Dr. Barbara Dittrich; 8. Daire Tarımsal Araştırmalar Fermantasyon Artıklarının Tarımsal Alanda Değerlendirilmesine Yönelik Olarak Gübre Mevzuatı ve Atık Mevzuatında Yer Alan Hükümler 1. Giriş Yenilenebilir Enerjiler Kanununun (EEG) yenilenmesiyle birlikte özellikle biyogaz üretimi ve değerlendirilmesi alanlarında hızlı bir gelişme kaydedilmiştir. Biyogazın üretiminde, fermantasyon artıklarının üretimi, işlenmesi ve kullanılan giriş maddelerine bağlı olarak tarım arazilerine uygulanmasına ilişkin çeşitli yasal düzenlemeler dikkate alınmak durumundadır. Fermantasyon artıkları, kullanılan ana maddelere bağlı olarak gübre mevzuatı bakımından çiftlik gübresi veya organik-kimyasal gübre maddesi olarak gruplandırılabilir. Bu makale, biyogaz tesisi işletmecilerinin fermantasyon artıklarını kendi işletmelerinde kullanırken ve piyasaya arz ederken hangi yasal düzenlemelere dikkat etmeleri gerektiğine ilişkin hususları özetlemektedir. 2. Fermantasyon artıklarının gübre mevzuatı bakımından sınıflandırılması 2.1 Çiftlik gübresi Tarımsal biyogaz üretiminde kullanılan en önemli madde çiftlik gübresidir. Gübre Kanununun 1. maddesinin 2. fıkrasında çiftlik gübreleri kültür bitkilerinin büyümesini desteklemek, verimlerini arttırmak veya kalitelerini yükseltmek amacıyla dolaylı olarak veya doğrudan kültür bitkilerine uygulanmaları öngörülen hayvansal dışkılar, sıvı çiftlik gübresi, gübre şerbeti, ahır gübresi, saman ve tarımsal üretim kaynaklı benzer yan ürünler ve türevleri şeklinde tanımlanmaktadır. Anaerob fermantasyon, çiftlik gübrelerine uygulanan tipik bir ileri işlem şeklidir. Hayvansal kaynaklı çiftlik gübreleri ile tarımsal üretim kaynaklı bitkisel maddelerin birlikte fermente edilmesi sonucunda oluşan ürünler de çiftlik gübrelerine yönelik yasal düzenleme kapsamına girmektedir. Bitkisel ürünlerin işletme içerisinde hayvan yemi olarak mı yoksa enerji üretimine yönelik yenilenebilir enerji kaynağı ham maddesi üretimi amaçlı mı kullanıldıkları ise bu çerçevede hiçbir önem arz etmemektedir. Anaerob fermantasyon sonrasında ortaya çıkan işlenmiş çiftlik gübresi, atık mevzuatının değil, gübre mevzuatının kapsamına girmektedir. Böylece çiftçi, enerji üreticisi olarak da çiftlik gübresi üretebilir.
