SIGMA-ALDRICH sigma-aldrich.com GÜVENLĠK BĠLGĠ FORMU 1907/2006 No'lu Yönetmeliğe (AB) göre Versiyon 5.0 Revize Edildiği Tarih 30.10.2012 Basım Tarihi 07.04.2014 1. MADDE / MÜSTAHZAR VE ġġrket / Ġġ SAHĠBĠNĠN TANITIMI 1.1 Ürün tanıtıcıları Ürün ismi : Selenium Ürün Numarası : 209643 Marka : Aldrich Endeks-No. : 034-001-00-2 CAS-No. : 7782-49-2 1.2 Madde veya karıģımın ilgili tespit edilen kullanımları ve tavsiye edilmeyen kullanımları Tanımlanmış kullanımları : Laboratuar kimyasalları, Maddelerin imalatı 1.3 Güvenlik Bilgi Formu verenin Ayrıntılı Bilgileri Şirket : Sigma-Aldrich Chemie GmbH Riedstrasse 2 D-89555 STEINHEIM Telefon : +49 89-6513-1444 Faks : +49 7329-97-2319 Elektronik posta adresi : eurtechserv@sial.com 1.4 Acil durum telefonu Acil telefon : +49 7329-97-2323 2. TEHLĠKELERĠN TANITIMI 2.1 Maddenin veya karıģımın sınıflandırması (EC) No 1272/2008 [EU-GHS/CLP] yönetmeliğine göre sınıflandırma Akut toksisite, Solunum (Kategori 3) Akut toksisite, Oral (Kategori 3) Spesifik hedef organ sistemik zehirliliği - tekrarlanan maruz kalma (Kategori 2) Kronik su zehirliliği (Kategori 4) AB Direktiflerine göre sınıflandırma 67/548/AET veya 1999/45/ET Solunduğunda ve yutulduğunda toksiktir. Biriktirici etki tehlikesi. Sucul ortamda uzun süreli olumsuz etkilere neden olabilir. 2.2 Etiketleme unsurları (EC) No 1272/2008 [CLP] yönetmeliğine göre etiketleme Piktogram Sinyal Kelime Tehlike açıklama(lar)ı H301 H331 H373 H413 Önlem açıklama(lar)ı P261 P301 + P310 Tehlike Yutulması halinde toksiktir. Solunması zehirler. Organlarda, uzun süre veya tekrarlanan şekilde maruz kalınarak hasara neden olabilir. Sudaki yaşam için uzun süreli etkilere yol açabilir. Toz/ is/ gaz/ buhar/ spreyini solumaktan kaçınınız. YUTULMASI HALİNDE: Hemen ZEHİR MERKEZİ veya doktora Aldrich - 209643 Sayfa 1 nin 8
P311 Ek Tehlike Açıklamaları başvurunuz. ZEHİR MERKEZİ veya doktora başvurunuz. hiç 67/548/EEC numaralı Avrupa Yönergesinde düzeltildiğine göre. Tehlike sembol(ler)i R -cümlesi/ R-cümleleri R23/25 Solunduğunda ve yutulduğunda toksiktir. R33 Biriktirici etki tehlikesi. R53 Sucul ortamda uzun süreli olumsuz etkilere neden olabilir. S kodlu cümle(ler) S20/21 Kullanımı sırasında yemek yemeyin, içecek ve sigara içmeyin. S28 Cilt ile temasında derhal bol sabunlu su ile iyice yıkayın. S45 Kaza halinde veya kendinizi iyi hissetmiyorsanız hemen bir doktor başvurun (mümkünse etiketi gösterin). S61 Çevreye salıverilmesinden kaçının. Özel kullanım talimatına / Güvenlik Bilgi Formuna başvurun. 2.3 Diğer tehlikeler - hiç 3. BĠLEġĠMĠ/ĠÇĠNDEKĠLER HAKKINDA BĠLGĠ 3.1 Maddeler Formül : Se Molekül ağırlığı : 78,96 g/mol Bileşeni Selenium CAS-No. EC-No. Endeks-No. 7782-49-2 231-957-4 034-001-00-2 Konsantrasyon - 4. ĠLK YARDIM ÖNLEMLERĠ 4.1 Gerekli ilk yardım önlemleri tanımı Genel öneri Doktora danışınız. Doktorunuza başvurduğunuzda bu güvenlik bilgi formunu gösteriniz. Solunması halinde Solunması halinde, kazazedeyi açık havaya çıkartınız. Solunum durmuşsa suni solunum yapınız. Doktora danışınız. Deriyle teması halinde Sabun ve bol miktarda su ile yıkayınız. Yaralıyı hemen hastaneye kaldırın. Doktora danışınız. Gözle teması halinde Tedbir olarak gözlere su tutunuz. Yutulması halinde Bilinçsiz bir kişiye asla ağızdan herhangi birşey vermeyiniz. Ağzı suyla çalkalayınız. Doktora danışınız. 