Türkiye de ve Avrupa da Fizik Öğretimlerinin Karşılaştırılması

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ FİZİK BÖLÜMÜ Bitirme Projesi Türkiye de ve Avrupa da Fizik Öğretimlerinin Karşılaştırılması Proje Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. RIZA DEMİRBİLEK 02022056 ELİF ERDEM İstanbul, 2007

ÖZET Türkiye deki ve Avrupa daki fizik eğitimlerinin karşılaştırılmasını konu edinen bu çalışmamın amacı ülkemizdeki fizik eğitiminin dünya standartlarındaki yerini tespit etmek ve sistemi geliştirmektir. Aynı şekilde okulumuzun Türkiye deki sistem içinde yerini belirlemek ve bir istatistik oluşturmaktır. Eğitimler arasında karşılaştırma yolunda ilk yaptığım bilgi toplamak oldu. Seçilen üniversiteler ve onların eğitim politikaları üzerine bilgiler toplayıp bir öngörü elde ettim. Daha sonra sayısal veriler toplayıp analiz etmeye başladım. Sayısal ve sözel bilgileri birleştirip yorum yapmaya başlamak ve bunu sayısal sonuçlara dökerek karşılaştırmaları yaptım. Aslında karşılaştırmalar konusu çok kapsamlı geniş bir konudur. Çünkü okulların eğitim sistemlerini belirleyen birçok faktör vardır. Ülkenin yapısı, konumu, geçmişi ve yönetimi üniversitelerde ki eğitim sistemini belirler. Fakat ben bu çalışmamı daha spesifik tuttum. Çalışmam iki aşamalıdır. İlk kısmı Türkiye den seçtiğim 10 tane okulun fizik eğitimlerinin kendi okulumla karşılaştırılmasıdır. İkinci kısımda ise Avrupa dan seçilen 5 üniversitenin fizik eğitimlerinin karşılaştırılmasıdır. Karşılaştırmalar; Zorunlu dersler Seçimlik dersler Ders kredileri Laboratuarlar açısından değerlendirildi. Sistemler arasındaki farklılıklar okulların fizik eğitimlerinde belirleyici roller oynamaktadır.

1 GİRİŞ Türkiye deki ve Avrupa daki fizik öğretimlerinin karşılaştırılmasını konu edinen bu çalışmamın amacı ülkemizdeki fizik öğretiminin seviyesini belirlemeye çalışmaktır. Aynı şekilde okulumuzun Türkiye deki sistem içinde yerini belirlemek ve bir istatistik oluşturmaktır. Öğretim sistemleri arasında karşılaştırma yolunda ilk yaptığım bilgi toplamak oldu. Seçilen üniversiteler ve onların eğitim politikaları üzerine bilgiler toplayıp bir öngörü elde ettim. Daha sonra sayısal veriler toplayıp analiz etmeye başladım. Sayısal ve sözel bilgileri birleştirip yorumlamak ve elde edilen verileri sayısal sonuçlara dökerek karşılaştırmaları yaptım. Aslında karşılaştırmalar konusu çok kapsamlı geniş bir konudur. Çünkü okulların eğitim sistemlerini belirleyen birçok faktör vardır. Ülkenin yapısı, konumu, geçmişi ve yönetimi üniversitelerde ki eğitim sistemini belirler. Fakat ben bu çalışmamı daha özel tuttum. Çalışmam iki aşamalıdır. İlk kısmı Türkiye den seçtiğim 10 tane okulun fizik öğretimlerinin kendi okulumla karşılaştırılmasıdır. İkinci kısımda ise Avrupa dan seçilen 5 üniversitenin fizik öğretimlerinin karşılaştırılmasıdır. Elde edilen sonuçlar ile Türkiye ve Avrupa arasında ufak bir karşılaştırma yapılarak farklılıklar saptandı. Karşılaştırmaları okulların Zorunlu dersleri Seçimlik dersleri Öğretim dilleri Laboratuarları açısından yapıldı. Sistemler arasındaki farklılıkların okulların fizik öğretimlerinde belirleyici roller oynadığı görüldü.

2 1) TÜRKİYE DE FİZİK ÖĞRETİMİ: Türkiye de fizik öğretiminin ortalama seviyesini bulabilmek için Türkiye nin farklı bölgelerinden üniversiteler seçildi. Laboratuar olanakları ve kullanış kalitesi, zorunlu dersler ve seçimlik dersler ve bölümlerin ağırlık verdiği çalışma alanlarının derslerin dağılımında ne oranda rol oynadığı gibi belirleyici başlıklar altında üniversiteler arasında karşılaştırmalar yapıldı. Seçilen okulların her biri birbirinden farklı metotlarla fizik öğretimi sunmaktadırlar. Bu çalışma için Türkiye den seçilen 10 üniversite şunlardır: Ankara Üniversitesi ( Ankara ) Atatürk Üniversitesi ( Erzurum ) Bilkent Üniversitesi ( Ankara ) Boğaziçi Üniversitesi ( İstanbul ) Çukurova Üniversitesi ( Adana ) Ege Üniversitesi ( İzmir ) İstanbul Teknik Üniversitesi ( İstanbul ) Karadeniz Teknik Üniversitesi ( Trabzon ) Orta Doğu Teknik Üniversitesi ( Ankara ) Uludağ Üniversitesi ( Bursa ) Seçilen 10 üniversitenin çalışma alanları şu şekildedir: Ankara üniversitesinde; teorik ve uygulamalı fizik alanında çalışmalar yapılmaktadır. Matematiksel fizik, nükleer fizik, nötron taşıma, yüksek enerji fiziği, düşük sıcaklıklarda manyetik özellikler, manyetik rezonans ve spektroskopi konularında çalışmalar yapılmaktadır. Kırk kişilik öğretim kadrosu vardır. Atatürk üniversitesinde; atom ve molekül fiziği araştırma grubu ve katı hal fiziği araştırma grubu bulunmaktadır. Üniversitenin araştırma fonu, TÜBİTAK ve DPT tarafından desteklenir. Kırk iki kişilik öğretim kadrosu vardır.

3 Bilkent Üniversitesinde; fiber ve nanofotonik, nanofizik, fotonik, yarıiletkenler, entegre optik, sensörler ve aygıtlar, lazer ve kuantum optik alanlarında çalışmaktadırlar. On dokuz kişilik öğretim kadrosu vardır. Boğaziçi Üniversitesinde; katı hal fiziği, matematik fizik, yüksek enerji fiziği, teorik fizik alanlarında çalışmalar yapılmaktadır. Otuz iki kişilik öğretim kadrosu vardır. Çukurova Üniversitesinde; güneş enerjisi gibi uygulamalı konulardan yüksek enerji fiziği gibi en temel ve teorik konulara kadar geniş bir alanda çalışılmaktadır. Kırk yedi kişilik öğretim kadrosu vardır. Ege üniversitesinde; ince film optiği, nükleer fizik, dielektrik araştırma, süper iletkenlik, ultrases ve sıvı kristaller laboratuarlarında çalışmalar yapılmaktadır. Kırk kişilik öğretim kadrosu vardır. İstanbul Teknik Üniversitesinde; karmaşık sistemler, kuantizasyon yöntemleri, matematiksel modellemeler, yüzey fiziği, katı hal fiziği, nükleer fizik, temel parçacıklar fiziği, atom ve molekül fiziği, matematiksel fizik, istatistik fiziği, ince film fiziği, fotolüminesans spektroskopisi, reolojik ölçümler, manyetizma dielektrikler, düşük sıcaklıklarda iletkenlik, laser kristalleri sentezi, laser spektroskopisi çalışma konularında araştırma laboratuarları vardır. Altmış dört kişilik öğretim kadrosu vardır. Karadeniz Teknik Üniversitesinde; katı hal fiziği, genel fizik, atom ve molekül fiziği, nükleer fizik ve yüksek enerji fiziği alanlarında çalışılmaktadır. Otuz kişilik öğretim kadrosu vardır. Orta Doğu Teknik Üniversitesinde; astrofizik, genel fizik, matematiksel fizik, plazma fiziği, atom ve molekül fiziği, yüksek enerji fiziği, nükleer fizik ve katı hal fiziği üzerine çalışılmaktadır. Uludağ Üniversitesinde; atom ve molekül fiziği, genel fizik, katı hal fiziği, nükleer fizik ve yüksek enerji fiziği alanlarında çalışmalar yapılmaktadır. Otuz iki kişilik öğretim kadrosu vardır. Yıldız Teknik Üniversitesinde; temel ve uygulamalı fizik dallarında öğrenim, araştırma ve geliştirme çalışmaları yapılmaktadır. Nükleer fizik, atom ve molekül fiziği, genel fizik, matematiksel fizik, yüksek enerji ve plazma fiziği, katı hal fiziği alanlarında çalışılmaktadır. Altmış üç kişilik öğretim kadrosu vardır.

