Giriş GNSS: (Global Navigation Satellite Systems - Küresel Yönbulum Uydu Sistemleri) Navigasyon, bir aracı veya insanı bir yerden başka bir yere ulaştırma olarak tanımlanmaktadır. Konumlama da navigasyonun ayrılmaz bir parçası olup konumun üç boyutlu olarak belirlenmesi işidir. Ülkemiz de 90 lı yıllarda GNSS teknolojisi, jeodezik amaçlı kullanılmaya başlamış ve bu günlere gelmiştir. 3
İHTİYAÇ; Araziye yönelik Coğrafi Konum Bilgilerin; hızlı, hassas, güvenilir ve ekonomik biçimde toplanması amacıyla anlık arazi konum bilgisinin (koordinatlarının) elde edilmesi gerekmektedir. Böylece, harita ve kadastro çalışmaları ve daha bir çok alanda hızlı ve ekonomik olarak gerçekleştirilmesi ile e-devlet çerçevesinde yapılacak çalışmaların mekânsal altyapısının oluşturulmasını sağlayacaktır. 4
İHTİYAÇ; Ancak, geçmişte hassas coğrafi konum bilgisi elde etmek, uzun süren, tecrübe ve emek yoğun bir işlemdi. 5
TUSAGA-Aktif Müşteri Kurumlar : Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Harita Genel Komutanlığı Yürütücü Kuruluş : İstanbul Kültür Üniversitesi Proje Bütçesi : 7.7 Milyon YTL Başlama-Bitiş Tarihi : Mayıs 2006-Mayıs 2010 Proje Süresi : 31 Ay 6
TUSAGA-Aktif 2009 yılından itibaren Ülkemiz ve K.K.T.C. Genelinde Türkiye Ulusal GNSS Ağı-Aktif (TUSAGA-Aktif) 146 Sabit İstasyon ile çalışmaya başlamıştır. Her geçen gün gelişen teknolojiye paralel olarak sistem geliştirilmekte ve büyümektedir. 7
TUSAGA-Aktif Projenin amacı; Tüm ülke ve K.K.T.C. genelinde 24 saat gerçek zamanda (RTK) konum bilgisini, Yer Kontrol Nokta (YKN) ihtiyacı olmadan (Nirengi-Poligon) cm duyarlılığında belirlemek, Kadastro ve halihazır haritaları Uluslararası Koordinat Sistemine (ITRF) dönüştürmek. 8
İstasyonları 146 adet (K.K.T.C. dahil) İstasyonlar arası mesafe 80-100 Km. 9
Tesis Örnekleri Erzurum-Meteoroloji Siirt-Meteoroloji Iğdır-TKGM Kabinet Viranşehir-Meteor. 10
Kontrol Merkezi (Ankara-TKGM) 11
TUSAGA-Aktif Çalışma Prensibi Sabit GNSS istasyonları ile kontrol merkezi arasındaki iletişim, VPN/GPRS üzerinden sağlanmaktadır. 12
TUSAGA-Aktif Çalışma Prensibi Ayrıca, VPN hattında meydana gelebilecek veri kesikliklerinde mevcut bir modem devreye girmekte ve veri iletişimi, GPRS ile kesintiye uğramadan devam etmektedir. 13
TUSAGA-Aktif Çalışma Prensibi Kontrol merkezlerinde bulunan sunucular, tüm istasyonlardan bir saniye aralıklı gelen ham gözlem verilerden yararlanarak atmosferik modelleme yapmakta ve hassas düzeltme verileri hesaplamaktadır. TUSAGA-Aktif sistemi ile uyumlu, kullanıcılara ait gezici alıcılara internet üzerinden aktarılmaktadır. 14
TUSAGA-Aktif Çalışma Prensibi Kontrol Merkezi İstasyonlar (146 Adet) Kullanıcı Arazide birkaç saniye içinde cm duyarlılığında konum belirleme gerçekleştirilmektedir. 15
