Düşün, düşün Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni (Sayı 37/17, 22 Eylül 2017) Geçen hafta neler oldu? *** Irak'ta Kürtlerin bağımsızlık referandumuyla ilgili başlayan gerilim sürüyor. Hükümetin ulusal güvenlik meselesi olarak değerlendirdiği referanduma missilleme olarak TSK, Irak sınırının sıfır noktasındaki Habur Sınır Kapısı yakınlarında tatbikat başlattı. Başbakan Binali Yıldırım, "Her türlü adımı atacağız" dedi. *** Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM 72. Genel Kuruluna katılmak üzere ABD ye gitti. Erdoğan daha önceki konuşmalarında olduğu gibi BM nin yapısını eleştirdi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi ni referandumdan vazgeçmeye çağırdı; Bölgesel yönetimin elindeki imkanlardan da edecek bir sürecin önünü açabilir. şeklinde konuştu. *** ABD dönüşü Milli Güvenlik Kurulu nu (MGK) olağanüstü toplayacak Cumhurbaşkanı Erdoğan, referandum konusundaki yaptırımların MGK da görüşüleceğini açıkladı. Hükümet, TBMM yi olağanüstü toplayarak 30 Ekim de dolacak Irak-Suriye tezkeresinin süresini uzatma kararı aldı. Erdoğan; Meclis'ten yurt dışına asker gönderme kararı çıkacak, sonra farklı bir süreç olacak şeklinde konuştu. *** HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Aysel Tuğluk un annesi Hatun Tuğluk un cenazesinde yaşanan saldırıyla ilgili 3 kişi tutuklandı. (Ayrıntılar bültende...) *** 9 Eylül'de tahliye edilen Halkların Demokratik Partisi (HDP) Sözcüsü ve Kars Milletvekili Ayhan Bilgen hakkında, savcılığın itirazı üzerine yeniden tutuklama kararı çıkarıldı. *** Gülen Cemaatinin haberleşme sistemi olduğu iddia edilen Bylock programıyla ilgili MİT, 31 bin kişilik yeni bir listeye ve 1 milyon 500 bin yazışmaya ulaşıldığını duyurdu. Bylock soruşturmaları kapsamında daha önce 18 milyon yazışma deşifre edilmişti. Şu ana kadar 102 bin Bylock kullanıcısından 50 bini hakkında adli işlem yapıldı. *** Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, Türkiye'ye Gazeteciler hapiste, yayıncılar hapiste diye algı operasyonu yapıldığını savundu, Türkiye de tutuklu gazeteci olmadığı iddiasını yineledi. *** Aralarında Mehmet Altan, Ahmet Altan ve Nazlı Ilıcak ın da bulunduğu 6 sı tutuklu 17 sanıklı Darbe Girişimi Medya Davası nın ikinci duruşmasında tutuklu sanıklar tahliye edilmedi. *** 15 Temmuz darbe girişimi sonrası çıkarılan bir OHAL kararnamesi ile kapatılan Zaman gazetesinin eski yönetici ve yazarlarına yönelik davada 22'si tutuklu 31 sanığın yargılanmasına başlandı. 14 ay sonra başlayan yargılamada tutukluların tahliye talebi reddedildi. *** 26 Temmuz günü Habur Sınır Kapısı ndan Türkiye ye giriş yapmak isterken gözaltına alınan ve örgüte yardım ve yataklık ettiği iddiasıyla tutuklanan Fransız gazeteci Loup Bureau, hakkında hazırlanan iddianame Şırnak 3. Ağır Ceza Mahkemesi nce kabul edilmesinin ardından tahliye edildi. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1
