Hazırlayan Derya BEKTAŞ BT Rehber Öğretmeni
Dünya üzerindeki birçok bilgisayar sistemini birbirine bağlayan ve gittikçe de büyüyen bir iletişim ağıdır.
Evimizde tüm güvenlik önlemlerini alıyor muyuz?
21 yıl içerisinde internet teknolojisi o kadar hızlı ilerledi ki 2014 yılı itibariyle nerdeyse her evde en az bir bilgisayar, bilgisayar olmasa bile internete bağlanabileceği bir telefon var. Tabi ki internetin zararları da aynı hızla arttı.
İnterneti çekincelerinden dolayı kullanmamak; Kaza olabilir diye trafiğe çıkmamaya, araç kullanmamaya benzer.
Dünya da 2,5 milyar insan internet kullanıyor 1.184 milyar güncel aktif facebook kullanıcısı var Türkiye de Toplam nüfusun %45 i internet kullanıyor 36 milyon aktif facebook kullanıcısı var. Yetişkin: Günde ortalama 7 saatini Çocuklar ise: Günde ortalama 11 saatini internette harcıyor. Kaynak: Global Digital Istatistics 2014
İnternet zincirinin en zayıf halkasını, sosyal paylaşım siteleri üzerinden paylaşılan kişisel bilgiler oluşturuyor. TÜM HAYATIMIZ ONLINE!!!
Kablosuz modeminizi şifreleyin. Şifrenizi kesinlikle paylamayın. İnternet aboneliğinizi kablo ile üçüncü şahıslarla paylaşmayın. İşlenen herhangi bir suçtan direk abone sorumlu tutuluyor.
Kredi kartı bilgileri, farklı hesaplardaki kullanıcı adı ve şifreleriniz gibi gizli bilgilerinizin peşinde olan kişilerdir.
Banka dolandırıcılıklarının büyük bir kısmı PHISHING VE SAHTE SAYFALAR yöntemi ile gerçekleştiriliyor. Bu yöntemde dolandırıcılar, bankadan gelmiş gibi görünen e-postaların içinde, kullanıcıları alan adı farklı fakat banka ile aynı tasarımda kendi oluşturdukları sahte web sitesine yönlendirerek, kullanıcı adı ve parola girildiğinde bilgilerin direk kendi veri tabanlarına aktarılmasını sağlıyorlar.
Adres satırında https protokolünün ve kilidin olması bu sayfanın GÜVENLİK SERTİFİKASININ olduğunu, güvenilir bir sayfa olduğunu gösterir.
KİMLİK AVCILARININ OLTALARINA TAKILMAMAK İÇİN İlk olarak sayfanın güvenlik sertifikasının olup olmadığını kontrol etmeliyiz. Özellikle kullanıcı adı, parola ve kredi kartı gibi gizli ve özel bilgilerin girilmesi gereken siteleri google gibi arama motorlarından aratmak yerine web sitesinin adresini direk adres satırına yazmak daha güvenlidir. Kimlik ve banka bilgilerimizi isteyen e-postalara cevap vermemeli ve e-postayı silmeliyiz. Bedava Kampanya ve tekliflerin yapıldığı sitelerde veya sitelerin içerisinde sürekli karşımıza çıkan küçük reklam pencerelerinin de sahte sayfalara yönlendirme ihtimalleri çok yüksektir. İtimat etmemeliyiz.
GÜÇLÜ ŞİFRE 1. Ardışık sayı ve harflerden oluşmamalıdır. 12345678 ABCDEF 2. En az 8 karakterli olmalı ve içerisinde harf, rakam ve özel karakterleri birlikte barındırmalıdır. 3. Yaşadığınız şehir, doğum tarihi, TC kimlik no, Araba Plaka no, vb. kişisel bilgiler şifre olarak seçilmemelidir. 4. Klavye düzenindeki harf sırasından oluşmamalıdır. QWERT PAYLAŞILAN ŞİFRE, ŞİFRE DEĞİLDİR
Dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı yetkisiz kişilerin bilgisayarınıza erişmesini engellemek için kullanılır. Truva Atı ve Spyware gibi kötü amaçlı yazılımların bilgisayarınıza bulaşmasın önler.
