HAFTA 1 KABLOLAR
Giriş Bilgisayar ağı birbirlerine bağlı ve birbirleri arasında metin, ses, sabit ve hareketli görüntü aktarımı yapabilen bilgisayarların oluşturduğu yapıdır. Ağlar sadece bilgisayarlardan oluşmaz, yazıcı tarayıcı gibi birimlerde ağlarda mevcuttur. Bilgisayar kaynağı bilgisayara bağlı olan ve kullanıcıların kullandığı kapasiteyi tanımlar. Bilgisayarın bilgi işlemindeki hızı, disk kapasitesi, yazıcı ve tarayıcı gibi terimler birer bilgisayar kaynağıdır. Herhangi bir kaynağı kendi üzerinden ağ kullanıcılarının kullanımına açan cihaza ağ kaynağı sağlayıcısı denir.
Giriş Bilgisayar kaynağı terimi herhangi bir bilgisayara bağlı olan ve kullanıcıların kullandıkları kapasiteyi tanımlar. (Örn: yazıcı, tarayıcı, disk alanı) Herhangi bir kaynağı kendi üzerinden ağ kullanıcılarının kullanımına açan cihaza ağ kaynak sağlayıcısı denir.
Bilgisayar Ağının Temel Öğeleri 1. İletişim Yöntemi 2. İletişim Ortamı 3. Arayüz Donanımı 4. Ağdaki diğer birimlerle bağlantı kuracak yazılım
1-İletişim Yöntemleri Elektrik sinyalleri Işık sinyalleri Radyo dalgaları Mikrodalgaları
2-İletişim Ortamları İletişim Ortamları Kablolu İletişim Ortamları Kablosuz İletişim Ortamları Çift-bükümlü (twisted-pair) Koaksiyel (coaxial-cable) Fiber optik kablo Mikrodalga Teknolojisi Hücresel Teknoloji Kızılötesi Teknoloji
Kablo Çeşitleri Kablo Coaxial Cable (Koaksiyel Kablo) Twisted Pair Cable (Çift Bükümlü Kablo) Fiber Optic Cable (Fiber Optik Kablo) Kablo Türü Thin(İnce) Koaksiyel Thick(Kalın) Koaksiyel UTP STP Tek Modlu (Single Mode) Çok Modlu (Multi Mode)
Koaksiyel (Eş Eksenli) Kablonun Yapısı A: Koruyucu dış kılıf B: İletken örgü C: Yalıtkan madde D: İç iletken
Koaksiyel Kablo (Coaxial Cable) Koaksiyel(veya kısaca "koaks") kablo, merkezde iletken kablo, kablonun dışında yalıtkan bir tabaka, onun üstünde tel zırh ve en dışta yalıtkan dış yüzeyden oluşur. Koaksiyel kablo elektromanyetik kirliliğin yoğun olduğu ortamlarda düşük güçte sinyalleri iletmek için geliştirilmiş bir kablodur. Koaksiyel kablo çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Ses ve video iletiminde kullanılır. Çok değişik tiplerde karşımıza çıkabilir. Ancak bilgisayar ağlarında şimdiye kadar kullanım alanı bulmuş yalnızca iki tip koaksiyel kablo vardır: RG-8 ve RG-58.
RG-6 RG-6 75 Ω değerindedir ve bilgisayar ağlarında hiçbir zaman kullanılmamıştır. Ancak günlük hayatta çok sık karşımıza çıkar. Televizyonlara giren anten kablosu RG-6'dır. Görünüş olarak RG-58 ile aynıdır. Ancak kablo üzerindeki empedans değeri 75 Ω olarak okunduğunda ne olduğu anlaşılabilir.
RG-8 RG-8 veya genellikle söylendiği gibi Thicknet(kalın net) kablo ethernetin ilk kullandığı kablo tipidir. Günümüzde bu kabloyu kullanan bir ağ bulmak gerçekten zordur. Sonradan kullanılan kablolarda bir renk sınırlaması yokken bu kablolar genellikle sarı/portakal veya kahverengi renkte ve 2.5 metrede bir siyah bir bantla işaretlenmiş olarak üretilmişlerdi. 50 Ω olan bu kablo adına yakışır şekilde kalın ve mukavemetli bir kablodur.
RG-58 Günümüzde karşılaşabileceğiniz tek koaksiyel ağ kablosu RG-58'dir. Diğer isimleri Thinnet(ince net) ve Cheapernet(ucuz net)'dir. Aynı RG-8 gibi 50 Ω olan bu kablo RG-8'e göre ucuz, uygulaması kolay bir kablodur. UTP yaygınlaşıncaya kadar yerel ağlarda geniş uygulama alanı bulmuştur.
Dolanmış Çift Kablo (Twisted Pair Cable) Günümüzde en yaygın kullanılan ağ kablosu tipi birbirine dolanmış çiftler halinde, telefon kablosuna benzer yapıdaki kablodur. İki tip TP kablo mevcuttur.
1-Kaplamalı Dolanmış Çift (Shielded Twisted Pair-STP) Bu tip kabloda dolanmış tel çiftleri koaksiyel kabloda olduğu gibi metal bir zırh ile kaplıdır. En dıştaki metal zırh'ın elektromanyetik alanlardan geçerken kablo içindeki sinyalin bozulmasına mani olması beklenir. STP kullanılırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, dıştaki metal zırh'ın düzgün bir şekilde topraklanmasıdır. Aksi halde zırh elektromanyetik dalgaları toplayan bir anten vazifesi görür.
