PTT Genel Müdürlüğü Unvan Değişikliği Sınavı 9 Haziran 2013 Pazar Erzurum Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Kitapçık Türü: DI SOYDI : BB DI : T.C. KİMLİK NO : SLON NO : SIR NO : İMZ : tatürk Üniversitesi Yerleşkesi 25240 Erzurum-Türkiye T: 0442 231 5372 F:0 442 282 2090 E: atasem@atauni.edu.tr
GENEL ÇIKLM 1. Soru Kitapçık türünü cevap kâğıdınızdaki ilgili alana kodlayınız. Bu kodlamayı cevap kâğıdınıza yapmadığınız veya yanlış yaptığınız takdirde, sınavınız geçersiz sayılacaktır. 2. Bu Soru Kitapçığında 50 soru yer almaktadır: 3. Bu sınav için toplam cevaplama süresi 75 dakikadır. 4. Cevaplamaya istediğiniz sorudan başlayabilirsiniz. Cevaplarınızı, cevap kâğıdına işaretleyiniz. Soru kitapçığı üzerine yapılan işaretlemeler kesinlikle değerlendirilmeyecektir. 5. Cevaplarınızı koyu siyah ve yumuşak bir kurşun kalemle işaretleyiniz. İşaretlerinizi cevaplama alanının dışına taşırmayınız. Cevap Kâğıdı üzerinde yapacağınız işaretlemeler için tükenmez veya mürekkepli kalem kullanmayınız. 6. Değiştirmek istediğiniz bir cevabı yumuşak bir silgi ile Cevap Kâğıdına zarar vermeden siliniz ve doğru cevabınızı işaretlemeyi unutmayınız. 7. Cevap kâğıdınızı buruşturmayınız, katlamayınız ve üzerine gereksiz hiç bir işaret koymayınız. 8. Her sorunun sadece bir doğru cevabı vardır. Bir soru için birden fazla cevap alanı işaretlenirse o soru yanlış cevaplanmış sayılacaktır. 9. Bu sınavın değerlendirilmesi doğru cevap sayısı üzerinden yapılacaktır. Bu nedenle her soruda size en doğru görünen cevabı işaretleyerek cevapsız soru bırakmamanız yararınıza olabilir. 10. Kitapçıktaki boş yerleri müsvedde için kullanabilirsiniz. 11. Sınavda uygulanacak diğer kurallar bu kitapçığın arka kapağında belirtilmiştir. Bu kitapçıkta yer alan soruların her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, soruların tamamının veya bir kısmının TTÜRK ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULM VE RŞTIRM MERKEZİ nin yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar gerekli cezai sorumluluğu ve soruların hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılırlar.
1. Bir devrenin modülatör olarak çalışabilmesi için çıkışında, girişinde olmayan frekans bileşenlerinin oluşması gerekir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? a. Modülatör doğrusal bir devredir. Herhangi bir devre modülatör olarak çalışabilir. Modülatör doğrusal olmayan elemanlar içerir. Modülatör devrelerinde süzgeçleme yapılmaz. e. Modülatör aslında bir osilatör devresidir. 2. Gönderilecek işarette bilgi taşımayan kısımları, boşlukları çıkarmak ve bir çeşit sıkıştırma olarak tanımlanabilecek işlem aşağıdakilerden hangisidir? a. Serpiştirme Kaynak kodlama Kanal dengeleme Vurgulama e. Kanal kodlama 3. şağıdaki modülasyon türlerinin, gerektirdikleri bant genişliği açısından, büyükten küçüğe doğru sıralanmış hali aşağıdakilerden hangisidir? I. Çift yan bant genlik modülasyonu II. rtık yan bant genlik modülasyonu III. Tek yan bant genlik modülasyonu IV. Taşıyıcısı bastırılmış genlik modülasyonu a. I>II>III>IV I>IV>III>II IV>I>III>II I=IV>III>II e. IV=I>II>III 4. Mesaj işareti 4 khz 8 khz bandını kaplamaktadır. Taşıyıcı işareti ise 152 khz lik bir sinüzoidal işaret olduğuna göre, taşıyıcısı bastırılmış genlik modülasyonlu işaretin en düşük frekanslı bileşeninin frekansı aşağıdakilerden hangisidir? a. 160 khz 4 khz 8 khz 144 khz e. 152 khz 5. Mesaj