Çiftlik gübrelerinin, gübre mevzuatı bakımından öneme sahip olan amaçlar doğrultusunda piyasaya arz edilmeleri halinde, bu maddeler Gübre Yönetmeliği (DüMV) ile Gübre Uygulamaları Yönetmeliğinin (DüV) hükümleri kapsamına girer. Çiftlik gübreleri işletmeye ait veya kiralık alanlara uygulanırken Gübre Uygulamaları Yönetmeliği hükümleri dikkate alınmalıdır. Gübre Yönetmeliğinin hükümleri bu durumda geçerli değildir. Gübre Yönetmeliğinin yenilenmesiyle birlikte (Federal Resmi Gazete, Yıl: 2003, 1. bölüm, no. 57) piyasaya arz edilecek olan çiftlik gübrelerine yönelik şartlar da katılaştırılmıştır. Gübre Kanuna göre piyasa arz kavramı, söz konusu maddelerin üçüncü şahıslara her şekilde verilmesini kapsamaktadır. Söz konusu maddelerin kooperatifler veya başka birlikler içerisinde üçüncü şahıslara verilmesi de Kanun önünde piyasaya ticari arz kavramı ile eşittir. Söz konusu maddelerin bedelsiz olarak verilmesi de piyasaya arz anlamına gelmektedir. Gübre Yönetmeliğinin 3. maddesinin 1. ve 2. fıkraları uyarınca çiftlik gübrelerinin piyasaya ticari amaçla arz edilebilmesi için, uygun bir şekilde kullanıldıklarında toprak verimliliğine, insan, hayvan ve kültür bitkilerinin sağlığına zarar vermemeleri ve ekosistemi tehlikeye düşürmemeleri gerekmektedir. Üretimde sadece, çok kez kullanılmaları halinde de toprak verimliliği, insan, hayvan ve kültür bitkilerinin sağlığı ve ekosistem için sakınca teşkil etmeyen, bitkisel üretim bakımından yarar sağlayan veya toprağın korunmasına katkıda bulunan ve toprak verimliliğinin korunmasına ve desteklenmesine hizmet eden maddeler kullanılabilir. Bir tarım işletmesi tarafından üçüncü şahıslara verilen çiftlik gübreleri prensip olarak işaretlenmiş olmalıdır. Çiftlik gübresinin kişisel kullanım amaçlı olarak küçük miktarda (yılda bir ton) üçüncü bir şahsa veya komşu tarım işletmesine verilmesi halinde işaretlemeye gerek olmaz. Hayvansal kaynaklı çiftlik gübrelerindeki besin maddesi içerikleri, hayvanların hangi şartlar altında yaşadıkları, nasıl beslendikleri ve çiftlik gübresindeki su oranına bağlı olarak büyük farklılıklar gösterdiğinden dolayı, çiftlik gübresi içeriklerinin ayrıntılı bir şekilde beyan edilmesi gübre miktarının belirlenmesinde esas teşkil etmektedir. Çiftlik gübresinin işaretlenmesi kapsamında aşağıdaki bilgiler verilir: - Çiftlik gübresinin ismi. - Ana maddeler belirtilmek kaydıyla çiftlik gübresinin türü ve bileşimi. Hayvansal dışkılarda hayvan türü. - N, P 2 O 5 veya K 2 O maddelerinin yüzdesel besin maddesi içerikleri.
- Temel bileşenlerin yüzdesel oranı, kuru maddedeki (KM) oranın %5 i aşması halinde CaO olarak değerlendirilir. - Taze maddeyle ilgili bor, bakır ve çinko içerikleri % 0,01 oranından itibaren ve kobalt 10 mg/kg değerinden itibaren, Selenyum/kg KM deki miktarın 5 mg ye ulaşması halinde de selenyum oranı belirtilir.. Belirtilen bor değerlerine ulaşılması halinde işaretlemeye bor maddesine karşı hassas kültürlerde dikkat ifadesi eklenmelidir. - Katı maddelerde net ağırlık, brüt ağırlık veya hacim, sıvı maddelerde ise net ağırlık veya hacim belirtilmelidir. - Yurt içinde piyasaya arz işleminden sorumlunun ismi veya şirketin adı ile adresi. Bir fermantasyon artığının çiftlik gübresi olarak işaretlendirilmesine ilişkin örnek (Bütün veriler taze madde için geçerlidir) Anaerob işlem gören sıvı domuz gübresi %0,56 N Toplam azot %0,40 NH 4 -N Amonyum azotu %0,32 P 2 O 5 Toplam fosfat %0,30 K 2 O Toplam potasyum oksit %0,03 Zn Çinko %0,02 Cu Bakır Net ağırlık: 8,5 t Piyasa arz eden: Mustermann GbR Musterallee 8, 0815 Musterhausen 2.2 Organik ve organik kimyasal gübreler 2.2.1 Fermantasyon artıklarına yönelik olarak Biyolojik Atık Yönetmeliğinde yer alan hükümler Biyogaz tesisinde çiftlik gübrelerinin ve/veya yenilenebilir kaynakların yanında biyolojik atıkların da fermantasyon işlemi için kullanılması halinde, gübre mevzuatıyla belirlenen hükümlerin yanında, Biyolojik Atık Yönetmeliğiyle (BioAbfV) belirlenmiş olan atık mevzuatı hükümleri de geçerlidir. BioAbfV, biyolojik atık ve karma biyolojik atıkların tarım, orman ve bahçe alanlarına uygulanmasını
