Fırat Kalkanı Harekâtı küresel güçlere karşı mı yapılıyor? Hükûmet, FIRAT KALKANI OPERASYONU NEDİR? EL-BAB NEDEN ÖNEMLİDİR? başlığı altında bir açıklama yayınladı. (1) Açıklama, oldukça geniş kapsamlı ve zihinlerdeki pek çok soruya cevap verecek nitelikte Açıklamanın birkaç yerinde, TR Diplomacy damgası var. Bu damgadan bildiriyi, Dışişleri Bakanlığı nın hazırlamış olduğu anlaşılıyor. Bildiride kullanılan dilden, doğal olarak Türk Silahlı Kuvvetleri nin de katkısı olduğu ortaya çıkıyor. Açıklama, 4 maddelik bir girişle başlıyor. İlk olarak, Sınırlarımızda ve coğrafyamızda yaşanan sorunların temel nedenleri? sorusuna, özetle; Küresel Güçlerin Ortadoğu coğrafyasında yürüttükleri yeni güç mücadeleleri ve çıkar politikaları PYD/PKK nın bir koridor oluşturma girişimi, DEAŞ ın bir terör devleti kurma isteği ve küresel güçlerin çeşitli manevralarla PYD/PKK yı bu koridorda ilerlemeye yönlendirmesi. İkinci maddede, Operasyonun amacı ne? sorusuna, özet olarak, Bölgemizde artan terör tehdidini ortadan kaldırmak, sınırlarımızı güvence altına almak, PKK/PYD ye teslim edilmek istenen bölgenin bu terör örgütünün eline geçmesinin önlenmesi, DEAŞ ın bölgeden atılması, güvenli bölge yaratılarak, buraya Türkiye de de bulunan Suriyelilerin yerleştirilmesi. Üçüncü maddede, Türkiye nasıl bir strateji izliyor sualinin cevabı, özetle, Türkiye terörle mücadelede savunmadan taarruza geçerek yeni bir strateji uyguladı. El-Bab ın terörden arındırılmış bir bölge haline getirilmesinden sonra DEAŞ a karşı Rakka, PKK/PYD ye karşı Münbiç ve Afrin operasyonlarının başlaması hedefleniyor. Dördüncü maddede ise, KÜRESEL GÜÇLER, PKK/PYD ve DEAŞ gibi terör örgütleriyle neyi amaçlamaktadır? sorusunun cevabı, Türkiye sınırı boyunca bir PKK terör devletinin
temellerinin atılması DEAŞ terör örgütüyle Türkiye nin istikrarsızlaştırılması Kuzey Irak Kürt Yönetiminden Barzani nin düşürülüp PKK nın getirilmesi Sürekli bir tehdit oluşturularak, istendiğinde Türkiye ye şantaj yapılabilmesi Petrol ve uyuşturucunun uluslararası piyasalara taşınabilmesi için taşeron örgütlerle küresel güçlerin kontrolünde yeni rotaların oluşturulması Böl-yönet yöntemiyle bölgenin ikinci bir dilimlenmeye tabi tutulması İstikrarsızlığın sürdürülmesiyle silah ihtiyacının artması, güçlü devletlerin daha fazla silah satmalarının sağlanması İstikrarsızlaşan bölgenin başta petrol olmak üzere kaynaklarının küresel ve bölgesel güçler tarafından paylaşılması olarak veriliyor. Derli-toplu bir açıklama Oldukça aydınlatıcı ve küresel güçlere ağır suçlamalar yöneltmesi bakımından da son derece cesurca hazırlanmış bir metin. Türkiye, bu açıklamalarıyla, Suriye ye girmekle küresel güçlere karşı harekete geçtiğini vurgulamış oluyor. Peki, harekete geçmiş olmakla, başarılı da olmuş oluyor mu? Bu sorunun cevabı açıklamanın gelişme bölümlerinde Ancak oraya geçmeden önce, yukarıdaki açıklamalarla ilgili bir sual zihnimize takılıyor: Üçüncü