4 1.1 KARŞILAŞTIRMALAR: Türkiye deki öğretim sisteminin seviyesini belirleyebilmek için, zorunlu dersler ve sayıları, seçmeli dersler, laboratuar kullanımı, eğitim dili gibi konularda araştırmalar yapıldı. Her üniversite için bu başlıklar altında değerlendirmeler yapıldı. Türkiye deki bütün fizik lisans eğitimleri 4 senede tamamlanıyor. Dört sene sonunda fizikçi ünvanı veriliyor. 1.2 Zorunlu dersler Zorunlu dersler öğrencinin 4 sene boyunca alması gereken derslerdir. İlk sene öğrenciye temel fizik eğitimi vermek için genel fizik dersleri zorunludur. İlerleyen senelerde fiziğin ana başlıklarını oluşturan konular zorunlu olarak alınır. Öğrenci zorunlu dersleri almadan mezun olamaz. Seçilen üniversitelerde ortak zorunlu dersler: Fizik 1-2- 3 Klasik Mekanik Kuantum 1-2 Klasik Elektromagnetik Teori Fizikte Matematiksel Yöntemler Termodinamik ve İstatistik Mekanik Modern Fizik Bilgisayar Programlama Farklı zorunlu dersler: Titreşim ve Dalgalar (Karadeniz teknik üniversitesi- 3. sene) Yoğun Madde Fiziği (Çukurova üniversitesi - 4. sene)

5 Fizikte Popüler Başlıklar (Ankara üniversitesi 3. sene) Fizikte Özel Başlıklar (Ankara üniversitesi 4. sene) Analiz (Çukurova üniversitesi - 1. sene) Deneysel Fizik 1-2 (Boğaziçi üniversitesi- 3.sene) Thermal Properties of Matter (Boğaziçi Üniversitesi- 2.sene) Symb.& Num. Tech. In. Physics (İstanbul Teknik Üniversitesi 2.sınıf) Deneysel Fizik (İstanbul Teknik Üniversitesi 3.sınıf) Teorik Mekanik (Uludağ Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi) Akustik Optik (Uludağ Üniversitesi) Fotonik (Yıldız Teknik Üniversitesi) Özel öğretim yöntemleri (Çukurova Üniversitesi - 4. sene) Tablo 1: Zorunlu ders sayılarının sınıflara göre dağılımı ve toplam zorunlu ders sayısı. 1.sınıf 2.sınıf 3.sınıf 4.sınıf Toplam Ankara Üniversitesi 4 7 8 1 20 Atatürk Üniversitesi 4 10 7 7 28 Bilkent Üniversitesi 3 5 7 5 20 Boğaziçi Üniversitesi 2 3 8 8 21 Çukurova Üniversitesi 6 13 13 12 44 Ege Üniversitesi 4 9 8 6 27 İTÜ 4 8 7 2 21 KTÜ 3 7 6 4 20 ODTÜ 2 6 4 3 15 Uludağ Üniversitesi 3 7 7 6 23 YTÜ 3 9 6 5 23

6 Toplam zorunlu ders sayısı 45 40 35 30 25 20 15 10 5 Boğaziçi İTÜ ODTÜ Ankara Uludağ Bilkent Ege Çukurova Atatürk KTÜ Yıldız 0 1 üniversiteler Şekil 1: Seçilen üniversitelerde toplam zorunlu ders sayısı. Zorunlu derslerdeki farklılıklar ve branşlaşmalar; okulların çalışma alanları ile ilgilidir. Bütün üniversitelerde 1. ve 2. sınıf da temel fizik derslerinin yanında temel kimya ve matematik dersleri verilmektedir. Daha sonra öğrenciye yardımcı olacak diferansiyel denklemler ve ileri matematik dersleri de verilmektedir. Zorunlu ders sayıları karşılaştırıldığı zaman Çukurova Üniversitesinin 4 sene içinde toplam 44 tane zorunlu dersi olduğunu görüldü. Zorunlu derslerin çokluğu ve seçmeli derslerin çeşitliliği ile öğrenciyi dört sene içinde donanımlı hale getirmek planlanmaktadır. On tane okul arasından beş tane okul seçildi, her sene için zorunlu ders sayılarını gösteren bir grafik ile okulların öğretim planları belirlenmeye çalışıldı. Seçilen okullar; B.Ü, Ç.Ü, O.D.T.Ü, Y.T.Ü.

7 1. Sınıf 7 Zorunlu Ders Sayıları 6 5 4 3 2 1 0 boğaziçi çukurova odtü ytü Şekil 2: 1.sınıf zorunlu ders sayılarının karşılaştırılması 2. Sınıf 14 Zorunlu Ders Sayısı 12 10 8 6 4 2 0 boğaziçi çukurova odtü ytü Şekil 3: 2.sınıf zorunlu ders sayılarının karşılaştırılması

8 3. Sınıf 14 Zorunlu Ders Sayısı 12 10 8 6 4 2 0 boğaziçi çukurova odtü ytü Şekil 4: 3.sınıf zorunlu ders sayılarının karşılaştırılması 4. Sınıf 12 Zorunlu Ders Sayısı 10 8 6 4 2 0 boğaziçi çukurova odtü ytü Şekil 5: 4.sınıf zorunlu ders sayılarının karşılaştırılması

9 Şekil 6: Boğaziçi üniversitesi, Çukurova üniversitesi, Orta Doğu Teknik ve Yıldız Teknik üniversitelerinin sınıflara göre zorunlu ders sayılarının karşılaştırılması. Grafiğe göre Boğaziçi üniversitesinde zorunlu ders sayısı ilerleyen sömestr içinde artmaktadır. Demek ki Boğaziçi üniversitesinde ilk sene öğrenciye gerekli temel bilgiler verildikten sonra ilerleyen zamanla artan ders sayısıyla yoğunlaşan bir sistem izlenmektedir.. Bu sürekli artış ile öğretim yoğunluğu da artmaktadır. 1 1.3 Seçmeli Dersler Zorunlu dersler her öğrenci için aynıdır, branşlaşma aşamasına seçmeli dersler ile geçilir. Seçmeli dersler ile öğrenci kendine bir alan seçerek eğitimine devam eder. Okulların çalışma alanları seçmeli derslerde alternatif seçenekler sunmaktadır. Seçmeli derslerde çok fazla alternatif bulunmaktadır. Bunu nedeni öğrencinin fizikteki farklı konuları ve uygulamalarını görmelerini sağlamaktır. 1 Seçilen üniversitelerdeki zorunlu dersler ek1 de verilmiştir.

10 Mezun olmak için gerekli krediyi doldurabilmek için zorunlu derslerin yanında belli sayıda seçmeli ders alınır. Bu seçim öğrencinin fiziğin hangi dalına ilgi duyduğunu az çok belli eder. Bu dersler sayesinde öğrenciler fiziğin diğer dalları konusunda bir fikre sahip olurlar. Mesela Çukurova üniversitesinde ki coğrafi bilgi sistemleri dersinde fiziğin coğrafya alanındaki kullanımı ve ölçüm sistemlerinde, mekanik sistemlerde fiziğin kullanımını gösteren bir çeşittir. Bu nedenle seçmeli dersler oldukça önemlidir. Alternatifler ne kadar fazlaysa öğrencinin aklında daha net fikirler oluşur. Seçmeli dersler birçok okulda; nükleer fizik, atom ve molekül fiziği ve sağlık fiziği alanlarında yoğunlaşmıştır. Ama burada önemli olan öğrenci zorunda kaldığı için seçmeli dersleri seçmemesidir. Okulların çakışan ders programları, bazı seçmeli derslerin o dönem içinde açılmaması vb. nedenlerden dolayı öğrencinin seçmeli dersleri sadece kredi doldurmak için seçmesi gibi bir durum ortaya çıkar. Bu da o dersin niteliğini ve verimini olumsuz etkileyen çok önemli bir faktördür. Seçilen üniversitelerde sunulan farklı seçmeli dersler şu şekilde sıralanmıştır: Sayısal fizik ( Ankara Üniversitesi) Kristal fiziği ( Ankara Üniversitesi) Yerçekimi ve kozmoloji ( Ankara üniversitesi) Metal fiziği ( Ankara üniversitesi) Düşük sıcaklık fiziği ( Ankara üniversitesi) Nükleer magnetik rezonans NMR ( Ankara üniversitesi) Jeofizik ( Atatürk Üniversitesi) Alan teorisi ( Atatürk Üniversitesi) Kristallografi ( Atatürk Üniversitesi) Lazer fiziği ( Çukurova Üniversitesi) Süper iletkenlik ( Çukurova Üniversitesi) Nükleer tıp ( Çukurova Üniversitesi) Fotonik ve güdüm sistemleri ( Çukurova Üniversitesi) Uzay fiziğine giriş ( Çukurova Üniversitesi) Güneş pilleri ( Çukurova Üniversitesi) Uzaktan algılama ( Çukurova Üniversitesi) Coğrafi bilgi sistemleri ( Çukurova Üniversitesi)

