T. C. İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Bilişim Enstitüsü ENFORMASYON SİSTEMLERİNİN TASARIMI VE YÖNETİMİ Bir Linux Kümesi için Sistem ve Yazılım Yönetimi Modeli (ZenWorks) Yüksel ÖZTÜRK 709051012 1
1 GİRİŞ... 4 1.1 ZENworks Bileşenleri... 5 1.1.1 Desktop Management... 5 1.1.2 Server Management... 5 1.1.3 Handheld Management... 5 1.1.4 Linux Management... 5 1.1.5 Asset Inventory... 5 1.1.6 Data Management... 5 1.1.7 Instant Messenger... 5 1.1.8 Software Packaging... 5 1.1.9 Personality Migration... 6 1.1.10 Patch Management... 6 2 LİNUX MANAGEMENT... 7 2.1 Yönetim Yetenekleri... 7 2.1.1 Yazılım Paketleri Yönetimi... 7 2.1.2 Policy Temelli Aygıt Yönetimi... 7 2.1.3 Otomatik Kurulum ve Imaging... 7 2.1.4 Uzaktan Yönetim... 8 2.1.5 Envanter Sayımı... 8 2.2 Sistem Yapısı... 8 2.2.1 ZENworks Server... 8 2.2.2 Managed Device... 9 2.2.3 ZENworks Management Zone... 9 2.3 Sistem Yönetimi... 9 2.4 Sistem Gereksinimleri...10 2.4.1 ZENworks Sunucu Gereksinimleri...10 2.4.2 Veritabanı Gereksinimleri...10 2.4.3 Yönetilen Aygıtlar için Gereksinimler...11 2.4.3 Sistem Yönetim Aygıtı için Gereksinimler...11 2.5 Kurulum...11 2.5.1 ZENworks Data Store için Veritabanı Hazırlama...11 2.5.1.1 Veritabanı Oluşturma...11 2.5.1.2 Oracle Veritabanı Sürücüsünün Kurulumu...11 2.5.1.3 Veritabanı Bilgilerinin Toplanması...11 2.5.2 RPM Paketlerinin İmzalarının Doğrulanması...12 2.5.3 ZENworks Primary Server Kurulumu...12 2.5.3.1 Kurulum Sırasında Yapılan İşlemler...12 2.5.3.2 ZENworks Server Yazılımının Kurulumu...12 2.5.4 ZENworks Secondary Server Kurulumu...13 2.5.4.1 Secondary Server Kurulumunun Belirlenmesi...13 2.5.4.2 ZENworks Server Yazılımının Kurulumu...13 2.5.4.3 İçerik Kopyalama Planlamasının Yapılması...14 2.5.5 Yönetilen Aygıtların Ayarlanması...15 2.5.5.1 ZENworks Agent ISO Image Dosyasının Oluşturulması...15 2.5.5.2 ZENworks Agent Kurulumu...15 2
3 LİNUX MANAGEMENT YÖNETİMİ... 15 3.1 Aygıtların Düzenlenmesi (Dizinler ve Gruplar)...16 3.2 Kayıt Anahtarlarının ve Kurallarının Tanımlanması...16 3.3 ZENworks Yönetici Hesabı Oluşturma...17 3.4 Yazılım Paketlerinin Dağıtımı...17 3.5 Policy Tanımlanması...18 3.6 Preboot Servisinin Kullanımı...19 3.7 Yazılım ve Donanım Envanterinin Toplanması...20 3.8 Uzak Aygıtların Yönetimi...20 3.9 Raporlama...21 3
1 Giriş Novell in sistem yönetim çözümü ZENworks (ZEN: Zero Effort Networking); işletmelerin masaüstü ve dizüstü bilgisayarları, sunucuları ve mobil cihazlarını yönetmesine imkan veren bir çözüm. Dağıtık yapıda ve değişen çalışma ortamlarında yer alan kaynaklarının paylaştırılmasını ve yönetilmesini kolaylaştırarak, işletim sistemine bağlı yönetim sınırlamalarını azaltır. Yıllar önce çıkan ilk sürümünde Netware ortamları için tasarlanan ürün, geliştirilen yeni sürümlerinde Solaris, Linux ve özellikle Microsoft gibi yaygın olarak kullanılan platformlara da destek sağladı. ZENworks ile her bir cihazı, otomatik olarak nerede bulunduklarına bakılmaksızın güvenlik duvarının içinden ya da dışından ve yerinde müdahale etme gereği duymadan yönetebiliyor, ayarlayabiliyor, güncelleyebiliyor ve olası sorunları giderebiliyor. Çeşitli işletim sistemi platformlarında yer alan kişisel bilgisayar ve mobil cihazlardan elde edilen ayrıntılı envanter raporlarıyla ZENworks; işletmelerin standart konfigürasyon uygulamalarına, yeni sürüm yükseltmelerine, cihazların yerlerinin saptanmasına ve varlık raporlama ihtiyaçlarının karşılanmasına imkan tanır. ZENworks, sistem yöneticilerinin Windows, Linux, Solaris ve Netware platformlarındaki grup yapısındaki ya da dağıtık yapıdaki sunucuları