1 -> 8 23.11.2012 01:55 English Ana Sayfa Kütüphanemiz Kitap Dışı Materyaller Yazmalar Okuyucu Hizmetleri Bağlantılar Sıkça Sorulan Sorular Site Haritası Basın Atatürk Özel Türk Sinema Tarihi Derleyerek Hazırlayan : Cengiz ASLAN Türkiye de ilk film gösterimi, Bertrand adlı bir Fransızın II.Abdülhamit zamanında, 1896 da, Saray da yaptığı gösterimler ile başlamıştır. Daha sonraları Fransız firması Pathe nin temsilcisi Romanya uyruklu Sigmund Weinberg in yardımlarıyla Beyoğlu yakınlarında halka film gösterilmiştir. Bu filmler genellikle kısa metrajlı belge ve güldürü filmleriydiler. Weinberg, halkın sinemaya gösterdiği ilgiden dolayı, 1908 de, Türkiye deki ilk sinema olan Pathe Sineması nı yaptırmıştır. Đlk Türk sinema gösterimi Cevat Boyer ile Murat Bey in Şehzadebaşı nda 19 Mart 1908 de başlattığı gösterimdir. Daha sonraları Şakir Seden ile Fuat Uzkinay, Türk sinemasının açılışını 6 Temmuz 1910 da gerçekleştirirler. Birinci Dünya Savaşı nda yedek subay olan Fuat Uzkinay, 14 Kasım 1914'te Türk sinema tarihinin ilk belgesel filmini çeker. Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı adı verilen belgesel film 150 metre uzunluğunda ve ĐTÜ arşivindedir. Daha sonra, Ordu Sinema Dairesi Başkanlığı'na getirilen Fuat Uzkinay, konulu Türk film çekimlerini de 1918 den sonra yürütmüştür. Đstiklal Harbi yıllarında birkaç senaryolu film yapılmışsa da Türk sineması Muhsin Ertuğrul ve Kemal Film ile firmalaşır. Ateşten Gömlek Leblebici Horhor Kız Kulesinde Bir Facia Sözde Kızlar Ankara Postası Karım Beni Aldatırsa Fena Yol Aysel Bataklı Damın Kızı Faruk Kenç ile bilimsel bir tarz geliştiren Türk sineması Yılmaz Ali ve Dertli Pınar filmleri ile yeni bir aşama kaydeder. Baha Gelenbevi nin Deniz Kızı adlı filmi ile Şadan Kamil in filmleri, Türk Tiyatrosunu sinema ile birleştirir. 1934 ten sonra Vedat Örfi Bengü'nün Mısır'a giderek bu ülke sinemasının ilk örneklerini vermesi, bizde de melodramın yerleşmesinde etkili olmuştur. Türk sinema izleyicisinin beğenisi melodrama dönük olduğundan, yönetmenler de hızla Mısır filmlerinin uyarlamalarını çekmeye başlamışlardır. Muhsin Ertuğrul'un yönettiği "Allah'ın Cenneti" adlı filmi türünün en iyi aşk melodramıdır ve sonraki yıllarda bol bol karşılaşacağımız şarkıcı melodramlarının ilk örneğini oluşturur. 1950'li yıllardan sonra, Türk sinemasında "Tiyatrocular Dönemi" nden kademe kademe "Sinemacılar Dönemi" ne geçiş yaşanmıştır. Bu yıllarda sinemaya toplumsal konuların yanında ağırlıklı olarak melodramlar yer alır. 1960'lı yıllarda sinemaya, melodram formuna bağlı, çocuk kahramanların rol aldığı "Sezercik", "Ömercik", "Ayşecik" filmleri eklenmiştir. Arabesk tarzın temellerinin atıldığı fakirlik, sakatlık, karşılıksız aşklar, kader kurbanları vb. dramatik Türk ekolünü yaratmış ve senaryolar aynı üslup ve konuları yıllarca işlemişlerdir. Kısa zamanda ticari kaygılar sinemasal öğelerin önünü kesmiş, aynı tür filmlerde aynı oyuncular kamera karşısına geçmiştir. Hatta aynı senaryolar, dönemin gözde oyuncularıyla defalarca yinelenmiştir. TÜRK SĐNEMASINDA MELODRAMLARDAN SEÇMELER FARUK KENÇ Dertli Pınar - 1943 Hayatımı Mahveden Kadın - 1955 Kaybolan Gençlik - 1955 ÖMER LÜTFĐ AKAD Vurun Kahpeye - 1949 Öldüren Şehir - 1954 Kardeş Kurşunu - 1955
