 10-14 15-19 20-24 5% 6% 10% 15% 12% 18% 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65+ Kaynak: TÜİK ADNKS.2013. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 57

GÖÇ Tablo 21 : Alınan Göçün Eğitim Düzeyi. 2013-2014. 15+ Yaş Eğitim Durumu Ankara Alınan Göç Ankara Verilen Göç Okuma yazma bilmeyen 2.729 2.667 Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen 4.587 3.089 İlkokul mezunu 16.853 14.939 İlköğretim mezunu 2.118 13.144 Ortaokul veya dengi okul mezunu 4.009 4.363 Lise veya dengi okul mezunu 53.387 48.927 Yüksekokul veya fakülte mezunu 40.471 35.072 Yüksek lisans mezunu 4.332 4.078 Doktora mezunu 860 931 Bilinmeyen 2.871 323 Toplam 151.279 130.44 Kaynak: TÜİK. ADNKS 2014. Şekil 26 : Bitirilen Eğitim Düzeyine Göre Alınan ve Verilen Göç Kaynak: TÜİK ADNKS. 2013. 58 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

GÖÇ Tablo 22 : Ankara İlçelerinde Göç Göstergeleri ADNKS 2012 Net Göç Hızı Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Nüfusu (Binde) ANKARA 5.045.083 186.642 153.791 32.851 6.53 ALTINDAĞ 363.744 10.867 9.213 1.654 4.56 AYAŞ 130.87 416 326 90 6.9 BALA 17.397 213 292-79 -4.53 BEYPAZARI 46.738 1.955 2.462-507 -10.79 ÇAMLIDERE 6.739 381 604-223 -32.55 ÇANKAYA 832.075 32.705 26.268 6.437 7.77 ÇUBUK 8.2614 1.393 1.572-179 -2.16 ELMADAĞ 43.856 1.365 1.161 204 4.66 GÜDÜL 8.656 424 634-210 -23.97 HAYMANA 31.058 1.653 4.179-2.526-78.15 KALECİK 13.648 325 296 29 2.13 KIZILCAHAMAM 24.635 1.404 1.655-251 -10.14 NALLIHAN 30.299 1.344 1.621-277 -9.1 POLATLI 119.349 5.449 6.098-649 -5.42 ŞEREFLİKOÇHİS- AR 35.042 1.692 2.235-543 -15.38 YENİMAHALLE 687.042 24.104 19.423 4.681 6.84 GÖLBAŞI 110.643 6.393 3.321 3.072 28.16 KEÇİÖREN 840.809 22.903 22.871 32 0.04 MAMAK 559.597 16.010 14.770 1240 2.22 SİNCAN 479.454 18.277 13.842 4.435 9.29 KAZAN 43.308 2.107 1.454 653 15.19 AKYURT 27.201 746 638 108 3.98 ETİMESGUT 425.947 20.558 15.843 4.715 11.13 EVREN 3.011 172 292-120 -39.08 PURSAKLAR 119.593 3.432 2.817 615 5.16 Kaynak: TÜİK. 2012. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 59

GÖÇ Şekil 27 : İlçelerde Net Göç Hızı. 2012 Kaynak: : TÜİK 2012. *Gri tonlamalı merkez ve çevre ilçelerde net göç hızı pozitif. renkli tonlamalı ilçelerde net göç hızı negatiftir. 60 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

GÖÇ Şekil 28 : Ankara İlçelerinde Net Göç Kaynak: TÜİK. 2012. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 61

SOSYAL HİZMETLER

SOSYAL HİZMETLER Tablo 23 : Engellilere Yönelik Eğitim Hizmetleri. 2014-2015 Öğretim Yılı OKULUN ADI OKUL SAYISI ÖĞRENCİ SAYISI İşitme Engelliler Özel Eğitim Anaokulu 1 84 İşitme Engelliler İlkokulu 3 219 İşitme Engelliler Ortaokulu 3 133 İşitme Engelliler Meslek Lisesi 1 215 Ortopedik Engelliler İlkokulu 1 59 Ortopedik Engelliler Ortaokulu 1 45 Ortopedik Engelliler Meslek Lisesi 1 215 Görme Engelliler İlkokulu 2 96 Görme Engelliler Ortaokulu 2 112 Görme Engelliler Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezi 1 15 Serebral Palsililer Anaokulu 1 26 Serebral Palsililer İlkokulu 1 32 Serebral Palsililer Ortaokulu 1 47 Özel Eğitim Uygulama Merkezi I. Kademe (Otistik) 8 185 64 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SOSYAL HİZMETLER OKULUN ADI OKUL SAYISI ÖĞRENCİ SAYISI Özel Eğitim Uygulama Merkezi II. Kademe (Otistik) 8 173 Özel Eğitim İş Uygulama Merkezi (Otistik) 4 116 Özel Eğitim Uygulama Merkezi I. Kademe (Zihinsel) 16 450 Özel Eğitim Uygulama Merkezi II. Kademe (Zihinsel) 16 423 Özel Eğitim İş Uygulama Merkezi (Zihinsel) 13 604 Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezi (Zihinsel) 8 1.096 Toplam Okul ve Öğrenci Sayısı 92 4.345 Özel Eğitim Sınıfı 341 1.985 Kaynaştırma Öğrencileri (Görme. İşitme. Ortopedik ve Zihinsel) Kaynaştırma Öğrencileri (Görme. İşitme. Ortopedik ve Zihinsel) İlkokul + Ortaokul 12.470 Lise 2.208 Bilim Sanat Merkezleri 2 1.087 GENEL TOPLAM 94 22.095 Kaynak: : Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 65

SOSYAL HİZMETLER Tablo 24 : Evde Bakım Hizmetinden Yararlanan Engelli Sayısı Ve Ayrılan Kaynak. Türkiye Karşılaştırmalı Ankara Verileri Yıllar Engelli Sayısı Engelli Sayısının Türkiye'ye Oranı Evde Bakım Ödeme Miktarı (Milyon TL) Ödeme Miktarının Türkiye'ye Oranı 2014 16.786 3.7% 156 3.9% 2013 15.939 3.7% 140 4.1% 2012 15.860 4.0% 122 4.1% Kaynak: :Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü nden Resmi Yazı ile Alınan Veriler ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı- Engelli ve Yaşlı Bireylere İlişkin İstatistiki Bilgiler- Yıllık İstatistik Bülteni 2015 verileri derlenerek oluşturulmuştur. Şekil 29 : Evde Bakım Hizmetinden Yararlanan Engellilere Ayrılan Kaynağın Değişimi Kaynak: :Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü nden Resmi Yazı ile Alınan Veriler ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı- Engelli ve Yaşlı Bireylere İlişkin İstatistiki Bilgiler- Yıllık İstatistik Bülteni 2015 verileri derlenerek oluşturulmuştur. 66 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SOSYAL HİZMETLER Şekil 30 : Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına Bağlı Huzurevlerinin Yıllara Göre Kapasite Ve Bakılan Yaşlı Sayısal Verileri Kaynak: :Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü nden Resmi Yazı ile Alınan Verilerden Derlenmiştir. Tablo 25 : Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına Bağlı Huzurevlerinde Kalan ve Sırada Bekleyen Yaşlı Birey Sayısının Bakım Türü ve Cinsiyete Göre Dağılım. Ankara. 2015 2015 Ocak Ayı İtibariyle Ücretli Ücretsiz Genel Toplam Kadın Erkek Kadın Erkek 1. Bakım Türüne Göre Kalan 471 370 149 152 1142 a. Normal Bakım 253 245 25 71 594 b. Süreli Bakım 218 125 124 81 548 2. Bakım Türüne Göre Sırada Bekleyen 207 170 26 33 436 a. Normal Bakım 99 132 4 14 249 b. Süreli Bakım 108 38 22 19 187 Kaynak: :Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü nden Resmi Yazı ile Alınan Veriler. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 67

SOSYAL HİZMETLER Tablo 26 : Kamu. Özel. Belediye. Dernek. Vakıf Ve Azınlıklara Ait Huzurevleri Sayısı. Kapasiteleri Ve Bakılan Yaşlı Sayısı. Ankara ve Türkiye Karşılaştırmalı. 2014 Ankara Türkiye Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na Bağlı Huzurevleri Huzurevi Sayısı Kapasite Bakılan Yaşlı Sayısı Huzurevi Sayısı Kapasite Bakılan Yaşlı Sayısı 8 1.190 1.146 124 12.647 11.688 Yaşlı Yaşamevi 2 8 5 28 114 100 Özel Huzurevleri 25 1.705 1.163 151 7.612 5.328 Belediyelere Ait Huzurevleri 2 280 111 21 2055 1.439 Dernek ve Vakıflara Ait Huzurevleri 4 313 182 27 2.308 1.616 Azınlıklara Ait Huzurevleri - - - 7 920 644 Diğer Bakanlıklara Bağlı Huzurevleri - - - 2 566 566 Toplam 41 3.496 2.607 332 25.302 21.381 Kaynak: :Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü nden Resmi Yazı ile Alınan Veriler ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı- Engelli ve Yaşlı Bireylere İlişkin İstatistiki Bilgiler- Yıllık İstatistik Bülteni 2015 68 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SOSYAL HİZMETLER Tablo 27 : Kamu. Özel. Belediye. Dernek. Vakıf Ve Azınlıklara Ait Huzurevleri Sayısı. Kapasiteleri Ve Bakılan Yaşlı Sayısı Huzurevi Sayısı Kapasite Bakılan Yaşlı Sayısı Bakanlığa Bağlı Huzurevleri 8 1.190 1.146 Yaşlı Yaşamevi 2 8 5 Özel Huzurevleri 25 1.705 1.163 Belediyelere Ait Huzurevleri 2 280 111 Dernek Ve Vakıflara Ait Huzurevleri 4 313 182 Azınlıklara Ait Huzurevleri - - - Diğer Bakanlıklara Bağlı Huzurevleri - - - Toplam 41 3.496 2.607 Kaynak: :Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü Resmi Yazısı. Şekil 31 : Aile Yanında Ekonomik Destek Hizmetinden Yararlanan Çocuk Sayısı ve Ayrılan Kaynak Miktarının Yıllara Göre Dağılımı. Ankara Kaynak: :Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü Resmi Yazısı İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 69

SOSYAL HİZMETLER Tablo 28 : Ankara Kadın Konukevi Verileri Yıllar Konukevi Sayısı Kapasite Bakılan Kadın Sayısı Bakılan Çocuk Sayısı İlk Kabul Birimi Sayısı Kapasite Bakılan Kadın Sayısı Bakılan Çocuk Sayısı 2011 5 176 998 611 0 0 0 0 2012 6 204 858 628 1 16 835 578 2013 6 204 547 361 1 16 1.370 852 2014 6 204 584 424 1 16 1.527 861 2015 6 215 538 347 1 40 618 343 Kaynak: :Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü Resmi Yazısı. Şekil 32 : Resmi Bakım Ve Rehabilitasyon Merkezlerinin Bakım Hizmetinden Yararlanan Engelli Sayısı ve Yararlananların Merkez Kapasitelerine Oranlarının Yıllara Göre Dağılımı. Ankara Kaynak: :Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü nden Resmi Yazı ile Alınan Veriler. 70 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SOSYAL HİZMETLER Tablo 29 : Özel Bakım Merkezlerinde Bakım Hizmeti Alan Engellilerin ve Ayrılan Kaynak Miktarının Yıllara Göre Dağılımı Yıllar Merkez Sayısı Kapasite Bakılan Engelli Sayısı Kurumda Bakım Ödeme Miktarı (TL) Ankara 2013 1 160 82 1.001.495.21 TL 2014 1 160 120 1.983.334.78 TL Türkiye 2013 147 13.325 10.173-2014 149 13.443 10.319 202.249.612 TL Kaynak: :Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü nden Resmi Yazı ile Alınan Veriler ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı- Engelli ve Yaşlı Bireylere İlişkin İstatistiki Bilgiler- Yıllık İstatistik Bülteni 2015 verileri derlenerek oluşturulmuştur. Tablo 30 : Ankara Çocuk Evleri Sitesi Müdürlüğü Yıllara Göre Çocuk Durum Tablosu Yıllar Kapasite Ortalama Fiilen Kalan Çocuk Sayısı Ortalama Kayıtlı Çocuk Sayısı Kabul Edilen Çocuk Sayısı 2009 480 229 406 421 2010 480 246 424 171 2011 480 395 553 168 2012 480 440 614 186 2013 480 260 664 409 2014 232 184 280 245 Kaynak: :Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü nden Resmi Yazı ile Alınan Veriler. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 71

SOSYAL HİZMETLER Tablo 31 : Çocuk Destek Merkezi Hizmetinden Yararlanan Çocuk Sayısı. Kapasitesi Ve Ayrılan Kaynak Miktarlarının Yıllara Göre Dağılımı. Ankara Yıllar Koruma Altına Alınan Çocuk Sayısı Yıllık Harcanan Ödeme Miktarı Yatılı Bakım Altındaki Yıllık Ortalama Çocuk Sayısı Kapasite 2012 52 1.502.608.71 TL 37 50 2013 26 2.449.329.47 TL 30 50 2014 24 2.771.885.48 TL 29 40 Kaynak: :Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü nden Resmi Yazı ile Alınan Veriler 72 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SOSYAL HİZMETLER İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 73

SİVİL TOPLUM

SİVİL TOPLUM Şekil 33 : İl Bazlı Dernek Sayıları ve Türkiye Oranı (İlk 10 İl). Nisan 2016 24.000 21.655 %24,0 22.000 %22,0 20.000 %20,0 18.000 %18,0 %19,9 16.000 %16,0 14.000 %14,0 12.000 10.000 10.347 %12,0 %10,0 8.000 6.000 %9,5 6.190 4.676 %8,0 %6,0 3.199 4.000 %5,7 2.8012.7652.281 2.0022.0333 %4,0 2.000 %4,3 %2,0 %2,6 0 %2,5 %1,8 %1,9 %,0 Türkiye'deki Pay Dernek Say s Türkiye'deki Pay Kaynak: :Dernek Dairesi Başkanlığı Tablo 32 : 100 Kişi Başına Dernek Üye Sayısı. Nisan 2016 Erkek Kadın Toplam Türkiye 20.2 4.9 12.7 İstanbul 29.6 7.8 19.0 Ankara 70.6 23.2 47.0 İzmir 19.5 6.6 13.1 Kaynak: :Dernek Dairesi Başkanlığı 76 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SİVİL TOPLUM Tablo 33 : Türlere Göre Ankara daki Derneklerin Dağılımı. Nisan 2016 Tür Sayı Mesleki ve Dayanışma 4.364 Spor 1.464 Dini Hizmetler 1.393 İnsanı Yardım 488 Sağlık 501 Kültür. Sanat. Turizm 441 Eğitim 366 Uluslararası Teşekküller 188 Bireysel. Toplumsal Gelişim 169 Çevre. Doğal Hayat. Hayvanlar 135 Diğer 842 Kaynak: :Dernek Dairesi Başkanlığı Şekil 34 : Ankara da Türlerine Göre Dernek Oranları. Nisan 2016 Kaynak: :Dernek Dairesi Başkanlığı İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 77

SİVİL TOPLUM Şekil 35 : Dernek Üye İstatistikleri. Nisan 2016 %120,0 %100,0 10.159.368 %1,0 %1 4 %5 %8 12.000.000 10.000.000 %80,0 8.000.000 %60,0 6.000.000 %40,0 4.000.000 %20,0 %,0 6.14 614 8.753 Türkiye stanbul Ankara zmir.678 2.000.000 0 Erkek Üye Oran Tüzel Ki i Oran Kad n Üye Oran Toplam Üye Say s Kaynak: :Dernek Dairesi Başkanlığı Şekil 36 : 1000 Kişi Başına Düşen Dernek Sayısı. Nisan 2016 Kaynak: :Dernek Dairesi Başkanlığı 78 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SİVİL TOPLUM İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 79