11 Çevre fiziği ( Karadeniz Teknik Üniversitesi) Arkeometreye giriş ( Orta Doğu Teknik Üniversitesi) Yoğun madde fiziği ( Uludağ Üniversitesi) Sensörler (Uludağ Üniversitesi) Sonlu elemanlar yöntemi ( Uludağ Üniversitesi) İnce film fiziğine giriş ( Yıldız Teknik Üniversitesi) Sıvı hal fiziğine giriş (Yıldız Teknik Üniversitesi) 2 1.4 Laboratuarlar Bir başka karşılaştırma konusu laboratuar kullanımı ve olanakları. Fizik eğitimi laboratuar ile geliştirilir. Bilgiyi teoriden çıkarıp deneysel sonuç elde etmemizi sağlar. Anlaşılması okuyarak zor olan birçok konu laboratuarda deney yapılarak kolayca anlatılabilir veya öğrencinin kendi kendine keşfetmesini sağlayabilir. Bu da öğrenciyi fiziğe daha da yakınlaştırır. Laboratuarlar fiziğin mutfağıdır. Bu kadar önemli olan bir uygulamanın her ders

12 için laboratuvarının olması gereklidir ve zorunlu olması sağlanırsa daha yararlı olacağı kanısındayım. Çoğu okulda birçok laboratuar zorunlu ve seçimli olarak ayrılmış durumda, bir kısmında ise derslerin tamamlayıcısı şeklindedir. Yani ders ve o dersin laboratuarı zorunlu olarak alınır fakat uygulamanın bir kredisi yoktur. Laboratuardan kalındığı takdirde o ders tekrardan alınır. Okullarda birçok laboratuar dersi aynıdır, bunlar temel fizik laboratuarlarıdır. Yani mekanik, elektrik, optik, elektronik veya çekirdek laboratuarları bütün fizik eğitimi veren üniversitelerde ortaktır. Farklı laboratuar dersleri, okulun çalışma alanlarına ve seçmeli derslerine göre değişir. Farklı laboratuarlar: Katı hal Fiziği laboratuarı (Atatürk Üniversitesi) Kuantum laboratuarı 1-2 (Çukurova Üniversitesi) İleri Fizik Proje laboratuarı (İstanbul Teknik Üniversitesi) 3 1.5 Eğitim Dili Bir başka karşılaştırma konusu fizik öğretiminin ana dille mi yoksa yabancı dille mi yapıldığıdır. 2 Seçilen üniversitelerdeki seçmeli dersler ek2 de verilmiştir. 3 Seçilen üniversitelerdeki laboratuar dersleri ek4 de verilmiştir.

13 Seçilen üniversitelerden altısı anadilde yani Türkçe eğitim sunmakta, geri kalan beş üniversite yabancı dille, İngilizce ile eğitim yapmaktadır. Bilim evrensel bir dile sahiptir fakat eğitimin kolay anlaşılabilir, kavranılmasının kolay olması açısından öğretimin ana dilde yapıldığı okullarda Mesleki İngilizce adı altında İngilizce dersler konulmuştur. Birkaç üniversitede ise belli yüzde ile İngilizce dersler vardır. Anadille eğitim veren okullar: 1. Atatürk Üniversitesi 2. Çukurova Üniversitesi 3. Ege Üniversitesi 4. İstanbul Teknik Üniversitesi 5. Uludağ Üniversitesi 6. Yıldız Teknik Üniversitesi Yabancı dille eğitim veren okullar: 1. Ankara Üniversitesi 2. Bilkent Üniversitesi 3. Boğaziçi Üniversitesi 4. Karadeniz Teknik Üniversitesi 5. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Türkiye deki okullar arası farkları daha iyi görebilmek için belirleyici birkaç sorudan oluşan bir anket hazırlanmış ve seçilen on üniversiteye fax yolu ile gönderilmiştir. Anket soruları bölüm, öğrenci ve mezunlar hakkında daha net bilgilere ulaşmak için kısa ve net sorulardan oluşmuştur. İki ana bölümden oluşan sorular şu şekildedir: ÖĞRENCİLER VE MEZUNLAR HAKKINDA:

14 1. Bölümünüzde ortalama bitirme süresi nedir?( son birkaç sene ) 2. Akademik çalışmalar dışında mezunlarınız daha çok hangi alanlarda çalışmaktadırlar? BÖLÜM HAKKINDA: 1. Daha çok hangi tür projeler yapılmaktadır? 2. Bölümün fiziki ( mekan ve temel malzeme ) eksiklikleri var mı? 3. Uluslararası ortak yönetilen proje ve programlar var mı? 4. Son zamanlarda bölüm veya bölüm hocalarına verilmiş ulusal/uluslararası ödülleriniz: 5. Derslere öğrenci katılımı ne oranda? 6. Derslerde devam zorunluluğu var mı? 7. Son 3 yılda açılmayan seçmeli dersleriniz var mı? 8. Laboratuar dersleri kaç kredilik? 9. Laboratuar dersleri haftada kaç saatlik? Bu ankete sadece üç üniversiteden cevap gelmiştir. Bilkent üniversitesi, Boğaziçi üniversitesi ve Karadeniz teknik üniversitesinden gelen yanıtlar ek7 de mevcuttur. 4 2) AVRUPA DA FİZİK ÖĞRETİMİ: Avrupa da ki fizik öğretim sistemlerini görmek ve karşılaştırabilmek için Avrupa dan beş tane üniversite seçildi. Öncelikle bu üniversiteler hakkında bilgiler toplandı ve sonrasında yıllık ders planları ve kredileri bulundu. 4 Anket yanıtları ek7 de bulunmaktadır.

15 Karşılaştırmalar için seçilen üniversiteler: University of Cambridge Technische Universität Darmstadt ( Almanya ) The University of Heidelberg Universite Pierre&Marie Curie ( Fransa ) Technischen Universität Wien ( Viyana ) The Universiteit van Amsterdam ( Amsterdam ) Seçilen üniversitelerin çalışma alanları şu şekildedir: University of Cambridge, yüksek enerji fiziği, astrofizik, biyolojik ve yumuşak sistemler, yarı iletken fiziği, yoğun madde fiziği, kuantum fiziği, mikroelektronik, optoelektronik, katıların fizik ve kimyası alanlarında çalışmalar yürütülmektedir. Technische Universität Darmstadt, uygulamalı fizik, katıhal fiziği, nükleer fizik alanlarında çalışmalar vardır. 80 kişilik akademik kadroya sahiptir. The University of Heidelberg: biyofizik, karmaşık kuantum sistemler, ınformatik alanlarında çalışmalar yapılmaktadır. İki yüz yirmi dört kişilik akademik kadrosuyla hizmettedir. Universite Pierre&Marie Curie: biyoloji ve sağlık, ekosistemler ve sürdürülebilir gelişme, sürdürülebilir enerji ve çevre, madde ve bilgi, madde ve enerji alanlarında çalışmalar yapılmaktadır. Technischen Universität Wien: genel fizik, teorik fizik, katı hal fiziği ve nükleer fizik alanlarında çalışmalar sürdürülmektedir. The Universiteit van Amsterdam: genel fizik, nükleer fizik, katı hal fiziği, teorik fizik alanlarında çalışmalar yapılmakta. 2.1 KARŞILAŞTIRMALAR: Karşılaştırma konuları; Zorunlu dersler, Seçmeli dersler, Laboratuar, Eğitim dili başlıkları altında toplandı.

