PEYZAJ MİMARI TANIM Doğa ve çevrenin insanın ihtiyaçlarını en iyi karşılayabilecek biçimde ekonomik, işlevsel, ekolojik ve estetik ölçülere uygun olarak planlanması, düzenlenmesi, korunması ve geliştirilmesi konularında çalışan kişidir. GÖREVLER Topluma açık yeşil sahaların, çocuk oyun alanlarının, spor sahalarının düzenlenmesi konularında çalışmalar yapar, Çevre sorunlarının (çevre kirlenmesi, erozyon vb.) giderilmesi için gerekli çalışmalar yapar, Arazi kullanımının çevreye uygunluğunu değerlendirir. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER Bilgisayar, Çizim araç-gereçleri, Arazi ölçüm aletleri, Toprak işleme ve tesviye araçları. MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Peyzaj mimarı olmak isteyenlerin; Şekil ve mekan ilişkilerini görebilme yeteneğine, Estetik görüşe sahip, Yaratıcı, Olaylara geniş açıyla yaklaşma ve değişikliklere uyum sağlama özelliğine sahip, Çevre sanat, kültür olaylarına duyarlı, doğayı seven iyi bir gözlemci kimseler olmaları gerekir. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Peyzaj mimarı çalışmalarını büroda ve açık arazide yürütür. Açık arazideki çalışmalar yaz aylarında, kapalı alandaki çalışmalar da kış aylarında yapıldığı için çalışma ortamı genelde sıcaktır. Açık arazide çalışma ortamı tozlu, gübre kokulu olabilir. Peyzaj mimarı çalışırken yatırım proje uzmanı, şehir plancısı, ziraat ve orman mühendisleri, işçiler, yöneticiler ve diğer personelle iletişim halindedir. 1
MESLEK EĞİTİMİ MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Bu alanda eğitim almak isteyenler üniversitelere bağlı fakültelerin Peyzaj Mimarlığı bölümünde öğrenim görürler: Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ankara Üni. - Ziraat Fak. Peyzaj Mimarlığı Bölümü Artvin Çoruh Üni. Peyzaj Mimarlığı Bölümü Atatürk Üni. (Erzurum) - Ziraat Fak. Peyzaj Mimarlığı Böl. Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Böl Çanakkale 18 Mart üniversitesi Ziraat Fakültesi Bilkent Üniv (Ankara), Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fak.Peyzaj Mimari ve Kentsel Tasarım Bölümü, Çukurova Üni. (Adana) - Ziraat Fak. Peyzaj Mimarlığı Böl. Düzce Üniversitesi Orman Fak. Peyzaj Mimarlığı Böl. Ege Üni. (İzmir) - Ziraat Fak. Peyzaj Mimarlığı Böl. İstanbul Üni. Orman Fak. Peyzaj Mimarlığı Böl. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fak. Karadeniz Teknik Üni. (Trabzon) - Orman Fak. Peyzaj Mimarlığı Böl. Mustafa Kemal Üniversitesi, (Hatay) Ziraat Fakültesi Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fak. Peyzaj Mimarlığı Böl. Süleyman Demirel Üniversitesi (Isparta)Orman Fak. Peyzaj Mimarlığı Böl Yeditepe Üni. (İSTANBUL) - Güzel Sanatlar Fak. Peyzaj Mimarlığı Böl. ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER Fizik, Kimya, Biyoloji. MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI Mesleğin eğitimine girebilmek için; Lise veya dengi okul mezunu olmak, Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı nda (LYS) Peyzaj Mimarlığı lisans programı için yeterli MF-4 puan almak. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda Peyzaj Mimarlığı lisans programı ile ilgili en az bir yüksek öğretim programını tercih etmek gerekmektedir. Bu yükseköğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler YGS ve LYS sonuçlarına göre ÖSYM tarafından yapılan yerleştirme işleminde diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler. Ancak kendi alan/kol/bölümleri dışında bir yükseköğretim programını tercih eden adayların yerleşme şansları azalmaktadır. 2
Peyzaj, Peyzaj Uygulama ve Süs Bitkileri, Peyzaj ve Çevre Tasarımı, Peyzaj ve Süs Bitkileri, Seracılık ve Süs Bitkileri Yetiştiriciliği, Süs Bitkileri Yetiştiriciliği, Sulama Teknolojisi, Ön Lisans programlarından mezun olduklarında Dikey Geçiş Sınavına (DGS) girerek başarılı olmaları halinde Peyzaj Mimarı lisans programına dikey geçiş yapabilirler. