tmmob makina mühendisleri odası III. ULUSAL MAKINA MÜHENDİSLİĞİ VE EĞİTİMİ SEMPOZYUMU RAPOR VE BİLDİRİLER KİTABI 16-17 EKİM 1997 İSTANBUL Yayın No: 201
tmmob makina mühendisleri odası Sümer Sk. No: 36/1-A Kızılay ANKARA Tel: (0 312) 231 31 59-231 31 64 Faks: (0 312) 231 31 65 ISBN 975^395-242-2 BU YAPITIN YAYIN HAKKI MMO'NA AİTTİR Kitabın hiçbir bölümü değiştirilemez, alıntı yapılamaz. MMO'nın izni olmadan kitabın hiçbir bölümü elektronik, mekanik, fotokopi vb, yollarla kopya edilip kullanılamaz. Editörler: Hamîdiye SİŞ Sevil GÜMRÜKÇÜ Dizgi ve Basım: YAPIM TANITIM YAYINCILIK LTD. G-27Sk. 2/19Meoidiyeköy Tel: 213 91 63
SUNUŞ İlki 1989 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından yapılan, ardından Odamız organizasyonuyla yapılmaya başlanan, geçen dönem planlanmakla birlikte yaşama geçirilemeyen "Makina Mühendisliği ve Eğitimi Sempozyumunun bu yıl üçüncüsünü düzenliyoruz. İçinde bulunduğumuz dönem, eğitimdeki sıkıntıların İlgili kesimler tarafından en yoğun şekilde dile getirildiği bir dönem oldu. Öğrencilerinden öğretim üyelerine, siyasi kurumlardan devlet organlarına kadar pek çok zeminde farklı çerçevelerde sorunlar ve çözüm önerileri ele alındı, alınmaya devam ediliyor Bu sempozyumda bir yandan Makina Mühendisliği eğitiminine İlişkin saptamalar ve öneriler ele alınırken, öte yandan eğitim sistemimizin en can alıcı dönüşümlerinden biri olan "Eğitimde Özelleştirme" konusu, tüm taraflarıyla ele alınmaya çalışılacak. Sempozyumda sunulacak olan bildiriler için bu yılın başında geniş bir çağrı çıkarıldı, Bunun yanında, geçen dönem gerçekleştirilemeyen sempozyuma başvuran bildiriler yeniden değerlendirilerek, sahiplerine bu sempozyumda yeniden sunma olanağı sunuldu. Önemli bir birikim olan bu bildirilerin bu sempozyum aracılığıyla kamuoyuna sunulabilmeğinden memnuniyet duyuyoruz, Sempozyumda sunulan bildirilerin toplandığı elinizdeki bu kitap dışında, sempozyum süresince yapılan konuşma ve tartışmaları da elinize ulaştırmaya çalışacağız, Sempozyum sürecinde yapılan tartışmalarda ortaya çıkan önemli fikirlerden biri de sempozyumun bundan böyle kapsamının genişletilerek "Mühendislik Eğitimi" başlığı altında yapılması oldu, Üniversite altyapılarından özel üniversitelere, akreditasyondan paralı eğitimin yaygınlaştırılmasına, ülkenin sınai yapısından meslekiçi eğitimine kadar pek çok konuda sorunların ortaklaşması, sempozyumun içeriğinin bu şekilde genişletilmesini de dayatmaktadır. Önümüzdeki dönem bu çerçevenin tartışılıp yaşama geçirilmesi de Odamızın gündeminde olacaktır. Bu sempozyumun gerçekleştirilmesinde emeği geçen bildiri sahiplerine, Danışmanlar ve Düzenleme Kurulu üyelerine, sorumlu teknik görevli arkadaşımız Hamidiye Sis'e, tüm kişi ve kuruluşlara ve Oda çalışanlarına teşekkürlerimizi sunuyoruz. TMMOB Makina Mühendisleri Odası!