SAĞLIK

SAĞLIK Tablo 34 : Yıllara Göre Karşılaştırmalı Bazı Temel Sağlık Göstergeleri Ankara Türkiye 2012 2013 2014 2012 2013 2014 100.000 Kişiye Düşen Hastane Yatak Sayısı 375 357 362 265 264 266 100.000 Kişiye Düşen Hekim Sayısı 307 320 313 172 174 175 Nitelikli Hastane Yatak Sayısı 6.246 7.320 7.797 83.906 92.542 98.521 Yoğun Bakım Yatağı Sayısı 1.942 2.151 2.399 23.606 25.964 28.572 Aile Hekimliği Birimi Sayısı 1.292 1.326 1.357 20.811 21.175 21.384 Aile Hekimi Başına Düşen Nüfus 3.843 3.805 3.795 3.634 3..621 3.633 112 İstasyon Sayısı 121 126 130 1.863 2.072 2.186 112 İstasyon Başına Düşen Nüfus 41.038 40.040 39.616 40.594 37.002 35.542 112 Ambulans Sayısı 154 184 166 3.346 3.357 3.740 112 Ambulans Başına Düşen Nüfus 32.244 27.419 31.025 22.602 22.838 20.774 Kaynak: :Sağlık İstatistikleri Yıllığı. 2012. 2013. 2014. Şekil 37 : Ankara Hastane Sayıları ve Türkiye Oranı. 2004-2014 Kaynak: :TÜİK. 82 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SAĞLIK Şekil 38 : Hastane Yatak Sayıları ve Türkiye Oranı. 2004-2014 20000 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 %9,3 %9,1 %9,0 %9,0 %8,9 %8,9 %8,7 %8,6 %8,6 %8,5 %8,5 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 %9,4 %9,2 %9,0 %8,8 %8,6 %8,4 %8,2 %8,0 Yatak Say s Türkiye Oran Kaynak: :TÜİK. Tablo 35 : Yıllara Göre Sağlık Personeli Sayısı. Ankara 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Uzman Hekim 9.218 8.570 8.989 8.540 8.206 8.722 9.670 9.703 Pratisyen Hekim 4.072 4.018 3.220 3.331 2.477 2.284 2.303 2.247 Asistan Hekim 4.311 4.972 5.157 4.712 4.295 4.256 4.158 4.164 Diş Hekimi 2.228 2.199 2.150 2.553 2.356 2.267 2.534 2.776 Eczacı 2.267 2.299 2.490 3.423 2.432 2.467 2.475 2.473 Sağlık Memuru 7.203 8.305 8.599 8.745 10.187 11.449 12.728 13.533 Hemşire 9.370 10.268 10.543 15.363 12.021 12.831 13.482 13.298 Ebe 2.943 3.056 3.113 3.046 3.139 3.065 3.208 3.132 Toplam Sağlık Personeli 41.612 43.687 44.261 49.713 45.113 47.341 50.558 51.326 Kaynak: :TÜİK. 2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 83

SAĞLIK Tablo 36 : Yıllara Göre Önemli Sağlık Göstergeleri. Ankara Bazı Sağlık Göstergeleri 2012 2013 2014 Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarına Başvuru Sayısı 14.062.026 13.720.605 13.373.202 İkinci ve Üçüncü Basamak Sağlık Kuruluşlarına Başvuru Sayısı 27.717.828 31.011.316 31.153.996 Kişi Başı Hekime Başvuru 8.4 8.9 8.6 Diş Hekimine Başvuru Sayısı 3.342.554 3.284.809 3.503.312 Kişi Başı Diş Hekimine Başvuru 0.67 0.65 1 Yatan Hasta Sayısı 847.495 885.945 928.639 Yatılan Gün Sayısı 4.470.285 4.493.855 4.412.983 Ameliyat Sayısı 395.108 413.098 406.018 Yatalak Doluluk Oranı 65.8 68.3 65 Ortalama Kalış Günü 5.3 5.1 4.8 Yatak Devir Hızı 45.5 49.1 50 Yatak Devir Aralığı 2.7 2.4 2.6 Kaba Ölüm Hızı 16.8 18.2 17.7 Kaynak: :Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012. 2013.2014. 84 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SAĞLIK Şekil 39 : Ankara Sağlık Personelinin ve Hekim Başına Düşen Nüfusun Yıllara Göre Değişimi Kaynak: :TÜİK. 2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 85

SAĞLIK Şekil 40 : Ankara Sağlık Personeli Başına Düşen Nüfus Dağılımı.2007-2014 Kaynak: :TÜİK. 2015. 86 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SAĞLIK İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 87

EĞİTİM

EĞİTİM Tablo 41 : Okuryazarlık Oranları (6 Yaş ve Üzeri) Toplam Erkek Kadın Türkiye 96.04 98.66 93.41 Ankara 97.59 99.33 95.88 İstanbul 97.44 99.21 95.66 İzmir 98.09 99.3 96.89 Kaynak: TÜİK. ADNKS 2014. Tablo 42 : İlçelerde Okuryazarlık Durumu (6+ Yaş) Okuma Yazma Bilen Okuma Yazma Bilmeyen Bilinmeyen Okuryazarlık Oranı Akyurt 25.341 621 168 %95 Altındağ 308.208 10.721 6.812 %92 Ayaş 11.926 236 87 %96 Bala 18.720 1.371 435 %90 Beypazarı 42.123 1.336 217 %95 Çamlıdere 5.348 960 112 %82 Çankaya 814.013 10.053 13.482 %94 Çubuk 72.326 3.221 965 %93 90 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

EĞİTİM Okuma Yazma Bilen Okuma Yazma Bilmeyen Bilinmeyen Okuryazarlık Oranı Elmadağ 38.235 1.484 323 %94 Etimesgut 437.844 6.404 5.129 %95 Evren 2.404 220 76 %87 Gölbaşı 102.329 2.189 1.403 %94 Güdül 7.669 401 136 %93 Haymana 25.735 1.772 926 %89 Kalecik 12.007 667 137 %93 Kazan 40.487 1.000 415 %94 Keçiören 762.668 18.310 10.788 %94 Kızılcahamam 22145 1.538 555 %90 Mamak 506.445 16.636 9.609 %93 Nallıhan 26.035 955 182 %95 Polatlı 105.091 3.357 1.608 %94 Pursaklar 110.868 2.188 1.478 %94 Sincan 429.933 10.453 5.400 %94 Şereflikoçhisar 27.997 1.914 1.111 %88 Yenimahalle 538.251 10.852 6.779 %95 Kaynak: TÜİK. ADNKS 2014. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 91

EĞİTİM Tablo 43 : Bitirilen Eğitim Düzeyi ve Cinsiyete Göre Nüfus (+15 yaş). 2014) Türkiye Ankara Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Okuma yazma bilmeyen %4,49 %1,48 %7,48 %2,65 %,71 %4,55 Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen %6,28 %3,85 %8,70 %2,76 %1,43 %4,05 İlkokul mezunu %25,41 %21,83 %28,98 %19,91 %15,22 %24,49 İlköğretim mezunu %18,17 %20,66 %15,71 %13,99 %15,68 %12,34 Ortaokul veya dengi okul mezunu %8,51 %9,97 %7,06 %9,28 %10,50 %8,08 Lise veya dengi okul mezunu %21,59 %24,99 %18,21 %27,02 %29,81 %24,29 Yüksekokul veya fakülte mezunu %12,76 %14,23 %11,29 %19,67 %21,44 %17,95 Yüksek lisans mezunu %,99 %1,17 %,82 %2,34 %2,71 %1,98 Doktora mezunu %,27 %,33 %,22 %,73 %,85 %,61 Bilinmeyen %1,52 %1,49 %1,54 %1,64 %1,63 %1,65 Kaynak: TÜİK. ADNKS 2014. 92 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

EĞİTİM Şekil 41 : Bitirilen Eğitim Düzeyine Göre Nüfus (+15 yaş). 2014) Ankara %2,76 %19,91 %13,99 %9,28 %27,02 %19,67 %2,34 Türkiye %6,28 %25,41 %18,17 %8,51 %21,59 %12,76 %0,99 Okuma yazma bilmeyen lkokul mezunu Ortaokul veya dengi okul mezunu Yüksekokul veya fakülte mezunu Doktora mezunu Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen lkö retim mezunu Lise veya dengi okul mezunu Yüksek lisans mezunu Bilinmeyen Kaynak: TÜİK. ADNKS 2014. Tablo 44 : İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması 2. düzeye göre temel veriler Kaynak: TÜİK. 2015. Okul Öncesi İlkokul Ortaokul Genel Ortaöğretim Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Okul 1.406 808 678 274 276 Şube 49.00 13.533 11.661 6.018 7.362 Öğrenci 74.734 31.060 306.973 198.067 167.259 Öğretmen 5.798 18.340 19.269 10.077 13.309 Derslik 4.126 11.767 8.870 5.123 4.691 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 93

EĞİTİM Tablo 45 : İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması 2. Düzey ve Eğitim Seviyesine Göre Okul. Şube. Öğretmen ve Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı. 2014-2015 İlkokul + Ortaokul Okul Şube Öğretmen Derslik İlkokul Ortaokul İlkokul Ortaokul İlkokul Ortaokul İlkokul+ Ortaokul Türkiye 197 292 21 25 18 17 27 İstanbul 618 568 28 28 23 22 37 İzmir 284 347 21 23 16 14 28 Ankara 390 428 23 25 17 15 29 Genel Ortaöğretim Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Okul Şube Öğretmen Derslik Okul Şube Öğretmen Derslik Türkiye 446 22 14 26 481 24 21 29 İstanbul 445 21 14 27 783 28 24 37 İzmir 449 20 12 25 540 23 19 30 Ankara 476 22 13 25 544 23 20 32 Kaynak: TÜİK. 2015. 94 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

EĞİTİM Tablo 46 : 2014-2015 Öğretim Yılına Ait Temel İstatistiki Bilgiler ( Resmi + Özel ) Okul/kurum/sınıf sayısı Öğretmen sayısı Şube sayısı Derslik sayısı 2014-2015 öğretim yılı (resmi) Öğrenci Sayısı TOPLAM ERKEK KIZ Bir dersliğe düşen öğrenci sayısı Bir şubeye düşen öğrenci sayısı Bir öğretmene düşen öğrenci sayısı RESMİ OKUL ÖNCESİ TOPLAMI 102 50.240 26.424 23.816 3.211 2.773 1.828 27 18 16 Anaokulu 100 14.225 7.461 6.764 810 784 537 26 18 18 Anasınıfı 861 35.821 18.848 16.973 2.371 1.971 1.273 28 18 15 Özel Eğitim Anaokulu 2 194 115 79 30 18 18 11 11 6 RESMİ İLOKUL TOPLAMI 667 288.616 148.033 140.583 15.643 12.543 9.599 30 23 18 İlkokul 636 287.541 147.400 140.141 15.347 12.303 9.273 31 23 19 Özel Eğitim İlkokulu 31 1.075 633 442 296 240 326 3 4 4 RESMİ ORTAOKUL TOPLAMI 553 264.168 135.595 128.573 16.412 9.742 7.370 36 27 16 Ortaokul 455 244.394 126.247 118.147 15.177 8.749 6.728 36 28 16 YİBO 2 208 130 78 33 13 34 6 16 6 İmam Hatip Ortaokulu 65 18.406 8.521 9.885 862 747 500 37 25 21 Özel Eğitim Ortaokulu 31 1.160 697 463 340 233 108 11 5 3 TEMEL EĞİTİM TOPLAMI 1.322 603.024 310.052 292.972 32.895 25.058 17.524 34 24 18 RESMİ ORTAÖĞRETİM TOPLAMI 373 250.903 126.789 124.114 19.374 11.700 7.599 33 21 13 Genel Ortaöğretim 146 109.381 50.177 59.204 7.203 4.719 3.430 32 23 15 Mesleki ve Teknik Ortaöğretim 159 114.238 64.441 49.797 9.779 5.618 3.088 37 20 12 Din Öğretimi 40 25.057 10.841 14.216 1.956 1.087 901 28 23 13 Özel Eğitim Meslek Lisesi 28 2.227 1.330 897 436 276 180 12 8 5 RESMİ ÖRGÜN EĞİTİM TOPLAMI 1.695 853.927 436.841 417.086 *52.269 36.758 *2.5123 34 23 16 Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 95

EĞİTİM Tablo 47 : 2014-2015 Öğretim Yılı Resmi ve Özel Okul Ayrımına Göre Okul. Derslik. Öğrenci ve Öğretmen Sayıları OKUL TÜRÜ OKUL DERSLİK ÖĞRENCİ ÖĞRETMEN Anaokulu 102 555 14.419 840 Anasınıfı 861 1.273 35.821 2.371 Resmi okul öncesi 102 1.828 50.240 3.211 Anaokulu 231 799 9.900 827 Anasınıfı 92 304 3.535 341 Özel okul öncesi 231 1.103 13435 1168 İlkokul 636 9.273 287.541 15.347 Ortaokul 455 6.728 244.394 15.177 Yatılı ortaokul 2 34 208 33 İmam-hatip ortaokulu 65 500 18.406 862 Özel eğitim 1.kademe 31 326 1.075 296 Özel eğitim 2. Kademe 31 108 1.160 340 Resmi temel eğitim toplamı 1.220 16.969 552.784 32.055 Özel ilkokul 146 2.289 26.444 2.736 Özel ortaokul 125 1.559 25.440 2.858 Özel ilköğretim toplamı 271 3.848 51.884 5.594 Anadolu Lisesi 131 3.109 102.855 6.671 Fen lisesi 8 179 3663 278 Güzel sanatlar lisesi ve spor lisesi 1 8 244 59 Anadolu öğretmen lisesi 1 16 245 15 Sosyal bilimler lisesi 5 118 2.374 180 Resmi liseler toplamı 146 3.430 109.381 7.203 Özel genel lise 127 1.693 20.562 2.777 Özel genel liseler toplamı 127 1.693 20.562 2.777 Mesleki ve teknik liseler 159 3.088 114.238 9.779 İmam hatip liseleri 40 901 25.057 1.956 Özel eğitim 28 w180 2.227 436 Resmi mesleki ve teknik ortaöğretim 227 4.169 141.522 12.171 Özel meslek lisesi 51 573 9.214 1.012 Özel meslek lisesi toplamı 51 573 9.214 1.012 Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü. 2016 Resmi Özel Resmi Özel Resmi Özel Resmi Özel 96 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

EĞİTİM Tablo 48 : Bitirilen eğitim düzeyi ve cinsiyete göre nüfus ( 15 +yaş ) 2015 Ankara İstanbul İzmir Kadın Erkek Toplam Oran (%) Kadın Erkek Toplam Oran (%) Kadın Erkek Toplam Oran (%) Okuma Yazma Bilen Fakat Bir Okul 492.740 589.756 1.082.496 22,0 1.190.213 1.434.903 2.625.116 20,4 358.765 423.606 782.371 20,1 Bitirmeyen 92.304 14.028 106.332 2,2 265.884 47.171 313.055 2,4 55.323 11.842 67.165 1,7 Okuma Yazma Bilmeyen 496.813 301.046 797.859 16,2 1.420.974 1.045.653 2.466.627 19,1 50.4676 375.871 880.547 22,6 İlkokul 250.299 310.257 560.556 11,4 839.840 1.109.661 1.949.501 15,1 216.282 304.662 520.944 13,4 İlköğretim 163.948 207.754 371.702 7,6 442.567 563.568 100.6135 7,8 129.401 161.323 290.724 7,5 Ortaokul Veya Dengi Meslek Ortaokul 492.740 589.756 1.082.496 22,0 1.190.213 1.434.903 2.625.116 20,4 358.765 423.606 782.371 20,1 Lise Ve Dengi Meslek Okulu 364.055 424.058 788.113 16,0 812.597 870.993 1.683.590 13,1 247.264 269.634 516.898 13,3 Yüksekokul Veya Fakülte Yüksek Lisans (5 Veya 6 Yıllık Fakülteler Dahil) 40.135 53.689 93.824 1,9 81.022 103.097 184.119 1,4 18.670 20.994 39.664 1,0 Doktora 12.432 16.897 29.329 0,74 17.700 24.473 42.173 0,3 5.343 6.746 12.089 0,3 Kaynak: TÜİK. 2016 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 97