16 Seçilen üniversitelerde farklı öğretim prosedürleri izlenmektedir. Her okulun kendine göre değişik sisteminin olmasının nedeni, Avrupa da ki bazı okulların ECTS sistemine geçmesi bazılarının ise bu sisteme henüz geçmemesinden kaynaklı. ECTS sistemine göre lisans eğitimi süresinin 3 sene olması düşünülmüş fakat fizik eğitimi için bunun yeterli olmadığını düşünen okullar 3 sene eğitime geçmemişlerdir. Bu farklılık, zorunlu derslerin dağılımını etkilemektedir. 2.2 Zorunlu dersler: Okulların öğretim sistemleri farklıdır. Bir kısmı 3 sene bir kısmı ise 4 senede eğitim vermekteler. Bu sistemde önemli olan nokta seçilen üniversitelerde tek amaç öğrenciyi uzmanlaştırmak için değişik sistemler uygulamak. 3 sene eğitim veren okullarda farklı programlar uygulanmaktadır ve ilk iki sene zorunlu dersler verip son sene projeler, seçmeli dersler, çalışmalar ve hatta dışarıdan laboratuarlar ve sanayi ile ortak çalışma programları ile öğrenciyi yoğun bir çalışmanın içine sokmaktadırlar. Cambridge üniversitesinde; ilk sene zorunlu temel fizik1 dersleri ve laboratuarları, mekanik ve rölativite, titreşim ve dalgalar, istatistik ve kuantum fiziği dersleri verilmektedir. İkinci sene iki farklı seçenek ortaya çıkıyor. Öğrenci ya 1B fizik derslerini alır ya da 1B ileri fizik derslerini de alarak eğitimine devam eder. İkinci seçeneği tercih edenler bunlara ek olarak farklı seçmeli derslerde alabilirler. Mesela madde bilimi, kimya, jeoloji, tarih ya da bilim felsefesi gibi dersleri alabilirler. 1B fizik ve 1B ileri fizik derslerinin ikisini de alan öğrencilerde kontenjan kısıtlaması yoktur. Dördüncü senede ise öğrencinin uzmanlaşma alanına göre çok geniş seçeneklerin olduğu seçmeli dersler seçer. Laboratuar ya da sanayi kuruluşlarında hazırladıkları projelere göre çalışabilirler. Bu alanlarla ilgili sınırlama olmaksızın ders seçebilirler. Cambridge üniversitesinde, üniversite içi çalışmalar yanında dışardan yürütülen projeler, büyük sanayi kuruluşları ile ortak çalışmalar ile öğrencilere birçok çalışma alanı sunmaktadır. Öğrencilerin bitirme çalışmaları, projeleri dışardan kuruluşlar ve laboratuarlar tarafından desteklenmektedir. Öğrencinin bitirme tezi 3 senelik çalışmalar sonucu yapılır.

17 Cambridge zorunlu ders sayısı 6,2 6 5,8 5,6 5,4 5,2 5 4,8 4,6 Cambridge 4,4 1 2 3 sene Şekil 7: Cambridge üniversitesinde ilk 3 sene zorunlu ders sayısı. Heidelberg üniversitesinde ise; sistem 2 ana bölüme ayrılmıştır. İlk iki sene Vordiplom, üçüncü, dördüncü ve beşinci senede ise Hauptdiplom uygulaması vardır. Vordiplom döneminde verilen dersler çok ağırdır. Bunun nedeni seçicilikten kaynaklıdır. Yani bir çeşit ön eleme dönemidir. Derslerin zorluğuna rağmen geçebilen kişiler ikinci aşamaya yani Hauptdiplom dönemine başlayabilirler. Hauptdiplom dersleri ise seçmeli derslerdir ve uzmanlaşmaya yöneliktir. Ağır bir temel eğitimden sonra branşlaşma Hauptdiplom döneminde başlar. Bu dönemde öğrenciler kendilerine bir modül yani alan seçerler. Alternatifler alanlar arasından seçilen bir modül üzerine üç sene eğitim alıp, seçilen konu üzerine tez yazılır. Bunun karşılığı bachelor (mezun) seviyesidir. Daha sonra uzmanlık için tekrardan bir alan seçilir. Öğrencinin Hauptdiplom döneminde seçtiği alanın kendine özgü farklı uzmanlık dalları vardır. Öğrenci bu dallardan birini seçip çalışmalarına devam eder. Ve sonunda bitirme tezini yazar. Universite pierre & marie curie de ise durum daha farklıdır. Öğretim 3 parkurdan oluşur. Bu üç parkurun dersleri farklıdır. L1, L2, L3 parkurlarından oluşan sistemde, ilk sene L1,

18 öğrenciyi fizik bölümüne alıştırma ve tanıştırma derleri verilir. Yani; L1 de öğrenciye çok fazla bilgi verilir ve örencinin yeniliklere ve teknolojiye ayak uydurması sağlanır. L3 de ise; öğrenci projesinde iyice derine inip, kendisi ile aynı projede çalışan öğretim görevlileri ve öğrencilerle bir grup oluşturup onlarla beraber projeye devam edip, üzerinde iyice çalışılmış bir projeyi bitiriyor. L1 iki farklı bölümden oluşuyor. S1 ve S2 şeklinde dönemlerden oluşmuştur. Bu dönemlerin her biri birçok öğrenim birimi içerir. Her bir öğrenim birimi 6 ya da 3 Avrupa kredi transfer sistemi kredisidir. Toplamda 30 kredi alınır. Öğrenci L2 sistemi ile kendisine bir alan seçer..l2 de seçilen alan üzerine projeye başlar. Uzmanlaşma alanı seçilmiştir. Genel fizik, uygulamalı fizik, teorik fizik, fiziğin dünya ve yeryüzü biliminde uygulamaları başlıkları altında dersler vardır. L3 sisteminde ise seçilen alanda tam anlamıyla uzmanlaşma sağlanmıştır. Çok çeşitli parkurlar vardır. L2 de seçilen alana göre L3 de belirtilen parkurlardan dersler seçilir. Temel fizik, genel fizik ve uygulamaları, fizik- kimya, gezegen ve yaşamsal bilimlere uygulamalı fizik, fiziğin üniversiteler arası formasyonu, teorik ve uygulamalı fizik olacak şekilde 6 parkurdan oluşmuştur. Her bir parkurdaki dersler zorunludur. Öğrenci bu parkuru da bitirerek kredisini tamamlar ve projesini sonlandırır. L1 7 6 5 zorunlu ders sayısı 4 3 2 1 1.dönem 2.dönem 0 genel fizik deneysel ve teorik fizik yeryüzü bilimleri uygulamalı fizik Şekil 8: pierre & marie curie üniversitesinde L1 parkurundaki zorunlu dersler.

19 L2 6 zorunlu ders sayısı 5 4 3 2 1 1.dönem 2.dönem 0 genel fizik uygulamaları fizik-kimya çok disiplinli Şekil 9: pierre & marie curie üniversitesinde L2 parkurundaki zorunlu dersler. zorunlu ders sayıs ı 7 6 5 4 3 2 1 0 L3 temel fizik genel fizik ve fizik- kimya gezegen ve uygulamaları yaşamsal bilimlere uygulama a üniversiteler arası formasyon teorik ve uygulamalı fizik 1.dönem 2.dönem Şekil 10: pierre & marie curie üniversitesinde L3 parkurundaki zorunlu dersler.

20 Amsterdam üniversitesinde eğitim 3 senedir. Öğrenci ilk sene tüm temel bilimleri zorunlu olarak alır. İkinci sene kendine bir alan seçer, daha sonra sadece o alan üzerine çalışılır. Uygulamalı dersler olarak da laboratuarlar zorunludur. UvA da, fizikçiler, öğrencileri olan ve araştırma yapan astronomlarla yakın çalışırlar. Her iki fakülte programları fiziği ve astronomiyi içerir. İlk sömestrde kimya ve matematik öğrencileriyle ortak çeşitli dersler mevcuttur. Daha sonra fizik ve astronomi öğrencileri 2 seçim yapar: gerçeklik teorisi fizik laboratuarı. Ayrıca matematik ve kimya da alabilirler. Sömestr sonunda zorlayıcı olmayan tavsiye mektubu öğrenci programı tarafından verilir, fakülte programını alması için. Tabii ki öğrencinin kendi motivasyonu ve ilgileri bu bağlantıda önemli rol oynar. Bu noktada başka bir programa geçmesi mümkündür. Elektromagnetizm, Quantum mekaniği, matematiksel metodlar ve teknikler İkinci ve üçüncü yıl, öğrenciler spesifik alanları seçerler. Bu program tez ile sonlanır. Fizik Fakültesi mezunu olarak diploma alırlar. Darmstadt 7 zorunlu ders sayısı 6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 sene Darmstadt Şekil 11: Darmstadt üniversitesinde sömestrlere göre zorunlu ders sayıları.