yönetip konfigüre etmelerine imkan tanıyarak, gereksiz yönetim aşamalarını ortadan kaldırıyor. Her bir sunucunun tekil olarak izlenebilme yeteneği korunurken, ağ ortamında yer alan pek çok sunucuya yeni çalışma ve kontrol düzeni tasarlayıp bunları otomatik olarak sunuculara uygulayarak sunucu konfigürasyonlarını standart hale getirebiliyor. ZENworks; Palm, Windows CE avuçiçi bilgisayar, sayısal yardımcı ve RIM BlackBerry adlarıyla anılan mobil cihazların, mobil yazılım uygulamalarını ZENworks ürününün mobil cihaz bağlantılarını optimize etme yeteneğini kullanarak kullanıcılara otomatik olarak ulaştırabiliyorlar.cihaz konfigürasyonları, tekil ya da grup kullanıcılar için standart hale getirilebiliyor. 4
1.1 ZENworks Bileşenleri 1.1.1 Desktop Management ZENworks Desktop Management Windows işletim sistemi yüklü masa üstü ve diz üstü aygıtlarının yönetimini olanaklı kılar. Uzaktan aygıt yönetimi, dosya transferi, yazılım veya donanım parçalarının envanterinin çıkarılması uygulamanın sağladığı bazı özellikleridir. 1.1.2 Server Management ZENwoks Server Management NetWare, Windows, Linux ve Solaris işletim sistemi yüklü olan sunucuların yönetimini olanaklı kılar. Uygulama ve dosya transferi, sunucu güncellemesi, yazılım ve donanım envanteri, bazı işlemlerin otomatikleştirilmesi, sunucular hakkında gerçek zamanlı bilgilerin alınması uygulamanın sağladığı bazı özelliklerdir. 1.1.3 Handheld Management ZENworks Handheld Management Palm, Windows CE, Pocket PC ve BlackBerry gibi el aygıtlarının yönetimini olanaklı kılar. 1.1.4 Linux Management ZENworks Linux Management Linux sunucu ve istemci aygıtlarının yazılım konfigürasyonunu merkezi bir yerden yapılmasını olanaklı kılar. Kullanıcı ve grup yönetimi, yazılım güncellemesi, yazılım paketlerinin yüklenmesi, otomatik paket kontrolü uygulamanın sağladığı bazı özellikleridir. 1.1.5 Asset Inventory Asset Inventory ZENworks Asset Management in bir bileşenidir.sistemde bulunan yazılım ve donanım envanterinin kişiselleştirilmesi ve yönetimini olanaklı kılar. 1.1.6 Data Management ZENworks Data Management kullanıcı dosyalarının yönetimini olanaklı kılar. Kullanıcıların kendi dosyalarına herhangi bir bilgisayar üzerinden veya internet üzerinden ulaşabilmesi uygulamanın sağladığı bazı özelliklerdir. 1.1.7 Instant Messenger Instant Messenger güvenli, yönetilebilir, iş katmanı işlevine sahip bir iletişim çözümüdür. 1.1.8 Software Packaging ZENworks Software Packaging Microsoft Windows Installer (MSI) paketlerinin yönetimini olanaklı kılar. 5
1.1.9 Personality Migration ZENworks Personality Migration masa üstü bilgilerinin tamamını başka bir yere taşınmasını ve yüklenmesini olanaklı kılar. 1.1.10 Patch Management ZENworks Patch Management NetWare ve Windows işletim sistemi yüklü makinelerde yazılım güncellemesi yama işlemlerinin yönetimini olanaklı kılar. 6
2 Linux Management ZENworks Linux Management Linux sunucu ve istemcilerin yönetimini sağlayan bütünleşik bir yapıdır. ZENworks Linux Management uygulaması ile aşağıdaki işlemler yapılabilir: Aygıtlardaki yazılım paketlerinin yönetimi. Bu işlemler sırasında paketlerinin birbirlerine bağımlılığı dikkate alınır. Aygıtlardaki konfigürasyon ve uygulama ayarlarının yönetimi. Bu işlemler sırasında güvenlik ve hakların durumu da dikkate alınır. Uygulama image dosyalarının veya betiklerinin kurulumunun YAST veya Red Hat kickstart kullanılarak otomatikleştirilmesi. Güvenli ve hızlı bir ara yüzle aygıtların uzaktan yönetimi. Donanım ve yazılım envanterinin toplanması ve raporlanması. 2.1 Yönetim Yetenekleri ZENworks Linux Management yetenekleri beş ana parçada toplanmıştır. 