SELÇUK ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ YAYINLARI: 8 TARİH, KÜLTÜR, SANAT, TURİZM VE TARIM AÇISINDAN ULUSLARARASI SARAYÖNÜ SEMPOZYUMU (24-26 EKİM 2014 KONYA) BİLDİRİ KİTABI
Editör Prof. Dr. Hasan BAHAR Editör Yardımcıları Yrd. Doç. Dr. Hakan KUYUMCU Yrd. Doç. Dr. Çağatay BENHÜR Dr. Hatice Gül KÜÇÜKBEZCİ Arş. Gör. Fatih Numan KÜÇÜKBALLI Arş. Gör. Murat TURGUT İnceleyenler Prof. Dr. Bayram ÜREKLİ Prof. Dr. Özdemir KOÇAK Doç. Dr. Fuat BOYACIOĞLU ISBN 978-975-448-211-9 Baskı Selçuk Üniversitesi Matbaası Tel: 0332 241 18 47 Aralık 2015 Ön Kapak Resmi: Sarayönü Pir Hüseyin Cami önü Arka Kapak Resmi: Başhöyük devşirme malzemeli çeşme ve yazıtın içeriği Bildiri kitabında yer alan yazıların dil ve bilim sorumluluğu yazarlara aittir. ii
TARİH, KÜLTÜR, SANAT, TURİZM VE TARIM AÇISINDAN ULUSLARARASI SARAYÖNÜ SEMPOZYUMU (24-26 EKİM 2014 KONYA) BİLDİRİ KİTABI Sempozyum, Türk Tarih Kurumu, Konya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Demirpolat Şirketler Grubu ve Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğünden (Kongre Proje No: 14702011) destek alınarak gerçekleştirilmiştir. iii
iv
TARİH, KÜLTÜR, SANAT, TURİZM VE TARIM AÇISINDAN ULUSLARARASI SARAYÖNÜ SEMPOZYUMU (24-26 Ekim 2014 Konya) Sarayönü İlçesinin tarihi Tarihöncesi dönemlere kadar inmektedir. İlçede Pazar Höyük, Başhöyük, S. Karatepe, İrmelik Höyük, Ertuğrul Höyük, Akdoğan Höyük, Konar Höyük, Çesmelisebil Höyük, Gamel Höyük, Kuyulusebil Höyük, Kurşunlu Kale Höyük, İbrahim Dede Höyük, Ladik Höyük, Zengi Höyük gibi yerleşmeler, Kalkolitik çağdan Demir çağına kadar uzanan kültürleri temsil etmektedirler. Hitit, Frig, Roma ve Bizans gibi uygarlıklar ise bölgenin siyasi ve idari tarihinde büyük bir rol oynamışlardır. Laodicea (Combusta) olarak bilinen Ladik, Roma döneminde önemli bir idari merkez olmakla birlikte, Romanın Efes ten başlayarak Melitea ya (Malatya) uzanan doğu askeri yolunun bağlantısını oluşturmaktaydı. Bölge, Türkiye Selçukluları döneminde Türklerin eline geçmiştir. Sarayönü bulunduğu coğrafi yapı itibarıyla batıdan Konya ya geçişin son durak yeri olduğu için, Selçuklular döneminde Haçlıların yağma ve talanına uğramıştır. Sarayönü Selçukluların son döneminde, güney doğusunda Saidili ile, güneyinde Ladik dağları eteğinde Bozok ili (Öziçi) adı ile bilinen iki kasaba halkından oluşmuştur. Bu kasabalardan göç edenler Sarayönü'nün kuruluşunda öncü olmuşlardır. Sarayönü nü Osmanlılar almadan önce, Karamanoğulları ve Turgutoğulları hakim olmuştur. İlçe önceleri Sarayönü Turgut Bey oğlu Pir Hüseyin Bey Camii çevresinde gelişmiştir. Bugünkü şehir merkezine kayması ise II. Abdülhamit zamanında Anadolu-Bağdat-Hicaz Demiryolları yapımı projesi çerçevesinde demiryolunun geçmesi ile sağlanmıştır (1896). İlçeden geçen demiryolu ve binası bir Alman firmasına yaptırılmıştır. Demiryolunun geçmesi ile ilçeye hareketlilik gelmiş bu durum milli mücadele yıllarında kendini göstermiştir. Halk da yeni yerleşim yerine İskele demeye başlamıştır. Sarayönü nün coğrafi yapısı nedeniyle, ilk ahalisi kervancılık yapmak suretiyle geçimlerini temin ediyorlardı. Cihanbeyli yaylası üzerinden geçirilerek Tuz Gölü havzasından alınan tuz, kira ile İzmir e uzanan yol boyunca taşınırdı. İlçede halk geçimini bugün tarım ve hayvancılıktan sağlamaktadır. Son yıllarda modern büyükbaş hayvancılığın yapıldığı bölgelerden biri haline gelmiştir. Ayrıca modern tarım araçları ile buğday, arpa, çavdar ve yulafın yanında özellikle devlet teşvikleri ile yem bitkisi olan fiğ ekimi yapılmaktadır. Tarih, Kültür, Sanat, Turizm ve Tarım Açısından Uluslararası Sarayönü Sempozyumu adıyla düzenleyeceğimiz sempozyumumuzda, Sarayönü ilçesinin özelliklerini ve problemlerini bütün yönleriyle istiyoruz. Prof. Dr. Hasan BAHAR (S.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü) v
