1. PROGRAM/PROGRAMLARIN KODU: 11UY0010-3 11UY0014-3 11UY0015-4 11UY0016-4 2. PROGRAMIN AMACI: ÇELİK KAYNAK İÇİN; Ülkemizde, çelik malzemelerin ergitmeli kaynak yöntemlerinden herhangi birini elle veya yarı mekanize kaynak donanımlarını kullanarak gerçekleştirecek işletme/kurumlara nitelikli personel arzının sağlanması, bu faaliyetlerin eğitim almış ve nitelik kazandırılmış kişiler tarafından yürütülmesi ve çalışmalarda kalitenin artırılması için; Adayların sahip olması gereken nitelikleri, bilgi, beceri ve yetkinlikleri tanımlamak, Adayların, geçerli ve güvenilir bir belge ile mesleki yeterliliğini kanıtlamasına olanak vermek, Eğitim sistemine, sınav ve belgelendirme kuruluşlarına referans ve kaynak oluşturmaktır. ALÜMİNYUM KAYNAK İÇİN; Bu yeterlilik, alüminyum ve alaşımlarının ergitmeli kaynak yöntemlerinden birini elle veya yarı mekanize donanım kullanarak gerçekleştiren kaynakçıların yeterliğinin belirlenmesi, sınanması ve belgelendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır DİRENÇ KAYNAK AYARCISI VE KAYNAK OPERATÖRLÜĞÜ İÇİN; Ülkemizde, metalik malzemelerin ergitmeli direnç kaynak yöntemlerinden herhangi birini, tam mekanize veya otomatik kaynak donanımlarını kullanarak gerçekleştirecek işletme/kurumlara nitelikli personel arzının sağlanması, bu faaliyetlerin eğitim almış ve nitelik kazandırılmış kişiler tarafından yürütülmesi ve çalışmalarda kalitenin artırılması için; Adayların sahip olması gereken nitelikleri, bilgi, beceri ve yetkinlikleri tanımlamak, Adayların, geçerli ve güvenilir bir belge ile mesleki yeterliliğini kanıtlamasına olanak vermek, Eğitim sistemine, sınav ve belgelendirme kuruluşlarına referans ve kaynak oluşturmaktır. Bu yeterlilik direnç kaynağında yüksek basınç altında çalışan kaynak operatörlerine uygulanmaz 3. BAŞVURU İÇİN GEREKEN ÖN ŞARTLAR YOKTUR 4. BELGELENDİRME PORGRAMLARI KAPSAMLARI VE REFERANS DÖKÜMANLAR ÇELİK KAYNAKÇISI İÇİN; 09UMS0019-3 Otomotiv Kaynakçısı (Seviye 3) Ulusal Meslek Standardı TS EN ISO 9606-1 Kaynakçıların Yeterlilik Sınavı-Ergitme Kaynağı-Bölüm 1: Çelikler DİRENÇ KAYNAK AYARCISI VE KAYNAK OPERATÖRÜ İÇİN; TS EN ISO 14732 Kaynak Personeli- Metalik malzemelerin tam mekanize ve otomatik ergitme kaynağı için kaynak operatörlerinin ve kaynak ayarcılarının yeterlilik sınavı 09UMS0019-3 Otomotiv Kaynakçısı (Seviye 3) Ulusal Meslek Standardı ALÜMİNYUM KAYNAKÇISI İÇİN; TS EN ISO 9606-2 Kaynakçıların Yeterlilik Sınavı-Ergitme Kaynağı-Bölüm 2: Alüminyum ve Alüminyum Alaşımları Sayfa 1 / 6
5. BELGE VERİLMEYECEK ADAYLAR: Görme engelli olanlar, Fiziksel engeli iş yapabilmesine engel olabilecekler, Yasal mevzuatın izin verdiği yaş sınırı dışında kalanlar 6. BELGE BAŞVURUSU İÇİN İSTENEN EVRAKLAR: Adayın İsim Soyismi TC Kimlik numarası Doğum tarihi Cinsiyeti Adres, cep telefonu ve e-mail Adayın iş durumu (çalışıyor/çalışmıyor) Eğitim seviyesi Çalışıyorsa firma bilgileri (firma adı, telefonu vb) Başvuru bilgisi (ilk başvuru, yenileme) Başvurduğu standart veya ulusal yeterlilik Başvurduğu standart veya ulusal