düzenlemektedir. BioAbfV nin 1 numaralı ekinde, söz konusu alanlar üzerinde uygulamaya esas itibariyle uygun olan biyolojik atıklar ve kimyasal katkı maddeleri listelenmiştir. Söz konusu ekte listelenmeyen maddelerin fermantasyon tesisinde işlenmelerinin öngörülmesi halinde, önceden yetkili makamın ve tarım alanında uzman yetkili makamın onayı alınmalıdır (BioAbfV nin 6. maddesi 2. fıkrası). Biyolojik atıklar belirli hükümler (BioAbfV nin 2 numaralı eki) gereğince, salgın hastalıklar ve bitki sağlığı bakımından sakınca teşkil etmeyecek şekilde işleme tabi tutulmalıdır. Patojenlerin açığa çıkması veya bulaşması sonucunda insan ve hayvan sağlığı zarar görmediği ve zararlı organizmaların yayılması sonucunda bitki, bitki ürünleri veya toprak zarar görmediği takdirde salgın hastalıklar ve bitki sağlığı bakımından sakıncalı bir durum söz konusu değildir. Bunun tespit edilebilmesi için biyolojik atıkların tabi tutuldukları işlemler ve biyolojik atıkların belirli yöntemlere göre incelenmesi şart koşulmuştur. BioAbfV, kişilerin kendi işletmelerindeki fermantasyon artıkları için de geçerlidir. Uygulama zamanına ilişkin hükümlerle bağlantılı olarak miktara yönelik sınırlamalar, fermantasyon artıklarına yönelik ağır metal limitleri (Tablo 1), toprağa yönelik ağır metal limitleri (Tablo 2) ve BioAbfV nin salgın hastalıklar ve bitki sağlığı ile ilgili hükümleri geçerlidir. Tablo 1 - BioAbfV ye göre fermantasyon artıklarındaki ağır metal limitleri Müsaade edilen azami Element (mg/kg KM) Uygulama miktarı Pb Cd Cr Cu Ni Hg Zn 20 t KM/ (ha*3a) 150 1,5 100 100 50 1 400 30 t KM/ (ha*3a) 100 1,0 70 70 35 0,7 300
Tablo 2 - BioAbfV ye göre topraktaki ağır metal limitleri Toprak türü Element (mg/kg TM) Pb Cd Cr Cu Ni Hg Zn Tınlı toprak 100 1,5 100 60 70 1 200 (1*) (150*) Killi toprak 70 60 40 50 0,5 150 * ph-değeri < 6 ise Sıvı sığır ve özellikle domuz gübresindeki ağır metal içerikleri (bakır ve çinko) çoğu zaman BioAbfV de kayıtlı limitlerin (Beher kg kuru madde başına 100 mg Cu ve 400 mg Zn) üzerinde bulunmaktadır. BioAbfV nin 4. maddesinin 3. fıkrasının 4. cümlesine göre, kamu menfaatinin zarar görmeyeceğine yönelik bir kanı oluşması halinde, belirli ağır metallerin limitleri aşmasına müsaade edilmesi yetkili makamın ve tarım alanında uzman yetkili makamın takdirindedir. 2.2.2 - Biyolojik atık kaynaklı fermantasyon artıklarına yönelik olarak Gübre Yönetmeliğinde yer alan hükümler Gübrelerin ticari amaçla piyasaya arz edilebilmesi için, Gübre Yönetmeliğinde müsaade edilen bir gübre türüne tekabül etmeleri gerekmektedir. Yenilenen Gübre Yönetmeliğinde, 4 Ağustos 1999 tarihli Gübre Yönetmeliğin 1 numaralı ekinin 3 Organik ve organik kimyasal gübreler ile 3a İkincil hammadde gübreleri kısımları, yeni oluşturulan 3 Organik ve organik kimyasal gübreler kısmında birleştirilmiştir. Müsaade edilen ana maddelere ilişkin listeye, özellikle gıda ve yem maddelerine yakın alanda yer alan çok sayıda madde eklenmiştir. Bu maddeler arasında örneğin raf ömrü dolan gıda maddeleri, keyif verici maddeler ve yem maddeleri, yağlar ve yağ artıkları, süt işleme tesisi artıkları, kemik unu, et-kemik unu, et unu, hayvansal kaynaklı maddeler içeren mutfak ve kantin atıkları ve gliserin bulunmaktadır. Bu maddelerin türlerine ve yapısal özelliklerine göre bir biyogaz tesisinde işlem görmeleri öngörülmektedir.