4.2 En önemli semptom ve etkileri, hem akut, hem gecikmeli Anemi., Kusma, Ishal, Öksürük, Solunum güçlüğü, Akut selenyum zehirlenmesi; sinirlilik, kasılma ve uyku hali gibi merkezi sinir sistemi etkilerine yol açar. Zehirlenmenin diğer belirtileri arasında ciltte kabarma, halsizlik, mide-bağırsak rahatsızlıkları, dişlerde kararma veya çürüme veya nefes ( sarımsak kokusu, kısmi saç ve tırnak dökülmesi sayılabilir. Solunma suretiyle kronik maruz kalınması halinde beniz solukluğu, dilin paslanması, anemi, mukozanın tahriş olması, bel ağrısı, karaciğer ve dalak hasarı ve bunların yanı sıra daha önce belirtilen diğer belirtiler görülebilir. Selenyum bileşiklerine kronik şekilde maruz kalınması halinde nefeste ve terde sarımsak kokusu, dermatit ve ılımlı duygusal dengesizlikler Aldrich - 209643 Sayfa 2 nin 8
ortaya çıkabilir., Dermatitis, deride yanma, sarımsak benzeri kokan nefes, beniz sarılığı, sinir bozukluğu, depresyon 4.3 Acil tıbbi yardım endikasyonu ve gerekli özel tedavi (gerekirse) 5. YANGINLA MÜCADELE ÖNLEMLERĠ 5.1 Söndürme ortamı Uygun yangın söndürme aracı Su spreyi, alkole dayanıklı köpük, kuru kimyasal veya karbondioksit kullanınız. 5.2 Madde veya karıģımdan çıkan özel tehlikeler Selenyum/selenyum oksitler 5.3 Ġtfaiye için tavsiyeler Yangın söndürmek için gerektiğinde oksijen tüplü komple maske kullanınız. 5.4 Ek bilgi 6. KAZA SONUCU YAYILMA ÖNLEMLERĠ 6.1 KiĢisel önlemler, korunma araçları ve acil durum prosedürleri Özel solunum korunması kullanınız. Toz oluşmamasına dikkat ediniz. Buhar, duman veya gazını solumaktan kaçınınız. İyi bir havalandırma olduğundan emin olunuz. Personeli güvenli bir bölgeye çıkarınız. Atıkları solumayınız. 6.2 Çevresel tedbirler Eğer güvenlik tehlikesi yok ise, daha fazla sızıntı ve dökülme olmasını önleyiniz. Kanalizasyona karışmamasına dikkat ediniz. Çevreye atılması önlenmelidir. 6.3 Çember altına alma ve temizlik için yöntem ve malzemeler Atıkları belli bir yerde toz yaratmadan toplayınız. Süpürünüz ve küreyiniz. Atıkları kapalı ve bu iş için uygun kapalı kaplarda saklayınız. 6.4 Diğer bölümlere referans Atık bertarafı için 13. bölüme bakınız 7. ELLEÇLEME VE DEPOLAMA 7.1 Güvenli kullanım için önlemler Göz ve cilt ile temasından sakının. Toz ve aerosol oluşumundan sakınınız. Toz oluşan yerlerde uygun egzos havalandırma sistemi olmalıdır. 7.2 Uyumsuzluklar da dahil güvenli saklama Ģartları Soğuk bir yerde saklayınız. Kabı sıkıca kapalı olarak kuru ve iyi havalandırılmış yerlerde saklayınız. İnert gaz altında saklanmalıdır. 7.3 Özel son kullanımları 8. MARUZĠYET KONTROLLERĠ/KĠġĠSEL KORUMA 8.1 Kontrol parametreleri ÇalıĢma alanı kontrol parametreleri ile bileģenler Aldrich - 209643 Sayfa 3 nin 8