yeterliliğin alt birimi ve varsa kapsamı (örnek: kaynakta 135 yöntemi köşe 6 mm gibi) Banka hesap bilgileri (IBAN numarası ) (MYK SINAVLARI İÇİN) 7. YAZILI SINAVIN İÇERİĞİ: ilgili ulusal yeterliliğin başarim ölçütleri (örn: çelik kaynakçi için 11UY0010-3 gibi) 8. SERTİFİKALANDIRMA SÜRECİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİNİN BELİRLENMESİ: Belgelendirilecek aday yazılı sınav sonuçları ve uygulama sınavı sonuçları ve tahribatlı test sonuçlarına göre değerlendirilir. 9. TEORİK SINAV 1) Adayların sınav saatinden en az 10 dk önce sınav yerinde bulunmaları gerekmektedir. 2) Kimlik numarası olan nüfus cüzdanı, pasaport veya sürücü belgesi bulundurması gerekmektir. Nüfus cüzdanı, pasaport veya sürücü belgesi yanında olmayan aday sınava alınmaz. 3) Sınav başlamadan önce adaylar Nüfus cüzdanı, pasaport veya sürücü belgesini sınav yetkilisine göstermelidir. 4) Teorik Sınav için kullanılacak sarf malzemeler ve donanım EGEP tarafından karşılanacaktır. 5) Adaylar sınav görevlisi tarafından belirtilen sınav zamanına ve planına uymak zorundadırlar. 6) Yabancı adayların katıldığı sınavlarda yeminli tercüman kullanılmasına izin verilir. 7) Sınav esnasında, sınava giren kişilerin cep telefonu, ses kayıt cihazı, vb. alet ve ekipmanları kullanımı yasaktır. 8) Sınavdan çıkan aday tekrar sınava alınmaz. 9) Sınava giren adaylar arasında 50cm boşluk olmalıdır 10) masaların üzerinden sınavla ilgili olmayan herşey kaldırılmalıdır 10. TEORİK SINAVIN SORU SAYISI BAŞARI PUANI SÜRESİ: a) TEORİK SINAV ÇELİK KAYNAK, DİRENÇ KAYNAK AYARCISI VE KAYNAK OPERATÖRÜ İÇİN; A1 modülü: çoktan seçmeli 4 seçenekli 10 soru, soru başı 1 dk başarılı olma notu en az 60 Seçmeli birim: çoktan seçmeli 4 seçenekli 10 soru, soru başı 1 dk başarılı olma notu en az 50 Sayfa 2 / 6
ALÜMİNYUM KAYNAK İÇİN; A1 modülü: çoktan seçmeli 4 seçenekli 10 soru, soru başı 2dk, başarılı olma notu en az 50 Seçmeli birim: çoktan seçmeli 4 seçenekli 10 soru, soru başı 2dk, başarılı olma notu en az 50 b) PRATİK SINAV ÇELİK KAYNAK, DİRENÇ KAYNAK AYARCISI VE KAYNAK OPERATÖRÜ İÇİN; Aday,KAYNAK OPERATÖRÜ VE DİRENÇ KAYNAK AYARCISI İÇİN, TS EN ISO 14732; ÇELİK KAYNAKÇISI İÇİN ise TS EN ISO 9606-1 standardında belirtilen yöntemlerden biri kullanılarak Beceriler ve Yetkinlikler kontrol listesine göre performansa dayalı sınava tabi tutulur. Beceri ve yetkinlikler kontrol listesinde aday tarafından başarılması zorunlu kritik adımlar belirlenir. Adayın, performans sınavından başarı sağlaması için kritik adımların tamamından başarılı performans göstermek koşuluyla sınavın genelinden asgari %80 başarı göstermesi gerekir. ALÜMİNYUM KAYNAKÇISI İÇİN: (P1)Uygulamalı Sınav: Kaynakçı EN-ISO-15609-1 e göre hazırlanmış bir pwps e (Taslak kaynak prosedür şartnamesi) veya WPS ye (Kaynak prosedür şartnamesi) göre tüm öğrenme çıktılarını kapsayan pratik sınava tabi tutulur. Sınav parçası için kaynak süresi imalat şartlarındaki çalışma süresine uymalıdır. Başarı Ölçütü: TS EN ISO 10042+AC ye göre, sınav parçasındaki aşırı kaynak