DANIŞMANLAR KURULU Prof. Dr. A. Nilüfer EĞRİGAN A. Özden ERTÖZ Prof, Dr, Ahmet CAN Prof. Dr, Ali GÜNGÖR Y. Doç. Dr, Ali KOÇ Prof, Dr. Aİİ ÜNÜVAR AH YENİAY Y. Doç. Dr. Arif HEPBAŞLI Prof, Dr, Doğan ÖZGÜR Doç, Dr. Dürriye BİLGE Doç. Dr. Ertuğrul BALTACIOĞLU Prof, Ertuğru! KÜÇÜKKARAMIKLI Ethem ÖZBAKIR Feria! S, Arnes İŞIKMMO Prof. Dr. Fevzi ERCAN Fadıl TULUĞ Günay BÖLAZAR Prof. Dr, Hakkı ESKİCİOĞLU Prof Dr. Haluk KARADOĞAN Hayati SOYKAN Hayrı BAHADİR Prof. Dr.İbrahim UZMAN Prof, Dr.L Berrin ERBAY Prof. Mehmet Emin YURCİ Y, Doç, Dr, Melih BELEV! Dr. Mustafa BİLGE Mustafa MACİT Mustafa ŞİMŞEK Nejdet KURNAZ Nuri ARUN Prof. Nuruüah GÜLTiKİN Emer. Prof.Dr, Necdet ERASLAN Prof. Dr. Ruhi KAYKAYOĞLU Prof. Dr. Rüknettin OSKAY Sait EYİGÖZ Prof,Dr, Süleyman SARITAŞ I.T.Ü. Makine Fak, Vansan Makina Sanayii Trakya Üniv, Müh, Fak. Mak. Müh, Böl. Ege Üniversitesi Müh. Fak. Mak. Müh. Böl. Erciyes Univ. Müh. Fak, Mak, Müh. Böl. Selçuk Ünİ. Cevher Makina Sanayii A.S. Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü Y X U. Makina Fak, Y.T.Ü. Makina Fak. Erciyes üniversetesi Müh. Fak. Y.T.Ü. Makina Fak. Bilge Müh. Müşavirlik A.Ş. Kocaeli Şubesi Gazi Üni. Petkim Petrokimya Holding ALARKO AŞ. ALSAC Müessesesi ODTÜ Makina Fak. İ.T.Ü. Mak. Fak. MMO Onur Kurulu Üyesi Dişil Sanayii -Samsun Kocaeli Üniv. Müh. Fak. Mak, Müh. Böl. Osmangazi Üni. Müh, Mim, Fak, Mak. Müh. Böl. Y.T.Ü. Mak, Fak, Dokuı iylüi Üniv, Müh. Fak. Mak, Müh. Böl. Sönmez Metal MMO Trabzon Şb. BİRLEŞİK METAL -İŞ MMO Samsun Şb. Ed-Van San. ve Tic. Ltd. Şti. Y.T.Ü. Makina Fak. MMO 1st. Şb, İ.Ü. Müh. Fak. Mak. Müh. Böl. ODTÜ Makina Fak. KOSİD Gazi Üni, Il)
DÜZENLEME KURULU Başkan : Ali Ekber ÇAKAR Hasan Basri ÖREN Mustafa ARAL Fikret ŞAHİN Dr. Ayhan GÜLER Dr. Eyüp AKARYILDIZ A.Turan DÖRTDEMİR S. Ersu HIZIR C, Deniz KÜHEYLAN Raif GÜNEY Mehmet ATİLGAN Dinçer METE Ali İhsan KARAMANLI İhsan KUTLAR Mehmet YÜCEL Süleyman DEMİRÇELİK Alî GEBEŞ Muhammed ELTËZ Hüseyin GÜNERHAN Nejdet KURNAZ O. Gökhan BALİ Yrd, Doç. Dr. Günay ANLAŞ Ar, Gör, Mutlu TUNÇ Doç. Dr. Taner DERBENTÜ Prof. Dr, A, Kerim KAR Prof. Dr. Hasan HEPERKAN MMO Merkez Y.K.Ü. MMO Merkez Y.K.Y.Ü. MMO İstanbul Şb. Başkanı MMO İstanbul Şb.Sayrnanı MMO İstanbul Şb.Y.K.Ü. MMO İstanbul Şb.Y.K.Ü, MMO Adana Şb. Saymanı MMO Ankara Şb, Başkanı MMO Antalya Şb.Y.K.Y.Ü. MMO Bursa Şb.Y.K.Ü. MMO Denizli Şb. Y.K.Ü. MMO Edirne Şb. Bşk. Vekili MMO Eskişehir Şb,Başkanı MMO Gaziantep Şb. Sek, MMO Kayseri Şb. Sek, MMO Kocaeli Şb. Bşk,Vekili MMO Konya Şb. Başkanı MMO İzmir Şb.Y.K.Ü. MMO İzmir Şb.Y.K.Y.Ü, MMO Samsun Şb. Başkanı MMÖTrabzon Şb.Bşk.Vekili B.Ü. İ.Ü. İ.T.Ü. M S Ü, Y.T.Ü. YÜRÜTME KURULU Sekreter : Ayhan GÜLER Eyüp AKARYILDIZ Fikret ŞAHİN Hasan HEPERKAN V
