T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2009 YILI FAALİYET RAPORU DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (DSİ), ÜLKEMİZİN TÜM SU KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİNDEN MESUL ANA YATIRIMCI KURULUŞTUR. www.dsi.gov.tr Copyright DSİ ANKARA - 2010
www.dsi.gov.tr Kapak Fotoğrafları Üst : Sultan Sazlığı Sol üst : Obruk Barajı ve HES Sol orta : Atatürk Barajı Sol alt : Bahçelik Barajı Arka kapak : Ermenek Barajı ve HES Sağ üst Sol orta Sağ alt : Ergene Nehri İslah Çalışması : Emirli Yavuz Sultan Selim Arıtma Tesisi : Karakaya Barajı İLETİŞİM Devlet Mahallesi İnönü Bulvarı No:16 06100 Çankaya/ANKARA Santral Telefon: (0312) 417 83 00 (20 hat) Faks: (0312) 418 24 98
Gelecek nesillere sağlıklı ve barış içinde bir dünya bırakmak temel sorumluluğumuzdur. Bunun için başta su kaynaklarımız olmak üzere doğal kaynaklarımıza, sahip çıkmamız gerekmektedir. Kurulduğu 1954 yılından beri hayatın devamı için vazgeçilmez olan suya yatırım yapan DSİ Genel Müdürlüğü bundan sonra da bu çalışmalarını aynı kararlılıkla sürdürmeye devam edecektir. Abdullah GÜL Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü faaliyetlerine başladığı 1954 yılından bu yana tarım, enerji, hizmetler ve çevre sektörlerinde gerçekleştirdiği yatırımlarla ekonomimizin lokomotifi olmuş, hizmete aldığı tesisler ile kalkınma çabalarımıza büyük katkı sağlamıştır. Recep Tayyip ERDOĞAN Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı
Sunuş Su, insanlık tarihinin başlangıcından beri hayatımıza yön veriyor. Suyun yerine koyabilecek başka bir hayat kaynağı bulamayan insanoğlu, yeni hayat alanları oluştururken insanın azami istifadesi ve zarar görmemesi için suyu kontrol altına aldı. Suya istikamet verme serüveni de böyle başladı. Sulu tarımı yaygınlaştırmak, hidroelektrik enerji üretmek, büyük şehirlere içme, kullanma ve sanayi suyu temin etmek, taşkınlara karşı can ve mal emniyetini sağlamak maksadıyla Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü kurulmuştur. DSİ ülkemizdeki su kaynaklarının planlanması, yönetimi, geliştirilmesi ve işletilmesinden mesul en yetkili kuruluştur. DSİ faaliyetleri 4 ana sektörde yoğunlaşmaktadır. Bunlar; sulama, enerji, hizmetler ve çevre sektörleridir. Tarım Sektöründe, sulamaya açılan toplam 5,42 milyon hektar alanın %58 ini teşkil eden 3,13 milyon hektar DSİ projeleri marifeti ile sulanmaktadır. Enerji Sektöründe, Hidroelektrik potansiyelin enerjiye dönüştürülmesi sürecinde DSİ bu alanda oluşturu lan 14.300 MW kurulu gücün 11.020 MW ını başka bir deyişle %77 sini gerçekleştirmiştir. Hizmetler Sektöründe, DSİ 2009 yılı itibarıyla içme suyu standartlarına uygun kalitede, 26 milyon nüfu sa yılda yaklaşık toplam 2,8 milyar m 3 içme, kullanma ve sanayi suyu sağlamıştır. Çevre Sektöründe, DSİ 4.565 adet taşkın koruma tesisi inşa ederek hizmete almış ve 3.500 ün üzerinde yerleşim birimi ile birlikte 1 milyon hektar alan taşkınlardan korunmuştur. Hizmet ve başarıyla dolu böyle bir maziye sahip olan DSİ, geçmişine yakışır şekilde 2003-2009 yılları arasında da çalışmalarına süratle devam etmiştir. 2003 yılından itibaren uygulamaya konulan yeni yatırım stratejileri ile projelere ivme kazandırılarak tesislerin kısa sürede hizmete alınması hususunda büyük aşama kaydedilmiştir. Çevre ve Orman Bakanı Prof. Dr. Veysel EROĞLU: Yatırımlarda azami faydaya yönelik öncelik sıralaması yapılmıştır. Prof. Dr. Veysel EROĞLU Çevre ve Orman Bakanı I
www.dsi.gov.tr Yatırımların tamamlanma süresinin kısaltılması stratejisi ile, yatırımların 17 yıllık ortalama inşa sürelerinin kademeli olarak 12, 6 ve 3 yıla indirilmesi hedeflenmiştir. Bu maksatla zaruri olmadıkça yatırım programına yeni işler alınmamaktadır. Öncelik sıralaması stratejisi ile yatırımlarda, azami faydaya yönelik öncelik sıralaması yapılmıştır. Faydası büyük, milli ekonomiye katkısı fazla olacak yatırımlar öne alınmıştır. Yarım kalan yatırımların hızla tamamlanması stratejisi ile fiziki gerçekleşmesi % 70 in üzerindeki öncelikli projelere daha fazla ödenek tahsis edilerek, kısa sürede faydaya dönüşmesi sağlanmaktadır. Mevcut makine ve işgücü potansiyelinin en iyi şekilde değerlendirilmesi stratejisi ile daha önce verimsiz çalışan iş makineleri toplu çalışma şekline dönüştürülerek, işçileriyle birlikte dere ıslahı ve gölet inşaatı çalışmalarında faaliyet göstermektedirler. Uygulanan bu stratejiler neticesinde yarım asırdır hayali kurulan, ya henüz başlamamış veya başlanmış fakat yıllardır henüz temel seviyesinde bekleyen yüzlerce tesis tamamlanarak milletimizin hizmetine sunulmuştur. Bütün bunları gerçekleştiren temel dinamik, Türkiye aşkı ve aziz milletimize olan derin sevgidir. İşte DSİ çalışanları bu düsturla çalışmaktadır. Büyük mesuliyetinin farkında hareket ederek günün çalışma saatlerini 24 olarak esas alıp, gece gündüz çalışmaktadırlar. Burada bu hizmetlerin kısa sürede tamamlanması için desteğini esirgemeyen Sn. Cumhurbaşkanımıza, Sn. Başbakanımıza ve değerli Bakan arkadaşlarıma ve tabii ki gece gündüz demeden çalışan başta DSİ Genel Müdürü olmak üzere bütün kurum çalışanlarına, aziz milletimiz adına şükranlarımı sunuyorum. II
Sunuş DSİ Genel Müdürlüğü, ülkemizin su ve toprak kaynaklarının korunması, kullanılması ve geliştirilmesiyle yükümlü en büyük ve en etkin kuruluşudur. Bugünkü yapısına kavuşturulduğu 1954 yılından itibaren ülkemizin ekonomik ve sosyal kalkınmasında önemli roller üstlenen Genel Müdürlüğümüz, doğal kaynakların rasyonel şekilde kullanılmasını hedeflemektedir. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, 1954 yılından itibaren 677 baraj ve göleti işletmeye almış, 11.020 MW kurulu güç ile yaklaşık 40.000 GWh hidroelektrik üretim kapasitesini gerçekleştirmiş, 3 milyon 13 bin hektar alanı sulamaya açmış, içme suyu faaliyetleri kapsamında 26 milyon vatandaşımıza, Avrupa Birliği standartları kalitesinde yılda 2,2 milyar m 3 (Toplam temin edilen içmesuyu 2,8 milyar m 3 ) içme, kullanma ve sanayi suyu sağlanmış, 1 milyon hektar tarım arazisini ise taşkınlardan korunmuştur. Kuruluşumuz 2009 yılında da enerji, sulama, içme suyu, çevre ve taşkın koruma sektörlerinde 226 adet tesis (10 adet baraj, 11 adet gölet, 20 adet sulama, 20 adet gölet sulaması, 132 adet taşkın, 24 adet taşkın rusubat kontrolü, 3 adet içmesuyu ile 6 adet tesis) hizmete alınmıştır. Tarım sektöründe; 2009 yılında devam eden ve biten 20 adet sulama, 31 adet gölet ve sulaması ile toplam 83.305 hektar (YAS dahil) alan sulamaya açılmıştır. Cumhuriyet Tarihimizin en büyük kalkınma projesi olan GAP a destek 2009 yılında da devam etmiştir. 95 000 hektar tarım arazisine sulama suyu temin edecek Suruç Ovası Pompaj sı ile 211.000 ha tarım arazisine sulama suyu temin edecek Aşağı Mardin Ana Kanalı nın temeli yıl içinde atılmıştır. Yaklaşık 300.000 hektar alana sulama suyu sağlayacak bu dev projeler, tamamlandığında bölge insanımızın hayat standartlarının yükselmesine katkı sağlayacaktır. GAP dışında ülkemiz için büyük önem taşıyan bölgesel kalkınma projeleri de büyük bir hızla devam etmektedir. Konya Ovası Projesi nin (KOP) ve Doğu Anadolu Projesi nin (DAP) biran önce tamamlanarak halkımızın hizmetine sunulması adına 2009 yılında da önemli adımlar atılmıştır. DSİ Genel Müdürü Haydar KOÇAKER: DSİ ülkemizin kalkınmasına lokomotif kuruluş olmuştur. Haydar KOÇAKER DSİ Genel Müdürü III