KONU BAŞLIKLARI 1 Tarih Öncesinden Günümüze Sarayönü Tarihi, 2- Sarayönü nde Folklor, Edebiyat, Kültür, Sanat 3- Sarayönü nde Dini ve Toplumsal Hayat, 4- Sarayönü Bölgesi Florası, 5. Sarayönü nde Tarım ve Ziraat 5- Sarayönü Bölgesi nde Eğitim ve Öğretim, 6- Sarayönü nde Sosyo- ekonomik ve Sosyo- politik, Sosyo- kültürel yapı, SEMPOZYUM ONURSAL BAŞKANLIĞI Selçuk Üniversitesi Rektörlüğü Konya Valiliği Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığı Türk Tarih Kurumu Başkanlığı SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU Prof. Dr. Hasan Bahar (Düzenleme Kurulu Bşk. SÜ Türkiyat Araştırmaları Ens. Md.) Prof. Dr. Alim Gür (S.Ü. Edebiyat Fakültesi Dekanı) Prof. Dr. Süleyman Soylu (Sarayönü Meslek Yüksekokulu Md.) Harun Yücel (Sarayönü Kaymakamı) Nafiz Solak (Sarayönü Belediye Başkanı) Doç. Dr. M. Ali Hacıgökmen (S.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Bl.) Dr. H. Gül. Küçükbezci (S.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Bl.) Yrd. Doç. Dr. Mehmet Yastı (Necmettin Erbakan Ün. Beşeri Sosyal Bilimler Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bl.) vi
BİLİM KURULU Prof. Dr. Hasan Bahar (S.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü) Prof. Dr. Alim Gür (S.Ü. Edebiyat Fakültesi Dekanı) Prof. Dr. Bayram Ürekli (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Sachiho Omura (Japanese Institute of Anatolian Archaeology) Prof. Dr. Rainer Czichon (Freie Universität) Prof. Dr. Thomas Drew Bear (Fransız Anadolu Arş. Enst./French Anat. Search Inst.) Prof. Dr. Lisa Kealhofer (Santa Clara University, America) Prof. Dr. Raşit Hatiev (W. Humboldt Üniversitesi) Prof. Dr. İbrahim Şamanov (Rusya Federasyonu) Prof. Dr. Tahsin Cemil (Babes-Bolyai University, Romania) Prof. Dr. Muhittin Tuş (Kıbrıs Uluslararası Üniversitesi) Prof. Dr. Ali Boran (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Ahmet Kalendar (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Mustafa Demirci (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Ufuk Tavkul (Ankara Üniversitesi) Prof. Dr. Hakan Kırımlı (Bilkent Üniversitesi) Prof. Dr. Ahmet Taşağıl (Mimar Sinan Üniversitesi) Prof. Dr. Remzi Duran (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Ali Baş (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Mustafa Aydın (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Alaattin Aköz (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Varol Kurtoğlu (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. İzzet Sak (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Özdemir Koçak (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Hasan Basri Karadeniz( Dumlupınar Üniversitesi) Prof. Dr. Yusuf Küçükdağ (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Yusuf Öz (Kırıkkale Üniversitesi) Prof. Dr. Fehmi Karasioğlu (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Ali Osman Öztürk (Necmettin Erbakan Üniversitesi) Prof. Dr. Emrullah Eken (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Bayram Sade (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Kuddusi Ertuğrul (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Kerim Koçak (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. İbrahim Solak (Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi) Prof. Dr. Yaşar Semiz (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Ferudun Ata (Selçuk Üniversitesi) Prof. Dr. Caner Arabacı (Necmettin Erbakan Üniversitesi) Doç. Dr. Mikail Altan (Selçuk Üniversitesi ) Doç. Dr. Aznavur Demirpolat (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi) Doç. Dr. Ömür Harmansah (Brown University) Doç. Dr. Ali Temizel (Selçuk Üniversitesi) Doç. Dr. Osman Kunduracı (Selçuk Üniversitesi) Doç. Dr. Doğan Yörük (Selçuk Üniversitesi) Doç. Dr. Sinan Gönen (Selçuk Üniversitesi) Doç. Dr. Ali Meydan (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi) vii
Doç. Dr. Necmi Uyanık (Selçuk Üniversitesi) Doç. Dr. M. Ali Hacıgökmen (Selçuk Üniversitesi) Doç. Dr. Hüseyin Muşmal (Selçuk Üniversitesi) Doç. Dr. Çiğdem Ulusoy (Necmettin Erbakan Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Nurullah Tabakçı (Selçuk Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Yaşar Erdemir (Selçuk Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Mehmet Yılmaz (Selçuk Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Sefer Solmaz (Selçuk Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Abdurrahman Dinç (Necmettin Erbakan Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Fatih Berk (Necmettin Erbakan Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Mustafa Arslan (Selçuk Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. A. Deniz Oktaç Beycan (Selçuk Üniversitesi) Öğr. Gör. Ruhi Gül (Selçuk Üniversitesi) Christopher S. Lightfoot (Metropolitan Museum of Art) Gunne Eiche Johnsen ( Asya Lale Floreks İhr. Müd.) Marie- Henriette Gates (Bilkent Üniversitesi) Amélie Royer, (Fransız Anadolu Arş. Enst) İsabella Caneva (Üniversité de Venese) Margaret Arslan (Babes-Bolyai University, Romania) Dariusz Chiocki (Waršova) Linda Murray (Ted Koleji) Kate Clow (Antalya) viii