Gübrelerin piyasaya arz edilmeye uygun olabilmesi için, üretimlerinde kullanılan maddelerin çok kez kullanılmaları halinde de toprak verimliliği, insan, hayvan ve kültür bitkilerinin sağlığı ve ekosistem için sakınca teşkil etmemeleri gerekmektedir. Kullanılan ana maddelerin bitkisel üretim, üretim veya uygulama tekniği bakımından bir fayda sağlıyor olması veya toprağın korunmasına ve toprak verimliliğinin korunması ve desteklenmesine hizmet ediyor olması gerekmektedir. Ana madde olarak biyolojik atıkların kullanılması halinde bu atıklar, BioAbfV nin 1 numaralı ekinde kayıtlı madde listesine ve bu maddelere uygulanacak işlemlere uygun olmalıdır. Müsaade edilen maddeler DüMV de (Tablo 11 ve 12 Ek 2) merkezi bir şekilde listelenmiş olup, artık münferit gübre tiplerine bağlı değildir (şimdiye kadar Ek 1 kısım 5). Tablo 11 de, sadece orada belirtilen koşul ve kısıtlamaların dikkate alınması halinde tek başına veya kombine edilerek gübrelerin üretiminde ana madde olarak kullanılmalarına müsaade edilen maddeler sıralanmıştır. Tablo 12 de, sadece organik veya organik kimyasal gübrelere ilave edilmelerine müsaade edilen maddeler sıralanmıştır. Yani bu maddelerin nihai ürün içerisindeki oranları % 50 yi aşmamalıdır. 11 ve 12 numaralı tablolar nihai listeler olup, bu tablolarda belirtilen maddeler dışındaki maddelerin organik veya organik kimyasal gübrelerin üretiminde kullanılmasına müsaade edilmemektedir. 2.2.3 - Hayvansal yan ürünler içeren fermantasyon artıklarına yönelik olarak Gübre Yönetmeliğinde yer alan hükümler Hayvansal yan ürünlerin (örneğin kemik unu, et-kemik unu, et unu, protein hidrolizleri, boynuz, kıl, saç, deri, kan) kullanılması halinde aşağıdaki ilave şartlar dikkate alınmalıdır: - Ana maddelerin kaynağı, et hijyenine ilişkin mevzuat çerçevesinde insanların tüketimine uygun olarak değerlendirilen hayvanların vücutları olmalıdır. - Bu maddeler, zamanında Yem Maddeleri Üretimi Yönetmeliğinin 3. maddesi 1. fıkrası uyarınca faaliyet bildiriminde bulunmuş olan işletmelerde işlenmelidir. 29.01.2004 tarihinde yürürlükten kalkmış olan bu Yönetmeliğin yerini, Hayvansal Yan Ürünlerin Bertaraf Edilmesine Dair Kanun almıştır. Hayvansal Yan Ürünlerin Bertaraf Edilmesine Dair Kanun vasıtasıyla, (AT) 1774/2002 sayılı yönerge ulusal hukuka uygulanmıştır.