2.1.1 Yazılım Paketleri Yönetimi ZENworks Linux Management Linux yüklü aygıtlara yazılım kurulumunu, yazılımın kaldırılmasını veya yazılımın bir önceki versiyona geri alınmasını sağlar. Bu işlemler RPM paket yığınları (bundle) aracılığıyla yapılır. Kurulum sırasında ZENworks paketlerin birbirine bağımlılığını otomatik olarak kontrol eder. Bir bundle bir aygıta kurulması için seçildiğinde bu otomatik olarak kurulur. Bu kurulum aygıt kullanıcısının isteğine de bırakılabilir. Bu işlem için kataloglar kullanılır. Kataloglar ise bir bundle grubudur. Kullanıcı bu gruplardan birini seçerek kurulumu başlatabilir. 2.1.2 Policy Temelli Aygıt Yönetimi ZENworks Novell Linux Desktop, Evolution e-mail client, Firefox Web Browser, Epiphany Web Browser ve bazı yazılımların yönetimi için belirli kurallar sağlar. Bu kurallar aracılığıyla aygıtların işletim sistemleri ve uygulama konfigürasyon ayarlarının tutarlılığı sağlanmış olur. Kullanıcıların konfigürasyon ayarlarının değiştirilmesi önlenmiş olur. 2.1.3 Otomatik Kurulum ve Imaging ZENworks Linux Management Preboot Services servisi aracılığıyla aygıtlara işletim sistemi yüklenmeden önce yapılması gerekli işlemlerin tanımlanmasını ve bunların yapılmasını sağlar. Preboot Services ile Linux yüklü aygıtlarında işletim sistemi yüklenmeden önce şu işlemler yapılabilir: Aygıtlar üzerinde betik kurulumlarının çalıştırılması. Aygıtlar üzerinde ZENworks betiklerinin çalıştırılması. Aygıtların depolama araçlarının imajlarının alınması. İmajların aygıtlara yüklenmesi. Bir imajın birden fazla aygıta uygulanması. Aygıtın BIOS ayarlarının güncellenmesi. 7
Bu işlemlerinin yapılabilmesi için aygıtın PXE (Preboot Execution Environment) destekli olması gerekmektedir. Bu yükleme öncesi görevler otomatik olarak yapılabildiği gibi bunu aygıt kullanıcısının seçimine bırakılabilir. 2.1.4 Uzaktan Yönetim ZENworks Linux Management ZENworks Control Center üzerindeki grafiksel web arayüzü ile aygıtların uzaktan yönetimini sağlar. 2.1.5 Envanter Sayımı ZENworks yönetilen bütün aygıtlardaki donanım ve yazılımların envanterini oluşturabilir ve bu bilgilerden raporlar alınabilmesini sağlar. 2.2 Sistem Yapısı ZENworks sistem yapısı iki ana parçadan oluşur, ZENworks sunucuları (ZENworks Servers) ve yönetilen aygıtlar (Managed Devices). Bu parçalar yönetilen alanlar (Management Domain) şeklinde organize edilir. Bu alanlar ZENworks yönetim bölgeleri (Management Zone) olarak adlandırılır. 2.2.1 ZENworks Server ZENworks sunucusu (ZENworks Server) ZENworks sisteminin omurgasıdır. Sisteme kurulan ilk sunucu birincil (Primary Server) sunucudur. Birincil sunucu aşağıda listelenmiş ZENworks bileşenlerini içerir: ZENworks Services: Bu servisler paket yönetimi, güvenlik ve hak yönetimi, envanter bilgisi toplama, imaj dosyası oluşturma ve yükleme gibi işlemleri yapan servislerdir. ZENworks Server, ZENworks Loader, ZENworks Imaging Service, ZENworks Preboot Policy Deamon, ZENworks Server Management ve ZENworks Management Deamon önemli sistem servisleridir. ZENworks Object Store: Object Store aygıtların, grupların, hakların, paket yığınlarının (bundles) ve diğer ZENworks nesnelerinin bilgilerinin tutulduğu bir veri tabanıdır. Veri tabanındaki bu bilgiler ZENworks Kontrol Merkezinden (ZENworks Control Center) yönetilebilir. 8