SUNUŞ Üniversitemiz, bünyesinde bulundurduğu akademik birimlerde deneyimli eğitici kadrosu ile meslekî alanda eğitimli, üretken ve gelişimi isteyen bireyler yetiştirmek maksadıyla ülke kalkınmasında üzerine düşen görevi başarıyla sürdürmektedir. Bu amaca hizmet etmek üzere Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü de Atatürk ün hedef gösterdiği çizgide Türk tarihi, dili, edebiyatı, sanatı ve kültürü üzerine yayınlar yapmaktadır. Enstitümüzün bu alandaki müstakil kitap yayınları yanında, yapılan sempozyumlar, Güz ve Bahar sayıları olmak üzere yılda iki defa çıkardığı uluslararası Türkiyat Araştırmaları Dergisiyle (Journal of Studies in Turkology) ülkemizde sosyal bilimler alanında Üniversitemizin yüz akları arasına girmesi bizi mutlu etmektedir. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü ayrıca gelenek hâline getirmeye çalıştığı, Türk tarihi, dili, edebiyatı ve kültürüne hizmet etmiş yerli ve yabancı önemli bilim adamları adına armağan kitaplar yayınlayarak sosyal bilimler alanındaki geçmiş birikimleri ve tecrübeleri gençlerin önüne koyup geleceğin ilim adamlarına yol göstermekle de önemli bir iş yapmaktadır. Çeşitli konularda sempozyum, paneller düzenleyerek, araştırma konularının detaylı bir şekilde incelenmesini ve bilim insanlarının bir arada olmalarını sağlamaktadır. Bu vesileyle, Tarih, Kültür, Sanat, Turizm ve Tarım Açısından Sarayönü Sempozyumu na katılan ve bu bildiri kitabına katkıda bulunan bilim insanlarımıza ve eserin hazırlanıp basılması aşamasına kadar olan süreçte emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunuyorum. Prof. Dr. Hakkı GÖKBEL Selçuk Üniversitesi Rektörü ix
x
ÖNSÖZ Türklük Bilimi üzerine çalışmaları amaç edinen Selçuk Üniversitesi bünyesinde kurulan Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü kurulduğu 24 Ocak 1991 tarihinden itibaren bu amaçlar doğrultusunda panel, bilgi şöleni, seminer, konferans, ülke içinde ve dışındaki Türkiyat Enstitüleri ile bilimsel işbirliği çerçevesinde karşılıklı ziyaretler ve işbirliği protokolleri yapmak, Yüksek Lisans ve Doktora programlarının açılması, Türklük bilimi ile ilgili projeleri yönlendirmeyi amaçlamaktadır. 2013 Yılında Romanya Bolyai-Babeş Üniversitesi Türkoloji Enstitüsü ile karşılıklı bilimsel işbirliği protokolü yapılmış ve ziyaretimize karşılık olarak Üniversitemizi ve Enstitümüzü ziyaret eden Bolyai-Babeş Üniversitesi Rektörü ve Türkoloji Enstitüsü Müdürü ile Üniversitemiz ve Enstitümüz bilimsel işbirliği protokollerine imza atmışlardır. Uluslararası hakemli bir yayın olan dergimiz yılda iki kez güz ve bahar sayıları olmak üzere düzenli olarak yayınlanmaktadır. 32. sayıdan itibaren MLA (Modern Language Association) International Bibliography, Newyork/ABD, Tübitak/Ulakbim SBVT tarafından dizinlemeye başlanmış ve uluslararası hale gelmiştir. Dergimiz, gerekli şartları yerine getirdiğinden ISI-Wos/A&HCI (Arts & Humanities Citation Index)-(Thomson Reuters) e dizinlemesi için müracaat edilmiştir ve takibe alınmıştır. Yazışmalar sonuçlandığında TÜBİTAK tarafından kabul edilen Sosyal Bilgiler alanında B grubu kategorisine dâhil edilebilecektir. Ayrıca dergimiz ASSOS INDEX, EBSCO tarafından da taranmaktadır. Enstitümüz, Türkiyat dergisini sosyal bilimler alanında üniversitemizin yüz akı hâline getirmeye çalışırken, Türk tarihi, dili, edebiyatı ve kültürüne hizmet etmiş yerli ve yabancı önemli bilim adamları adına armağan kitaplar çıkarmayı geleneksel hâle getirmiştir. Böylece bu şahsiyetlerin hayatı, eserleri, metodu, Türk tarihine, diline, edebiyatına, kültürüne sağladığı katkılar ortaya konularak, bundan sonra yapılması gereken çalışmaların neler olduğu özellikle gençlere daha isabetli bir şekilde gösterilmiş olacaktır. Bunun için ilk olarak 1999 yılında Prof. Dr. Erol GÜNGÖR ün Anısına Armağan kitabı çıkarılmış idi. 2003 yılında dergimizin XIII. sayısı Prof. Dr. Ahmet Bican ERCİLASUN a armağan sayısı olarak yayınlanmıştır. 