GİRİŞ Aktif İstihdam Tedbirleri Hibe Programı kapsamında Antakya Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yürütülen, Mustafa Kemal Üniversitesi nin ortağı olduğu Projenin amacı Hatay İlinde yaşamakta olan 18-55 yaş arası Lise, meslek okulları ve üniversitelerden mezun ya da yeni mezun olacak kişilerin; KOBİ lerin ihtiyaç duyduğu konularda eğitimlere tabi tutulması daha sonra KOBİ ler tarafından istihdam edilmelerinin sağlanması ve KOBİ Personeli Sürekli Eğitim sistemi kurmaktır. KOBİ Personel Destek Merkezi Projesi kapsamında yapılacak olan Kariyer Günlerinde işsiz gençlere dağıtılmak üzere Meslek Rehberi hazırlanmıştır. Meslek rehberinin hazırlanmasındaki amaç, öğrencilerin ve işsiz gençlerin meslek seçimlerinde yardımcı olabilmektir. Hazırlanan rehberde, genelde tercih edilen meslek dallarının yanı sıra özellikle Hatay İli nde en çok ihtiyaç duyulan meslek gruplarının tanıtımına yer verilmiştir. Her mesleğin öncelikle tanımı yapılmıştır. Meslekte Ne gibi görevlerde bulunulacağı, kullanılacak alet ve malzemeler, mesleğin gerektirdiği özellikler, çalışma ortamı ve koşulları, çalışma alanları ve iş bulma olanakları, meslek eğitiminin verildiği yerler, meslek eğitimine giriş koşulları, eğitim süresi ve içeriği, meslekte ilerleme hakkında bilgiler verilmiştir.
DERLEYEN Zuhal ÖZCAN ATSO AR GE Personeli
ALT YAPI TEKNİSYENİ MESLEK REHBERİ Bina, köprü, baraj, yol, sulama kanalları, kanalizasyon vb. inşaatların, sağlam temellerle inşa edilmesi için, inşaat işçileri, ve ustalarla birlikte çalışan, inşaat teknikeri ve inşaat mühendisi ile işçiler arasında görev yapan kişidir GÖREVLER - Değişik ölçme tekniklerini kullanarak zeminin (toprağın) yapıya uygunluğunu tespit etmede mühendise ve teknikere yardım eder, - Ölçüm sonucunda ortaya çıkan bulguları raporlaştırarak inşaat mühendisine verir, - Yol yapımında asfaltın hazırlanması, yolun doldurulması ve korunması çalışmalarında bulunur, - Kullanılacak malzemenin cinsini, miktarını hesaplar ve kullanım sonunda kontrol ederek kontrol mühendisine yardımcı olur, - Betonun çekme ve basıncını ölçerek kıvamını ve su miktarını belirler. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER - Zemin ölçme araçları, - Her tür inşaat malzeme ve aletleri, - Çizelgeler, formlar, defterler vb. MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Alt yapı teknisyeni olmak isteyenlerin; - El ve gözü uyumlu kullanabilen, - Ayrıntılarla uğraşmaktan zevk alan, - Sabırlı ve titiz, - Ekip çalışmasından hoşlanan, - Sorumluluk sahibi, - Sağlığı her türlü iklim koşullarında çalışmaya uygun kimseler olması gerekmektedir. Alt yapı teknisyenleri, çoğunlukla açık havada, şantiyede çalışırlar. Zaman zaman da büroda görev yaparlar. Çalışırken mühendisler, teknikerler, ustalar ve işçilerle iletişim halindedir. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Alt yapı Teknisyenlerinin çalışma alanları oldukça geniştir. İnşaat bölümünün her dalında çalışabilirler. Devlet Su İşleri, Bayındırlık, Köy Hizmetleri, Karayolları, İller Bankası, 1
belediyeler ile özel sektöre ait inşaat projelerinde iş bulma olanakları mevcuttur. Ancak, ülkemizde alt yapı bölümünden mezun olanların ancak %30 unun kendi mesleklerinde çalıştıkları görülmektedir. MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Mesleğin eğitimi aşağıdaki teknik liselerin ve Anadolu meslek liselerinin Alt Yapı Bölümleri nde verilmektedir. Teknik Liselere girebilmek için; - İlköğretim okulu mezunu olmak, - Endüstri meslek lisesine devam ederek 1. sınıfta belli derslerden Teknik Lise Yönetmeliği nde belirlenen başarı ortalamasını sağlamak. - Anadolu Meslek Liselerine girebilmek için ise Orta Öğretim Kurumları Öğrenci seçme ve Yerleştirme sınavını kazanmak gerekmektedir. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ İlköğretim üzerine öğretim veren teknik liselerin öğretim süresi 4 yıldır. Teknik Liselerin Altyapı Bölümlerinde öğrencilere; Genel Kültür derslerinin yanı sıra; Meslek dersleri de okutulmaktadır. MESLEKTE İLERLEME Meslek liselerinin Altyapı bölümünden mezun olanlar Harita Kadastro, İnşaat, Jeoteknik teknikerliği, Maden, Mermer teknolojisi, Mermercilik,Raylı Sistemler teknolojisi, Restorasyon, Restorasyon ve Konservasyon, Sulama teknolojisi,tarımsal sulama yönetimi, ön lisans proğramlarına istenilen şartları taşımaları durumunda sınavsız olarak yerleştirilebilirler. Ayrıca Öğrenci Seçme Sınavına (ÖSS) girip Yapı Öğretmenliği proğramını tercih ettiklerinde ek puanlar da katılacaktır.... AŞÇI Günlük olarak hazırlanması gereken yiyecekleri, belli bir plan içinde bilgi ve becerisini kullanarak, temizlik kurallarına uygun olarak servise hazır hale getiren kişidir. GÖREVLER - Yemeklerin hazırlanışı sırasında gerekli malzemenin tamam ve taze olup olmadığını kontrol eder, - Yapılacak yemek için gerekli malzemenin nasıl hazırlanacağını aşçı yardımcısına tarif eder, - Malzemeyi tarife uygun olarak tencereye veya karavanaya koyar, - Yemeği cinsine göre (zeytinyağlı, etli vb.) pişirmek üzere havagazı fırınına veya elektrikli ocağa yerleştirir, 2