maddede, El-Bab dan sonra hedefin Afrin, Münbiç ve Rakka olacağı söyleniyor. Bu hedefleri şimdiden açık etmek ne kadar doğru? Bu açık istihbarat, gerek küresel güçleri, gerekse oraları elinde tutan taşeron örgütleri, mevzilerini tahkim etmeye, tedbir almaya ve hatta bizi caydıracak politikalar üretmeye yöneltmez mi? Öte yandan, madem sınırlarımıza El-Bab dan daha yakın olan Afrin ve Mümbiç hedef listesinde, ilk önce bu noktaların ele geçirilmesi daha uygun olmaz mıydı? Böylece, El-Bab a giden yolun her iki tarafı da emniyete alınır, daha güçlü ve güvenli bir biçimde El-Bab a doğru ilerleme imkânı doğmaz mıydı? El-Bab Neden Önemli? Yukarıdaki girişten sonra, hükûmet açıklaması, El-Bab neden önemli? sorusunun cevabına geçiyor El-Bab adı üzerinde bölgenin kapısıdır. İlçede, iç savaştan önceki son nüfus sayımına göre 64 bin kişi yaşıyordu. Stratejik bir öneme sahiptir. Birbirinden ayrılan bölgelerin birbiriyle kurduğu bağlantılarda anahtar rolü üstlenmektedir. El-Bab a hâkim olan güç, bölgeyi kontrol altına alacaktır. dedikten sonra; PKK/PYD ve DEAŞ açısından da hayatî önem atfedildiği bilgisini veriyor. Paylaştığı aşağıdaki harita da her iki terör örgütü için El-Bab ın ne kadar önemli olduğunu kanıtlıyor:
Türkiye nin de gerek PKK/PYD koridorunu, gerekse DEAŞ koridorunu önlemek için El-Bab a muhakkak girmesi gerektiğini vurguluyor. Neden Suriye deyiz? Hükûmetin açıklamasında sorduğu ve cevabını verdiği kritik sorulardan birisi, neden Suriye deyiz? suali! Şöyle cevaplanıyor: Türk Silahlı Kuvvetleri nin desteğiyle 24 Ağustos ta başlayan Fırat Kalkanı Harekatı nda Özgür Suriye Ordusu güçleri, Halep in kuzeyinde Türkiye sınırındaki Azez-Cerablus ilçeleri arasında bin 840 kilometrekareyi IŞİD ten arındırmıştı. Ancak IŞİD, kaybettiği topraklara dönebilmek için zaman zaman Bab dan sevk ettiği gruplarla saldırıyor. IŞİD ın Türkiye sınırından 27,5 kilometre uzaklaştırılmasıyla sınırdan sızmalara karşı da önemli bir avantaj sağlanmıştı. Türkiye, örgütü olabildiğince geriletip sınır topraklarını IŞİD ın füze menzilinin dışına çıkarmayı amaçlıyor. Sınırın ve arındırılan bölgenin korunabilmesi halinde, güvenli alana Suriyeli sığınmacıların yerleştirilmesi ve yaşam alanları inşa edilmesi mümkün olacak. Bab ın alınması halinde IŞİD, sınırdan yaklaşık 30-35 kilometre uzaklaştırılmış olacak. Bu nedenlerle IŞİD ın yuvalandığı Bab dan çıkartılması gerekiyor. Burada IŞİD kısaltması kullanılmış, DEAŞ la aynı anlamda olduğunu hatırlatalım. Bu açıklamayla birlikte aşağıdaki harita paylaşılıyor. Harita, harekâtın kapsamını ve geldiği noktayı çok açık bir şekilde gözler önüne seriyor. El-Bab ın Türkiye tarafından alınmaması halinde oluşabilecek tehlikeler şöyle dile getiriliyor: Bab ilçesinin Fırat Kalkanı yla ele geçirilmemesi halinde burayı ABD destekli PYD/PKK nın