TUSAGA-Aktif Sistemi Sinyal Yapısı TUSAGA-TUSAGA-Aktif Sistemi; RTCM (The Radio Technical Commission for Maritime Services) Komitesi tarafından standartları belirlenen; FKP (Flachen Korrectur Parameter-Alan düzeltme parametreleri), VRS (Virtual Reference Station-Sanal Referans İstasyonları) ve MAC (Master Auxiliary Concept-Ana Yardımcı İstasyonlar) düzeltme bilgilerinin tamamını NTRIP protokolü gereğince yayınlamaktadır. 16
TUSAGA-Aktif Sistemi Sinyal Yapısı Sistem; FKP(SAPOS) düzeltme bilgilerini RTCM 2.3 standardında, VRS düzeltme bilgilerini RTCM 3.1 ve CMR+ 3.1 standartlarında, MAC düzeltme bilgilerini de RTCM 3.1 NET standardında ve DGPS düzeltme bilgilerini RTCM 2.1 standardı ile yayınlamaktadır. MAC VRS FKP 17
TUSAGA-Aktif Sistemi Doğruluk Testi 18
TUSAGA-Aktif Kazanımlar Tektonik Plaka Hareketlerinde kullanım Sivil Haritacılık alanında kullanım Askeri Haritacılık ve uygulamalarda kullanım Denizcilik çalışmalarında kullanım Akademik çalışmalarda kullanım Inebolu Sinop Kurucasile Edirne Kirklareli SARAY Zonguldak BOYABAT Kastamonu Vezirkopru Samsun Catalca Karabuk Artvin Ardahan Istanbul FATSA Trabzon Rize Tekirdag KESAN Giresun izmit Hendek Bolu Cankiri Amasya Kars Camlidere Corum Gumushane Uzundere BANDIRMA Tokat Resadiye Bursa Bayburt Canakkale Bilecik Nallihan Sungurlu SUSEHRI HORASAN Yenice Ankara Refahiye Erzurum Igdir Eskisehir Kiriklale Yozgat AKDAGMADENI Sivas Erzincan Agri Balikesir Harmancik Kutahya SIVRIHISAR HAYMANA SARKISLA DIVRIGI Yedisu AYVALIK Hinis Yenifakili Kirkagac Kirsehir Tunceli DEMIRCI Kulu MALAZGIRT Caldiran Emirdag Arapkir Bingol Afyon Yunak Usak Nevsehir Kayseri GURUN CIHANBEYLI Elazig Mus SARAY Izmir SALIHLI Alacakaya Van AKSEHIR Aksaray Malatya Bitlis CESME TUFANBEYLI Evciler Ekinozu Nigde Catak Diyarbakir Aydin BEYSEHIR Konya Batman Siirt Denizli Isparta FEKE KARAPINAR Adiyaman SIVEREK Hakkari Halkapinar Mardin Midyat Sirnak YENIHISAR SEMDINLI Mugla VIRANSEHIR CAVDIR Karaman Sanliurfa AKSEKI Gaziantep Adana Osmaniye Antalya Mersin DATCA Sariveliler Kilis FETHIYE SILIFKE FINIKE Antakya ANAMUR Karpas 0 100 200 Morfu Gazimagosa 19
TUSAGA-Aktif Kazanımlar Meteorolojik Çalışmalarda Atmosferin iyonosfer ve troposfer katmanlarını modelleyerek meteorolojik tahminlerde ve yağışa dönüşebilir su buharını belirleme çalışmalarında kullanmak amacı ile Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ve akademik kuruluşlar da çalışmalar yapılmaktadır. 20
TUSAGA-Aktif Kazanımlar Harita ve kadastro işlerinin zaman ve maliyet olarak %30 unu oluşturan nirengi ve poligon tesis ve ölçümüne ihtiyaç olmayacak, yılda yaklaşık 250 milyon TL kaynak ayrılan harita işlerinde yıllık yaklaşık 75 milyon TL tasarruf sağlanmıştır. Birçok e-devlet uygulamasında (e-belediye, e-ulaştırma TAKBİS, vb.) yer alan veri toplama faaliyetlerinde maliyet ve zaman tasarrufu sağlanmıştır. X 21