- Yemek pişince hava frikoya bırakır, bekletir, (sıcak servis yapılması gereken yemekleri sıcak sulu kazana koyar.) - Mutfaktaki alakart listesinde olan yemekleri hazırlar ve gerekirse süsler, - Gerektiğinde bizzat yemeği tabağa yerleştirerek servise hazırlar, - Mutfağın, kullanılan araç ve gereçlerin bakım ve temizliğini yapar veya - yaptırır. NOT: Büyük mutfaklarda çalışan aşçılar bir alanda uzmanlaşmışlardır. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER - Her türlü mutfak araç ve gereci (bıçak, tencere, karavana, mikser vb.), - Havagazı fırını, elektrikli fırın, ızgara, fritöz, - Hamur yoğurma makinesi, sebze doğrama makinesi, ekmek kesme makinesi, salam ve kıyma makinesi, buharlı istim (sebze, et pişirirken), dondurma makinesi gibi aletler kullanır. MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Aşçı olmak isteyenlerin; - Yiyecekle ilgili konulara ilgi duyan, - Bedence güçlü ve sağlıklı, - Tat ve koku alma duyumları gelişmiş, - Temiz, titiz, sorumlu, - Bir işi planlama ve uygulama yeteneğine sahip, - Eli çabuk, hızlı hareket edebilen kimseler olmaları gerekir. Yaratıcı olanlar mesleklerinde başarılı olup, ilerleme olanağı bulabilirler. Mutfağı yönetebilecek disiplin anlayışına sahip olmalıdırlar. Aşçılar mutfaklarda görev yaparlar. Çalışma ortamı sıcak ve nemlidir. İş başında aşçılık mesleğinin gerektirdiği özel kıyafeti giyerler. Aşçılar birinci derecede malzeme ve aletlerle ilgilidirler. Zaman zaman işverenle, aşçıbaşı veya aşçı yamakları ile iletişim kurarlar. Çalışırken dikkatli davranmazlarsa yanma tehlikesiyle karşılaşabilirler. İş genellikle gündüz yapılır ama günlük yemek listesinin hazırlanması ve gerekli planlamanın yapılması gece çalışmayı gerektirebilir. Turizm bölgelerinde çalışanlar için mevsimlik çalışma söz konusu olabilir. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Günümüzde aşçılar çok değişik kuruluş ve kurum mutfaklarında görev yapabilmektedirler. Okul mutfağı, hastane mutfakları, fabrika mutfağı, ordu mutfağı, işyeri mutfağı, yemek fabrikaları mutfağı, otel mutfağı, restoran mutfağı, gemi mutfağı, uçak mutfağı, tren mutfağı, otobüs mutfağında da mutfak personeli çalışabilmektedir. Kendi bilgi ve becerileri yeterli olduğu sürece bu meslekte işsizlik probleminin yaşanma ihtimali düşüktür. Çeşitli yollarla iş bulma imkanlarına sahiptirler. Kendi çabalarıyla kurum ve kuruluşlara ulaşarak, gazete, dergi vb. yayınlar aracılığıyla, meslektaşları yardımıyla, mesleki eğitim öğretim kurumları aracılığıyla ve Türkiye İş Kurumu yardımıyla iş bulma imkanlarına sahiptirler. 3
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Bu mesleğin eğitimi; - Yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir. Ayrıca; - Anadolu kız meslek/anadolu meslek liseleri, kız meslek/meslek liseleri ile çok programlı liselerin Ağırlama ve Gıda Teknolojisi alanı Mutfak Hizmetleri dalında, ayrıca pratik kız sanat okullarında ve kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde, - Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin Mutfak bölümlerinde, - Turizm Bakanlığına bağlı turizm eğitim merkezlerinde, - Halk Eğitim Merkezlerinde, - Özel Turizm Meslek Kurslarında da mesleğin eğitimi verilmektedir. Turizm Bakanlığına bağlı Turizm Eğitim Merkezlerinde aşçılık eğitimi verilmektedir. - Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek liselerinin mutfak bölümüne ve Anadolu meslek/anadolu kız meslek liseleri Ağırlama ve Gıda Teknolojisi alanına girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak ve Orta Öğrenim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavında başarılı olmak, - Kız Meslek/meslek liseleri ve çok programlı liselerin Ağırlama ve Gıda Teknolojisi alanına girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak, - Pratik Kız Sanat okullarında öğrenim görmek için ilköğretim çağı dışında olmak, kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde öğrenim görmek için ise ilköğretim okulu mezunu olmak gerekmektedir. - Turizm Bakanlığına bağlı Turizm Eğitim Merkezlerinde eğitime 16-22 yaşları arasında en az ilköğretim okulu mezunu olanlar, yazılı sınav ve mülakatla kabul edilirler. Eğitim ücretsizdir. - Özel turizm meslek kurslarında eğitime 16-25 yaş arasındaki en az ilkokul mezunu olanlar alınır. Eğitim ücretlidir. Büyük illerde ve turizmciliğin gelişmiş olduğu yörelerde çok sayıda özel kurs bulmak mümkündür. Çıraklık eğitimine başlayabilmek için; - En az ilköğretim okulu mezunu olmak, - 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir. - Bünyesi ve sağlık durumu, gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak, - Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gereklidir. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ Eğitim teorik ve uygulamalı (restoranlarda, otel ve tatil köylerinin mutfaklarında vb. yerlerde) olarak verilir, genelde teorik ve uygulamalı eğitim süreleri eşittir. Eğitim, EKİM- MART aylarında okulda teorik, NİSAN- EYLÜL aylarında işletmelerde uygulamalı olarak gerçekleşmektedir. - Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri, Anadolu Meslek/Anadolu Kız Meslek liselerinde 4 yıl (1 yıl Yabancı Dil hazırlık). - Kız meslek liseleri ile çok programlı liselerde 3 yıl, - Kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde 2 yıl sürelidir. 4
