Bayram Zafer Erdoğan Semra Doğan Çifci Cilt 1 Sayı 1 Nisan 2015 Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi Journal of Theory and Practice in Marketing Cilt / Volume 3 Sayı / Issue 1 Nisan / April 2017 Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi i
Derginin Adı : Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi Derginin İngilizce Adı : Journal of Theory and Practice in Marketing Dergi Web Adresi Yayıncı Kuruluş Editör Editör Yardımcıları : http://betadergi.com/patu : Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. : Prof. Dr. Bayram Zafer ERDOĞAN : Arş. Gör. Mahmut Sami İŞLEK Arş. Gör. Semra DOĞAN ÇİFCİ Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi Nisan ve Ekim aylarında olmak üzere dergi yılda iki kez yayınlanan hakemli bir dergidir. Dergide yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir. Dergide yayınlanan yazılar kaynak gösterilmeksizin kısmen veya tamamen iktibas edilemez. Derginin elektronik versiyonuna http:// betadergi.com/patu adresinden ulaşılabilir. Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi Google Scholar Eurasian Scientific Journal Index SIS - Scientific Indexing Services Akademia Sosyal Bilimler İndeksinde (ASOS INDEX www.asosindex. com) Research Bible Academic Resource Index te indekslenmekte ve taranmaktadır. NOT: bu sayı Nisan 2017 tarihinde basılmıştır.
Danışma Kurulu Doğan Yaşar AYHAN - Başkent Üniversitesi Michael J. BAKER University of Strathclyde, Birleşik Krallık Michael BASIL - University of Lethbridge, Kanada Tamer ÇAVUŞGİL Georgia State University, ABD Fuat FIRAT University of Texas-Pan American, ABD Güliz GER-Bilkent Üniversitesi Uğur GÜLLÜLÜ - Atatürk Üniversitesi İsmail KAYA - İstanbul Üniversitesi Philip J. KITCHEN ESC Rennes, Fransa Charles PATTI University of Denver, ABD Selime SEZGİN Istanbul Bilgi Üniversitesi Necdet TİMUR Anadolu Üniversitesi Ömer TORLAK Rekabet Kurumu Hakem Listesi Serkan AKINCI Akdeniz Üniversitesi Şafak AKSOY Akdeniz Üniversitesi Ayşe AKYOL Trakya Üniversitesi Sanem ALKİBAY Gazi Üniversitesi Murat Hakan ALTINTAŞ Uludağ Üniversitesi Remzi ALTUNIŞIK Sakarya Üniversitesi Metin ARGAN Anadolu Üniversitesi Müge ARSLAN Marmara Üniversitesi Ş. Sinem ATAKAN Özyeğin Üniversitesi Canan AY Celal Bayar Üniversitesi Kenan AYDIN Yıldız Teknik Üniversitesi Hasan AYYILDIZ Karadeniz Teknik Üniversitesi Muazzez BABACAN Dokuz Eylül Üniversitesi Ahmet BARDAKÇI Pamukkale Üniversitesi Gülfidan BARIŞ Anadolu Üniversitesi Süleyman BARUTÇU Pamukkale Üniversitesi Selda BAŞARAN ALAGÖZ Necmettin Erbakan Üniversitesi Şebnem BURNAZ İstanbul Teknik Üniversitesi Burcu CANDAN Kocaeli Üniversitesi Emrah CENGİZ İstanbul Üniversitesi Güldem CERİT Dokuz Eylül Üniversitesi Serap ÇABUK Çukurova Üniversitesi
Uygulamalı Sentez Bir Sosyal Bilim Olarak Pazarlama Sertaç ÇİFCİ Abant İzzet Baysal Üniversitesi Nezahat EKİCİ - Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Aysel ERCİŞ Atatürk Üniversitesi Meltem ERDOĞAN Anadolu Üniversitesi Nezihe Figen ERSOY Anadolu Üniversitesi Zeliha ESER - Başkent Üniversitesi Ercan GEGEZ Marmara Üniversitesi Mustafa GÜLMEZ Akdeniz Üniversitesi Nazan GÜNAY Ege Üniversitesi Yusuf KARACA Afyon Kocatepe Üniversitesi Kurtuluş KARAMUSTAFA Erciyes Üniversitesi Elif KARAOSMANOĞLU İstanbul Teknik Üniversitesi Bahtışen KAVAK Hacettepe Üniversitesi Aydın KAYABAŞI - Dumlupınar Üniversitesi İbrahim KIRCOVA Yıldız Teknik Üniversitesi Halil Semih KİMZAN - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Akın KOÇAK Ankara Üniversitesi Cenk KOÇAŞ Sabancı Üniversitesi Hüseyin