1774/2002 sayılı AT-Hijyen Yönergesi, biyogaz tesislerinin ruhsatlandırılması ve işletilmesi hususlarını önemli ölçüde etkilemiştir. 2. ve 3. kategoriye ait hayvansal yan ürünlerin biyogaz tesislerinde işlenmek üzere ruhsatlandırılması, ağır hijyenik şartlara bağlanmıştır. BSE ve MKS krizlerinden sonra 1. kategoriye ait riskli maddeler prensip olarak işlenememektedir. Gübrelere ve atıklara ilişkin ulusal mevzuat AT-hijyen mevzuatıyla uyumlu değildir. Bundan dolayı da, AT yönergesine göre kullanılabilecek olan hayvansal kaynaklı fermantasyon artıkları, gübre maddesi olarak ruhsatlandırılmamış olabilir. BioAbfV de, özellikle de fermantasyon artıklarının uygulanmasına ilişkin olarak daha sıkı düzenlemeler mevcuttur. Söz konusu yönetmeliklere uyulmasından sorumlu makamlar veterinerlik kurumlarıdır. 2.2.4 - Ruhsatlı organik ve organik kimyasal gübre tipleri Fermantasyon artıkları, yenilenen Gübre Yönetmeliğinin 1 numaralı ekinin 3. kısmına organik ve organik kimyasal gübreler olarak dahil edilebilirler. Bu kısımdaki gübre tiplerine yönelik olarak belirlenen şartlar şunlardır: - Asgari içerikler (KM ye göre ). - Tipi belirleyici bileşenler, besin maddesi şekilleri ve çözünürlükleri. - Besin maddesi değerlendirilmesine ilişkin veriler, diğer gereklilikler. - Başlıca bileşim, üretim şekli. - Özel hükümler. Maddelerin belirli bir gübre tipi kategorisine dahil edilmesi, kuru maddedeki tipi belirleyici besin maddeleri vasıtasıyla gerçekleştirilir. 3 numaralı tabloda, organik ve organik kimyasal gübrelere ilişkin olarak ruhsatlandırılmış bulunan yedi adet gübre tipi, ilgili asgari besin maddesi içerikleri ile birlikte verilmiştir.
Tablo 3 - Ek 1, kısım 3 e göre gübre tipi sınıflandırılması (DüMV den alıntı) Tip ismi Asgari KM içerikleri Tipi belirleyici Özel bileşenler hükümler Organik ve organik - kimyasal tekli gübreler Organik N-, P- ilgili besin Toplam azot Tablo 11 deki ana maddeler veya K-gübresi maddesinin % 3 ü Toplam fosfat ve tablo 12 den Toplam potasyum oksit ilave edilen maddeler Organik - ilgili besin Toplam azot Tablo 11 deki ana maddeler kimyasal N-, P- maddesinin % 3 ü Toplam fosfat ve tablo 12 den veya K-gübresi Toplam potasyum oksit ilave edilen maddeler ve kimyasal gübreler Ek1, kısım 1 veya 2 Organik kompoze gübreler Organik NP-, % 1 N Toplam azot Tablo 11 deki ana maddeler NK-, PK- veya NPK- % 0,3 P 2 O 5 Toplam fosfat ve tablo 12 den Gübreleri % 0,5 K 2 O Toplam potasyum oksit ilave edilen maddeler Tipi belirleyici besin maddeleri ile ilgili
Organik-kimyasal kompoze gübreler Organik- Tipi belirleyici Toplam azot Tablo 11 deki ana maddeler kimyasal NP-, besin Toplam fosfat ve tablo 12 den NK-, PK- veya NPK- maddesinin % 3 ü gübreleri Toplam potasyum oksit ilave edilen maddeler ve kimyasal gübreler Ek1, kısım 1 veya 2 Kuru madde oranları % 15 e kadar olan gübreler sıvı gübre olarak işaretlenmelidir. Ko fermantasyon kaynaklı fermantasyon artıklarına yönelik tipik bir gübre maddesi tipi organik sıvı NPK gübresidir. Arıtma çamuru kullanımına ilişkin yasal şartlara bu makalede ayrıntılı olarak değinilmeyecektir. Arıtma Çamuru Yönetmeliği vasıtasıyla, arıtma çamurundaki istenmeyen maddelere ilişkin inceleme ve belgeleme yükümlülükleri ile arıtma çamurunun tarım ve bahçe alanlarında uygulanmasına yönelik düzenlemeler getirilmektedir. DüMV nin 2 numaralı ekinin 11 numaralı tablosu uyarınca, sadece belediyelerin evsel atık su tesislerinden çıkan arıtma çamurları tarımda kullanılabilir. Arıtma çamurunun biyogaz tesislerinde fermente edilmesi mümkün olmakla birlikte, arıtma çamuru genelde zaten çürümüş olduğundan dolayı önemli bir rol oynamamaktadır. Çiftlik gübresi veya BioAbfV veya AbfKlärV nin kapsamına giren maddelerin dışında da maddeler içeren gübrelerin piyasaya arzına müsaade edilebilmesi için, gerek ana maddelerin gerekse nihai ürünün DüMV de (Ek 2, tablo1) ağır metallere yönelik olarak belirtilen azami değerleri aşmamaları gerekmektedir. Zararlı maddelerin sınır değerlere ulaşılması halinde, bu değerler beyana dahil edilmelidir.