2011 yılında ise Büyük Selçuklu dan Türkiye Selçuklu Devletine Prof. Dr. Mehmet Altay KÖYMEN e Armağan kitabı yayınlanmış, bu geleneğin bir devamı olarak da üniversitemiz de sosyal bilimler alanında birçok bilim adamı yetişmesinde emeği olan Prof. Dr. Nejat GÖYÜNÇ anısına Tarihçiliğe Adanmış Bir Ömür: Prof. Dr. Nejat GÖYÜNÇ e Armağan adıyla bir kitap yayınlamış bulunuyoruz. Bu geleneğe binaen Türk tarihi, kültürüne hizmet etmiş, özellikle kentlerimiz üzerine çalışmalarıyla bilinen tarihçi İ. Hakkı KONYALI adına Şehirlerin Sevdalısı İbrahim Hakkı Konyalı Armağanı kitabını çıkarmanın mutluluğunu yaşamaktayız. Dergi ve kitap çalışmalarımızın yanında Enstitümüzün bilimsel bilgi şölen, panel, konferans ve seminer gibi faaliyetleri bulunmaktadır. Çin de Türk Dilli Halklar, ( 28 Aralık 2012), İngiltere de Türkçe Yaşamak (21 Mayıs 2013), Kosova da Türkçe Eğitim, Yurt Dışında, Akraba Topluluklarında ve Balkanlarda Türkçe Eğitimi ve Sorunları (07 Ekim 2013), Prof. Dr. Nejat Göyünç, Tarihçiliğe Adanmış Bir Ömür (23 Aralık 2013) xi
Panelleri ve Tarih, Kültür, Sanat, Turizm ve Tarım Açısından, Uluslararası Sarayönü Sempozyumu (24-26 Ekim 2014) tarihlerinde düzenlemiştir. Selçuk Üniversitesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Tarih Kurumu, Konya Büyük Şehir Belediyesi, Sarayönü Kaymakamlığı ve Sarayönü Belediyesi nin katılımlarıyla gerçekleştirdiğimiz Tarih, Kültür, Sanat, Turizm ve Tarım Açısından Uluslararası Sarayönü Sempozyumu (24-26 Ekim 2014) nu yayım haline getirmenin mutluluğu içindeyiz. Zira bu tür il, ilçe, kasaba, köy ve küçük yerleşim alanları üzerinde yapılacak yerel, ulusal ve uluslararası bilim heyetlerinin yoğunlaşması fen ve sosyal alanlarındaki farklı disiplinlerdeki bilim insanlarının belli bir noktada odaklaşmasını sağlayarak disiplinler arası bir çalışma ortamı sağlamaktadır. Bu nedenle bu tür sempzoyum ve çalıştaylardaki katılımcıları bilim insanı ve izleyenleri ile alana taşımak ve alanla buluşturmak projelerimiz olmaktadır. Uluslararası Sarayönü Sempozyumumuz bu türden çalışmalara iyi bir örnek olmuştur. Bilim insanları önceden alanda çalışmaları desteklenmiş bölgedeki yerel mimari, halk kültürü ve arkeolojik yerleşmeler önceden incelenmiş ve sempozyum sırasında alanla ilgili bilgiler konferans salonlarında ve alanında değerlendirmeler yapılmıştır. Bu çalışmalarımızı bir kitap haline getirerek yayımlama mutluluğundayız. Kuşkusuz Bilimsel bir sempozyumun hazırlanmasından uygulanmasına ve yayımına kadar 3 yıllık bir süreç geçmektedir. Bu süreçte bilim insanından öğrencisine, bürokrasiden vatandaşına, sanayicisinden işçisine birçok emekçinin emeği görülmektedir. Burada aklımıza gelenleri söylemekle birlikte daha birçok emeği geçen insan vardır. Burada bir kısım kurum, kuruluş ve kişiden söz etmek istiyoruz. Sempozyumumuzda bize yardımcı olan katılımcı kurumlar Selçuk Üniversitesi, Türk Tarik Kurumu, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Konya Büyük Şehir Belediyesi, Sarayönü Kaymakamlığı, Sarayönü Belediyesi ne, İnli Mahallesi Muhtarı Kamil Akmaz ve Demirpolat Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Hayrettin Demirpolat a, Sarayönü belgeselini hazırlayan ve sunumunu sempozyum esnasında bizimle paylaşan Öğr. Gör. Ruhi Gül ve ekibine, sempozyum hazırlık aşamasında afiş ve davetiyelerin dizgisini yapan Harun Yıldız a, afiş ve davetiyelerin basımını yapan Mustafa Özer e, sempozyum Boyunca sempozyumumuzu takip eden Sarayönü Kaymakamı Harun Yücel ve Belediye Başkanı Nafiz Solak a, Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Alim Gür e, sempozyum katılımcılarının ve izleyicilerinin Ladik ziyaretinde ev sahipliği yapan Prof. Dr. Ahmet Kalender ve her zaman bu çalışmalarda yanımda olan eşim öğretmen Kadriye Bahar a ve Sarayönü nden katılan Belediye mensupları ve sakinlerine gösterdikleri ilgi ve destekten dolayı şükranlarımı sunarım. Ayrıca alandaki antik Grekçe kitabeleri katılımcılara açıklayan Prof. Dr. Thomas Drew-Bear, Osmanlıca kitabelerin açıklanmasında Prof. Dr. İzzet Sak a, biyolojik botanik açıklamalarında Doç. Dr. Cengiz Akköz e, Rusya Federasyonu Karaçay-Çerkez Özerk Cumhuriyetinden katılan Karaçaylı bilim adamlarının konuşmalarındaki ve yayımlarındaki Karaçay Türkçesindeki ifadeleri Türkiye Türkçesine aktaran Yrd. Doç. Dr. Nurullah Tabakçı ya, Sempozyum Kayıt Kabul ve Organizasyonda görev alan S.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim elemanları Doç. Dr. Hüseyin Muşmal ve kayıt xii
