Bildiri Özleri Kitabı Abstracts Book 2-6 Nisan / April 2012 MTA Genel Müdürlüğü Kültür Sitesi/Ankara Congress Center of General Directorate of MTA/Ankara Editörler / Editors Ayhan KOÇBAY Korhan ESAT Nilsun HASANÇEBİ TMMOB/UCTEA Jeoloji Mühendisleri Odası / Chamber of Geological Engineers
550.4 TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası 65. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı/ TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Ankara: Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları, 2012 629 s.: 21 cm. (Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları No: 111) Jeoloji kurultayı-yer bilimleri-jeoloji mühendisliği-kentleşme JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YAYINLARI NO: 111 ISBN: 978-605-01-0326-7 BASKI AFŞAROĞLU MATBAASI Kazım Karabekir Cad. Altuntop İşhanı No: 87/7 İskitler / ANKARA Tel: (0312) 384 54 88 Faks: (0312) 384 54 98
TMMOB JMO YÖNETİM KURULU (Executive Committee of the UCTEA Chamber of Geological Engineers) Başkan / President II. Başkan / Vice President Yazman Üye / Secretary Sayman Üye / Treasury Mesleki Uygulamalar Üyesi / Member of Professional Activities Yayın Üyesi / Member of Publication Sosyal İlişkiler Üyesi / Member of Social Affairs Dündar ÇAĞLAN Hüseyin ALAN Özcan DUMANLILAR Hakkı ATIL Aliye YILMAZ İsmail CİHAN Necdet ARDA JMO BİLİMSEL VE TEKNİK KURULU (Scientific and Technical Committee of Chamber of Geological Engineers) Başkan, Meslek Etiği, Jeoloji Eğitimi (President, Member of Ethics & Geology Education) II. Başkan, Metalik Madenler (Vice President, Member of Mining Geology) Sekreter, ARGE (Secretary, Member of R & D) Genel Jeoloji, Tektonik (Member of General Geology & Tectonics) Endüstriyel Hammaddeler, Doğal Taşlar (Member of Industrial Materials & Natural Stones) Jeotermal Enerji (Member of Geothermal Energy) Mühendislik Jeolojisi Jeoteknik (Member of Engineering Geology & Geotechnics) Doğal Afetler, Deprem Araştırmaları (Member of Natural Disasters &Earthquake Research) Kadir DİRİK Yurdal GENÇ Bahattin Murat DEMİR Erdin BOZKURT Bahadır ŞAHİN İbrahim AKKUŞ Ayhan KOÇBAY Bülent ÖZMEN I
Hidrojeoloji (Member of Hydrogeology) Sondaj Uygulamaları (Member of Drilling Applications) Çevre Jeolojisi (Member of Environmental Geology) Tıbbi Jeoloji (Member of Medical Geology) Kültürel Jeoloji, Jeolojik Miras (Member of Cultural Geology & Geological Heritage) Paleontoloji, Stratigrafi, Sedimantoloji (Member of Paleontology, Stratigraphy, Sedimentology) Kömür Jeolojisi (Member of Coal Geology) Petrol Jeolojisi (Member of Petroleum Geology) Uzaktan Algılama, CBS (Member of Remote Sensing & GIS) Ali Burak YENER Ruhi AKÇIL Erdal SARAÇOĞLU Yüksel ÖRGÜN Fuat ŞAROĞLU Nihat BOZDOĞAN İlker ŞENGÜLER Özer BALKAŞ Bora GÜRÇAY II
KURULTAY DÜZENLEME KURULU (Organizing Committee) Başkan / Chairman Reşat ULUSAY II. Başkan / Vice Chairman Kadir DİRİK Sekreter / Secretary Ayhan KOÇBAY Sekreter Yardımcıları / Vice Secretaries Korhan ESAT, Nilsun HASANÇEBİ Sosyal ve Kültürel Etkinlikler / Social and Cultural Activities Nazife DİKENOĞLU Sayman / Treasury Necdet ARDA III
