Kimyasalların Envanteri,Önceliklendirme Ve Çevre ve Orman Bakanlığı nca Yapılan Çalışmalar Haydar HAZER ANKARA 8 Ocak 2009 1
Kimyasallar Envanteri ve Önceliklendirme AMAÇ: İnsan sağlığı ve çevrenin kimyasalların olumsuz etkilerinden korunması 2
Kimyasallar Yönetimi Y = Risk YönetimiY 1- Etki Değerlendirme (Tehlike tanımı, Doz-cevap değerlendirmesi) 2- Maruz Kalma Değerlendirmesi 3- Risk Karekterizasyonu 4- Risk Sınıflandırma 5- Risk Azaltım Seçeneklerinin Tanımı ve Risk-Fayda Analizi 6- Risk Azatlımı 7- İzleme ve Gözden Geçirme Risk DEĞ. 3
1-Etki Değerlendirme(Tehlike Tanımı,Doz-Cevap ) Veri Toplama Mevcut Madde 793/93/EEC 10 t0n HEDSET,IUCLID 4 (ECB) Fiziko-kimyasal Ekotoksikolojik Toksikolojik Kullanım Çevresl ortamlarda hareketi ve davranışı Mevcut Bilgiler (Literatür araştırması) Yeni Madde 67/548/EEC 10 kg Bildirim Dosyası (SNIF) (ECB) Fiziko-kimyasal Ekotoksikolojik Toksikolojik Kullanım Çevresl ortamlarda hareketi ve davranışı Test zorunlu (GLP Lab.) Test Med. Tüzüğü 67/548/Ek-6 Sınıflandırma *1907/2006/EC Tüzüğü REACH Başlık II -Kayıt 1 ton -AKA Doz-cevap (DNEL,PNEC 4
2-Maruz Kalma Değerlendirmesi Çevresel İnsan Sağlığı Su Sediment Hava Toprak Atıksu arıtma tesisleri İşçiler Tüketiciler Çevre yoluyla dolaylı maruz kalanlar Maruz kalınan çevresel konsantrasyonlar belirlenir (PEC) 5
3-Risk Karekterizasyonu Risk Karakterizasyonu = PEC/PNEC veya PEC(D)/DNEL RK> 1 RİSK R VAR 6
4- Risk SınıflandS flandırma Risk değer biçme Kabul edilemez risk Risk azaltım gerekli Göz ardı edilebilir risk Risk Üst limit Alt limit İlave risk yönetim tedbirleri gerekli Risk yönetim tedbirleri yeterli 7
5- Risk Azaltım Seçeneklerinin Tanımı ve Risk-Fayda Analizi Üretim süreçlerinde değişiklik Kullanım alanlarında kısıtlama Yasaklama Teknik olarak uygulanabilirliği Sosyal ve ekonomik faktörler Kültürel değerler Yasal/ politik faktörler Bilimsel durum Maliyet-fayda Maliyet-etkinlik analizi Risk azaltım seçeneği Paydaşlarla risk iletişimi 8
6- Risk Azatlım Tedbirleri Teknik önlemler İdari önlemler Talimat Bilgi Uyarı Standart Personel koruma önlemleri Kısıtlama yasaklama -Baca sistemleri -Havalandırma -Arıtma sistemleri -Çalışma saatlerinde kısıtlama -Eğitim -Sağlık taraması Sınıflandırma - Etiketleme -GBF -Hava,su, toprak kalite standartı -İşyeri ortam havasında kimysallar eşik değerleri -Gas ve toz maskesi -Gözlük -Eldiven - Koruyucu elbise Maddenin müstahsar ve eşya içinde kons.limiti -Kullanım alanına kısıtlama -Üretimi kullanımına yasaklama -67/548/EEC -99/45/EC X -91/155/EEC 1 Ağustos 2008 X -76/769/EEC 1 Haziran 2009 9
7-İzleme ve Gözden Geçirme Kontrol İzleme Sistemi Eğilim İlişkisi Cihaz İşlevi -Risk azaltım stratejilerinin etkinliğini doğrulamak -Uygunluğu kontrol etmek -İnsan sağlığı ve çevredeki olumsuz değişiklikleri tespit etmek -Gelecekte olacak gelişmeleri belirlemek -Belirlenen süreçleri tanımaya ve açıklamaya yardım etmek 10
Envantere girilmesi gereken bilgiler 1. Üretilen veya ithal edilen maddenin miktarı, 2. Maddenin adı, EC numarası ve CAS numarası, 3. Tehlike sembolü, risk ibareleri ve güvenlik ibareleri de dahil olmak üzere, sınıflandırılması, 4. Öngörülen kullanım alanları, 5. Fiziko-kimyasal özellikleri, 6. Çevresel ortamlar arasındaki hareketi ve davranışı, 7. Ekotoksisitesi, 8. Akut ve kronik toksisitesi hakkında veriler, 9. Kanserojenik, mutajenik ve/veya üreme sistemine toksisitesi(cmr), 10.Risk değerlendirmesinde kullanılacak diğer veriler 11
Öncelik Listesinin Hazırlanmas rlanması 1. Maddenin insan ve çevre üzerindeki etkileri, 2. İnsan ve çevrenin maddeye maruz kalması, 3. Maddenin insan ve çevre üzerindeki etkileri hakkındaki veri yetersizliği, 4. Türkiye nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ve uluslararası kuruluşlar bünyesinde yapılan çalışmalar, 5. Tehlikeli maddeler hakkındaki diğer ulusal mevzuat. 12
Verilerin Gizliliği : Endüstriyel ve ticari gizlilik aşağıa ğıdaki konular için i in geçerli erli değildir : Maddenin EINECS ve ELINCS te verilen adı,, ticari adı Üretici ve ithalatçının n adı,, adresi, Fiziko-kimyasal kimyasal özellikler ve çevresel ortamlar arasındaki hareket ve davranış hakkında veriler, Toksikolojik ve ekotoksikolojik testlerin özetleri ve özellikle CMR lar hakkında veriler, Acil müdahale m hakkında metotlar ve alınmas nması gerekli önlemler ile ilgili bilgiler, Hayvanlar üzerinde yapılm lmış deneyler veya gereksiz tekrarını önleyecek bilgiler, Maruziyetinin belirlenmesini mümkün kılan analitik yöntemler. Saflık k derecesi, safsızl zlık, katkı maddeleri. 13
Yapılan Çalışmalar: www.kimyasallar.cevreorman.gov.tr web sitesi oluşturuldu. 14
Sistem Giriş Sayfası 15
16
17
18
19
Yapılan Çalışmalar-Devam Ülkemizin birincil envanteri oluşturuldu, Birincil Öncelikli Maddeler Listesi oluşturuldu. Kimyasalların Envanteri ve Kontrolü Hakkında Yönetmelik (26 Aralık 2008-27092 sayılı Mükerrer RG. 20
TEŞEKK EKKÜRLER 21