Türkiye Geneli Makro Ekonomik Verileri GSYH (Milyar $) (2016 yılı) GSYH Büyüme Hızı (%) (2016 yılı IV. Dönem) Sanayi Üretim Endeksi (%) (Mart 2017) Kapasite Kullanım Oranı (%) (Mayıs 2017) MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 2013 2014 2015 2016 2017 2017* 823,0 799,3 719,6 856,7-756 4,2 3,0 4,0 3,5-4,4-0,7 0,4 0,7-0,2 1,3-76,0 74,6 75,8 76,5 78,8 - TÜFE % (Mayıs 2017) 7,40 8,17 8,81 8,53 0,45 6,5 ÜFE % (Mayıs 2017) 6,97 6,36 5,71 9,94 0,52 - İşsizlik Oranı % (Şubat 2017) 9,0 9,0 10,3 10,9 12,6 10,2 Cari Açık (Milyar $) (Mart 2017) Kaynak: TÜİK, TCMB (*) : Orta Vadeli Program Yılsonu Gerçekleşme tahmini -63,6-43,5-32,2-32,6-33,0-32,0 TÜİK ve TCMB Verilerine göre, 2016 yılı GSYH değeri 856,7 milyar dolar olurken, GSYH Büyüme Hızı % 3,5 oranında artmıştır. Sanayi Üretim Endeksi, Mart 2017 de bir önceki aya göre %1,3 oranında artış göstermiştir. Kapasite Kullanım Oranı Mayıs 2017ayında %78,8 e yükselmiştir. 2017 yılı Mayıs ayında, bir önceki aya göre TÜFE de %0,45, ÜFE de %0,52 artış gerçekleşmiştir. İşsizlik Oranı 2017 yılı Şubat ayında %12,6 ya ulaşmıştır. Cari Açık 2015 yılında -32,2 milyar $ olurken, 2016 yılında -32,6 milyar $, 2017 Yılı Mart ayında -33,0 milyar $ a ulaşmıştır. 1
DÖVİZ KURLARINDAKİ DEĞİŞİM Sayı: 6 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 3,9688 3,5451 1,1195 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 USD EURO EURO/USD 2000-2017 yılları arasındaki döviz kurları incelendiğinde, USD ve EURO nun 2001 yılında ani bir yükseliş trendine girdiği, USD nin 2002 yılından itibaren tekrar düşüş trendine girdiği, 2011 yılından itibaren tekrar bir yükseliş trendine girdiği ve 2016 yılında son yılların en yüksek değerine ulaştığı görülmektedir. EURO nun, 2012 yılından sonra bir yükseliş trendinde olduğu 2015 yılında bir düşüş görülse de 2016 yılıyla birlikte tekrar yükseliş trendine girdiği görülmektedir. Son olarak 2017 yılı Mayıs ayında son yılların en yüksek değerine ulaşmıştır. 2
TÜRKİYE GENELİ DIŞ TİCARET VERİLERİ (OCAK-NİSAN 2017*) Sayı: 6 400 350 300 250 200 150 100 50 0-50 -100 157,6 milyar dolar 399,7 351 341,2 242,1 207,2 198,6 143,8 142,6 118,8 68,2 50,6 İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi -17,6-63,3-56 -84,5 2014 2015 2016 2017 OCAK-NİSAN Kaynak: TÜİK TÜİK verilerine göre, 2016 yılında ihracat 142,6 Milyar $, ithalat 198,6 Milyar $, dış ticaret hacmi 341,2 Milyar $ olarak gerçekleşmiş olup, ihracatın ithalatı karşılama oranı %74,3 olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı Ocak-Nisan ayında ihracat 50,6 milyar dolar, ithalat 68,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Dış ticaret hacmi 118,8 milyar dolar, dış ticaret dengesi -17,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. (*: Türkiye Geneli ithalat verilerine sadece TÜİK verilerinden ulaşılmakta olup, TÜİK te Nisan ayına ait veriler yer almaktadır.) 3
TÜRKİYE GENELİ ÜLKE BAZINDA İHRACAT (OCAK-MAYIS 2017) (İlk 10 Ülke, milyar $) 6,0 5,0 5,7 5,8 4,0 3,0 2,0 1,0 3,5 3,7 3,6 3,5 2,8 3,0 3,2 2,6 2,4 2,7 2,0 2,5 1,2 1,6 1,5 1,5 - ALMANYA BİRLEŞİK KRALLIK IRAK İTALYA BİRLEŞİK DEVLETLER FRANSA İSPANYA BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ HOLLANDA Ocak-Mayıs 2016 Ocak-Mayıs 2017 Kaynak: TİM Ülkeler Bazında 2017 yılı Ocak-Mayıs dönemi Türkiye Geneli ihracatı incelendiğinde, Almanya pazarı 5,8 milyar dolar ihracat değeri ile ilk sırada yer alırken, Almanya yı sırasıyla 3,7 milyon dolar ile Birleşik Krallık pazarı, 3,6 milyon dolar ile Irak pazarı, 3,5 milyon dolar ile İtalya pazarı ve 3,2 milyar dolar ile Birleşik Devletler pazarı izlemektedir. 4