2 -> 8 23.11.2012 01:55 Beyaz Mendil - 1955 Meçhul Kadın - 1955 Kalbimin Şarkısı - 1955 Meyhanecinin Kızı - 1958 Yalnızlar Rıhtımı - 1959 Vesikalı Yârim - 1968 Kader Böyle Đstedi - 1968 Seninle Ölmek Đstiyorum - 1969 Rüya Gibi - 1971 Bir Teselli Ver - 1971 Mahşere Kadar - 1971 Vahşi Çiçek - 1971 Esir Hayat - 1974 MUHSĐN ERTUĞRUL Đstanbul'da Bir Facia-i Aşk - 1922 Đstanbul Sokaklarında - 1931 Aysel Bataklı Damın Kızı - 1934 Allah'ın Cenneti - 1939 Şehvet Kurbanı - 1940 Kahveci Güzeli - 1941 Halıcı Kız - 1953 MUHARREM GÜRSES Zeynep'in Gözyaşları - 1952 Đhtiras Kurbanları - 1953 Günah Kadını - 1953 Bir Şoförün Hayatı - 1954 Gülmeyen Yüzler - 1955 Sazlı Damın Kahpesi - 1956 Yayla Güzeli - 1956 Yetimler Ahı - 1956 Günah Köprüsü - 1956 Öldürdüğüm Sevgili - 1956 Yavrularımın Katili - 1957 Allah Korkusu - 1958 Bana Gönül Bağlama - 1958 Yavrum Đçin - 1958 Sokak Şarkıcısı - 1959 Şehvet Uçurumu - 1959 Baharın Gülleri Açtı - 1961 Gönlüm Yaralı - 1961 Sokak Kedisi - 1969 METĐN ERKSAN Ölmüş Bir Kadının Evrak-ı Metrukes - 1956
3 -> 8 23.11.2012 01:55 Hicran Yarası - 1959 Sevmek Zamanı - 1965 Ölmeyen Aşk - 1966 Ayrılsak da Beraberiz - 1967 Sevenler Ölmez - 1970 Feride - 1971 Hicran - 1971 Makber - 1971 Sensiz Yaşayamam - 1977 MEMDUH ÜN Yetim Yavrular - 1955 Çoban Kızı - 1958 Üç Arkadaş - 1958 Kırık Çanaklar - 1960 Güneş Doğmasın - 1961 Boş Yuva - 1961 Akasyalar Açarken - 1962 Ağaçlar Ayakta Ölür - 1964 Namusum Đçin - 1965 Vahşi Sevda - 1966 Son Gece - 1967 Yaprak Dökümü - 1967 Đlk ve Son - 1968 Gönülden Yaralılar - 1973 Birtanem - 1977 Cevriyem - 1978 HALĐT REFĐĞ Yasak Aşk - 1961 Gurbet Kuşları - 1964 Canım Sana Feda - 1965 Kırık Hayatlar - 1965 Aşk Fırtınası - 1972 ERTEM EĞĐLMEZ Senede Bir Gün - 1965 Seni Seviyorum - 1966 Seni Bekleyeceğim - 1966 Ölünceye Kadar - 1967 Yaşlı Gözler - 1967 Sevemez Kimse Seni - 1968 Kalbimin Efendisi - 1970 Son Hıçkırık - 1971 Yalancı Yarim - 1973 ERTEM GÖREÇ Kanlı Sevda - 1960
4 -> 8 23.11.2012 01:55 Ayrılan Yollar - 1964 Acı Günler - 1967 Affet Beni - 1967 Düşman Aşıklar - 1967 Kanlı Hayat - 1967 Alnımın Kara Yazısı - 1968 Aşkım Günahımdır - 1968 Sabahsız Geceler - 1968 Son Hatıra - 1968 Son Vurgun - 1968 Şafak Sökmesin - 1968 Sahipsizler - 1974 Sevmek - 1974 Analar Ölmez - 1976 ÜLKÜ ERAKALIN Bütün Suçumuz Sevmek - 1963 Çalınan Aşk - 1963 Gecelerin Kadını - 1964 Gözleri Ömre Bedel - 1964 Dağ Çiçeği - 1965 Dudaktan Kalbe - 1965 Hayatımın Kadını - 1965 Ölüme Kadar - 1965 Veda Busesi - 1965 Yabancı Olduk Şimdi - 1965 Yıldızların Altında - 1965 Ayrılık Şarkısı - 1966 Ömrümce Ağladım - 1967 Kadın Severse - 1968 Ölmüş Bir Kadının Mektupları - 1969 Beklenen Şarkı - 1971 Elbet Bir Gün Buluşacağız - 1973 Silemezler Gönlümden - 1974 Ben Sana Mecburum - 1976 Aldırma Gönül - 1978 TALAT ARTEMEL Sonsuz Acı - 1946 Sönen Rüya - 1948 MEHMET ASLAN Bir Gönül Oyunu - 1965 Şoför Parçası - 1967 Yaralı Kuş - 1967 Agora Meyhanesi - 1968