Package Repository: Package Repository sistemde bulunan yönetilebilen aygıtların kullanımına açık RPM paketlerinin tutulduğu yerdir. ZENworks Data Store: Data Store kullanıma hazır yazılım paketlerinin bilgilerinin, aygıtlardan toplanan yazılım ve donanım envanter bilgilerinin ve planlanmış işlerin bilgilerinin tutulduğu yerdir. Data Store birincil sunucu üzerine kurulabileceği gibi sunucuların ulaşabildiği uzaktaki bir aygıta da kurulabilir. Data Store veritabanı ya PostgreSQL veya Oracle olabilir. Sistemde bulunan aygıt sayısına veya konumlarına göre ikincil bir sunucu (Secondary Server) da kurulabilir. İkincil sunucu servisleri, paket veritabanını, nesne veritabanını içermesine rağmen Data Store içermez. Servisler ve nesne veritabanı kurulum sırasında yüklenir. Paketler ise planlanmış zamanlarda birincil sunucudan kopyalanır. 2.2.2 Managed Device Yönetilen aygıtlar ZENworks sistemi tarafından kontrol edilmek istenen sunucu veya diğer aygıtlardır. Bu işlemlerin yapılabilmesi için tüm aygıtlarda ZENworks Agent programının yüklü olması gereklidir. Bu program aygıtlar ile ZENworks sunucusunun birbirleriyle iletişimini sağlar. 2.2.3 ZENworks Management Zone ZENworks Yönetim Bölgesi (ZENworks Management Zone) bir birincil sunucu (ZENworks Primary Server) ve bir veya birden fazla yönetilebilen aygıtlardan oluşan bir gruptur. Bu grup bir veya birden fazla ikincil sunucuyu da (ZENworks Secondary Server) içerebilir. Gerekli görüldüğünde birden fazla yönetim bölgesi oluşturulabilir. Buna karar verilirken dikkat edilmesi gereken iki önemli nokta vardır. Yönetilecek aygıtlarla sunucular arasındaki bağlantının durumu (WAN) ve idari amaçlar. Bilgiler otomatik olarak yönetim bölgeleri arasında paylaşılmaz. Bu işlem için zlmmirror yardımcı programı kullanılır. Bu program ile birincil sunucular arasında bilgi paylaştırılması sağlanabilir. 2.3 Sistem Yönetimi ZENworks Yönetim Bölgesindeki (ZENworks Management Zone) ZENworks sistemi web tabanlı ZENworks Kontrol Merkezinden (ZENworks Control Center) kontrol edilir. 9
ZENworks Kontrol Merkezi yönetim bölgesi içinde yer alan tüm sunuculara kurulur. Bütün yönetim işleri birincil sunucudan (Primary Server), tümü olmasa da birçoğu da ikincil sunuculardan (Secondary Server) yapılabilir. Paket yığınları (bundles) içindeki RPM paketlerinin eklenmesi, silinmesi veya değiştirilmesi ikincil sunucular üzerinden yapılamaz. Çünkü bu paketler birincil sunucu üzerinde tutulur ve belirli aralıklarla ikincil sunuculara kopyalanır. ZENworks Kontrol Merkezine ek olarak komut satırı programı olan zlman ile de sitemdeki nesnelerin yönetimi sağlanabilir. Paketlerin eklenmesi, silinmesi, değiştirilmesi, aygıtlara hakların atanması, aygıtların sisteme kayıt edilmesi gibi. Komut satırı programının kullanılmasının asıl avantajı ise tekrarlanan işler için betikler hazırlanabilmesi. Bu programda sistemdeki tüm sunuculara kurulur. ZENworks Kontrol Merkezindeki kısıtlamalar bu program içinde geçerlidir. İkincil sunucu üzerinde bu program paket işleri için kullanılamaz. 2.4 Sistem Gereksinimleri 2.4.1 ZENworks Sunucu Gereksinimleri Operating System : SUSE Linux Enterprise Server 9 SP1. Hardware : Pentium III işlemci 512 MB RAM, 500 MB (4 GB tavsiye edilen) disk alanı. Hostname Resolution : Aygıt isimlerinin çözümlenebilmesi (DNS). IP Adres : Statik bir ip adresi (DHCP). TCP Ports : 80, 443, 524, 1299, 2544, 5506, 10389, 10636 numaralı portların kullanılabilir olması. Özellikle 80 numaralı port hiçbir servis tarafından kullanılmamalı. Bu portu kullanan Apache veya diğer servisler başka porta yönlendirilmelidir. 2.4.2 Veritabanı Gereksinimleri Database Version : PostgreSQL 7.4.7, Oracle 9i SP2. Default Character Set : UTF-8 10
