HABER BÜLTENİ 04.04.2017 Sayı 87 ŞUBAT AYINDAKİ SERT DÜŞÜŞÜ BEKLENTİLERDEKİ ARTIŞLA TELAFİ EDEN TEPE, HALA NEGATİFTE Şubat 2016 dan bu yana negatifte bulunan perakende güveni, yılın üçüncü ayında da yine negatif alanda kaldı. Mart ayında, Şubat ayındaki düşüşü telafi eden TEPE, Ekim-Ocak ortalaması olan -15.8 seviyesine döndü. Şubat ayına göre yaşanan iyileşmede önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentilerinin önceki aya göre toparlanmış olması etkili oldu. Perakende güveni, Kasım 2016 dan bu yana tüm sektörlerdeki negatif seyrine karşın Mart ayında diğer (akaryakıt istasyonu, eczane, parfümeri, nalbur, züccaciye, kırtasiye, vb.) ve birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar sektörlerinde artış gösterdi. AB-28 ve Euro Bölgesi ile karşılaştırıldığında ise Türkiye nin performansı geçen yıla göre kötüleşti. Perakende güveni geçen aya göre arttı Mart ayında -15,8 puan değerini alan TEPE, geçen yılın aynı dönemine göre 4,7 puan azalırken, geçen aya göre 7,8 puan arttı. TEPE değerinin geçen yıla göre azalmasında, önümüzdeki 3 ayda satış beklentisi göstergesindeki geçen yıla göre düşüş etkili olurken; aynı göstergenin bir önceki ay gördüğü dipten çıkmış olması Mart TEPE değerini de Şubat ayına göre artırdı. Şekil-1. TEPE (Mart 2016 Mart 2017) 1-2 TEPE Tablo-1. TEPE, Aylık Seri 2015-11,2-3,7-4,2-8,2-6,3-6,0-9,8-10,2-9,5-2,9 4,7 2,8 2016 0,8-6,0-11,1-8,9-12,3-11,7-13,7-4,5-9,1-14,6-16,2-15,7 2017-16,4-23,6-15,8 1 Bültendeki tablolar ve grafikler -aksi belirtilmediği- sürece mevsimsellikten arındırılmış serilere göre hazırlanmıştır. www.tepav.org.tr 1
Perakendecilerin satış beklentileri Aralık-Ocak seviyesinde Önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentilerinin denge değeri Mart 2017 de -14,0 puan oldu. Buna göre önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentileri, bir önceki ayada yaşadığı 31.3 puanlık düşüşün 27,9 puanını telafi ederken; bir önceki yılın aynı ayına göre 10,8 puan azaldı. Mart 2017 de TEPE anketi katılımcılarının yüzde 37,7 si önümüzdeki 3 ayda işlerinde iyileşme beklerken, yüzde 37,3 ü işlerinde kötüleşme beklediğini belirtti. İşlerinde bir değişiklik beklemeyenlerin oranı ise, yüzde 25 oldu. Şekil-2. Önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentisi (Mart 2016 Mart 2017) 25,0 15,0 5,0-35,0-45,0 Türkiye AB-28 Tablo-2. Önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentisi 2015 11,1 17,9 6,4-0,6 6,6 3,3 0,7-7,5-0,6 7,1 35,6 27,2 2016 13,8 0,7-3,2 3,5-1,2 1,0-6,7 20,7 8,8-2,3-2,7-10,7 2017-10,6-41,9-14,0 www.tepav.org.tr 2
İşlerin geçen yılın aynı dönemine göre durumu kötüleşti İşlerin geçen yılın aynı dönemine göre durumu, Mart 2017 de -41,3 puan değerini alarak, Şubat 2017 ye göre 5,0 puan, Mart 2016 ya göre 1 puan azaldı. Mart 2017 de TEPE anketi katılımcılarının yüzde 17,4 ü geçen yılın aynı dönemine göre işlerinde artış olduğunu belirtirken, işlerinde düşüş olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 58,8 olarak belirlendi. Geçen yıla göre işlerinde bir değişiklik olmadığını belirtenlerin oranı ise, yüzde 23,8 oldu. Şekil-3. İşlerin geçen yılın aynı dönemine göre durumu (Mart 2016 Mart 2017) -2-3 -4-5 -6 Türkiye Tablo-3. İşlerin geçen yılın aynı dönemine göre durumu 2015-36,6-27,2-22,0-27,9-23,7-24,7-30,4-27,5-30,4-35,6-22,8 2016-21,2-32,6-31,3-13,6-27,6-35,2-22,8-27,5-37,5-42,7-45,3-49,6 2017-43,3-36,3-41,3 www.tepav.org.tr 3