21 Wien 12 zorunlu ders sayısı 10 8 6 4 2 Wien 0 1 2 3 sene Şekil 12: Viyana Teknik üniversitesinde 3senede toplam zorunlu ders sayısı. Toplam zorunlu ders sayısı 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Cambridge Darmstadt Heidelberg 1 Wien üniversiteler Şekil 13: Seçilen dört okulun öğretim süresi boyunca toplam zorunlu ders sayısı.

22 Tablo 2: Zorunlu ders sayılarının sınıflara göre dağılımı. OKULLAR \ SINIF 1.SINIF 2.SINIF 3. SINIF 4. SINIF University of Cambridge 6 5 6 Technische Universität Darmstadt 6 6 4 - L1 L2 L3 Universite Pierre&Marie Curie 13 11 11 8 11 9 - (Sistem 3 modülden oluşuyor. 8 7 7 - Her modülde farklı zorunlu dersler var.) 8-11 - - - 13 - - - 8 - Technischen Universität Wien 10 8 8 - Seçilen üniversitelerde ortak zorunlu dersler şu şekildedir: Genel fizik Özel relativite Analiz cebir Kimya Katı hal fiziği Kuantum fiziği Nükleer fizik Atom ve molekül fiziği İstatistik fiziği - termodinamik Klasik mekanik Fizikte matematik metodlar Elektromanyetizma Elektronik Optik: laser

23 Spektoskopi Dalgalar ve optik Bilgisayar programlama Temel tanecikler Farklı zorunlu dersler ise şu şekildedir: İnorganik- organik kimya (pierre&marie curie) Genetik(pierre&marie curie) Enformatik(pierre&marie curie) Çoklu integraller(pierre&marie curie) Deneysel kimya(pierre&marie curie) Yaşayan canlıların geometrilerinin hesaplanması (pierre&marie curie) 5 Farklı zorunlu derslerin pierre&marie curie üniversitesinden çıkmasının nedeni okulun eğitim sisteminden kaynaklıdır. Fransa da modül seçimi olduğundan dolayı her modülde ayrı ayrı dersler gösterilmektedir. Bu sayede öğrencinin kendine uygun bir yön belirlemesi daha kolaylaşır. 2.3 Seçmeli dersler: Üniversitelerin kendi yapısında ve dışarıdan sanayi kuruluşları, araştırma laboratuarları ve farklı kuruluşlarla ortak çalışmalar, projeler sayesinde öğrenicilerin seçebileceği çok geniş bir seçmeli ders alanı vardır. Çünkü her öğrencinin ilk 2 sene veya ilk 3 sene boyunca aldığı zorunlu derslerin yanı sıra proje çalışması vardır. Bu proje çalışmasını ister okul içinde yürütülen çalışmalarla beraber, isterse de dışarıdan ortak yürütülen çalışmalarla hazırlayabilir. Öğrenciye her türlü olanak sunularak bir alana yoğunlaşması sağlanır. Son senede seçmeli dersler ağırlıktadır. Öğrencinin çalışmayı seçtiği alana göre seçmeli dersler değişir. Her alanla ilgili olarak seçmeli ders mevcuttur. Seçmeli dersler sadece okulların anabilim dalları ile sınırlı değildir. Gelişen teknoloji ile birlikte çok farklı yeni konular katılmaktadır. Teknolojik gelişim çok yakından takip 5 Avrupa dan seçilen üniveritelerin zorunlu dersleri ek4 de gösterilmiştir.

24 edilmektedir. Sanayi ve okul işbirliği içinde olduğundan dolayı iş ve proje seçenekleri arttıkça seçmeli derslerde de çeşiştlilik artmaktadır. Seçilen okullar arasında farklı seçmeli dersler şu şekildedir: Kartografi (pierre&marie curie) Biyokimya (pierre&marie curie) Bitkilerin metabolik fonksiyonları ve yapılanması (pierre&marie curie) Atmosfer sondajı ve iklim kontrolü (pierre&marie curie) Su döngüsü (pierre&marie curie) Kompleks sistemlerin modellenmesi (pierre&marie curie) Jeofizik (pierre&marie curie) Hücresel biyoloji (pierre&marie curie) Fiziko kimya ( darmstadt) Organik ve anorganik kimya ( darmstadt) Felsefe ( darmstadt) Bilişim teknolojisi ( darmstadt) Gezegenler ( cambridge) Kuantum alanlar teorisi ( cambridge) Gravitasyon ve klasik alan teorisi ( cambridge) Süper iletkenlerde kuantum benzerliği ( cambridge) Yarı iletkenlerde kuantum ( cambridge) Medikal fizik ( cambridge) Radyoloji ( wien) Arkeoloji: tarihlendirmenin fiziksel metodları ( wien) Atomik çarpışmalar ( wien) Mimarisel fizik ( wien) Klasik ve kuantumsal kaos ( wien) Düşük sıcaklık fiziği ve teknolojisine giriş ( wien) Geometri, topoloji ve fizik 1 ( wien) Kalıcı enerji taşıyıcıları ( wien)

25 Yüzeyfiziği ve analitiği ( wien) 6 2.4 Laboratuar: Avrupa da eğitim veren kurumların birçoğu üniversite dışı sanayi kuruluşları ve laboratuarlar ile ortak çalışmalar içindedir. Öğrenci ilk sene yoğun şekilde temel fizik dersleri alırken çoğunlukla bahar yarıyıllarında o derse yönelik uygulama dersleri alır. Ayrıca öğrenci ikinci sene seçeceği alan ile ilgili çalışmaları üniversite dışı laboratuarlardan yararlanarak yapabilir. Avrupa da laboratuar derslerine çok önem verilir. Dönem içi zorunlu birçok dersin laboratuarı vardır. 6 Birkaç üniversiteden seçmeli dersler ek5 de verilmiştir.

26 Seçilen üniversitelerde ortak laboratuar dersleri: Fizik 1-2- 3 uygulama laboratuarı Dalgalar ve optik laboratuarı Termodinamik laboratuarı Elektrik laboratuarı Manyetizma laboratuarı Seçilen okullarda ki farklı laboratuar dersleri ise şu şekilde: 7 Akustik laboratuarı ( wien) Tek kristal büyütme laboratuarı ( wien) Minkowski uzayı ve dört vektör ( darmstadt) Dört momentum ( darmstadt) Klasik mekanik için kovaryent dönüşümler ( darmstadt) Koordinat dönüşümleri (darmstadt) Optik: sinyal ve gürültü ( cambridge) Ciroskop ( cambridge) Radyo alıcısı ( cambridge) Fourier analizi ( cambridge) 2.5 Eğitim dili: Her üniversite kendi anadilinde eğitim vermektedir. Seçilen üniversiteler; Fransa, Amsterdam, Almanya ve Cambridge den seçildi. Eğitim dilleri Pierre & Marie Curie de Fransızca, Cambridge de İngilizce, Heidelberg, Darmstad ve Wien de Almanca, Amsterdam üniversitesinde ise İngilizce eğitim verilmektedir. 2.6 Bitirme Projesi: 7 Birkaç üniversitenin laboratuar dersleri ek6 da gösterilmiştir.