www.dsi.gov.tr DSİ, hidroelektrik enerji üretimini arttırmak adına bu sene de yoğun bir faaliyet göstermiştir. 2009 yılı içerisinde Obruk, Cindere ve Uzunçayır Hidroelektrik santralleri hizmete alınmıştır. 303 MW kurulu gücü olan bu tesislerle yılda 878 milyon kwh hidroelektrik enerji üretilecektir. Hidroelektrik enerji üretimi konusunda bilgi verirken 2003 yılında yürürlüğe giren Su Kullanım Hakkı Anlaşması Yönetmeliği hakkında da bilgi vermek gerekir. Kuruluşumuzun temel gayesi olan bir damla suyun dahi boşa akıtılmaması için bir taraftan ülkemizde hidroelektrik santrallerin potansiyeli araştırılmaya devam edilirken, diğer taraftan da elektrik enerjisi üretiminde önemli adımlar atılmaktadır. Ülkemizin enerji potansiyelini kısa zamanda harekete geçirmek adına çıkarılan bu yönetmelikte 6 yıllık süre zarfında önemli mesafe alınmıştır. 2009 yılı sonu itibariyle Kurulu gücü 23.049 MW olan (Yaklaşık 79 milyar kwh/yıl) Toplam 1.565 adet HES Projesine özel sektör başvuruda bulunmuştur. Özel sektörün yapacağı yatırımın tutarı 40 Milyar Dolar civarında olacaktır. 24 Kasım 2009 tarihinde Çevre ve Orman Bakanımız Sayın Prof. Dr. Veysel EROĞLU nun teşrifleriyle Genel Müdürlüğümüz Konferans Salonu nda 75 adet hidroelektrik santralin temel atma merasimini gerçekleştirdik. Bu tesislerle tamamlandığında yılda 5,2 milyar kwh hidroelektrik enerji üretilecektir. 27 Aralık 2009 tarihinde Başbakanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN ın iştirakleriyle özel sektörümüz tarafından tamamlanan 26 adet hidroelektrik santrali hizmete aldık. 638 MW kurulu gücü olan bu tesislerle yılda 2,4 milyar kwh hidroelektrik enerji üretilmesi planlanmaktadır. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğümüzün faaliyet alanına giren başka bir konusu ise hizmetler sektörü diye adlandırdığımız içme kullanma ve sanayi suyu teminidir. Sağlıklı ve temiz içme suyunun bir yaşam hakkı olduğu bilinciyle hareket eden kuruluşumuz 2009 yılı içerisinde yatırımlarına devam etmiştir. İstanbul a içme ve kullanma suyunu Asya yakasından Avrupa yakasına taşıyacak olan Boğaziçi Tüneli nin birleşim merasimi gerçekleştirildi. İstanbul şehrinin orta ve uzun vadeli içme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılamak amacıyla üç kademe olarak geliştirilen Melen Sistemi Projesi, İstanbul a ilk aşamada 268 milyon m 3, 3.kademenin sonunda ise 1.180 milyar m 3 su temin ederek 2040 yılında nüfusu 18,7 milyona ulaşacak İstanbul un su ihtiyacını karşılayacaktır. Ayrıca Şırnak İçmesuyu Projesi İsale Hattı 1. Kısım, Siirt İçmesuyu Projesi Botan Terfi Merkezi ve Çorum Hatap İçmesuyu Projesi İsale Hattı tamamlanarak vatandaşlarımızın hizmetine sunulmuştur. Bu tesisler ile bu şehirlerde yaşayan 400.000 vatandaşımıza yılda 23 milyon m³ içmesuyu temin edilmiştir. Kuruluşumuzun faaliyet alanına giren bir başka sektörde çevre sektörüdür. koruma ve erozyon kontrolü en az sulama, enerji ve içme suyu kadar önemlidir. Ülkemizde depremlerden sonra en büyük felaket olarak nitelendirilen taşkın afeti Genel Müdürlüğümüzün üzerinde hassasiyetle durduğu bir konudur. 2009 yılında ülkemizin pek çok yerinde meydana gelen taşkın afetlerinde maalesef pek çok vatandaşımızı kaybettik. Bunun derin üzüntüsünü yaşamakla birlikte, DSİ tarafından inşa edilen taşkın koruma tesisleri sayesinde bu sayının daha da fazla olması önlenmiştir. 2009 yılında hizmete alınan 156 adet tesis ile; 4 il, 31 ilçe, 71 köy, 39 mahalle, 6 638 hektar taşkından korunmuştur. IV
Sunuş Bütün bu hizmetlerin yanında 2009 yılında ülkemiz ve İstanbul dev bir organizasyona da ev sahipliği yapmıştır. Dışişleri Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi nin ve 5. Dünya Su Forumu nun işbirliğinde gerçekleştirilen bu dev forum ile ülkemiz 2009 yılında suyun başkenti olmuştur. Dünyanın dört bir tarafından gelen uzmanların katılımıyla gerçekleştirilen bu organizasyonda su konusunda küresel ölçekte yapılması gerekenler ortaya konmuş ve suyun öncelikli bir insan hakkı olduğunun altı çizilmiştir. DSİ Genel Müdürlüğü olarak hedefimiz; önceki yıllarda yakalanan başarıları daha da yukarılara taşımaktır. DSİ Genel Müdürlüğü çalışkan, vefakar personeli ile birlikte üzerine düşecek her türlü vazifeyi yerine getirmeyi kendine misyon edinmiştir. Aziz milletimize hizmet etmek biz DSİ çalışanları için onurdur. Bu çalışma ile; DSİ nin kuruluş gayesi, teşkilat yapısı, görev, yetki ve sorumlulukları, faaliyet gösterdiği sektörlerde gerçekleştirdiği projeler, halen yatırım programında yer alan ve inşaatlarına devam edilen projelerin anlatılması hedeflenmiştir. Bu değerli kitabın hazırlanma aşamasında emeği geçen bütün çalışma arkadaşlarımı kutlar, 2009 yılında 55. yılını kutlayan kuruluşumuzun tanıtımına büyük katkı sağlayacak bu eserin faydalı olmasını canı gönülden temenni ederim. V
www.dsi.gov.tr T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇİNDEKİLER Bakan Sunuşu... I Genel Müdürün Sunuşu... III İÇİNDEKİLER... VI - X 1. GENEL BİLGİLER... 2-29 A. Misyon ve Vizyon... 2 1. Devlet Su işleri Genel Müdürlüğü nün Misyonu...2 2. Devlet Su işleri Genel Müdürlüğü nün Vizyonu... 3 3. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün Temel Değerleri... 3 B. Yetki, Görev ve Sorumluluklar... 4 Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün Hukuki Mevzuatı... 5 C. İdareye İlişkin Bilgiler... 6 1. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün Teşkilat Şeması... 6 2. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün Teşkilat Yapısı... 7 2.1. Merkez Teşkilatı... 7 2.1.1. Teftiş Kurulu Başkanlığı... 7 2.1.2. İç Denetim Birimi... 7 2.1.3. Hukuk Müşavirliği... 7 2.1.4. Özel Kalem Müdürlüğü... 7 2.1.5. Dış İlişkiler Müşavirliği... 7 2.1.6. Umumi Münasebetler Müşavirliği... 8 2.1.7. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı... 8 2.1.8. Etüt ve Plan Dairesi Başkanlığı... 8 2.1.9. Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı... 8 VI