Default Time Zone : UTC TCP Ports : Sunucu ZENworks Agent ve ZENworks sunucularının database portu üzerinden erişimine izin vermelidir. 2.4.3 Yönetilen Aygıtlar için Gereksinimler Operating System : SUSE Linux Enterprise Server 9 SP1, Novell Open Enterprise Server, Novell Linux Desktop SP1 veya üstü, SUSE 9.3 Pro Hardware : Pentium II 266 MHZ, 128 MB RAM, 800 MB disk alanı ve 800x600 ekran çözünürlüğü. TCP Ports : Aygıt ZENworks Agent ve ZENworks sunucularının 443ve 2544 numaralı portlar üzerinden erişimine izin vermelidir. 2.4.3 Sistem Yönetim Aygıtı için Gereksinimler Web Browser : Firefox 1.0, Mozilla 1.7, Internet Explorer 6.0 SP1. Java 1.4 Web Browser plug-ins Hardware : Pentium III, 512 MB RAM, 500 MB disk alanı, 1024x768 ekran çözünürlüğü. 2.5 Kurulum 2.5.1 ZENworks Data Store için Veritabanı Hazırlama ZENworks Linux Management, ZENworks Data Store için iki veritabanını desteklemektedir. Bunlardan ilki PostgreSQL ve diğeri Oracle dır. Birincil sunucunun kurulumu sırasında yeni bir PostgreSQL veritabanını oluşturabilir veya sistemde bulunan herhangi bir PostgreSQL veya Oracle veritabanı kullanılabilir. 2.5.1.1 Veritabanı Oluşturma Yeniden veritabanı kurulumu yapılırken aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir: Veritabanının versiyonu ve kurulumun yapılacağı makine gereksinimleri karşılamalı. Veritabanın varsayılan karakter seti UTF-8 olmalıdır. Veritabanın varsayılan zaman dilimi UTC olmalıdır. Oracle için SID(System Identifier) ile servis ismi aynı olmalıdır. Veritabanına erişim için kullanıcı ve şifre ile olmalıdır. 2.5.1.2 Oracle Veritabanı Sürücüsünün Kurulumu ZENworks sunucuları Oracle veritabanıyla iletişim kurmak için Oracle Client programına ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden aşağıda listelenen RPM paketleri sunuculara kurulmalıdır. oracle-instantclient-basic-version_number.i386.rpm oracle-instantclient-jdbc-version_number.i386.rpm oracle-instantclient-sqlplus-version_number.i386.rpm 2.5.1.3 Veritabanı Bilgilerinin Toplanması Birincil sunucunun kurulumu öncesi veritabanı ve kurulu bulunduğu aygıt hakkında aşağıda listelenen bilgilerin biliniyor olması gerekmektedir: Veritabanın kurulu olduğu aygıtın ip adresi ve ağdaki adı. Veritabanın servis için kullandığı port numarası. (PostgreSQL veritabanın varsayılan dinleme portu 5432, Oracle veritabanın ise 1521 dir.) PostgreSQL için veritabanın adı, Oracle için ise SID(System Identifier). 11
Veritabanında yönetici hakkına sahip kullanıcı adı ve şifresi. 2.5.2 RPM Paketlerinin İmzalarının Doğrulanması CD de yer alan tüm paketler Novell tarafından imzalanmıştır. Bu paketlerin doğrulanması için sırasıyla şunlar yapılmalıdır: CD deki bilgilere erişim için mount işlemi gerçekleştirilmelidir. Fiziksel cd yi mount etmek için aşağıdaki komut çalıştırılabilir: mount /dev/cdrom /zlm7 Eğer iso imaj dosyası kullanılacak ise bu dosya geçici bir dizine kopyalandıktan sonra aşağıdaki komut çalıştırılabilir: mount o loop /zlm7/zen7_linuxmgmt.iso /zlm7/install Kurulum dizinine geçilmelidir. cd /zlm/install Puplic key aşağıdaki komut ile import edilmelidir. rpm import./zlm7-publickey RPM paketleri aşağıdaki komutla doğrulanmalıdır. rpm K RPM_file Dosyaları tek tek doğrulama yerine aşağıdaki betik yardımıyla tümü doğrulanabilir. for i in find /zlm7/data/packages name *.rpm ; do rpm K $i ; done 2.5.3 ZENworks Primary Server Kurulumu Kurulacak ilk sunucu birincil sunucudur (Primary Server). Birincil sunucu yönetim bölgesindeki diğer sunucuların ve aygıtların yönetim ve kontrol noktasıdır. 