Doğalgaz Çelik Şebekelerinde Kumlama ve Boyama Prosesi Hazırlayan: Adnan ERDOĞAN, Bakım Mühendisi Tarih: 14.05.2013 Yer: Bursa
AJANDA 1. GİRİŞ 2. KUMLAMA VE BOYAMA PROSESİNİN ÖZELLİKLERİ 3. PROSESİN UYGULAMA ALANLARI 4. BURSAGAZ DA PROSESİN UYGULANIŞI 5. PROSESİN KAZANIMLARI 6. SORU - CEVAP
GİRİŞ Geçmişten bugüne çeliğin korozyondan korunması için endüstride çeşitli yöntemler kullanılmıştır. Bunlardan biriside atmosfere açık ortamlarda uygulanan en etkin yöntemlerden biri olan kumlama ve boyama prosesidir. Bursagaz da güvenli gaz arzı için aşağıdaki yöntemler uygulanmaktadır. Katodik Koruma Kumlama ve Boyama Prosesi Polietilen İzolasyon Kaplama
GİRİŞ Çelik, oksijen ile temas ederek zaman içerisinde oksitlenir. Yağmur suyu ve deniz suyu ile bazı asitler bu oksitlenmeyi daha da hızlandırır. Doğalgaz çelik hatlarının atmosferle temas halinde olduğu bölgelerde boyanın dış ortam şartlarına maruz kalması ve bunun etkisiyle boyasının kalkması, korozyonun oluşmasını kaçınılmaz hale getirmektedir. Bunu önlemek için çeliğin oksijenle temasını engellemek gerekir.
KUMLAMA VE BOYAMA PROSESİNİN ÖZELLİKLERİ Kum olarak tabir edilen ve birkaç mikrondan başlayarak, mm ölçülerine kadar tane büyüklüğüne sahip olan, çok çeşitli kumlama sarf malzemelerinin, metal aksamları boya ve pastan arındırmak, boyayı daha iyi tutan bir yüzey oluşturmak amacıyla, hızlandırılmış bir şekilde hedef yüzeye çarptırılma işlemine kumlama denir. Kumlamada esas çeliğe koruma yapacak olan malzeme (boya) için düzgün bir yüzey oluşturmaktır. Bursagaz da mineral grit (bazalt) kullanılmıştır.
KUMLAMA VE BOYAMA PROSESİNİN ÖZELLİKLERİ Kumlama ve boyama prosesinde yüzey hazırlığı öncesi, esnasında ve sonrasında uygulanması ve takip edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir: 1-Yüzeydeki mevcut boya, uygun aşındırıcı ile yüzeyden tamamen uzaklaştırılır, tüm pisliklerden arındırılır, düzgün bir yüzey elde edilir. 2-Yüzey temizlik kalitesi ve yüzey profili uygun olduktan sonra, 150 mikron astar (antipas) uygulanır.
KUMLAMA VE BOYAMA PROSESİNİN ÖZELLİKLERİ 3-Boya tabancasının zayıf gördüğü alanlarda fırça ile kestirme uygulanır. 4-İkinci kat boya 150 mikron uygulanır. 5-Her katta boya film kalınlık değerleri kontrol edilir. Uygun değere getirilir. 6-Bütün boya katları tamamlandıktan sonra boyanın full kürlenmesi için sıcaklığa bağlı minimum kürlenme süresi beklenmeli ardından boya hizmete alınır. 7-Kullanılacak olan ürünlerin ürün bilgi föyleri ve uygulama talimatlarındaki bilgiler iyice anlaşılmalı ve ardından kullanılır.
PROSESİN UYGULAMA ALANLARI Kumlama ve boyama prosesi, malzemelerin döküm, kaynakla birleştirme, plastik şekillendirme gibi işlemlerden sonra temizlenmesi, malzemelerin kaplama öncesi pürüzlendirilmesi, yüzey sonlandırması, eskitme vs. gibi daha birçok uygulama alanında kullanılmaktadır.
BURSAGAZ DA PROSESİN UYGULANIŞI Bursagaz da Kumlama ve Boyama Prosesi RMS/A Uygulanması Bursagaz da Kumlama ve Boyama Prosesi Yer Üstü Vana Odası uygulanması
BURSAGAZ DA PROSESİN UYGULANIŞI Yüzey hazırlığı öncesi, esnasında ve sonrasında proses uygulamasını Bursagaz aşağıdaki gibi yapmıştır: 1-Yüzeydeki mevcut boya sulu raspa ile yüzeyden tamamen uzaklaştırıldı. Doğalgaz hatları gibi parlama riskinin bulunduğu ortamlarda kullanılır. Sa21/2 yüzey temizliği elde edildi. Tane iriliği yüzey profili 70-90 mikron arası olacak ve köşeli yüzey profili sağlayacak şekilde aşındırıcı seçildi. 2-Yüzey temizlik kalitesi ve yüzey profili uygun olduktan sonra, uygun klimatik ortam şartlarında astar boya 150 mikron kuru film kalacak şekilde uygulandı.