27 Öğrenciler bitirme çalışmalarını ilk senelerde üzerinde çalışmaya başladıkları proje üzerine yapar. Birinci sınıftan sonra seçtiği alan üzerine aldığı pratik veya teorik dersler ile çalışmasına devam eder. Okulların sanayi ile ortak çalışmaları öğrencilerin projelerini belirleyen önemli unsurlardan biridir. Bu verilere dayanarak şunları söyleyebilirim ki fizik lisans derslerinin öğretimi çok sıkı bir disiplin gerektirir. Çünkü fizik bilimi evreni açıklamaya çalışan, neden niçin sorularına cevap arayan ve her an gelişmekte olan pozitif bir bilimdir. Öğrencinin en son teknolojiyi yakından takip edebilmesi için ve öğrenciye fiziğin çok farklı yönlerini gösterebilmek adına üniversitelere çok büyük bir görev düşmekte. Teknolojik gelişimler ve modern laboratuar sistemleri, projeler, farklı çalışma alanları ile öğrenci her açıdan donanımlı hale getirilmeli ve lisans eğitimi sonunda öğrencinin elinde sadece bir diploma değil, lisans eğitimi boyunca yaptığı çalışmalar, projeler, aktif görev aldığı birçok çalışma kalmalıdır. Lisans eğitiminin ilk senesinde öğrenciye temel fizik dersleri ve fizik derslerine yardımcı olacak matematik ve varsa diğer yardımcı dersler verilmelidir. Böylece ilerisi için temel atılmış olur. İlerleyen süre içinde öğrencinin uzmanlaşacağı ya da çalışmak istediği alanı belirlemek için çok farklı seçenekler sunulmalıdır. Fiziğin farklı alanlarda çok farklı uygulamaları mevcuttur. Eğer öğrenciye bu farklı alanlar gösterilirse, daha kolay ve bilinçli şekilde, seçenekler arasından kendisine bir alan seçer ve eğitim süresi boyunca o alan ile ilgili dersler ve uygulamalar görerek uzmanlaşmaya doğru iler. Seçmeli derslerin önemi uzmanlaşma aşamasında ortaya çıkıyor. Seçmeli dersler sadece kredi doldurmak için değil öğrencinin ikinci seneden sonra kendisine bir alan seçmesi ve bu alan ile ilgili zorunlu, seçmeli, laboratuar dersleri alması sağlanmalıdır. Tabiî ki bir alan üzerine uzmanlaşırken farklı konulardan dersler de alınarak, eğitime devam edilmeli. Burada önemli olan sistematik şekilde ilerlemektir. Üniversiteler dış kaynaklı bağlantılar kurarak öğrenci projeleri yapılmalıdır. Öğrenciye kendi alanında iş olanakları sağlamak ya da araştırmaya yönelik çalışmalara yönlendirmek gibi birçok destekleyici unsur sağlanmalıdır.

28 EK 1 Zorunlu Dersler Ankara Üniversitesi: Mekanik I Mekanik laboratuarı I Mekanik II Mekanik laboratuarı II Elektrik ve manyetizma Elektrik ve manyetizma laboratuarı Teknik elektrik

29 Matematiksel fizik 1 Titreşim ve dalga Bilgisayar programlama 1 Optik laboratuarı Matematiksel fizik 2 Klasik mekanik Kuantum fizik Kuantum fizik laboratuarı İstatistik fiziği Atom ve molekül fiziği Elektromanyetik dalgalar Fizikte popüler başlıklar Fizikte özel başlıklar Atatürk Üniversitesi: Fizik-I (Mekanik) Fizik-I Lab. Fizik-II (Elektrik ve Manyetizma) Fizik-II Lab. Titreşim Ve Dalgalar Titreşim Ve Dalgalar Laboratuarı Elektronik-I Elektronik-I Laboratuarı Modern Fizik Klasik Mekanik Bilgisayar Fizikte Matematik Metotlar Elektronik II Elektronik II Laboartuarı Kuantum Fiziği-I Optik Termodinamik ve İstatistik Fiziği Atom Fiziği Atom Fiziği Lab. Kuantum Fiziği-II Molekül Fiziği Çekirdek Fiziği Çekirdek Fiziği Lab. Katıhal Fiziği-I Spektroskopi Elektromagnetik Teori Katıhal Fiziği-II Katıhal Fiziği Lab.

30 Bilkent Üniversitesi: Mekanik Elektrik ve Manyetizma Fizikçiler için Programlama Klasik Mekanik I Kuantum fiziği Klasik Mekanik II Kuantum Fizik Laboratuarı Matematiksel Fizik Metodları Elketromanyetik Teori I Kuantum Mekanik I Deneysel Fizik Metodları Fizikte Sayısal Metodlar İstatistik Fiziği Kuantum Mekanik II Son Sınıf Projesi I Optik Yoğun Madde Fiziği I Nükleer ve Parçacık Fiziği Yoğun Madde Fiziği Boğaziçi Üniversitesi: Fizik I Fizik II Fizik III Fizik IV Thermal Properties Of Matter Introduction To Electromagnetic Radiation Quantum Physics I,II Experimental Physics I Classical Mechanics I Classical Mechanics II Mathematical Methods Of Physics I,II Quantum Mechanics I Quantum Mechanics II Statistical Mechanics Experimental Physics II Advanced Quantum Physics I Advanced Quantum Physics II Electromagnetism I Electromagnetism Iı Çukurova Üniversitesi:

31 Fizik I Fizik Lab. I Analiz I Fizik II Fizik Lab. II Analiz II Teorik Mekanik I Fizik İçin Matematik I Dalgalar Ve Salınımlar Analiz III Fizik Laboratuar III Dalga Ve Sal. Lab. Fizik IV Teorik Mekanik II Analiz IV Fizik İçin Matematik II İstatistik Fizik Fizik Laboratuar IV Elektronik II Elektronik Laboratuar II Teorik Mekanik IV Termodinamik Kuantum Fizik I Elektromag. Teori I Kuantum Laboratuar I Elektronik I Elektronik Labortuar I Teorik Mekanik III Kuantum Fizik II Elektromag. Teori II Kuantum Laboratuar II Kuantum Mekanik II Nükleer Fizik Yoğun Madde Fiziği I Araştırma Projesi Özel Öğr. Yöntemleri II Kuantum Mekanik I Nükleer Fizik Yoğun Madde Fiziği I Araştırma Projesi Staj Değerlendirme Özel Öğr. Yöntemleri I Kuantum Mekanik II Ege Üniversitesi: Fizik I

32 Fizik II Diferansiyel Denklemler Elektromanyetizma I Fiziksel Matematik I Klasik Mekanik Lineer Cebir Elektromanyetizma II Titreşim Ve Dalgalar Fiziksel Matematik II Modern Fizik Kuantum Mekaniği I Elektromanyetik Teori I Optik I Elektronik I Kuantum Mekaniği II Elektromanyetik Teori II Optik II Elektronik II Katı Hal Fiziği I Atom Fiziği Nükleer Fizik I Katı Hal Fiziği II Nükleer Fizik II İstanbul Teknik Üniversitesi: Fizik I Fizik I Laboratuarı Fizik II Fizik II Laboratuarı Electronics I Fizik III Fizik III Laboratuarı Symb.& Num. Tech. In Physics Analitik Mekanik Comp. Aided Design & Modelling Comp. Methods Modern Fizik Lab. Istat Fiz.Ve Termodinamik Istat Fiz.Ve Termodinamik Lab. Kuantum Mekaniği I Fizikte Matematik Metodlar I Deneysel Fizik Kuantum Mekaniği II Fizikte Matematik Metodlar II Elektromagnetik Teori

33 İleri Fizik Proje Laboartuarı Karadeniz Teknik Üniversitesi: Physıcs-I Physıcs-II Fizik Laboratuarı-II Mechanıcs Mekanik Laboratuarı Isı Ve Termodinamik Elektrik ve Manyetizma Elektrik Ve Manyetizma Laboratuarı Modern Fizik Fizikte Matematik Yöntemler Quantum Mechanıcs-I Titreşim Ve Dalgalar Elektrik Devreleri Laboratuarı Elektronik -I Kuantum Mekaniği- II İstatistik Fizik Katıhal Fiziği-I Nükleer Fizik Atom Ve Molekül Fiziği Theoretıal Mechanıcs Orta Doğu Teknik Üniversitesi: Electromagnetism Mechanics Introductory Electronics I Mathematical Methods In Physics I Optics And Waves Optics And Waves Laboratory Modern Physics Mathematical Methods In Physics II Classical Mechanics Applied Modern Physics Quantum Physics Electromagnetic Theory Quantum Mechanics I Special Problems In Physics Statistical Thermodynamics Uludağ Üniversitesi:

34 Genel Fiziğe Giriş Genel Fiziğe Giriş Laboratuvar Mekanik Mekanik Laboratuvarı Elektrik Fiziksel Matematik I Elektrik Laboratuvarı Dalgalar Fiziksel Matematik II Bilgisayar Programlama Dalgalar Laboratuarı Akustik Optik Atom Ve Molekül Fiziği Elektroniğe Giriş Akustik Ve Optik Laboratuvarı Atom Ve Molekül Fiziği Laboratuvarı Elektroniğe Giriş Laboratuvarı Kuantum Mekaniği Çekirdek Fiziği Çekirdek Fiziği Laboratuvarı Teorik Mekanik Katı Hal Fiziği Katı Hal Fiziği Laboratuvarı Yıldız Teknik Üniversitesi: Fizik 1 Fizik 2 Fizik Lab 1 Fizik 3 Fizik Lab 2 Fizikte Matematik Yöntemler I Fizikte Diferansiyel Denklemler Modern Fizik Fizik Lab 3 Klasik Mekanik Termodinamik Kuantum Fiziği 1-2 Klasik Elektromanyetik Teori Fotonik