İçindekiler 2.1.10. Barajlar ve HES Dairesi Başkanlığı...8 2.1.11. İçmesuyu ve Kanalizasyon Dairesi Başkanlığı...8 2.1.12. Jeoteknik Hizmetler ve YAS Dairesi Başkanlığı...8 2.1.13. Makina, İmalat ve Donatım Dairesi Başkanlığı... 8 2.1.14. Teknik Araştırma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı... 8 2.1.15. İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı... 9 2.1.16. Emlak ve Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı...9 2.1.17. Teknoloji Dairesi Başkanlığı... 9 2.1.18. Personel ve Eğitim Dairesi Başkanlığı... 9 2.1.19. İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı... 9 2.2. Bölge Müdürlükleri... 9 3. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar... 10 3.1. Bilgi Teknolojileri...10 3.1.1. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemi Çalışmaları...10 3.1.2. e-dönüşüm... 12 3.1.3. e-dsi... 12 3.2. AR-GE ve Kalite Kontrol... 13 3.3. Dünya Su Konseyi (16-22 Mart 2009, İstanbul)... 15 3.4. Su Ürünlerini Geliştirme...16 3.5. DSİ Makine Parkı...17 4. İnsan Kaynakları... 20 4.1. DSİ Personeli... 20 4.2. Eğitim Hizmetleri... 22 5. Sunulan Hizmetler... 23 5.1. Hidroelektrik Enerji... 23 5.2.... 24 5.3. İçme Suyu Temini... 24 5.4. Çevre...26 6. Yönetim ve İç Kontrol Sistemi... 28 2. AMAÇ VE HEDEFLER... 30-91 A. Kuruluşun Amaç ve Hedefleri... 30 Kuruluşun Nihai Hedefleri... 30 B. Temel Politikalar ve Öncelikler... 31 1. Toprak ve Su Kaynakları... 31 1.1. Türkiye nin Sınırları... 31 1.2. Akarsular ve Göller... 33 1.3. İklim... 34 1.4. Toprak Kaynakları... 36 1.5. Su Kaynakları... 36 2. Hidroelektrik Enerji... 47 2.1. Enerji Kaynakları...47 2.2. Türkiye nin Hidroelektrik Potansiyeli ve Temel Politikası... 49 VII
www.dsi.gov.tr 3.... 54 3.1. nın Önemi... 54 3.2. Projelerinde Öncelik Belirleme Kriterleri... 58 3.3. DSİ nin Projelerini Tamamlama Hedefleri... 59 3.4. DSİ ları ve Kanal Uzunlukları... 59 3.5. İşletmeciliği... 60 3.6. Katılımcı Yönetimi (Devir Çalışmaları)... 62 3.6.1. Devir Çalışmalarının Temel Gerekçeleri ve Amaçları... 62 3.6.2. Devir Yapılabilecek Kurum ve Kuruluşlar... 63 3.7. Yeraltısuyu Potansiyeli... 63 3.8. Yeraltısuyu Kullanımı... 64 3.8.1. Devlet Eliyle Yapılan Yeraltısuyu ları... 64 3.8.1.1. DSİ YAS ları... 64 3.8.1.2. Kamu YAS ları... 64 3.8.1.3. YAS Kooperatifleri... 64 3.8.2. Halk YAS ları... 65 3.9. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)... 66 4. İçme Suyu Temini... 69 4.1. İçme Suyu Temin Faaliyetleri... 69 4.2. İçme Suyu Projeleri... 72 4.3. Yürütülmekte Olan Önemli İçme Suyu Projeleri... 75 4.3.1. İstanbul İçmesuyu-Yeşilçay Sistemi... 75 4.3.2. İstanbul İçmesuyu-Melen Sistemi... 75 4.3.3. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde (KKTC) İçmesuyu Projeleri... 77 4.3.3.1. Kumköy-Serhatköy İsale Hattı...78 4.3.3.2. Kıbrıs a Anamur (Dragon) Çayından Boruyla Su Götürme Projesi... 78 5. Çevre ve... 79 5.1. Çevre ile İlgili Faaliyetler... 79 5.2. Yönetimi Çalışmaları... 82 5.3. Erozyon ve Rusubat Kontrol Çalışmaları... 84 5.4. Baraj Rezervuarları Ağaçlandırma Çalışmaları... 85 6. Kamulaştırma... 86 6.1. Kamulaştırma, Envanter ve İskan... 86 6.2. Arazi Toplulaştırması...88 7. Hukuki ve Kurumsal Düzenlemeler... 90 8. DSİ Genel Müdürlüğü 2010-2014 Yılları Stratejik Amaç ve Hedefleri... 91 3. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER... 92-319 A. Mali Bilgiler... 92 Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı...92 1. Bütçe Uygulama Sonuçları... 92 2. Temel Mali Tablolara ilişkin Açıklamalar... 99 2.1. Cari Bütçe...100 VIII
İçindekiler 2.2. Sermaye Giderleri...100 2.2.1. Yatırım...100 2.2.2. Gayrimenkul Alımları ve Kamulaştırma...102 B. Performans Bilgileri...104 1. Faaliyet ve Proje Bilgileri...104 1.1. Teftiş Kurulu Başkanlığı Faaliyetleri...104 1.2. İç Denetim Birimi Faaliyetleri...104 1.3. Hukuk Müşavirliği Faaliyetleri...104 1.4. Dış İlişkiler Müşavirliği Faaliyetleri...109 1.5. Umumi Münasebetler Müşavirliği Faaliyetleri... 112 1.6. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Faaliyetleri...113 1.7. Etüd ve Plan Dairesi Başkanlığı Faaliyetleri...120 1.8. Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı Faaliyetleri...125 1.9. Barajlar ve HES Dairesi Başkanlığı Faaliyetleri...129 1.10. İçmesuyu ve Kanalizasyon Dairesi Başkanlığı Faaliyetleri...132 1.11. Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı Faaliyetleri...133 1.12. Makina İmalat ve Donatım Dairesi Başkanlığı Faaliyetleri...136 1.13. Teknik Araştırma ve Kalite Kontrol (TAKK) Dairesi Başkanlığı Faaliyetleri...136 1.14 İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı Faaliyetleri...138 1.15. Emlak ve Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı Faaliyetleri...140 1.16. Teknoloji Dairesi Başkanlığı Faaliyetleri...142 1.17. Personel ve Eğitim Dairesi Başkanlığı Faaliyetleri...146 1.18. İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı Faaliyetleri...152 2. DSİ 1-26. Bölge Müdürlükleri Faaliyetleri...154 2.1. DSİ 1. Bölge Müdürlüğü / Bursa, Kocaeli, Yalova...154 2.2. DSİ 2. Bölge Müdürlüğü / İzmir, Manisa, Uşak...156 2.3. DSİ 3. Bölge Müdürlüğü / Eskişehir, Kütahya, Bilecik, Sakarya...159 2.4. DSİ 4. Bölge Müdürlüğü / Konya, Niğde, Karaman, Aksaray...161 2.5. DSİ 5. Bölge Müdürlüğü / Ankara, Çankırı, Çorum, Bolu, Kırıkkale, Düzce...164 2.6. DSİ 6. Bölge Müdürlüğü / Adana, Mersin, Hatay, Osmaniye...167 2.7. DSİ 7. Bölge Müdürlüğü / Samsun, Sinop, Amasya, Tokat, Ordu...173 2.8. DSİ 8. Bölge Müdürlüğü / Erzurum, Erzincan (Kemaliye hariç), Ağrı...179 2.9. DSİ 9. Bölge Müdürlüğü / Elazığ, Bingöl, Malatya, Tunceli...183 2.10. DSİ 10. Bölge Müdürlüğü / Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şırnak, Batman...187 2.11. DSİ 11. Bölge Müdürlüğü / Edirne, Tekirdağ, Kırklareli...189 2.12. DSİ 12. Bölge Müdürlüğü / Kayseri, Kırşehir, Nevşehir, Yozgat...191 2.13. DSİ 13. Bölge Müdürlüğü / Antalya...194 2.14. DSİ 14. Bölge Müdürlüğü / İstanbul... 200 2.15. DSİ 15. Bölge Müdürlüğü / Şanlıurfa... 201 2.16. DSİ 17. Bölge Müdürlüğü / Van, Muş, Bitlis, Hakkari... 202 2.17. DSİ 18. Bölge Müdürlüğü / Isparta, Afyon, Burdur... 205 2.18. DSİ 19. Bölge Müdürlüğü / Sivas... 210 2.19. DSİ 20. Bölge Müdürlüğü / Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman, Kilis...212 IX
