tmmob makina mühendisleri odası I.ULUSAL UÇAK, HAVACILIK ve UZAY MÜHENDİSLİĞİ KURULTAYI BİLDİRİLER KİTABI 12 MAYIS 2001 ESKİŞEHİR MMO Yayın No ISBN : E/2001/265 : 975-395-440-9
tmmob makina mühendisleri odası Sümer Sok. No: 36/1-A Demirtepe, 06440 - ANKARA Tel : (0312) 231 31 59-231 31 64-231 80 23-231 80 98 Fax : (0312) 231 31 65 URL : http://www.mmo.org.tr ODA YAYIN NO: E/2001/265 ISBN: 975-395-440-9 BU YAPITIN YAYIN HAKKI MMO'YA AİTTİR. Kitabın hiçbir bölümü değiştirilemez, alıntı yapılamaz. MMO'nın izni olmadan kitabın hiçbir bölümü elektronik, mekanik fotokopisi vs. yollarla kopya edilemez. DİZGİ : TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI ESKİŞEHİR ŞUBESİ Cengiz Topel Cad. Tersel Sok. No:2 Ata Apt. K:6 D: 15 ESKİŞEHİR TEL : (0222) 230 93 60 FAX: (0222) 231 38 54 URL:http://www.mmo.org.tr/eskisehir BASKI : SAKARYA MATBAACILIK
SUNUŞ Havacılık ve uzay sanayii, bilimsel ve teknolojik ilerleme perspektifini benimseyen her ülke için büyük bir öneme sahiptir. Gerçekten de, 1993'te toplanan Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu da bu alanı öncelikli alanlar arasında sıralayarak hükümetin dikkatine sunmuştur. Fakat, havacılık ve uzay sektörünün ülkemizdeki tarihsel gelişimi incelendiğinde, sürekli ve ilerleyen bir rota izle(ye)mediği, parçalı ve kesintili bir durum sergilediği görülür. Sektörün mühendis ihtiyacının karşılanması amacıyla kurulan İTÜ Uçak Mühendisliği Bölümü, 1980'lere gelene dek 1000'e yakın mezun vermiştir. 1980'lerde, ODTÜ Havacılık Mühendisliği ve İTÜ Uzay Mühendisliği bölümlerinin de kurulmasıyla mezun sayısı daha da artmıştır. Elimizdeki verilere göre, ülkemizde 2000 dolayında uçak, havacılık ve uzay mühendisi bulunmaktadır. ; Doğaldır ki; sektörün içinde barındırdığı tarihsel ve yapısal sorunlar, ülkenin içinde bulunduğu sorunlarla birlenerek uçak, havacılık ve uzay mühendislerini doğrudan etkilemektedir. Artık sorunların gözardı edilemeyecek bir noktaya ulaştığı ilgili herkes tarafından dile getirilmektedir. Bu saptamalardan yola çıkan, Makina Mühendisleri Odası, uçak, havacılık ve uzay mühendislerinin sorunlarının gündeme taşınarak çözüm önerilerinin tartışılabileceği bir kurultay düzenleme kararı almıştır. Çeşitli kurumlardan 258 meslektaşımızın ve öğrenci arkadaşımızın katılımıyla 12 Mayıs 2001 tarihinde Eskişehir'de gerçekleştirilen bu kurultayda 15 bildiri sunulmuştur. ; Türkiye'de ilk kez gerçekleştirilerek, uçak, havacılık ve uzay mühendislerinin sorunlarım ortaya koyma fırsatı yaratan bu kurultayın, çözüm yolunda bir adım oluşturmasını diliyoruz. TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU
DÜZENLEME KURULU 1- MEHMET SOĞANCI 2- GÜLER AYYILDIZ 3- ALPASLAN EREN 4- BİRSEN ERDEM 5- HAKAN ÖZTÜRK 6- İBRAHİM DALKILIÇ 7- MURAT ATAOĞLU 8- NURETTİN BAYSAL 9- OLCAY GÜLSEN 10-SELÇUK SOYLU 11-SEVDA ÖZSOY 12-UĞUR ÇELİKYAY 13-VARLIK ÖZERCİYES 14-METİN KARTAL 15-MUSTAFABİNTAŞ 16-ALİ İHSAN KARAMANLI 17-YÜKSEL SÜLÜK 18-FATMAUSKANER 19-KAREL EROL DEPOLU 20-KÜRŞAT SAVAŞÇI 21-SERDAR ÖZEN MMO Başkanı MMO Yönetim Kurulu Yedek Üyesi MMO Bursa Şube Üyesi MMO Bursa Şube Üyesi MMO Eskişehir Şube Başkanı MMO Eskişehir Şube Yön. Krl. Üyesi MMO Gaziantep Şube Üyesi MMO İzmir Şube Yön. Krl. Yedek Üyesi MMO Kayseri Şube Yön. Krl. Üyesi MMO Kocaeli Şube Sekreteri YÜRÜTME KURULU 1-AHMET AYTEKİN 2- ALİ DİNÇ 3- ALTUĞ PİŞKİN 4- HAKAN ÖZTÜRK 5- HİDAYET BUĞDAYCI (Prof. Dr.) 6- HÜLYA BÜKER 7- MÜMTAZ SALİH ERDEM (Dr.) 8- MELİH CEMAL KUŞHAN (Yrd. Doç. Dr.) 9- TAYYAR ÇAYDERE KURULTAY SEKRETERLERİ K.LEVENT GÜLER DİLEK ÇALIŞAN IM