TUSAGA-Aktif Sistemi Kullanıcıları 01 MART 2015 Tarihi itibariyle 22
TUSAGA-Aktif Sistemi Kullanıcıları 01 MART 2015 Tarihi itibariyle 23
TUSAGA-Aktif Sistemi Kullanıcıları 01 MART 2015 Tarihi itibariyle 24
TUSAGA-Aktif Sistemi Kullanıcıları 4229 4500 4000 3500 3000 2500 2000 TKGM KAMU KURUMU BELEDİYELER ÜNİVERSİTELER ÖZEL SEKTÖR 1500 734 1000 500 489 567 69 0 Kullanıcı Sayısı 25
TUSAGA-Aktif Sistemi Kullanıcıları 26
6000 TUSAGA-Aktif Aylık Kullanıcı Artış Grafiği (2011-2014 Yılları) 5000 4000 3000 2000 3921 3542 3766 3358 3217 3861 2901 3058 3646 3448 2687 3279 2478 3121 2976 2316 2195 2804 2021 2614 2356 2276 1766 2128 1879 4911 4730 4521 4387 4254 4831 4647 4068 4328 4441 4007 4140 5181 5062 Kullanıcı 1000 1222 0 Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül 2011 2012 2013 2014 27
TUSAGA-Aktif Sistemi Kullanıcıları En Çok Üyesi Bulunan İlk 5 Kamu Kurumu 28
Kullanım - 2014 29
TUSAGA-Aktif Sistemi Yasal Alt Yapısı (BÖHHBÜY) BÖHHBÜY: Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği nin 43.Maddesi Sabit İstasyonları kapsamaktadır. 30
TUSAGA-Aktif Sistemi Yasal Alt Yapısı (BÖHHBÜY) Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği nde C3 derece ASN noktaları için hassasiyet (Madde 22); Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği nde C4 derece Poligon noktaları için hassasiyet (Madde 26); 31
TUSAGA-Aktif Sistemi Yasal Alt Yapısı (BÖHHBÜY) Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği nde Detay Ölçmeleri için hassasiyet (Madde 45 ve 46); 32
TUSAGA-Aktif Sistemi Yasal Alt Yapısı (Kadastral Harita Üretimi ve Kontrolü Genelgesi (2010-11)) TUSAGA-Aktif sistemi ile C dereceli yer kontrol noktalarının statik olarak üretilmesine ilişkin esaslar 2010-11 sayılı Kadastral Harita Üretimi ve Kontrolü Genelgesi madde 14 de ayrıntılı olarak belirlenmiştir. Madde 14: BÖHHBÜY nde belirtilen C dereceli yer kontrol noktalarının üretimine ilişkin esasları sağlayacak şekilde; arazide planlama yapılarak belirlenen C derece referans noktası TUSAGA-Aktif Sistemi ile TUTGA,C1,C2,C3,C4 derece nokta hiyerarşisine bağlı kalmaksızın, mesafeden bağımsız olarak TUSAGA-Aktif sistemi ile üretilebilir. 33
TUSAGA-Aktif Sistemi Yasal Alt Yapısı (Kadastral Harita Üretimi ve Kontrolü Genelgesi (2010-11)) Madde 14: TUSAGA-Aktif sistemi ile yapılan hesaplamalarda; Uydu sayısı: En az dört adet, Kayıt süresi: En az iki saat, Kayıt aralığı: 30 saniye veya daha az, Uydu yüksekliği: En az 10 alınır, Kayıt Süresi: En az beş epok olmalıdır. TUSAGA-Aktif sistemi ile yapılan hesaplamalarda hassas Yörünge (efemeris) bilgileri de kullanılır. Hassas yörünge bilgileri üç farklı tipte olup bunlar, IGS sonuç(igs final), IGS hızlı(igs rapid), IGS Kestirim(IGS Predicted/IGS Ultra Rapid) olarak sıralanabilir. 34