www.dsi.gov.tr 2.20. DSİ 21. Bölge Müdürlüğü / Aydın, Muğla, Denizli...215 2.21. DSİ 22. Bölge Müdürlüğü / Trabzon, Giresun, Gümüşhane, Rize, Bayburt... 217 2.22. DSİ 23. Bölge Müdürlüğü / Kastamonu, Zonguldak, Bartın, Karabük... 222 2.23. DSİ 24. Bölge Müdürlüğü / Kars, Ardahan, Iğdır... 225 2.24. DSİ 25. Bölge Müdürlüğü / Balıkesir, Çanakkale...227 2.25. DSİ 26. Bölge Müdürlüğü / Artvin... 230 3. 2009 Yılı Açılış ve Temel Atma Törenleri...233 4. Performans Sonuçları Tablosu... 236 4.1. Hukuk Müşavirliği Performans Sonuçları... 236 4.2. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Performans Sonuçları...237 4.3. Etüd ve Plan Dairesi Başkanlığı Performans Sonuçları... 259 4.4. Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı Performans Sonuçları... 267 4.5. Barajlar ve HES Dairesi Başkanlığı Performans Sonuçları... 298 4.6. İçmesuyu ve Kanalizasyon Dairesi Başkanlığı Performans Sonuçları... 302 4.7. Jeoteknik Hizmetler ve YAS Dairesi Başkanlığı Performans Sonuçları... 305 4.8. Makine ve İmalat Dairesi Başkanlığı Performans Sonuçları... 310 4.9. TAKK Dairesi Başkanlığı Performans Sonuçları...312 4.10. İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı Performans Sonuçları... 315 4.11. Emlak ve Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı Performans Sonuçları... 316 4. KURUMSAL KABİLİYET VE KAPASİTENİN ÖLÇÜLMESİ... 320-325 A. Üstünlükler... 320 B. Zayıflıklar... 323 Türkiye deki Hidrolik Yapılar... 323 C. Değerlendirme... 324 5. ÖNERİ VE TEDBİRLER... 326-333 1. Tarım... 327 2. Enerji... 328 3. İçmesuyu... 329 4. Çevre... 330 5. Bütçe, İdari ve Kanuni Düzenlemeler... 330 5.1. Su Kanunu Tasarısı Taslağı... 331 5.2. Birlikleri Kanun Tasarısı Taslağı... 331 5.3. 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun Değişikliği... 332 5.4. Kamulaştırma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı... 332 5.5. Darboğazlar ve Öneriler... 332 EKLER... 334-342 EK-1 Üst Yöneticinin İç Kontrol Güvence Beyanı...335 EK-2 Mali Hizmetler Birim Yöneticisinin Beyanı...337 EK-3 Daire Başkanları İç Kontrol Güvence Beyanı... 339 EK-4 Bölge Müdürleri İç Kontrol Güvence Beyanı... 341 X
1 Genel Bilgiler 1
www.dsi.gov.tr 1 Genel Bilgiler A. Misyon ve Vizyon Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün temel misyonu; ülkemiz su kaynaklarından faydalanmak, zararlarından korunmak, bilim ve tekniğe uygun olarak, milli menfaatlerimizi gözeten bir yaklaşımla su ve ilgili toprak kaynaklarının geliştirilmesini sağlamaktır. 1. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün Misyonu Kuruluşumuzun temel misyonu; ülkemiz su kaynaklarından faydalanmak, zararlarından korunmak, bilim ve tekniğe uygun olarak, milli menfaatlerimizi gözeten bir yaklaşımla su ve ilgili toprak kaynaklarının geliştirilmesini sağlamaktır. Bunun için; Uzun zaman alan yatırımları kısa sürede tamamlayarak aziz milletimizin istifadesine sunmak, Verimli ve ekonomik projelere öncelik vermek, Yeni bir anlayışla yatırımların inşaat sürelerini kısaltmak, Hidroelektrik enerji üretiminde; öncelikle teknik ve ekonomik üretim potansiyeline ulaşmak, Öncelikle verimli topraklar olmak üzere, sulanabilir bütün arazilere su vermek, Şehirlerin su problemlerini bir daha gündeme gelmeyecek şekilde çözmek, 2
1 Genel Bilgiler Dereleri ıslah ederek su baskınlarından korunmak, erozyonu kontrol altına almak, Kamu bütçesine en az yük getirecek finans modellerini geliştirmek, Hidroelektrik enerji üretiminin arttırılması için özel sektör yatırımlarını desteklemek ve teşvik etmek, Özel sektörün talip olmadığı hidroelektrik enerji tesislerinin gerçekleştirilmesini hedeflemektedir. 2. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün Vizyonu Su kaynaklarımızın; Geliştirilmesi, Korunması, Yönetilmesi, konularında dünya lideri olmaktır. Bunun için Kuruluşumuz; Su kaynakları konusunda AR-GE çalışmaları ile ileri teknolojiler geliştirerek kullanıma sunacak ve Entegre Su Yönetimini gerçekleştirecektir. Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü 2023 yılına kadar mevcuda ilave olarak; 3,08 milyon hektar alanın sulanmasını, 22 614 MW kurulu gücünde HES yapılmasını, Şehirlerimize yılda 27,9 milyar m 3 su teminini, hedeflemektedir. 3. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün Temel Değerleri DSİ hayatın temel unsuru olan suyu, ihtiyaç duyulduğu yer ve zamanda, yeterli miktar ve kalitede hazır bulundurabilmek, suyun zararlarından insanlarımızın can ve mallarını koruyabilmek amacıyla aşağıda verilen temel değerler doğrultusunda hizmetlerini sürdürmektedir. - Sürdürülebilirlik - Bilimsellik - Verimlilik - Etkinlik ve Etkililik - Çevreye duyarlılık - Grup ruhu - Kalite - Şeffaflık - Rasyonellik - Katılımcılık 3
www.dsi.gov.tr B. Görev Yetki ve Sorumluluklar Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, ülkemizdeki su kaynaklarının planlanması, yönetimi, geliştirilmesi ve işletilmesinden sorumlu, Merkezi Yönetim Bütçesine tabii genel bütçeli yatırımcı bir kuruluştur. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı na bağlı bulunan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 31/08/2007 tarih ve 26629 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Başbakanlığın teklifi ve Cumhurbaşkanlığı Makamının onayı ile Çevre ve Orman Bakanlığına bağlanmıştır. DSİ Genel Müdürlüğü 6200 sayılı Kanunla 18 Aralık 1953 tarihinde kurulmuş ve 1954 yılında teşkilatlanmıştır. Bir kamu kuruluşu olarak kendine verilen; taşkın koruma, sulu ziraatı yaygınlaştırma, hidroelektrik enerji üretme ve büyük şehirlere içme suyu temini yanı sıra Belediye Teşkilatı olan yerleşim yerlerine de içme suyu teminini etkin bir şekilde yerine getirebilmesi bakımından, söz konusu dört maksadın ortak noktası olan baraj çalışmaları konusunda öncelikli faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu sebeple DSİ Genel Müdürlüğü ülkemizde barajlar yapan bir kuruluş olarak bilinir. Aynı zamanda ülkemizdeki su kaynaklarının çeşitli kullanım alanlarına tahsisinde otorite kuruluştur. 4
1 Genel Bilgiler Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün Hukuki Mevzuatı DSİ Genel Müdürlüğü faaliyetlerini; 6200, 167 ve 1053 Sayılı Kanunlara göre yürütür. Bu kanunlar aşağıda özetlenmiştir: 28/02/1954 tarih ve 6200 Sayılı Teşkilat ve Vazifeler Hakkındaki Kanun ile, Baraj yapımı, koruma,, Bataklık alanların ıslahı, Hidroelektrik enerji üretimi, Akarsularda islahat yapmak ve icap edenleri seyrüsefere elverişli hale getirmek, Bu işlerle ilgili her türlü etüt, proje ve inşaatları yapmak veya yaptırmak, Bu tesislerin işletme, bakım ve onarımlarını yapmak / yaptırmak, 16/12/1960 tarih ve 167 Sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun ile, Yeraltı suyu etüt ve araştırmaları için kuyu açmak veya açtırmak, Yeraltı suyu tahsisi yapmak, Yeraltı sularının korunması ve tescili, arama, kullanma ve ıslah-tadil belgesi vermek, 03/07/1968 tarih ve 1053 Sayılı Ankara, İstanbul ve Nüfusu 100 000 den Büyük şehirlere içme Suyu Temini Hakkında Kanun ile, Baraj ve isale hattı, Su tasfiye tesisi inşaatları, Su depoları yapmak, görevleri DSİ ye verilmiş iken, 18/04/2007 tarih ve 5625 