ya da Beşşar Esed rejiminin girmesi bekleniyor. Halihazırda, Esed ordusu ve rejim yanlısı yabancı terör gruplarından Hizbullah, Bab a 10 kilometre mesafede. Rejimin Bab ı alması durumunda, buranın kuzeyinde öngörülen güvenli bölge tehdit altına girecek.- Devletleşecek PKK tehdidine karşı tedbir PKK/PYD Bab a hakim olursa, yüzlerce kilometreye yayılmış ama iki parça olan hakimiyet kuşağını birleştirecek. Terör örgütünün Fırat Nehri nin batısındaki parça ile doğusundaki parçayı birleştirebilmesi, Bab ı almasına bağlı. PKK, Suriye deki devlet inşası nı, Türkiye-Suriye sınırının kuzeydoğusundan Hatay ın karşısındaki Afrin ilçesine uzanan hatta gerçekleştirmeye çalışıyor. Türkiye, PKK nın çok daha büyük bir tehdide dönüşmesine set çekebilmek için örgütü Bab dan uzak tutmak zorunda. Burada en dikkat çeken husus, El-Bab a Beşşar Esed rejimi nin girmesinin de bir tehlike ve tehdit unsuru olarak görülmesi! O halde, uzun vadede El-Bab kimin elinde kalmalı? Açıklamaların devam eden bölümünde, TSK destekli ÖSO (Özgür Suriye Ordusu) operasyonu vurgusu yapılıyor. Yani ele geçirilen bölgeleri TSK destekli ÖSO elinde tutacak. Peki, eğer bu durum gerçekleşirse, yıllardan beri çok titizlendiğimiz ve daha geçen hafta Rusya ve İran la birlikte imzaladığımız, Moskova, bildirgesinde ilk madde olarak zikredilen, Suriye nin toprak bütünlüğü korunmalı ilkesine ters düşmüş olmaz mıyız? Harekât hangi safhada ve nasıl ilerliyor? Açıklamada bu konuda da son derece ayrıntılı bilgiler var. Okuyalım: TSK destekli ÖSO, 13 Kasım da Bab ın 2 kilometre yakınına ulaşmış, 9 Aralık ta kuzeybatı yönünden ilerleyerek ilçe merkezine girmek için hazırlıklara başlamıştı. Önceki gün de ilçe merkezinin girişindeki bazı noktaları çok şiddetli çatışmaların ardından ele geçirmişti. IŞİD, Fırat Kalkanı Harekatı boyunca en ciddi direnişini Bab ta gösteriyor. Harekata karşı savunma hattını Bab da kuran örgüt, sık sık bomba yüklü araçlarla saldırıyor. Araçlara yüklenen bomba miktarı, çoğu zaman uçakların attığı bombanın eşdeğer düzeyinde olabiliyor. Kimi zaman sivil araç gibi sokulan patlayıcı yüklü kamyonetler, yüksek süratle hedefe yol alıyor. Bu nedenle vurularak durdurulmaları oldukça zorlaşıyor. Güdümlü füze ya da tankların isabet yüzdeleri, hedefin hızlı hareket etmesinden ötürü azalıyor. Bomba yüklü araçlar, her an tüm yönlerden hatta cephe hattının arkasından gelebiliyor. Bu tür mobil saldırı araçları en iyi, 24 saat devrede olan insansız hava araçlarının nokta atışlarıyla durdurulabiliyor. Bab ilçe merkezinde meskunmahal savaşı başlarken, yaklaşık 2,5 yıldır ilçede yerleşik olan teröristler, sivilleşme avantajını kullanıyor. Sivil yaşama kamufle olmuş teröristler kendilerini gözden kaybettirebiliyor. Küçük gruplar halinde sık sık hızla mobilize oluyorlar. Bu nedenle sayılarını, hangi noktalardan saldıracaklarını, nerede yığınak yaptıklarını, cephane sakladıklarını ve tuzak kurduklarını tespit etmek kolay değil. Teröristler, Harekat unsurlarının geçecekleri yerlere çok sayıda el yapımı patlayıcı ve bubi tuzakları kurmuş durumda.