TÜRKİYE GENELİ SEKTÖREL BAZDA İHRACAT (OCAK MAYIS 2017) (İlk 10 Sektör, milyar $) 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 9,6 11,9 7,2 6,8 6,7 5,7 4,9 3,5 4,0 3,9 3,3 3,3 2,6 2,8 2,5 2,7 2,2 2,3 1,4 1,9 Ocak-Mayıs 2016 Ocak-Mayıs 2017 Kaynak: TİM Sektörel Bazda 2017 yılı Ocak-Mayıs dönemi Türkiye Geneli ihracatı incelendiğinde, Otomotiv Endüstrisi 11,9 milyar dolar ihracat değeri ile ilk sırada yer almaktadır. Otomotiv Endüstrisi ihracatında bir önceki yılın aynı dönemine göre %+23,7 oranında artış meydana gelmiş ve Türkiye Geneli ihracatından yaklaşık % 19 pay almıştır. Otomotiv Endüstrisini sırasıyla, Hazırgiyim ve Konfeksiyon, Kimyevi Maddeler ve Mamulleri, Çelik, Elektrik Elektronik ve Hizmet ve Tekstil ve Hammaddeleri Sektörleri izlemektedir. 5
UİB İHRACAT VERİLERİ (Ocak-Mayıs 2017) SEKTÖRLER 2016 2017 DEĞİŞİM % PAY % Otomotiv Endüstrisi 8.399.786.233 10.632.195.743 26,58 87,81 Tekstil ve Hammaddeleri 497.938.123 495.123.450-0,57 4,09 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 220.955.224 229.471.373 3,85 1,90 Meyve Sebze Mamulleri 58.197.616 62.713.482 7,76 0,52 Yaş Meyve ve Sebze 26.073.703 24.041.644-7,79 0,20 Diğer Sektörler 677.687.275 664.125.179-2,00 5,49 TOPLAM 9.880.638.174 12.107.670.872 22,54 100,00 Kaynak: UİB UİB ihracatı 2017 yılı Ocak-Mayıs döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %+22,5 artışla 12,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı Ocak-Mayıs döneminde en çok Otomotiv Endüstrisi ihracatı gerçekleşmiş olup, sektörün UİB ihracatından aldığı pay %87,8 olmuştur. Otomotiv Endüstrisini sırasıyla, %4,09 pay ile Tekstil ve Hammaddeleri, %1,90 pay ile Hazırgiyim ve Konfeksiyon, %0,52 pay ile Meyve Sebze Mamulleri ve %0,20 pay ile Yaş Meyve ve Sebze sektörleri izlemektedir. 6
TÜRKİYE GENELİ İLLER BAZINDA İHRACAT (Ocak-Mayıs 2017) (1.000.000 $) 30,0 25,0 23,7 25,1 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 5,2 5,8 5,4 4,1 3,3 3,4 2,7 2,6 2,6 2,7 0,7 2,2 1,4 1,5 1,1 0,7 1,2 1,1 Ocak-Mayıs 2016 Ocak-Mayıs 2017 Kaynak: TİM Türkiye Genelinde 2017 yılı Ocak-Mayıs döneminde en çok ihracat yapan il 25,1 milyar dolar ihracat ile İstanbul olmuştur. İstanbul u sırasıyla, 5,8 milyar dolar ile Bursa; 5,4 milyar dolar ile Kocaeli; 3,4 milyar dolar ihracat ile İzmir ve 2,7 milyar dolar ihracat ile Gaziantep izlemiştir. 7
BURSA İLİ DIŞ TİCARET VERİLERİ /(OCAK-NİSAN 2017*) milyar dolar 20 15 10 5 0 8,9 18,4 16,817,4 16,6 9,3 9,7 8,6 7,9 8,1 8 8,7 6,1 3,4 2,7 1 1,2 0,6 1 0,7 İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi 2013 2014 2015 2016 2017 Ocak-Nisan Kaynak: TÜİK TÜİK verilerine göre, Bursa, 2013 yılından bu yana ihracat fazlası veren iller arasında ilk sıralarda yer almaktadır. 2013 yılında 8,9 milyar dolar olarak gerçekleşen ihracat 2014 yılında yükselişe geçmiş ve 9,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılında ihracatta tekrar düşüş yaşanmış ve ihracat değeri 8,6 milyar dolara gerilerken, 2016 yılında meydana gelen artışla ihracat son 4 yılın en yüksek değerine ulaşmış ve 9,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İthalat verileri incelendiğinde, 2016 yılında ithalatta artış yaşanmış ve son dört yılın en yüksek değerine ulaşarak 8,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracat ve ithalattaki artışa bağlı olarak ihracat hacmi de artış göstermiş, dış ticaret dengesi ise 0,6 milyar dolardan, 1,0 milyar dolara yükselmiştir. 