DANIŞMANLAR KURULU 1- A.Rüstem ASLAN (Prof.Dr.) 2- Ahmet AYTEKİN 3- Ali DİNÇ 4- Aliye GÜRARSLAN 5- Atilla BEYAZGÜL 6- B.Gültekin ÇETİNER (Doç. Dr.) 7- Çingiz HACIYEV (Prof. Dr.) 8- Fatih TEZOK (Dr.) 9- Hakkı ARIŞ 10-HalukDEMÎRTAŞ 11-Hidayet BUĞDAYCI (Prof. Dr.) 12-HüsnüERKMEN 13-M. Adil YÜKSELEN (Prof. Dr.) 14-M. Ercihan BAYIR 15-Mehmet A. AKGÜN (Doç. Dr.) 16-Mehmet SANSAR 17-M.Şerif KAVSAOĞLU (Doç. Dr.) 18-Meriç ALPER 19-Mustafa CAVCAR (Doç. Dr.) 20-Nafiz ALEMDAROĞLU (Prof. Dr.) 21-Ömer Erkin PEREMECİ (Prof. Dr.) 22-Serkan ÖZGEN (Doç. Dr.) 23-Temel KOTİL (Doç. Dr.) 24-Tülay CAN 25-Umur YÜCEOĞLU (Prof. Dr.) 26-Veysel ATLI (Prof. Dr.) 27-Yalçın GÖĞÜS (Prof. Dr.) 28-Yavuz YAMAN (Prof. Dr.) 29-Yurdanur TULUNAY (Prof. Dr.) 30-Yüksel KOYUNCU 31-Zekiye BUZ DESTEKLEYEN KURULUŞLAR I. HAVA İKMAL BAKIM MERKEZ KOMUTANLIĞI II. HAVA İKMAL BAKIM MERKEZ KOMUTANLIĞI 12. HAVA ULAŞTIRMA ANA ÜS KOMUTANLIĞI ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ANTALYA TİCARET VE SANAYİ ODASI DEVLET HAVA MEYDANLARI İŞLETMESİ DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ ESKİŞEHİR SANAYİ ODASI GAZİ ÜNİVERSİTESİ HAVELSAN İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ KONYA SANAYİ ODASI MÖNCH MEDIA LTD. ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TAI TUSAŞ HAVACILIK VE UZAY SANAYİİ A.Ş. TEI TUSAŞ MOTOR SANAYİİ A.Ş. TÜBİTAK MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ TÜRK HAVA KURUMU TÜRK HAVA YOLLARI A.Ö. YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Iİ-İİ
PROGRAM BİLDİRİLERİ İÇİNDEKİLER Sayfa No Gelişmekte Olan Ülkelerin Teknoloji Stratejileri ve Yaratıcılık Ağları Özhan ÖKSÜZ 4 Havacılık Alanındaki Teknolojik Gelişimin Diğer Alanlara ve Güncel Hayata Etkisi Yelda Gonca GÜRBÜZ."..11 Havacılık-Motor Sanayiinde Üretim Odaklı Projelerden Tasarım Esaslı Projelere Geçişte Havacıhk- Uçak Uzay Mühendisliği'nin Önemi ve Bu Sektörde AR-GE Faaliyetleri Dr. Mümtaz Salih ERDEM 17 Kendi Uçağımızı Neden Yapamadık? Yüksel KENAROĞLU - Raşit POR - Burhan EKŞİ 28 Proje Yönetim Yapılanması Dr. Erhan SOLAKOĞLU 34 Sivil Havacılığımızın Dünü, Bugünü ve Geleceği Yrd.Doç.Dr. Melih Cemal KUŞHAN 41 Türkiye ve Havacılıkta Bilim-Teknoloji-Sanayi Politikaları Prof.Dr. Ahmet Şevket ÜÇER...* 48 Türkiye'de Tarımsal Havacılık Prof.Dr. Fahri DELİGÖNÜL - Yrd.Doç.Dr. A. Musa BOZDOĞAN 54 Türkiye'de Uçak ve Yedek Malzemeleri Yan Sanayi Ürünleri Üretim Faaliyetleri H. Hüsnü ERKMEN 61 Türkiye'nin Hava Uzay Sanayi ve Teknoloji Politikaları ve İ.T.Ü.'de Uçak ve Uzay Mühendisliği Eğitim - Öğretimi Prof.Dr. M. Fevzi ÜNAL 65 Türkiye'nin Havacılık ve Teknoloji Politikaları Üzerine Düşünceler Emre YAZICI.*. 70 Uçak ve Havacılık Mühendisleri'nin Çalışma Yaşamı Hakan ÖZTÜRK - Mehmet ALANLI 74 Uçak, Havacılık, Uzay Mühendisliği Öğrencilerinin Durum Değerlendirmesi Mehmet Nazım AKMAN 80 Uçak, Havacılık ve Uzay Mühendisleri'nin Durum Değerlendirmesi 89 Uzay İnşaat Mühendisliği Yrd.Doç.Dr. Y. Cengiz TOKLU 104 UÇAK, HAVACILIK ve UZAY MÜHENDİSLERİNİN İSTİHDAM SORUNLARI FORUMU 109 SONUÇ BİLDİRGESİ 123 ill