Harekat ilçe merkezinde ilerlediği esnada, sivillere ait evlerdeki terör hücreleri arkadan ansızın saldırabiliyor. Fırat Kalkanı Harekatı nda ele geçirilen diğer bölgelerin aksine, Bab da halen onbinlerce sivil bulunuyor. Öte yandan terör örgütü, hava taarruzları, top ve havan saldırılarına karşı sivilleri kalkan olarak kullanıyor. IŞİD teröristleri ilçedeki karargah, komuta, toplanma merkezi gibi unsurlarını sivillerin kalabalık olduğu yerlerin içine taşıdı. Fırat Kalkanı Harekatı ndaki üst düzey bir karar alıcı, IŞİD karşısında kayıpları en az tutacak ama kararlı bir şekilde ilerlemeyi amaçladıklarını, bunun aceleye getirilmesinin doğru olmadığını bildirdi. Yetkili, stratejik aklın, gerektiği kadar bekleme ve saldırı için en uygun anları yakalama yı mecbur kıldığını belirterek, Hareket tarzımız yavaş yavaş çabuk çabuk ilerlemek. Bab ı da böyle alacağız dedi. Bu açıklamalardan, El-Bab a girilmiş olduğu anlaşılıyor. Hükûmet, El-Bab da, iç savaş başlamadan önce 64 bin kişinin yaşadığı bildiriyor. Başka bir kaynak ise, şehirde 70 bin kişinin yaşadığını yazıyor. (2) El-Bab daki nüfus bilgisi hayatî önemde Kentin nüfusu iç savaş şartlarına rağmen azalmamış artmış. Demek kentin sakinleri El-Bab ı terk etmemiş. Hatta belki ilçeye yeni katılımlar olmuş. Bu, çok ilgi çekici! Neden, acaba? İlçe, iki buçuk yıldır IŞİD in elinde Suriye de neredeyse bütün il ve ilçelerden dışarıya göç varken El-bab dan neden göç olmamış? Bir terör örgütünün işgalinde olan şehirden halk neden kaçmamış? Bu ilçeden 2,5 yıldır niçin hiç ses-seda yok? IŞİD, halkı sindirdiğinden mi yoksa IŞİD le gönüllü bir beraberlikleri mi var? Bu sorunun cevabı son derece önemli Çünkü eğer, IŞİD le ilçe halkı gönüllü olarak bir arada yaşıyorsa, TSK destekli ÖSO nun işi çok zor olabilir. Zira, ÖSO ya karşı halk en azından pasif direnç gösterecek demektir. Yok, IŞİD, halkı sindirdiği için seslerini çıkaramıyor ve bir an evvel IŞİD den kurtulmak istiyorlarsa, o vakit, TSK ve ÖSO nun işi oldukça kolaylaşabilir. Çünkü arkalarına şehir halkını alacaklar demektir. Gerçi, IŞİD in sivil halkı canlı kalkan olarak kullanmamaya çalıştığı, bilgisinden halkın terör örgütünün yanında olmadığı anlamı çıkıyorsa da kat i bir bilgiye ulaşamıyoruz. Normal şartlarda, hiçbir şehir halkının bir terör örgütüne destek vermeyeceğini düşünüyoruz. Umarız, El-Bablılar da IŞİD le beraber yaşamaktan hiç hoşnut değillerdir ve kendilerini terör örgütünden kurtaracak olan TSK nın yanında yer alırlar.
O zaman, TSK nın işi daha kolay olur ve ilçe kısa süre içinde tam olarak kontrol altına alınabilir. İsmail Hakkı Cengiz Kaynaklar: (1) Yeniçağ Gazetesi, 25 Aralık 2016, http://www.yenicaggazetesi.com.tr/nedensuriyedeyiz-1398g.htm (2) BBC Türkçe, 18 Kasım 2016, http://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-38010304 [status draft] [nogallery] [geotag on] [publicize off twitter facebook] [category güvenlik] [tags TSK DOSYASI, Fırat Kalkanı Harekâtı, küresel güçler]