sayılı Kanun ile 1053 sayılı kanunun 10. maddesinin değişmesi neticesinde nüfus kriteri kaldırılarak Belediye teşkilatı olan tüm yerleşim yerlerinin içme kullanma ve endüstri suyu ve gerekmesi halinde atık su tesislerinin yapımında DSİ yetkili kılınmıştır Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı na bağlı bulunan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 31/08/2007 tarih ve 26 629 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Başbakanlığın teklifi ve Cumhurbaşkanlığı Makamının onayı ile Çevre ve Orman Bakanlığı na bağlanmıştır. DSİ İLE İLGİLİ KANUNLAR 6200 Sayılı DSİ Genel Müdürlüğü nün Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun: Kabul Tarihi : 18 Aralık 1953 Yayım Tarihi : 25 Aralık 1953 Yürürlük Tarihi : 28 Şubat 1954 167 Sayılı Yeraltı suları Hakkında Kanun: Kabul Tarihi : 16 Aralık 1960 Yayım Tarihi : 23 Aralık 1960 1053 Sayılı Belediye Teşkilatı Olan Yerleşim Yerlerine İçme Kullanma ve Endüstri Suyu Temini Hakkında Kanun: Kabul Tarihi : 03 Temmuz 1968 Yayım Tarihi : 16 Temmuz 1968 Değişiklik Tarihi : 26 Nisan 2007 4373 Sayılı Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Koruma Kanunu Kabul Tarihi : 14 Ocak 1943 Yayım Tarihi : 21 Ocak 1943 5
www.dsi.gov.tr C. İdareye İlişkin Bilgiler 1. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün Teşkilat Şeması (30.04.2010 İtibariyle) Merkez Teşkilatı Şeması (Daire Başkanları Şeması) Taşra Teşkilatı Şeması (Bölge Müdürlükleri Şeması) 6
1 Genel Bilgiler 2. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün Teşkilat Yapısı DSİ üç aşamalı bir organizasyon yapısına sahiptir. Üst yönetim birimi Ankara daki Genel Müdürlük makamıdır. Organizasyonun ikinci basamağında Daire Başkanlıkları ve eşdeğer statüdeki merkez teşkilatı birimleri ile DSİ Bölge Müdürlükleri yer almaktadır. Ana hizmet, danışma ve denetim ile yardımcı hizmet fonksiyonlarını üst yönetim adına takip eden merkez teşkilatı birimleri kurmay; Bölge Müdürlükleri ise kendi görev sahaları kapsamında fonksiyonların tümünü merkez teşkilatı adına yürüten kumanda birimleridir. Organizasyonun üçüncü kademesi ise Bölge Müdürlükleri teşkilatında çalışmalarını sürdüren bölge müdürlüğü adına belli bir coğrafi alanda görevli ve/veya entegre bir projeyi/işletmeye alınmış tesisleri sevk ve idare etmekten sorumlu şube müdürlükleri veya müstakil başmühendisliklerden oluşmaktadır. 2.1. Merkez Teşkilatı 2.1.1. Teftiş Kurulu Başkanlığı Devlet Su işleri Genel Müdürlüğü Merkez ve Taşra Teşkilatınca yürütülen hizmetleri daha verimli kılmak, ileri teknik ve yönetim usullerinin uygulanmasını sağlamak, hizmetlerin yerine getirilmesinde çalışanlara yol göstermek, kurum içi teftiş, inceleme ve soruşturma faaliyetlerini yürütmek, mevzuatta yer alan veya Genel Müdür tarafından verilen benzeri görevleri yapmak. 2.1.2. İç Denetim Birimi İç denetim, Genel Müdürlüğün çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların etkililik, ekonomiklik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir. İç denetim, İdarenin faaliyetlerinin amaç ve politikalara, kalkınma planına, programlara, stratejik planlara, performans programlarına ve mevzuata uygun olarak planlanmasını ve yürütülmesini; kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını; bilgilerin güvenilirliğini, bütünlüğünü ve zamanında elde edilebilirliğini sağlamayı amaçlar. İdarenin tüm işlem ve faaliyetleri iç denetim kapsamındadır. Bu denetimler risk düzeyi esas alınarak sistematik, sürekli, disiplinli ve denetim standartlarıyla uyumlu olarak yapılır. 2.1.3. Hukuk Müşavirliği Genel müdürlüğümüz hizmetlerinin daha sağlıklı ve verimli şekilde yürütülmesi için ihtiyaç duyulan kanun, tüzük, yönetmelik taslaklarını inceler ve gerektiğinde ilgili birimlerden görüş alarak gerekli çalışmaları yürütür; başka kuruluşlar tarafından veya hükümet tarafından hazırlanan ve idaremize intikal ettirilen mevzuat taslakları hakkında görüş bildirir. 2.1.4. Özel Kalem Müdürlüğü Genel Müdür ün temsil ve protokol hizmetlerini, seyahat programlarını yürütmek; mevzuatı ve görsel-yazılı basını izleyerek yazılı-sözlü mesajla ilgilenmek, ilgili olanları Makama sunmak cevaplandırmak; DSİ faaliyetlerinin tanıtılmasına katkıda bulunmak; İdari mutabakat toplantı gündemini hazırlayarak birimlere duyurmak, görüşme tutanaklarını düzenlemek, gerekenleri ve Genel Müdürün direktiflerini teşkilata duyurmak. 2.1.5. Dış İlişkiler Müşavirliği DSİ Genel Müdürlüğünün faaliyet alanına giren konularda çeşitli ülkelerle yapılan ikili, 7
www.dsi.gov.tr çok taraflı veya bölgesel işbirliği çalışmalarını takip ve koordine eder; yapılan teknik işbirliği anlaşmaları kapsamında yabancı heyetlere eğitim ve teknik gezi programları organize eder, Genel Müdürlüğümüzün yurt dışı tanıtımını sağlar. 2.1.6. Umumi Münasebetler Müşavirliği Genel Müdürlüğümüz faaliyetleriyle ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından, Bakanlıklardan, TBMM üyeleri ile özel ve tüzel kişilerden gelen her türlü bilgi belge vb. taleplerin takip edilmesi ve cevaplandırılması işlerini yürütür. 2.1.7. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı DSİ Genel Müdürlüğü nün Yatırım Programını ve Bütçesini hazırlar, Stratejik Plan, Performans Programı, İç Kontrol Eylem Planı ve Kalite Yönetim Kontrol Sistemi ile DPT tarafından belirlenmiş hedeflere ulaşmak için gerekli Program ve Bütçe Uygulamalarını yürütür. Ayrıca 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu gereği verilen diğer görevleri yerine getirir. 2.1 8. Etüt ve Plan Dairesi Başkanlığı 25 adet Nehir Havzasında toprak ve su kaynaklarının entegre gelişimini sağlamaya yönelik olarak her türlü projenin ön inceleme, master plan ve planlama çalışmalarını yapar, teknik, ekonomik ve çevresel yapılabilirliğini etüt eder. 2.1.9. Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı, drenaj, taşkın tesisi, gölet ve bina projeleri, ihalesi ve inşaatı ile ilgili işleri yapar. 2.1.10. Barajlar ve HES Dairesi Başkanlığı Baraj ve Hidroelektrik Santral Projelerinin kati ve uygulama projesi, ihalesi ve inşaatı ile ilgili işleri yapar. 2.1.11. İçmesuyu ve Kanalizasyon Dairesi Başkanlığı Belediye teşkilatı olan yerleşim birimlerine içme, kullanma ve sanayi suyu temini tesisleri ve gerekmesi halinde atık su tesislerinin kati ve uygulama projeleri, ihaleleri ve inşaatları ile ilgili işleri yapar. 2.1.12. Jeoteknik Hizmetler ve YAS Dairesi Başkanlığı DSİ ce geliştirilecek her türlü su yapısına ilişkin jeolojik, hidrojeolojik ve jeoteknik etütler yapar, bu konuda veri toplar, çözüm üretir, yeraltı suyu kaynaklarının araştırılmasını, tahsisini, tescilini ve gelişimini sağlar. 2.1.13. Makina, İmalat ve Donatım Dairesi Başkanlığı Genel Müdürlüğün faaliyet alanına giren işleri yapmak için gerekli malzeme, makine, teçhizat ve taşıtları temin eder, kiralar ve işletir. 2.1.14. Teknik Araştırma ve Kalite Kontrol Dairesi Başkanlığı DSİ nin ihtiyacı olan AR-GE çalışmaları ile laboratuvar ve kalite kontrol faaliyetlerini yürütür. 8