kabuldeki fedakâr ekibi öğrencilerime, Arş. Gör. Rahim Kızgut, Arş. Gör. Rıza Özbölük, Arş. Gör. Onur Kabak, Arş. Gör. Hatice Aksoy, Arş. Gör. Hasan Aksoy ve S.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Öğrencileri ve Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü personelinden sempozyum tarihinde enstitüsü müdür yardımcımız olan Doç. Dr. Mehmet Ali Hacıgökmen, Sekreter Cengiz Ateş, Özkan Yorgancılar ve Mustafa Ülük e teşekkür ederiz. Bu kitabın yayım aşamasına gelişindeki çabalarından dolayı yardımlarını gördüğümüz Enstitümüz Müdür Yardımcıları Yrd. Doç. Dr. Hakan Kuyumcu, Yrd. Doç. Dr. Çağatay Benhür e; Dergimizin editör yardımcıları Dr. Hatice Gül Küçükbezci, Arş. Gör. Fatih Numan Küçükballı, Arş. Gör. Murat Turgut a ve Enstitü Personelimiz Mustafa Ülük e teşekkürlerimi bildiririm. Prof. Dr. Hasan BAHAR SÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü xiii
xiv
İÇİNDEKİLER Sunuş Özsöz IX XI Hasan BAHAR İLKÇAĞ DA SARAYÖNÜ 1 Mehmet KURT Hatice Palaz ERDEMİR Mustafa ARSLAN Alaattin AKÖZ Doğan YÖRÜK Ayşe PUL İzzet SAK Mehmet MERCAN D. Ali ARSLAN Sadettin BAŞTÜRK Kadir ULUSOY Gülten ARSLAN HELLENİSTİK VE ROMA DÖNEMLERİNDE SARAYÖNÜ VE ÇEVRESİ CLAUDIO LAODICEIA (LAODICEIA COMBUSTA) DAN ELE GEÇEN BAZI ANTİK SİKKELER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME ANTİK EPİGRAFİK MALZEMELER IŞIĞINDA SARAYÖNÜ ÇEVRESİNİN SOSYO-KÜLTÜREL DURUMU XV. YÜZYILDA ILGIN VE ÇEVRESİNİN İDARESİ, YERLEŞİM VE NÜFUS ÖZELLİKLERİ XVI. YÜZYILDA SARAYİNİ KÖYÜ NÜN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI KUYUCU MURAD PAŞA NIN CELÂLİ MÜCADELESİ SÜRECİNDE SARAYÖNÜ VE ÇEVRESİ KONYA ŞER İYE SİCİLLERİNDE BULUNAN SA ÎD-İLİ NÂHİYESİ İLE İLGİLİ BAZI KAYITLAR (1690-1740) 1830 SAYIMINA GÖRE SARAYÖNÜ NÜN NÜFUSU YEREL SEÇİM SONUÇLARI TEMELİNDE, DÜNDEN BUGÜNE SARAYÖNÜ SARAYÖNÜ (KONYA) YÖRESİ BAZI 217 Alparslan SANTUR GELENEKSEL KÜLTÜR DEĞERLERİ İLE İLGİLİ BİR TASNİF DENEMESİ Fatih USLU KONYA VE SARAYÖNÜ ÇEVRESİNDE 225 BULUNAN YÖRÜKLER Melek HİDAYETOĞLU SARAYÖNÜ ÇEŞMELİSEBİL YÖRÜKLERİNDE 231 DOKUMA GELENEĞİ Aynur KARADOĞAN YOKOLAN BİR SANAT: LÂDİK HALISI 247 27 45 59 77 105 123 141 173 189 Ergün VEREN Sefer SOLMAZ SARAYÖNÜ YÖRESİ KÜLTÜRÜNDE SEREN (ÇINGIRAKLI KUYU) BAŞHÜYÜK KARAÇAY-MALKAR TÜRKLERİNDE EVLİLİK VE DÜĞÜN GELENEKLERİ xv 259 285
Selma ÇETİNKAYA Necmi UYANIK Murat TURGUT Fatih Mehmet BERK Ali BORAN Şengül BAYAR Atilla KARTAL Sinan GÖNEN Ali Osman ÖZTÜRK Mehmet YASTI Fatih Numan KÜÇÜKBALLI Fatih Numan KÜÇÜKBALLI Mehmet YASTI Aziz AYVA Mehmet AKÇAR A. Yasin ÜLKER Gunne Eicke JOHNSEN Yaşar SEMİZ Mevlüt MÜLAYİM İbrahim SARIALTUN Süleyman SOYLU Aliye SEFLEK Burak GÜRBÜZ Mehmet AKÖZ GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE SARAYÖNÜ 297 DÜĞÜNLERİ BÜYÜK KONYA ANSİKLOPEDİSİ VE 321 CUMHURİYET ARŞİVİNDEKİ BİLGİLER ÇERÇEVESİNDE SARAYÖNÜ SARAYÖNÜ ÇEVRESİ HİTİT DAĞ VE SU 335 KÜLTÜ KUTSAL MEKANLARI HIRİSTİYANLIĞA YÖNELİK BASKILAR VE 351 MARCUS JULIUS EUGENIUS SARAYÖNÜ DİNİ YAPILARI 367 AŞÇI BABA TÜRBESİ ETRAFINDA ŞEKİLLENEN UYGULAMALARDA ESKİ TÜRK İNANÇLARININ İZLERİ LÂDİKLİ AHMET AĞA İLE İLGİLİ KÜLTÜREL HAYATTA SON YILLARDA GÖRÜLEN ALGISAL DÖNÜŞÜM VE ÇEŞİTLENME KONYA TÜRKÜLERİNDE SARAY KELİMESİNİN ANLAM KATMANLARI ADBİLİM ÇERÇEVESİNDE SARAYÖNÜ YERLEŞKE ADLARI SARAYÖNÜ YÖRÜK VE TÜRKMEN AĞIZLARININ BELİRGİN DİL ÖZELLİKLERİ SARAYÖNÜ (KONYA) BAŞHÜYÜK KASABASINDA YAŞAYAN KARAÇAY TÜRKLERİNİN HALK EDEBİYATI SARAYÖNÜ MEZAR TAŞLARINA HALK EDEBİYATI AÇISINDAN BİR YAKLAŞIM ORGANİC AGRİCULTURE DEVELOPMENT AT SARAYÖNÜ REGİON A SHORT EXCURSİON İNTO HİSTORY AND OUTLOOK İNTO FUTURE SARAYÖNÜ GÖZLÜ DEVLET ÜRETME ÇİFTLİĞİ SARAYÖNÜ NDE ÇAYIR MERA VE YEM BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNİN DURUMU PROBLEMLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ SARAYÖNÜ İLÇESİ NİN BİTKİSEL ÜRETİMDEKİ YERİ, SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ SARAYÖNÜ NDE HAYVANCILIK VE HAYVANSAL ÜRETİM 405 415 433 443 453 485 505 529 533 541 565 581 Bilal ÖZEL Ahmet AY Mustafa GERÇEKER DÜNYADA TURİZM GELİŞMELERİ; TÜRKİYE VE KONYA YA YANSILAMARI xvi 589