EĞİTİM Tablo 37 : Türkiye ve Bazı İllerde Okullaşma Oranı İlköğretim (İlkokul + Ortaokul) İlkokul Ortaokul Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Türkiye 97.10 97.08 97.12 96.30 96.04 96.57 94.35 94.39 94.30 İstanbul 97.89 97.88 97.90 97.17 96.96 97.39 95.83 95.93 95.74 İzmir 96.92 96.76 97.10 95.26 94.84 95.71 96.02 95.81 96.24 Ankara 97.32 97.22 97.44 95.72 95.41 96.04 96.68 96.51 96.85 Ortaöğretim Genel Ortaöğretim Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın 79.37 79.46 79.26 35.35 33.34 37.47 44.02 46.12 41.79 82.42 81.42 83.49 31.75 30.83 32.74 50.67 50.60 50.75 84.37 82.65 86.24 38.72 35.12 42.60 45.66 47.53 43.64 88.93 88.21 89.68 42.87 40.17 45.72 46.05 48.04 43.96 Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı. 2014/2015 Eğitim İstatistikleri. 98 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

EĞİTİM Tablo 38 : Okulöncesi Okullaşma Oranı. 2014-2015 Okul Öncesi Yaş Toplam % Erkek % Kadın % 3-5 27,51 28,16 26,82 İstanbul 4-5 34,22 35,14 33,25 5 44,17 45,7 42,56 3-5 35,36 36,01 34,68 İzmir 4-5 44,57 45,53 43,55 5 60,11 61,88 58,22 3-5 35,34 35,70 34,96 Ankara 4-5 43,39 43,93 42,81 5 60,49 61,63 59,28 Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı. 2014/2015 Eğitim İstatistikleri. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 99

EĞİTİM Tablo 39 : Düzey 2 eğitim seviyesine göre okul. şube. öğretmen ve derslik başına düşen öğrenci sayısı. 2014/2015 Öğretim Yılı. İlköğretim Okul Şube Öğretmen Derslik İlkokul Ortaokul İlkokul Ortaokul İlkokul Ortaokul İlkokul + Ortaokul TR Türkiye 197 292 21 25 18 17 27 TR10 (İstanbul) 618 568 28 28 23 22 37 TR31 (İzmir) 284 347 21 23 16 14 28 TR51 (Ankara) 390 428 23 25 17 15 29 TR82 (Kastamonu. Çankırı. Sinop) 122 187 16 21 15 14 19 TR90 (Trabzon. Ordu. Giresun. Rize. Artvin. Gümüşhane) 148 177 18 20 15 13 19 TRC1 (Gaziantep. Adıyaman. Kilis) 217 376 23 27 22 19 34 TRC2 (Şanlıurfa. Diyarbakır) 172 356 24 31 25 22 37 Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı. 2014/2015 Eğitim İstatistikleri. 100 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

EĞİTİM Tablo 40 : İBBS Düzey 2 eğitim seviyesine göre okul. şube. öğretmen ve derslik başına düşen öğrenci sayısı. 2014/2015 Öğretim Yılı. Ortaöğretim Ortaöğretim Toplamı Genel Ortaöğretim Mesleki ve teknik Okul Şube Öğretmen Derslik Okul Şube Öğretmen Derslik Okul Şube Öğretmen Derslik TR Türkiye 466 21 14 28 446 22 14 26 481 21 14 29 TR10 (İstanbul) 614 23 16 33 445 21 14 27 783 24 17 37 TR31 (İzmir) 496 19 12 28 449 20 12 25 540 19 12 30 TR51 (Ankara) 510 21 12 29 476 22 13 25 544 20 11 32 TR82 (Kastamonu. Çankırı. Sinop) 239 18 11 19 329 24 13 21 204 15 10 18 TRC1 (Gaziantep. Adıyaman. Kilis) 335 18 12 22 355 21 13 23 322 16 11 21 TRC2 (Şanlıurfa. Diyarbakır) 566 23 17 35 572 23 18 33 562 22 17 37 Kaynak: TÜİK. 2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 101

EĞİTİM Tablo 41 : İlçelerde Temel Eğitim ( İlkokul ve Ortaokul). 2014-2015 İlçeler Okul sayısı Şube sayısı Derslik sayısı Temel eğitim Öğrenci sayısı Öğretmen sayısı Derslik başına düşen öğrenci sayısı Şube başına düşen öğrenci Akyurt 23 186 199 4.301 234 22 23 Altındağ 98 1.961 1.499 45.361 2.610 30 23 Ayaş 15 84 92 1.126 116 12 13 Bala 33 131 145 1.710 156 12 13 Beypazarı 21 212 213 5.121 319 24 24 Çamlıdere 5 29 27 613 37 23 21 Çankaya 152 2.618 2.691 61.349 4.600 23 23 Çubuk 46 509 449 11.939 609 27 23 Elmadağ 25 258 277 5.700 344 21 22 Etimesgut 76 2.213 1.302 56.799 3.096 44 26 Evren 2 14 19 225 17 12 16 Gölbaşı 57 637 479 13.757 951 29 22 102 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

EĞİTİM İlçeler Okul sayısı Şube sayısı Derslik sayısı Temel eğitim Öğrenci sayısı Öğretmen sayısı Derslik başına düşen öğrenci sayısı Şube başına düşen öğrenci Güdül 10 40 41 631 78 15 16 Haymana 44 221 257 3.298 290 13 15 Kalecik 16 87 79 1.309 115 17 15 Kazan 17 280 309 6.634 391 21 24 Keçiören 123 3.720 2.234 98.789 5.235 44 27 Kızılcahamam 14 123 122 2.303 188 19 19 Mamak 132 2.498 1.913 67.164 3.419 35 27 Nallıhan 13 168 172 2.664 216 15 16 Polatlı 49 613 500 15.053 875 30 25 Pursaklar 31 646 332 18.748 795 56 29 Sincan 85 2.472 1.621 69.301 3.286 43 28 Şereflikoçhisar 30 223 235 3.654 314 16 16 Yenimahalle 103 2.342 1.762 55.235 3.764 31 24 Toplam 1.220 22.285 16.969 552.784 32.055 33 25 Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı. 2014/2015 Eğitim İstatistikleri. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 103

EĞİTİM Tablo 42 : İlçelerde Ortaöğretim İlçeler Okul sayısı Şube sayısı Derslik sayısı Temel eğitim Öğrenci sayısı Öğretmen sayısı Derslik başına düşen öğrenci sayısı Şube başına düşen öğrenci Akyurt 6 77 64 1.614 119 25 21 Altındağ 31 1.141 644 21.870 1.844 34 19 Ayaş 3 42 40 831 70 21 20 Bala 6 77 79 990 118 13 13 Beypazarı 8 159 132 3.193 243 24 20 Çamlıdere 2 35 34 310 51 9 9 Çankaya 59 1.837 1.342 38.856 3.321 29 21 Çubuk 13 304 159 6.566 436 41 22 Elmadağ 9 185 168 3.442 239 20 19 Etimesgut 23 814 487 20.422 1.439 42 25 Evren 1 10 6 84 7 14 8 Gölbaşı 13 306 166 6.345 588 38 21 104 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

EĞİTİM İlçeler Temel eğitim Okul sayısı Şube sayısı Derslik sayısı Öğrenci sayısı Öğretmen sayısı Derslik başına düşen öğrenci sayısı Şube başına düşen öğrenci Güdül 2 24 46 470 45 10 20 Haymana 6 115 69 1.411 144 20 12 Kalecik 5 62 49 1.010 112 21 16 Kazan 8 148 122 3.468 254 28 23 Keçiören 33 1.312 761 32.677 2.452 43 25 Kızılcahamam 6 124 141 2.070 167 15 17 Mamak 34 1.293 681 26.492 1.860 39 20 Nallıhan 8 97 117 1.640 153 14 17 Polatlı 12 349 266 7.340 488 28 21 Pursaklar 10 302 151 7.049 502 47 23 Sincan 24 1.009 601 25.602 1.600 43 25 Şereflikoçhisar 10 158 141 2.084 196 15 13 Yenimahalle 41 1.720 1.133 35.067 2.862 31 20 Toplam 373 11.700 7.599 250.903 19.374 33 21 Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı. 2014/2015 Eğitim İstatistikleri. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 105

EĞİTİM Şekil 42 : İlçelere Göre Derslik Başına Öğrenci Sayıları. 2015 Kaynak: Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü 2015; OECD. 2014. Şekil 43 : İlçelere Göre Öğretmen Başına Öğrenci Sayıları. 2014 Kaynak: Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü 2015; OECD. 2014. 106 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

EĞİTİM Şekil 44 : Yıllara Göre Ankara da Bitirilen Eğitim Düzeyine Göre Nüfusun Dağılımı 15+ Yaş Kaynak: TÜİK Tablo 43 : 2015 Dünya Genel Sıralamalarında En Fazla Yer Alan Üniversitemizin Dünyadaki Yerleri Sıra Üniversite ARWU LEIDEN QS SCIMAGO TIMES URAP 1 Orta Doğu Teknik Ü 485 405 569 85 433 2 İstanbul Ü 450 346 625 440 489 3 İstanbul Teknik Ü 570 525 671 165 488 4 Boğaziçi Ü 399 1.155 139 575 5 Sabancı Ü 475 1.794 182 1.192 6 İ. D. Bilkent Ü 399 1.274 213 860 7 Koç Ü 465 1.875 325 1.162 8 Hacettepe Ü 426 625 475 525 9 Ankara Ü 593 701 549 535 10 Çukurova Ü 701 1.126 729 Kaynak: URAP. 2016. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 107

EĞİTİM Tablo 44 : Ankara da Yer Alan Yükseköğretim Kurumları. 2016 Üniversite Türü 1 ANKA Teknoloji Üniversitesi Vakıf Üniversitesi 2 Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Devlet Üniversitesi 3 Ankara Üniversitesi Devlet Üniversitesi 4 Atılım Üniversitesi Vakıf Üniversitesi 5 Başkent Üniversitesi Vakıf Üniversitesi 6 Çankaya Üniversitesi Vakıf Üniversitesi 7 Gazi Üniversitesi Devlet Üniversitesi 8 Hacettepe Üniversitesi Devlet Üniversitesi 9 İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Vakıf Üniversitesi 10 İpek Üniversitesi Vakıf Üniversitesi 11 Orta Doğu Teknik Üniversitesi Devlet Üniversitesi 12 TED Üniversitesi Vakıf Üniversitesi 13 TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Vakıf Üniversitesi 14 Turgut Özal Üniversitesi Vakıf Üniversitesi 15 Türk Hava Kurumu Üniversitesi Vakıf Üniversitesi 16 Ufuk Üniversitesi Vakıf Üniversitesi 17 Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Devlet Üniversitesi 18 Yüksek İhtisas Üniversitesi Vakıf Üniversitesi Diğer Yükseköğretim Kurumları 1 Gülhane Askeri Tıp Akademisi 2 Kara Harp Okulu Komutanlığı 3 Polis Akademisi Kaynak: Yüksek Öğretim Kurulu. 2016. 108 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

EĞİTİM Tablo 45 : Yükseköğretim Kurumlarında Kendi Biriminde Görevli Öğretim Elemanı Sayısı. 2015 Toplam öğretim elemanı / Toplam Profesör / Toplam Doçent / Toplam Diğer öğretim elemanı / Toplam Türkiye 148.903 20.879 14.140 80.561 Istanbul 28.206 5.254 2.747 13.295 Izmir 9.481 1.827 1.000 4.823 Ankara 19.098 4.210 2.028 10.016 Kaynak: Bölgesel Göstergeler. TÜİK. Tablo 46 : Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyinde Öğrenci Sayıları. 2014 Yeni kayıtlı / Toplam Yeni kayıtlı / Erkek Yeni kayıtlı / Kadın Okuyan / Toplam Okuyan / Erkek Okuyan / Kadın Türkiye 128.5607 667.385 618.222 5.642.562 3.030.526 2.612.036 Istanbul 162.778 78.091 84.687 537.936 271.383 266.553 Izmir 31.308 16.090 15.218 138.723 73.738 64.985 Ankara 44.239 19.897 24.343 208.164 99.961 108.204 Kaynak: Bölgesel Göstergeler. TÜİK. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 109

KONUT VE BARINMA

KONUT VE BARINMA Şekil 45 : Ankara da Yeni Yapılan Konut Sayıları Kaynak: TÜİK Şekil 46 : 2000-2015 Döneminde Yeni Yapılan Dairelerin İlçelere Göre Dağılımı Polatl, 26.206 Pursaklar, 26.429 Alt nda, 55.153 Gölba, Di er, 16.481 43.971 Keçiören, 139.574 Sincan, 85.378 Yenimahalle, 120.914 Çankaya, 90.416 Mamak, 117.352 Etimesgut, 118.520 Kaynak: TÜİK 112 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

KONUT VE BARINMA Şekil 47 : 2000-2014 Döneminde İlçelerde Nüfus Değişimi ve Yeni Konut Sayısı Kaynak: TÜİK Şekil 48 : Hanehalklarının Konuttaki Mülkiyet Durumlarına Göre Dağılımı Kaynak: TÜİK İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 113

ULAŞIM

ULAŞIM Tablo 47 : Havayolu Toplam Yolcu Trafiği İstanbul (Toplam) Ankara Esenboğa İzmir Adnan Menderes 2010 43.333.497 7.763.914 7.485.098 2011 50.519.364 8.485.467 8.523.533 2012 59.778.014 9.273.108 9.355.902 2013 69.819.552 10.942.060 10.233.140 2014 80.462.931 11.012.119 10.936.772 2015 89.440.862 12.113.439 12.178.100 Kaynak: DHMİ. 2015.. Tablo 48 : Toplam Yolcu Trafiği Kaynak: Kaynak; DHMİ. 2015.., 2015. 116 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ULAŞIM Tablo 49 : Dış Hatlar Yolcu Sayıları İstanbul (Toplam) Ankara Esenboğa İzmir Adnan Menderes 2010 24.043.185 1.328.693 2.127.488 2011 28.393.579 1.405.395 2.398.457 2012 34.788.254 1.593.737 2.410.858 2013 40.672.806 1.572.228 2.479.157 2014 46.700.329 1.445.044 2.577.908 2015 51.581.340 1.551.157 2.632.657 Kaynak: DHMİ. 2015.. Tablo 50 : Dış Hat Uçuşlarında Bir Önceki Yıla Göre Yüzde Değişim Kaynak: TÜİK İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 117