- Mesleki eğitim merkezlerinde bu mesleğin eğitimi 3 yıldır. - Özel turizm meslek kurslarında eğitim süresi 5-6 ay arasında değişmektedir. - Turizm Bakanlığına bağlı turizm eğitim merkezlerinde eğitim süresi 7 aydır. MESLEKTE İLERLEME - Aşçılar çalıştıkları işyerinde özellikle turistik mutfaklarda, soğukçu, sıcakçı, pastacı, ızgaracı gibi alanlarda uzmanlaşabilir. - Meslek deneyimine bağlı olarak kişi çalıştığı yerde Aşçıbaşı olarak görev alabilir. - Ustalık eğitimine katılan kalfalar 3 yıl, eğitime katılmayanlar ise 5 yıl sonra (çalıştıklarını SSK veya Bağ- Kur primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık sınavına girebilmektedirler. Ustalık belgesine sahip kişiler usta öğreticilik kurslarına katılarak Usta Öğretici unvanı alabilirler. - Meslek liselerinin Aşçılık bölümünden mezun olanlar istedikleri takdirde, bitirdikleri alan, kol ve bölümlerinin devamı niteliğinde veya buna en yakın programların uygulandığı meslek yüksekokullarına istenilen şartları taşımaları durumunda sınavsız olarak yerleştirileceklerdir. AYAKKABI TEKNİSYENİ Teknolojik gelişmelere ve modaya uygun olarak çeşitli malzemelerden (doğal deri, suni deri, kadife, keten vb. ) ayakkabının belirli modellerini geliştiren, kalıplarını hazırlayan ve üretimin diğer aşamalarını düzenleyerek üretimde bulunan kişidir. GÖREVLER - Değişik yaş ve cinsiyetteki kişiler için model belirleyerek kalıp çıkarır, - Üretilecek ayakkabıya uygun malzemeyi seçer, (deri, keten, kadife vb.) - Kullanılacak malzemeyi, astarını keser, malzemeyi ve astarı birbirine diker, - Sayayı kalıba monte eder, dikiş kanalı açar, ökçeleri yapar, takar, - Gerekli boya işinden sonra ayakkabıyı kalıptan çıkararak bağ ve tokasını takar, - Üretim sırasındaki işin kalitesini denetler. Bir ayakkabı fabrikasında çalışan teknisyen bu aşamaların birinde çalışarak ustalaşabilir. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER - Doğal deri, suni deri, kadife, keten vb., - Yapıştırıcılar ve boya maddeleri, - Kesim bıçağı, masat, aksesuarlar, - Makas, dikiş iğnesi, sayacı bıçağı, freze bıçağı, zımparalar, ön monta, arka monta, - Tablalı ve sütunlu saya makinesi, zımparalı freze makinesi, kalıp çıkartma makinesi, gerdirme makinesi, - Kesim presi, taban yapıştırma presi (havle), - Çekiç, örs, danalya (pense), falçata (bıçak), limaki (eğe), kerpeten, kanca, fora kaşığı, - Kıvırma ve yapıştırma makinesi, ön ve arka monta makinesi, şoklama makinesi, kapsül basma, şerit kesme ve kıvırma, ökçe çakma, buharlı fırın, pistorizma, fort ve bombe takma makineleri, mekanik ve otomatik pantograt veya CAD-CAM, buhar makinesi, ütü makinesi (finisaj için). 5
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Ayakkabı teknisyeni olmak isteyenlerin; - El ve parmaklarında herhangi bir özürü olmayan, el ve parmaklarını eşgüdümle kullanabilen, - Yeniliklere ilgi duyan, - Şekil ilişkilerini görebilen, - Renk ve şekil algılama yeteneği gelişmiş, - Göz, el ve ayaklarına aynı anda dikkatli ve uyumlu kullanabilen, - Toz, gürültü ve kimyasal madde kokularına alerjisi olmayan, - Yaratıcı, kimseler olmaları gerekir. Ayakkabı teknisyenleri, genellikle ayakkabı üreten fabrika ve atölyelerde, kapalı ortamlarda çalışırlar. Ortam gürültülü, kimyasal madde ve rahatsız edici koku içerir. Kullanılan kimyasal maddeler ve ortam akciğer rahatsızlıkları (astım, bronşit vb.), sağırlık ve cilt hastalıklarına neden olabilir. Çalışırken yöneticilerle, işçilerle ve meslektaşlarıyla iletişim halindedirler. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Bu meslekte çalışma alanları; küçük ayakkabı atölyeleri ile ayakkabı fabrikalarıdır. Bunun yanında kişi kendi işyerini de açabilir. Sektörde modern araç ve gereçlerin kullanılması eleman ihtiyacını azaltmaktadır. Ancak yetişmiş nitelikli meslek mensupları her zaman iş bulabilmektedirler. Yeterli sermaye ve deneyime sahip meslek mensupları kendi işyerlerini açabilirler. MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Mesleğin eğitimi, Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı endüstri meslek liselerinin ayakkabıcılık bölümünde ayrıca Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı Anadolu Meslek ve Kız Meslek Liselerinin ayakkabı teknolojisi alanının ayakkabı üretimi ve Ayakkabı Tasarımı dallarında bu mesleğin eğitimi verilmektedir. - Anadolu Meslek Liselerinde öğrenim görmek için ortaöğretim kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavını kazanmak, - Kız Meslek Liselerinde, endüstri meslek liselerinde mesleğin eğitimini alabilmek için ise ilköğretim okul mezunu olmak ve okulca belirlenen giriş koşullarına uygun olmak gerekmektedir. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ Mesleğin eğitim süresi Anadolu Meslek Liselerinde 1 yıl İngilizce hazırlık olmak üzere 4 yıl, Kız Meslek ve Endüstri Meslek Liselerinde ise 3 yıldır. Son sınıf öğrencileri 3 gün işletmede, 2 gün okulda eğitim görmektedirler. 6