Perakende güveni en fazla tekstil, hazır giyim ve ayakkabı sektöründe azaldı Perakende güvenine alt sektörler itibarıyla bakıldığında Mart 2017 de, geçen yılın aynı dönemine göre en fazla artış diğer (akaryakıt istasyonu, eczane, parfümeri, nalbur, züccaciye, kırtasiye, vb.) sektöründe gerçekleşti. Bu sektörü birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar sektörü takip etti. Bu 2 sektördeki artış ortalamanın üzerinde gerçekleşti. Yiyecek, içecek ve tütün ürünleri, elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar, motorlu taşıtlar, mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri ve tekstil, hazır giyim ve ayakkabı sektörlerinde düşüş gözlendi. En fazla düşüş tekstil, hazır giyim ve ayakkabı sektöründe gerçekleşti. Şekil-4. Alt sektör bazında TEPE nin Mart 2017 de geçen yılın aynı dönemine göre değişimi (puan) 1 5,0 6,6 4,9 Ortalama -2 Diğer Birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar Yiyecek, içecek ve tütün ürünleri -16,4 Elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar -18,0 Motorlu taşıtlar -19,6 BYS mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri -21,0 Tekstil, hazır giyim ve ayakkabı www.tepav.org.tr 4
Perakendede satış ve istihdam beklentisi arttı TEPE anketine soru bazında bakıldığında Mart 2017 de, Mart 2016 ya göre önümüzdeki 3 ayda tedarikçilerden sipariş, satış ve istihdam beklentisi göstergeleri azalırken, Şubat 2017 ye göre arttı. Geçtiğimiz 3 ayda işlerin durumu göstergesi ise ters seyir izledi. Önümüzdeki 3 ayda satış fiyatı beklentisi ve gelecek yıl mağaza sayısı beklentisi göstergeleri hem Mart 2016 ya hem de Şubat 2017 ye göre artış, işlerin geçen yıla göre durumu göstergesi ise azalış gösterdi. Sorular Tablo-4. TEPE soru bazında detaylı sonuçlar (puan) Endeks 03/2016 Endeks 02/2017 Endeks 03/2017 Bir önceki aya göre değişim 03/2017 Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim 03/2017 Geçtiğimiz üç ayda işlerinizin gelişimi ne yönde oldu? -43,4-40,1-43,1-3,0 0,3 Mevcut stok düzeyiniz hakkında 13,4 11,0 9,6-1,4-3,8 ne düşünüyorsunuz? 2 Tedarikçilerden siparişlerinizin önümüzdeki üç ayda ne yönde değişeceğini düşünüyorsunuz? Satışlarınızın önümüzdeki üç ayda ne yönde değişeceğini düşünüyorsunuz? İstihdam ettiğiniz personel sayısının önümüzdeki üç ayda ne yönde değişeceğini düşünüyorsunuz? Satış fiyatlarınızın önümüzdeki üç ayda ne yönde değişeceğini düşünüyorsunuz? İşleriniz geçen yılın aynı dönemine göre bu yıl nasıl gelişti? Mağaza sayınızın gelecek yıl nasıl değişmesini bekliyorsunuz? -8,3-29,2-24,3 4,9-16,0-3,2-41,9-14,0 27,9-10,8 4,0-9,0-0,7 8,3-4,7 19,0 17,2 21,1 3,9 2,1-31,3-36,3-41,3 7,5 2,9 9,3 6,4 1,8 2 Stok düzeyinde pozitif değer stok düzeyinin normalin altında olduğunu ifade etmektedir. Tablo-4 deki (-) değerler negatif beklentilerin pozitif beklentilerden fazla olduğunu ifade etmektedir. www.tepav.org.tr 5