İHOP tan OHAL durum raporu İnsan Hakları Ortak Platformu (İHOP), darbe girişiminin ardından ilan edilen ve 19 Temmuz tarihinde bir yılını dolduran OHAL uygulamaları ve düzenlemeleriyle ilgili raporunu güncelledi. Yaklaşık 14 aylık süre içerisinde 28 adet Kanun Hükmünde Kararname yayınlandı. Kararnamelerle kamu görevinde çalışanlara, sivil toplum örgütlerine, gazetecilere, medya organlarına, şirketlere ve belediyelere yönelik ihraç, kapatma ve kayyum atama gibi yöntemler içeren tedbirler uygulandı. Ayrıca OHAL kararnameleriyle TBMM denetime tabi olmaksızın bir dizi mevzuatta kalıcı değişiklikler yapıldı. Bu kararnamelerin sadece 5 i TBMM Genel Kurulunda görüşülerek kanunlaştırıldı. Gözaltına alınanların sayısı en az 110 bin kişiyi buldu. En az 60 bin kişi tutuklandı. İçişleri Bakanlığı nın verilerine göre sadece Nisan 2017-Ağustos 2017 döneminde toplam 20 bin 345 sosyal medya hesabı incelemeye alındı ve tespit edilen 8789 kullanıcıdan 1198 i gözaltına alındı. 31 Ağustos 2017 tarihi itibariyle 4240 i hakim ve savcı, 5717 si akademisyen 113 bin 440 kamu görevlisi herhangi bir yargı kararı bulunmaksızın kamu görevinden ihraç edildi. Bunlardan 1852 si daha sonra geri döndü. OHAL döneminde kayyım atanan belediye sayısı 94 e ulaştı. Bu belediyelerin neredeyse tamamı (89 u) Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) tarafından yönetiliyordu. Ayrıca 185 medya organı, 1412 dernek, 139 vakıf, 15 üniversite ve 19 sendika da KHK larla kapatıldı. Raporun tam metnine erişim için tıklayınız. Cenazeye saldıran üç kişi tutuklandı Tutuklu bulunan Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Başkan Yardımcısı Aysel Tuğluk un annesi Hatun Tuğluk un cenazesinde yaşanan saldırıyla ilgili üç kişi tutuklandı. Olayın ardından başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alınan 26 kişiden 19 u ifadelerinin ardından, 4 ü de adli kontrol şartıyla serbest bırakılırken, 3 kişi İnanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme ve Toplantı ve yürüyüş kanununa muhalefet suçlarından tutuklandı. Soruşturmanın Halkı kin ve düşmanlığa tahrik ten (TCK 216) yürütülmemesi ise yaşananların cezasız kalacağına ait olan endişeleri arttırdı. Öte yandan tutuklanan saldırganlardan Murat Alp'in karakoldayken İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'yla fotoğraf çekip sosyal medyada paylaştığı ortaya çıktı. HDP, Bakanın 2
saldırganla çekilmiş fotoğrafına tepki göstererek siyasi ve idari sorumluların görevden el çektirilmesi veya istifa etmeleri gerektiğini açıkladı. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu da Bu fotoğraf istediğiniz mezara saldırabilirsiniz demektir dedi. Tepkiler karşısında Soylu ise Karakoldan çıkarken oradaki vatandaşlar, polisler, bütün arkadaşlar, 'Biz sizle fotoğraf çektirelim' dedi. Biz de çektirdik. Onlardan bir tanesi de bu işlere karışan bir kişi... Bir fotoğrafla mı istifa edeceğim şeklinde konuştu. HDP'li Ayhan Bilgen'in yeniden tutuklanmasına karar verildi 10 gün önce tahliye edilen HDP Kars Milletvekili Ayhan Bilgen hakkında savcılığın itirazı üzerine Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yeniden tutuklama kararı verildi. HDP Merkez Yürütme Kurulu'nun (MYK) 2014 yılı Ekim ayında IŞİD saldırısı altında olan Kobani için yaptığı çağrıya ilişkin yürütülen soruşturma kapsamında 31 Ocak'ta tutuklanan Bilgen, 8 Eylül'de tahliye edilmişti. Bilgen, "silahlı terör örgütüne üye olmak", "2911 Sayılı Yasaya Muhalefet" ve "suç işlemeye tahrik" suçlarından 23 yıla kadar hapis istemiyle yargılanıyor. Ömer Faruk Gergerlioğlu hakkında örgüt propagandası ndan dava OHAL ilanıyla birlikte çıkarılan KHK ler ile İzmit Seka Devlet Hastanesi ndeki görevinden ihraç edilen insan hakları örgütü MAZLUMDER in eski başkanlarından Ömer