Tablo 4 Gübrelerdeki belirli elementlere ilişki sınır değerler 1) KM veya belirlenen başka Sınır değer 2 ) birim mg/kg den itibaren işaretlenir mg/kg KM veya belirlenen başka birim Arsenik 20 40 Kurşun 125 150 Kadmiyum 1 1,5 Gübre için kadmiyum % 5 P 2 O 5 den itibaren 20 mg/kg P 2 O 5 Ana maddeleri için 70 mg/kg P 2 O 5 Ürün için 50 mg/kg P 2 O 5 Krom (toplam) 300 - Krom (VI) 3 ) 1,5 2 Nikel 40 80 Cıva 0,5 1,0 Talyum 0,5 1,0 Bakır 4 ) - 70 Çinko 4 ) - 1000 1 ) çiftlik gübreleri, arıtma çamurları ve biyolojik atıklar hariç. 2 ) İşlenmemiş ağaçların yakılması sonucunda oluşan küller, sadece orman alanlarında uygulanacakları belirgin bir şekilde işaretlenirse, 3. sütundaki sınır değerler kapsamına girmez, 3 ) Sadece yanma süreçleri sonucunda ortaya çıkan gübreler için geçerlidir. 4 ) 4. kısımdaki mikro besin içerikli gübreler bu kapsama girmemektedir.
2.3 - Gübre Yönetmeliğine göre organik gübre olarak işaretleme Gübreler tip onayı ve maddesel onaya ihtiyaç duymaktadır. Bunun yanında, tüketicinin bilgilendirilmesi amacıyla doğru ve eksiksiz bir biçimde işaretlenmiş olmaları gerekmektedir. Ürünün ambalajsız olarak teslim edilmesi halinde, gübre mevzuatına uygun işaretleme faturada, irsaliyede veya ayrı bir sevk pusulasında yapılabilir. Yazılı tekliflerde tip ismi belirtilmelidir. Gübre mevzuatı uyarınca işaretleme yapılabilmesi için, önceden homojenleştirilen mal partisinin beyan edilmesi gereken sınır parametrelere (besin maddesi içerikleri, besin maddesi türleri, zararlı madde içerikleri vs.) ilişkin olarak mutlaka incelenmesi gerekir. Bu sebeple fermantasyon artıklarının kesintisiz olarak biyogaz üretecinden alınıp doğrudan teslim edilmesi mümkün değildir. Kanun koyucu işaretleme hususunda beyanı zorunlu bilgiler ile gönüllü olarak bildirilen diğer bilgiler arasında fark gözetmektedir. Beyanı zorunlu bilgilerin birbiriyle bağlantılı bir şekilde ve gönüllü olarak bildirilen diğer bilgilerden açıkça ayrılarak bildirilmelidir. İki bilgi grubunun birbiriyle çelişmemesi gerekmektedir. Beyanı zorunlu bilgiler: - İçerik oranlarının yüksekliği ile bağlantılı olarak gübre tipi. - Taze maddedeki tipi belirleyici besin maddesi içeriklerinin türü ve oranı. - Ek 2, tablo 1, sütun 2 de kayıtlı değerlerden itibaren, maddeler ve oranları. - Net ağırlık. - Piyasaya arz edenin adı ve adresi. - Üretici (piyasaya arz edenle aynı kişi değilse). Organik gübrelerde beyanı zorunlu diğer bilgiler: - > 30:1 lik bir C:N oranında, toprak veya substratta kullanılamayacak durumda olan azota işaret edilmelidir. - Uygun depolama ve uygulama bilgileri. - Ürün özelliklerinde meydana gelebilecek olası değişikliklere ve besin maddelerinin kullanılabilirlik ömürlerine ilişkin bilgiler. - Amonyum azotu, nitrat azotu veya üre azotu oranı (toplam azot oranının %15 inden fazlasına veya gübre maddesinin net ağırlığının en az %1 ine tekabül etmesi durumunda). - Organik madde oranı, yanma kaybı olarak.