işaretinin tek frekanslı bir işaret olması halinde, dar bant frekans modülasyonlu işaretin genlik spektrumunda kaç bileşen bulunur? a. 2 3 4 5 e. 6 6. Radyo yayıncılığında elektromanyetik dalganın verimli bir şekilde yayılabilmesi için, anten boyunun en az işaretin dalgaboyunun 1/4'ü olması gerekir. Buna göre, 250 khz üzerinden yayın yapan bir radyonun verici anten yüksekliği en az kaç metre olmalıdır? a. 250 m 125 m 300 m 275 m e. 325 m 7. İletilmek istenen mesaj işareti nin bant genişliği ile verildiğine göre, Taşıyıcılı Genlik Modülasyonlu işaretin bant genişliği ne olur? a. e. 8. çısal frekansı rad/s olan işaretin frekansı aşağıdakilerden hangisidir ( alınız)? a. 1000 Hz 500 Hz 3000 Hz 9000 Hz e. 1500 Hz 9. Mesaj işareti için, Taşıyıcılı Genlik Modülasyonlu işaret taşıyıcı işarete eşit oluyorsa, modülasyon indisi m için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? a. m< 0 m = 0 1 >m> 0 m = 1 e. m> 1 10., mesaj işareti ve taşıyıcı frekansı olmak üzere, aşağıdakilerden hangisi Taşıyıcılı Genlik Modülasyonlu işaretin zamanla değişim ifadesidir? a. [ ] e. 11. şağıdaki şekilde verilen sistemin birim vuruş tepkesinih, katlama işlemini işareti gösterdiğine göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? ( ) ( ) Sistem a. e. 12. Bir bant geçiren süzgeç (BGS), merkez frekansı ve bant genişliği ile tanımlanır. Mesaj işareti bant genişliği khz ve taşıyıcı frekansı khz olarak verildiğine göre, Taşıyıcısı Bastırılmış Genlik Modülasyonlu işareti geçirecek BGS aşağıdakilerden hangisidir? a. Merkez frekansı=1 MHz, Bant genişliği 4 khz Merkez frekansı=1 MHz, Bant genişliği 8 khz Merkez frekansı=500 khz, Bant genişliği 4 khz Merkez frekansı=500 khz, Bant genişliği 8 khz e. Merkez frekansı=1 MHz, Bant genişliği 16 khz 1
13. Bir elektron tarafından taşınan elektrik yükü miktarı - 1.602x10-19C dur. Bir iletkenden 10 saniye boyunca 1 akım aktığına göre bu iletkenin kesitinden 10 saniyede kaç elektron geçmiştir? a. 6.242x10 19 6.242x10 18 6.242x10 17 6.242x10 20 e. 6.242x10 21 14. Tepe değeri 311 V olan sinüzoidal bir gerilim kaynağı 1 kω luk direnci beslemektedir. Bu dirençte ısı olarak harcanan güç ne kadardır? a. 47 W 48.4 W 49.8 W 50.2 W e. 51.6 W 15. şağıdaki şekilde ana koldan akan akım I = 10 mper olduğuna göre, R2 direncinden akan akım ne kadardır? I a. 1 2 3 4 e. 5 R 1 = 18 Ω R 2 = 6 Ω R 3 = 3 Ω 16. 220 V gerilim altında 341 m akım çeken bir lamba her gün 6 saat yanacak olursa, 30 günde kaç kwh enerji harcar? a. 6,25 kwh 13,5 kwh 19,75 kwh 25 kwh e. 27 kwh 17. Bir maddenin özelliklerini taşıyan en küçük parçacık aşağıdakilerden hangisidir? a. Elektron Proton Nötron Molekül e. tom 18. şağıdakilerden hangisi atomun çekirdeğinde bulunan yüksüz parçacığın adıdır? a. Proton Elektron Neon Nötron e. Katyon 19. tomlarının son yörüngesindeki elektron sayısı 4 olan elementlere. denir. cümlesindeki boşluğa aşağıdaki kelimelerden hangisi gelmelidir? a. İyon İzotop Yarı-iletken Yalıtkan e. İletken 20. Valans bandından, aldığı dış enerji nedeniyle, iletim bandına atlayan elektron aşağıdakilerden hangisidir? a. Valans elektron Serbest elektron Kararlı elektron Bağlı elektron e. İyon 21. Bir mesaj işaretinin en yüksek frekanslı bileşeni 10 khz dir. Bu işaret minimum örnekleme frekansı ile örneklenerek iletilmektedir. Örnekleme frekansı aşağıdakilerden hangisidir? a. 10 KHz 15 khz 20 khz 25 khz e. 30 khz 22. 