Bileşeni CAS-No. Değer Kontrol Esaslar parametreleri Selenium 7782-49-2 TWA (8 Saat) 0,2 mg/m3 Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında - EK-I: Mesleki maruziyet sınır değerleri 8.2 Maruziyet kontrolü Uygun mühendislik kontrolleri Deri, göz ve giysilere dokunmayınız. Ürün taşıdıktan hemen sonra ve çalışmaya ara vermeden önce ellerinizi yıkayınız. KiĢisel koruyucu ekipmanlar Göz/yüz koruması Yüz kalkanı ve güvenlik gözlüğü NIOSH (US) veya EN 166 (EU) gibi standartlara uygun olarak test edilmiş ve onaylanmış göz koruma ekipmanı kullanınız. Derinin korunması Taşırken eldiven takınız. Eldivenler kullanım öncesi kontrol edilmelidir. Bu ürün ile ten temasını önlemek için, doğru eldiven çıkartma yöntemi (eldivenin dış yüzeyine dokunmadan) kullanınız. Kontamine olmuş eldivenler iyi laboratuvar uygulamaları ve uygunluk kurallarına paralel olarak bertaraf edilmelidir. Ellerinizi yıkayıp kurulayın. Seçilen koruma eldivenleri, AB 89/686/EEC Direktifine ve bu direktiften yola çıkılarak hazırlanan EN 374 standartlarına uygun olmalıdır. Suya daldırmadan koruma Malzeme: Nitril kauçuk Minimum tabaka kalınlığı 0,11 mm Emilim süresi: > 480 dakika Test edilmiş malzeme:dermatril (Aldrich Z677272, Ebat M) Sıçramadan koruma Malzeme: Nitril kauçuk Minimum tabaka kalınlığı 0,11 mm Emilim süresi: > 30 dakika Test edilmiş malzeme:dermatril (Aldrich Z677272, Ebat M) data source: KCL GmbH, D-36124 Eichenzell, phone +49 (0)6659 873000, e-mail sales@kcl.de, test method: EN374 Çözelti içinde, ya da diğer maddelerle karıştırılarak ve EN 374'de belirtilen şartlardan farklı bir şekilde kullanılması halinde, AB onaylı eldiven satan kuruma başvurunuz. Bu yalnızca öneri niteliğinde ve öngörülen belirli kullanım için Endüstriyel Hijyen Uzmanı tarafından değerlendirilmelidir Herhangi bir özel kullanım durumu için bir onay olarak kabul edilmemelidir Vücut korunması Kimyasallara karşı koruyucu komple tulum, Korunma malzemelerinin türü, her iş yerine göre, tehlikeli maddenin miktarı ve konsantrasyonuna bağlı olarak belirlenmelidir. Solunumun korunması Yapılan risk değerlendirmesinde hava arıtmalı solunum cihazlarının kullanılmasının uygun olacağı tespit edildiği takdirde teknik kontroller için yedekli N100 tipi (Amerika Birleşik Devletleri) veya P3 (EN 143) tipi solunum kartuşları bulunan ve yüzü tam kapatan partikül tutucu solunum cihazları kullanınız. Korunma için tek yolun solunum cihazı olması durumunda yüzü tam kapatan hava maskeleri kullanınız. NIOSH (Amerika Birleşik Devletleri) veya CEN (Avrupa Birliği) gibi ilgili resmi standartlara göre test edilip onaylanmış solunum cihazları ve gereçler kullanınız. 9. FĠZĠKSEL VE KĠMYASAL ÖZELLĠKLER 9.1 Temel fiziksel ve kimyasal özellikleri hakkında bilgi a) Görünüm Form: küçük toplar halinde Renk: açık gri b) Koku Aldrich - 209643 Sayfa 4 nin 8