ULAŞIM Tablo 60 : Ankara da İş Gününde Yapılan Yolculukların Ulaşım Türlerine Göre Dağılımı Taşınan Taşınan Taşınan Yolcu Yolcu Yolcu Yolcu Yolcu Yolcu Genel %. Türler Genel %. Genel %. Genel %. Sayısı. Sayısı. Sayısı. 2016 2008 2012 2014 2012 2014 2016 EGO Otobüsleri 710.400 727.586 732.665 23 13.9 15.5 12.7 Ankaray 105.450 109.942 126.825 3 2.1 2.3 2.2 Metro 170.940 129.246 283.100 4 3.3 2.7 4.9 Banliyö Treni 65.000 34.000 36.000 1 1.3 0.7 0.6 Minibüs-Dolmuş 1.152.900 981.200 982.000 22 22.5 20.9 17.0 Servis Araçları 610.000 414.351 792.000 12 11.9 8.8 13.7 Özel Halk Otobüsü Özel Toplu Taşım Aracı İlçe Özel Toplu Taşım Aracı Özel Şirket Servis Aracı Toplu Taşım Toplam 190.000 190.000 220.000 4 3.7 4 3.8 88.800 88.800 69.300-1.7 1.9 1.2 40.320 40.320 29.400-0.8 0.9 0.5 - - 36.500 - - - 0.6 3.133.810 2.715.445 3.307.790 69 61.2 57.7 57.4 Taksi 290.000 290.000 31.000 6 5.7 6.2 5.4 Otomobil 1.700.000 1.700.000 2.143.250 25 33.2 36.1 37.2 Özel Taşıma Toplamı 1.990.000 1.990.000 2.174.250 31 38.8 42.3 42.6 GENEL TOPLAM 5.123.810 4.705.445 5.761.040 100 100 100 100 Kaynak: *Mart 2016 dağılımıdır. EGO ( Taksi ve Otomobil verileri kaynağında da 2012 ve 2014 yılı için aynı verilmiştir) 118 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ULAŞIM Şekil 50 : Bin kişi başına otomobil sahipliği Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 119

ULAŞIM Tablo 61 : Motorlu kara taşıtları. 2011-2015 Toplam Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Özel amaçlı taşıtlar Traktör 2011 16.089.528 8.113.111 389.435 219.906 2.611.104 728.458 2.527.190 34.116 1.466.208 2012 17.033.413 8.648.875 396.119 235.949 2.794.606 751.650 2.657.722 33.071 1.515.421 Türkiye 2013 17.939.447 9.283.923 421.848 219.885 2.933.050 755.950 2.722.826 36.148 1.565.817 2014 18.828.721 9.857.915 427.264 211.200 3.062.479 773.728 2.828.466 40.731 1.626.938 2015 19.994.472 10.589.337 449.213 217.056 3.255.299 804.319 2.938.364 45.732 1.695.152 2011 1.509.632 1.093.843 24.188 17.426 217.854 68.438 37.499 3.640 46.744 2012 1.577.134 1.147.113 22.861 16.702 228.846 69.821 39.319 4.292 48.180 Ankara 2013 1.678.731 1.222.519 23.318 17.238 246.074 72.624 41.531 5.371 50.056 2014 1.367.427 986.688 23.990 17.369 193.927 63.984 34.417 3.273 43.779 2015 1.436.349 1.035.719 24.005 18.532 206.385 67.413 36.136 3.080 45.079 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. 120 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ULAŞIM Tablo 62 : Yol uzunlukları. 2010-2014 (km) İl ve devlet yolu Otoyol Köy yolu Demir yolu 2009 62.219 2.036 298.405 9.080 2010 62.785 2.080 302.398 9.594 Türkiye 2011 62.930 2.119 305.227 9.642 2012 63.255 2.127 320.366 9.642 2013 63.496 2.127 323.043 9.718 2014 63.754 2.155 170.762 10.087 2009 1.633 198 5.399 479 2010 1.659 198 5.414 653 Ankara 2011 1.658 198 5.414 653 2012 1.658 198 7.800 653 2013 1.657 198 8.004 653 2014 1.661 198-653 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 121

ULAŞIM Tablo 63 : Kullanılan yakıt türüne göre motorlu kara taşıt sayısı. 2009-2013 Genel Toplam Benzin Dizel LPG Bilinmiyor Ankara 2009 1.234.695 432.897 417.033 368.590 16.175 2010 1.285.661 401.435 458.738 412.782 12.706 2011 1.367.427 380.367 520.533 456.457 10.070 2012 1.436.349 369.263 575.637 488.109 3.340 2013 1.509.632 361.846 627.986 516.913 2.887 Kaynak: TÜİK. Seçilmiş Göstergelerle Ankara. 2013. 122 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ULAŞIM İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 123

HABERLEŞME

HABERLEŞME Tablo 64 : Ankara Temel Haberleşme İstatistikleri. 2007-2013 Yılları 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nüfus 4.771.716 4.890.893 4.965.542 5.045.083 5.150.072 5.270.575 Sabit Telefon Erişim Hat Sayısı 1.433.523 1.354.373 1.249.071 1.311.973 1.208.151 1.098.224 Ankesörlü Telefon Sayısı 7.978 7.926 7.742 7.210 6.684 6.225 Mobil Telefon Abone Sayısı 4.592.623 4.891.498 5.084.565 5.222.675 5.339.172 5.257.246 Genişbant İnternet Abone Sayısı - 1.774.459 2.237.563 2.685.373 3.298.811 3.798.931 126 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

HABERLEŞME 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Sabit Genişbant İnternet Abone Sayısı - 785.765 806.083 854.341 897.370 960.562 Mobil Genişbant İnternet Abone Sayısı - 988.694 1.431.480 1.831.032 2.401.441 2.838.369 Kablo TV Abone Sayısı 225.118 226.106 221.169 210.566 209.736 205.408 Fiber-Optik Kablo Uzunluğu (km) - - 11.259 12.911 14.080 15.416 Kaynak: BTK. Elektronik Haberleşme Sektörüne İlişkin İl Bazında Yıllık İstatistik Bülteni. 2010-2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 127

HABERLEŞME Tablo 65 : Seçilmiş İllerin Karşılaştırmalı Bilgi ve İletişim Altyapısı Göstergeleri (2013-2015) İl 2013 2015 İl Abone Sayısı/Fiber Uzunluğu İl Penetrasyon Oranı Türkiye Toplamına Göre Oranı İl Abone Sayısı/Fiber Uzunluğu İl Penetrasyon Oranı Türkiye Toplamına Göre Oranı Genişbant İnternet Abone Sayısı İstanbul 8.845.534 %62,47 %27,16 12.745.618 %86,96 %26,24 Ankara 2.685.373 %53,23 %8,25 3.798.931 %72,08 %7,82 İzmir 1.996.044 %49,15 %6,13 2.770.861 %66,47 %5,70 Bursa 1.228.882 %44,83 %3,77 1.793.192 %63,08 %3,69 Antalya 1.019.887 %47,25 %3,13 1.493.115 %65,25 %3,07 128 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

HABERLEŞME İl 2013 2015 Fiber-Optik Kablo Uzunluğu-km İstanbul 23.377 %10,28 31.644 %11,80 Ankara 12.911 %5,68 15.416 %5,75 İzmir 11.181 %4,92 13.104 %4,89 Bursa 6.875 %3,02 8.295 %3,09 Antalya 6.467 %2.84 7.802 %2,91 Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 129

KÜLTÜR SANAT

KÜLTÜR-SANAT Tablo 66 : Devlet Opera ve Balesi Göstergeleri. 2013-2014 Göstergeler Sayı Salon Sayısı 2 Kapasite 1.290 Oyun Sayısı 48 Gösteri Sayısı 220 Seyirci Sayısı 121.643 Kaynak: TÜİK Bölgesel İstatistikler. 2015. Tablo 67 : Tiyatro Göstergeleri. 2014 Ankara İstanbul İzmir Türkiye Ankara/ Türkiye % Tiyatro Salonu Sayısı 44 178 56 611 7,20 Koltuk Sayısı 16.042 68.159 25.389 266.577 6,02 Oynanan Eser Sayısı 4.159 12.858 2.296 28.877 14,40 Gösteri Sayısı 902.088 2.112.046 407.346 6.076.128 14,85 Kaynak: TÜİK Bölgesel İstatistikler. 2015. 132 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

KÜLTÜR-SANAT Tablo 68 : Yıllara Göre Tiyatro Salonu. Gösteri ve Seyirci Sayısı Yıllar Tiyatro Gösteri Başına Koltuk Sayısı Gösteri Sayısı Seyirci Sayısı Salonu Sayısı Seyirci Sayısı 2004 24 6.917 2.744 616.287 225 2005 27 7.635 3.081 936.915 304 2006 28 8.249 2.876 726.394 253 2007 29 9.142 3.189 648.664 203 2008 27 8.967 2.841 665.619 234 2009 26 7.621 3.009 605.074 201 2010 30 8.218 3.045 773.848 254 2011 28 7.306 2.975 6.463 217 2013 36 11.055 4.313 944.581 219 2014 44 16.042 4.159 902.088 217 Kaynak: TÜİK Bölgesel İstatistikler. 2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 133

KÜLTÜR-SANAT Tablo 69 : Milli Kütüphane Koleksiyonu Sayısal Durumu. 2014 Materyal Türü Adet/Cilt/Sayı Basma Eser 1.518.105 Eski Harfli Türkçe Basma Kitaplar 59.228 El Yazması 27.597 Süreli Yayınlar 1.511.971 Kitap Dışı Materyaller 6.100 Toplam 3.123.001 Kaynak: Milli Kütüphane. 2015. Tablo 70 : Milli Kütüphane İstatistikleri 2010 2011 2012 2013 2014 Yararlanılan Eser Sayısı 171.344 158.068 154.106 139.554 132.833 Kullanıcı Sayısı 771.331 664.178 693.403 637.832 555.859 Kayıtlı Üye Sayısı 161.645 185.563 210.723 235.524 264.021 Kaynak: Milli Kütüphane. 2015. 134 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

KÜLTÜR-SANAT İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 135

ANKARA DA ÇALIŞMAK

ANKARA DA ÇALIŞMAK TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER Şekil 51 : Ankara da Yıllara Göre Sektörlerden Elde Edilen Gayrisafi Katma Değer (Cari Fiyatlarla. TL) Kaynak: TÜİK. Şekil 52 : Ankara da Yıllara Göre Sektörlerden Elde Edilen Gayrisafi Katma Değer (2011 Sabit Fiyatlarıyla*. TL) Kaynak: TÜİK ve TCMB verilerinden hareketle hesaplanmıştır. * Ulusal GSKD deflatörü dikkate alınarak hesaplanmıştır. 138 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA ÇALIŞMAK Şekil 53 : Ankara da Üretilen Gayrisafi Katma Değerde Sektörlerin Payları (2011) Kaynak: TÜİK. Şekil 54 : Ankara da Kişi Başına Gayrisafi Katma Değerin (GSKD) Yıllar İtibarıyla Gelişimi (Cari Fiyatlarla. $) Kaynak: TÜİK. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 139

ANKARA DA ÇALIŞMAK Tablo 71 : Bölgelere Göre Kişi Başına ve Toplam Gayrisafi Katma Değer (Kişi Başına Değerde İlk ve Son 5 Bölge. Cari Fiyatlarla. 2011) BÖLGE Kişi Başına GSKD (TL) Kişi Başına GSKD de Bölgeler Arasındaki Sırası Toplam GSKD (1000 TL) Toplam GSKD de Bölgeler Arasındaki Sırası İstanbul 23.247 1 312.437.660 1 Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova 22.028 2 72.270.948 5 Ankara 20.554 3 99.304.709 2 Bursa, Eskişehir, Bilecik 20.332 4 73.528.126 4 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 20.169 5 31.168.871 10 Türkiye 15.500 1.150.453.139 Gaziantep, Adıyaman, Kilis 8.303 22 20.288.517 18 Mardin, Batman, Şırnak, Siirt 7.862 23 15.891.229 21 Şanlıurfa, Diyarbakır 7.179 24 23.258.247 17 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 6.708 25 7.685.179 26 Van, Muş, Bitlis, Hakkari 5.894 26 11.989.848 23 Kaynak: TÜİK. 140 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA ÇALIŞMAK Tablo 72 : Bölgelere Göre (İlk ve Son 5 Bölge) Sektörlerin Gayrisafi Katma Değerdeki (GSKD) Payları. 2011 Sektörün Bölge GSKD'sindeki Payı Tarım Sanayi Hizmetler Bölge Toplam GSKD'si (Cari Fiyatlarla. 1000TL) Türkiye GSKD'sinde Bölgenin Payı (%) Toplam GSKD'de Bölgeler Arasındaki Sırası İstanbul %0.2 %27.4 %72.4 312.437.660 %27.2 1 Ankara %2.8 %25.7 %71.5 99.304.709 %8.6 2 İzmir %5.4 %26.9 %67.7 75.922.162 %6.6 3 Bursa, Eskişehir, Bilecik %5.6 %41.1 %53.4 73.528.126 %6.4 4 Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova %6.9 %36.1 %57.1 72.270.948 %6.3 5 Zonguldak, Karabük, Bartın %6.0 %39.7 %54.3 14.702.618 %1.3 22 Van, Muş, Bitlis, Hakkâri %23.0 %15.2 %61.8 11.989.848 %1.0 23 Erzurum, Erzincan, Bayburt %17.4 %20.0 %62.7 10.592.427 %0.9 24 Kastamonu, Çankırı, Sinop %23.1 %20.1 %56.9 8.198.649 %0.7 25 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan %24.8 %14.0 %61.2 7.685.179 %0.7 26 TÜRKİYE %9.0 %27.5 %63.5 1.150.453.139 %100 - Kaynak: TÜİK. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 141

ANKARA DA ÇALIŞMAK Tablo 73 : Sektörlerde Bölgelerin (İlk ve Son 5 Bölge) Ulusal Gayrisafi Katma Değerden Aldıkları Paylar. 2011 Tarım Tarım Sıra Sanayi Sanayi Sıra Hizmetler Hizmetler Sıra Tüm Sektörler Toplamı Tüm Sektörler Toplamı Sıra İstanbul %0,6 26 %27,0 1 %31,0 1 %27,2 1 Ankara %2,7 17 %8,1 4 %9,7 2 %8,6 2 İzmir %4,0 11 %6,5 5 %7,0 3 %6,6 3 Bursa, Eskişehir, Bilecik Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova Zonguldak, Karabük, Bartın %3,9 12 %9,5 2 %5,4 5 %6,4 4 %4,8 9 %8,2 3 %5,6 4 %6,3 5 %0,8 25 %1,8 17 %1,1 22 %1,3 22 Van, Muş, Bitlis, Hakkari %2,7 18 %0,6 24 %1,0 23 %1,0 23 142 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA ÇALIŞMAK Tarım Tarım Sıra Sanayi Sanayi Sıra Hizmetler Hizmetler Sıra Tüm Sektörler Toplamı Tüm Sektörler Toplamı Sıra Erzurum, Erzincan, Bayburt Kastamonu, Çankırı, Sinop Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan Kaynak: TÜİK. %1,8 24 %0,7 23 %0,9 24 %0,9 24 %1,8 23 %0,5 25 %0,6 26 %0,7 25 %1,8 22 %0,3 26 %0,6 25 %0,7 26 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 143

DIŞ TİCARET

DIŞ TİCARET Şekil 55 : Yıllar İtibarıyla Ankara Dış Ticareti (USD) ve İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 14 %80 12 11,9 %70 10 8 Milyar 6 4 2 4,4 1,5 3,5 4,0 4,7 2,0 2,2 2,6 5,5 6,8 3,6 4,2 7,9 7,3 9,1 5,4 4,9 5,6 10,5 10,7 11,0 9,8 6,6 7,1 7,7 8,1 7,0 %60 %50 %40 %30 0 %20 hracat n thalat Kar lama Oran hracat thalat Kaynak: TÜİK. Şekil 56 : Ankara nın Son Beş Yılda (2011-2015) En Fazla İhracat Yaptığı Beş Ülke ile Dış Ticaret (TL) Kaynak: TÜİK. Dış Ticaret İstatistikleri Veritabanı. 146 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