Öğrenciler eğitim süresince genel kültür derslerinin yanında temel sanat eğitimi, insan ilişkileri ve iletişim, araştırma teknikleri, girişimcilik, bilgisayar, ayakkabı endüstrisi, model etüdleri, deri teknolojisi, ayakkabı üretim teknolojisi, bilgisayarlı ayakkabı tasarımı, model ve ıstampa çıkarma, ayakkabı üretim planlama, moda ve ayakkabı, estetik dersleri almaktadırlar. MESLEKTE İLERLEME - İşletmelerde işe başlayanlar belirli bir deneyimden sonra, işletmenin büyüklüğüne ve yapısına göre bant şefi, modelist, kalite kontrol şefi ve üretim müdürü gibi görevlere gelebilirler. - Meslek liselerinin ayakkabıcılık bölümünden mezun olanlar, Deri İşleme Teknolojisi, Dericilik ve Deri Teknolojisi ön lisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken koşullara sahip oldukları takdirde yerleştirilebilirler. AYAKKABI YAPIMCISI Doğal deri, suni deri, kadife, keten, naylon vb. malzemelerden belirli bir modele göre standart veya sipariş ayakkabı üreten kişidir. GÖREVLER - Sağ ve sol ayak ölçülerini alarak, ölçülere uygun kalıplar hazırlar, - Doğal, yapay deri veya kumaştan ayakkabının sayası (saya, ayağı saran üst parça) ve astarını uygun bir biçimde keser, - Kestiği parçalara tıraşlama, yakma, kıvırma, yapıştırma işlemini yaparak, sayayı oluşturan parça ile astarı birbirine diker, - Kalıbın altına taban (kullanıldıkça yıpranan alt parça) astarını çiviyle veya zımbayla tutturur, - Parçaların eklenmesiyle oluşan sayayı kalıbın üzerine takar, köseleyi kalıba sabitlenmiş sayanın altına tutturur, dikiş kanalı (herama) açar ve ökçeleri yapar, takar, - Fora, mekval, potuma ve gazuma dikişlerini yapar, - Gerekli boya ve vernikleme işleminden sonra ayakkabıyı kalıptan çıkararak içine topuk ve taban yastığını yerleştirir, - Bağ ve toka gibi aksesuarları takar. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER Saya, fora, zımparalı freze, kalıp yapma, gerdirme (rezistanslı) makineleri, kesim presi, taban yapıştırma presi (havle), çekiç, örs, tanalya (pense) falçata (bıçak), limati (eğe), kerpeten, kanca, fora kaşığı, doğal deriler, suni deri, tekstil, PVC, termoplastik, çivi, ip, ökçeler, yapıştırıcılar ve boya maddeleri, kesim bıçağı, masat, aksesuarlar, makas, dikiş iğnesi, sayacı bıçağı, freze bıçağı, zımparalar, ütü kaşığı, fırça. MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Ayakkabı yapımcısı olmak isteyenlerin; - El ve parmaklarında herhangi bir özrü olmayan, ellerini ustalıkla kullanabilen ve el becerisine sahip olan, 7
- Şekilleri zihninde canlandırabilen, - Nesnelerle çalışmaktan hoşlanan, - Göz, el ve ayaklarını aynı anda, dikkatli bir şekilde ve uyumlu olarak kullanabilen, - Toza ve kimyasal madde kokularına alerjisi olmayan kimseler olmaları gerekir. Ayrıca; yaratıcılık, meslekte ilerlemeyi kolaylaştıran bir özelliktir. Ayakkabıcılar, ayakkabı üreten fabrika ve atölyelerde çalışırlar. Çalışma ortamı; kimyasal madde ve rahatsız edici koku içerir. Ayrıca kapalı, havasız ve kısmen gürültülüdür. Kullanılan kimyasal maddeler, sağlığı bozucu durumlara neden olabilir. Çalışma ortamında; sayacı, dikişçi ve kesicilerle işbirliği halindedir. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Bu meslekte çalışma alanları; küçük ayakkabı atölyeleri, ayakkabı fabrikalarıdır. Kişi kendi işyerini açabilir. Meslekte genellikle erkek eleman çalıştırılması söz konusudur. Ayakkabıcılık mesleğinde, üretimin %80 ine yakın bir bölümü ilkel ya da çok geri teknoloji ile yapılmaktadır. Bu durum sektörde daha çok emek yoğun işgücünün çalışması sonucunu doğurmuştur. Hızla gelişen teknoloji bu sektörü de etkilemekte ve üretim de yeni teknolojilerin kullanımını zorunlu kılmaktadır. Yapılacak seri üretimler ve kullanılacak modern makineler neticesinde günümüzde sektörde çalışan elemanların işsiz kalmaları söz konusu olabilir. Bütün bunların yanında gelecekte bu meslekte yetişmiş ve modern araç ve gereçleri kullanabilecek elemanlara ihtiyaç olacaktır. Bu niteliklere sahip meslek elemanlarının işsiz kalmaları söz konusu olmayacaktır. Ayrıca yeterli sermaye ve deneyime sahip meslek elemanları kendi işyerlerini açabilirler. MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Mesleğin eğitimi, mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir. Yeterli sayıda çırak müracaatı olması durumunda, tüm mesleki eğitim merkezlerinde ayakkabı yapımcılığına yönelik eğitim programları düzenlenmektedir. Ayrıca; Endüstri Meslek Liselerinin Ayakkabıcılık bölümlerinde teknisyenlik düzeyinde mesleğin eğitimi verilmektedir. Çıraklık eğitimine başlayabilmek için; - En az ilköğretim okulu mezunu olmak, - 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir. - Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak, - Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gereklidir. - Meslek liselerinde sunulan eğitimden yararlanabilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak ve okulca belirlenen giriş koşullarına uygun olmak gerekmektedir. 8