1024 farklı seviyeye kuantlanan bir işaretin ikili olarak kodlanabilmesi için kaç bit kullanılmalıdır? a. 1 2 4 8 e. 10 23. şağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? a. Elektronlar çekirdek etrafındaki yörüngelerde bulunurlar. Elektronun yükü negatiftir. Valans yörüngesi atom çekirdeğine en yakın yörüngedir. Nötronlar yüksüzdür. e. P tipi yarıiletken maddede çoğunluk taşıyıcıları oyuklardır. 24. İdeal bir diyot için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? a. Diyotun katotu anotuna göre daha pozitif ise doğru polarma söz konusudur. Diyotun katotu anotuna göre daha pozitif ise diyot akım akıtmaz. Diyotun anotu katotuna göre daha pozitif ise ters polarma söz konusudur. Diyotun anotu katotuna göre daha pozitif ise yanlış polarma söz konusudur. e. Diyot sabit dirençli bir elemandır. 25. Yarıiletken bir devre elemanının düzgün bir şekilde çalışabilmesi için DC gerilim uygulanması işlemine ne ad verilir? a. Besleme Batarya Eşik gerilimi Polarma e. zaltma gerilimi 26. şağıdaki sembollerden hangisi foto diyot sembolüdür? a. e. 2
27. şağıdaki şekilde verilen devrede diyotun eşik gerilimi 0,3 V ve ileri yön direnci sıfır olduğuna göre, R direncinden akan akım ne kadardır? a. 25 m 20 m 20,4 m 20,8 m e. 21 m 28. şağıdaki şekilde verilen devrede diyotlardan biri Silisyum, diğeri Germanyum olduğuna ve ileri yön dirençleri ihmal edildiğine göre, Vo çıkış gerilimi kaç volt olur? E E 7 V 10,5 V a. 4 V 3 V 7 V 6 V e. 5 V 29. şağıdaki şekilde verilen devrede diyotların eşik gerilimi 0,3 V olduğuna göre, R direncinden akan akım ne kadardır? 12 V D 1 a. 1,43 m 2,86 m 1,46 m 2,92 m e. 0 m 30. şağıdaki şekilde verilen devrede diyot ideal ve Vs kaynak gerilimi, tepe değeri 10 V olan sinüzoidal bir işaret olduğuna göre, R direncinin uçlarına bağlanacak C voltmetre hangi değeri gösterir? a. 10 V 7,07 V 3,54 V 9,7 V e. 9,3 V D R 500 Ω D 1 D 2 R 6 kω V o 0 V D 2 V o V s D R R 8,2 kω 6,8 kω 31. şağıdaki şekilde Vs kaynak gerilimi, tepe değeri 20 V olan sinüzoidal bir işaret olduğuna göre, tam dalga doğrultucu çıkış uçlarına bağlanacak DC voltmetre hangi değeri gösterir? V s a. 20 V 19,1 V 12,73 V 6,37 V e. 4,2 V Tam Dalga Doğrultucu 32. şağıdakilerden hangisi 220 V luk şebekeden sabit DC gerilim üretmeye yarayan temel DC güç kaynağının elemanlarından biri değildir? a. Regülatör Tam dalga doğrultucu Filtre Yükselteç e. Hiçbiri 33. 12 V luk bir DC güç kaynağının çıkışı yük yokken 12,78 V, yük varken 12,45 V olarak ölçülüyor. Buna göre kaynağın yük regülasyonu yüzde kaçtır? a. 2,65 5,3 0,33 0,66 e. 2,58 34. Diyotlarda yük doğrusu ile karakteristik eğrinin kesiştiği noktaya ne ad verilir? a. Dirsek noktası b)kesişme noktası Kritik nokta İletim noktası e. Çalışma noktası 35. ynı giriş işareti için, yarım dalga doğrultucu çıkışındaki işaretin frekansı 50 Hz ise, tam dalga doğrultucu çıkışındaki işaretin frekansı kaç Hz olur? a. 50 Hz 75 Hz 100 Hz 125 Hz e. 150 Hz 36. Bir transistörünemetör akımı m, kollektör akımı ise m olarak verildiğine göre, bu transistörün DC akım kazancı aşağıdakilerden hangisidir? a. 1,0025 0,998 2,005 200 e. 400 37. Ortak emetörlü yükselteç devresinde giriş ile çıkış araındaki faz farkı kaç derecedir? a. 0 o 90 o 180 o 270 o e. 360 o V o 3