İÇİNDEKİLER SUNUŞ... I SEMPOZYUM DANIŞMANLAR KURULU..... İli SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU VE YÜRÜTME KURULU. V MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM! RAPORU,, 1 BİLDİRİLER 35 Türkiye'de Sanayileşme, Makina Mühendisliği vs Eğitimi Politikaları Prof. Dr. İsmail BİRCAN,...,... 37 Makina Mühendisliğinde Son Gelişmeler Prof. Dr. Nilüfer EĞRİCAN... 49 Makina Mühendisliği Eğitimine Öğrencinin Bakışı Burak YELKEN. 60 Makina Mühendisliğinin Eğitim Düzeyini Etkileyen Faktörler Prof, Dr. Hikmet RENDE 71 Mühendislik Eğitiminin Sorunları ve Çözüm Önerileri Doç. Dr. Zekeriya ALTÂÇ, Doç. Dr. Bilal PAR 77 Türkiye'deki ile Almanya*daki Makina Mühendisliği Öğretiminin Sanayi-Üniversîte Etkileşimi Yönünden Karşılaştırılması Prof. Dr. Ing. Ahmet CAN 83 Üniversitenin Anlamı v Türkiye Üniversitelerinin Durumu Doç. Dr. Durmuş GÜNAY, Arş, Gör, Alpay DEMİR 105 Tarım Makinaları Öğretimi ve AB Ülkelerinde Akreditasyon Çalışmaları Prof. Dr. Yusuf ZEREN 119 ÇÜ Makîna Mühendisliği Bölümünde Öğretim ve Araştırmanın Dünü s Bugünü ve Geleceği Prof. Dr. Beşir ŞAHİN, Prof, Dr, Ing. Tuncay YILMAZ, Yrd. Doç. Dr, Necdet GEREN 126 Makina Eğitiminde Yapay Ortam Öğr. Gör, Durmuş KARAYEL, Arş. Gör, Osman KÄNDÄRA, Öğr. Gör. S, Serdar ÖZKAN...,140 VII
Makina Mühendisliğinde Bilgisayar Destekli Eğitim Modeli Prof. Dr. İ. Hüseyin FİLİZ, Öğr. Gör. Türkay DERELİ 148 Profesyonel Tesisat Mühendisliği Tanımî-Sorumluluklarhişlevleri- Hukukİ Durumu Akdeniz HİÇSÖNMEZ 156 Çağdaş Üniversite ve İdeal Eğitim İçin Bir Model Dr. M. H. Korkut, Prof, Dr, M,M. Yıldırım, Dr. M. Kaplan, A. Korkut... 166 Makina Mühendisliğine Giriş Dersi- Mesleğe İlk Adım Yrd. Doç. Dr. Erol ÎNELMEN 173 Yabancı Dille Mühendislik Eğitim Prof, Dr, Atilla BOZACI,. 179 Mühendislik Eğitiminde Dil Okay DOGUTEPE... 184 Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Eğitim Mehmet AKDEMİR... 189 Teknolojik Yetkinlik ve AR-GE f nin Rolü Hüsnü ÖZBEK, Tanju ARGUN 193 Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinde Makina, Makina Mühendisliğinin Önemi ve KOSGEBln Makina Mühendislerinin Eğitimine Desteği ve AB ile GÜmrük Birliği Sonrası KOBİ'lerin Durumu Yusuf Ziya KAYIR, 198 Üniversite-Endüstri-Devlet Bilimsel İşbirliğinin Temelleri Prof. Dr. C. Ruhi KAYKAYOĞLU 203 Devlet Üniversitelerinin Rekabet Ortamına Uygun Yapılanma Sorunları Prof, Dr, Atilla BOZACI,,. 226 Eğitimin Özelleştirilmesi İstanbul Şube Öğrenci Komisyonu 234 Sermayenin Gelişimi Açısından Eğitimin Piyasalaşması, Toplumun Gelişimi Açısından Eğitimin Toplumsallaşması Dr. Fuat ERCAN, 237 VIII