c) Koku Eşiği d) ph e) Erime noktası/donma noktası f) İlk kaynama noktası ve kaynama aralığı Erime noktası/aralığı: 217 C - lit. 684,9 C - lit. g) Parlama noktası uygulanamaz h) Buharlaşma oranı i) Yanıcılık (katı, gaz) j) Üst/alt alev alabilirlik veya patlama sınırları k) Buhar basıncı l) Buhar yoğunluğu m) Bağıl yoğunluk n) Su çözünürlüğü o) Ayrılma katsayısı: n- oktanol/su p) Kendiliğinden tutuşma sıcaklığı q) Bozunma sıcaklığı r) Viskozite s) Patlayıcı özellikler t) Oksitleyici özellikler 9.2 Diğer güvenlik bilgisi 10. KARARLILIK VE TEPKENLĠK 10.1 Reaktivite 10.2 Kimyasal stabilite 10.3 Tehlikeli reaksiyonlar olasılığı 10.4 Kaçınılması gereken koģullar 10.5 Uymayan malzemeler Kuvvetli oksitleyici maddeler, Asitlerle beraber saklamayınız. 10.6 Tehlikeli ayrıģma ürünleri Diğer bozunma ürünleri - 11. TOKSĠKOLOJĠK BĠLGĠLER 11.1 Toksikolojik etkileri hakkında bilgi Akut toksisite LD50 Oral - sıçan - 6.700 mg/kg Notlar: Davranış: Uyuklama (genel bastırılmış aktivite) Akciğer, boğaz veya solunum: Nefes darlığı. Beslenme ve Genel Metabolizma: Değişiklikler: Diğer değişiklikler. Aldrich - 209643 Sayfa 5 nin 8
Deri korozyonu/iritasyon Ciddi göz hasarı/tahriģi Solunum veya deri hassasiyeti Germ hücre mütagenliği Kansere neden olabilirlik Kansere neden olabilirlik - fare - Oral Tümorijenik: RTECS kriterlerine göre tümorijenik olması muhtemel madde. Cilt ve İlgili Dokular: Diğer: Tümörler. Bu ürün IARC, ACGIH, NTP veya EPA sınıflandırmasına göre kanserojenliği açısından sınıflandırılması olanaksız bir bileşendir veya böylesi bir bileşen içermektedir. IARC: 3 - Grup 2B: İnsanlara kanserojenliği açısından sınıflandırılamaz (Selenium) KısırlaĢtırıcı etkisi olma durumu Gelişimsel Zehirlilik - fare - Oral Embriyo veya cenin üzerindeki etkileri: Cenin zehirlenmesi (ölüm hariç, örn. Cüce cenin). Embriyo veya cenin üzerindeki etkileri: Cenin ölümü. Spesifik hedef organ sistemik zehirlilik -tek maruz kalma Spesifik hedef organ sistemik zehirliliği - tekrarlanan maruz kalma Organlarda, uzun süre veya tekrarlanan şekilde maruz kalınarak hasara neden olabilir. Aspirasyon tehlikesi Olası sağlık etkileri Solunum Yutma, ağızdan alma Deri Gözler Solunması öldürücü olabilir. Solunum borusu tahrişlerine neden olabilir. Yutulursa toksiktir. Deri tarafından emilmesi halinde zararlı olabilir. Deri tahrişine neden olabilir. Göz tahrişine neden olabilir. Maruz Kalma Belirti ve Semptomları Anemi., Kusma, Ishal, Öksürük, Solunum güçlüğü, Akut selenyum zehirlenmesi; sinirlilik, kasılma ve uyku hali gibi merkezi sinir sistemi etkilerine yol açar. Zehirlenmenin diğer belirtileri arasında ciltte kabarma, halsizlik, mide-bağırsak rahatsızlıkları, dişlerde kararma veya çürüme veya nefes ( sarımsak kokusu, kısmi saç ve tırnak dökülmesi sayılabilir. Solunma suretiyle kronik maruz kalınması halinde beniz solukluğu, dilin paslanması, anemi, mukozanın tahriş olması, bel ağrısı, karaciğer ve dalak hasarı ve bunların yanı sıra daha önce belirtilen diğer belirtiler görülebilir. Selenyum bileşiklerine kronik şekilde maruz kalınması halinde nefeste ve terde sarımsak kokusu, dermatit ve ılımlı duygusal dengesizlikler ortaya çıkabilir., Dermatitis, deride yanma, sarımsak benzeri kokan nefes, beniz sarılığı, sinir bozukluğu, depresyon Ek Bilgi RTECS: VS7700000 12. EKOLOJĠK BĠLGĠLER 12.1 Zehirlilik Balıklar için zehirlilik derecesi ölümlülük NOEC - Cyprinodon variegatus - 2 mg/l - 96,0 h ölümlülük LOEC - Oncorhynchus mykiss (Gökkuşağı alabalığı) - 7,8 mg/l - 96,0 Aldrich - 209643 Sayfa 6 nin 8