1 Genel Bilgiler 2.1.15. İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı DSİ ce inşa edilerek işletmeye açılmış olan tesislerin işletme, bakım ve onarım hizmetlerinin yerine getirilmesi ve gerektiğinde, bu hizmetlerin faydalananlara devri çalışmalarını yürütür. 2.1.16. Emlak ve Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı DSİ projeleri için gerekli her türlü taşınmazları ilgili mevzuatlara uygun olarak kamulaştırır. Maliye Hazinesi adına tapu tescilini, DSİ adına tahsisini sağlar, Hazine adına kayıtlı taşınmazların DSİ adına tahsisini ve orman arazilerinde ise DSİ adına irtifak hakkı tesis eder. Projelerde ihtiyaç duyulan malzeme ocaklarına 3213 sayılı Maden Kanunu ve ilgili mevzuat gereği, hammadde üretim izni alır. Baraj projelerinden etkilenen ailelerin zamanında iskânının sağlanması için gerekli koordinasyon ve izleme faaliyetlerini yürütür. Ayrıca, sulama projelerinde arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri faaliyetlerini yürütür. 2.1.17. Teknoloji Dairesi Başkanlığı DSİ nin bilgisayar iletişim, program ve donanım işlerini yürütür. 2.1.18. Personel ve Eğitim Dairesi Başkanlığı Genel Müdürlüğümüzün insan gücü planlaması, personel ve eğitim politikası ile ilgili çalışmaları yapar, işçi-işveren ilişkilerini düzenler. 2.1.19. İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı Genel Müdürlüğün sosyal tesislerinin işletilmesi faaliyetlerinin yanında, sağlık hizmetleri ile idari hizmetleri de düzenler ve yürütür. 2.2. Bölge Müdürlükleri Bölge Müdürlükleri; Türkiye genelinde akarsu havzaları dikkate alınarak yapılandırılmış durumda 26 adet Bölge Müdürlüğü bulunmaktadır. Bu Bölgelerden ikisi Çoruh Projeleri 26.Bölge Müdürlüğü ARTVİN ile DSİ Ilısu Projesi 16. Bölge Müdürlüğü-MARDİN Geçici Bölge Müdürlükleridir. İ E E D E Kırklareli EDİRNE 11 XI 111 111 Tekirdağ 113 113 114 İpsala İ psala 252 Çanakkale İZMİR 2 21 112 112 BALIKESİR 25 251 Manisa İ İSTANBUL MARMARA DENİZİ 14 141 22 23 Uşak 211 Karacabey BURSA 12 1 11 Kocaeli 15 Bilecik Kütahya Sakarya 183 Afyon ESKİŞEHİR 3 AYDIN ISPARTA 21 Denizli 18 182 181 212 Burdur Muğla 213 Yalova 34 Elmalı 132 13 Finike 133 K A R A 32 31 Düzce 55 ANTALYA 131 232 Zonguldak Bolu 53 A A K K D D E E N N İİ Z Bartın 233 Karabük ANKARA 5 51 KONYA 4 41 KASTAMONU 23 Çankırı 52 Karaman 42 Kırıkkale 56 231 K.K.T.C. Kırşehir 122 44 Aksaray Ereğli 43 Sinop 74 Çorum 54 Mersin 67 Nevşehir Niğde Yozgat 123 45 SAMSUN 7 ADANA 6 61 Amasya 73 KAYSERİ 12 121 Hatay Silifke 62 63 71 Osmaniye D E N İ Z 75 Ordu Tokat 72 192 Suşehri SİVAS 19 191 20 Afşin 204 KAHRAMANMARA 201 Kilis 205 202 Gaziantep 226 Giresun 51 Malatya 92 Adıyaman 203 22 221 Gümüşhane 152 223 Erzincan 82 Tunceli ELAZIĞ 9 15 TRABZON 93 Bozova ŞANLIURFA 151 Bölge Müdürlüğü Bayburt 91 Rize 224 Bingöl 94 ERZURUM 8 DİYARBAKIR 10 101 Şube Müdürlüğü ve Numarası Ardahan ARTVİN KARS 26 24 241 81 Muş 172 103 173 Batman İŞARETLER 25 Bitlis Siirt Ağrı 85 Şırnak DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BÖLGE VE ŞUBE MÜDÜRLÜKLERİ Genel Müdürlük 225 Geçici Bölge Müdürlüğü Nusaybin 102 16 MARDİN 171 Iğdır 242 VAN 17 174 Hakkari Bölge Müdürlüğü Sınırı Bölge Müdürlüğü Numarası Şube Müdürlüğü Sınırı Geçici Bölge Müdürlüğü Sınırı 9
www.dsi.gov.tr 3. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar 3.1. Bilgi Teknolojileri Türkiye deki yatırımcı kuruluşlar içinde lokomotif görevi üstlenmiş olan DSİ, her çalışmasında olduğu gibi bilgi işlem konusunda da öncü kurumlardan biridir. İlk Bilgi İşlem Sistemi 1961 yılında bir oda büyüklüğündeki IBM bilgisayardan ibaretti. 1991 yılına kadar kiralama yoluyla karşılanan IBM sistemler, 1991 den sonra satın alma yoluyla temin edilmiştir. Türkiye de İnternet 1993 yılında faaliyete geçmiş ve kullanımı günümüzde inanılmaz boyutlara ulaşmıştır. DSİ, ilk kez 1995 yılında 64 Kilobit/s ile internete bağlanmış, 1997 yılında kurum ağı (network) kurulmuş ve ağ üzerinde çalışan programların yazılımına başlanmıştır. DSİ bilgisayar ağını Türkiye genelinde genişletme çalışmalarına 2000 yılında başlanmış ve 26 adet Bölge Müdürlüğü 64 Kilobit/s lik telefon hattı bağlantısı ile Genel Müdürlük ağına dahil edilmiştir. DSİ Teknoloji Dairesi Başkanlığı sadece bilgi işlem faaliyetlerini yürütmek üzere 3 Şube Müdürlüğünden oluşacak şekilde 2003 yılında yeniden yapılandırılmıştır. Bölge Müdürlüklerinde bilgi işlem ile ilgili faaliyetlerin düzenlenmesi maksadıyla 23/11/2004 tarihinde Bilgi Teknolojileri Başmühendislikleri kurulmuştur. 2007 yılında Haberleşme Şube Müdürlüğü, 2008 Yılında Strateji Geliştirme Şube Müdürlüğü ile 2009 yılında Coğrafi Bilgi Sistemleri Şube Müdürlüklerinin katılması ile faaliyetlerini genişletmiştir. 2009 yılı sonu itibarıyla bütün Bölge Müdürlükleri, Etlik Tesisleri ve TAKK Dairesi Başkanlığı 5-10 Megabit/s bant genişliğine haiz fiber optik kablo ile TTNet metro ethernet ağına geçirilmişlerdir. Bölge Müdürlüklerine bağlı 88 Şube Müdürlüğü G.SHDSL üzerinden 1-2 Megabit/s ile Genel Müdürlüğe bağlanmıştır. Hizmet kalitesi ve hızının artırılması maksadıyla, DSİ nin hem noktadan noktaya bağlantı kapasitesi hem de internet çıkışı 200 Megabit/s (TTNet metro ethernet) ye çıkarılmıştır. 3.1.1. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemi Çalışmaları Ülkemiz su kaynaklarının daha etkin ve akılcı bir şekilde geliştirilmesi maksadıyla DSİ tarafından yürütülmekte olan faaliyetlerde yeni teknolojilerin kullanılması büyük önem taşımakta olup, DSİ yaptığı tüm çalışmalarda azami şekilde en güncel teknolojileri kullanmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda, çoğu mühendislik çalışmalarında olduğu gibi DSİ nin su kaynakları planlaması ve yönetimi içinde yoğun bir biçimde değişik ölçekte ve amaçla üretilmiş haritalar ile diğer verilerden faydalanılmaktadır. Söz konusu haritalar ile bu haritalarda yer alan unsurlara ait tüm bilgileri birbirleriyle ilişkili olarak tek bir veritabanı ortamında tutabilen ve entegre bir şekilde yönetimini 10