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ - Mesleki Eğitim Merkezlerinde mesleğin eğitim süresi lise veya daha üst düzeyde genel eğitim görmüş olanlarda 1,5 yıl, ilköğretim mezunu olanlarda ise 3 yıldır. - Eğitim süresi endüstri meslek liselerinde 3 yıldır. Endüstri meslek liselerinde uygulamalı derslerin eğitimi haftanın 3 günü işletmelerde, 2 günü ise okulda teorik meslek eğitimi verilmektedir. Öğrenciler bu sürede, lise genel kültür dersleri yanında Teknik Resim, Malzeme Bilgisi, Meslek Teknolojisi, Bilgisayar Laboratuarı, Modelcilik, Istampa ve Atölye olmak üzere teorik, teknik ve uygulamalı dersler alırlar. MESLEKTE İLERLEME - Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Ayakkabı yapımcısı mesleğinde ustalık eğitimi çalışma süresi 2 yıldır. - Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de Usta Öğretici belgesine sahip çalışanın olması zorunludur. - Fabrikalarda çalışanlar işyerinin hizmet-içi eğitimine katılarak ustabaşı unvanını alabilirler. AYAKKABI, DERİ VE YAN ÜRÜNLERİ SATIŞ ELEMANI Her türlü ayakkabı, ayakkabı aksesuarları, deri, deri ürünleri ve yedek malzemeleri müşteriye tanıtan ve satışını yapan kişidir. GÖREVLER - Satışa sunulacak ayakkabı, terlik, deri ve yan ürünlerini teslim alır, mal giriş kayıtlarını tutar ve etiketler. - Satılacak malları cins, kalite ve fiyatlarına göre sınıflandırır. - Malları raflara yerleştirir, vitrin düzenlemesine yardımcı olur. - Müşterileri nazik ve kibarca karşılar ve malları satın alması için teşvik eder. - Müşteri tiplerine uygun satış teknikleri uygular. - Satılan malın satış fişini düzenler ve her gün satılan malların dökümünü yapar, günlük satış cirosunu hesaplar ve satış fişlerini mal çıkış defterine işler. - Mal stoklarını kontrol ederek ilgilileri bilgilendirir. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER - Ayakkabı aksesuarı ve yedek malzemeler, - Satış fişi, hesap makinesi, yazar kasa, - Sevk irsaliyesi, fatura ve satış fişi. 9
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Ayakkabı, deri ve yan ürünleri satış elemanı olmak isteyenlerin; - İnsanlarla iyi ilişkiler kurabilen ve girişken, - İkna yeteneği olan, - Konuşması düzgün ve anlaşılır, - Sorumluluk sahibi, mesleki bilgiyi takip edebilen, - Teknolojik gelişmelere açık olan, - Kapalı yerlerde çalışmaktan sıkılmayan, - Grup (ekip) çalışmasına yatkın, - Sabırlı, - Uzun süre ayakta çalışabilecek kadar dayanıklı, - Dış görünüşüne önem veren, temiz ve düzenli kişiler olmaları gerekmektedir. Ayakkabı, deri ve yan ürünleri satış elemanı çalışmalarında birinci derecede insanlarla ilgilidir. - İş sürekli ayakta durmayı gerektirir. Bu yüzden meslek üyeleri arasında bel rahatsızlığı, varis gibi hastalıklar görülmektedir. - Çalışma ortamı temiz ve düzenlidir. - Çalışma yoğunluğu özel gün ve mevsimlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI - Gelişen teknoloji tüketici taleplerini de etkilemekte bu nedenle piyasaya her gün yeni ürünler sunmaktadır. Bu ürünlerin piyasada yer edinmesi, gerek ürünün kalitesine gerekse bu konu da ürünü uygun şekilde sunan ve satabilen bilgili satış elemanlarına bağlıdır. Bu konuda iyi yetişmiş nitelikli elaman gereksinimi, diğer mesleklerde olduğu gibi bu alanda da kendini hissettirmektedir. - Bu mesleği öğrenenler ayakkabı, deri ve yan ürünleri satan mağazalarda ve büyük marketlerin ilgili bölümlerinde satış elemanı olarak iş bulabilirler. - Yeterli sermayeye sahip olanlar kendi adına işyeri açabilirler. MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Mesleki eğitimi yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir. Çıraklık eğitimine başlayabilmek için; - En az ilköğretim okulu mezunu olmak, - 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir. - Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak, - Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gereklidir. 10
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ - Ayakkabı deri ve yan ürünleri satış elemanı mesleğinin eğitim süresi lise veya daha üst düzeyde genel eğitim görmüş olanlarda 1 yıl, ilköğretim mezunu olanlarda ise 2 yıldır. - Öğrenciler teorik eğitimlerini haftada bir gün mesleki eğitim merkezlerinde; pratik eğitimlerini ise beş gün işyerlerinde görürler. Eğitim süresince öğrencilere; Muhasebe, İş Güvenliği, Matematik ve Mesleki Matematik, Türkçe, Ekonomi ve Ticaret Bilgisi, Müşteri İlişkileri ve Satış Bilgisi, Meslek Bilgisi, Bilgi İşlem, İş Bilgisi, Toplam Kalite Yönetimi, Müşteri İlişkileri ve Satış Belgesi dersleri verilmektedir. Çıraklık eğitimini tamamlayanlara eğitim sonunda katıldıkları kalfalık sınavında başarılı olmaları durumunda Kalfalık Belgesi ve unvanı verilir. MESLEKTE İLERLEME - Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Ayakkabı deri ve yan ürünleri satış elemanı mesleğinde ustalık eğitimi çalışma süresi 1 yıldır.. - Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de Usta Öğretici belgesine sahip çalışanın olması zorunludur. ARŞİVCİ Resmi ve özel kurum ve kuruluşların faaliyetleri ile ilgili belgeleri sınıflandıran, koruyan ve yararlanmak isteyenlerin hizmetine sunan kişidir. GÖREVLER -Arşive gelen belgeleri (kurumlar arası veya uluslararası anlaşmalar, genelgeler, kanun ve yönetmelikler, tapu kayıtları vb.) tarih, konu ve ilgili olduğu kuruluşlara göre sınıflandırır, -Belgelerin bozulmadan korunması için gereken önlemleri alır, bozulanların onarılmasını sağlar, -Osmanlıca ya da yabancı dilde yazılmış belgeleri Türkçe ye çevirerek veya çevrilmesini sağlayarak kullanıma hazır hale getirir. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER - Bilgisayar, - Fotokopi makinesi, - Mikro film, - Cilt, - Belge onarım aletleri. 11