Sabri KURTULDU Karadeniz Teknik Üniversitesi Salih KUŞLUVAN İstanbul Medeniyet Üniversitesi Canan MADRAN Dokuz Eylül Üniversitesi Sima NART Sakarya Üniversitesi Aslıhan NASIR Boğaziçi Üniversitesi Süphan NASIR İstanbul Üniversitesi Meltem NURTANIŞ VELİOĞLU - Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Abdullah OKUMUŞ İstanbul Üniversitesi Mine OYMAN Anadolu Üniversitesi Murat ÖZ Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Fatma Zeynep ÖZATA - Anadolu Üniversitesi Erkan ÖZDEMİR Uludağ Üniversitesi Şuayip ÖZDEMİR Afyon Kocatepe Üniversitesi Alper ÖZER Ankara Üniversitesi Hicran ÖZGÜNER KILIÇ - Karabük Üniversitesi Behçet Yalın ÖZKARA - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Müjdat ÖZMEN Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sevgi Ayşe ÖZTÜRK Anadolu Üniversitesi Cihat POLAT Niğde Üniversitesi Hilmi Rafet YÜNCÜ - Anadolu Üniversitesi Ayşe ŞAHİN Mersin Üniversitesi iv
Bayram Zafer Erdoğan Semra Doğan Çifci Cilt 1 Sayı 1 Nisan 2015 Mustafa TANYERİ Dokuz Eylül Üniversitesi Muhammet Ali TİLTAY Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mehpare TOKAY ARGAN Bilecik Üniversitesi Cevat TOSUN Gazi Üniversitesi Nimet URAY İstanbul Teknik Üniversitesi Cevahir UZKURT T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ebru UZUNOĞLU İzmir Ekonomi Üniversitesi Kaan VARNALI Bilgi Üniversitesi Mehmet İsmail YAĞCI Mersin Üniversitesi Cengiz YILMAZ Orta Doğu Teknik Üniversitesi Nahit YILMAZ - Necmettin Erbakan Üniversitesi Hayrettin ZENGİN Sakarya Üniversitesi Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi v
Editör den Değerli Pazarlama Akademisyenleri ve Uygulamacıları, Üçüncü yılına girdiğimiz dergimiz sizlerin katkıları ile büyümeye ve gelişmeye devam ediyor. Pazarlama bilim dalında sağlam teorik temellere dayalı, uygulamaya yönelik akademik çalışmaların araştırmacılar ve uygulamacılar arasındaki etkileşime imkân sağlayacak şekilde pazarlama alanına özel akademik platformlarda paylaşılması amacıyla yayına başlayan Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi nin 2017 yılındaki ilk sayısı ile karşınızdayız. Her sayımızda pazarlama alanı ile ilgili nitelikli bilgi üretimine verilen katkının arttığını görmekteyiz. Sadece ulusal düzeyde değil uluslar arası düzeyde de bilgi üretimi sağlamak Pazarlama akademisi için önemlidir. Bunun bir göstergesi olarak bu sayımızda Türkçe ile eşit sayıda İngilizce çalışmanın olması bizleri umutlandırmaktadır. Bu sayımızdaki ilk çalışma; Role of Balance Theory on Celebrity Endorsement: Effect of Pre-Existing Attitudes başlıklı çalışmadır. Enis Yakut Reklamlarda ünlü kullanımının kanıtlanmış başarısı, birçok firmayı bu tarz reklamların aşırı şekilde kullanımına itmiştir fikrinden hareketle denge teorisinden faydalanılarak, var olan tutumların tüketici davranışları üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla üniversite öğrencileri üzerinde 2X2 gruplar arası faktöriyel desenli bir deney uygulanmıştır. Çalışma sonucunda, firma ve ünlü kişi hakkında var olan tutumların ikisinin de olumlu olduğu durumlarda, tüketicilerin reklamlara daha hoşnutlukla yaklaştıkları ortaya çıkmış olması hem ilginç çıktılar sunulması açısından ilgi çekicidir. Bu sayımızda yer alan ikinci makale Mustafa Bilgehan Kutlu ve Hakan Kağnıcıoğlu nun Algılanan Risk ve Tüketici Etnosentrizm Eğiliminin Yerli Marka Cep Telefonlarına Yönelik Tutum Üzerinde Etkisi başlıklı çalışmasıdır. Bu çalışma ile yazarlar; tüketicilerin yerli marka cep telefonlarından
