Düşün, düşün Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni (Sayı 9/17, 3 Mart 2017) Geçen hafta neler oldu? *** Referandum çalışmaları hız kazanırken, tek adam eleştirilerine yanıt veren Başbakan Yıldırım Başka ne olacak? Bir direksiyon da iki tane kaptan olmaz dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan da, Ben hayır dersem, oyumun gideceği yer Kandil dir. Gideceğimiz yer istikrarsızlıktır, güven ortamının ortadan kaybolmasıdır. dedi. *** Suriye de yeni hedefi Menbiç ve Rakka ilan eden Ankara; Menbiç in PYD den alınıp ÖSO ya aktarılması, Rakka Operasyonunun ÖSO/TSK koalisyonuna emanet edilmesini içeren bir politika arayışında. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, YPG Menbiç den çekilmezse vuracağız dedi. Türkiye'nin desteklediği ÖSO ile hem Suriye ordusu hem de YPG'nin içerisinde yer aldığı Demokratik Suriye Güçleri (DSG) arasında çatışmalar yaşandı. DSG, Menbiç teki bazı bölgelerin Suriye hükümetine bırakılması konusunda Rusya ile anlaşıldığını duyurdu. *** Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani Cumhurbaşkanı Erdoğan ın davetiyle Türkiye ye geldi. Ardından Musul'da Barzani'ye bağlı Peşmergelerle PKK'ya bağlı Sincar Direniş Birlikleri arasında çatışma çıktı. *** Adalet Bakanı Bekir Bozdağ Strasbourg ta Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland la bir araya geldi. Jagland, Anayasa Mahkemesi nin tutuklu gazeteci ve milletvekilleriyle ilgili başvuruları ivedilikle ele almasını istedi. Almanya da Bozdağ ın konuşmacı olduğu Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi başlıklı toplantıya izin verilmedi. İktidar ile birlikte CHP ve HDP de bu karara tepki gösterdi, Almanya nın Türkiye Büyükelçisi, Dışişleri Bakanlığı'na çağırıldı. *** Türkiye nin otokrasiye doğru sürüklendiğini belirten Venedik Komisyonu, referandumun olağanüstü hal kaldırılıncaya kadar ertelenmesini ya da siyasi özgürlüklerin budanmasına son verilmesini talep etti. *** DBP yönetimindeki son il belediyesi olan Ağrı da belediye eş başkanı Sırrı Sakık görevden alındı. Böylelikle kayyum atanan belediyelerin sayısı 84 e çıktı. *** Hürriyet gazetesi, Genelkurmay kaynaklarına dayanarak hazırladığı Karargah rahatsız başlıklı bir haber yayınladı. Cumhurbaşkanı ve Başbakan habere sert tepki gösterdi. Gazete hakkında soruşturma başlatıldı. *** Die Welt gazetesi Türkiye muhabiri Deniz Yücel örgüt propagandası ve halkı kin ve düşmanlığa tahrik suçlamasıyla tutuklandı. *** Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) FETÖ nün haberleşme programı olduğu iddia edilen ByLock kullandığı tespit edilen 122 bin kişilik listeyi Ankara Başsavcılığına gönderdi. *** 28 Şubat mağdurları, düzenledikleri ortak basın toplantısında mevcut baskı ortamının 20 yıl önce yaşanan 28 Şubat sürecini bile aratır halde olduğunu söylediler. *** 21 Temmuz 2016 ta ilan edilen OHAL kapsamında toplamda 21 Kanun Hükmünde Kararname (KHK) yürürlüğe girdi. İnsan Hakları Ortak Platformu, 3 Ocak ta yayımlanan 1
OHAL dönemi düzenleme ve hak ihlalleri raporunu 2017 yılında çıkarılan 6 KHK yı da ekleyerek güncelledi. Erişim için: https://goo.gl/wupq87 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Avrupa Konseyi nden Türkiye'ye AYM uyarısı Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ile Strasbourg ta bir araya gelen Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, yaptığı açıklamada Anayasa Mahkemesi nin (AYM) tutuklu gazeteci ve milletvekilleriyle ilgili başvuruları ivedilikle ele almasını istedi, aksi halde AİHM in AYM yi etkin iç hukuk yolu olarak görmekten vazgeçebileceğini ve dosyaları incelemeye başlayabileceğini belirtti. Deutsche Welle nin haberine göre görüşmede, Türkiye