SOMALİ ÜLKE PROFİLİ Hazırlayan : Yücel AKOVA Uzman T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü 2017
İÇİNDEKİLER 1. TEMEL SOSYAL GÖSTERGELER... 3 2. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER... 3 3. DIŞ TİCARETİ... 4 3. 1. DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ... 4 3. 2. ÜRÜNLER İTİBARİ İLE DIŞ TİCARETİ... 4 3. 2. 1. İthal Ettiği Başlıca Ürünler... 4 3. 3. 2. İhraç Ettiği Başlıca Ürünler... 5 3. 3. BAŞLICA ÜLKELER İTİBARI İLE DIŞ TİCARETİ... 7 3. 3. 1. İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler... 7 3. 3. 2. İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler... 7 3. 4. TÜRKİYE İLE TİCARET... 8 3. 4. 1. Türkiye Somali Dış Ticaret Değerleri... 8 3. 4. 2. Türkiye nin Somali ye İhracatında Başlıca Ürünler... 9 3. 4. 3. Türkiye nin Somali den İthalatında Başlıca Ürünler... 10 2
1. TEMEL SOSYAL GÖSTERGELER Devletin Adı Başkenti Yönetim Biçimi Resmi Dili Nüfus Somali Demokratik Cumhuriyeti Mogadişu (1,6 Milyon) İslam kanunlarına göre yönetilen cumhuriyet Somalice, Arapça, İtalyanca(Güney bölgelerinde), İngilizce (Kuzeyde) 10,5 Milyon Yüzölçümü 637.600 km 2 Dini Sunni Müslüman Para Birimi Kaynak: EIU Country Report Somali Şilingi 2. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER 2012 2013 2014 2015 GSYİH (milyon $) 2,935 5,352 5,647 5,925 Reel GSYİH Büyüme (%) 2,6 2,6 3,6 3,7 Nüfus (000) 10,0 10,3 10,5 10,5 Mal İhracatı (milyon $) fob 669,3 800,5 806,7 994,5 Mal İthalatı (milyon $) fob 1.917,7 2.217,3 2.469,8 3.075,6 Cari İşlemler Dengesi (milyon $)???? Döviz kuru (ortalama, SoSh= ABD$) 26,200 19,276 20,227 22,247 Tüm veriler kesinleşmemiş tahmini verilerdir. Kaynak: EIU Country Report 3
3. DIŞ TİCARETİ 3. 1. DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ (1.000 ABD Doları) YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE 2007 223,447 823,728 1,0471,75-600,281 2018 198,985 928,173 1,127,158-729,188 2009 171,961 793,814 965,775-621,853 2010 280,947 891,884 1,172,831-610,937 2011 375,916 1.168,297 1,544,213-792,381 2012 421,892 1.066,289 1.488,181-644,397 2013 564,152 1.887,599 2.451,751-1.323,447 2014 643,747 2,708,992 3,352,739-2,065,245 2015 568,482 2,155,836 2,724,318-1,587,354 Kaynak : ITC-Trademap (2010, 2011,2012,2013 2014 ve 2015 yılları kesinleşmemiş Mirror datalardır) 3. 2. ÜRÜNLER İTİBARİ İLE DIŞ TİCARETİ 3. 2. 1. İthal Ettiği Başlıca Ürünler (1.000 ABD Doları GTİP ÜRÜNLER 2013 2014 2015 TOPLAM 2.814.563 2.708.992 2.155.836 '0709 Diğer sebzeler (taze/soğutulmuş) 454.377 472.103 450.799 '1701 Kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz (katı halde) 155.030 203.873 176.340 '1006 Pirinç 78.006 96.447 110.377 '0102 Canlı büyükbaş hayvanlar (at, eşek, 138.714 133.846 107.320 katır ve bardolar hariç) '1101 Buğday unu/mahlut unu 215.486 107.213 97.947 '6402 Dış tabanı ve yüzü kauçuk veya plastik maddeden olan diğer ayakkabılar 16.623 45.153 88.606 4
'1902 Makarnalar ve kuskus 71.469 66.603 65.042 '0402 Süt, krema (konsantre edilmiş, ilave şeker veya diğer tatlandırıcı madde içerenler) 76.336 108.136 64.947 '1511 Palm yağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) 40.100 80.305 53.445 '0104 Canlı koyun ve keçiler 8.152 3.385 40.373 '3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 32.673 39.989 39.495 '0701 Patates (taze/soğutulmuş) 31.140 36.985 36.532 '5516 Suni devamsız liflerden dokunmuş 30.083 24.262 29.058 mensucat '7210 Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde mamulleri, genişliği 600 mm veya daha fazla olanlar (kaplanmış olanlar) 35.046 26.909 28.255 '2523 Çimento 39.092 35.764 27.048 '8710 Tanklar ve diğer zırhlı savaş taşıtları (motorlu) (silahla donatılmış olsun olmasın) ve bunların aksam ve parçaları 4.262 12.291 24.276 '8703 Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (yarış rabaları dahil) '5407 Sentetik filament ipliklerinden dokunmuş mensucat '2106 Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda müstahzarları '8517 Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar '9403 Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları Kaynak: ITC-Trade Map ) 87.227 77.780 19.799 14.247 17.718 19.242 53.980 42.726 19.061 49.088 31.263 18.131 7.642 11.178 18.061 3. 3. 2. İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (1.000 ABD Doları) 5