metali, aşırı dış bükeylik, aşırı kalınlık, aşırı nüfuziyet ve yanma oluğu kaynak kenarı kusurları için C seviyesi, diğer kusurlar için B seviyesi sınırları içinde kalıyorsa yeterli sayılır. Eğme deneyi sonucunda herhangi bir yönde 3 mm den daha büyük bir çatlak olmamalıdır. Deney esnasında deney numunesinin kenarında görünen çatlağın yetersiz nüfuziyet cüruf veya başka çatlaktan kaynaklandığına dair bir delil yoksa sınav değerlendirmesinde göz ardı edilmelidir. Kaynakçının sınav parçasındaki kusurları izin verilen azami değerleri geçtiği belirlenirse, kaynakçının yeterliliği onaylanmaz: Tahribatsız muayene için ilgili kabul kriterlerine atıf yapılmak zorundadır. Belirtilen prosedürler tüm tahribatlı deneyler ve tahribatsız muayeneler için kullanılmalıdır. 11. SINAV YERİ: Sınavının yapılacağı yer başvuru sahibi tarafından sağlanacaktır. Mümkün olmayan durumlarda EGEP in önereceği yerde yapılacaktır. Sınav sırasında kullanılacak ekipman ve diğer aletler başvuru sahibi tarafından sağlanacaktır. Mümkün olmayan durumlarda EGEP in önereceği yerdeki ekipman ve diğer aletler kullanılacaktır. Sınav sırasında iş emniyeti, sıcaklık, gürültü, aydınlatma yeterliliği ve adayların birbirini etkilemeyeceği şekilde güvenli bir sınav ortamı başvuru sahibi tarafından sağlanacaktır. Kontrollü şartlar sağlanmadıkça sınava başlanmayacaktır. 12. SINAVLARA KAÇ KEZ GİRİLEBİLECEĞİ: ÇELİK KAYNAK, DİRENÇ KAYNAK AYARCISI VE KAYNAK OPERATÖRÜ İÇİN; Yeterlilik birimlerinin geçerlilik süresi birimin başarıldığı tarihten itibaren 2 yıldır. Yeterlilik birimlerinin birleştirilerek bir yeterliliğin elde edilebilmesi için tüm birimlerin geçerliliğini koruyor olması gerekmektedir. Sınavın tamamından veya her hangi bir bölümünden başarısız olan aday başarısız olduğu bölümden/bölümlerden bir yıl içerisinde 2 kez daha hak tanınır. ALÜMİNYUM KAYNAK İÇİN; Yeterliliğin elde edilmesi için A1 ve kaynak yöntem konusunu içeren seçmeli yeterlilik birim/birimlerinin sınavından başarılı olunması gerekir. Sınavın tamamından veya her hangi bir bölümünden başarısız olan aday başarısız olduğu bölümden/bölümlerden bir yıl içerisinde 2 kez daha hak tanınır Sayfa 3 / 6
13. İTİRAZ: Belge almaya hak kazanamayan aday belge konusunda verilmiş bir karara veya belgelendirme sürecinin herhangi bir uygulamasına itiraz edebilir ancak ıslak imzalı bir dilekçe ile bildirmek zorundadır. Belgeli personel sınav sonuçları veya belgelendirme kararına 1 ay içinde itiraz edebilir. 14. BELGELENDİRME PROGRAMI GÖREV TANIMLARI: Sekreterya: Ön başvurular bu birime yapılır. Muhasebe : sınav ücretlerinin takibi bu birimde yapılır. Planlama Sorumlusu : Sınavın planlamasını gerçekleştirir. MYK portalda sınavın açılması konusunda personel belg. Md. ne yardımcı olur. Sınav yapıcı:myk sınavlarını, MYK tarafından yayınlanan rehberlere uygun olarak, ilgili standart, prosedür ve talimatlara gore gerçekleştirir ve değerlendirir. Belge karar vericisi: Sınav yapıcının, yaptığı sınavları inceler, değerlendirme sonuçlarını kontrol eder ve aday başarılı ise belge kararını verir. Sınav gözetmeni: Gerekli durumlarda sınav yapıcıya, sınav anında destek olur. İç doğrulayıcı: Sınavları yerinde veya video kayıtlarını kontrol ederek denetler, uygunsuzlukları raporlar. Personel Belgelendirme Müdürü: Düzenlenen belgeleri onaylar, sınav yapıcıları seçer. 