Hayati AKMAN Ali TOPAL ARPA VE BUĞDAY ÇEŞİTLERİNDE BAZI KÖK VE SÜRGÜN BÜYÜME PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİ Hayati AKMAN SARAYÖNÜNDE TARLA BİTKİLERİ TARIMI 601 Şenol ŞAHİN SARAYÖNÜ İLÇESİNDE FAALİYET 603 GÖSTEREN İŞLETMELERİN YAPISI VE GELİŞİMİ Kenan ARIBAŞ SARAYÖNÜ İLÇESİNİN (KONYA) 605 Ali MEYDAN Şenay GÜNGÖR DEMOGRAFYASI Mehmet YILMAZ TANZİMAT TAN CUMHURİYET E SARAYÖNÜ HAVALİSİNDE NÜFUS 621 HAREKETLERİ Şamil BATÇAYEV BAŞHÜYÜK KÖYÜNÜN GÖÇ HİKAYESİ 657 Raşid HATUYEV KONYA DAKİ KARAÇAY SÜLALELERİNİN 663 ATAYURTLARINDA SUFİLER Vladimir BİCİYEV TÜRKİYE YE GÖÇMÜŞ AİLELERİN 669 KARAÇAY DAKİ ARAZİLERİ Merve Karaçay TÜRKAL KAFKASYA DAN ANADOLU YA GÖÇLER ÇERÇEVESİNDE KARAÇAY-MALKAR 673 TÜRKLERİ NİN SARAYÖNÜ BAŞHÜYÜK KASABASINA YERLEŞTİRİLMELERİ Qasımlı Gülnar Vaqif Qızı AZƏRBAYCANLILARIN KÖÇÜRÜLMƏSININ 3 683 POEMADA TƏZAHÜRÜ Tuncay Ercan SEPETÇİOĞLU Necat ÇETİN KONYA DA BİR KIRIM TATAR MUHACİR YERLEŞKESİ: SARAYÖNÜ KONAR KÖYÜ 695 Ömer AKDAĞ ÇEŞMELİSEBİL DE LAKAPLAR VE 1934 725 LAKAP KANUNU 599 xvii
xviii
KONYA VE SARAYÖNÜ ÇEVRESİNDE BULUNAN YÖRÜKLER Fatih USLU GİRİŞ Konya ve Sarayönü ile ilgili yapmış olduğum saha araştırmalarından ve günü birlik gezilerden söz edeceğim. Öncelikle bir Yörük tanımı yapıp, Sarayönü ne ve Ermenek Bölgesine yaptığım saha araştırmalarına değineceğim. Hayatının ilk on bir senesi Yörük çadırında geçmiş birisi olarak, Yörükler hakkında bir tanımlama yapmam gerekirse: Yüzyıllarca Orta Asya da Bozkır steplerinde at üzerinde yaşayan Oğuz Türklerinin yirmi dört boyundan bazılarının çeşitli sebeplerle önce Doğu Anadolu ya gelmeleri ardından da tüm Anadolu ya hatta Rumeli ye yayılmaları ile günümüze kadar ulaşan, son yüzyıllarda zorunlu iskânla birçoğu yerleşik hayata geçse de bir kısmı bugün hala hayvancılıkla uğraşan bir yerden bir yere göç eden Türk unsurlardır, diye tanımlayabilirim. Sarayönü-Çeşmelisebil-KuyuluSebil Konya ve Sarayönü çevresindeki Yörükler adlı bu sempozyum çalışmasında Konya-Mersin ve Antalya yöresindeki konargöçer Yörüklerin yaşam tarzlarını sosyolojik bir üslupla tarihsel hafızayı anlatmaya çalışacağım. Başta Sarıkeçili ve Bozahmetli Yörükleri olmak üzere bölgede yaşayan Yörükleri ve yaşam koşullarını paylaşacağım. Sarayönü ve çevresinde ise başta Çeşmeli Sebil ve Kuyulu sebil olmak üzere Yörük nüfusun yoğunlukta olduğu yerlerden söz edeceğim. Bu sempozyum için davet edildiğim zaman öncelikle bir sosyolog olarak yapmam gereken şeyin alan araştırması yapmak olduğuna karar verdim ve bir arkadaşımla birlikte arabama binip doğru Sarayönü ne gittim. Yanımda not alabileceğim bir defterim de mevcuttu. İlk olarak Sarayönü İlçesi merkezinde bulunan yol kenarına kadar taşan bir kahvehaneye gidip, bir bardak çay içip
226 TARİH, KÜLTÜR, SANAT, TURİZM VE TARIM AÇISINDAN ULUSLARARASI SARAYÖNÜ SEMPOZYUMU (24-26 EKİM 2014 KONYA) oradakiler ile sohbet ettik. Sarayönü merkezde pek fazla Yörük olmadığını özet olarak Sarayönü Merkezi Tatarlar, Çerkezler ve Muhacirler oluşturduğunu söylediler. Burada bir çiftlik var, orada çalışanlar Erzurum un Narman İlçesi nden genel olarak, ayrıca Ankara Yeniköy den gelme Baraj işçileri var hepsi bu kadar dediler. Kahvehaneden aldığımız bilgi doğrultusunda ikinci çay için ısrarlara rağmen Yörüklerin yaşadıkları beldelere yol almak için acele ediyorduk. Neyse çok geçmeden Sarayönü İlçesine bağlı Çeşmelisebil Kasabasına ulaştık. Aracımızı bir zirai ilaç satan dükkanın önüne park edip, içerdekilere bu yerleşim yerinde Yörük var mı diye sorduk. İçerde bulunan iki kişiden biri Karakoyunlu Yörük ü olduğunu diğeri de Tekeli Yörüklerinden olduğunu söyleyince anladık ki doğru adresteyiz. 1949 doğumlu Hasip Gürel adında bir Karakoyunlu Yörük ü olan kişi bize yardımcı olabileceğini söyleyince bizim için iş daha kolay hale geldi. Diğer kişi ise Mustafa Ceran adında 1950 doğumlu bir Tekeli Yörük ü idi. Aldık yanımıza Hasip amcayı koyulduk yola< İlk gittiğimiz kişi Çeşmelisebil in en yaşlılarından ve mürekkep yalamışlardan Osman Yılmaz oldu. Osman Dede, 10 Mart 1928 doğumluydu. Anası, Sarıkeçili babası, Tekeli Yörük ü idi. Aydın, Selçuk tan gelip yerleşmişler zamanında. Sillelilerden, Muacırlardan, Erzulum lulardan uzun uzadıya söz etti. Çürüksu köyünün Tatar köyü olduğundan, küçük İnclerin Sarıkeçili olduğun bahsetti. Tekeli Yörüklerinin Aydın dan Şam göç ettiklerini üç yıl orada kaldıklarını ve Ürdün civarında Telafer de yaşadıklarını anlattı. Yolculuk esnasında Çeşmelisebilden geçerken kafalerına koydukları bu sulak araziye, orada cinayet sebebiyle husumet oluşunca geri dönmüşler ve 1882 yılında Çeşmelisebil kurulmuştur. İlk geldiklerinde Rumlardan birkaç eser dışında bu bölgede bir şeyin olmadığını söylemişler. Tekeli Yörüklerinde biraz daha detaya giren Osman dede, altı oymaktan söz etti. 1. Hacı Gaffarlı 2.Teslimeli 3. Şamlı 4. Geçili 5. Beştürlü 6. Hacı Musalı. Karakoyunlu Hacı İbrahim ağa da bu bölgede önde gelen insanlardanmış. Hacı gaffarlının büyüğü, Hacı Gaffar, Şamlıların büyüğü Şamlı Osman Teslimelilerin Hacı Ali Goca, Geçicilerin büyüğü Hacı Ahmet tir. Beştürlülerin ki Hacı Ahmet ve Hacı Musalıların büyüğü Hacı Musa imiş. Çeşmeli sebil üç Yörük boyundan oluşmakta; bunlar Sarıkeçili, Tekeli ve Karakoyunlu Yörükleridir. Bu bölgede eskiden Yörükler genellikle iki evliydiler, medeni kanundan sonra tek evlilik çoğaldı. KONYA VE SARAYÖNÜ ÇEVRESİNDE BULUNAN YÖRÜKLER