DIŞ TİCARET Şekil 57 : Ankara nın Son Beş Yılda (2011-2015) En Fazla İthalat Yaptığı Beş Ülke ile Dış Ticaret (TL) Kaynak: TÜİK. Dış Ticaret İstatistikleri Veritabanı. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 147

GELİR DAĞILIMI VE YOKSULLUK

GELİR DAĞILIMI VE YOKSULLUK Şekil 58 : İBBS Düzey1 Bölgeleri Yoksulluk ve Gelir Dağılımı İstatistikleri. 2014 Kaynak: TÜİK. Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması. *Eşdeğer hane halkı kullanılabilir medyan gelirin %60 ına göre hesaplanmıştır. ** Eşdeğer hane halkı kullanılabilir gelirlerine göre hesaplanmıştır. Şekil 59 : TR5 Batı Anadolu Yoksulluk ve Gelir Dağılımı İstatistikleri. 2006-2014 Kaynak: TÜİK. Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması. *Eşdeğer hane halkı kullanılabilir medyan gelirin %60 ına göre hesaplanmıştır. ** Eşdeğer hane halkı kullanılabilir gelirlerine göre hesaplanmıştır. 150 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

GELİR DAĞILIMI VE YOKSULLUK Şekil 60 : İBBS Düzey2 Bölgeleri Yoksulluk ve Gelir Dağılımı İstatistikleri. 2014 Kaynak: TÜİK. Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması. 2014. *Eşdeğer hane halkı kullanılabilir medyan gelirin %60 ına göre hesaplanmıştır. ** Eşdeğer hane halkı kullanılabilir gelirlerine göre hesaplanmıştır. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 151

İSTİHDAM

İSTİHDAM Tablo 74 : Temel İşgücü Göstergeleri (15+ Yaş) 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus (Bin) İşgücü (Bin) İstihdam edilenler İşsiz (Bin) (Bin) İşgücüne katılma oranı (%) İşsizlik oranı (%) İstihdam oranı (%) İşgücüne dahil olmayan nüfus (Bin) Türkiye 50.251 29.678 26.620 3.059 51 9,1 46,3 28.177 İstanbul 9.951 6.092 5.306 786 54,4 12,9 47,4 5.110 İzmir 2.751 1.745 1.483 262 59,9 15 45,4 1.519 Ankara 3.529 2.064 1.833 231 52,5 11,2 46,6 1.887 Kaynak: TÜİK MEDAS. 2015. Şekil 61 : Ankara Genel İşgücü Piyasası Resmi (15+ Yaş) 60 50 44,9 45,1 45 44,9 46,7 47,5 48,6 49,5 51,6 52,2 Yüzde (%) 40 30 20 10 0 39,2 39,9 39,7 41,1 43 43,9 44,5 45,6 46,4 38,8 25,3 27,3 28,7 24,7 26,1 23 22,8 22,9 21,7 21,7 12,7 11,5 11,8 13,6 12,1 9,4 9,5 10,2 11,5 11,2 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 gücüne Kat lma Oran (%) sizlik Oran (%) stihdam Oran (%) Genç sizlik Oran (%) Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. İstihdam. 2006-2015. 154 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

İSTİHDAM Şekil 62 : Karşılaştırmalı Genç İşsizlik Oranı 35 30 25 20 15 31,6 27 28,7 21,3 17,9 16,8 10 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 stanbul zmir Ankara Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler 2008-2014. TÜİK MEDAS 2015. Tablo 75 : Sosyal Güvenlik Kurumuna Kayıtlılığa Göre İstihdam Edilenler. 15+ Yaş (Bin Kişi) Kaynak: TÜİK MEDAS. 2015. Kayıtlı Değil Kayıtlı Toplam Tarım 50 16 66 Sanayi 78 370 448 Hizmet 185 1.133 1.318 Toplam 313 1.519 1.832 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 155

İSTİHDAM Tablo 76 : Tam Zamanlı ve Yarı Zamanlı İstihdam. 2015 (15 yaş+. bin kişi) Ankara İstanbul Türkiye Ankara ili oranı (%) Toplam 1.832 5.306 26.620 6,9 Toplam Erkek 1.301 3.748 18.562 7 Kadın 531 1.558 8.058 6,6 Toplam 135 268 2.629 5,1 Yarı zamanlı Erkek 49 117 1.099 4,5 Kadın 86 151 1.530 5,6 Toplam 1.698 5.038 23.991 7,1 Tam zamanlı Erkek 1.253 3.631 17.463 7,2 Kaynak: TÜİK Bölgesel İstatistikler. 2015. Kadın 445 1.407 6.528 6,8 156 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

İSTİHDAM Tablo 77 : Eğitim Durumuna ve İşgücü Durumuna Göre Kurumsal Olmayan Nüfus. 2015 (15+ Yaş) Kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus (bin) İşgücü (bin) İstihdam edilenler (bin) İssiz (bin) İşgücüne katılma oranı % İşsizlik oranı % İstihdam oranı % İşgücüne dahil olmayan nüfus (bin) Okuma yazma bilmeyen 184 10 9 1 5.2 7,4 4,8 174 Lise altı 1.949 825 722 103 42.3 12,5 37,1 1.124 Lise ve dengi meslek okulu 903 509 451 58 56.4 11,4 49,9 394 Yükseköğretim 916 720 5651 69 78.6 9,6 71,1 196 Toplam 3.952 2.064 1.833 231 52.2 11,2 46,4 1.888 Kaynak: TÜİK MEDAS. 2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 157

İSTİHDAM Tablo 78 : İBBS 2. Düzey (26 bölge) sanayi ve hizmetler sektörü göstergeleri. 2011 Yerel birim sayılarının Türkiye toplamı içindeki payı Çalışan sayılarının Türkiye toplamı içindeki payı Maaş ve ücretlerin Türkiye toplamı içindeki payı Maddi mallara ilişkin brüt yatırımların Türkiye toplamı içindeki payı (%) Sıra (%) Sıra (%) Sıra (%) Sıra İstanbul 24,2 1 30,0 1 38,1 1 31,5 1 Ankara 6,6 2 8,8 2 10,2 2 14,3 2 İzmir 6,1 3 6,4 3 6,7 3 4,6 6 Kaynak: TÜİK Seçilmiş Göstergelerle Ankara. 2013. 158 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

İSTİHDAM Tablo 79 : İşgücüne dahil olmama nedenleri. 15+ Yaş (Bin Kişi). 2015 İşgücüne dahil olmayan nüfus İş bulma ümidi olmayanlar İş Aramayıp Çalışmaya Hazır Olanlar Mevsimlik Çalışanlar Ev İşleri ile Meşgul Neden Eğitim ve Öğretime Devam Edenler Emekli Özürlü. Yaşlı veya Hasta Ailevi ve Kişisel Nedenler Diğer Türkiye 28.176 676 1.726 94 11.498 4.486 4.082 3.878 1.486 250 İstanbul 5.111 25 229 7 2.120 863 859 455 521 32 İzmir 1.519 17 65 2 525 207 399 189 102 13 Ankara 1886 13 122 2 896 344 346 120 37 6 Kaynak: TÜİK MEDAS. 2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 159

İSTİHDAM Tablo 80 : İşgücüne Dahil Olmayanların Yıllara Göre İişgücüne Dahil Olmama Nedenleri. Ankara. 2011-2015 İşgücüne dahil olmayan nüfus İş bulma ümidi olmayanlar İş Aramayıp Çalışmaya Hazır Olanlar Mevsimlik Çalışanlar Ev İşleri ile Meşgul Neden Eğitim ve Öğretime Devam Edenler Emekli Özürlü. Yaşlı veya Hasta Ailevi ve Kişisel Nedenler Diğer 2011 1.884 11 53 3 990 336 359 93 31 8 2012 1.876 12 73 2 949 351 350 99 29 10 2013 1.892 8 109 1 907 368 358 102 30 9 2014 1.888 8 139 2 872 330 370 125 37 6 2015 1.887 13 122 2 896 344 346 120 37 6 Kaynak: TÜİK. Seçilmiş Göstergelerle Ankara 2013. TÜİK MEDAS 2015. 160 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

İSTİHDAM Şekil 63 : Ankara da Çalışanların Sektörlere Göre Dağılımı. 2015 Kaynak: TÜİK MEDAS. 2015. Tablo 81 : İşgücünün Sektörlere Göre Dağılımı. 2015 Bin Kişi Yüzde (%) Toplam Tarım Sanayi Hizmet Tarım Sanayi Hizmet Türkiye 26.620 5.483 7.246 13.891 21 27 52 İstanbul 5.306 37 1.922 3.347 1 36 63 İzmir 1.483 147 475 861 10 31 58 Ankara 1.833 66 44 1.319 4 24 72 Kaynak: TÜİK MEDAS. 2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 161

İSTİHDAM Tablo 82 : Tam Zamanlı ve Yarı Zamanlı İstihdam. 2015 (15 yaş +. bin kişi) Ankara İstanbul İzmir Türkiye Toplam 1.832 5.306 1.483 26.620 Toplam Erkek 1.301 3.748 1.013 18.562 Kadın 531 1.558 470 8.058 Toplam 135 268 143 2.629 Yarı zamanlı Erkek 49 117 69 1.099 Kadın 86 151 74 1.530 Toplam 1.698 5.038 1.340 23.991 Tam zamanlı Erkek 1.253 3.631 944 17.463 Kaynak: TÜİK MEDAS. 2015. Kadın 445 1.407 396 6.528 162 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

İSTİHDAM Tablo 83 : İstihdam Edilenlerin İşteki Durumu (bin kişi) Türkiye İstanbul İzmir Ankara Toplam Tarım Tarım dışı Toplam 26.620 5.306 1.482 1.833 Ücretli. maaşlı ve yevmiyeli 17.827 4.384 1.093 1.509 İşveren ve kendi hesabına 5.643 850 292 267 Ücretsiz aile işçisi 3.150 72 97 57 Toplam 5.483 37 147 66 Ücretli. maaşlı ve yevmiyeli 599 2 25 8 İşveren ve kendi hesabına 2.257 25 62 35 Ücretsiz aile işçisi 2.627 10 60 23 Toplam 21.137 5.269 1.335 1.767 Ücretli. maaşlı ve yevmiyeli 17.228 4.382 1.068 1.501 İşveren ve kendi hesabına 3.386 825 230 232 Ücretsiz aile işçisi 523 62 37 34 Kaynak: TÜİK MEDAS. 2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 163

İSTİHDAM Şekil 64 : İstihdam Biçimleri. 2015 Kaynak: TÜİK MEDAS. 2015. Şekil 65 : İstihdamın Sektörel Kompozisyonun Değişimi (Bin kişi. 15+ yaş) Kaynak: TÜİK İşgücü İstatistikleri. 2014. TÜİK MEDAS 2015. 164 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

İSTİHDAM Tablo 84 : İş Arama Süresine Göre İşsizler (15+ yaş). 2011-2015 1 yıldan az 1 yıl ve daha çok Toplam (Bin) (%) (Bin) (%) Türkiye 2011 2.583 1.896 73 687 27 2012 2.481 1.862 75 619 25 2013 2.705 2.039 75 666 25 2014 2.854 2.264 79 590 21 2015 3.057 2.412 79 645 21 Ankara 2011 158 108 68 50 32 2012 165 113 68 52 32 2013 185 131 71 54 29 2014 231 174 75 57 25 2015 231 171 74 60 26 Kaynak: TÜİK. Seçilmiş Göstergelerle Ankara 2013. TÜİK MEDAS 2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 165

İSTİHDAM Şekil 66 : Eğitim Durumuna Göre İşgücü. İstihdam ve İşsiz Sayıları. 2015 (Bin Kişi) Kaynak: TÜİK MEDAS. 2015. 166 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

İSTİHDAM Tablo 85 : Eğitim Durumuna Göre İşgücü. İstihdam ve İşsiz Sayıları (Bin Kişi). 2011-2015 (15+ yaş) İşgücü İstihdam Yıl Toplam Okuma-yazma bilmeyen Lise altı eğitimliler Lise ve dengi meslek okulu Yükseköğretim Türkiye 2011 26.725 1.203 15.682 5.365 4.476 2012 27.339 1.164 15.640 5.538 4.996 2013 28.271 1.167 15.931 5.783 5.388 2014 28.786 1.170 16.100 5.825 5.691 2015 29.678 1.115 16.277 6.002 6.284 Ankara 2011 1.706 18 687 453 548 2012 1.770 14 692 458 606 2013 1.856 12 726 491 627 2014 2.010 18 790 496 706 2015 2.064 10 825 509 720 Türkiye 2011 24.110 1.147 14.224 4.729 4.008 2012 24.821 1.119 14.277 4.932 4.493 2013 25.524 1.110 14.450 5.133 4.831 2014 25.933 1.097 14.584 5.167 5.085 2015 26.621 1.056 14.650 5.322 5.593 Ankara 2011 1.545 16 616 409 504 2012 1.602 13 618 416 555 2013 1.667 10 650 437 570 2014 1.779 15 692 435 637 2015 1.833 9 722 451 651 Türkiye 2011 2.615 56 1.456 636 467 2012 2.518 45 1.363 607 503 2013 2.747 57 1.482 651 557 2014 2.853 73 1.516 658 606 2015 3.058 59 1.627 680 692 İşsiz Ankara 2011 161 2 71 44 44 2012 168 2 74 42 50 2013 190 2 76 55 57 2014 232 3 98 62 69 2015 231 1 103 58 69 Kaynak: TÜİK. Seçilmiş Göstergelerle Ankara 2013. TÜİK MEDAS 2014-2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 167

İSTİHDAM Tablo 86 : İllere Göre İmzalanan Toplu İş Sözleşmeleri. 2015 Sözleşme Sayısı İşyeri Sayısı İşçi Sayısı Üye İşçi Sayısı Ankara 146 8.536 166.423 142.997 İstanbul 250 2.209 147.634 95.686 İzmir 88 769 34.753 27.600 Kaynak: ÇSGB Çalışma Hayatı İstatistikleri. 2015. Tablo 87 : Grup Başkanlıkları Ve Bağlı İllere Göre İncelenen İş Kazaları. 2015 Kaza sonucu İş kazası sayısı Ölüm Yaralanma Uzuv Kaybı Ankara 21 9 44 1 İstanbul 50 24 30 5 İzmir 4 4 4 0 Kaynak: ÇSGB Çalışma Hayatı İstatistikleri. 2015. Tablo 88 : İllere Ve İzin Türlerine Göre Yabancılara Verilen Çalışma İzin Sayısı. 2015 İzin türü Toplam Süreli Süresiz Bağımsız Ankara 9.251 9 0 9.260 İstanbul 22.860 82 2 22.944 İzmir 3.118 8 0 3.126 Kaynak: ÇSGB Çalışma Hayatı İstatistikleri. 2014. 168 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

İSTİHDAM Tablo 89: SGK Göstergeleri Gösterge Kaynak: Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü. 2015. Değer İl Nüfusu 5.270.575 İş Yeri Sayısı 137.408 Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Aktif+Pasif+GSS Kapsamında Tescil Edilenler) 5.240.327 Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (GSS Kapsamında Tescil Edilenler Hariç) 4.907.137 Sosyal Güvenlik Kapsamının (GSS Kapsamında Tescil Edilenler Hariç) Toplam İl Nüfusuna Oranı (%) 93,1 Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus 30.248 Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Kişi Sayısı Emekli Sandığı (4/c) 406.819 Bağ-Kur (4/b) 158.404 SSK (4/a) 1.396.775 Toplam 1.961.998 Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışanların Toplam il Nüfusuna Oranı(%) 37,23 Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısı Emekli Sandığı (4/c) 300.185 Bağ-Kur (4/b) 137.036 SSK (4/a) 458.831 Toplam 896.052 Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Emeklilerin Toplam il Nüfusuna Oranı(%) 17 Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulanların (Yararlanıcıların) Sayısı Emekli Sandığı (4/c) 557.251 Bağ-Kur (4/b) 371.695 SSK (4/a) 1.120.141 Toplam 2.049.087 Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Bakmakla Yükümlü Tutulanların Oranı (%) 38,88 Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Tescil Edilenler Genel Sağlık Sigortası Primi Devlet Tarafından Ödenenler 179.488 Genel Sağlık Sigortası Primleri Kendileri Tarafından Ödenenler 153.702 Toplam 333.190 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 169