de tutuklu gazeteci ve parlamenterlerin durumu ele alındı ve Avrupa Konseyi nin bu konuyla ilgili rahatsızlığı açık dille ifade edildi. Venedik Komisyonu: Türkiye otokrasiye sürükleniyor Avrupa Parlamentosu nun ve Avrupa Konseyi nin anayasal konulardaki danışma organı olan Venedik Komisyonu, Türkiye nin otokrasiye doğru sürüklendiğini ve otoriter bir rejimi engelleyecek tüm gerekli mekanizmalardan da yoksun olduğunu belirtti. Süddeutsche Zeitung un yayımladığı habere göre Türkiye'deki siyasi duruma ilişkin bir rapor hazırlayan komisyon; Siyasi özgürlüklerin yoğun bir biçimde sınırlandırılmış olması, anayasa referandumu için gerekli olan demokratik çerçevenin oluşmasını kesinlikle engelliyor dedi, referandumun olağanüstü hal kaldırılıncaya kadar ertelenmesini ya da siyasi özgürlüklerin budanmasına son verilmesini talep etti. 2
YSK, referandumda propaganda iznini mülki idareye bıraktı Samsun da 10 siyasi parti dışındaki sivil toplum kuruluşlarının referandum çalışmalarının yasaklanmasına yapılan itirazı değerlendiren Yüksek Seçim Kurulu (YSK), İl Seçim Kurulu nun söz konusu kararını kaldırdı. Ancak referandumda kimlerin propaganda yapabileceğine valilik ve kaymakamların karar vereceğine hükmetti. Yani propaganda faaliyetleri doğrudan hükümete bağlı olan mülki idare amirlerinin kararına bırakıldı. Sivil toplum kuruluşları önce valilik ve kaymakamlıklardan izin isteyecek. Verilecek karara karşı YSK ye itiraz hakkı bulanacak. Baskı ortamı 28 Şubat ı aratır halde 28 Şubat post-modern darbesinin 20. yıldönümünde, o dönemin mağdurları ortak bir basın toplantısı düzenledi, mevcut baskı ortamının 28 Şubat sürecini bile aratır halde olduğunu söyledi. Ortak açıklamayı okuyan Ömer Faruk Gergerlioğlu; Biz bunları 28 Şubat ta da yaşadık. Onlarca gözaltıyı, tutuklamaları, baskıları hep birlikte yaşadık. Özellikle mütedeyyin kesimler, bu zulmün odağındaydı... Bununla birlikte, anti-demokratik uygulamaların, baskının, tehdidin, hukuksuzluğun, başkasının yaşamına, giyim tarzına tahammülsüzlüğün en açık yaşandığı 28 Şubat günlerini bile aratan bir baskı ortamı hakim ülkemizde dedi. 3
Ayşe Çelik ve sivil itaatsizlerin yargılanmasına devam edildi Telefonla bağlandığı bir televizyon programında Çocuklar ölmesin dediği için terör örgütü propagandası yapmak la suçlanan Ayşe Çelik ve ona destek veren 38 sivil itaatsizin yargılandığı davanın üçüncü duruşması Bakırköy 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Savcı, Ayşe Çelik hakkında Terörle Mücadele Kanunu (TMK) 7/2 maddesinden ceza talep etti, Çelik in sözlerini tekrarlayan sivil itaatsizler için ise beraat istedi.. Duruşma 26 Nisan 2017 saat 14:00'e ertelenirken, sivil itaatsizlerse beraat talebine itiraz etmeye hazırlanıyor. "Bu kişiler bu sözlerde bir suç görmedikleri için katılmışlar. Suçun manevi unsuru yok" diyen savcıya karşı Çelik'in sözlerini aynen tekrarladıkları fotoğraf ve video kayıtlarını delil olarak sunacaklar. Hürriyet in Karargah rahatsız başlıklı haberine soruşturma Hürriyet Gazetesi, 25 Şubat tarihli nüshasında Genelkurmay kaynakları nın son dönemde kamuoyunda tartışmalara neden olan konulardaki görüşlerini aktaran bir haber yayınladı. Yedi eleştiriye yedi yanıt ve Karargah rahatsız başlıklarını taşıyan haberde Genelkurmay Başkanına yönelik eleştiriler ve bazı iddiaların TSK içerisinde rahatsızlık yarattığı iddia edildi. Haberin ardından gazete, darbeci eğilimleri kışkırtmak la suçlanırken, haberin sahibi gazeteci Hande Fırat hedef oldu. Başbakan Yıldırım Manşet atarak hükümete ayar vermeye çalışıyorlar dedi. Ardından habere ilişkin soruşturma başlatıldı. Konuyla ilgili yazılı bir açıklama yapan Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı, Haber içeriğinde bahsedilen karargahın hükümetin icraatlarını önlemeye yönelik bir cunta yapılanması olabileceği 4