15. SINAVI YAPACAK PERSONELİN NİTELİKLERİ: Sınav değerlendiricisinin ölçütleri, ilgili ulusal yeterliliğin Değerlendirici Ölçütlerini karşılar 16. GÖZETİM SIKLIĞI: Belge geçerlilik süresi içerisinde adaylar gözetime tabi tutulur. Adayın yeterliliği ilgili standartta belirtildiği üzere her 6 ayda bir gözetime tabi tutulur. Gözetim sonucu performansı yeterli bulunmayan veya gözetimi belge sahiplerinden kaynaklanan nedenlerle yapılamayan belge sahiplerinin belgeleri askıya alınır Belgesinin askıda olma nedeni ortadan kalkan belge sahiplerinin belgelerinin geçerliliği geçerlilik süresi sonuna kadar devam eder. EGEP tarafından verilen süre (bir sonraki gözetim tarihine kadar) içerisinde askıya alma nedeni olan hususların çözümlenememesi durumunda, belgelendirme geri çekilir veya kapsamı daraltılır. 17. BELGENİN GEÇERLİLİK SÜRESİ: 11UY0010-3 ÇELİK KAYNAKÇISI İÇİN; TS EN ISO 9606-1 Madde 9.1 de belirtildiği üzere belgenin geçerliliği seçilen metoda göre 2 yıl veya 3 yıl olarak değişmektedir ALÜMİNYUM KAYNAKÇISI İÇİN; Kaynakçının yayınlanan yeterlilik sınavı belgesi, iki yıllık bir süre için geçerlidir. Belgenin geçerlilik süresi sınav parçasının kaynak yapıldığı tarihte başlar. Bir kaynakçının yeterliliği, ilgili sertifikanın işveren/koordinatör tarafından altı aylık aralıklarla imzalanması ve aşağıdaki koşulların tam olarak yerine getirilmesi halinde, iki yıllık bir süre için geçerlidir. a) Kaynakçı, yeterli görüldüğü alandaki kaynak işlerinde sürekli olarak çalıştığını ispatlamalıdır. Altı aydan daha uzun olmayan bir süre ara vermeye izin verilir. b) Kaynakçının çalışması, yeterlilik sınavının gerçekleştirildiği teknik koşullarla genel olarak uyumlu olmalıdır, c) Kaynakçının bilgi ve becerisinin soruşturulmasına yol açacak özel bir neden olmamalıdır. Eğer bu koşulların herhangi birine uyulmazsa, yeterlilik iptal edilmelidir. Sayfa 4 / 6
KAYNAK OPERATÖRÜ VE DİRENÇ KAYNAK AYARCISI İÇİN; TS EN ISO 14732 Madde 5.1 de belirtildiği üzere belgenin geçerliliği seçilen metoda göre 3 yıl veya 6 yıl olarak değişmektedir 18. BELGE UZATMA SIKLIĞI: ÇELİK KAYNAKÇISI İÇİN; Belge geçerlilik süresinin sonunda belge sahibinin performansı TS EN ISO 9606-1 Madde 9.3 de bulunan ve aşağıda tanımlanan yöntemlerden biri kullanılarak değerlendirmeye tabi tutulur; a) Belge geçerlilik süresi 3 yıl olanlar için; 3 yıl sürenin sonunda belge sahibi yeniden sınava girerek belgelendirilir. b) Belge geçerlilik süresi 2 yıl olanlar için, son 6 aya ait yapmış olduğu 2 adet kaynak numunesine radyografik veya ultrasonik veya tahribatlı testlerden biri uygulanır. Kaynaklar hatasız veya tespit edilen hata kabul kriterleri içerisinde yer alıyorsa belge geçerlilik süresi 2 yıl daha uzatılır. ALÜMİNYUM