GTİP ÜRÜN ADI 2013 2014 2015 TOPLAM 644.844 643.747 568.482 '0104 Canlı koyun ve keçiler 355.549 353.255 376.437 '0102 Canlı büyükbaş hayvanlar (at, eşek, katır ve bardolar hariç) 84.704 97.638 49.160 '0106 Canlı diğer hayvanlar 55.901 38.216 38.716 '1207 Diğer yağlı tohumlar ve meyveler 65.378 80.981 32.038 '0303 Balıklar (dondurulmuş) 356 2.222 11.788 '9999 Tarifede başka yerde belirtilmeyen ürünler 13.006 85 11.703 '0307 Yumuşakçalar (canlı, taze, soğutulmuş, dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış vs.) '1301 Lak, tabii sakızlar, reçineler ve sakız reçineler ve yağ reçineler (pelesenkler gibi) '4106 Diğer hayvanların dabaklanmış veya crust (ara kurutmalı) post ve derileri '0204 Koyun ve keçi etleri (taze, soğutulmuş veya donduruimuş) '8908 Sökülecek gemiler, suda yüzen sökülecek diğer araçlar 9 11.667 4.636 4.841 11.092 6.229 6.026 3.694 2.499 2.688 3.041 724 444 2.294 '4103 Diğer ham post ve deriler 2.859 4.703 2.015 '8542 Elektronik entegre devreler 1 5 1.842 '1604 Hazırlanmış/konserve edilmiş balıklar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasızların hülasa ve suları 34 15 1.251 '4101 Sığır (bufalo dahil) ve at cinsi hayvanların ham post ve derileri '4105 Koyun ve kuzuların dabaklanmış veya crust (ara kurutmalı) derileri '3401 Sabunlar, yüzey aktif organik ürünler ve müstahzarlar '8803 88.01 ve 88.02 Pozisyonlarındaki hava taşıtlarının aksam ve parçaları 2.472 2.350 959 2.099 828 849 21 271 837 1 4 742 '4102 Koyun ve kuzuların ham derileri 731 1.353 640 '0805 Turunçgiller (taze/kurutulmuş) 5.548 6.498 609 '3301 Uçucu yağlar, rezinoitler, ekstraksiyonla elde edilen yağ reçineleri ve terpenli yan ürünler, çözeltiler 201 419 474 Kaynak: ITC-Trade Map 6
3. 3. BAŞLICA ÜLKELER İTİBARI İLE DIŞ TİCARETİ 3. 3. 1. İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler 1000 Dolar ÜLKELER 2013 2014 2015 TOPLAM 644.844 643.747 568.478 Sudi Arabistan 301.827 282.447 318.048 Umman 112.777 137.079 140.849 B.A.E. 80.821 87.722 veri yok Çin 16.340 29.824 24.677 Yemen 45.164 23.985 20.306 Hindistan 39.769 49.229 16.299 Fransa 4.776 6.214 8.405 Pakistan 6.253 8.982 6.966 G. Kore 0 515 6.515 Bahreyn 18.937 4.022 4.957 Fildişi Sahili 0 235 3.216 Ürdün 205 106 2.985 Tunus 3 5 1.839 Japonya 62 190 1.488 Türkiye 1.052 1.523 1.343 Etiyopya 39 299 1.323 İspanya 185 284 1.214 Almanya 673 747 1.076 ABD 387 196 1.009 Avusturya 171 144 639 Tayland 126 19 532 Kaynak: ITC-Trade Map 3. 3. 2. İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler (1.000 ABD Doları) ÜLKELER 2013 2014 2015 TOPLAM 2.814.563 2.708.992 2.155.786 Etiyopya 651.075 707.248 671.747 Hindistan 188.019 335.438 418.390 Çin 133.761 206.079 300.015 Umman 321.158 162.523 182.824 B.A.E. 901.208 588.369 Veri yok 7
Kenya 170.045 150.335 Veri yok Türkiye 58.315 62.119 71.035 Malezya 30.106 69.351 66.728 Mısır 23.179 40.351 54.517 Sudi Arabistan 25.926 34.742 49.624 ABD 15.959 35.654 45.799 Brezilya 21.248 24.555 36.871 Yemen 57.762 67.853 33.703 Endonezya 22.081 36.640 30.904 İtalya 14.859 30.351 24.808 Pakistan 63.255 29.995 23.904 Tayland 24.007 23.532 17.392 Almanya 5.192 7.163 16.709 Fransa 16.967 17.054 14.314 Birleşik Krallık 16.801 13.753 11.699 G. Afrika Cum. 6.732 5.542 9.946 Hollanda 5.893 9.161 9.563 İspanya 663 1.487 6.892 Kaynak: ITC-Trade Map 3. 4. TÜRKİYE İLE TİCARET 3. 4. 1. Türkiye Somali Dış Ticaret Değerleri (1.000 ABD Doları) YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE 2001 198 318 516-120 2005 2,207 839 3,562 1,368 2010 4,810 1,361 6,171 3,449 2011 39,548 2,465 42,013 37,083 2012 43,788 1,165 44,953 42,625 2013 58,315 1,052 59,397 57,263 2014 62,119 1,523 63,642 60,596 2015 71,035 1,343 72,378 69,691 2016 115.882 2.156 118.038 113.726 2016 Ocak-Mart 32,523 776 33,299 31,747 2017 Ocak-Mart 26,928 142 27,070 26,785 Kaynak: ITC-Trademap,TUİK 8