Bilgisayarımıza genel olarak bedava oyun ve yazılımlardan veya e-postamıza gelen bağlantılar aracılığıyla bulaşan ve TRUVA ATI ve SPYWARE (CASUS) Virüsler, çok fazla önemsenmese de önemli bir güvenlik açığı oluşturmaktadır. Bir dolandırıcının sizin bilginiz olmadan dosya ve işlemlerinizi görmesine, etkinliklerinizi izlemesine ve kaydetmesine, başka bilgisayarlara saldırmak için sizin bilgisayarlarınızı kullanmasına izin verir. ANTİVİRÜS Virüslerden veritabanı güncel bir antivirüs programı veya Internet Security ile kurtulabiliriz.
SPAM - GEREKSİZ E-POSTALAR NASIL ENGELLERİZ? ANTİSPAM Önümüze çıkan her forum sitesine kişisel bilgilerimizi vermek suretiyle üye olmamalıyız. Zorunlu durumlarda yedek bir e-posta kullanılabilir, kendi ad soyad, doğum tarihi gibi bilgilerinizi paylaşmak zorunda değilsiniz.
Eğitici, öğretici, bilgi verici ve aynı zamanda da eğlendirici oyunların yanı sıra içeriğinde kan ve şiddet, uyuşturucu maddeler, cinsellik ve erotizm, kumar ve bahis bulunan ve online sohbet ortamı sağlayan oyunlar da vardır.
Amerika Birleşik Devletlerinde ve Avrupa da bilgisayar oyunlarını derecelendiren, bir oyunun hangi yaş grubuna uygun olduğunu belirleyen farklı kuruluşlar var. Enterteinment Software Rating Board Pan European Game Information Türkiye Digital Oyunlar Federasyonu ( Kapatıldı)
Şiddet ve Cinsellik içeren ve online sohbet ortamı sunan bilgisayar oyunları çocuklarımızın ve gençlerimizin psikolojisini bozmaktadır. Bilgisayar bağımlısı olmalarına neden olmaktadır. Bilgisayar Bağımlılığının Belirtileri 1. Günde 6 saatten fazla bilgisayar oyunu oynarlar. 2. Günlük bilgisayar başında durmaları her geçen gün artar. 3. Zamanla yemek yememeye başlarlar. 4. Uyku düzenleri bozulur. Geceyi bilgisayar başında geçirirler, ve gündüzleri uyurlar. 5. Gözleri kanlıdır, Sinirli ve streslidir. 6. Kişisel bakımlarını terkederler. 7. Aile ile iletişimi keserler. Sorulan sorulara kısa cevaplar vererek geçiştirirler. 8. Bütün vaktini odasında yalnız sanal ortamdaki arkadaşlarıyla geçirir. Zamanla gerçek hayatta arkadaşı kalmaz. Arkadaşı varsa da o da bilgisayar bağımlısıdır. 9. Okul başarısı düşer, okula gitmek istemez. Gitmez. 10. Maalesef bilgisayar bağımlılığı bir madde bağımlılığı kadar zarar verir. SİZDE DE AYNI BELİRTİLER GÖRÜLÜYORSA ZAMAN KAYBETMEDEN MUTLAKA BİR PSİKOLOJİK DANIŞMAN İLE İLETİŞİME GEÇMELİSİNİZ.
Bilgisayar oyunlarının en önemli ve dikkat edilmesi gereken tehlikelerinden bir diğeri çocukların veya gençlerin online sohbet ortamlarında yabancı kişilerle sohbet ederek, onlarla arkadaşlıklarını geliştirip, onlara aşırı derecede güvenmeleri ve dışarda bir yerde yalnız buluşma tekliflerini kabul etmeleridir.
Güvenlik ve gizlilik ayarlarınızı mutlaka yapın. Profilinizdeki tüm bilgilere herkes tarafından ulaşılmasını engelleyin. Profilinizde kredi kartı numarası kimlik numarası, adres, telefon, okul adı vb. bilgileri paylaşmayın Size gönderilen her linke tıklamayın, Casus bilgilerinizi çalan virüsler olabilir. Size gönderilen her mesaja itibar etmeyin. Çünkü bu bilgilerin doğruluğu kesin değildir. Sizden kişisel bilgilerinizi isteyen mesajlara cevap vermeyin. Yabancı kişileri arkadaş olarak eklemeyin. Sizi tanımayan insanlar, size arkadaşlık gönderiyorsa iyi niyet beklemeyin.
Siber zorbalık, bir çocuğun veya ergenin başka bir çocuk veya ergen tarafından internet, interaktif, dijital ve mobil teknolojiler kullanılarak tehdit edilmesi, aşağılanması, utandırılması, taciz edilmesi veya işkence edilmesi olarak adlandırılıyor. Eğer işin içine bir yetişkin girerse, yani bu tatsız durumlar bir yetişkin tarafından çocuğa veya ergene yapılırsa, ona siber taciz, siber istismar deniyor.