Bayram Zafer Erdoğan Semra Doğan Çifci Cilt 1 Sayı 1 Nisan 2015 algıladıkları risk unsurları, tüketici etnosentrizm eğilimi ve yerli marka cep telefonlarına yönelik tutum inceleyerek tüketici etnosentrizm eğilimindeki artışın yerli marka cep telefonlarına yönelik tutumu olumlu etkilediği, buna karşın risk algısındaki artışın tutum üzerinde olumsuz etkisi olduğu sonucuna ulaşmaktadırlar. Üçüncü çalışma ise Mehpare Tokay Argan ve Metin Argan ın Prospectives on Attitudes, Thinking Styles And Fears Towards Blood Donation: A Research On Turkish Sample başlıklı makalesidir. Kan bağışıyla ilgili davranışlar, düşünce biçimleri ve korkularla ilgili boyutların incelendiği çalışmada kan bağış davranışıyla ilgili olarak; yetkinlikler, kan bağışına yönelik tutumlar, öznel normlar, sorumluluk ve din şeklinde isimlendirilen beş faktör ortaya konulmuştur. Bu sayıda yer alan dördünce ve son çalışma ise Ömer Torlak ve Behçet Yalın Özkara nın Sebepli Eylem Teorisi Bağlamında, Kişilik Özelliklerinin İnternet Üzerinden Satın Alma Davranışı Üzerindeki Rolü başlıklı makalesidir. Çalışmada kişilik özelliklerinin ılımlaştırıcı (moderator) etkileri, internetten satın almaya yönelik tutum, niyet ve davranış bağlamında, sebepli eylem teorisi çerçevesinde incelenmiş ve araştırma sonunda, dışa dönüklük ve açıklık kişilik özelliklerinin, internetten ürün satın almaya ilişkin tutumun alt boyutlardan, zamandan tasarruf ile niyet arasındaki ilişkinin gücü üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğuna işaret eden sonuçlara ulaşılmıştır. Uzun yıllar boyu Pazarlama akademisine ve uygulamasına katkı vermesini umduğumuz dergimizin 2017-Nisan sayısını tamamlamış olmanın büyük mutluluğunu yaşamakla birlikte ilk sayımız ile beraber bu sayıda paylaşmış oldukları çalışmalarıyla değerli desteklerini bizlerden esirgemeyen akademisyen ve araştırmacılarımıza teşekkürlerimizi sunuyoruz. Bu sayımızda yer bulan çalışmaların değerlendirilmesi sürecinde önemli katkıları olan hakemlerimize ayrıca teşekkür ediyoruz. Dergimizin gerek dijital ortamda gerekse basılı hale gelmesinde her türlü desteği ve altyapıyı sunan Beta Yayınları da bizlerin nezdinde özel bir teşekkürü hak ediyor. Umuyor ve diliyoruz dergimiz amaçlarımız doğrultusunda akademi ve uygulama sahasına katkı sunacak ve sizlerin desteği ile devam Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi vii
Uygulamalı Sentez Bir Sosyal Bilim Olarak Pazarlama eden sayılarda da sunmaya devam edecektir. Bu amaca katkı sunacak tüm çalışmaları beklediğimizi de belirterek süreçte emeği geçen herkese tekrar teşekkür ediyoruz. Sağlıcakla Prof. Dr. B. Zafer ERDOĞAN Editör viii
İçindekiler Role of Balance Theory on Celebrity Endorsement: Effect of Pre-Existing Attitudes Denge Teorisinin Reklamlarda Ünlü Kişi Kullanımındaki Rolü: Var Olan Tutumların Etkisi Enis Yakut...1 Algılanan Risk Ve Tüketici Etnosentrizm Eğiliminin Yerli Marka Cep Telefonlarına Yönelik Tutum Üzerinde Etkisi Influence of Perceived Risk and Consumer Ethnocentric Tendency on Attitudes Towards Domestic Mobile Phone Brands Mustafa Bilgehan Kutlu, Hakan Kağnıcıoğlu...23 Prospectives on Attitudes, Thinking Styles And Fears Towards Blood Donation: A Research on Turkish Sample Kan Bağışına Yönelik Muhtemel Tutumlar, Düşünme Biçimleri ve Korkular: Türk Örneklemi Üzerinde Bir Araştırma Mehpare Tokay Argan, Metin Argan...55 Sebepli Eylem Teorisi Bağlamında, Kişilik Özelliklerinin İnternet Üzerinden Satın Alma Davranışı Üzerindeki Rolü The Role of the Personal Traits on Internet Shopping in the Context of Reasoned Action Theory Ömer Torlak, Behçet Yalın Özkara...77