YATIRIM VE TEŞVİKLER

YATIRIM VE TEŞVİK Şekil 67 : Ankara İlinin Kamu Yatırımları. 2005-2015. Bin TL ve Ankara Kamu Yatırımlarının Türkiye Toplamına Oranı (%) 5 000 000 4 500 000 4 000 000 3 500 000 3 000 000 2 500 000 2 000 000 1 500 000 1 000 000 500 000 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% Di er Kamu Hizmetleri Sa l k E itim Konut Turizm Kaynak: Kalkınma Bakanlığı. Kamu Yatırımları. 172 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

YATIRIM VE TEŞVİK Tablo 90 : Yıllar İtibarıyla Yatırım Teşvik Verileri. 2010-2015 Belge Sayısı (Adet) Sabit Yatırım (milyon TL) İstihdam (Kişi) Ankara Türkiye Pay(%) Ankara Türkiye Pay(%) Ankara Türkiye Pay(%) 2010 Yabancı Sermaye 8 203 3,9% 235 7.014 3,4% 1.304 14.845 8,8% Yerli Sermaye 120 3.747 3,2% 1.649 53.143 3,1% 5.429 122.848 4,4% Toplam 128 3.950 3,2% 1.884 60.157 3,1% 6.733 137.693 4,9% 2011 Yabancı Sermaye 118 3.562 3,31 1.627 61.651 2,64 5.371 121.711 4,41 Yerli Sermaye 125 3.759 3,33 1.860 68.769 2,70 6.660 136.339 4,88 Toplam 8 197 4,06 53 8.330 0,64 62 8.396 0,74 2012 Yabancı Sermaye 151 3.911 3,86 1.060 42.784 2,48 4.829 113.446 4,26 Yerli Sermaye 159 4.108 3,87 1.113 51.114 2,18 4.891 121.842 4,01 Toplam 12 227 5,29 98 8.318 1,18 374 14.580 2,57 2013 Yabancı Sermaye 162 3.913 4,14 1.537 54.557 2,82 7.291 136.005 5,36 Yerli Sermaye 174 4.140 4,20 1.635 62.875 2,60 7.665 150.585 5,09 Toplam 11 238 4,62 173 14.778 1,17 352 16.936 2,08 2014 Yabancı Sermaye 236 4.611 5,12 4.869 81.256 5,99 10.732 177.889 6,03 Yerli Sermaye 247 4.849 5,09 5.042 96.034 5,25 11.084 194.825 5,69 Toplam 12 253 4,74 2.582 11.901 21,70 3.078 12.190 25,25 2015 Yabancı Sermaye 152 3.772 4,03 1.681 52.589 3,20 5.665 132.596 4,27 Yerli Sermaye 164 4.025 4,07 4.263 64.490 6,61 8.743 144.786 6,04 Toplam 11 225 4,89 44 32.923 0,13 125 9.782 1,28 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı (Aktif ve Tamamlama Vizesi Yapılmış Kayıtları İçermektedir.) İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 173

YATIRIM VE TEŞVİK Tablo 91 : Ankara da Verilen Yatırım Teşvik Belgelerinin Destek Sınıfı ve Yıllara Göre Dağılımı. 2009-2015 Belge Sayısı (Adet) Sabit Yatırım (milyon TL) İstihdam(kişi) 2009 13 216 841 2010 43 591 3.421 2011 44 527 2.268 BÖLGESEL 2012 73 862 5.301 2013 111 3.771 6.271 2014 76 3.141 6.868 2015 98 1.264 5.626 2009 1 51 50 2010 4 865 1.668 2011 1 76 150 BÜYÜK ÖLÇEKLİ 2012 0 0 0 2013 1 88 3 2014 3 295 625 2015 3 886 1.750 2009 76 209 1.675 2010 78 405 1.571 2011 114 510 2.473 GENEL 2012 101 773 2.364 2013 135 1.184 4.810 2014 85 826 1.250 2015 100 745 1.253 STRATEJİK YATIRIMLAR 2015 1 61 36 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı (Aktif ve Tamamlama Vizesi Yapılmış Kayıtları İçermektedir.) 174 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

YATIRIM VE TEŞVİK Tablo 92 : Ankara da Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Sektörel Dağılımı. 2005-2015 Belge Sayısı 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Enerji 4 0 5 2 0 4 8 0 6 7 39 Hizmetler 68 46 33 31 27 30 39 57 80 57 78 İmalat 92 64 51 91 62 79 106 111 151 96 80 Madencilik 4 7 1 1 1 5 2 5 7 3 3 Tarım 0 0 2 1 0 7 4 1 3 1 2 Sabit Yatırım (milyon TL) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Enerji 68 0 31 29 0 104 98 0 37 52 501 Hizmetler 207 628 375 641 212 283 250 953 1.332 3.127 506 İmalat 706 216 171 269 261 1.330 687 604 1.397 1.068 1.901 Madencilik 21 8 9 0 3 82 4 57 2.271 6 44 Tarım 0 0 2 1 0 61 74 21 7 10 4 İstihdam (kişi) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Enerji 29 0 20 39 0 105 79 0 70 27 478 Hizmetler 2.139 5.686 962 1.312 1.126 1.688 1.363 5.384 7.424 6.257 3.779 İmalat 4.294 2.815 2.954 2.378 1.426 4.426 3.059 2.155 2.916 2.396 4.325 Madencilik 192 651 91 20 14 169 37 90 604 33 55 Tarım 0 0 25 8 0 272 353 36 70 30 28 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı (Aktif ve Tamamlama Vizesi Yapılmış Kayıtları İçermektedir.) İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 175

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Tablo 93 : AR-GE Merkezi. TGB ve OSB Verileri. 2015 Ar-Ge Merkezi TGB* OSB* Ankara 29 8 11 İstanbul 68 7 8 Türkiye 246 63 279 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Tablo 94 : Ankara da Bulunan Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin (TGB) Faaliyet Göstergeleri (Aralık 2014) Kaynak: Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 21.01.2015 tarihli resmi yazısı Ar-Ge Merkezi TGB* OSB* Faal TGB Sayısı 5 42 11,9 Toplam Firma Sayısı (Adet) 867 3.016 28,7 Yabancı+Yabancı Ortaklı Firma Sayısı 38 132 28,8 Toplam Personel (Kişi) 10.269 30.729 33,4 Ar-Ge Personeli (Kişi) 7.491 19.629 38,2 Tamamlanan Proje Sayısı (Adet) 7.555 14.859 50,8 Devam Eden Proje Sayısı (Adet) 2.457 7.142 34,4 Patent Tescil Sayısı (Adet) 132 410 32,2 Patent Başvuru Sayısı (Adet) 231 687 33,6 178 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Şekil 68 : Ankara da Teknoparklarda Faaliyet Alanı Dağılımı. 2014 Yaz l m Bilgisayar ve leti im Teknolojileri Elektronik Medikal Savunma Sanayi Enerji Makine ve Teçhizat malat Sa l k Kimya Telekomünikasyon Di er 8,19% 4,96% 3,23% 3,00% 2,65% 2,19% 1,96% 1,38% 5,31% 23,07% 44,06% Kaynak: Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 21.01.2015 tarihli resmi yazısı Tablo 95: Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Performans Endeksleri Sıralaması (2012-2014) (2014 te ilk 5 te yer alan TGB ler ile Ankara daki TGB lerin sıralaması) TGB ADI 2014 2013 2012 ODTÜ Teknokent TGB 1 1 1 İTÜ Arı Teknokent TGB 2 3 3 Ankara TGB (Bilkent Cyberpark) 3 4 2 İzmir YTE TGB 4 2 5 Erciyes Üniversitesi TGB 5 25 26 Gazi Teknopark TGB 10 5 7 Sakarya Üniversitesi 17 34 4 Ankara Üniversitesi TGB 18 11 17 Hacettepe Üniversitesi TGB 21 15 11 Kaynak: Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 179

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Tablo 96 : Faydalı Model. Patent. Marka. Endüstriyel Tasarım Tescil Sayısı. 2015 İl Faydalı Model 2013 Tescil Sayısı Sıra No. Kaynak: Türk Patent Enstitüsü. Tescil Sayısı Patent Marka Endüstriyel Tasarım Sıra No. Tescil Sayısı Sıra No. Tescil Sayısı Sıra No. Ankara 316 2 186 2 5.358 2 746 3 İstanbul 1.070 1 842 1 35.798 1 3.584 1 Bursa 191 4 131 3 2.925 4 867 2 İzmir 235 3 86 5 4.323 3 507 5 180 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Tablo 97 : Patent Başvuru ve Tescillerinin İllere ve Yıllara Göre Dağılımı 2011 2012 2013 2014 2015 Başvuru Tescil Başvuru Tescil Başvuru Tescil Başvuru Tescil Başvuru Tescil İstanbul 1.582 417 1.939 490 1.830 540 2.104 638 2.399 3 Ankara 417 78 569 96 562 109 596 116 636 1 Bursa 530 74 288 112 316 173 316 136 440 2 Türkiye 4.087 847 4.543 1.025 4.527 1.244 4.857 1.250 5.512 5 Kaynak: Türk Patent Enstitüsü. Tablo 98 : Faydalı Model Başvuru ve Tescillerinin İllere ve Yıllara Göre Dağılımı 2011 2012 2013 2014 2015 Başvuru Tescil Başvuru Tescil Başvuru Tescil Başvuru Tescil Başvuru Tescil İstanbul 1.421 914 1.517 1.010 1.398 855 1.343 996 1.395 1.070 Ankara 319 177 402 203 377 216 430 251 418 316 Bursa 231 145 271 183 285 141 279 199 262 191 Türkiye 3.175 1.948 3.725 2.245 3.454 1.997 3.474 2.471 3.451 2.681 Kaynak: Türk Patent Enstitüsü. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 181

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Tablo 99 : Endüstriyel Tasarım Başvuru ve Tescillerinin İllere ve Yıllara Göre Dağılımı 2011 2012 2013 2014 2015 Başvuru Tescil Başvuru Tescil Başvuru Tescil Başvuru Tescil Başvuru Tescil İstanbul 3.861 3.644 3.974 3.693 3.880 3.788 3.790 3.513 3.736 3.584 Ankara 519 471 509 457 575 528 611 493 736 746 Bursa 61 546 614 603 698 577 928 827 946 867 Türkiye 416 370 495 461 516 505 531 477 8.574 8.291 Kaynak: Türk Patent Enstitüsü. Tablo 100 : Marka Başvuru ve Tescillerinin İllere ve Yıllara Göre Dağılımı 2011 2012 2013 2014 2015 Başvuru Tescil Başvuru Tescil Başvuru Tescil Başvuru Tescil Başvuru Tescil İstanbul 53.161 18.532 50.030 26.516 47.021 35.857 49.028 37.639 46.187 35.798 Ankara 8.630 2.782 7.261 4.114 7.370 5.403 7.682 5.316 7.579 5.358 İzmir 6.088 2.146 5.868 3.234 5.541 4.102 5.938 4.361 6.638 4.323 Türkiye 100.000 35.858 97.311 52.386 93.305 68.391 97.142 72.326 95.962 70.111 Kaynak: Türk Patent Enstitüsü. 182 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Şekil 69 : SANTEZ Projelerinin İllere Dağılımı (2006-2015) 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 23,79% 17,07% 11,96% 6,72% 5,65% 5,38% 5,24% 4,44% 4,30% 4,17% 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 Say % Kaynak: //sagm.sanayi.gov.tr/userfiles/file/istatistiki%20bilgiler/santez%20istatistiki%20bilgiler%2001042016.pdf Şekil 70 : SANTEZ Projelerinin Üniversitelere Göre Dağılımı (2006-2015) (İlk 10 Üniversite ve Ankara Üniversiteleri) Kaynak: //sagm.sanayi.gov.tr/userfiles/file/istatistiki%20bilgiler/santez%20istatistiki%20bilgiler%2001042016.pdf İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 183

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Şekil 71 : Teknogirişim Desteklerinin İllere Dağılımı (2010-2015) 200 180 160 182 43% 161 50% 45% 40% 140 135 130 35% 120 118 29% 30% 100 80 60 40 20 0 55 57 60 17 81 45 29 22 6% 18 101112 14 8104% 8 4% 4 3 1 3 Ankara stanbul zmir Konya Kayseri 2010 2011 2012 25% 20% 15% 10% 5% 0% Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 184 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Tablo 101 : Teknogirişim Sermayesi Desteği Kapsamında Desteklenen Projelerin Üniversitelere Göre Dağılımı. 2009-2014 Dönemi Üniversiteler Ankara 526 ODTÜ 206 Bilkent Üniversitesi 89 Hacettepe Üni. 51 Gazi Üniversitesi 58 Ankara Üniversitesi 52 Başkent Üni. 26 TOBB Üni. 15 Atılım Üniversitesi 12 Çankaya Üniversitesi 12 Ufuk Üniversitesi 2 Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 2 Kara Harp Okulu 1 Diğer İllerdeki Üniversiteler 715 Yurtdışı Üniversiteler 62 Toplam 1303 Kaynak: Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. 2009 2014 Teknogirişim Dönem Raporu. 01.05.2014. Şekil 72 : Teknolojik Ürünlerin Tanıtım ve Pazarlanması Destek Programı İllere Göre Desteklenen Proje Sayıları. (Nisan 2016 itibarıyla) Kaynak: Bilim. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 185

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Şekil 73 : TÜBİTAK TEYDEB İstatistikleri (1995-2014 Birikimli) zmir Bursa Kocaeli Ankara stanbul 6,86 4,7 7,19 7,7 6,95 12,3 20,61 21,0 36,72 38,0 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 % TEYDEB Ba vurular n n llere Göre Da l m TEYDEB Hibe Destek Tutar n n llere Göre Da l m Kaynak: TÜBİTAK TEYDEB İstatistikler Sunumu 186 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Tablo 102 : TÜBİTAK Bilim İnsanı Daire Başkanlığı (BİDEB) Desteklerinden En Çok Yararlanan İlk 5 Üniversite 2007 2008 2009 2010 2011 2000-2011 Toplam Sıra. Üniversite Kişi Sayısı Destek Oranı Kişi Sayısı Destek Oranı Kişi Sayısı Destek Oranı Kişi Sayısı Destek Oranı Kişi Sayısı Destek Oranı Kişi Sayısı Destek Oranı 1 2 3 4 5 ODTÜ Üni. Boğaziçi Üni. İstanbul Teknik Üni. Bilkent Üni. Hacettepe Üni. Kaynak: TÜBİTAK. 764 17% 552 16% 355 13% 407 11% 360 11% 4.187 15% 425 10% 342 10% 274 10% 185 5% 139 4% 2.256 8% 305 7% 199 6% 169 6% 195 5% 144 4% 1.694 6% 306 7% 200 6% 163 6% 194 5% 173 5% 1.618 6% 200 5% 145 4% 124 4% 157 4% 137 4% 1.385 5% İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 187