1 Genel Bilgiler sağlayan, Coğrafi Bilgi Sisteminin (CBS) kurumumuz çalışmalarında da kullanılması büyük önem taşımaktadır. CBS çalışmalarını, DSİ Genel Müdürlüğü nde rasyonel bir şekilde gerçekleştirmek üzere 1998 yılında Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri birimi oluşturulmuş olup bilahare CBS Şube Müdürlüğü olarak yeniden düzenlenmiştir. CBS Şube Müdürlüğü, Nisan 2009 da Etüd Plan Dairesi Başkanlığı ndan Teknoloji Dairesi Başkanlığı na bağlanmıştır. CBS eğitimi ile birlikte DSİ Genel Müdürlüğü çalışmalarında kullanılan temel altlık haritalar; 1 : 25000-1 : 1000000 Raster veri 1 : 100000-1 : 1000000 Vektör veri olarak sağlanmış veya kurum imkanları kullanılarak üretilmiştir. Halihazırda; Akarsular, Göller, Göletler, Barajlar, lar, Akım Gözlem İstasyonları, Kalite Gözlem İstasyonları, Meteoroloji Gözlem İstasyonları, Yollar, Yerleşim Yerleri, Bataklık ve Sazlıklar, Kirletici Noktalar (Madenler ve Fabrikalar) gibi katmanlar vektör ortamda 1:100000-1:1000000 ölçekte DSİ de bulunmaktadır. Ayrıca, DSİ Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen tüm gölet, baraj, sulama, içme suyu ve santral çalışmalarının yer aldığı Bölge Genel Vaziyet Planları 1:100000-1:250000 ölçekli temel haritalar kullanılarak Bölge Müdürlükleri tarafından CBS ortamına aktarılmıştır. Diğer taraftan, Genel Müdürlüğümüzce sürdürülen proje çalışmalarında ihtiyaç duyulan veriler; Uzaktan Algılama ve bilgi teknolojilerinden azami şekilde kullanılarak temin edilmekte ve elde edilen veriler Coğrafi Bilgi Sistemi ile muhtelif uygulama yazılımları kullanılarak; değişik sorgulamalar, analizler ve modelleme çalışmaları yapılmakta ve sonuçları raporlanabilmektedir. DSİ genelinde 169 un üzerinde sunucu hizmete alınmıştır. Misnet ve Doküman Arşiv Yönetim Sistemi (DAYS) veri tabanlarının kesintisiz çalışmaları sağlanmıştır. DSİ nin toplam depolama kapasitesi 40 terabayt olmuştur. Bu sistemle DSİ genelinde tüm disiplinler merkezden sağlanarak yaklaşık 10 000 DSİ kullanıcısına internet hizmeti verilmektedir. Mevcut arşivlerin elektronik ortama aktarılması çalışmaları sürdürülmektedir. DSİ Sunucularından bir ünite 11
www.dsi.gov.tr İzotop Laboratuvarı Kimya Laboratuvarı Genel Müdürlüğümüz çalışmalarında ihtiyaç duyulan Temel CBS verileri sağlanmış olup önümüzdeki dönemde ihtiyaç duyulan CBS yazılımlarının alınması ile uygulama yazılımlarının CBS ortamında geliştirilmesi çalışmaları üzerinde yoğunlaşılacaktır. 3.1.2. e-dönüşüm Teknolojinin hızla gelişmesi insanların günlük işlerinde veya yaptıkları büro çalışmalarında da iletişim teknolojilerini kullanmak suretiyle işlerini daha hızlı, kolay ve doğru yapmalarını sağlamıştır. Bilginin üretilmesi yanında üretilen bilgiye erişebilmek ve etkin olarak kullanmak, küreselleşen dünyada ülkelerin rekabet güçlerini artırmalarında ve kalkınmalarında çok önemli hale gelmiştir. Böylece milletimize daha kaliteli ve hızlı kamu hizmeti sunabilmek amacıyla; katılımcı, şeffaf, etkin ve basit iş süreçlerine sahip olan bir devlet yapısı oluşturulması da gerekmektedir. Bu da işlerin elektronik ortamda yapılabilmesi ile mümkündür. Önceleri e-devlet olarak adlandırılan çalışmalar e-devlet terimi yerini, e-dönüşüme terk etmiştir. e-dönüşüm, kuruluşun iş hedefleri doğrultusunda iş süreçlerini elektronik ortama taşıyarak etkinlik, verimlilik ve maliyet tasarrufu elde etmesini sağlamak ve yeni iş akış şekli için gerekli kültürel değişimi gerçekleştirmek üzere izlenen yol olarak tarif edilebilir. Bu yaklaşıma paralel olarak en düşük maliyetle en yüksek değeri üretmek için internet çağının özelliği olan hız önem kazanmaktadır. Bu sebeple teknolojiyi yakından takip etmek ve en iyi şekilde kullanmakla mümkündür. Bu açıdan bakıldığında e-dönüşüm, teknolojiden azami istifade etmek ve teknolojiyi yönetmek için yararlanılan en doğru yol olarak kullanılan bir araçtır. Projeleri e-dönüşümde önceliklerine göre sıralamak gerekmektedir. Kurumlar e-dönüşüm sürecinde yapılanları belli aşamalarla mutlaka ölçmeli ve her sonuca göre yeni hedef ve eylem belirlemelidir. e-dönüşümde ilk adım kurum Vizyonu ile uyumlu bir bilgi sistemleri mimarisi oluşturmaktır. 3.1.3. e-dsi DSİ de kendi e-dönüşüm programını tespit ederek e-devlet (e-dsi) çalışmaları için en önemli unsur olan kurum içi yönetim bilgi ağ yapısını kurabilmek için çalışmalar başlatılmış, kısaca misnet olarak adlandırılan ve 8 adet modülden oluşan programlar tamamlanarak uygulamaya alınmıştır. Programın modülleri; bordro, personel (tayin, terfi, kadro, vs), bütçe, yatırım, stok, satın alma, demirbaş ve makine işletmedir. Ayrıca belge ve arşiv yönetim sistemleri kullanılmaktadır. Programlar ile DSİ genelinde çalışmalar da hızlı, doğru, ekonomik bütünlük sağlanmıştır. İhtiyaç duyulan Bölge Müdürlüklerinde 10 Mb TTNet metro ethernet bağlantısı yapılmıştır. İnternet çıkışlarının filtre edilmesini sağlayan yazılım ve İnternetten gelen e-postaları virüs ve spam kontrollerinden geçiren antivirus program yüklü sunucular devreye alınmıştır. Elektronik 12
1 Genel Bilgiler posta hizmeti 6 adet sunucu üzerinden güvenli bir şekilde sağlanmaktadır. DSİ genelinde tüm personel etkin ve verimli bir şekilde bilgisayar kullanmaktadır. İhtiyaç duyulan konularda kurs ve seminerler tertip edilerek bilgi teknolojilerinin bütün teşkilat tarafından tanınması ve kullanılması sağlanmıştır. Gerekli yerlerde kablosuz ağ bağlantı sistemi kurularak hizmete sunulmuştur. DSİ bilgisayar ağı üzerinden klasik telefonlar ile Bölge Müdürlükleri ve Genel Müdürlükle konuşmalarını sağlayan VoIP Telefon sistemi devreye alınmıştır. Bu hizmet ile telefon görüşmelerinde %25 tasarruf sağlanmış olup Bölge Müdürlüklerine bağlı illerdeki şube müdürlükleri de sisteme dahil edilmiştir DSİ iç ağı (intranet) üzerinden Genel Müdürlük ile Bölge Müdürlükleri arasında, video konferans sistemi kullanılarak; toplantı, seminer, sunum, eğitim ve yatırım projelerinin izlenmesi gibi hususlarda hem zaman hem de maliyet açısından tasarruf sağlanmıştır. Bu sistemle aynı anda 36 nokta arasında görüntülü olarak görüşme yapılabilmektedir Ayrıca yöneticilerin mesai dışındaki saatlerde de iş potansiyelinden yararlanmak maksadıyla DSİ lojmanları intranete dahil edilmiştir. 3.2. AR-GE ve Kalite Kontrol Ülkemizin toprak ve su kaynaklarını geliştirmek ve kullanıma sunmak gayesiyle Genel Müdürlüğümüzün görev alanına giren konularda modern teknoloji ve ekonomi kurallarına uygun olarak gerekli araştırma-geliştirme, laboratuvar, kalite kontrol ve ilgili eğitim faaliyetleri esas itibariyle DSİ Teknik Araştırma ve Kalite Kontrol Daire Başkanlığı (TAKK) tarafından yürütülmektedir. Toprak ve su kaynaklarının sürdürülebilir gelişimine yönelik olarak hazırlanan projeler ile ilgili araştırma faaliyetleri merkezde bulunan 6 laboratuvar tarafından; uygulama ile ilgili kalite kontrol hizmetleri ise merkezdeki laboratuvarlar ile birlikte, Bölge Müdürlüklerimiz merkez, şube ve şantiyelerinde kurulu bulunan 154 dolayında çeşitli tipte (Beton, Zemin, Kimya) laboratuvar tarafından gerçekleştirilmektedir. 