- Kullanıldıkları miktar bakımından büyükten küçüğe sıralanarak kullanılan maddeler (11 ve 12 numaralı tablolardaki hükümler dikkate alınmak kaydıyla); % 50 yi aşan miktarlarda yüzdesel oran da belirtilmelidir. - Biyolojik atıkların veya arıtma çamurlarının kullanılması halinde şu ifadeye birebir yer verilmelidir: Tarım arazilerine uygulanması halinde, atık mevzuatıyla (AbfKlärV, BioAbfV) ilgili hükümlerde yer alan uygulama ve miktar sınırlamaları dikkate alınmalıdır. Bu ifade, sadece tek bir yönetmeliğin kapsamına girmesi halinde de kullanılmalıdır. - Temel bileşenlerin yüzdesel oranı, taze maddedeki (KM) oranın % 10 u aşması halinde CaO olarak değerlendirilir. - Tip belirlemeyen bileşenler (Aşağıdaki taze madde değerlerine ulaşmaları halinde): Magnezyum ve sodyum: % 0,2 Suda çözünür bor, bakır, çinko: % 0,01 ve kobalt: % 0,001. - Selenyum un 5mg/kg KM değerine ulaşması halinde, doğru uygulama bilgileri çerçevesinde gerekli uygulama sınırlarına işaret edilmelidir. Fermantasyon artığının organik gübre olarak işaretlendirilmesine ilişkin örnek (Bütün veriler taze madde için geçerlidir) Organik NPK-gübresi - sıvı 0,5-0,4-0,4 Cu, Zn %0,53 N Toplam azot %0,43 P 2 O 5 Toplam fosfat %0,45 K 2 O Toplam potasyum oksit %0,018 Cu Bakır %0,028 Zn Çinko %1,7 Organik madde Bileşim: - % 60 sıvı sığır gübresi, anaerob işlem görmüş - ayrıştırılarak toplanmış olan biyolojik atık, anaerob işlem görmüş - Yağ ve yağ artıkları, anaerob işlem görmüş
Doğru uygulama bilgileri: Yaklaşık olarak % 40 ının organik bağlı olduğu toplam azotun bitkiler tarafından kullanılabilmesi için mikrobiyal bozunmaya uğraması gerekir. Uygulama yılında hesaplamalarda dikkate alınabilecek besin maddeleri: Azot % 60, fosfor ve kalyum % 100. Tarım arazilerine uygulanması halinde, atık mevzuatıyla (AbfKlärV, BioAbfV) ilgili hükümlerde yer alan uygulama ve miktar sınırlamaları dikkate alınmalıdır. Depolama Gübre maddesi, sadece yüzey veya yeraltı sularına karışmayacak şekilde depolanabilir. Net ağırlık: kg sevkiyat miktarı. m3 Üretici/Piyasaya arz eden: Mustermann GbR Musterallee 8, 0815 Musterhausen 2.2.4 - Gübre Yönetmeliğinin 1 numaralı ekinin 3. kısmı uyarınca gübrelere yönelik toleranslar Kanun koyucu, gübrelerin üretilmesi, analiz edilmesi ve bu maddelerden numune alınmasına yönelik olarak Gübre Yönetmeliğinde besin maddelerine ilişkin tolerans değerleri belirlemiştir. N, P 2 O 5 veya K 2 O ya ilişkin toleranslar, toplamda % 1 i aşmamak üzere bildirilen içeriğin % 50 si kadardır. Organik maddeye yönelik tolerans, toplamda % 5 i aşmamak üzere bildirilen içeriğin % 40 ı kadardır. Bu toleransların planlı bir şekilde suiistimal edilmesi kesinlikle yasaktır. Bir gübre maddesi tipine dahil edilmek bakımından, tipi belirleyici besin maddelerinin asgari besin maddesi içerikleri için tolerans tanınmamaktadır. Gübre mevzuatında inceleme yükümlüğü bulunmamakla birlikte, içeriklere ilişkin doğru değerlerin beyan edilmesi talep edilmektedir. Üreticinin bu değerleri nasıl öğreneceği ise, gerekli özeni gösterme yükümlülüğüne bırakılmıştır. Gübre Kanunu ve Gübre Yönetmeliğinin uygulanmasının kontrolü, gübrelerin üretimi ve piyasaya arzının denetlenmesinden sorumlu makam tarafından gerçekleştirilmektedir. Saksonya Eyaletinde bu görev, Saksonya Tarım Kurumu (LfL) tarafından üstlenilmektedir.