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Arşivci olmak isteyenlerin; - Sosyal bilimlere, özellikle tarihe ilgili ve bu alanda başarılı, - Üst düzeyde sözel düşünme yeteneğine sahip, - Sistemli ve düzenli çalışabilen, - Kapalı yerlerde, tek başına çalışmaktan rahatsız olmayan, - Dikkatli ve titiz, kimseler olmaları gerekir. Arşivciler belgelerin saklandığı, kapalı ve loş, bazen tozlu olabilen mekanlarda ve büroda, çoğunlukla yalnız çalışırlar. Görevlerini sürekli okuyarak yürütürler. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Arşivciler Başbakanlık Arşiv Genel Müdürlüğü, askeri arşivler gibi kamu kurum ve kuruluşlarında, özel kuruluşların arşiv bölümlerinde görev alabilirler. Günümüzde kurum ve kuruluşların ürettikleri belgelerin hızla artışı arşivcilere duyulan gereksinimi de artırmaktadır. MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Meslek eğitimi, üniversitelere bağlı Edebiyat ve Fen-Edebiyat Fakültelerinin Arşivcilik bölümünde verilmekte iken, bu bölüme artık öğrenci alınmaması nedeniyle, Meslek Eğitimi bölümünde bulunan bilgiler Arşivcilik bölümü eğitiminin verildiği zamandaki araştırılan bilgileri kapsamaktadır. Meslek eğitimine başlayabilmek için. -Lise veya dengi okul mezunu olmak,, -Öğrenci Seçme Sınavı nda ( ÖSS)Arşivcilik lisans programı için yeterli Sözel (SÖZ) puanı almak,, -Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih bildirim Formunda Arşivcilik lisans programı ile ilgili en az bir yüksek öğretim programını tercih etmek gerekmektedir. Bir yükseköğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar, mezun olduğu lisenin kendi alan/kol/bölümleri ile ilgili bir yüksek öğrenim programını tercih ettiklerinde Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanları (AOBP) 0.50 ile çarpılarak Y ÖSS puanlarına eklendiğinden diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler. Ancak, kendi alan/kol/bölümleri dışında bir yükseköğretim programını tercih eden adayların ( örneğin mezun olduğu lisenin Sosyal Bilgiler alan/kol/bölümünü bitiren adayın bir mühendislik programını tercih etmesi gibi) Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanları (AOBP) ise 0.20 ile çarpılmakta, bu durumda ise adayların yerleştirilme şansı azalmaktadır. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ Eğitim süresi 4 yıldır. Eğitimleri süresince öğrenciler; Türk Dili, Yabancı Dil, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Güzel Sanatlar, Beden Eğitimi gibi genel kültür derslerinin yanı sıra; 12
Sosyoloji, Tarih, Psikoloji vb. sosyal bilim dallarında temel bilgi kazandırıcı derslerle Kütüphaneciliğin Tarihi, Okul Kütüphaneleri, Halk Kütüphaneleri, Kataloglama ve Sınıflandırma, Kütüphane Mevzuatı, Çocuk edebiyatı vb. kütüphanecilik programı derslerini alırlar. Daha sonra belge ve belge bilim, bilgisayar gibi dersler verilir. MESLEKTE İLERLEME - Kamu sektöründe çalışan arşivciler görev yaptıkları birimde yönetici olabilirler. - Üniversitelerde araştırma görevlisi olarak göreve başlayan kişiler doktora derecesi aldıktan ve gerekli çalışmaları tamamladıktan sonra yardımcı doçent, doçent ve profesör olarak meslekte ilerleyebilirler. - Arşivlerin bilgisayara yüklenerek bir arada toplanması, böylece levha, sayfa, cilt vb. gibi arşiv çalışmalarının yıpranma, yoklama ve kaybolmasının önlenmesi ve arşivlerin korunması amacı ile bilgisayar arşivciliğinin yaygın hale gelmesi beklenmektedir. - Ayrıca uluslararası bilgisayar ağı kurularak ülke arşivlerinin her ülke tarafından araştırılması ve izleme imkanı sağlayacak bir bilgisayar sisteminin oluşturulmasına çalışılmaktadır. - Bu alanda bilgisayar bilen elemanlara ihtiyaç duyulmaktadır. BİLGİSAYAR BAKIM VE ONARIMCISI Bilgisayar ve donanımlarını monte eden, gerekli işletim sistemini yükleyen, meydana gelen arızaları tespit edip, onarımını ve bakımını yapan kişidir. GÖREVLER - Bilgisayarın parçalarını birleştirir. - Elektrik verip test eder. - İletişim programlarını veya paket programları yükler ve ikinci testi yapar. - Kullanılacağı yerlere bilgisayar ve donanımını monte eder. - Parçaların yerlerine doğru bir şekilde yerleşip-yerleşmediğini kontrol eder. - Bilgisayarı çalıştırır ve gerekli ayarlarını yaparak kullanıma hazır hale getirir. - Bilgisayar kullanımı ile ilgili katalog, standart harf ve sembolleri tanır, şemaları okur. - Hata mesajlarını ve anlamlarını çözer. - Elektronik cihazlar yardımıyla arızaları bulur. - Güç kaynağı, ekran, klavye, mouse, printer ve diğer çevre birimlerinin arızalı olan parçalarını onarır ya da yerine yenisini takar. - Monitör, klavye, ekran ve diğer çevre birimlerin belirli zamanlarda bakımını yapar. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER Bilgisayar, klavye, mouse, ekran ve çevre birimler. Temel Araç ve Gereçler; Tornavida, Pense, Toz temizleyiciler v.b. Ölçü ve Kontrol Aletleri; Avometre, Osilaskop, Voltmetre v.b. 13