38. Yandaki şekilde verilen transistörünbaz-emetör gerilimi V olduğuna göre, çalışma noktası parametreleri ( ) aşağıdakilerden hangisidir? R B 220 kω R C 3 kω β = 50 a. 6,5 m, 10,5 V 6,5 m, 15 V 65 µ, 15 V 65 µ, 10,5 V e. 3,25 m, 5,25 V V CC 15 V 39. Besleme gerilimi V olan bir transistör bağlantısında gerili en fazla kaç volt olabilir? a. Kazanca bağlıdır 6 V 0,7 V Sonsuz e. 15 V 40. Bir yükselteç devresinde transistör, giriş sinyalinin 180olik kısmında aktif bölgede, diğer 180olik kısmında kesimde çalışacak şekilde polarmalandırılmışsa, bu yükseltecin sınıfı aşağıdakilerden hangisidir? a. B C B e. S 41. İki katlı bir yükseltecin birinci katının gerilim kazancı -180, ikinci katın gerilim kazancı ise -1 olduğuna göre, bu kaskat yükseltecin kazancı aşağıdakilerden hangisidir? a. -181-179 180-180 e. 181 42. Bir devrede anahtar olarak kullanılan transistörgenellikle hangi bölgede çalıştırılır? a. ktif bölgede Kesimde Doyumda Doyumda ve kesimde e. ktif bölgede ve doyumda 44. JFET ve MOSFET eşdeğer devrelerinde parametresi neden ihmal edilir? a. Çok küçük olduğu için Çok büyük olduğu için Sıfır olduğu için Çıkış empedansına eşit olduğu için e. Hiçbiri 45. Kazancı 20 db olan bir yükseltecin girişine uygulanan işaretin gücü 100 mw olduğuna göre, bu yükseltecin çıkışından alınacak güç ne kadardır? a. 20 W 2 W 200 W 30 W e. 10 W 46. İki katlı bir yükseltecin birinci katının kazancı 10 db, ikinci katın kazancı 20 db olarak verilmektedir. Yükseltecin girişine verilen işaretin gücü 10 mw olduğuna göre, çıkıştan alınacak işaretin gücü ne kadardır? a. 20 W 1 W 40 W 30 W e. 10 W 47. şağıdakilerden hangisi ideal işlemsel yükseltecin özelliklerinden biri değildir? a. Giriş empedansı sıfırdır. çık çevrim kazancı sonsuzdur. Bant genişliği sonsuzdur. Çıkış empedansı sıfırdır. e. Hiçbiri. 48. şağıdaki şekilde verilen işlemsel yükselteç idealdir. Giriş gerilimi Vi, tepe değeri 2,25 V olan sinüzoidal bir işaret olduğuna göre, Vo çıkış geriliminin tepe değeri aşağıdakilerden hangisidir? V i + - a. 2,25 V 4,5 V 0 V -2,25 V e. 5 V V o 49. şağıdaki şekilde verilen işlemsel yükselteç idealdir. Çıkış işaretinin ifadesi aşağıdakilerden hangisidir? 43. lan etkili transistörler (FET) hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? a. FET in bacakları G, S, D harfleri ile sembolize edilir. FET lerin giriş empedansı BJT lere göre daha düşüktür. FET lerin ısıl kararlılığı BJT lere göre daha yüksektir. FET ler N kanallı ve P kanallı olmak üzere iki tipte üretilirler. e. FET lergerilim kontrollü elemanlardır. V 1 V 2 a. 100 k 100 k e. Hiçbiri 100 k - V o + 4
50. şağıdakilerden hangisi aktif devre elemanıdır? a. Endüktans Kondansatör Transformatör Transistör e. Diyot 5
SINVD DİKKT EDİLMESİ GEREKEN KURLLR Sınav süresince adayların görevlilerle konuşmaları ve soru sormaları, görevlilerin de adaylarla yakından ve alçak sesle konuşmaları yasaktır. Sınavın başlamasını izleyen ilk 30 dakika ve sınav süresinin son 10 dakikası içerisinde, adaylar sınavlarını tamamlasalar bile salondan çıkmalarına izin verilmeyecektir. Sınavda yetki verilmiş görevliler, bu salondaki sınavın kurallara uygun biçimde yapılmadığını, toplu kopya girişiminde bulunulduğunu raporlarında bildirdikleri veya sınav evrakı üzerinde yapılan incelemeler sonucu toplu kopya yapıldığı saptandığı takdirde, tatürk Üniversitesi tarafından bu salonda sınava giren adayların tümünün sınavları geçersiz sayılır. daylar sınav sırasında görevlilerin her türlü uyarılarına uymak zorundadır. Gerektiğinde görevliler adayların oturma yerlerini değiştirebilir. Sınavların