5 -> 8 23.11.2012 01:55 Bin Defa Ölürüm - 1969 Bir Şarkısın Sen - 1969 Kıskanırım Seni - 1970 Allı Turnam - 1971 Aşka Susayanlar - 1972 Tanrım Beni Baştan Yarat - 1974 Aşk Mahkumları - 1976 CÜNEYT ARKIN Sevgili Oğlum - 1977 Küsküm Çiçek - 1979 Üç Sevgili - 1979 Rüzgâr - 1980 NATUK BAYTAN Aşkların En Güzeli - 1964 Affedilmeyen Günah - 1965 Sırtımdaki Bıçak - 1965 Ömür Boyu - 1969 Acı Yudum - 1972 Yuvasız Kuşlar - 1978 Son Sabah - 1978 VEDAT ÖRFĐ BENGÜ Günahım - 1948 Sızlayan Kalp - 1948 Kapanan Gözler - 1950 Allah'tan Bul - 1952 MEHMET DĐNLER Aşkınla Divaneyim - 1967 Kara Duvaklı Gelin - 1967 Yarın Çok Geç Olacak - 1967 Ağla Gözlerim - 1968 Sana Dönmeyeceğim - 1969 Sonbahar Rüzgârları - 1969 Tatlı Sevgilim - 1969 Hayatım Senindir - 1971 Solan Bir Yaprak Gibi - 1971 Unutama Beni - 1974 SÜREYYA DURU Aşk ve Đntikam - 1965 Sevgim ve Gururum - 1965 Ömrümce Unutamadım - 1971 ORHAN ELMAS Hayatım Sana Feda - 1959 Bir Yaz Yağmuru - 1960 Bir Bahar Akşamı - 1961
6 -> 8 23.11.2012 01:55 Yalnızlar Đçin - 1962 Đçimdeki Alev - 1966 Adını Anmayacağım - 1971 Yağmur - 1971 Feryat - 1972 Kara Sevda - 1973 Sensiz Yaşanmaz - 1974 Bitmeyen Şarkı - 1976 Aşkın Gözyaşları - 1978 SIRRI GÜLTEKĐN Son Şarkı - 1954 Dertli Gönül - 1957 Son Nefes - 1958 Ağlama Sevgilim - 1962 Aşk Güzeldir - 1962 Fakir Bir Kız Sevdim - 1966 Bir Annenin Gözyaşları - 1967 Yıkılan Gurur - 1967 SEYFĐ HAVAERĐ Damga - 1948 Gönülden Yaralılar - 1949 Sabahsız Geceler - 1952 Sevda Sahilleri - 1955 Izdırap Kasırgası - 1955 Acı Sevda - 1958 Gönülden Ağlayanlar - 1958 Bir Yavrunun Gözyaşları - 1960 TÜRKER ĐNANOĞLU Senden Ayrı Yaşayamam - 1960 Şafakta Buluşalım - 1961 Kalp Yarası - 1961 Belki Bir Sabah Geleceksin - 1962 Acı Tesadüf - 1966 Bar Kızı - 1966 Ayrılık Saati - 1967 Arkadaşımın Aşkısın - 1968 Aşka Tövbe - 1968 Benim de Kalbim Var - 1968 Son Mektup - 1969 Fadime Cambazhane Gülü - 1970 REMZĐ JÖNTÜRK Göklerdeki Sevgili - 1966 Yaralı Kalp - 1969
7 -> 8 23.11.2012 01:55 SAFA ÖNAL Đnleyen Nağmeler - 1969 Ağlayan Melek - 1970 Buğulu Gözler - 1970 Ölünceye Kadar - 1970 Bir Genç Kızın Romanı - 1971 OKSAL PEKMEZOĞLU Aşkım ve Günahım - 1963 Nemli Gözler - 1967 Çingene Güzeli - 1968 Sevilmek Đstiyorum - 1973 Sevda Yolcusu - 1973 Arabacının Aşkı - 1976 Beyaz Kuş - 1977 NEVZAT PESEN Aşk Rüzgârı - 1960 Çamsakızı - 1962 Đkimize Bir Dünya - 1962 Meyhane Gülü - 1966 DUYGU SAĞIROĞLU Bitmeyen Yol - 1965 Ben Öldükçe Yaşarım - 1966 Her Zaman Kalbimdesin - 1967 Seni Affedemem - 1967 Yanık Kalpler - 1967 HULKĐ SANER Sevmek Günah mı? - 1958 Aşk Rüyası - 1959 Gece Kuşu - 1960 Bir Demet Yasemen - 1961 Yavru Kuş - 1961 OSMAN SEDEN Đntikam Alevi - 1956 Sönen Yıldız - 1956 Berduş - 1957 Kırık Plak - 1959 Aşktan da Üstün - 1960 Đki Aşk Arasında - 1961 Elveda Sevgilim - 1965 Seven Kadın Unutmaz - 1965 Akşam Güneşi - 1966 Çalıkuşu - 1966 Hicran Gecesi - 1968 TÜRK SĐNEMASINDA BAZI ĐLKLER