KURULTAY OTURUM YÜRÜTÜCÜLERİ (Session Conveners) Aktif Tektonik ve Depremsellik (Active Tectonics and Seismicity) Hasan SÖZBİLİR, Serdar AKYÜZ, Erhan ALTUNEL Anadolu ve Çevresinin Bölgesel Jeolojisi, Tektonik Evrimi ve Paleocoğrafyası (Regional Geology, Tectonic Evolution and Paleogeography of Anatolia and its Vicinity) Alastair H.F. ROBERTSON, Roland OBERHANSLI, Aral İ. OKAY, Cemal GÖNCÜOĞLU, Erdin BOZKURT, Eric BARRIER Çevre Jeolojisi ve Tıbbi Jeoloji (Environmental and Medical Geology) Remzi KARAGÜZEL, Alper BABA Deniz, Göl ve Kıyı Jeolojisi (Marine, Lake and Coastal Geology) Namık ÇAĞATAY, Mustafa ERGİN Doğa Afetleri-Jeolojik Tehlikeler (Natural-Geological Hazards) Şükrü ERSOY, Tolga ÇAN Hidrojeoloji (Hydrogeology) Hasan YAZICIGİL, Mehmet EKMEKÇİ İklim-Paleo İklim Değişiklikleri (Climate and Paleo Climate Changes) İ. Ömer YILMAZ, Akif SARIKAYA Jeo-Enerji (Geo-Energy) Şakir ŞİMŞEK, Nilgün GÜLEÇ, Namık YALÇIN, İlker ŞENGÜLER Jeolojik Miras (Geological Heritage) Nizamettin KAZANCI, Fuat ŞAROĞLU Magmatizma ve Magmatik Süreçler (Magmatism and Magmatic Processes) Cüneyt ŞEN, Ş. Can GENÇ, Ercan ALDANMAZ IV
Metalik Maden Yatakları ve Endüstriyel Hammaddeler (Metallic Ore Deposits and Industrial Raw Materials) Cahit HELVACI, Yurdal GENÇ, Sönmez SAYILI Metamorfizma ve Metamorfik Süreçler (Metamorphism and Metamorphic Processes) Osman CANDAN, Gültekin TOPUZ Mühendislik Jeolojisi-Jeoteknik (Engineering Geology-Geotechnics) Mustafa ERDOĞAN, Mahmut MUTLUTÜRK Paleontoloi-Biyostratigrafi (Paleontology-Biostratigraphy) Sacit ÖZER, Cemal TUNOĞLU Sedimantoloji ve Sedimanter Süreçler (Sedimentology and Sedimentary Processes) Baki VAROL, Attila ÇİNER Yer Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama (Earth Information Systems and Remote Sensing) Lütfi SÜZEN, B.Taner SAN Bildirilerin İncelenmesinde Oturum Yürütücülerine Katkı Verenler (Reviewers Contributing to the Session Conveners) Nurgul Çelik BALCI, Şener CEYRAN, Alper ELÇİ, Şebnem ELÇİ, Ömer EMRE, Orhan GÜNDÜZ, Recep KILIÇ, Halil KUMSAR, Yüksel ÖRGÜN, Harun SÖNMEZ, Celalettin ŞİMŞEK, Gökmen TAYFUR, Tamer TOPAL, Atiye TUĞRUL, Gürhan YALÇIN, Ali Bahadır YAVUZ, İrfan YOLCUBAL, Galip YÜCE V
65.Türkiye Jeoloji Kurultayı 2-6 Nisan/April 2012 65 th Geological Congress of Turkey KARLIOVA HALİFAN (DERİNÇAY) KÖMÜRLERİNİN (BİNGÖL) PETROGRAFİK VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ Selami Toprak 1, Orhan Kavak 2 1 MTA Genel Müdürlüğü, MAT Dairesi, 06800, Ankara 2 Dicle Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Maden Bölümü,21280, Diyarbakır (seltop@yahoo.com) ÖZ Bu çalışma kömür oluşumu olarak bölgede tek yatak olarak bilinen Bingöl Karlıova Halifan mevkiinde yer almaktadır. Tersiyer (Pliyosen) yaşlı kömürlerin kömür kalite, petrografi ve kimyasal özellikleri değerlendirilmiştir. Kömür kalite değerlendirmesi kimyasal (nem, uçucu madde, sabit karbon, kül) ve elementer analizler (C, H, O, S, N) yapılarak belirlenmiştir. Hüminit yansıma değerleri organik maddece zengin ve kömürlü düzeylerde % 0,368 ve 0,573 arasında değişmekte olup, düşük olgunluk düzeyine karşılık gelmektedir. Bu değerler floresans renkleri, kalorifik değer (ortalama orijinal 