Faruk Gergerlioğlu hakkında Kocaeli 2. Ağır Ceza Mahkemesinde dava açıldı. Terör örgütü propagandası ile suçlanan Gergerlioğlu nun KHK ile kapatılan İMC TV deki bir programa konuk olması, sosyal medya paylaşımları ve yazıları delil olarak kabul edildi. Kişisel internet sayfasında konuyla ilgili bir açıklama yapan Gergerlioğlu; Adalet ve barış isteği suç olamaz... İnsan hakları ve barışı çözüm süreci öncesinde de, sonrasında da hep istedim. İnsan hakları savunucularının istekleri zamana, güce, konjonktüre göre değişmez. Barış ve demokrasiden uzaklaşılan bir ortamda yaptığınız normal işler anormal görülebilir ama hukukun üstünlüğü balçıkla sıvanamaz dedi. 3
Yazısı sansürlenen Ahmet Taşgetiren istifa etti Bir süredir iktidara yönelik eleştirel yazılar kaleme alan Star Gazetesi köşe yazarı Ahmet Taşgetiren, son yazısının sansürlenmesi üzerine gazeteden ayrıldığını duyurdu. Taşgetiren, son yazılarında 17-25 Aralık yolsuzluk soruşturmasına adı geçen eski Bakan Zafer Çağlayan ın hükümetçe savunulmasına yönelik Kol saati ile sembolize olan yolsuzluk dosyalarının milli mesele olarak tanımlanmasını eleştirmişti. Ardından başlayan tartışmada gazetenin diğer köşe yazarları Ahmet Kekeç, Hüseyin Gülerce ve Mehmet Metiner, Taşgetiren i hedef alan yazılar yazmıştı. İstifasını Twitter hesabından duyuran Taşgetiren, gazetenin kendisine saldıran yazarların makalelerini birinci sayfadan anonsladığını ancak cevaben yazdığı yazının yayımlanmadığını söyledi. Bozdağ'a göre 'Gazeteciler hapiste' demek algı operasyonu Uluslararası Kültür Turizm ve Demokrasi Kurultayı Medya Çalıştayı'nda bir konuşma yapan Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, Türkiye'ye Gazeteciler hapiste, yayıncılar hapiste diye algı operasyonu yapıldığını iddia etti; Cezaevlerinde, sadece yazdığı bir yazı veya bir haber nedeniyle soruşturulan kimse yoktur" dedi. Daha öncede başta Cumhurbaşkanı Erdoğan olmak üzere bir çok hükümet yetkilisinin cezaevlerinde gazeteci olmadığını savunduğu Türkiye de, Türkiye Gazeteciler Sendikası'nın yayımladığı son rapora göre 161 gazeteci ve medya çalışanı tutuklu. Evrensel Gazetesi muhabiri Kemal Özer tutuklandı 12 gün boyunca gözaltında tutulan Evrensel gazetesinin Tunceli muhabiri Kemal Özer silahlı terör örgütü üyesi olmak suçundan tutuklandı. Özer in evi 4 Eylül sabahı polis tarafından basılmış, evde olmayan Özer akşam saatlerinde Ovacık yolundaki arama noktasında gözaltına alınmıştı. Özer'in gözaltı süresi 7 gün olarak belirlenmiş daha sonra bu süre 7 gün daha uzatılmıştı. 4
Tutuklamanın ardından sosyal medya üzerinden #KemalÖzerinÖrgütü etiketiyle kampanya başlatıldı. Gazeteciler başta olmak üzere çok sayıda yurttaş 'örgüt üyeliği' ile suçlanan Kemal Özer'in çektiği doğa fotoğraflarını ve bu fotoğraflardan derlenen videoyu paylaşarak Kemal Özer'in bağlı olduğu örgütün yaptığı haberler ile korumaya çalıştığı doğal yaşam olduğu mesajını verdi. Darbe Girişimi Medya Davası nda tahliye yok 6 sı tutuklu 17 sanıklı 15 Temmuz darbe girişimi medya davası olarak bilinen davanın ikinci duruşması İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi nde görüldü. Aralarında Mehmet Altan, Ahmet Altan ve Nazlı Ilıcak ın da bulunduğu 6 ismin tutukluluk hallerinin devamına karar veren mahkeme heyeti, davayı 13 Kasım 2017 ye erteledi. Zaman Davası nın ilk duruşması görüldü