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Bilgisayar bakım ve onarımcısı olmak isteyenlerin; - Matematik ve fiziğe ilgili ve bu alanda başarılı, - El ve parmaklarını ustalıkla kullanabilen, - Görme organı sağlam, - Mekaniğe ilgili ve yetenekli, - Şekiller arasındaki ilişkileri algılayabilen, - Mantığı güçlü, - Dikkatli, tedbirli ve sorumluluk duygusu gelişmiş, - Planlı çalışma alışkanlığına sahip, - Yeniliklere açık, gelişmeleri takip edebilen, - Ayrıntıyı algılayabilen kimseler olmaları gerekir. Endüstride, özel ve resmi kuruluşlarda bilgisayar kullanılan her alanda çalışırlar. Kapalı genellikle de büroda, bazen işin niteliğine göre özel olarak düzenlenmiş antistatik ortamlarda görev yaparlar. Çalıştığı alan genellikle elektrikle aydınlatılmıştır. Birinci derecede cihaz, alet ve malzemelerle ilgilidirler. Ancak, zaman zaman meslektaşları ve müşterilerle iletişim kurması gerekir. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Çağımızda elektronik ve bilgisayar alanında büyük gelişmeler olmuştur. 21. yüzyılın ise bilgisayar çağı olacağı belirtilmektedir. Bilgisayar kullanımı daha da yaygınlaşacaktır. Günümüzde bilgisayar başta eğitim ve öğretim olmak üzere, haberleşme, endüstri, tıp, optik gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Bilgisayarın sahip olduğu olanaklardan en fazla yararlanabilmenin tek yolu eğitilmiş, iyi yetişmiş nitelikli insan gücüdür. Ülkemizde de her geçen gün bilgisayar kullanımı yaygınlaşmaktadır. Bu nedenle bilgisayarın yapım, onarım ve bakımlarında teknik elamanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak bilgisayarın pek çok parçası yurtdışından geldiği için yabancı dil bilenlerin (özellikle İngilizce) iş bulma şansı daha fazladır. Eğitimlerini tamamlayıp, kalfalık belgesini alanlar, endüstride, özel ve resmi kuruluşlarda değişik alanlarda, bilgisayar bakımı, onarımı ve imalatında çalışabilirler. Ayrıca ustalık belgesi almaya hak kazananlar imalat, bakım ve onarım alanlarında işyeri açıp, işveren olarak çalışabilirler. MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Mesleğin eğitimi yeterli müracaat olması durumunda tüm Mesleki Eğitim Merkezlerinin; Bilgisayar Bakım ve Onarımı bölümünde verilmektedir. Ayrıca meslek liselerinin, bilgisayar ve elektronik bölümü mezunları da; Bilgisayar Bakım ve Onarımcısı olarak çalışabilmektedirler. Çıraklık eğitimine başlayabilmek için; ; - En az ilköğretim okulu mezunu olmak,, - 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış 14
olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir. - Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak, - Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri bulmak ve işvereni ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gerekmektedir. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ Bilgisayar bakım ve onarımcısı mesleğinin eğitim süresi lise veya daha üst düzeyde genel eğitim görmüş olanlarda 1,5 yıl, ilköğretim mezunu olanlarda ise 3 yıldır. Eğitim süresince öğrenciler, haftanın bir günü teorik, 5 günü ise işletmelerde pratik olarak ders görmektedirler. Teorik Eğitimde; Türk Dili ve Kompozisyon, Matematik, Din Kültürü ve Meslek Ahlakı, Sosyal Bilgiler gibi genel kültür derslerinin yanı sıra; Meslek Bilgisi, Teknik Resim, Bilgisayar Donanımı, Bilgisayar Bakımı ve Arıza Giderme, Elektronik, Endüstriyel Elektronik ve Test Tekniği dersleri verilmektedir. Pratik Eğitimde; Elektrik ve elektronik el takımları, ölçüm ve kontrol aletleri ve diğer malzemenin tanıtımı ve kullanılması, bilgisayarda temel komutların kullanımı, sistem bakımının yapılması, güç kaynağı, ekran, yazıcı ve diğer çevre birimlerinin tamiri, arızalı parçaların değiştirilmesi, bilgisayarın komple sökülüp birleştirilerek çalıştırılması konularında yeterlilik kazandırılmaktadır. MESLEKTE İLERLEME - Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Bilgisayar bakım ve onarımcısı mesleğinde ustalık eğitimi çalışma süresi 2 yıldır.. - Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de Usta Öğretici belgesine sahip çalışanın olması zorunludur. BİLGİSAYAR TEKNOLOJİSİ VE PROGRAMLAMA TEKNİKERİ Bilginin toplanması, bilgisayar ortamında işlenmesi, bilgisayar sistemlerinin kurulması ve çalıştırılması alanlarında çalışan teknik elemandır. GÖREVLER - Bilgisayar donanımı keşif işlemlerinde görev alır, - Sistemle ilgili malzeme ve teçhizatın seçimi ve kurulması işlemini yapar, - Web sayfalarının tasarımlarını yapar, - Kişisel ya da ticari programlar yazar, - Bilgisayarda karşılaşılan yazılım ve karmaşık olmayan donanım arızalarını tespit eder ve uzmanlık gerektirmeyen sorunlara çözüm getirir, - Veri güvenliği ve saklanması ile ilgili tedbirleri alır, - Kelime işlemci, hesaplama tablosu, sunu, veri tabanı ve grafik tabanlı tasarım programlarını kurar, kullanır ve bu programların program geliştirme modüllerini kullanarak program üretir ve eğitim verir, 15