2.2.5 - Gübrelerin piyasaya arzına ilişkin geçici düzenlemeler Yenilenen Gübre Yönetmeliğinin yürürlüğe girmesinden sonra da gübreler 2007 yılına kadar (10. madde), son olarak 05.12.01 tarihli yönetmelik ile değişikliğe uğrayan 04.08.1999 tarihli Gübre Yönetmeliğinin hükümlerine göre piyasaya arz edilebilir. Gübre üreticileri böylece geçiş dönemi içerisinde, gübrelerin piyasa arzında hangi yönetmelik hükümlerinin (eski veya yeni) uygulanacağını belirleyebilirler. 3 - Özet Gübre mevzuatı, özellikle ikincil hammadde gübreleri alanında atık mevzuatıyla yakın ilişki içerisinde bulunmaktadır. Gübre Yönetmeliğinin yenilenmesinden sonra da, fermantasyon artıklarının gübre maddesi olarak ruhsatlandırılmasına yönelik katı ölçütler uygulanmaktadır. Tablo 5 te, biyogaz tesislerindeki maddelere ve fermantasyon artıklarının uygulanacakları alanlara bağlı olarak ilgili yasal mevzuat özetlenmiştir.
Tablo 5 Biyogaz tesislerinde oluşan fermantasyon artıklarının uygulanmasına ilişkin mevzuat Madde İşletmeye ait alanlar Yabancı alanalar Çiftlik gübresi DüV DüV, DüMV Yenilenebilir kaynak DüV DüV, DüMV İşletmeye ait bitkisel atık DüV DüV, DüMV BioAbfV nin 1.ekine göre DüMV ye (Ek 1) göre biyolojik atık BioAbfV, DüV BioAbfV, DüV, DüMV BioAbfV nin 1.ekine göre hayvansal kaynaklı TierNebG, BioAbfV, TierNebG, BioAbfV, atıklar ve biyolojik atıklar DüV DüV, DüMV Hayvansal kaynaklı atıklar TierNebG, DüV TierNebG, DüV, DüMV Arıtma çamuru AbfKlärV, DüV AbfKlärV, DüV, DüMV Gübre Uygulamaları Yönetmeliği = DüV Biyolojik Atık Yönetmeliği = BioAbfV Gübre Yönetmeliği = DüMV Arıtma Çamuru Yönetmeliği = AbfKlärV Hayvansal Yan Ürünlerin Bertaraf Edilmesine Dair Kanun = TierNebG Kullanıcıların güvenliği için beyan yükümlülüğünün kapsamı genişletilmiştir. Gübrelerin işaretlenmesi, bu maddelerin Gübre Uygulama Yönetmeliği uyarınca doğru bir şekilde uygulanmasına temel teşkil etmekte ve toprağın önleyici bir şekilde korunmasına katkıda bulunmaktadır. Yenilenen Gübre Yönetmeliği enerji kaynağı maddeleri açıkça sınıflandırarak ve gübre üretimine yönelik yeni ana maddeler olarak mevzuata dahil ederek, özellikle de fermantasyon artıklarını piyasaya arz eden biyogaz tesisi işletmecileri için belirgin iyileşmeler sağlamakta ve yasal belirlilik yaratmaktadır.