2017 yılı Ocak-Nisan Döneminde Bursa ihracatı 3,4 milyar dolar, ithalat 2,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiş ve dış ticaret hacmi 6,1 milyar dolar, dış ticaret dengesi 0,7 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. (*: Bursa İli ithalat verilerine TÜİK verilerinden ulaşılmakta olup, TÜİK te Ocak-Nisan dönemine ait veriler yer almaktadır.) 8
BURSA ÜLKE BAZINDA İHRACAT VERİLERİ (Ocak-Mayıs 2017) (1000 $) ÜLKELER Ocak-Mayıs 2016 Ocak-Mayıs 2017 DEĞİŞİM 2017 PAYI % BELÇİKA 140.146 115.761 İTALYA 657.511 895.115 36% 15% ALMANYA 812.291 853.958 5% 15% FRANSA 534.969 606.873 13% 10% İSPANYA 318.070 357.558 12% 6% BİRLEŞİK KRALLIK 312.698 293.204-6% 5% BİRLEŞİK 309.098 276.488-11% 5% DEVLETLER ROMANYA 252.779 257.189 2% 4% POLONYA 124.093 191.386 54% 3% FAS 158.492 141.152-11% 2% BELÇİKA 115.761 140.146 21% 2% DİĞER ÜLKELER 1.641.666 1.830.203 11% 31% GENEL TOPLAM 5.237.427 5.843.272 12% 100% FAS POLONYA ROMANYA BİRLEŞİK DEVLETLER BİRLEŞİK KRALLIK İSPANYA FRANSA ALMANYA İTALYA Kaynak: TİM 141.152 158.492 191.386 124.093 257.189 252.779 276.488 309.098 293.204 312.698 357.558 318.070 606.873 534.969 853.958 812.291 895.115 657.511 0 200.000 400.000 600.000 800.000 1.000.000 9
SEKTÖRLER BURSA SEKTÖREL BAZDA İHRACAT VERİLERİ (Ocak-Mayıs 2017) OCAK-MAYIS 2016 2017 DEĞ. 2017 payı % Otomotiv Endüstrisi 3.378.912 3.813.515 13% 65% Tekstil ve Hammaddeleri 409.132 409.107 0% 7% Çelik 215.684 300.585 39% 5% Hazırgiyim ve Konfeksiyon 267.817 267.993 0% 5% Makine ve Aksamları 236.774 242.327 2% 4% Mobilya,Kağıt ve Orman Ürünleri 148.029 165.528 12% 3% Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 169.033 163.419-3% 3% Demir ve Demir Dışı Metaller 125.828 139.900 11% 2% İklimlendirme Sanayii 83.350 94.813 14% 2% Elektrik Elektronik ve Hizmet 61.533 67.901 10% 1% DİĞER SEKTÖRLER 141.335 178.186 26% 3% TOPLAM 5.237.427 5.843.272 12% 100% Kaynak TİM Sektörel bazda 2017 yılı Ocak-Mayıs dönemi Bursa ihracatı incelendiğinde, Otomotiv Endüstrisi sektörünün %66 oran ile en büyük paya sahip olduğu görülmektedir. Bu dönemde Otomotiv Endüstrisi ihracatı %+13 oranında artışla, 3,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Otomotiv Endüstrisi sektörünü sırasıyla, %7 pay ile Tekstil ve Hammaddeleri sektörü, %5 pay ile Çelik ve Hazırgiyim ve Konfeksiyon sektörü, %4 pay ile Makine ve Aksamları sektörleri izlemektedir. 10
3% 3% 2% 2% 1% Otomotiv Endüstrisi 4% 5% 5% 7% 65% Tekstil ve Hammaddeleri Çelik Hazırgiyim ve Konfeksiyon Makine ve Aksamları Mobilya,Kağıt ve Orman Ürünleri 11
KG BAŞINA İHRACAT DEĞERLERİ ($) (OCAK-MAYIS 2016/17) Sayı: 6 SEKTÖRLER TÜRKİYE GENELİ UİB BURSA 2016 2017 2016 2017 2016 2017 Otomotiv Endüstrisi 6,40 6,73 7,69 7,60 7,63 7,56 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 16,11 14,66 10,11 8,95 16,44 15,28 Tekstil ve Hammaddeleri 4,30 4,23 22,02 20,30 10,57 9,26 Yaş Meyve Sebze 0,53 0,49 2,67 2,06 2,50 1,46 Meyve Sebze Mamulleri 0,90 0,83 0,64 0,66 0,66 0,68 TOPLAM 1,24 1,21 7,07 6,97 3,85 3,58 12
KG BAŞINA İHRACAT DEĞERLERİ ($) / (OCAK-MAYIS 2017) 25 TÜRKİYE GENELİ UİB BURSA 20 20,3 15 14,66 15,28 10 6,73 7,6 7,56 8,95 9,26 5 0 Otomotiv Endüstrisi Hazırgiyim ve Konfeksiyon 4,23 Tekstil ve Hammaddeleri 2,06 1,46 0,49 0,83 Yaş Meyve ve Sebze 0,66 0,68 Meyve Sebze Mamulleri 13