2002 yılında TS EN ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi belgesi alan TAKK Dairesi Başkanlığımız, 2007 yılında TSE tarafından yapılan kapsam genişletme çerçevesinde Genel Müdürlüğümüz Kalite Yönetim Sistemi ne dahil olmuştur. Merkezde 2004 yılından beri sürdürülen laboratuvar akreditasyonu uygulamasının bölge laboratuvarlarını da kapsayacak şekilde genişletilmesi çalışmaları kapsamında 2008 yılında Etüd ve Plan Dairesi Başkanlığı Su ve Toprak Laboratuvarı Şube Müdürlüğü ile 3 adet bölge laboratuvarı (2., 14. ve 21. Bölge Kalite Kontrol ve Laboratuvar Şube Müdürlükleri), 2009 yılında 4 adet bölge laboratuarı (3, 4., 5., 12., Bölge Kalite Kontrol ve Laboratuvar Şube Müdürlükleri) TÜRKAK tarafından akredite edilmiştir. Ayrıca 2009 yılında 7 adet bölge laboratuvarı (7, 8, 9, 13, 17, 22, 24,) denetimleri TÜRKAK tarafından tamamlanmış ve akreditasyon kararı beklenmektedir. 2004-2008 yıllarını kapsayan I. Akreditasyon Döneminde TAKK Dairesi Başkanlığında yapılmakta olan 535 adet deney arasından kritik öneme sahip 85 deneyden akredite olunmuştur. 13
www.dsi.gov.tr 2008-2012 yıllarını kapsayan II. Akreditasyon Döneminde bölge laboratuvarlarının tamamının akredite edilmesi hedeflenmektedir. TAKK Dairesi Başkanlığı laboratuvarları akredite laboratuvar olma özelliği dolayısıyla yürütmekte olduğu faaliyetlerde ulusal ve uluslararası alanda tanınır laboratuvarlar arasında yer almaktadır. TAKK Dairesi Başkanlığında deneylerin uluslararası kurallara uygun şekilde akaredite edilmiş laboratuvarlarda yapılması mümkün hale gelmekte ve ortaya çıkan deney neticelerinin hem ulusal hem de uluslararası düzeyde teknik olarak yeterli ve geçerli olması sağlanmaktadır. Ülkemizdeki tartışmalı deney neticelerinin çözümlenmesinde hakem laboratuvar ihtiyacına cevap verebilmek maksadıyla TS EN ISO/IEC 17025 standartına göre laboratuvar akreditasyonu çalışmalarının, laboratuvarlarımızda yapılmakta olan bütün deneyleri kapsayacak şekilde genişletilmesi ile ilgili çalışmalar sürdürülmektedir. Merkez ve bölge laboratuvarlarında kullanılan deney cihazlarının yerinde ve laboratuvar şartlarında Kalibrasyonu amacıyla TAKK Dairesi Başkanlığı bünyesinde kurulan Kalibrasyon Laboratuvarı 2008 yılından itibaren TÜRKAK tarafından akredite edilerek, yeni hizmet binasında hizmet vermeye başlamıştır. Kuvvet Makinaları (Beton Test Presleri), Terazi, Sıcaklık (Klimatik Kabinler-Etüv, İnkübatör, Kül Fırını, Su banyosu) kalibrasyonu kapsamında hizmet veren Kalibrasyon Laboratuvarımız, kapsamına 2009 yılında Boyut (Elek, Komparatör Saati, Kumpas) Kalibrasyonunu da dahil ederek çalışamalarını sürdürmektedir. Merkez ve bölge laboratuvarlarının ihtiyacı olan deney cihazları önceki yıllarda olduğu gibi 2009 yılında da Makine İmalat ve Donatım Dairesi Başkanlığı tarafından ihale edilerek temin edilmiştir. Bu kapsamda 2009 yılında 41 adet ileri teknoloji ürünü beton test presleri alınarak merkez ve bölge laboratuvarlarına teslim edilmiştir. 14
1 Genel Bilgiler DSİ Laboratuvarlarında 2009 yılında 500.000 adet deney ve analiz gerçekleştirilmiştir. Bunun 50.000 i Merkezde, 450.000 i ise Bölge laboratuvarlarında gerçekleştirilmiştir. 2009 yılında yapılan laboratuvar deney bedelleri toplamı 20 Milyon TL dir. Merkez ve bölge laboratuarlarından talep edilen tüm deneyler zamanında, ulusal ve uluslararası kabul görmüş standartlara göre yapılmıştır. 2009 yılında, 2009/13 nolu Kalite Kontrol Genelgesi yayımlanarak, bu doğrultuda, DSİ projelerinde her aşamada yürütülen kalite kontrol faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması amaçlanmıştır. Ülkemizin su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesi amacıyla ihtiyaç duyulan araştırma geliştirme faaliyetlerinin yetkinlikle yürütülmesini temin için DSİ genelinde bir AR-GE politikasının belirlenmesi, bu politikayı uygulamaya yönelik AR-GE yönergesinin hazırlanması ve bu hedefe bağlı olarak DSİ bütçesinden AR-GE ye ayrılan pay her yıl artırılmaktadır. Teknik Araştırma ve Kalite Kontrol Dairesi Başkanlığınca yürütülen çalışmalar; Hidrolik yapılarda karşılaşılan sorunları fiziksel ve matematiksel modelleme yöntemleri ile çözümlemek ve araştırma yapmak, DSİ uygulamalarında kullanılan çeşitli yapı malzemelerı üzerinde fiziksel, mekanik, petrografik ve benzeri deneyler ile araştırma çalışmaları yaparak projeci ve uygulayıcı birimlere teknik destek sağlamak, Her türlü yapı malzemesini kimyasal yönden incelemek; göl, akarsu ve yeraltı sularının kirlenmeleri ve kimyasal olarak kalitelerinin belirlenmesi çalışmalarını yapmak, DSİ birimlerinin zemin mekaniği ve temel mühendisliği konularında karşılaştığı sorunları deneysel çalışmalar ile çözümlemek ve araştırma çalışmaları yapmak, Yeraltı ve yerüstü sularını radyoaktivite yönünden incelemek, Hidrolojik ve hidrojeolojik etüt ve araştırmalarda karşılaşılan sorunları çevresel izotoplar kullanarak çözümlemek, Kil çekirdekli dolgu baraj ve göletlerde kullanılan ölçüm tesisleri ile ilgili malzemeleri temin etmek ve yerleştirilmesine yardımcı olmak, Bölge laboratuvarları test cihazları ile mulinelerde bakım onarım ve kalibrasyon çalışmalarını yürütmek, Kalite kontrol çalışmalarında görevli personelin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla hizmet içi eğitim faaliyetlerini (kurs, seminer, sempozyum vb.) gerçekleştirmek, DSİ projelerinin uygulanması safhasında, TAKK Dairesi Başkanlığı tarafından yukarıda belirtilen faaliyetlerle ilgili konularda yerinde gerekli kontroller yapılmakta ve deneyler mevcut laboratuarlarda, başta Türk Standardları (TS) olmak üzere, Avrupa Normları (European Norm) (EN) ve Amerika Malzeme Test Kurumu (American Society of Testing Materials) (ASTM) tarafından yayımlanan standardlara uygun olarak yapılmaktadır. Talep edilmesi halinde diğer standardlara uygun deneyler de yapılabilmektedir. 3.3. Dünya Su Forumu (16 22 Mart 2009, İstanbul) Dünya Su Forumu, her üç yılda bir Dünya Su Konseyi (World Water Council) ve ev sahibi ülkeyle ortaklaşa gerçekleştirilen, suyla ilgili küresel bir etkinliktir. İlki 1997 yılında Fas, Marakeş te düzenlenen Forumun beşincisi, Dünya Su Konseyi (WWC), Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ), İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ve İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) işbirliğinde 16 22 Mart 2009 tarihleri arasında İstanbul da 192 ülkeden 33 000 yerli ve yabancı kişinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Rakamlarla 5. Dünya Su Forumu: Devlet Başkanları Zirvesi için bir araya gelen 9 Prens, Cumhurbaşkanı ve Başbakan ile 3 Uluslararası Kuruluş un Genel Sekreteri/Direktörü 84 Bakan ve 19 Müsteşar 15