AB de perakende güveni geçen yıla göre azaldı AB-28 Perakende Güven Endeksi, Mart 2017 de 4,0 puan değerini aldı. AB-28 de perakende güveni bir önceki aya göre 0,7 puan artarken, geçen yılın aynı dönemine göre 0,5 puan azaldı. Türkiye, geçen yılın aynı dönemine göre AB-28 ve Euro Bölgesi nden daha kötü, Şubat ayındaki yüksek düşüşün telafisi sayesinde ise, önceki aya göre daha iyi performans sergiledi. Şekil-5. TEPE ile AB-28 Perakende Endeksinin karşılaştırılması (Mart 2016 Mart 2017) 1 5,0-2 TEPE AB-28 Tablo-5. AB-28 2015 1,6-0,3 2,0 1,8 5,3 2,0 4,0 7,3 9,1 9,6 8,3 6,0 2016 4,6 4,4 4,5 2,0 3,0 1,6 1,0-0,3 1,2 1,5 4,8 4,7 2017 2,8 3,3 4,0 www.tepav.org.tr 6
Perakende güveninde Türkiye, geçen yıla göre değişimde AB-28 in gerisinde kaldı AB-28 ülkeleri ve Türkiye nin Perakende Güven Endeksi değerlerine bakıldığında Finlandiya, Mart ayında da geçen yıla göre en fazla artış yaşanan ülke oldu. Finlandiya yı Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Avusturya ve Çek Cumhuriyeti takip etti. Endeks değeri geçen yıla göre en fazla düşen ülkeler ise sırasıyla Litvanya, Danimarka ve Romanya oldu. Bir önceki aya göre en fazla artış Slovenya da yaşandı. Perakende Güven Endeksinde, Mart 2016 ya göre Euro Bölgesi nde değişim yaşanmazken, AB-28 de -0,5 puan değişim oldu. Şubat 2016 ya göre değişim incelendiğinde ise Türkiye nin, AB-28 ve Euro Bölgesi ortalamasından daha iyi performans sergilediği görüldü. Tablo-6. AB-28 Ülkeleri ve Türkiye nin Perakende Güven Endeksi karşılaştırmaları (Mart 2016 ve Şubat 2017 ye göre) Ülkeler Mart 2016 ya göre Perakende Güven Endeksi ndeki Değişim (Puan)** Şubat 2017 ye göre Perakende Güven Endeksi ndeki Değişim (Puan) Finlandiya 17,1 6,3 Güney Kıbrıs Rum Yönetimi 9,7 Avusturya 5,1 2,3 Çek Cumhuriyeti 3,8-0,5 Hırvatistan 3,8 3,8 Polonya 3,4-0,7 Macaristan 3,1 0,6 Bulgaristan 2,9-1,3 Slovenya 2,3 12,3 Fransa 1,7-1,4 İtalya 1,5 0,9 Hollanda 1,4-2,1 Euro Bölgesi-19 Portekiz -0,1-2,3 Yunanistan -0,3 0,8 AB-28-0,5 0,7 İspanya -0,7 0,2 İngiltere -1,8 4,7 Almanya -2,6-0,4 Letonya -3,0-1,9 İsveç -4,7-1,5 Türkiye -4,8 7,8 Slovakya -5,5 3,3 Estonya -6,5 2,7 Malta -6,9-7,8 Romanya -7,2 2,7 Danimarka -8,3 1,3 Litvanya -8,8-5,3 Belçika -10,5 1,2 **Sıralama Mart 2016 değişimine göre yapılmıştır. www.tepav.org.tr 7
Konya da perakende güveni geçen aya göre arttı TEPAV ve Konya Ticaret Odası (KTO) işbirliğinde gerçekleştirilen Konya Perakende Güven Endeksi (KOPE) kapsamında, Şubat 2012 den bu yana Konya da faaliyet gösteren 300 perakendeci ile her ay yüz yüze anketler yapılıyor. Mart ayında TEPE, -15,8 puan değerini alırken KOPE 0,5 puan değerini aldı. KOPE, geçen yılın aynı dönemine göre 3,7 puan artarken, TEPE 4,7 puan azaldı. KOPE değeri bir önceki aya göre ise 1,9 puan arttı. Konya perakendesi, mart ayında AB-28 in gerisinde kalırken, Türkiye genelinden daha iyi performans sergiledi. Şekil-6. KOPE, TEPE ile AB-28 Perakende Endeksinin karşılaştırılması (Mart 2016 Mart 2017) 1 5,0-2 KOPE (Konya TO) TEPE (Türkiye - TEPAV) AB-28 Tablo-7. Konya Perakende Güven Endeksi 2015 0,1 3,8 0,4-0,8 2,1 1,4 2,1-1,1-3,3 0,5 10,4 6,6 2016 2,5 1,4-3,2-3,0-3,6-2,9-2,6 1,9-1,6-1,1-3,5-4,9 2017-5,2-1,4 0,5 www.tepav.org.tr 8