3. 4. 2. Türkiye nin Somali ye İhracatında Başlıca Ürünler (1000 Dolar) GTİP ÜRÜN ADI 2014 2015 2016 TOPLAM 62.119 71.035 115.882 '1902 Makarnalar ve kuskus 13.168 24.061 35.496 '1101 Buğday unu/mahlut unu 2.893 1.338 15.590 '1512 Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları ve bunların fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) 1.145 4.033 6.684 '0713 Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye ayrılmış) '3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) '1701 Kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz (katı halde) '7214 Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar (dövülmüş, sıcak haddelenmiş, haddeleme işleminden sonra burulmuş olaniar dahil) '9619 Hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri ve benzeri hijyenik eşya '5702 Dokunmuş halılar ve dokumaya elverişli maddelerden diğer yer kaplamaları '8502 Elektrik enerjisi üretim (elektrojen) grupları ve rotatif elektrik konvertörleri '9403 Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları '1806 Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları '2102 Mayalar ve cansız diğer tek hücreli mikroorganizmalar '1905 Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamüller, hosti, boş ilaç kapsülü mühür güllacı, pirinç kağıdı vb 7 11 6.339 2.437 5.081 5.814 4.376 0 5.225 3.739 3.208 4.364 1.118 1.796 3.931 2.941 2.483 3.154 405 858 1.602 832 1.007 1.510 216 354 1.037 935 614 944 700 1.270 877 9
'8544 İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler; tek tek kaplanmış liflerden oluşan fiber optik kablolar '9401 Oturmaya mahsus mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları '2106 Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda müstahzarları '1704 Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz çikolata dahil) '7308 Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, vb. '7309 Demir veya çelikten depo, sarnıç, küvler vb kaplar (hacmi > 300 lt ve mekanik veya termik tertibatı olmayan) '8474 Toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme, tasnif, ayırma, yıkama, kırma, öğütme, yoğurma, kalıplama vb. Makinaları '9018 Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte kullanılan alet ve cihazlar 1.042 502 821 260 607 793 600 1.093 737 30 279 697 1.703 904 624 16 99 579 833 114 566 91 898 559 '3925 Plastikten inşaat malzemesi 235 220 479 '8504 Elektrik transformatörleri, statik konvertörler (örneğin; redresörler) ve endüktörler 60 370 453 '4601 Örgüler ve örülmeye elverişli maddelerden eşya '2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar '3808 Haşarat öldürücü, dezenfekte edici, zararlıları yok edici,sürgünleri önleyici, bitkilerin büyümesini düzenleyici ürünler '7610 Aluminyumdan inşaat ve inşaat aksamı (köprüler, köprü aksamı, kuleler, pilonlar, ayaklar, sütunlar, kapı, pencere vb) 117 205 430 26 1 391 151 167 385 149 802 384 '9406 Prefabrik yapılar 58 1.725 383 10
'9405 Diğer aydınlatma cihazları, ışıklı panolar, ışıklı tabelaları ve benzer eşya ve bu eşyanın aksam ve parçaları Kaynak: ITC-Trademap 460 399 338 3. 4. 3. Türkiye nin Somali den İthalatında Başlıca Ürünler (1000Dolar) 1000100100 GTİP ÜRÜN ADI 2014 2015 2016 TOPLAM 1.523 1.343 2.156 '1301 Lak, tabii sakızlar, reçineler ve sakız 0 518 1.444 reçineler ve yağ reçineler (pelesenkler gibi) '1207 Diğer yağlı tohumlar ve meyveler 1.232 273 705 '8474 Toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme, tasnif, ayırma, yıkama, kırma, öğütme, yoğurma, kalıplama vb. Makinaları 0 447 4 '3301 Uçucu yağlar, rezinoitler, ekstraksiyonla elde edilen yağ reçineleri ve terpenli yan ürünler, çözeltiler Kaynak: ITC-Trademap 0 2 3 11