Daphnia ve diğer suda yaşayan omurgasızlara zehirliliği Yosunlar için zehirli 12.2 Kalıcılık ve nitelik kaybı h LC50 - Daphnia magna (Defne) - 0,43 mg/l - 48 h EC50 - Pseudokirchneriella subcapitata - 99 mg/l - 72 h 12.3 Biyolojik birikim potansiyeli Biyoakümülasyon Lepomis macrochirus - 60 d -640 µg/l Biyokonsantrasyon faktörü (BCF): 7,7 12.4 Topraktaki hareketliliği 12.5 PBT ve vpvb değerlendirmesi sonuçları 12.6 Diğer olumsuz etkiler Uzun süreli etkilerle sudaki yaşam için çok zehirlidir. 13. BERTARAF ETME BĠLGĠLERĠ 13.1 Atık arıtma yöntemleri Ürün Artıkları ve tekrar kazanımı mümkün olmayan çözeltileri, bir atık firmasına vermeyi teklif ediniz. Malzemeyi yanıcı bir çözücü ile çözdürünüz veya böyle bir çözücü ile karıştırarak son brülör ve yıkayıcı ile teçhiz edilmiş bir kimyasal yakma fırınında yakınız. Kirli paket Kullanılmamış ürün olarak imha ediniz. 14. TAġIMACILIK BĠLGĠSĠ 14.1 UN numarası ADR/RID: 3077 IMDG: 3077 IATA: 3077 14.2 BM'e özgü nakliyat adı ADR/RID: ÇEVRE İÇİN TEHLİKELİ (Selenium) IMDG: ENVIRONMENTALLY HAZARDOUS SUBSTANCE, SOLID, N.O.S. (Selenium) IATA: Environmentally hazardous substance, solid, n.o.s. (Selenium) 14.3 Nakliyat tehlike sınf(lar)ı ADR/RID: 9 IMDG: 9 IATA: 9 14.4 Paketleme grubu ADR/RID: III IMDG: III IATA: III 14.5 Çevreye olan tehlikeleri ADR/RID: evet IMDG Marine pollutant: yes IATA: yes 14.6 Kullanıcı için özel önlemler Ek bilgi EHS-Markasi (ADR 2.2.9.1.10, IMDG kodu 2.10.3) tek ambalajlar ve iç ambalajlari Tehlikeli Maddeler içeren kombine ambalajlarin > 5 L sivilar veya >5 kg kati maddeler için gereklidir. 15. MEVZUAT BĠLGĠSĠ Bu madde güvenlik bilgi formu 1907/2006 No'lu AB Düzenlemesi gereklerine uymaktadır. 15.1 Madde veya karıģıma özgü güvenlik, sağlık ve çevresel düzenlemeler/kanunlar Aldrich - 209643 Sayfa 7 nin 8
15.2 Kimyasal Risk Değerlendirmesi 16. DĠĞER BĠLGĠLER Ek bilgi 2012. Her hakkı saklıdır. Sigma-Aldrich Co. LLC. Şirketi, sadece kurum içi amaçlarla kullanılmak kaydıyla sınırsız sayıda baskılı çıktı şeklinde çoğaltılmasına izin vermektedir. Yukarıdaki bilgilerin doğru olduğuna inanılmakla birlikte her hususu kapsadığı iddia edilmemekte olup sadece yol gösterici olarak kullanılmaları gerekmektedir. Bu dokümanda verilen bilgiler mevcut bilgi birikimimiz ve kayıtlarımıza istinaden verilmiş olup gerekli ve uygun önlemlerin alınması kaydıyla ilgili ürün için bu bilgilerden yararlanılabilir. Burada verilen bilgiler ilgili ürünün özellikleri konusunda herhangi bir garanti verildiği şeklinde yorumlanamaz. Sigma-Aldrich Inc. ve bağlı şirketleri, ilgili ürünün taşınması, işlenmesi veya ürünle temastan kaynaklanabilecek zarar ve ziyandan sorumlu tutulamaz. Ek satış şart ve hükümlerini www.sigma-aldrich.com ve / veya faturanın ve ordinonun arkasında bulabilirsiniz. Aldrich - 209643 Sayfa 8 nin 8