BURSAGAZ DA PROSESİN UYGULANIŞI 3-Boya tabancasının zayıf gördüğü veya göremediği alanlarda fırça ile kestirme uygulaması yapıldı. 4-İkinci kat (Hempadur 4588) ---150 mikron uygulandı. 5-Her katta boya film kalınlık değerleri kontrol edildi. Düşük film kalınlığına ait olan yerler tamir boya uygulaması ile spesifikasyonda (Toplam 300 micron) belirtilen kalınlığa artırılıdı. Yüksek film kalınlığa sahip olan lokal alanlar zımpara ile film kalınlığı kabul edilebilir seviyeye indirildi. 6-Bütün boya katları tamamlandıktan sonra boyanın full kürlenmesi için sıcaklığa bağlı minimum kürlenme süresi beklendi ardından boya hizmete alındı. 7-Kullanılacak olan ürünlerin ürün bilgi föyleri ve uygulama talimatlarına (MSDS) riayet edildi.
BURSAGAZ DA PROSESİN UYGULANIŞI Toplam 56 adet Vana odasında proses uygulanmıştır. Kumlama Öncesi İstasyondan Çekilen Fotoğraflar Kumlama Sonrası İstasyondan Çekilen Fotoğraflar
BURSAGAZ DA PROSESİN UYGULANIŞI Kumlama Öncesi İstasyondan Çekilen Fotoğraflar Kumlama Sonrası İstasyondan Çekilen Fotoğraflar Gürsu istasyonunda skid içi de dahil olmak üzere toplam 1000 m2 yi aşkın çelik hat ve ekipman operasyona tabi tutuldu.
BURSAGAZ DA PROSESİN UYGULANIŞI Kumlama Öncesi İstasyondan Çekilen Fotoğraflar Kumlama Sonrası İstasyondan Çekilen Fotoğraflar Osb1, Osb2 ve Şehir 2 istasyonlarında toplam 700 m2 den fazla çelik hat ve ekipmana kumlama ve boyama prosesi uygulandı.
BURSAGAZ DA PROSESİN UYGULANIŞI Kumlama Öncesi İstasyondan Çekilen Fotoğraflar Kumlama Sonrası İstasyondan Çekilen Fotoğraflar Şehir 3 istasyonunda proses uygulanan metraj ise toplam 130 m2 dir.
BURSAGAZ DA PROSESİN UYGULANIŞI Kumlama Öncesi İstasyondan Çekilen Fotoğraflar Kumlama Sonrası İstasyondan Çekilen Fotoğraflar Kumlama ve Boyama prosesinin uygulandığı en kritik ve önemli olan Ovaakça İstasyonumuzda metraj ise toplam 500 m2 dir.
BURSAGAZ DA PROSESİN UYGULANIŞI Kumlama Öncesi İstasyondan Çekilen Fotoğraflar Kumlama Sonrası İstasyondan Çekilen Fotoğraflar Kumlama ve Boyama prosesinin uygulandığı diğer bir İstasyonumuz Şehir 1 metrajı ise toplam 90 m2 dir.
BURSAGAZ DA PROSESİN UYGULANIŞI Diğer çelik yüzey temizleme işlemleri (zımpara, tel fırça vs.) daha pahalı, uzun süren ve zahmetli yöntemler olmakla birlikte kumlama operasyonunun risklerini de göz ardı etmemek gerekir. Bu riskler aşağıdaki gibi sıralanabilir: -Kumlama işlemi biten yüzeylere astarın, yüzey korozyona uğradıktan sonra atılması, -Kumlama operasyonun son aşaması olan boyama işleminde yüzey yağ, toz, pastan arındırılmaması sebebiyle yeterli korumanın sağlanamaması,
BURSAGAZ DA PROSESİN UYGULANIŞI -Boya komponentleri (Tiner, boya) doğru oranlarda karıştırılmaması sebebiyle yeterli korumanın sağlanamaması, -Boya malzemesi uygulama yapılacak olan çeliğin tipine göre seçilmemesi sebebiyle yeterli korumanın sağlanamaması, -Boya tabancası kumlama yapılan her yüzeye boyayı nüfuz ettirmemesi sebebiyle boya kalınlığı gerekli kalınlığa gelememesi ve dolayısıyla yeterli korumanın sağlanamaması, gibi riskler bulunmaktadır.
PROSESİN KAZANIMLARI Bursagaz şebeke tadilatı kapsamında toplam 7 adet RMS/A istasyonunda 2500 m² yi aşkın çelik şebeke ve ekipmana kumlama ve boyama prosesini uygulamıştır. Bu prosesin uygulanmasıyla şebekelerin tahmini 10 yıl ömürlerinin uzadığı ön görülmüştür. Özellikle Ovaakça gibi eski ve elektrik arzı açısından da kritik olan istasyonda bu prosesler büyük önem taşımaktadır.
PROSESİN KAZANIMLARI TEŞEKKÜRLER