OHAL KHK sıyla kapatılan Zaman Gazetesinin eski yazarları Şahin Alpay, Ali Bulaç, Mümtazer Türköne, Ahmet T. Alkan, Nuriye Akman ve Mustafa Ünal ın da arasında olduğu, darbe girişimi ve FETÖ/PDY üyeliği suçlamasıya yargılanan 22 si tutuklu 31 sanıklı davanın ilk duruşması İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi nde görüldü. Tüm tutukluların tutukluluk hallerinin devamına karar veren mahkeme heyeti, davayı 8 Aralık 2017 ye erteledi. Gazeteci Oktay Candemir e 1 yıl 6 ay hapis cezası Yaptığı dört ayrı haberden dolayı örgüt propagandası iddiasıyla yargılanan gazeteci Oktay Candemir hakkında açılan davanın ikinci duruşması Van 4. Ağır Ceza Mahkemesi nde görüldü. 1 yıl 6 ay hapis cezasına mahkum olan gazetecinin cezası ertelendi. 5
Nuriye Gülmen ve Semih Özakça'nın avukatlarından 14'ü tutuklandı Açlık grevindeki tutuklu eğitimciler Nuriye Gülmen ve Semih Özakça nın, gözaltındaki 16 avukatından 14 ü tutuklandı. Avukatlar, Gülmen ve Özakça'nın 14 Eylül'deki ilk duruşmasından iki gün önce gözaltına alınmıştı. Dokuz gün boyunca gözaltında tutulan avukatların, Nuriye Gülmen ve Semih Özakça'yı savunmaları; polisin öldürdüğü Dilek Doğan ve Berkin Elvan, uyuşturucu çetesinin öldürdüğü Hasan Ferit Gedik davalarında mağdur vekilliği yapmaları; Sur, Cizre, Silvan, Reyhanlı, Soma ve Ermenek ile ilgili heyet oluşturmaları suçlama konusu yapıldı. Erdoğan'ı eleştiren memur 'FETÖ destekçisi olabilir' denilerek açığa alındı Facebook sayfasında Cumhurbaşkanı, Başbakan ve hükümet aleyhinde yaptığı paylaşımlar nedeniyle hakkında soruşturma açılan Türk Büro Sen Bolu Şube Başkan Yardımcısı Sabahattin Yavaş, Valilik kararıyla açığa alındı. Açığa alınma yazısında Yavaş'ın FETÖ/PDY destekleyicisi olabileceği belirtildi. Açığa alınan Yavaş hakkında 'silahlı terör örgütüne üye olma' iddiasıyla da adli soruşturma başlatıldı. Ancak bu soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildi. Bu kararın ardından görevine dönmeye hazırlanan kamu çalışanına bu sefer de 'Cumhurbaşkanına hakaret' suçundan dava açıldı. Bolu Asliye Ceza Mahkemesi'nde açılan davanın iddianamesinde Yavaş'ın 7 Ağustos ve 29 Eylül 2016 tarihlerinde yaptığı paylaşımlarla Cumhurbaşkanı Erdoğan a hakaret ettiği savunuldu. 6
Diyarbakır da adliye çalışanlarına fişleme Sendikal faaliyetleri nedeniyle tutuklanarak OHAL kapsamında ihraç edilen Büro Emekçileri Sendikası (BES) Diyarbakır Şube Eşbaşkanı Bedirhan Çetinkaya hakkında 20 yıla kadar hapis istemiyle açılan davanın dosyasında skandal bir fişleme belgesi ortaya çıktı. Söz konusu belgede PKK li, Hizbullahçı, KDP li, Kürtçü, BES li şeklinde fişlenen Diyarbakır Adliyesi nde görev yapan kamu çalışanları hakkında ayrıca katıldıkları etkinlikler, üniversitede katıldıkları çalışmalar, akrabalarının sahip oldukları ileri sürülen düşünce ve hangi örgüte yakın olduklarına dair istihbari bilgiler de yer alıyor. Belgede ismi yer alan 12 isimden 8 inin OHAL KHK sıyla ihraç edildiği de belirlendi. DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİ NDE BU HAFTA Gündemden uzak kalmayın Düzenli olarak güncellenen müzemizden gündemi en eğlenceli biçimde takip edin. OHAL de Siyaset Diyarbakır da Hazro, Kulp, Silvan ve Lice ilçelerinin köy ve mezralarında ikinci bir duyuruya kadar sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Açlık grevinde 190 günü geride bırakan ve tutuklu yargılanan eğitimciler Nuriye Gülmen ve Semih Özakça'nın duruşmasından iki gün önce gözaltına alınan avukatlarından 14ü tutuklandı. Tutuklama gerekçesi olarak avukatların savunma yaptığı ve takip ettiği davalar da sunuldu. 7