geçerli sayılması, her şeyden önce sınav kurallarına uyulmasına bağlıdır. Sınav görevlilerinin talimatlarına uymayan, sınav görevlilerine hakaret eden, fiili saldırıda bulunan ve tehdit edenlerle sınav huzurunu bozacak kadar yüksek sesle konuşan, sınav salonunu terk etmesi yasaklanan zaman aralıkları içinde salonu terk eden, sınav yapılmasını belli bir süre engelleyen adayların sınavları geçersiz sayılır. Cevaplamaya geçmeden önce size verilen Soru Kitapçığının üzerinde ayrılan yere, dınızı, Soyadınızı, Baba dınızı, T.C. Kimlik Numaranızı, bu salonun numarasını ve sıra numaranızı mutlaka yazınız ve ayrılan alanı imzalayınız. Sınav sonunda Soru Kitapçıkları toplanacak ve tek tek incelenecektir. Soru Kitapçığının bir tek sayfası eksik çıksa bile sınavlarınız geçersiz sayılacaktır. Size verilen Cevap Kâğıdı üzerindeki dınızı, Soyadınızı, Baba dınızı, T.C. Kimlik Numaranızı, bu salonun numarasını ve sıra numaranızı mutlaka yazınız ve ayrılan alanı imzalayınız. yrıca Soru Kitapçığı türünü Cevap Kâğıdı üzerinde ilgili alana kodlayınız. Soru Kitapçığı ve Cevap Kâğıdı üzerinde dını, Soyadını, Baba dını, T.C. Kimlik Numarasını yazmayan ve imzalamayan ve ayrıca Cevap Kâğıdında Kitapçık Türünü kodlayamayan adayların sınavları geçersiz sayılacaktır. Cevap kâğıdına yazılacak her türlü yazı, rakam ve yapılacak işaretlemeler için koyu yazan siyah kurşun kalem kullanılacaktır. Tükenmez kalem veya dolmakalem kesinlikle kullanılmayacaktır. Kullanıldığı takdirde adayın sınavı geçersiz sayılacaktır. CEVPLRIN TÜMÜ CEVP KÂĞIDIN İŞRETLENECEKTİR. Soru Kitapçıkları üzerine yapılan işaretlemeler kesinlikle değerlendirilmeyecektir. Soru Kitapçığının sayfalarındaki boş yerleri müsvedde olarak kullanabilirsiniz. Başka bir kâğıdı müsvedde olarak kullanmak yasaktır. dayların soruları ve/veya sorulara verdikleri yanıtları Cevap Kâğıdı dışında herhangi bir yere yazmaları ve bunu sınav salonundan dışarıya çıkarmaları yasaktır. Sınav sırasında sigara içilmesi, adayların birbirinden kalem, silgi v şeyleri istemesi veya alış verişinde bulunulması kesinlikle yasaktır. Sınav sırasında hesap makinesi kullanılabilir. ncak üzerinde program yapılmasına, saklanmasına ve çalıştırılmasına izin veren hesap makineleri ile data bank v özel cihazlar kullanılamaz. Hesap makinesinin sınav sırasında ödünç alınması, verilmesi ve değiştirilmesi yasaktır. dayların sınava telsiz, cep telefonu, çağrı cihazı, taşınabilir bilgisayar v iletişim araçları ile görüntü kaydetmeye yarayan fotoğraf makinesi, kamera vb araçlarla girmeleri yasaktır. Buna rağmen yanlarında bu tür cihazları getirenlerin, bunları sınav sonrasında almak üzere Salon Başkanına teslim etmeleri gerekir. Bu cihazları sınav salonunda yanlarında bulunduran adayların, cihazları kapalı olsa bile sınavı geçersiz sayılır. Bu cihazların kaybolmasından veya zarar görmesinden tatürk Üniversitesi sorumlu olmayacaktır. daylar ruhsatlı veya resmi amaçlı kullanılsa bile silah ile sınav binasına gelmemelidirler. Bu adaylar kesinlikle sınava ve binaya alınmaz. Bir şekilde girmişlerse dışarı çıkartılıp sınavları geçersiz sayılır. Sınava herkes birlikte başlayacaktır. Size "SINV BŞLMIŞTIR" denmeden soruları cevaplamaya başlamayınız. Sınavınız bittiğinde, Cevap Kâğıdınız ve Soru Kitapçığınızı salon görevlilerine şahsen teslim ediniz. Teslim etmediğiniz evrak nedeniyle sınavlarınız geçersiz sayılır. Sınavınızda Başarılar Dileriz.