izlenimi edinildiğini açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise Bizi kendi içimizde kim birbirine düşürmeye çalışıyorsa bunun bedelini ağır ödeyecektir açıklaması yaptı. Gazete ise haberin bir editoryal hata olduğunu duyurdu. Tüm bunların ardından Hürriyet te genel yayın yönetmenliğine Sedat Ergin in yerine Fikret Bila getirildi. Genelkurmay Başkanlığı, haberin yayımlanmasından 4 gün sonra yaptığı yazılı açıklamada haberin içeriğine ilişkin bilgilendirmeyi kendilerinin yaptığını ancak rahatsızlık ifadesinin kullanılmadığını belirtti. İki belediyeye daha kayyum atandı Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) yönetimindeki son il belediyesi olan Ağrı da belediye eş başkanı Sırrı Sakık, İçişleri Bakanlığı nca görevden alındı. Belediye Başkanlığı görevine Ağrı Valisi Musa Işın atandı. Mardin in Savur Belediyesi'ne de ilçe kaymakamı İdris Koç kayyum olarak atandı. Böylelikle kayyum yönetimindeki yerel yönetimlerin sayısı 84 e çıktı. DBP, son yerel seçimlerde 10 il ve 96 ilçede belediyeleri kazanmıştı. HDP Ağrı Milletvekili Leyla Zana hakkında dava Halkların Demokratik Partisi (HDP) Ağrı Milletvekili Leyla Zana hakkında silahlı terör örgütüne üye olmak, kanuna aykırı toplantı ve yürüyüşlere katılmak, suçu ve suçluyu övmek iddiasıyla 21 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı. Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edilen iddianamede Zana nın zafer işaret yapması, Demokratik Toplum Kongresi (DTK) binasına gitmesi ve 8 Mart Kadınlar Günü ndeki konuşması suç unsuru olarak gösterildi. 5
Tutuklu gazeteciler 14 Şubat ta gözaltına alınan Alman Die Welt gazetesinin Türkiye Muhabiri Deniz Yücel, Enerji Bakanı Berat Albayrak ın hacklenen e-postalarına yönelik haberleri nedeniyle örgüt propagandası nda tutuklandı. Aynı soruşturma kapsamında gazeteciler Tunca Öğreten, Ömer Çelik ve Mahir Kanaat da tutuklanmıştı. Öte yandan yaptıkları haberler ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle örgüt üyesi olmak iddiasıyla tutuklanan Jin Haber Ajansı (JİNHA) muhabiri Aysel Işık ve Dicle Haber Ajansı (DİHA) muhabiri Erdem Mühirci, yargılandıkları mahkemelerin ilk duruşmalarında tahliye edildiler. Erdoğan a hakaret davaları Ankara 24. Asliye Ceza Mahkemesi, gazeteci Hasan Cemal i, 16 Ocak 2016 tarihli Diktatör bozuntusu! başlıklı yazısında Cumhurbaşkanı Erdoğan a hakaret ettiği gerekçesiyle 11 ay 20 gün hapse mahkum etti. Ceza ertelendi. HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ve Arama Kurtarma Derneği nin (AKUT) eski başkanı Nasuh Mahruki hakkında Erdoğan a hakaret iddiasıyla iki ayrı dava açıldı. Aynı suçlamayla yargılanan akademisyen yazar Murat Belge ve Büro Emekçileri Sendikası nın (BES) Çorum Şube Başkanı Ertuğrul Alper beraat etti. Sosyal medya paylaşımlarıyla Cumhurbaşkanına hakaret ettiği iddiasıyla tutuklanan piyanist Dengin Ceylan, savcılığın itirazı üzerine tahliye edildi. 6
Barbaros Şansal tahliye edildi Sosyal medya paylaşımları nedeniyle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nden sınırdışı edildikten sonra gözaltına alınan ve tutuklanan modacı Barbaros Şansal tahliye edildi. Şansal hakkında Halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik etmek suçundan 3 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açılmış ve tutukluğunun devamına karar verilmişti. Yapılan itirazı değerlendiren İstanbul 5. Ağır Ceza Mahkemesi, serbest bıraktığı Şansal hakkında yurtdışına çıkış yasağı koydu. CHP'den 'OHAL Bilançosu' CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Zeynep Altıok, OHAL döneminde yaşanan hak ihlallerini derlediği bir rapor hazırladı. Elde edilen verilere göre, darbe sonrasında 41 bin 326 kişi tutuklandı. 