TARİH, KÜLTÜR, SANAT, TURİZM VE TARIM AÇISINDAN ULUSLARARASI SARAYÖNÜ SEMPOZYUMU (24-26 EKİM 2014 KONYA) 227 Tarım olarak burada buğday, arpa, mercimek ve kimyon ekilirken hayvancılık olarak koyun ve sığır yetiştiriyoruz. Eskiden 5-6 bin koyun vardı diyen Osman dede artık azaldı, köyümüzde zaten nüfuz da pek kalmadı, diyerek sözlerini tamamladı. Biz de bir başka köye Kuyulusebil e doğru yol aldık. Kuyulusebil de köyün bakkalı Pantı Gıda Mahmut Bakırcı ile bir mülakat gerçekleştirdik. Bakırcı, Köyün %90 nının Sarıkeçili Yörük ü olduğunu ayrıca Akkoyunlu, Honamlı ve Tekeli Yörüklerinin de olduğunu söyledi. Sarıkeçili Soyadları; Ünsallar, Öcallar, Bakırcılar, Güreller ve Güçlüler iken Akkoyunlu olanlar; Yükseller ve Konya soyadlılar, Honamlı Yörükleri ise Ataoğlu ve Gelinayşalar ve Tekeliler, Koçak ve yavuz soyadlarını taşıyorlar. Yaz-kış 200-250 hanenin oturduğu köyde yazın 500 kişi bulunur. Karaman-Ermenek-Çumra Birkaç arkadaş ve bir Japon misafirle çıktığımız çat kapı oba ziyaretleri adlı günübirlik Yörük Çadırı ziyaretinin ilk durağında İhsaniye bölgesinde Havva adında koca yürekli bir Yörük kadını karşıladı ve bizi tulum peyniri ve pekmez ikram etmeden bırakmadı. Küçük kızı Emine ile birlikte obada bi-başınaydı. O, çok tatlı bir Yörük kızıydı. Özellikle Japon misafirimize büyük tanzimlerde bulundu ve Yörük kültürünün bir parçası olan yufka ekmekten lokma nasıl yapılır onlardan söz etti ve uygulamalı olarak gösterdi. Karlama denilen pekmezli ve şekerli karışımdan ikram ettiler. Obanın önünde kuru oduna saplanmış nacak orada dura dursun bizler oradan ayrılırken çadırlarının önlerinde durarak küçük kızın el sallaması eşliğinde uğurladılar. Bol bol fotoğraflarını çektiğimiz Yörük Obalarından ayrılmadan yaban nanelerinden koklamadan geçemedim, sahi su bidonlarının içlerine atılan ve suya koku veren o bitkilerin adı sanırım yarpuzdu. Yarpuzlardan bir tutam koparıp arabamızın içine astık ve Japon misafirimize yarpuzlu sudan ikram ettikten sonra oradan ayrıldık. İkinci durak bir Menemen Yörüğü olan Halil Topçu'nun obasıydı. Kültür ganimeti bulmuştuk adeta o obada. Obaya gelir gelmez yolda karşıladı Halil abi bizleri ve hemen salak saldı birşeyler hazırlayın diye obaya. Birkaç hoş peşten sonra kahvaltımız hazır buyurun kuru katık bir şeyler yeyin diye bizleri çadıra davet ettiler. Bizler yemek yerken çocuklar biz tokuz deyip kenara çekildiler, fakat ben eminim onların karınları tok falan değildi, bu bir Yörük âdetiydi. Misafirler varken çocuklar sofraya oturmazdı. Ev sahipleri de usulen yer gibi yapar fakat asıl payeyi misafirlere bırakırdı. Biz ısrar etsek de öyle de oldu zaten. Çadırın içinde sazlı sözlü başlayan muhabbetle nerdeyse birkaç saatte dost olmuştuk, yakın zamanlarda yürekleri pırıl pırıl olan böyle bir grup insanla KONYA VE SARAYÖNÜ ÇEVRESİNDE BULUNAN YÖRÜKLER
228 TARİH, KÜLTÜR, SANAT, TURİZM VE TARIM AÇISINDAN ULUSLARARASI SARAYÖNÜ SEMPOZYUMU (24-26 EKİM 2014 KONYA) karşılaşmamıştım doğrusu. Çadırın içindeki bir kaç ayrıntı gözümden kalmamıştı; " ıraduya, peşkir, gara lastik, oturgun çuval, mekap, ırbık ve peynir ilegeni... " Alime ablama sordum ibrik mi dersiniz ırbık mı diye " ıbrık deriz" dedi ya peşkir dedim "ona hem havlı deriz, hemide peşkir" dedi, tıpkı Batı Toroslarda yaşayan Bozahmetli Yörükleri gibi. Oba tam bir Yörük Müzesi görünümündeydi. Traktör, Rus motoru denilen bir motosiklet, peynirlik, tavuklar için holluk, lor peyniri kaynayan kazan, kuzulukta bulunan kuzular, birkaç körpe oğlak, üç-beş Menemen Yörüklerine has Yörük Çadırı ve yürekleri sadırlarına sığamayan bir grup insan. Günün yorgunluğunu henüz hissetmeden gün öşermeye başlamış ve Son durağımız Torosların Kültür Mirasçısı Sarıkeçili ler olmuştu. Yolun kenarında adeta kanatlarını açmış