MAKİNA MÜHENDİSLİĞİNE GİRİȘ 1-HAFTA BİR MESLEK OLARAK MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ. MÜHENDİS VE MÜHENDİSLİĞİN TANIMI DERS AMACI Mühendislik Mesleğini ve Etiğini Tanıtma Mühendislik problemlerinin çözüm yaklașımının verilmesi Temel mühendislik konularını öğretme Takım halinde çalıșma yeteneğini geliștirme 1
DERS İÇERİĞİ Makina mühendisliğinin tarihçesi, ilgi alanları ve diğer mühendislik disiplinleriyle olan ilișkileri. Alt dalları, tasarım, malzeme, mekanik ve ısıl birimler. Yeni teknolojiler ve makine mühendisliğinin gelișimindeki eğilimler. Mühendislik Etiği, Girișimcilik ve Özgüven duygusu ile makine mühendislerinin toplumsal sorunlarının çözümüne katkısı. DERS İÇERİĞİ Makina mühendisliğinin bașlıca uygulama alanları. Profesyonel yaklașım ve meslek ahlakı. Makina mühendisinin teknik ve hukuki sorumlulukları. Mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçlarının iș hukuku ve iș güvenliği açısından irdelenmesi. Meslek kurulușları. Fabrika gezileriyle destekli, mühendislik ve endüstriyel uygulama örnekleri. 2
DERS KONULARI 1- Bir Meslek Olarak Makina Mühendisliği. Mühendis ve Mühendisliğin tanımı 2- Enerji ve Makina. Boyutlar, Birimler ve Hata 3- Birim analizi yapılması, birim dönüșümlerinin anlatılması ve ilgili uygulamalar 4- Ölçme ve kontrol konularının tarifi, kullanılan ölçü aletlerinin tanıtılması DERS KONULARI 5- Boyut ölçme aletleri olarak kumpas, mikrometre ve komparatörün, kontrol aletleri olarak mastarların tanıtılması. Kumpas ve mikrometre ile ölçü okuma uygulamaları yapılması. 6-Bağlama elemanları, Kaynak bağlantıları, Lehim bağlantıları, Yapıștırma bağlantıları, Civata bağlantıları 3
DERS KONULARI 7- Mesleki ve Etik sorumluluk anlayıșına sahip olmanın anlatılması 8-Ulusal ve uluslarası standart ve kalite kurulușlarının tanıtılması. Standart ve Kalitenin tanımı. 9-Öğrencilerin Girișimci ve Özgüven sahibi olmalarının anlatılması 10-Mühendislik hizmetinin ulusal ve küresel boyutları hakkında bilgi sahibi yapılması DERS KONULARI 11-Isı Bilimleri ve Makina Dinamiği 12-Ülkemizdeki mühendislik uygulamaları üzerine örneklemeler semineri 13-Bir sanayi kurulușunun ziyaret edilerek, mühendislik uygulamalarının yerinde gözlemlenmesi 4
DERS KİTABI MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİȘ Fatih C. BABALIK Kadir Çavdar Dora Basım Yayın Ltd.Ști. DERS DEĞERLENDİRME 5
MÜHENDİS???? MÜHENDİS???? 6
MÜHENDİSİN TANIMI Mühendis, dar anlamda geometriyi kullanan demektir. Geniș anlamda ise insan yașantısını daha iyiye götürmek için doğa verilerinden (ırmaklar, rüzgar, güneș, hava, kömür vs.) matematik aracılığıyla yararlanan kișiye mühendis denir. MÜHENDİSİN TANIMI Örnek: Doğada ırmaklar akıp durmaktadır. Arazinin uygun bir yerinde bu ırmaklar baraj olarak değerlendirilebilir. Mühendis; Irmağın saniyede akıttığı su miktarına Akıș engellendiği an doğacak basınca Bu basınca dayanacak gövde boyutlarına Bu harcamalara gidecek para ile elde edilecek kârı, zamana bölerek ekonomik bir iș olup olmadığına karar verir. 7
MÜHENDİSİN TANIMI Fizikçiler, kimyacılar, matematikçiler genel anlamda temel bilimciler doğa verilerini keșfeder ve onların yasalarını çıkartırlar. (Örnek: F = m.a yerçekimi kanunu gibi) Mühendisler ise çıkartılan bu formülleri uygulamaya sokarlar. Böylece insan yașamını kolaylaștırmaya yönelik çalıșırlar. Hata yapmamak için de matematiği kullanırlar. MÜHENDİSİN TANIMI Bir toplumda mühendislik düșüncesi (zekası) ne kadar yaygın olursa o toplum refahı daha çabuk yakalayacağı unutulamamalıdır. Kısacası mühendis, bilimi uygulamaya çeviren kișidir. Her dalla ilgili mühendis olacağından bizim ilgi alanımız makine mühendisliğidir. 8
MÜHENDİSLİK Mühendislik; Bilimsel yöntemleri kullanma, Teoriği ve pratiği birleștirme, Toplumun ihtiyaçlarını karșılama, Yaklașık hesabın ustaca kullanılması, Zaman ve maliyeti en iyi hesaplama, MÜHENDİSLİK ETİĞİ Toplumun değer yargıları ve genel ahlak kurallarına uyulmalıdır. Bazı özel prensipler; Mühendisliği anlatmalı, Halk sağlığı ve güvenliğine dikkat etmeli, Dürüst olmalı, Kendini herkese anlatabilmeli, Güvenilir olmalı, 9
MÜHENDİSLİK ETİĞİ Haklının yanında olmalı, Alçakgönüllü olmalı, İș yerinde sorumluluk almalı, İș yerindeki arkadașlarının bașarısızlıklarını fırsat olarak görmemeli MÜHENDİSLİK İȘLEVLERİ Araștırma yapma Yöneticilik 10