KAYNAKÇISI İÇİN; Yeterlilik belgesi muayeneyi yapan kişi ya da kuruluş tarafından 2 yıllık periyotlar halinde uzatılabilir. Sertifikadaki yeterliliğin geçerlilik süresi, TS EN ISO 9606-2 madde 5.3'deki ve bununla ilgili olarak aşağıdaki koşulların tümüyle yerine getirilmesi durumunda, orijinal yeterlilik alanı içinde, iki yıllık bir ilave süre için uzatılabilir. Kaynakçı tarafından yapılan imalat kaynakları, gerekli kalitede olmalıdır. Kırarak muayeneyle ilgili veya örneğin X- ışınları veya ultrasonik muayene belgeleri deney kayıtları gibi, deney kayıtları veya sorumlu koordinatörün yorumları, kaynakçı yeterlik sertifikasıyla ilgili dosyada bulunmalıdır. Sınavı yapan veya sınav kuruluşu, yukarıdaki koşulların yerine getirildiğini onaylamalı ve kaynakçının yeterlilik belgesi imzalamalıdır. KAYNAK OPERATÖRÜ VE DİREÇ KAYNAK AYARCISI İÇİN; Belge sahibinin performansı TS EN ISO 14732 Madde 5 te bulunan ve aşağıda tanımlanan yöntemlerden biri kullanılarak değerlendirmeye tabi tutulur; a) Belge geçerlilik süresi 6 yıl olanlar için; 6 yıl sürenin sonunda belge sahibi yeniden sınava girerek belgelendirilir. b) Belge geçerlilik süresi 3 yıl olanlar için, son 6 aya ait yapmış olduğu 2 adet kaynak numunesine radyografik veya ultrasonik veya tahribatlı testlerden biri uygulanır. Kaynaklar hatasız veya tespit edilen hata kabul kriterleri 19. BELGENİN ASKIYA ALINMASI İPTALİ: Belgeli kişinin, Logoyu yanlış veya yanıltıcı kullandığı tespit edillirse veya belgeli kişi yapılan herhangi bir denetim neticesinde ilgili standart veya ulusal yeterliliklerdeki başarım ölçütlerini,belgenin onaylanması için geçerli sınavlarındaki başarısı gibi sağlayamazsa ve bu durum EGEP e ispatlanırsa belgesi iptal edilir ayrıca belge geçerlilik süresi dolmuşsa da belgenin geçerliliği biter. Eğer belgeli kişi birden fazla seçmeli birimden belge almışsa hangi yöntem için yeterliliği uygun değilse bu alanda kapsam daraltmasına gidilir. Belgelerin geçerliliğinin devam edebilmesi için, gerekli koşullarının belli aralıklarla kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu koşullar ise ilgili standartlara ve ulusal yeterliliklerde belirlenmiştir. EGEP her belgelendirme programındaki geçerliliğin kontrolünü ilgili standart ve ulusal yeterlilikleri temel alan talimat, belgelendirme programı formlarına bağlı kalarak gerçekleştirmektedir, bu doğrulama (vizeleme) gerçekleştirilemez ise belgeli kişinin belgesi askıya alınır. Belgesinin askıda olma nedeni ortadan kalkan belge sahiplerinin belgelerinin geçerliliği geçerlilik süresi sonuna kadar devam eder Sayfa 5 / 6
20. KAPSAM DEĞİŞİKLİĞİ / YENİDEN BELGELENDİRME: Tüm alanlarda belge süresi dolmuş ve uzatma yapılamıyorsa yeniden belgelendirme süreci ile ilk kez belgelendirme süreci aynıdır. Kapsam değişikliklerinde ise ilgili ulusal yeterliliğin koşulları göz önünde bulundurulur. 21. PROGRAM KOMİTESİ: Metal program komitesinin kaynak ile ilgili bireyleri ve başkan, EGEP program komitesi prosedürünü temel alarak, program komitesini oluşturur. Sayfa 6 / 6