TUSAGA-Aktif Sistemi Yasal Alt Yapısı (Kadastral Harita Üretimi ve Kontrolü Genelgesi (2010-11)) TUSAGA-Aktif sistemi ile anlık konum belirleme (RTK), 2010-11 sayılı Kadastral Harita Üretimi ve Kontrolü Genelgesi nde, madde 13 de poligonlar için, madde 75 de parsel köşe noktası ve diğer detay noktalarının ölçümleri için, kriterleri belirlenmiştir. Madde 13: TUSAGA-Aktif sistemi ile poligon noktalarının koordinatları, farklı zamanlarda en az iki kez ve en az bir saat arayla GNSS oturumu ile yapılır. İki oturumdan elde edilen izdüşüm koordinatları ve elipsoit yükseklikleri arasındaki farklar 7 cm.'den fazla olamaz. 35
TUSAGA-Aktif Sistemi Yasal Alt Yapısı (Kadastral Harita Üretimi ve Kontrolü Genelgesi (2010-11)) Madde 75: GNSS yöntemiyle parsel köşe noktası ve diğer detay noktalarının ölçümünde, BÖHHBÜY nin ilgili hükümlerine, TUSAGA-Aktif sistemi ile detay ölçmelerinde ise aşağıdaki kurallara uyulur. Duzeltme Verileri Alınırken Kullanılabilecek Teknik: VRS, FKP ve MAC. Belirsizlik Cozumu (Ambiguity Solution) : Sabitlenmis (Fixed) Uydu Sayısı: En az bes adet, Veri Toplama Aralığı: 1 (Bir) saniye, Uydu Yükseklik Acısı: En az 10, Kayıt Süresi: En az üç epok olmalıdır. 36
İşletme 37
TUSAGA-Aktif Sistemi Abonelik Ayrıca, TUSAGA-Aktif Sistemi ile ilgili her türlü bilgiye Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü müz web adresinden, http://www.tkgm.gov.tr/node/2231 ulaşabilirsiniz. Yine her türlü soru ve cevaplarınız için, tusagaaktif.bilgi@gmail.com e-mail adresini kullanabilirsiniz. 38
TUSAGA-Aktif Sistemi Abonelik 39
TUSAGA-Aktif Sistemi Abonelik Ayrıca, 30 Sn. Rinex dataları ücretsiz verilmeye başlanmıştır. Sisteme abone olup Kullanıcı Adı ve Şifresi olan her kullanıcı bu olanaktan yararlanabilir. 40
TUSAGA-Aktif Sistemi Abonelik TUSAGA-Aktif Yürütme Kurulunun, işletme maliyetlerini dikkate alarak, uluslararası uygulamalara benzer nitelikte belirlediği son kullanıcı ücretleri, Bakanlıklar Arası Harita İşlerinin Koordinasyon ve Planlama Kurulu (BHİKPK) tarafından yıllık olarak belirlenmekte ve ilgili sayın Bakanlar tarafından onaylanmaktadır. HİZMET TÜRÜ VERİ TÜRÜ ÜCRETLERE (KDV DAHİL) İLK ABONELİK - 150.00 TL RTK Hizmeti Statik Veri* Ağ-RTK AÇIKLAMA Bir Defaya Mahsus 100.00 TL Aylık 750.00 TL Yıllık Ağ-DGPS 50.00 TL Aylık RINEX 1 Sn 0.50 TL İstasyon/Saat RINEX 30 Sn Ücretsiz İstasyon/Gün *Eğitim/Akademik amaçlı statik veri kullanımında %75 indirim uygulanır. 41
TUSAGA-Aktif Sistemi ile Anlık Konum belirleme (RTK) Nasıl Yapılır? Ve Kullanıcıların Yaşadığı Sorunlar Nelerdir? GNSS aletinizi açtığınızda uydularla iletişime geçtiğinden emin olmalısınız. JAVAD GNSS Kullanım Kılavuzu 42
TUSAGA-Aktif Sistemi ile Anlık Konum belirleme (RTK) Nasıl Yapılır? Ve Kullanıcıların Yaşadığı Sorunlar Nelerdir? GNSS aletinizde veri iletişimi sağlamak için kullandığınız data hattınız aktif durumda olmalıdır. 43