8 -> 8 23.11.2012 01:55 Đlk sinema gösterimi Yıldız Sarayı'nda yapıldı. (1896) Sürekli film gösterilen ilk salon Beyoğlu'nda Sigmund Weinberg tarafından Cinema Pathe adıyla açıldı (1908). Đlk Türk filmi Fuat Uzkinay tarafından çekilen 'Ayastefonos'daki Rus Abidesinin Yıkılışı' (1914). Afişi basılarak yurdışına satılan ilk Türk filmi Binnaz oldu (1919). Đlk konulu Türk filmleri Sedat Simavi tarafından çekilen 'Pençe' ve 'Casus' (1917). Đlk özel yapım şirketleri Kemal Film (1922) ve Đpek Film (1928). Đlk sesli Türk filmi 'Đstanbul Sokaklarında' Muhsin Ertuğrul tarafından çekildi (1928). Đlk sansür yönetmeliği Mussolini'nin sansür yasasından esinlenerek hazırlandı ve yürürlüğe girdi. (1939). Đlk film festivali 'Yerli Film Yapanlar Cemiyeti' tarafından düzenlendi. 'Unutulan Sır' adlı film en iyi film seçildi. En iyi kadın oyuncu ödülünü Nevin Aypar, en iyi erkek oyuncu ödülünü Kadri Erdoğan aldı (1948). Tiyatro etkisinden çıkan ilk film Kanun Namına'yı Ömer Lütfi Akad çekti (1952). Đlk renkli Türk filmi Halıcı Kız Muhsin Ertuğrul tarafından çekildi (1953). Aynı zamanda Muhsin Ertuğrul'un çektiği son filmdi. Metin Erksan'ın 'Aşık Veysel'in Hayatı' adlı filmi Sansür Kurulu tarafından yasaklanan ilk film oldu. Đlk uluslararası ödülü Metin Erksan'ın yönettiği 'Susuz Yaz' aldı. Film Berlin Film Şenliğinde 'Altın Ayı' büyük ödülünü aldı (1964). Köy hayatını işleyen ilk Türk filmi Beyaz Geceler'i Lütfi Akad çekti (1965). 1970 li yıllardan 1985 li yıllara kadar Türk sineması TV etkisiyle bir kriz dönemine girer ve erotik Türk sineması ile sex furyası donemi başlar. 1990 ve 2000 li yıllarda ise krizden kurtulma ve gerçek öykülere dayali realist Türk sinemasına doğru adımlar atılır. Aslında Türk sineması Türk tiyatrosundan doğarak gelişmiş fakat Türk sinema tarzını ve dilini yaratamamıştır. Bir Fransız ve Rus film tarzından bahsedilebilir. Fakat Türk sinema dili ve tarzından şimdilik bahsetmek mümkün değil. Aynı şekilde Türk sinema platformu ve alanlarında da yetersizlik olduğu bir gerçektir. OSMANLICA BAZI SĐNEMA DERGĐLERĐ SĐNEMA GAZETESĐ SĐNEMA POSTASI (LE COURRIER DU CINEMA) SĐNEMA YILDIZI OPERA-SĐNE (OPERA-CINE) SĐNEMA MECMUASI (LE CORURIER DU CINEMA) SĐNEMA REHBERĐ FĐLM MECMUASI (LE FILM) SĐNEMA MĐHVERĐ ARTĐSTĐK-SĐNE (ARTISTIC-CINE) TÜRK SĐNEMASI (CINE-TURC) SĐNEMATOGRAF CERĐDESĐ KAYNAKLAR: http://www.sinematurk.com/oduller.php3 http://www.turksinemasi.com/sinema/sinemadonem/1030.html http://www.hayat.s5.com/1030yeni.html http://www.turksinemasi.com/ http://aykatili.sitemynet.com/sinema14.html http://nhoyth.sitemynet.com/ http://www.turksinemasi.com/sinema/sinemadonem/7180.html Genel Konular için Kitap Araştırması için Süreli Yayınlar için Mikrofilm için bilgi@mkutup.gov.tr okuyucu@mkutup.gov.tr sureli@mkutup.gov.tr mikrofilm@mkutup.gov.tr Đletişim (Kroki) Milli Kütüphane Başkanlığı Bahçelievler Son Durak 06490 Ankara PBX :0 312 212 62 00 Faks :0 312 223 04 51 Webmail Intranet Milli Kütüphane Bilgi Đşlem Merkezi