35 İstatistik Fiziğe Giriş Çekirdek Fiziği 1 Katıhal Fiziği 1 Temel Tanecikler EK 2 Seçmeli Dersler Ankara Üniversitesi: Elektromanyetik teori Kuantum mekanik 1 Katı hal fiziği 1 Yerçekimi ve kozmoloji Kristal fiziği Plazma fiziği Nötron fiziği Optic elektronik

36 Özel rölativite teorisi Sayısal fizik Bilgisayar programlama Kuantum mekanik 2 Nükleer fizik Katı hal fiziği 2 Spektroskopi teknikleri Nükleer magnetik rezonans NMR Plazma fiziği 2 Parçacık fiziği Reaktör fiziği Metal fiziği Düşük sıcaklık fiziği Nükleer fizik laboratuarı Atatürk Üniversitesi: Elektromanyetik Işımaya Giriş Yüksek Enerji Ve Plazma Fiziği Akışkanlar Mekaniği Elektronik-III Kompleks Analiz Lazer Fiziği X-Işınları Bilim Tarihi Jeofizik Astrofizik Isı Kristallografi Çok Parçacıklı Sistemler Alan Teorisi Yarı İletken Fiziği Temel Parçacıklar Fiziği Reaktör Ve Nötron Fiziği Rölativite Teorisi Katıların Optik Özellikleri Uygulamalı İstatistik Bilkent Üniversitesi: Atom ve molekül fiziği Katılarda quantum taşımacılık mucizesine giriş Lineer (çizgisel )olmayan quantum optiğine giriş, Katıların optik özellikleri Katıların magnetik özellikleri

37 Grup Teorisi Çok parçacıklı sistemlere giriş Katılarda Temel Eksitasyonlar Yarı iletken Cihazlar Fiziği Kuantum elektronik Alan teorisi Özel rölativite Temel tanecikler Boğaziçi Üniversitesi: Atom ve molekül fiziği Modern optik Kuantum elektronik Katı hal fiziği Nükleer fizik Temel tanecikler Fizikte Seçilmiş Başlıklar I-II Astronomi, kozmik, X ışını İstatistik fiziği ve çok parçacıklı sistemlere giriş Elektronik fizik 1-2 Computer Assisted Data Analysis İn Physics Introdution To Physical Methods İn Medical Diagnosis Fizikçiler için elektronik Fizikte bilgisayar uygulamaları Modern fizik, dalgalar, optik ve termodinamik Çukurova Üniversitesi: X-Işınları Uygulama Alanları I-II Lazer Fiziği I- II Sağlık Fiziği I-II Manyetizma Süper İletkenlik Nükleer Tıp II Düşük Sıcaklık Fiziği Manyetizmada Deneysel Metotlar Fotonik Ve Güdüm Sistemleri I-II Astrofiziğe Giriş I-II Fizikte Bilim Tarihi I -II Temel Parçacık Fiziği I-II

38 Tıpta Nükleer Mühendislik Metotları I-II Spektroskopi I-II Uzay Fiziğine Giriş I-II Yarı İletkenler Fiziğine Giriş Yarı İletkenlerin Optik Özellikleri İleri Sayısal Elektronik I-II Tıpta Nükleer Fizik Yöntemleri I-II Bilgisayar Simülasyon Yöntemleri I-II Bilgisayar Destekli Fizik Eğitimi I-II Güneş Pilleri I-II Düşük Boyutlu Kuantum Sistemler I-II Güneş Fiziği I-II Uzaktan Algılama I-II O. O. Programlama Dilleri I-II (Visual Basic- Java+ Java Script ) Coğrafi Bilgi Sistemleri II Programlama Dili Yarı İletken Aygıt Fiziği I-II Parçacık Fiziğine Giriş I- II Lineer Optik I-I Ege Üniversitesi: Molekül Fiziği Radyasyon Fiziği Teorik Fizik Yöntemleri II Rölativite Teorisi Bilgisayar Uygu. Fizik II İstatistiksel Fizik Teorik Fizik Yöntemleri I Deneysel Fizik Yöntemleri Bilgisayar Uygu. Fizik I Fiziksel Matematik IV Termodinamik Teorik Mekanik Fiziksel Matematik II İstanbul Teknik Üniversitesi: Electronik II Katı Hal Elektroniği X Işınları Kırınımı Dijital Elektronik Nükleer Fizik I Güneş Enerjisi Fizik ve teknolojileri 1 Maddenin Magnetik Özellikleri Günlük Yaşamımızda Fizik

39 Kuantum Mekaniği III Astrophysics I Spektral Analiz Metodları Biologically Mot. Pro. İn St.Phy Fizikte Seçilmiş Problemler Katı Hal Fiziği I İstatistik Fizik Ve Termodinamik II Karadeniz Teknik Üniversitesi: Atom Ve Çekirdek Fiziği Lab. Bıyofizik Katıhal Fiziği-II Temel Tanecik Fiziği Spektroskopiye Giriş Fizik Optik Elektronik-II Çevre Fiziği X-Işınları Kırınımı Fizikte Sayısal Çözümleme Geometrik Optik Fizikte Matematik Yöntemler-II Elektromagnetik Teori-I Orta Doğu Teknik Üniversitesi: Elektronik Cihazların Fiziği Elektron Optik Nükleer Fizik ve Parçacıklar Atom, Molekül ve Katıların Fiziği Düşük Atmosfer Fiziği Sıvı Hal Fiziği Yarı iletken Fiziği II Yoğun Madde Fiziği Fizikte Uygulamalar Modern Fizik Uygulamaları Dijital Elektronik Analog Elektronik

40 Kuantum Teori ve Uygulamaları I-II Arkeometriye giriş Uludağ Üniversitesi: Elektronik Manyetizma Ve Uygulamaları Bilgisayar Programlama Tek. Nötron Fiziği Fizikte İstatistiksel Yöntemler Temel Parçacık Fiziğine Giriş Akışkanlar Mekaniği Radyasyon Dedektörleri Radyasyon Fiziği Yarı İletken Fiziği Reaktör Fiziği Fizik Tarihi Yoğun Madde Fiziği Sayısal Elektronik Manyetik Rezonans Sensörler Optoelektronik Malzeme Fiziği Deneysel Yüksek Enerj Fiziği Kristal Yapı ve Analiz Güneş Enerjisi Fizikte Kalite Kontrol Yöntemler Sonlu Elemanlar Yöntemi Yıldız Teknik Üniversitesi: Astrofizik Atom Ve Molekül Fiziği Laboratuvarı Atom Ve Molekül Fiziği Biyofizik Çekirdek Fiziği 2 Çok Parçacık Fiziğine Giriş Fizikte Kısmi Türevli Diferansiyel Denklemler Fizikte Matematik Yöntemler II Genel Rölativiteye Giriş Güneş Enerjisi Spektroskopi Çekirdek Fiziği Laboratuvarı

41 İnce Film Fiziğine Giriş Katı Hal Fiziği II Nükleer Radyasyonun Algılanması ve Ölçümü Nükleer Veri Toplanması ve Değerlendirilmesi Özel Rölativite Teorisi Plazma Fiziğine Giriş Sağlık Fiziği Sıvı Hal Fiziğine Giriş Some Applications Of Physics In Everyday Phenommena II Some Applications Of Physics In Everyday Phenomena I EK 3 Laboratuar Ankara Üniversitesi: Nükleer fizik laboratuarı Mekanik laboratuarı 1-2 Optik laboratuarı Elektrik ve manyetizma laboratuarı Kuantum fizik laboratuarı

42 Atatürk Üniversitesi: Fizik 1-2 laboratuarı Titreşim Ve Dalgalar Lab. Elektronik 1-2 laboratuarı Atom Fiziği Lab. Çekirdek Fiziği Lab. Katı Hal Fiziği Lab Bilkent Üniversitesi: Kuantum fizik laboratuarı Elektronik laboratuarı Çukurova Üniversitesi: Fizik 1-2- 3-4 laboratuarı Elektronik 1-2 laboratuarı Kuantum 1-2 laboratuarı Ege Üniversitesi: Genel Fizik Laboratuarları (Mekanik, Elektrik, Optik, Isı-Akustik) Elektrik Laboratuarı Elektronik Laboratuarı Optik Laboratuarı Nükleer Fizik Laboratuarı Atom Fiziği Laboratuarı İstanbul Teknik Üniversitesi: Fizik Fizik 1-2- 3-4 laboratuarı Modern Fizik Lab. Istatistik Fiziği Ve Termodinamik Lab. İleri Fizik Proje Lab. Karadeniz Teknik Üniversitesi: Fizik Laboratuarı Mekanik Laboratuarı Elektrik Ve Manyetizma Laboratuarı Elektrik Devreleri Laboratuarı Atom Ve Çekirdek Fiziği Laboratuarı