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ Peyzaj mimarlığı alanında öğrenim süresi 4 yıldır. Bu alanda okutulan belli başlı dersler şunlardır: Birinci yarıyıl: Botanik I, Fizik I, Kimya I, Matematik I, Meteoroloji, Peyzaj Mimarlığı Çizim Tekniği, Yabancı Dil, Türk Dili, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Beden Eğitimi, İkinci yarıyıl: Jeoloji I, Tarımsal Ekoloji, Botanik II, Ekonomi II, Matematik II, Bahçe ve Pey., Sanat Tarihi, Mimarlık Bilgisi, Yabancı Dil, Beden Eğitimi, Üçüncü yarıyıl: Tarım Ekonomisi II, Kaynak Analizi, Bilgisayar Programlama, Peyzaj Ekolojisi, Sera Salon Süs Bitkileri I, Temel Tarım, Yabancı Dil, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Beden Eğitimi, Türk Dili, Çevre Sorunları, Dördüncü yarıyıl: Toprak Bilgisi, Bitki Koruma, Ölçme Bilgisi, Sera Salon Süs Bitkileri II, Bitki Sosyolojisi, Sera Tekniği, Peyzaj Mim. Çizim Tek. II, Yabancı Dil, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Beden Eğitimi, Türk Dili, Beşinci yarıyıl: Bitki Kompozisyonu, Süs Bitkileri Üretim Tekniği Reak., Alan Planlaması, Peyzaj Mimarlığı Temel İlkeleri, Perspektif Çizim Tekniği, Şehir Böl. Planlama Temel İlkeleri, Yabancı Dil, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Beden Eğitimi, Türk Dili, Altıncı yarıyıl: Ağaçlandırma, Kırsal Planlama, Kırsal Rekreasyon Alan Planlaması, Araştırma ve Deneme Metodu, Bitki Örtüleri, Yabancı Dil, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Beden Eğitimi, Peyzaj Proje Hazırlama Teknikleri, Yedinci yarıyıl: Proje I, Maket Tekniği II, Mevsimlik Çiçekler, Peyzaj Onarım Tekniği, Yabancı Dil, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Beden Eğitimi, Türk Dili, Doğa Koruma ve Milli Park, Seminer, Sekizinci yarıyıl: Seminer, Proje II,Tarımsal Yayım ve Haberleşme, Röleve ve Anpilas Tekniği, Süs Bitkileri Gübrelemesi, Yabancı Dil, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Beden Eğitimi, Maket Tekniği II, Hukukun Temel İlkeleri. Peyzaj mimarlığı bölümünde 3. ve 4. sınıflarda ikişer aylık staj uygulanmaktadır. 3
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN Eğitimini başarı ile tamamlayanlara "Peyzaj Mimarı" lisans diploması ve Peyzaj Mimarı unvanı verilir. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Kamu kuruluşlarında peyzaj mimarlığı bölümü mezunlarına uygun kadro sınırlıdır. Ancak belediyelerin park, bahçe vb. çevre düzenleme işlerine ağırlık verme eğiliminde olmaları, toplu konutların günden güne çoğalmasına paralel olarak çevre düzenlemelerinin, planlarının yapılması bir zorunluluk arz etmekte olup, buna bağlı olarak da peyzaj mimarlarına olan talep gittikçe artmaktadır. Kendi özel çabaları ile peyzaj mimarlığı bürosu kuranlar, kendilerine iş olanağı sağlamaktadırlar. Çevre düzenleme (yeşil alanlar, park ve bahçe, süs bitkileri...) gibi geniş bir alanda iş bulma olanaklarına sahiptirler. Süs bitkileri yetiştiriciliği, üretimi ve satışını yapabilirler. Peyzaj Mimarı çalışmalarının büyük bölümü doğal alanlarla ilgilidir. Bunun yanında kentsel ve kırsal ortamlarda ve yerleşim alanları içinde de çalışırlar. Çalışmalarını büroda ve açık arazide yürütür. Büro dışındaki alan çalışmaları, mevsime göre zor koşullarda olabilir. EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ EĞİTİM SÜRESİNCE Bu alanda eğitim görenler eğitim süresince bir kazanç elde etmemektedirler. Ancak isterlerse Kredi ve Yurtlar Kurumu öğrenim kredilerinden faydalanabilir veya özel ve kamu kuruluşlarının açtığı burslardan (belirli nitelikleri taşımaları kaydıyla) yararlanabilirler. EĞİTİM SONRASI Bu alanda eğitimini tamamlayan kişi mesleğine uygun bir işe yerleştiği takdirde özel kuruluşlarda net asgari ücretin 3-4 katı, kamu kuruluşlarında 2-3 katı ücret alabilir. Kendi adına büro açması durumunda kişinin yetenek ve iş yapabilirliğine göre kazancı değişmektedir. MESLEKTE İLERLEME Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora yapabilir, araştırma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilirler. Lisans ya da lisansüstü eğitimini tamamlayan kişiler, eğitim birimlerinde öğretim elemanı olarak, Kamu sektöründe uzmanlık, şeflik, müdürlük gibi, özel sektörde ise proje yöneticisi, uzman peyzaj mimarı gibi görev kademelerinde bulunarak mesleklerinde ilerleyebilirler. 4
BENZER MESLEKLER Çevre mühendisi, İç mimar, Mimar. EK BİLGİLER - YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI Meslek elemanları, ÖSYM ÖSYS Sınav Kılavuzu 2010, Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı (DGS) 2010 Kılavuzu, TMMOB Peyzaj Mimarlar Odası ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi-2000, Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar. DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER İlgili eğitim kurumları, Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/ Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri. 5