2.5.3.1 Kurulum Sırasında Yapılan İşlemler Birincil sunucunun kurulumu sırasında ZENworks kurulumu programı sırasıyla aşağıdaki işlemleri gerçekleştirir: ZENworks Management Zone oluşturulur. Yönetim Bölgesi ne verilecek eşsiz kimlik adı da bu sırada belirtilir. Varsayılan yönetici hesabı için şifre girilir. ZENworks Data Store bileşeni oluşturulur. Bunun için yeni bir veritabanı oluşturulabileceği gibi varsayılan bir PostgreSQL veya Oracle veritabanı da bu bileşenle ilişkilendirilebilir. ZENworks Object Store bileşeni oluşturulur ve ZENworks Control Center kurulur. ZENworks servisleri kurulur ve başlatılır. 2.5.3.2 ZENworks Server Yazılımının Kurulumu Birincil sunucunun kurulumu için : Sunucu aygıt gereksinimleri karşılamalıdır. Sunucunun 80 numaralı portu başka bir servis tarafından kullanılmalıdır. Sisteme eklenecek bir veritabanı hazır olmalıdır. CD deki bilgilere erişim için mount işlemi gerçekleştirilmelidir. Fiziksel cd yi mount etmek için aşağıdaki komut çalıştırılabilir: mount /dev/cdrom /zlm7 Eğer iso imaj dosyası kullanılacak ise bu dosya geçici bir dizine kopyalandıktan sonra aşağıdaki komut çalıştırılabilir: 12
mount o loop /zlm7/zen7_linuxmgmt.iso /zlm7/install Root hesabı ile giriş yapıldıktan sonra kurulum dizinindeki zlm-install komutu çalıştırılmalıdır. Kurulum işlemi bittikten sonra zlm-config komutu çalıştırılarak birincil sunucu ve yönetim bölgesi konfigrasyonu yönergeler takip edilerek yapılmalıdır. ZENworks bileşenleri kurulduktan sonra aşağıdaki komut çalıştırılarak doğrulama yapılmalıdır. /opt/novell/zenworks/bin/zlm-config status Bu komutun çalıştırılmasından sonra ekrana aşağıdaki bilgiler gelmelidir. log dir: /var/opt/novell/log/zenworks Novell edirectory is running Novell ZENworks Server is running Novell ZENworks Loader is running Novell ZENworks Imaging Service is running Novell ZENworks Preboot Policy Daemon is running Novell ZENworks Server Management is running Eğer servislerden biri çalışmıyorsa aşağıdaki komut çalıştırılarak bu servis başlatılabilir. /etc/init.d/servicename start Buradaki servis adları şu şekildedir: Service Novell edirectory Novell ZENworks Server Novell ZENworks Loader Novell ZENworks Imaging Service Novell ZENworks Preboot Policy Daemon Novell ZENworks Server Management Novell ZENworks Management Daemon Service Name ndsd novell-zenserver novell-zenloader novell-pbserv novell-zmgprebootpolicy novell-zented novell-zmd ZENworks kontrol merkezine gidebilmek için bir web browserun adres barına aşağıdaki url yazılarak gidilebilir. https://zenworks_birincil_sunucu_adresi 2.5.4 ZENworks Secondary Server Kurulumu ZENworks Management Zone sadece bir adet Primary Server içerebilir. Bunun dışında zone a eklenecek diğer sunucular Secondary Server olarak adlandırılır. Bunlar Primary Server sunucusunun gerçekleştirdiği temel tüm fonksiyonları yapabilir. 2.5.4.1 Secondary Server Kurulumunun Belirlenmesi ZENworks Management Zone yönetim bölgesine eklenecek ikincil bir sunucuya gereksinim olup olmadığı iki ana faktör ile belirlenebilir, yönetilecek aygıt sayısı ve ağdaki network hızı. 2.5.4.2 ZENworks Server Yazılımının Kurulumu Sunucu aygıt gereksinimleri karşılamalıdır. Sunucunun 80 numaralı portu başka bir servis tarafından kullanılmalıdır. Sunucunun sistem saati ile Primary Server sunucusunun sistem saati aynı olmalıdır. 13