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Şekil 74 : İller Bazında Proje Destek Bütçeleri (2006-2015) İller Bazında Genel Akademik destek İstatistikleri (2006-2015) Kaynak: TÜBİTAK Akademik Ar-Ge Destekleri İstatistikleri. https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/ardeb_stat_2016_9.pdf 188 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Tablo 103 : Ankara Üniversiteleri Girişimcilik ve Yenilik Endeksi Sıralaması. 2015 Sıra Üniversite Puan 2 ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 85.89 4 İHSAN DOĞRAMACI BİLKENT ÜNİVERSİTESİ 78.10 9 TOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ 66.56 14 HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ 54.37 18 GAZİ ÜNİVERSİTESİ 49.50 26 ATILIM ÜNİVERSİTESİ 41.78 20 ÇANKAYA ÜNİVERSİTESİ 45.52 32 ANKARA ÜNİVERSİTESİ 38.40 Kaynak: TÜBİTAK Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi Sonuçları.* Sıralamada Yer Alan Toplam Üniversite Sayısı: 50 Tablo 104 : Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi. İlk 10 daki Üniversiteler 2013-2015 Yılları Değişimi Üniversiteler 2013-2014-2015 Endeks Sonuçları 2015 Endeks Sıralaması Sabancı Üniversitesi 86-81-88 1 Orta Doğu Teknik Üniversitesi 86-83-86 2 Boğaziçi Üniversitesi 76-76-80 3 İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi 83-75-78 4 Koç Üniversitesi 62-74-76 5 İstanbul Teknik Üniversitesi 73-72-75 6 Özyeğin Üniversitesi 67-73-73 7 İzmir İleri teknoloji Enstitüsü 68-68-70 8 TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 57-69-67 9 Yıldız Teknik Üniversitesi 50-57-64 10 Kaynak: TÜBİTAK Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi Sonuçları İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 189

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Tablo 105 : 2014-2015 URAP Ülke Sıralaması,(İlk 10 daki Üniversiteler ve Ankara Üniversiteleri) Ülke Sıralaması Üniversite Dünya Sıralaması Kategori Makale Atıf Toplam Doküman Makale Etkisi Toplam (AIT) Atıf Etkisi Toplam (CIT) Uluslararası İşbirliği Toplam 1 ODTÜ 467 A 66,76 66,53 31,61 57,85 47,28 47,57 317.6 2 Ege Üniversitesi 487 A 70,3 65,63 33,42 55,23 45,14 46,8 316.53 3 İstanbul Teknik 508 B++ 66,64 65,84 31,41 57,11 47,06 47,38 315.44 4 İstanbul Üniversitesi 543 B++ 68,35 65,24 32,79 55,38 45,21 46,69 313.66 5 Hacettepe Üniversitesi 546 B++ 67,27 65,26 31,97 56,27 46,2 46,59 313.56 6 Gazi Üniversitesi 554 B++ 67,56 65,33 31,94 55,68 46,03 46,83 313.37 7 Ankara Üniversitesi 559 B++ 68,2 65,07 32,05 55,83 46,06 45,96 313.16 8 Boğaziçi Üniversitesi 612 B++ 63,9 65,34 30,39 56,74 47,99 46,75 311.1 9 Çukurova Üniversitesi 778 B++ 64,09 64,06 30,49 55,1 46,36 45,41 305.51 190 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Ülke Sıralaması Üniversite Dünya Sıralaması Kategori Makale Atıf Toplam Doküman Makale Etkisi Toplam (AIT) Atıf Etkisi Toplam (CIT) Uluslararası İşbirliği Toplam 10 11 26 38 49 Süleyman Demirel Üniversitesi Bilkent Üniversitesi TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) Başkent Üniversitesi 804 B++ 64,1 63,97 30,37 54,95 46,25 45,2 304.85 847 B++ 63,87 63,9 30,23 54,86 45,33 45,7 303.89 1163 B+ 30,01 63,53 16,27 54,56 46,28 45,21 255.85 1318 B+ 63,2 46,69 30,9 25,71 12,18 21,77 200.46 1424 B+ 63,29 32,19 30,34 22,03 10,82 14,16 172.83 42 Atılım Üniversitesi 1372 B+ 26,84 33,35 12,84 40,38 42,11 31,25 186.77 51 Çankaya Üniversitesi 1461 B+ 12,13 29,81 9,48 36,56 40,59 34,32 162.89 Kaynak: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Enformatik Enstitüsü URAP Laboratuvarı. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 191

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Tablo 106 Tablo 107 : 2014-2015 Dünya Alan Sıralamalarında (URAP) Bazı Üniversitelerin Durumu Mühendislik Matematik Fizik Tıp ve Sağlık Kimya Biyoloji Tarım ve Veterinerlik Bilgisayar ve Enformatik Ticaret, Yönetim, Turizm ve Hizmetler Yer Bilimleri Disiplinlerarası Psikoloji ve Bilişsel Teknoloji Sıralamaya Girdiği Toplam Alan Sayısı Üniversiteler ODTÜ 306 236 171 494 976 384 342 607 425 9 Atatürk 853 884 971 758 839 787 505 7 İ.D. Bilkent 489 857 641 754 485 594 253 7 Ege 597 311 374 480 649 590 573 7 İstanbul Teknik 309 331 223 472 445 274 577 7 İstanbul 759 876 308 835 586 520 506 7 Ankara 994 644 332 469 653 449 6 Gazi 560 550 351 525 717 883 6 Erciyes 663 503 973 667 810 5 192 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

AR-GE VE YENİLİKÇİLİK Mühendislik Matematik Fizik Tıp ve Sağlık Kimya Biyoloji Tarım ve Veterinerlik Bilgisayar ve Enformatik Ticaret, Yönetim, Turizm ve Hizmetler Yer Bilimleri Disiplinlerarası Psikoloji ve Bilişsel Teknoloji Sıralamaya Girdiği Toplam Alan Sayısı Üniversiteler Hacettepe 592 650 350 659 652 5 Boğaziçi 749 284 165 338 4 Çukurova 976 363 355 858 4 Selçuk 788 633 725 813 4 Süleyman Demirel 1038 399 376 948 4 Atılım 388 382 2 Çankaya 429 370 2 TOBB 610 347 2 Başkent 680 1 GATA 561 1 Kaynak: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Enformatik Enstitüsü URAP Laboratuvarı. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 193

TARIM

TARIM Tablo 108 : Sulanan Alan İstatistikleri. 2014 Yılı Ürünler Tarla (da) Sebze (da) Meyve (da) Toplam Sulanan Alan (da) Toplam 749.305 215.073 94.769 1.059.147 % 70.7 20.3 8.9 100 Kaynak: Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı. Tablo 109 : Ankara da Yetiştirilen Önemli Bitkisel Ürünler (Ton). 2015 Ürün adı Ankara Türkiye Ankara Oranı Buğday 1.150.555 22.692.610 %5,07 Arpa 688.728 8.046.649 %8,56 Aspir 39.328 70.000 %56,18 Yeşil Mercimek 1.537 20.000 %7,69 Soğan (Kuru) 322.604 1.879.189 %17,17 Soğan (Taze) 18.370 141.691 %12,96 Havuç 127.750 534.988 %23,88 Marul (Toplam) 69.028 447.492 %15,43 Marul (Aysberg) 36.441 64.490 %56,51 Kimyon 9.306 16.897 %55,07 Balkabağı 11.176 95.363 %11,72 Kavun 165.259 1.719.620 %9,61 Vişne 18.732 183.500 %10,21 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Tarım. 2015. 196 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

TARIM Şekil 75 : Ankara da Yetiştirilen Önemli Bitkisel Ürünler ve Ankara Oranı Bin Ton %56,18 %56,51 25.000 %60,00 %55,07 20.000 %50,00 %40,00 15.000 %23,88 %30,00 10.000 %17,17 %12,96 %15,43 %5,07 %8,56 %11,72 %7,69 %10,21 %20,00 5.000 %9,61 %10,00 0 %0,00 Ankara Türkiye Ankara Oran Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Tarım. 2015. Tablo 110 : Hayvancılık Göstergeleri. 2015 Hayvancılık Ankara Türkiye Ankara Oranı Büyükbaş 340.112 14.127.837 %2,41 Küçükbaş 1.062.522 41.924.100 %2,53 Tiftik Keçisi 125.729 205.828 %61,08 Kümes Hayvancılığı 15.164.533 316.332.446 %4,79 Arıcılık (Kovan Sayısı) 75.105 7.709.636 %0,97 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Hayvancılık. 2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 197

TARIM Şekil 76 : Hayvan Sayıları ve Ankara Oranı Milyon Adet 300,0,0 250,0,0 200,0,0 150,0,0 100,0,0 50,0,0,0,0 %2,41 %2,53 %61,08 %4,79 Büyükba Küçükba Tiftik Keçisi Kümes Hayvanc l %70,00 %60,00 %50,00 %40,00 %30,00 %20,00 %10,00 %0,97 %0,00 Ar c l k Ankara Türkiye Ankara Oran Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Hayvancılık. 2015. Tablo 111 : Ankara İlinde Yıllar İtibariyle Hayvan Varlığı 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Sığır 223.422 254.973 208.486 231.611 326.188 338.801 Manda 522 936 855 1.006 1.079 1.311 Koyun 665.208 692.961 770.948 800.908 816.980 879.187 Keçi 104.181 103.440 124.958 145.170 164.159 183.335 Et Tavuğu 3.998.922 3.876.555 4.785.360 4.482.653 6.610.440 10.606.693 Yumurta Tavuğu 3.071.717 2.933.855 3.516.538 3.941.697 4.862.862 4.529.764 Arı Kovanı 55.285 59.628 67.668 69.903 70.405 75.105 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Hayvancılık. 2014. *Keçi kıl ve tiftik keçilerinin toplamıdır. Tavuk yumurta tavuğudur. 198 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

TARIM Şekil 77 : Hayvan Sayılarının Yıllara Göre Değişimi Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Hayvancılık. 2009-2014. Şekil 78 : Kanatlı Hayvan Sayılarının Yıllara Göre Değişimi Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Hayvancılık. 2010-2015. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 199

TARIM Tablo 112 : Ankara Süt ve Besi İşletmeleri Toplam Sağılan Hayvan Sayısı Süt (Ton) Sığır (Kültür) Manda Sığır (Melez) Sığır (Yerli) Sığır (Kültür) Manda Sığır (Melez) Sığır (Yerli) 2015 31.375 533 39.919 15.957 122.204 596 99.996 20.824 2014 27.758 400 39.318 15.614 112.014 447 98.492 20.376 2013 28.887 370 34.168 15.557 112.516 413 85.590 20.302 2012 27.819 326 33.023 17.768 108.356 364 82.723 23.187 2011 26.285 365 29.237 19.852 102.380 408 73.240 25.907 2010 22.023 210 28.164 16.914 85.779 235 70.551 22.072 Kaynak: TÜİK Bölgesel İstatistikler. Tarım. 2015. Toplam Sağılan Hayvan Sayısı Süt (Ton) Koyun (Yerli) Keçi (Kıl) Keçi (Tiftik) Koyun (Merinos) Koyun (Yerli) Keçi (Kıl) Keçi (Tiftik) Koyun (Merinos) 2015 238.865 21.047 51.180 202.588 18.154 1.999 1.996 10.737 2014 218.614 20.618 44.333 191.993 16.615 1.959 1.729 10.176 2013 204.167 18.896 31.218 172.421 15.517 1.795 1.218 9.138 2012 216.109 14.160 31.887 174.634 16.424 1.345 1.243 9.256 2011 201.548 10.791 31.761 159.486 15.318 1.025 1.239 8.453 2010 170.918 11.464 34.110 157.531 12.990 1.089 1.330 8.349 Kaynak: TÜİK Bölgesel İstatistikler. Tarım. 2015. 200 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

TARIM Tablo 113 : Kümülatif Kimyevi Gübre Tüketimi Ankara Türkiye Ankara Oranı 1999 458.882 10.985.323 %4,1 2000 448.284 10.424.827 %4,3 2001 277.803 8.292.752 %3,3 2009 190.022 5.275.619 %3,6 2010 166.487 4.968.058 %3,4 2011 142.408 4.776.356 %3,0 2013 201.820 5.813.612 %3,5 2014 175.419 5.471.518 %3,2 2015 152.721 5.507.780 %2,8 Kaynak: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 201

TURİZM

TURİZM Şekil 79 : Ankara İli Turizm İstatistikleri Tesise Geli Say s Geceleme Doluluk Oran (%) Tesise Geli Say s ve Geceleme (Bin Ki i) 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2010 2011 2012 2013 2014 40,0 39,0 38,0 37,0 36,0 35,0 34,0 33,0 Doluluk Oran (%) Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı. 204 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

TURİZM Tablo 114 : Ankara İlçelerinde Turizm İstatistikleri. 2014 Tesise Geliş Sayısı Geceleme Ortalama Kalış Süresi Doluluk Oranı (%) 2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 Akyurt 46.862 44.602 42.935 96.041 88.613 90.782 2 2 2.1 38,5 35,6 28,8 Altındağ 479.232 446.842 416.803 778.918 744.713 637.681 1.6 1.7 1.5 42,1 38,5 34,7 Beypazarı 9.206 5.066 5.143 12.383 42.592 14.645 1.3 2.1 2.8 32,9 28,7 39 Çamlıdere 3.641 5.779 1.6 37,7 Çankaya 990.638 947.988 948.453 1.733.720 1.718.301 1.635.140 1.8 1.8 1.7 40 39,3 37,2 Elmadağ 8.848 24.289 8.848 24.289 1 1 36,6 31,8 Etimesgut 10.021 14.856 6.985 11.661 22.648 14.441 1.2 1.5 2.1 37,9 73,9 48,2 Gölbaşı 32.603 35.931 42.727 42.919 44.376 48.319 1.3 1.2 1.1 38 38 37,7 Haymana 7.702 15.103 10.234 14.558 27.872 23.545 1.9 1.8 2.3 18 26,5 24,9 Kazan 274 390 3.105 670 499 4.209 2.4 1.3 1.4 4,4 3,3 27,5 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 205

TURİZM Tablo 114 : Ankara İlçelerinde Turizm İstatistikleri. 2014 Tesise Geliş Sayısı Geceleme Ortalama Kalış Süresi Doluluk Oranı (%) 2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 Keçiören 22.547 27.336 29.64 31.014 34.682 33.547 1,4 1,3 1,1 34,7 38,9 37,7 Kızılcahamam 58.933 29.147 34.408 107.485 42.583 56.072 1,8 1,5 1,6 28 15,9 15,8 Mamak 2.896 2.496 3.771 7.318 6.502 10.652 2,5 2,6 2,8 31,2 27,8 45,6 Polatlı 16.862 3.426 7.962 8.736 7.495 27.422 2,5 2,2 3,4 13,8 11,5 42,2 Şereflikoçhisar 2.098 2.116 5.686 5.274 4.265 11.157 2,5 2 2 17,2 13,9 36,4 Yenimahalle 94.134 126.597 96.124 163.886 217.109 185.055 1,7 1,7 1,9 39,1 40,6 35 Ankara 1.769.454 1.709.556 1.657.617 3.023.431 2.978.118 2.798.446 1,7 1,7 1,7 39 37,7 35,1 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı. 206 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

TURİZM Şekil 80 : Ankara İli Yıllar İtibariyle Tesise Geliş Sayısı 2012 2013 2014 Doluluk Oran,2014 (%) 1.200 1.000 48,2 800 600 39 37,7 37,2 37,7 37,7 34,7 28,8 24,9 27,5 400 15,8 200 0 0 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı. 45,6 42,2 36,4 35 60 50 40 30 20 10 0 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 207

TURİZM Tablo 115 : Ankara Hava Sınır Kapılarından Giriş-Çıkış Yapan Yabancı Ziyaretçi Sayısı YABANCI ZİYARETÇİ VATANDAŞ ZİYARETÇİ YILLAR GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ 2001 208.673 201.436 530.994 514.795 2002 210.434 211.182 465.107 523.794 2003 196.559 244.479 409.696 533.262 2004 316.170 306.246 525.247 564.464 2005 291.440 298.393 476.065 503.355 2006 294.993 302.441 475.913 486.085 2007 383.074 404.004 536.175 538.622 2008 380.932 378.371 514.559 517.946 208 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