35 bin 495 kişi ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Yürütülen soruşturmalarda adı geçen en az 25 kişi intihar etti, 4 kişi de intihar girişiminde bulundu. Bu olayların 8 i cezaevlerinde, gözaltında ya da gözaltına alınırken yaşandı. Ayrıca gözaltında sistematik işkence yapıldığına ait ciddi iddiaların varlığı tespit edildi. İnsan hakları kurumlarına yapılan başvurulardan anlaşıldığı üzere avukat görüşmelerinin 10 güne dek engellendiği durumlar yaşandı. Rapora göre Türkiye de gazetecilik faaliyetleri nedeniyle 156 kişi cezaevinde tutuklu veya hükümlü olarak bulunuyor. Olağanüstü Hâl süresince 216 gazeteci gözaltına alındı, 2 bin 308 gazeteci işsiz kaldı. 28 TV kanalı, 5 haber ajansı, 66 gazete, 19 dergi, 36 radyo, 26 yayınevi kapatıldı. Raporun tamamı için tıklayınız. 7
DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİ NDE BU HAFTA Gündemden uzak kalmayın Düzenli olarak güncellenen müzemizden gündemi en eğlenceli biçimde takip edin. OHAL de Meclis ve Yaşam Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ile Strasbourg ta bir araya gelen Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, yaptığı açıklamada Anayasa Mahkemesi nin (AYM) tutuklu gazeteci ve milletvekilleriyle ilgili başvuruları ivedilikle ele almasını istedi, aksi halde AİHM nin AYM yi etkin iç hukuk yolu olarak görmekten vazgeçebileceğini ve dosyaları incelemeye başlayabileceğini belirtti. İfade Özgürlüğü 13 gündür gözaltında tutulan Die Welt gazetesi Türkiye muhabiri Deniz Yücel örgüt propagandası ve halkı kin ve düşmanlığa tahrik suçlamasıyla tutuklandı. 8
Uluslararası ifade özgürlüğü savunucuları Türkiye'de yargılanan ve hapsedilen gazetecilerle dayanışmak, referandum öncesi halkın haber alma hakkının önemine dikkat çekmek için biraraya geldi. Özgür Gelecek Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Aslı Ceren Aslan, Suriye ve Rojava daki gelişmeleri takip etmek için gittiği Urfa da sınır ihlali ve örgüt üyeliği suçlamalarıyla tutuklandı. Suriye Rusya Dışişleri Bakanı Yardımcısı Mikhail Bogdanov, Cenevre'deki Suriye görüşmelerine Kürt temsilcilerin de katılması gerektiğini söyledi. DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI MİT Tırları haberi nedeniyle Cumhuriyet Gazetesi nin eski Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar, Cumhuriyet Gazetesi Ankara Temsilcisi Erdem Gül ve CHP Milletvekili Enis Berberoğlu hakkında açılan ve 1 Mart'ta İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi nde görülen dava 27 Nisan 2017 ye ertelendi. Televizyon programında 'Çocuklar ölmesin' dediği için "terör örgütü propagandası" suçlaması ile yargılanan Ayşe Öğretmen ve ona destek veren 38 sivil itaatsizin 1 Mart'ta Bakırköy 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen davası 26 Nisan 2017 ye ertelendi. GELECEK HAFTANIN DURUŞMALARI Kapatılan Özgür Gündem gazetesiyle dayanıştıkları için örgüt propagandası iddiasıyla yargılanan Nöbetçi Yayın Yönetmenlerinin hakkında açılan davalar devam ediyor. 7 Mart'ta Nadire Mater, Yıldırım Türker, Hasan Cemal, Jülide Kural, Öztürk Türkdoğan, Murat Uyurkulak'ın davaları; 9 Mart'ta ise Necmiye Alpay, Faruk Balıkçı, Kumru Başer, Derya Okatan, Dicle Anter, Ayşe Batumlu Kaya'nın davaları 22. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek. Kürt illerinde sokağa çıkma yasakları sırasında yaşanan ölümleri protesto eden İzmir Barış Bloku üyeleri hakkında, örgüt propagandası iddiasıyla açılan davanın 3. duruşması 8 Mart'ta İzmir 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek. 9