MÜHENDİSLİK İȘLEVLERİ Görevler ve kapsamları; 1-Araștırma: Gerçekçi sorun ve ihtiyaçların saptanması ve tanımlanması. Diğer görevler için bilgi sağlama ve bilinen bilgilerin geliștirilmesi, mühendislik olaylarının açıklanması ve ilgili verilerin derlenmesi 2- Geliștirme: Bilinen temel bilgilerin teknolojik alanlara uygulanması ve uygulamaların geliștirilmesi, sorunların saptanıp çözülmesi. MÜHENDİSLİK İȘLEVLERİ Görevler ve kapsamları; 3- Tasarım: Teknolojik ihtiyaçların saptanması ve çözüm seçeneklerinin ortaya konması, en iyi çözümün seçimi, seçilen çözümün imalat için ayrıntılı șekilde açıklanması ve sunumu. 4- İmalat: Tasarımların fiziksel olarak gerçekleștirilmesi, kalite ve maliyetin kontrolü İșletme ve deney Bakım-Servis 11
MÜHENDİSLİK İȘLEVLERİ Görevler ve kapsamları; 5-İșletme ve deney: Fabrika, istem ve tezgah planlamaları, kurulmaları ve çalıștırılmaları, denemeler, ömür ve performansın saptanması. 6-Bakım-Servis: Ürün bakımı, tamiri, veri toplama ve değerlendirme. MÜHENDİSLİK İȘLEVLERİ Görevler ve kapsamları; 7-Pazarlama: Müșteri bulma, ürün tanıtımı ve değerlendirme 8-Yöneticilik: Genel mühendislik hizmetlerinde onay ve danıșmanlık ișlemleri. 9-Eğitim: Genel ve özel mühendislik konularında yayın yapma, ders ve seminerler verme. 12
Mühendislik tarihi Bilim devrimi öncesi: İlk çağ mucitlerinden Leonardo Da Vinci ye kadar geçen dönem Endüstri devrimi ve öncesi dönem:16.yy sonundan 19. yy kadar geçen becerikli sanatkarların ardından modern bilimi kullanan uzmanlara ulașılan dönem İkinci sanayi devrimi: İkinci dünya savașına kadar geçen süre, (kimya, elektrik ve elektronik) Bilișim devrimi: Günümüze ulașan bilgisayar dönemi MÜHENDİSLİK DALLARI Mühendislik dalları altı ana üst grupta değerlendirilir. 1. Uçak/uzay mühendisliği 2. Kimya mühendisliği 3. İnșaat mühendisliği 4. Elektrik mühendisliği 5. Bilgisayar mühendisliği 6. Makine mühendisliği 13
MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ Makine mühendisliği, temel fizik prensipleri ve malzeme teknolojileri kullanarak mekanik sistemlerin tasarım, analiz, imalat ve bakımı ile ilgili çalıșmalar yapan ve fiziksel olay ve durumları matematiksel olarak modellemek suretiyle problemlere analitik çözümler sunabilen mühendislik disiplinidir. MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ Mühendislik faaliyetlerinin en eskisi ve en geniș mühendislik alanı olan makine mühendisliği, makineler, enerji ve imalat yöntemleri ile ilgilenir. Makine mühendisleri takım tezgahlarının yanı sıra endüstrinin tüm dalları için makineler ve donanımlar tasarlar ve imal ederler. 14
MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ Türbinler, baskı presleri, hafriyat makineleri, besin ișleyiciler, iklimlendirme ve soğutma sistemleri, yapay kalpler ve uzuvlar, uçaklar, dizel lokomotifler, otomobiller, kamyonlar, kitle ulașım araçları için motorlar vb. Makine mühendisi, çalıștığı kurumun yapısına göre, mekanik sistemlerin, gaz ve buhar tribünlerinin, vidalı veya pistonlu kompresörlerin, nükleer reaktörlerin, içten yanmalı motorların, soğutma, ısıtma, havalandırma sistemlerinin tasarımını yapar, geliștirir. MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ Enerji konusundaki uzmanlık alanında, makine mühendisleri, elektrik jeneratörlerini tahrik edecek hidrolik türbinlerin ve buhar gücü olușturacak kazanlar, motorlar, türbinler ve pompaların tasarımı, üretimi ve çalıștırılmasıyla ilgilenirler. Enerji santralleri tasarlarlar, çalıștırırlar ve yakıtların ekonomik yanması, ısı enerjisinin mekanik güçe dönüștürülmesi ve bu gücün yararlı ișler yapmak için kullanılması ile ilgilenirler. 15
MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ Isıtma, havalandırma ve iklimlendirme alanında, makine mühendisleri; evler, ișyerleri, ticaret binaları ve endüstriyel tesislerde kontrollü sıcaklık ve nem koșulları sağlarlar. Besinlerin soğuk tutulması, soğuk depolama ve buz üretim tesisleri için gerekli donanım ve sistemleri geliștirirler. Makine mühendisleri ayrıca yolcu, savaș ve yük gemilerinde makineler tasarımında, otomotiv endüstrisinde otomobiller, kamyonlar ve otobüsler tasarımında ve üretiminde ve hava-uzay endüstrisinde yeni uçak ve uzay araçlarının tasarımında çalıșmaktadırlar. 16