TURİZM YABANCI ZİYARETÇİ VATANDAŞ ZİYARETÇİ YILLAR GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ 2009 334.812 333.664 434.017 448.238 2010 406.206 398.176 514.105 536.17 2011 369.892 374.993 487.637 493.786 2012 344.087 327.983 490.108 497.859 2013 332.645 319.243 494.829 494.059 2014 324.526 301.824 437.629 440.224 2015 366.540 344.492 462.550 458.990 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 209

TURİZM Şekil 81 : Ülkemize Ankara Hava Sınır Kapılarından Giriş-Çıkış Yapan Yabancı Ziyaretçi Sayısı Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı. 210 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

TURİZM Şekil 82 : Ülkemizde Ankara Hava Sınır Kapılarından Giriş-Çıkış Yapan Yerli Ziyaretçi Sayısı Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 211

ANKARA DA ÇEVRE VE ENERJİ

ANKARA DA ÇEVRE VE ENERJİ TEMEL DEĞERLER Şekil 83 : Yıllar İtibarı ile Ankara da Kişi Başına Düşen Aktif Yeşil Alan Miktarı m 2 /kişi Yıl Yeşil Alan (Kişi/m 2 ) Yıl Yeşil Alan (Kişi/m 2 ) 1994 2,08 2005 11,03 1995 2,38 2006 12,16 1996 3,52 2007 14,91 1997 4,13 2008 17,36 1998 5,63 2009 17,74 1999 7,41 2010 17,87 2000 7,6 2011 13,36 214 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ANKARA DA ÇEVRE VE ENERJİ Yıl Yeşil Alan (Kişi/m 2 ) Yıl Yeşil Alan (Kişi/m 2 ) 2001 7,83 2012 18,76 2002 8,07 2013 18,76 2003 8,84 2014 18,76 2004 9,13 2015 19,61 Kaynak: Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 215

PETROL VE GAZ

PETROL VE GAZ Tablo 116 : Ankara da Yıllara Göre Petrol Ürünleri (LPG Hariç) Satışı. ton Yıl Benzin Motorin Fuel Oil Gaz Yağı Toplam 2010 165.234 1.014.935 59.090 983 1.240.242 2011 173.099 957.592 23.515 2.935 1.157.147 2012 161.595 1.027.440 23.196 3.225 1.215.456 2013 162.972 1.194.278 28.792 3.989 1.390.031 2014 166.651 1.272.905 16.385 3.209 1.459.150 2015 183.772 1.467.415 26.316 3.588 1.681.091 Kaynak: EPDK. 2015. Tablo 117 : Ankara da Yıllara Göre LPG Ürünleri Satışı, ton Yıl Benzin Motorin Fuel Oil Gaz Yağı Toplam 2010 53.432 5.584 314.091 373.107 1.240.242 2011 65.031 5.519 336.898 407.448 1.157.147 2012 39.516 5.104 337.638 382.259 1.215.456 2013 35.458 3.659 341.500 380.616 1.390.031 2014 30.624 3.609 347.149 381.383 1.459.150 2015 31.435 12.932 368.788 413.154 1.681.091 Kaynak: EPDK. 2015. 218 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

PETROL VE GAZ Tablo 118 : Ankara da Yıllara Göre Doğalgaz Tüketimi (Milyon sm 3 ) Konut ve Isınma Amaçlı Hizmet Üreten Sanayi ve Elektrik Üretimi Toplam Gaz Yağı 2010 1.084 324 1.554 2.962 2011 1.603 379 1.596 3.578 2012 1.585 317 1.639 3.540 2013 1.531 294 1.596 3.420 Şekil 84 : Yıllara Göre Ankara daki Doğalgaz Abone Sayıları (Bin) Kaynak: Başkent Doğalgaz. POLGAZ. Kızılcahamam Doğalgaz. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 219

SU

SU Tablo 119 : İçme Suyu Barajları ve Doluluk Oranları. 2016 Barajlar Kapasite (Bin m 3 ) Doluluk Oranı Akyar Barajı 56.000 92,37% Çubuk II Barajı 22.445 92,44% Eğrekkaya Barajı 112.300 97,92% Kurtboğazı Barajı 92.053 75,88% Kavşakkaya Barajı 80.835 69,20% Çamlıdere Barajı 1.220.380 30,76% Elmadağ Barajı 2.500 99,84% Toplam 1.586.513 43,23% Kaynak: ASKİ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü 20.06.2016 itibariyle. Şekil 85 : Barajlardaki Doluluk Oranları. 2016 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 99,8% 97,9% 92,4% 92,4% 75,9% 69,2% 20,00% 30,8% 43,2% 0,00% Kaynak: ASKİ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü. 222 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SU Tablo 120 : İçme Suyu Barajlarına Yıllar İtibarıyla Gelen Su Karşılaştırması Barajlar Kapasite (Bin m 3 ) 2001 269.511.600 2002 508.167.400 2003 277.169.800 2004 434.587.700 2005 318.264.123 2006 207.165.510 2007 158.180.915 2008 200.948.671 2009 627.656.100 2010 638.059.813 2011 324.211.338 2012 486.014.705 2013 312.010.711 2014 211.133.225 2015 500.250.000 Kaynak: ASKİ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 223

SU Şekil 86 : İçme Suyu Barajlarına Yıllar İtibarıyla Gelen Su 700,00 627,66 638,06 600,00 500,00 508,17 434,59 486,01 500,25 400,00 300,00 200,00 269,51 277,17 318,26 207,17 158,18 200,95 324,21 312,01 211,13 100,00 0,00 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Toplam Ya (milyon m3) Kaynak: ASKİ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü. 224 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SU Tablo 121 : Belediye su istatistikleri. 2004-2014 İçme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verilen belediye nüfusunun toplam belediye nüfusuna oranı (%) Belediyeler tarafından çekilen su miktarı (Bin m 3 /yıl) Kaynak: Belediye Su İstatistikleri. 2004-2014. Belediyelerde kişi başı çekilen günlük su miktarı (litre/kişigün) Belediyeler tarafından arıtılan içme ve kullanma suyu miktarı (Bin m 3 /yıl) İçme ve kullanma suyu arıtma tesisi ile hizmet verilen belediye nüfusunun toplam belediye nüfusuna oranı (%) Belediyeler tarafından içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağıtılan su miktarı (m 3 /yıl) 2004 100 344.572 246 303.392 85 216.483.830 2006 99 379.122 241 343.128 89 219.725.065 2008 100 333.466 210 312.974 94 195.552.342 2010 98 338.112 202 320.511 94 214.922.886 2012 100 385.673 217 364.402 95 235.359.903 2014 99 393.174 202 380.075 93 252.431.487 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 225

SU Tablo 122 : Belediye atıksu istatistikleri. 2004-2014 Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen belediye nüfusunun toplam belediye nüfusuna oranı (%) Belediyelerde kanalizasyon şebekesinden deşarj edilen atıksu miktarı (Bin m 3 /yıl) Deşarj edilen kişi başı atıksu miktarı (litre/ kişi-gün) Belediyeler tarafından arıtılan atıksu miktarı (Bin m 3 /yıl) Atıksu arıtma tesisi ile hizmet verilen belediye nüfusunun belediye nüfusu içindeki payı (%) 2004 98 256.999 186 243.546 87 2006 98 226.916 145 209.249 86 2008 99 211.979 135 176.020 82 2010 100 233.902 138 223.537 95 2012 100 349.150 197 337.141 95 2014 96 329.383 183 318.983 93 Kaynak: Belediye atıksu istatistikleri. 2004-2014. 226 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SU Şekil 87 : Belediye Tarafından Çekilen ve Arıtılan Su Kaynak: Belediye Su İstatistikleri. 2004-2014. Şekil 88 : Belediye Tarafından Dağıtılan Su ve Hizmet Verilen Nüfus Kaynak: Belediye Su İstatistikleri. 2004-2014. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 227

SU Şekil 89 : Belediye Tarafından Arıtılan Su ve Hizmet Verilen Nüfusun Oranı Kaynak: Belediye Su İstatistikleri. 2004-2014. Şekil 90 : Deşarj Edilen Toplam ve Kişi Başı Atık su Miktarı Kaynak: Belediye Su İstatistikleri. 2004-2014. 228 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SU Tablo 123 : Belediye atık istatistikleri. 2004-2014 Atık hizmeti verilen belediye nüfusunun belediye nüfusuna oranı (%) Belediye tarafından ya da belediye adına toplanan atık miktarı Kişi başı ortalama belediye atık miktarı (kg/kişi-gün) 2004 100 2.189 1,56 2006 99 2.278 1,44 2008 100 2.166 1,37 2010 100 2.002 1,18 2012 100 1.881 1,06 2014 99 2.059 1,1 Kaynak: Belediye atık istatistikleri. 2004-2014. Tablo 124 : Belediyelerin çevresel harcamaları. 2007-2014 Toplam çevresel harcamalar Su hizmetleri harcamaları Atıksu yönetimi hizmetleri harcamaları Atık yönetimi hizmetleri harcamaları Diğer çevresel harcamalar(1) 2007 1.127.620.922 767.057.448 209.100.260 132.315.348 19.147.866 2008 965.202.731 509.629.992 272.989.346 162.681.418 19.901.975 2009 1.352.102.112 330.520.865 197.840.379 803.959.236 19.781.632 2010 861.376.706 325.266.214 291.244.164 218.358.376 26.507.952 2012 816.905.235 292.189.614 279.293.868 201.715.614 43.706.139 2013 1.029.883.906 394.731.672 322.596.080 267.771.278 43.623.795 2014 1.334.398.644 664.812.386 299.465.982 365.886.095 4.234.181 Kaynak: Belediye atık istatistikleri. 2007-2014. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 229

SU Şekil 91 : Kişi başı Ortalama Atık Miktarı kg/ki i-gün 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 1,31 1,56 1,21 1,44 1,15 1,37 1,14 1,18 1,12 1,06 1,08 1,1 2004 2006 2008 2010 2012 2014 TR Türkiye TR510 Ankara Kaynak: Belediye atık istatistikleri. 2004-2014. Şekil 92 : Çevresel Harcamalar.................... Kaynak: Belediyelerin çevresel harcamaları. 2007-2014. 230 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SU Tablo 125 : İlçelere göre belediyelerin çevresel harcamaları. 2012 Toplam çevresel harcamalar Su hizmetleri harcamaları Atıksu yönetimi hizmetleri harcamaları Atık yönetimi hizmetleri harcamaları Diğer çevresel harcamalar(1) Ankara 816.905.235 292.189.614 279.293.868 201.715.614 43.706.139 Büyükşehir 554.009.636 276.905.552 277.104.084 - - Akyurt 1.108.231 - - 1.108.231 - Altındağ 26.879.979 - - - 26.879.979 Ayaş - - - - - Bala - - - - - Beypazarı 5.756.739 2.524.187-3.232.552 - Çamlıdere 645.982 534.884-111.098 - Çankaya 71.798.980 - - 70.033.142 1.765.838 Çubuk 2.927.628 - - 2.927.628 - Elmadağ 931.323 - - 931.323 - Etimesgut 11.384.544 - - - 11.384.544 Evren - - - - - Gölbaşı - - - - - Güdül - - - - - Haymana 816.800 400.000 104.800 312.000 - Kalecik 1.365.397 - - 1.365.397 - Kazan 2.489.951 - - 2.489.951 - Keçiören 33.071.928 - - 33.071.928 - Kızılcahamam 5.563.427 1.299.965 1.960.743 2.302.719 - Mamak 18.648.582 - - 18.648.582 - Nallıhan 4.614.723 242.185 124.241 2.411.716 1.836.581 Polatlı 17.734.850 10.282.841-7.452.009 - Pursaklar 2.204.870 - - 2.204.870 - Sincan 21.906.101 - - 20.066.904 1.839.197 Şereflikoçhisar - - - - - Yenimahalle 33.045.564 - - 33.045.564 - Kaynak: Seçilmiş Göstergelerle Ankara. 2013. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 231

SU Şekil 93 : Hava Kalitesi. S02 ortalaması Kaynak: TÜİK Hava Kalitesi İstatistikleri Veritabanı. 2010. 232 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

SU İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 233

ELEKTRİK

ELEKTRİK Şekil 94 : Yıllara ve Türlere Göre Ankara Elektrik Tüketimi 4.000.000,00 3.500.000,00 3.000.000,00 2.500.000,00 2.000.000,00 1.500.000,00 1.000.000,00 500.000,00 0,00 Sokak ayd nlatma (MWh) Resmi daire (MWh) Sanayi i letmesi (MWh) Ticarethane (MWh) Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Enerji. 236 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ELEKTRİK Tablo 126 : İllere ve Bazı Türlere Göre Kişi Başı Elektrik Tüketimi. 2014 İL Kişi başına toplam elektrik tüketimi (KWh) Kişi başına sanayi elektrik tüketimi (KWh) Kişi başına mesken elektrik tüketimi (KWh) Kişi başına diğer elektrik tüketimi (KWh) İstanbul 2.432 610 732 1.090 Tekirdağ 7.021 5.962 572 487 Çanakkale 7.677 6.192 590 895 İzmir 4.351 2.549 866 936 Muğla 2.903 278 879 1.746 Bursa 3.455 2.087 592 776 Kocaeli 7.159 5.854 578 727 Ankara 2.131 520 674 937 Konya 2.724 1.141 487 1.096 Antalya 2.941 432 844 1.665 Kaynak: TÜİK. Bölgesel İstatistikler. Enerji. 2014. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 237

ELEKTRİK Tablo 127 : İllerde Türlere Göre Net Elektrik Tüketimi. 2014 Ankara İstanbul İzmir Bursa Kocaeli Türkiye Toplam tüketim (MWh) 10.976.586 34.964.209 17.893.941 9.631.496 12.333.878 207.375.078 Payı (%) 100% 100% 100% 100% 100% 100% Resmi daire (MWh) 1.433.091 1.013.800 569.320 89.140 175.432 8.039.266 Payı (%) 13% 3% 3% 1% 1% 4% Sanayi işletmesi (MWh) 2.676.528 8.775.365 10.482.364 5.816.763 10.086.027 97.777.468 Payı (%) 24% 25% 59% 60% 82% 47% Ticarethane (MWh) 2.861.468 12.931.289 2.041.169 1.804.834 891.205 39.748.278 Payı (%) 26% 37% 11% 19% 7% 19% Mesken (MWh) 3.471.696 10.517.812 3.562.462 1.649.403 995.132 46.189.693 Payı (%) 32% 30% 20% 17% 8% 22% 238 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

ELEKTRİK Ankara İstanbul İzmir Bursa Kocaeli Türkiye Tarımsal sulama (MWh) 128.620 1.953 328.676 59.866 5.304 3.919.119 Payı (%) 1% 0% 2% 1% 0% 2% Sokak aydınlatma (MWh) 235.588 466.476 181.080 124.023 90.297 3.942.641 Payı (%) 2% 1% 1% 1% 1% 2% Diğer (MWh) 169.595 1.257.515 728.869 87.468 90.481 7.758.613 Payı (%) 2% 4% 4% 1% 1% 4% Kaynak: TÜİK Bölgesel İstatistikler. 2014.. İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016 239

ELEKTRİK 240 İSTATİSTİKLERLE ANKARA 2016

Aşağı Öveçler Mahallesi 1322. Cadde (Eski 6. Cadde) No:11 06460 Çankaya/Ankara Telefon: 0312 310 03 00 - Faks: 0312 309 34 07 E-posta: bilgi@ankara.org.tr www.ankaraka.org.tr