43 Orta Doğu Teknik Üniversitesi: Optik ve dalgalar laboratuarı Uludağ Üniversitesi: Genel Fiziğe Giriş Laboratuarı Mekanik Laboratuarı Elektrik Laboratuarı Dalgalar Laboratuarı Akustik Ve Optik Laboratuarı Atom Ve Molekül Fiziği Laboratuarı Katı Hal Fiziği Laboratuarı Çekirdek Fiziği Laboratuarı Elektroniğe Giriş Laboratuarı Yıldız Teknik Üniversitesi: Atom Ve Molekül Fiziği laboratuarı Çekirdek Fiziği laboratuarı Fizik 1-2- 3 laboratuarı EK 4 Avrupa da Zorunlu dersler: Cambridge University: 1.Sınıf: Rölativitenin İlkeleri, Mekanik ve Alanlar Elekromanyetizma, Titreşim ve Dalgalar Deneysel Fizik Kuantum Fizik ve Çoklu Sistemler Fiziği 2. Sınıf:

44 Titreşim, Dalga ve Optil Klasik Termodinamik Kuantum Fizik Ib Pratikler: Ölçme ve sistem Lent Term: Dalgalar ve Optik Elektromanyetizma. Klasik dinamikler İstatistik fiziği Matematiksel ve teorik fizik Ib İleri pratikler Darmstatd University: 1.Sömestr: Fizikçiler için tanıtıcı başlangıç dersleri Matematiksel Yöntemler Laboratuar I Analiz I Klasik Mekaniğin Temeli Özel Rölativite Klasik Termodinamik 2.Sömestr: Fizik I Laboratuar II 3. Sömestr: Laboratuar III 4.Sömestr: Atomik Fiziğe Giriş Teorik Fizik I Fizikte Ölçüm Teknikleri Bilgisayar Laboratuarı: Linux ile Bilimsel İşlemler Bilimsel yazılar Güvenilir Bilim

45 6.Sömestr: Teorik Fizik: İstatistik Fiziği Nükleer Fizik Katı Hal Fiziği I Heidelberg University: Zorunlu Dersler: Deneysel Fizik 1 (Klasik Mekanik, Termodinamik) Teorik Fizik 1 (Klasik Mekanik, Matematiksel Yöntemler ) Deneysel Fizik 2 (Elektrodinamik, Dalgalar, Görelilik ) Teorik Fizik 2 (Analitik Mekanik, Termodinamik Ve Statik Fizik ) Deneysel Fizik 3 (Optik, Kuantum Fiziği) Teorik Fizik 3 (Elektrodinamik ) Deneysel Fizik 4 (Atom Ve Molekül Fiziği) Teorik Fizik 4 (Kuantum Mekaniği) Deneysel Fizik 5 (Maddenin Yapısı: Katı Cisim, Tanecik ve Çekirdek Fiziği) Yeni başlayanlar İçin Pratik 1 Yeni başlayanlar İçin Pratik 2 İleri Pratik 1 İleri Pratik 2 Seminer Tez Alınması Gereken Matematik Dersleri: Analiz 1 Lineer Cebir 1 Veya Yüksek Matematik 2 Lineer Cebir 2 Veya Yüksek Matematik 3 Pierre & Marie Currie L1, L2, L3 sistemleri vardır. L1: s1 ve s2 ye ayrılır. Matematik, fizik, metodoloji, yabancı dil ve bilimsel proje Genel Fizik: 1. dönem: Kuantum fiziğe giriş Fizikte matematiksel metodlar Optik

46 İstatistik fiziğe giriş Elektroniğe giriş Numerik analiz Deneysel fizik 2. dönem: Klasik mekanik Fizikte matematiksel metodlar 2 Elektromanyetizma Maddeye giriş: termodinamik Proje Laboratuar. Deneysel ve Teorik Fizik: 1. dönem: Kuantum mekaniğin temelleri Elektromanyetizma Elektronik devreler Fizikte matematik metodlar 2. dönem: İstatistik fiziği Optik: laser Kimya Laboratuar Fiziğin Yeryüzü Bilimleri ve Dünya Üzerine Uygulamaları: 1.dönem: Genel fizik Işık analizi Termodinamik 3dersten biri seçilmeli; modelleme, istatistik ve fizikte ölçme 2.dönem: Optikte ışık ve renkler İstatistik fiziği olguları Çevresel dinamikler Işık ve renkte fenomenler 3dersten biri seçilmeli; geometrik kimya, güneş ışınları ve dünya Uygulamalı Fizik 1.dönem: Kuantum fiziğe giriş Fizikte matematiksel metodlar Optik fiziği İstatistik fiziği

47 Elektronik 2.dönem: Elektronik Proje Laboratuar L2: *Temel fizik ve genel fizik ve uygulamaları *fizik-kimya *çok disiplinli parkur, hayata ve evrene uygulamalı bilimsel araştırmalar. 3 parkur içinde kullanılacak zorunlu dersler: Işık ve mekanik dalgalar Termodinamik Elektrik ve manyetik alanlar; indükleme, varılan sonuç Spektroskopi Elektromanyetik ve elektrostatiğe giriş Fizik için matematik metodları -1 Fizik için matematik metodları -2 Fizik için enformatik metodlarına giriş Temel ve Genel Fizik ve Uygulamaları Bölümünün Dersleri: 1.dönem: Mekanik ve ışık dalgaları Termodinamik Seriler ve çoklu integral Fizik için matematik metodları Genel fizik kültürü Yabancı dil 2.dönem Manyetik ve elektrik alanlar Fizik için matematik metodları Fizik için enformatiğe giriş Sert katıların mekaniği Fizik- Kimya dersleri: 1.dönem: Mekanik ve ışık dalgaları

48 Termodinamik İnorganik kimya Matematik Yabancı dil 2.dönem Elektrik ve manyetik alanlar Organik kimya Fizik için enformatiğe giriş Dayanıklı katıların mekaniği Çok Disiplinli Parkur; Hayata ve Evrene Uygulamalı Bilimsel Araştırmalar: 1. dönem: Termodinamik ve biofizik uygulamaları ya da dalgalar ve ışık Genetik ve moleküler modelleme Organik kimya Yaşayan canlıların geometrilerinin hesaplanması 2.dönem: Spektroskopi Elektromanyetiğe giriş Yabancı dil L3: Temel Fizik: 1. dönem: Fizikçiler için matematik Elektromanyetizma 1 Kuantum fizigi 1 Deneysel fizik-numerik fizik 2. dönem: Fizik optigi ve elektromanyetizma 2 Termodinamik ve statik fizik Karşılaştırmalı (kıyaslanabilir) ölçüler zinciri Kuantum fizigi 2 Meslege giriş ve staj Deneysel proje Genel Fizik ve Uygulamaları:

49 1.dönem: Fizikçiler için mat. metodları (LP321) Maddede elektromanyetizma(lp322) Termodinamik ve maddenin özellikleri (LP323) Sayısal elektronige giriş(le305) Sayısal ölçüler zincir Deneysel fizik için sayısal metodlar LP324) 2.dönem: Elektromanyetik dalgalar ve optik Kuantum fizigine giriş Fizik ve elektronik sistemler Fizik Kimya: 1.dönem: Fizikciler ve kimyacılar için matematik uygulamaları Çekirdekten moleküle yapı kohezyon ve etkileşim Fizik master ı gözüyle termodinamik ve maddenin özellikleri CAPES elektrokimye ve termodinamik Deneysel fizik(elektronik-mekanik) 2.dönem: Optik ve elektromanyetizma Yapı ilişkileri moleküler kimya özellikleri Deneysel kimya Deneysel proje ve capes gözüyle bilimsel aracılık Sayısal ve kuantum fiziginde mikroskopikten makroskopige Gezegen ve Yaşamsal Bilimlere Uygulamalı Fizik: 1.dönem: İstatistik enformatik ve modelleme Fiziksel ölçüler Işık renkler ve optik Maddenin halleri ve denge termodinamigi Kuantum dünyasına giriş 2.dönem: Işık ve renkler: yogunlaştırılmış ortam ve elektromanyetik fenomenler Transport fenomeni ve ideal ortamda dinamik