2736; kuru 3727Kcal/kg) lerle uyumludur. Aynı kömür yatağının farklı refleksiyon özellikleri göstermesi muhtemelen yörenin tektonik hareketliliğinden kaynaklanmaktadır. İncelenen kömürlerde organik maddeler düşük litostatik basınç nedeniyle düşük dereceli dönüşüm gösterir. Organik petrografi, kömür kalite verileri ve düşük olgunlaşma nedeniyle Karlıova Halifan kömürleri alt-bitümlü-linyit kömür olarak sınıflandırılmıştır. Kömürlerin organik bileşimleri daha çok hümik ve daha az oranlarda ise inertinit ve liptinitik gruplardan oluşmaktadır. Karlıova Halifan kömürleri yüksek oranda kül ve sülfidli mineral içerikleri ve egemen olarak gelinitin baskın olduğu yüksek hüminit özellikleri ile karakteristiktirler. Mineral maddeleri içinde baskın olarak ta kil mineralleri- mika mineralleri, kuvars ve feldspatlardır. Yapılan detay petrografik analizler bu kömürlerin gölsel bataklıklarda oluştuğunu göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Bingöl-Halifan kömürleri, Bingöl kömürlerinin kimyasal özellikleri, kömürlerin petrografik özellikleri, Tersiyer kömürleri, gölsel kömür. 300
65.Türkiye Jeoloji Kurultayı 2-6 Nisan/April 2012 65 th Geological Congress of Turkey PETROGRAPHIC AND CHEMICAL PROPERTIES OF KARLIOVA HALIFAN (DERİNÇAY) COALS (BİNGÖL) Selami Toprak 1, Orhan Kavak 2 1 MTA General Directorate, MAT Dept., Ankara, Turkey 2 Dicle University,Engineering Faculty, Mining Department, 21280, Diyarbakır, Turkey (seltop@yahoo.com) ABSTRACT This study provides coal quality, petrography and chemical data on Tertiary (Pliocene) aged coal in Karlıova-Halifan Region in Bingöl. Coal quality investigation along with proximate (moisture, volatile matter, fixed carbon, ash) and elemental analyses (C, H, O, S, N) were under-taken. The values of the huminite reflectances with rich organic matter and coal levels were found between 0.368 and 0.573%, corresponding to organic rich levels and coal levels, these values are characteristic of a low maturity. This parameter shows a good correlation of fluorescence colors, calorific value (average 2736 (original) 3727 (dry) Kcal/kg). The same coal exhibiting various reflectance values were probably resulted from tectonical activity of the region. The organic material within the investigated coals probably suffered from a low grade transformation, consequence of a low lithostatic pressure. Therefore, the Karlıova Halifan coals may be classified as sub-bituminous and lignite corresponding to a low rank of maturity. The organic fraction of the coals attributed mainly to increases of the humic group, with small percentages from inertinite and liptinite group. The Karlıova Halifan coal comprises of a high ash and sulphur content which is petrographically characterised by high huminite content, mainly gelinite macerals. Predominant macerals of the coals seem to be claysmica minerals, quartz and feldspars. Detail coal petrographical analysis seem to indicate depositional environment of the coals as limnic. Keywords: Bingol Halifan coals,chemical properties of Bingol coals, petrographic properties of coals, tertiary aged coal, limnic coal. 301