bizi bekleyen kara bir çadır gördük ve aracımızın kontağının sesi kesildi ve araçtan indik. Altı erkekten oluşan bir ekiptik. Çadıra yaklaşınca gördük ki evde sadece bir kadın var o da ekmek eyliyor. Çekinir diye tereddüt ettik bu kadar erkek falan filan diye, ama Yörük Kadını korkar mı hiç en ufak bir kuşku duymadan buyurun gelin niye çekiniyorsunuz, buyurun diye bizleri çadırına davet etti. Davete icabet esnasında bir abimiz yahu abla hiç korkmaz mısınız yanız başına falan diye mevzuya girince iyiler iyi ile kötüler kötü ile karşılaşır, bizim buralarda öyle şeyler olmaz, olursa da bir hal yoluna bakarız diyerek bir Osmanlı Kadını örneği sundu bizlere Fatma abla. Bizlere gözleme yapıp ikram etti. Aslen Tatar olan bir ağabeyimiz vardı o para falan demek istedi çok kötü fırça yedi. Sizler tanrı misafirlerisiniz yanlış duymuş olayım diye de bizlere de kızdı. Arabamız yürüdü fakat bizim gönlümüz Toroslarda kaldı. Şehir hayatı ve günümüz insanları adına bir özür borcumuz var o insanlara. Uzun süren şaşkınlığın ardından bu bölgeye tekrar gelme fikri belirdi yüreklerimizde< Birkaç gün önce yapmış olduğumuz Toroslardaki göçerleri ziyaretimizden çok etkilenmiş ve yenilerini yapma kararı almıştık. İlk gezimiz Karaman-Ermenek bölgesinde konargöçer yaşayan Menemen Yörüklerine olmuş ve yanımızda bulunan Japon misafirimiz başta olmak üzere hepimiz düpedüz apışıp kalmıştık. Yörük, misafirperverdir der geçer gideriz, ama yok bu kez silkelendik ve adeta soğuk duş etkisinde kaldık. Biraz da mübalağa yapayım, tuş olduk. İnsanlığımızı masaya yatırdık, masada kaldı. Şehir hayatı dedik, beyhude geldi. Velhasıl duramadık çıktık tekrar yollara< Sabahleyin telefonumda cevapsız bir çağrı görmüş ve heyecanım artmıştı; zira arayan kişi koca yürekli bir Yörük kadınıydı. Koca kafalı çok kişi gördüm fakat koca yüreklilere nedense az rastlanır hale geldi son zamanlarda< Hâsılı kelam arayan kişi Sarıkeçililer Dernek Başkanı Pervin Çoban ablamdan başkası değildi. Davar kalkmadan, deve yola düşmeden göçerlere ulaşalım, biraz acele KONYA VE SARAYÖNÜ ÇEVRESİNDE BULUNAN YÖRÜKLER
TARİH, KÜLTÜR, SANAT, TURİZM VE TARIM AÇISINDAN ULUSLARARASI SARAYÖNÜ SEMPOZYUMU (24-26 EKİM 2014 KONYA) edin diyordu telefonda. Hemen telefonuma sarıldım, Bayram Kabadayı ve İsmail Değirmenci ağabeylerimi aradım; fakat İsmail Değirmenci nin telefonuna ulaşılamıyordu. Onu bırakmak durumunda kaldık ve alelacele çıktık Çumra yoluna< Önce Çumra merkezden Pervin ablayı aldık, uzun bir yolculuktan sonra ulaştık İbrahim Bacak ın Obasına. Durmuş Ali, Mehmet, Ali ve Hasan adında yetişkin ve Muhammet, Âdem isimlerinde çocuklar vardı, bize gün boyu yemek ve çay ikram eden ablalarımın adlarını bile sorma fırsatımız olmadı, muhabbetin koyuluğundan< Davar peyniri, koyun yoğurdu, domatesli bulgur pilavı, gara çaydanlıkta çay ve yufka ekmek hatırımda kalan birkaç yiyecek. Yemekleri falan gören yok desem abartı olmaz o eşsiz manzarayı izlemekten. Manzara demişken sanırım küçük bir tasvir yapmam gerekiyor: karşıda May Gölü, etraf kır çiçekleri ve arı vızıltısı ile inliyor, develer diken peşinde hörgüçlerinde deve çulu ile, keçi ve oğlak sürüsü çadırın etrafında insanlarla adeta bir bütün oluşturmuş, körpeler ve ekdi oğlaklar çadırın içinde oturgun çuvalların ipleriyle oynaşıyor, adını unuttuğum küçük bir oğlan çocuğu ile oğlak yan yana uyuyor, çocuklar anası ölmüş oğlaklara biberonla süt emziriyor, kara çadır tüm heybeti ile gelen misafirlere kollarını açmış bekliyordu. Çoban köpekleri, evin etrafında kancaları ve zilleri ile art niyetli konukların tadlarını kaçırmak için hazır vaziyette, diğer oba çadırlarından misafirlerin bulunduğu çadıra sürekli yiyecek taşıyan al yazmalı kadınlar, çadırın önünde duran mavi traktör ve römorku, etrafa saçılmış su bidonları, deve hamudları ve en önemlisi Türk Kültürü nün tescilli mirasçılarından Sarıkeçili Yörükleri< O anın ölümsüzleştiği birkaç fotoğraf dışında bıraktık her şeyi orada. Sabahleyin develer yükleyip, tekrar yola koyulacak obada, köpekleri yallandı ve davarlar yatağına sürüldü. Biz de çok katlı yalnızlıkların yaşandığı şehre yöneldik; fakat teker dönmek, araba yürümek istemedi. 229 KONYA VE SARAYÖNÜ ÇEVRESİNDE BULUNAN YÖRÜKLER
230 TARİH, KÜLTÜR, SANAT, TURİZM VE TARIM AÇISINDAN ULUSLARARASI SARAYÖNÜ SEMPOZYUMU (24-26 EKİM 2014 KONYA) KONYA VE SARAYÖNÜ ÇEVRESİNDE BULUNAN YÖRÜKLER