- Sektörde geçerliliğini koruyan kişisel bilgisayar işletim sistemlerini ve ağ işletim sistemlerini kullanır ve yenilikleri takip ederek yenilikleri sisteme uygular, - İş yerinde bilgisayar kaynakları, sağlık ve emniyet ile ilgili kanuna dayalı yönetmelikleri bilir ve uygular. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER - Bilgisayar ve çeşitli bilgisayar programları, CD, disket, Network test aletleri, Elektrik test aletleri, Tornavida, kargaburnu, lehim, vakum, temizlik fırçaları ve büro malzemeleri. MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama Teknikeri olmak isteyenlerin; - Analitik düşünme becerisine sahip, - Araştırmaya meraklı, sorumluluk sahibi - Hayal gücü yüksek, - Ayrıntılara önem veren, - Matematik ve fizik alanında başarılı, - Yabancı dile ilgi duyan, - El ve parmak becerisi gelişmiş, - Mekanik yeteneğe sahip, - Ekip çalışmasına yatkın kimseler olmaları gerekir. Meslek elemanları; genellikle kapalı, temiz, bol ışıklı ve klimalı ortamlarda çalışırlar. Çalışırken mühendisler, teknisyenler, operatörler, müşteriler ve diğer çalışanlarla iletişim halindedirler. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Mezunlar günümüzde başta sanayi kuruluşları olmak üzere Yazılım Firmaları, Bilgisayar Satış ve Teknik Destek Firmaları, Bankalar, Sigorta Şirketleri, Ticari Kuruluşlar, İnternet Servis Sağlayıcıları, İnternet Yayıncılık Şirketleri, Radyo- Televizyon Şirketleri, Araştırma Şirketleri, Borsalar, Ulaştırma, Lojistik Firmaları ve hizmet sektöründe yer alan kamu kurum ve kuruluşlarında geniş iş imkanına sahiptirler. MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Mesleğin eğitimi çeşitli üniversitelere bağlı Meslek Yüksekokullarının Bilgisayar Teknolojileri ve Programlama bölümünde verilmektedir.. - Meslek liselerinin Bilgi İşlem, Bilgisayar, Bilgisayar Donanım, Bilgisayar İşletimi, Bilgisayar İşletimi Teknisyenliği, Bilgisayar Programcılığı ve Bilgisayar Yazılımı bölümlerinden birinden mezun olanlar Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama Teknikerliği ön lisans ve ön lisans (uzaktan eğitim) programına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken koşullara sahip oldukları takdirde yerleştirilebilirler. 16
- Meslek liselerinin sınavsız geçiş için belirlenen bölümleri dışındaki bölümlerden ya da liselerden mezun olanlar/olacaklar ise sınavsız yerleştirme sonunda kontenjan kalırsa ek yerleştirme ile açık olan programlara isteklerine ve ÖSS puanlarına göre yerleştirilebileceklerdir. Bunun için bu kişilerin ÖSYM Başkanlığınca yapılan Öğrenci Seçme Sınavına (ÖSS) girmeleri ve yeterli Sayısal (SAY) puanı almaları gerekir. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ Mesleğin eğitim süresi 2 yıldır. Eğitim süresince öğrencilere; Türk Dili, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Yabancı Dil, Beden Eğitimi, Matematik, Teknolojinin Bilimsel İlkeleri, Algoritma ve Programlama Giriş, Entegre Ofis, Temel Elektronik, Veri Yapıları ve Programlama, Matematik II, Bilgisayar Donanımı, Grafik ve Animasyon, Veri Tabanı Yönetim Sistemleri I, Veri Yapıları, Bilgisayar Projesi, Programlama Dilleri, Sayısal Metodlar ve İstatistik, Veri Tabanı ve Uygulamaları, Görsel Programlama gibi dersler verilir. MESLEKTE İLERLEME Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama Teknikerliği programını bitirenler ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavında başarılı oldukları takdirde; - Bilgisayar, - Bilgisayar Mühendisliği, - Bilgisayar Öğretmenliği, - Bilgisayar Sistemleri Öğretmenliği, - Bilgisayar Teknolojisi ve Bilişim Sistemleri, - Bilgisayar ve Enformatik, - Bilgisayar-Enformatik, - Bilgisayar ve Enformasyon Sistemleri, - Bilgisayar ve Kontrol Öğretmenliği - Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği, - Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri, - Elektronik ve Bilgisayar Öğretmenliği, - Enformasyon Teknolojileri, - Enformatik, - Fizik, - İstatistik, - İstatistik ve Bilgisayar Bilimleri, - Matematik- Bilgisayar, - Meteoroloji Mühendisliği, - Uygulamalı Matematik ve Bilgisayar, - Uzay Mühendisliği. lisans programlarına dikey geçiş yapabilirler Çalıştıkları kurum ve kuruluşların yönetim kademelerinde görev alabilirler. 17
BİTKİ KORUMA TEKNİKERİ Bitkisel üretimin her aşamasında, ürünün ortaya çıkabilecek olumsuz etkilerden (hastalıklar, böcekler, yabancı otlar vb.) korunması ve üretimde kalitenin yükseltilmesi konusunda çalışan teknik ara elemandır. GÖREVLER Ziraat mühendisinin gözetimi altında; - Üretim alanında gözlem yapar, - Mücadelede, kullanacağı yöntemi belirler, - Kullanacağı alet ve ekipmanı kontrol eder, - Kültüre alınmış ve ekonomik değeri olan bitkileri hastalık ve zararlıların oluşturduğu kayıplardan ve yabancı otların olumsuz etkilerinden korumak için, kültürel, fiziksel ve mekanik önlemler alır, - Kimyasal, biyolojik ve biyo-teknik mücadele yöntemlerini kullanarak, zararlı etmenlerin yok edilmesini sağlar, - İhtiyaç duyulduğu takdirde, kimyevi güçlendirici ilaçlarla bitki üretiminde kalitenin yükseltilmesini sağlar, - Hastalık ve yabancı otlarla mücadele etmede çiftçilere teknik, gerekse uygulama bilgileri verir. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER - Traktör, - Çapa, - Tırmık, - Sırt tırpanı, - Çim biçme makinesi, - Testere, - Budama makası, - Pülverizatör, Atomizör, Sisleyici, Fumigatuvar, Tozlama makineleri. MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Bitki Koruma Teknikeri olmak isteyenlerin; - Yaygın ve yoğun dikkat yeteneği güçlü, - Ayrıntıyı algılayabilen, - Araştırma ve gözlem yeteneği gelişmiş, - Bazı verileri değerlendirerek gerekli önlemleri alabilen, - Yönergeyi izleyebilen, - Koku alma ve dokunma duyuları güçlü, - Fen bilimlerine ilgi duyan (Biyoloji ve Kimya), - Bitki yetiştirme, açık hava da çalışmaktan hoşlanan, - Dışa dönük, ekip çalışmasına yatkın, kişiler olması gerekir. 18