TUSAGA-Aktif Sistemi ile Anlık Konum belirleme (RTK) Nasıl Yapılır? Ve Kullanıcıların Yaşadığı Sorunlar Nelerdir? Ölçüm yapacağınız yerde data hattınızda bir bağlantı sorunu olmamalıdır. 44
TUSAGA-Aktif Sistemi ile Anlık Konum belirleme (RTK) Nasıl Yapılır? Ve Kullanıcıların Yaşadığı Sorunlar Nelerdir? Data hattınızın GNSS aletindeki ayarlarında bir eksiklik olmamalıdır. TOPCON GNSS Kullanım Kılavuzu Bağlantı no sunu doğru olduğundan emin olun. Data hattınızın pin kod unun olmadığından emin olun. Data hattınız 3G ise APN yerine mgb, 2G ise APN yerine internet veya tarafımızdan APN tüneline dahil edilmişseniz tusagatkgm yazılmalıdır. 45
TUSAGA-Aktif Sistemi ile Anlık Konum belirleme (RTK) Nasıl Yapılır? Ve Kullanıcıların Yaşadığı Sorunlar Nelerdir? TUSAGA-Aktif sistemi ağ RTK dan faydalanabilmeniz için size verilen kullanıcı adı ve şifrenizin GNSS aletinize doğru girilmiş olması gerekir. Kullanıcı adı ve şifrenizi GNSS aletine girerken büyük küçük harf ve rakam harf durumuna dikkat etmelisiniz. TOPCON GNSS Kullanım Kılavuzu 46
TUSAGA-Aktif Sistemi ile Anlık Konum belirleme (RTK) Nasıl Yapılır? Ve Kullanıcıların Yaşadığı Sorunlar Nelerdir? Bunlara rağmen hala sorun yaşıyorsanız, GNSS aletinizdeki TUSAGA-Aktif ayarlarınızı kontrol edebilirsiniz. GNSS güncellemelerini edebilirsiniz. aletinizin kontrol JAVAD GNSS Kullanım Kılavuzu TUSAGA-Aktif ayarlarınız ve güncellemeleri için GNSS alet firmanızdan destek alabilirsiniz. 47
TUSAGA-Aktif Sistemi ile Anlık Konum belirleme (RTK) Nasıl Yapılır? Ve Kullanıcıların Yaşadığı Sorunlar Nelerdir? TUSAGA-Aktif sistemi ile ağ RTK ya başladıktan sonra ara ara FLOAT a düşülmesi; Ölçüm yaptığınız alanın büyüklüğüyle alakalı olarak data hattınız verimli olamaması durumu. JAVAD GNSS Kullanım Kılavuzu Yaptığınız işin hassasiyetine göre GNSS aletinde Fix çözümleme seviyesini değiştirebilirsiniz. 48
TUSAGA-Aktif Sistemi ile Anlık Konum belirleme (RTK) Nasıl Yapılır? Ve Kullanıcıların Yaşadığı Sorunlar Nelerdir? TUSAGA-Aktif sistemi ile ağ RTK ya başladıktan sonra ara ara FLOAT a düşülmesi; Geçerli Mount Point inizi değiştirebilirsiniz. NTRIP ayarlarından düzeltme verisini alma yöntemini VRS, SAPOS(FKP) ve MAC değiştirebilirsiniz. TOPCON GNSS Kullanım Kılavuzu 49
TUSAGA-Aktif Sistemi ile Anlık Konum belirleme (RTK) Nasıl Yapılır? Ve Kullanıcıların Yaşadığı Sorunlar Nelerdir? TUSAGA-Aktif sistemi ile ağ RTK ya başladıktan sonra ara ara FLOAT a düşülmesi; VRS için, VRSCMR+ veya VRSRTCM3.1 FKP için, SAPOS MAC için, RTCM3Net DGPS için, DGPSNet. 50
Serdar ERGÜNER Harita Yüksek Mühendisi Oran Şehri / Çankaya /ANKARA : srdr3636@gmail.com : 0.312.5512366 : 0.312.4631050 : 39 o.8562, 32 o.8465 TEŞEKKÜRLER 51