Facebook Sunucuları Google Şirketinin sunucuları
WEB CAM CİHAZLARIMIZI KAPALI TUTMAMIZDA FAYDA VAR.
Çocuklarımızı ve ailemizi internetin muhtemel zararlarından tehlikelerinden koruyabilmek için ücretsiz ve kullanımı kolay bir sistemdir. Bilgisayarınıza yazılım yüklemenize gerek yoktur. Size Aile Profili ve Çocuk Profili olmak üzere iki alternatif sunar. İstediğiniz zaman Güvenli İnternet Hizmetini alabilir, istediğiniz zaman profilinizi değiştirebilir, isterseniz bu hizmetten vazgeçebilirsiniz.
Pedagoji, sosyoloji ve psikoloji alanlarında uzman akademisyenlerin bulunduğu komisyon tarafından belirlenen kriterlere uygun kategorilerdeki sitelere erişilebilen profildir. EĞİTİM, ÖDEV, BANKACILIK UYGULAMALARI, MÜZİK-OYUN- EĞLENCE, HABER, E-POSTA, RESMİ VE KAMU SİTELERİ,TATİL, ÖZEL ŞİRKETLER, EĞİTİM KURUMLARI vb. pek çok farklı türden siteye erişilebilir. Kumar, uyuşturucu, fuhuş, müstehcenlik, şiddet, terör, dolandırıcılık, zararlı yazılım gibi kategorilerdeki siteleri engelleyen profildir. Çocuk profiline ek olarak kişisel sitelere, forum ve paylaşım sitelerine erişim sunar. Ancak sosyal medya, oyun ve sohbet kategorilerini ise ayrı ayrı seçme imkanı sunar.
5651 SAYILI KANUN İNTERNET ORTAMINDA YAPILAN YAYINLARIN DÜZENLENMESİ VE BU YAYINLAR YOLUYLA İŞLENEN SUÇLARLA MÜCADELE EDİLMESİ HAKKINDA KANUN
http://www.ihbarweb.org.tr/
FACEBOOK HESABINIZIN BAŞKASI TARAFINDAN KULLANILDIĞINI NASIL ANLARSINIZ?
FACEBOOK HESABINIZIN ÇALINMASI DURUMUNDA ŞİKAYET EDEBİLECEĞİNİZİ BİLİYOR MUYDUNUZ? https://www.facebook.com/hacked
FACEBOOK MAĞDURLARI HAKKINIZI NASIL ARARSINIZ? 13 yaş altında olan bir yakınınız, öğrenciniz, çocuğunuz yada zarar göreceğini düşündüğünüz kişiye ait profili şikayet etmek için: http://www.facebook.com/help/contact.php?show_form=underage Size ait bilgileri sizden izinsiz paylaşan veya sizin isminiz kullanılarak açılan bir hesabı şikayet etmek için: http://www.facebook.com/legal/copyright.php?noncopyright_notice=1 Telif hakkı ihlalini şikayet etmek için: http://www.facebook.com/legal/copyright.php?copyright_notice=1 Hacklenmiş hesabı şikayet etmek için: http://www.facebook.com/hacked/ Başka birisinin eline geçen veya şifresi çalınan bir hesabı bildirmek istiyorsanız: http://www.facebook.com/help.php?topic=security Sitedeki bir kötüye kullanımı şikayet etmek istiyorsanız: http://www.facebook.com/help.php?page=798 Bir fotoğraf veya videoyla ilgili olarak telif hakkı haricinde bir ilke ihlalini şikayet etmek istiyorsanız: http://www.facebook.com/help/?faq=17288 Fikri Mülkiyet hakkı ihlalleri için: https://www.facebook.com/help/?faq=147439341994136 Sahte bir profili şikayet etmek istiyorsanız: profil resminin altındaki "Bu Kişiyi Şikayet Et/Engelle" bağlantısına tıklayın. Açılan iletişim kutusunda "Bu profil bir başkasının adıyla açılmış veya sahte" seçeneğini seçin ve açılır menüden uygun şikayet türünü seçin Sizinle ilgili olmayan ama ırkçı, şiddet yanlısı, müstehcen, intihara teşvik eden vs. sayfaları, o sayfanın sol kısmındaki Sayfayı şikayet et linkine tıklayarak bildirin.
Hazırlayan Derya BEKTAŞ BT Rehber Öğretmeni