2-Kaplamasız Dolanmış Çift (Unshielded Twisted Pair-UTP) Günümüzde tartışmasız en yaygın kullanılan ağ kablosudur UTP birbirine dolanmış çiftler halinde ve en dışta da plastik bir koruma olmak üzere üretilir. Kablonun içinde kablonun dayanıklılığını arttırmak ve gerektiğinde dıştaki plastik kılıfı kolayca sıyırmak için naylon bir ip bulunur. Tel çiftlerinin birbirine dolanmış olmaları hem kendi aralarında hem de dış ortamdan oluşabilecek sinyal bozulmalarının önüne geçmek için alınmış bir tedbirdir.
2-Kaplamasız Dolanmış Çift (Unshielded Twisted Pair-UTP) Kablo içindeki teller çiftler halinde birbirine dolanmıştır. Her çiftin bir ana rengi bir de "beyazlı" olanı vardır. Önceki slaytta bulunan resimde de görüldüğü gibi ana renkler yeşil, mavi, kahverengi ve turuncudur. Bunlara sarılı olan beyaz teller ise, diğerleriyle karışmasın diye, sarılı olduğu renkle aynı bir çizgiye sahiptir. Böylece 8 telin de turuncu, turuncu-beyaz, mavi, mavi-beyaz, yeşil, yeşil-beyaz, kahverengi, kahverengi-beyaz olmak üzere 8 farklı renkte ama 4 grupta toplanmış olduğunu görüyoruz.
STP kablo, UTP kablonun üzerine koaksiyel kablodakine benzer bir dış iletken koruyucu tabaka koyularak üretilir.böylece STP kablo çok fazla elektromanyetik gürültü olsa dahi, standartın garanti ettiği hızda iletişimi sağlar. STP kablolar UTP kablolara göre biraz daha pahalıdır.
UTP kablo kendi içinde güvenli olarak aktarabileceği veri miktarına göre kategorilere sahiptir. Kategori Kategori 1 Kategori 2 Kategori 3 Kategori 4 Kategori 5/5e Kategori 6 Desteklediği maksimum veri aktarım miktarı Telefon hatları-veri aktarımında kullanılmaz 4 Mbit/Saniye 16 Mbit/Saniye 20 Mbit/Saniye 100 Mbit/Saniye 1000 Mbit/Saniye Kablonun kategorisi üretim kalitesiyle ilgilidir. Yapılan çeşitli testler ile kablonun belirtilen hızlarda elektrik sinyalini ne kadar sağlıklı ve az kayıpla iletebildiği, manyetik alan etkisine karşı sinyali ne kadar koruyabildiği ölçülür. Testler ile ortaya konan değerler kategorinin kriteridir. Bu kriterleri tutturabilen kablo bu kategoriyi almaya hak kazanır.
BAKIR KABLOLAR 100 metre içerisinde etkili bir şekilde elektrik-sinyalleri ile çalışır. Bu sinyaller arayüz sayesinde elektrikten sinyale dönüşür. Daha çok TV ler için kullanılır. Veri transfer oranı : 10 Mbps.
FİBER OPTİK KABLOLAR Bakır kablo dan daha fazla veri taşır. Bakır kablo dan çok daha pahalıdır. Veri transfer oranı 1 Gbps dir. Düşük sinyal kayıpları nedeniyle fiber ile bakır kablolara göre daha yüksek hızlarda ve çok daha uzun mesafelerde veri aktarımı mümkündür. İnce Cam tellerden yapıldığı için kalite içerir Şehirler arası telefon ve internet bağlantılarında kullanılır Fiber'in hafif ve ince yapısı bakır kablo kullanmanın zor olduğu ortamlarda kullanılabilmesini sağlar.
FİBER OPTİK KABLOLAR Bütün bunlar fiber'in önemli özellikleri olmakla beraber, fiber'in en önemli özelliği elektomanyetik alanlardan hiç etkilenmemesidir. Çünkü fiber kablodan elektrik değil ışık aktarılır. UTP veya diğer kabloların aksine, fiber bir kablodan bilgi çalmak çok daha zordur Fiber'in en büyük dezavantajı fiyatı ve kurulumunun zor oluşudur.
Fiberoptik kabloların avantajları Geniş bir band genişliği ve taşıma kapasitesi sağlar. Fiber telin kalınlığı saç teli kalınlığını geçmez. Çok hafiftir. Taşıma mesafesi çok fazladır. Uzun mesafelerde kayıpları çok azdır. Gizlilik ve güvenlik sağlar.fiber kablolardan bilgi çalmak mümkün değildir. Fiberoptik kabloların dezavantajları Maliyetinin yüksek olması. Detaylı işçilik gerektirmesi. Yüksek çıkış gücünün olmaması.
3-Arayüz Donanımı Bilgisayardan bir diğer bilgisayara gönderilmek istenen mesajların, iletim ortamına uygun bir hale getirilmesi gerekir.bu dönüşüm işlemi, arayüz donanımı ile gerçekleştirilir.
4-Yazılım Bilgisayarların, diğer bilgisayarlardaki kaynaklara ulaşmalarını sağlamak için işletim sisteminin özelliklerine yeni özellikler ekleyen bir yazılıma ihtiyaç duyulur. Bu tür yazılımlara ağ işletim sistemi adı verilir. Bu, bilgisayarın ağ ile etkileşime girmesini, işletim sistemine ek olarak ağ üzerinden diğer bilgisayarlarla mesaj alışverişinde bulunmasını sağlar.