CD deki bilgilere erişim için mount işlemi gerçekleştirilmelidir. Fiziksel cd yi mount etmek için aşağıdaki komut çalıştırılabilir: mount /dev/cdrom /zlm7 Eğer iso imaj dosyası kullanılacak ise bu dosya geçici bir dizine kopyalandıktan sonra aşağıdaki komut çalıştırılabilir: mount o loop /zlm7/zen7_linuxmgmt.iso /zlm7/install Root hesabı ile giriş yapıldıktan sonra kurulum dizinindeki zlm-install komutu çalıştırılmalıdır. Kurulum işlemi bittikten sonra zlm-config komutu çalıştırılarak ikincil sunucu ve yönetim bölgesi konfigrasyonu yönergeler takip edilerek yapılmalıdır. ZENworks bileşenleri kurulduktan sonra aşağıdaki komut çalıştırılarak doğrulama yapılmalıdır. /opt/novell/zenworks/bin/zlm-config status Bu komutun çalıştırılmasından sonra ekrana aşağıdaki bilgiler gelmelidir. log dir: /var/opt/novell/log/zenworks Novell edirectory is running Novell ZENworks Server is running Novell ZENworks Loader is running Novell ZENworks Imaging Service is running Novell ZENworks Preboot Policy Daemon is running Novell ZENworks Server Management is running Eğer servislerden biri çalışmıyorsa aşağıdaki komut çalıştırılarak bu servis başlatılabilir. /etc/init.d/servicename start Buradaki servis adları şu şekildedir: Service Novell edirectory Novell ZENworks Server Novell ZENworks Loader Novell ZENworks Imaging Service Novell ZENworks Preboot Policy Daemon Novell ZENworks Server Management Novell ZENworks Management Daemon Service Name ndsd novell-zenserver novell-zenloader novell-pbserv novell-zmgprebootpolicy novell-zented novell-zmd ZENworks kontrol merkezine gidebilmek için bir web browserun adres barına aşağıdaki url yazılarak gidilebilir. https://zenworks_birincil_sunucu_adresi 2.5.4.3 İçerik Kopyalama Planlamasının Yapılması ZENworks Management Zone içerisinde kullanılacak RPM paketleri fiziksel olarak Primary Server üzerinde tutulur. Secondary Server sunucuların bu paketleri kullanabilmesi için bunların Primary Server sunucusundan kopyalanması gerekir. Bu kopyalama işlemi için bir plan tanımlanması gerekir. Bunun için: ZENworks Control Center gidebilmek için bir web browserun adres barına aşağıdaki url yazılarak gidilebilir. https://zenworks_birincil_sunucu_adresi Web arayüzündeki Configuration tabına geçilir. 14
Management Zone Settings listesinde yer alan Content Replication Schedule bağlantısına tıklanarak ilgili sayfaya gidilir. Bu sayfada RPM paketlerinin hangi aralıklarla Secondary Server sunucularına aktarılacağı belirlenir. Kopyalamada yeni paketler veya paketlerin yeni sürümleri dikkate alınır. Plan zamanlaması için dört tip vardır, No Schedule, Date Specific, Day of the Week Specific, Monthly. 2.5.5 Yönetilen Aygıtların Ayarlanması ZENworks Management Zone içerisinde yer alan herhangi bir aygıtın kontrol edilebilmesi için üzerinde ZENworks Agent programının kurulu olması gerekmektedir. 2.5.5.1 ZENworks Agent ISO Image Dosyasının Oluşturulması CD deki bilgilere erişim için mount işlemi gerçekleştirilmelidir. Fiziksel cd yi mount etmek için aşağıdaki komut çalıştırılabilir: mount /dev/cdrom /zlm7 Eğer iso imaj dosyası kullanılacak ise bu dosya geçici bir dizine kopyalandıktan sonra aşağıdaki komut çalıştırılabilir: mount o loop /zlm7/zen7_linuxmgmt.iso /zlm7/install Root hesabı ile giriş yapıldıktan sonra kurulum dizinindeki Create Client ISO programı çalıştırılmalıdır. zlm-create-client-iso /zlm7agent/zenworks7-agent.iso Oluşan image dosyası bir CD ye yazılmalıdır. 2.5.5.2 ZENworks Agent Kurulumu CD deki bilgilere erişim için mount işlemi gerçekleştirilmelidir. Fiziksel cd yi mount etmek için aşağıdaki komut çalıştırılabilir: mount /dev/cdrom /zlm7 Eğer iso imaj dosyası kullanılacak ise bu dosya geçici bir dizine kopyalandıktan sonra aşağıdaki komut çalıştırılabilir: mount o loop /zlm7/zenworks_agent.iso /zlm7/install Root hesabı ile giriş yapıldıktan sonra kurulum dizinindeki kurulum programı çalıştırılmalıdır. zlm-install -a Kurulum bittikten sonra aşağıdaki komut çalıştırılarak uygulamanın kurulup kurulmadığı belirlenebilir.. /etc/init.d/novell-zmd status ZENworks Control Center da aygıtın eklenilmesi kontrolo edilmelidir. https://zenworks_birincil_sunucu_adresi 3 Linux Management Yönetimi ZENworks Linux Management ile büyük sayıdaki Linux aygıtları az miktardaki configuration ile kontrol edilmek mümkündür. 15