10 gün önce tahliye edilen HDP Kars Milletvekili Ayhan Bilgen hakkında savcılığın itirazı üzerine Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yeniden tutuklama kararı verildi. Fındık için Adalet Yürüyüşü Ordu'da başlayan üç günlük "Fındık İçin Adalet Yürüyüşü" Giresun'da tamamlandı. Yapılan mitingde CHP lideri Kılıçdaroğlu, fındık sorununun çözümü için 6 madde önerdi. Kuzey Irak Referandumu İfade Özgürlüğü Zaman Gazetesi yazarlarının ve çalışanlarının "FETÖ/PDY üyeliği" ve "darbe girişimi" ile yargılandığı dava ve "Darbe Girişimi Medya Davası" olarak bilinen, aralarında Mehmet Altan, Ahmet Altan ve Nazlı Ilıcak'ında bulunduğu 17 sanıklı davada yine tahliye kararı verilmezken, Başbakan Sözcüsü Bozdağ bir kez daha Türkiye'de kimsenin yazıları nedeniyle hapiste bulunmadığını savundu. Cumhuriyet'in yayın politikasının dava konusu olduğu davanın bir sonraki duruşma 25 Eylül'de. Gazetenin ve özgür basının destekçileri dayanışma için Çağlayan'da olacak. BM Genel Kurulu'nda konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kuzey Irak'ta 25 Eylül'de yapılması planlanan referanduma ilişkin olarak "Buradan Irak Bölgesel Kürt Yönetimi'ni bu doğrultuda başlattığı girişimden vazgeçmeye davet ediyoruz" dedi. ABD Dışişleri Bakanlığı ise referanduma "sert bir şekilde" karşı olduklarını vurgulayarak, IKYB ve Irak arasında müzakere yapılması çağrısında bulundu. DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI Örgüt üyesi olmak, Toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet, Halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik ve Suç işlemeye tahrik iddialarıyla tutuklu yargılanan HDP eski Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ'ın duruşması 18 Eylül'de Ankara 16. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü. Yüksekdağ, duruşmanın küçük 8
salona taşınması sebebiyle duruşmaya katılmayı reddetti. Kaçma şüphesiyle tutukluluğun devamına karar verildi ve dava 6 Aralık 2017 tarihine ertelendi. 21'i tutuklu 30 çalışanının darbeye teşebbüs" suçlamasıyla yargılandığı kapatılan Zaman Gazetesi'nin davası görüldü. Sanıkların tahliye talepleri reddedildi. Dava 8 Aralık 2017 tarihine ertelendi. Gazeteci yazar Ahmet Altan, Prof. Mehmet Altan ve gazeteci Nazlı Ilıcak'ın da aralarında bulunduğu 17 kişinin yargılandığı '15 Temmuz darbe girişimine iştirak' davası 19 Eylül'de görüldü. Tutuklu yargılanan 6 sanığın tutukluluklarının devamına karar verildi. Firari sanıkların dosyaları ayrıldı. Dava 13 Kasım 2017 tarihine ertelendi. Gelecek Haftanın Duruşmaları Cumhuriyet Gazetesi yönetici ve yazarlarından 6'sı tutuklu 20 kişinin silahlı terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüte yardım etme suçlamasıyla yargılandığı davanın bir sonraki duruşması 25 Eylül saat 15:30'da İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek. KHK ile işlerinden atılan açlık grevindeki eğitimciler Nuriye Gülmen ve Semih Özakça'nın terör örgütüne üye olma suçlamasıyla yargılandığı davanın bir sonraki duruşması 28 Eylül'te Sincan Hapishanesi Kampüsünde bulunan duruşma salonunda görülecek. 9