3.1 Aygıtların Düzenlenmesi (Dizinler ve Gruplar) ZENworks Control Center kullanılarak sistemdeki aygıtlar configuration ayarları ile yönetilebilir. Fakat bu yaklaşım büyük miktardaki aygıtların yönetimi için uygun değildir. Bu yüzden aygıtların dizinler veya gruplar şeklinde organize edilmesi yönetim kolaylığı açısından gereklidir. Dizinler veya gruplar herhangi bir zamanda oluşturulabilir. Fakat bu dizinlerin veya grupların kurulumdan hemen sonra belirlenmesi yeni eklenen aygıtlara kuralların otomatik olarak atanabilmesini sağlayacaktır. 3.2 Kayıt Anahtarlarının ve Kurallarının Tanımlanması Yeni eklenen aygıtlar manual olarak dizinlere ve gruplara eklenebilir. Büyük miktardaki aygıtların eklenmesi bu durumda zor olacaktır. Bunun en kolayı yeni aygıt eklendiğinde otomatik olarak ilgili dizin ve gruba eklenmesidir. Bu işlem kayıt anahtarları veya kayıt kuralları veya ikisinin kullanılması ile yapılabilir. 16
3.3 ZENworks Yönetici Hesabı Oluşturma Kurulum sırasında varsayılan bir yönetici hesabı oluşturulur. Bu hesap ZENworks sistemi üzerinde tüm haklara sahiptir. Bunun dışında farklı yönetici hesapları oluşturulabilir. Bu hesaplar dizin bazında da olabilir. Bu hesaplara atanabilecek üç tür hak vardır: All,Modify ve View. 3.4 Yazılım Paketlerinin Dağıtımı Yazılım paketleri sistemdeki aygıtlara RPM bundle ları ile dağıtılır. Buradaki bundle bir veya birden fazla yazılım paketlerinden oluşturulan bir gruptur. 17
3.5 Policy Tanımlanması Policy ler yardımıyla aşağıda listelenen uygulamaları kontrol edebilir veya configuration ayarlarını kitleyebilirsiniz. Epiphany Web Browser Evolution e-mail client Firefox Web Browser GNOME Novell Linux Desktop Ayrıca aygıt üzerinde uygulama çalıştırmak içinde policy tanımlamak mümkündür. 18
3.6 Preboot Servisinin Kullanımı Preboot Servisi ile aygıtın açılışı sırasında gerçekleştirmesini istediğiniz işlemleri tanımlamanız mümkündür. Bunlar: ZENworks betikleri Aygıtların depolama bileşenlerinin image dosyalarının alınması Image dosyasının aygıta yüklenmesi 19
3.7 Yazılım ve Donanım Envanterinin Toplanması Yazılım ve donanım envanteri aygıtlarından otomatik olarak alınır. Donanım envanteri işletim sistemi, RAM, BIOS version, network adaptors, CD-ROM manufacturer ve diğer bilgileri içerir. Yazılım envanteri aygıtlar üzerinde kurulu olan tüm paketleri içerir. 3.8 Uzak Aygıtların Yönetimi Bazen uzaktaki aygıt üzerinde işlemler yapmak gerekebilir. ZENworks Control Center üzerinden uzaktaki aygıtın yönetimi gerçekleştirilebilir. Buişlem için tanımlanmış üç farklı uygulama modu bulunmaktadır: Remote Control : Bu mod ile aygıtın masaüstü kontrol altına alınabilir. Sanki aygıtın başındaymış gibi aygıtı kontrol edebilmek mümkündür. Remote View : Bu mod ile aygıtın masaüstü ve gerçekleşen işlemleri gözlemlemek mümkündür. Remote Login : Bu mod ile aygıta log in ile giriş yapılabilir. Bu giriş diğer kullanıcıyı etkilemez. 20
3.9 Raporlama Sistemdeki bundle veya aygıtlar hakkındaki bilgilerin gösterilmesi için rapor alınabilir. İhtiyaç duyulması durumunda yeni raporlar oluşturulabilir. Alınan raporlar XML, CVC veya HTML olarak alınabilir. 21
KAYNAKLAR 1. http://www.novell.com 2. Novell ZENworks Linux Management 7.0 Installation Guide 3. Novell ZENworks Linux Management 7.0 Administration Guide 22