Türkiye de Birey/Kamu İlişkisi Sorunlar ve Çözüm Önerileri Fikret Adaman (Boğaziçi Üniversitesi) Ali Çarkoğlu (Sabancı Üniversitesi) Burhan Şenatalar (İstanbul Bilgi Üniversitesi) Şubat,2009
KONYA VAN SIVAS ICEL ANKARA ERZURUM ANTALYA AGRI IZMIR AFYON KAYSERI ADANA MUS MUGLA YOZGAT SANLIURFA CORUM KARS MANISA DENIZLI BURSA TOKAT BOLU BITLIS BALIKESIR AYDIN ESKISEHIR KUTAHYA MALATYA ELAZIG DIYARBAKIR NIGDE ERZINCAN MARDIN SAMSUN SIIRT BINGOL ISPARTA KASTAMONU ORDU ARTVIN SIRNAK USAK SINOP HATAY CANKIRI TUNCELI RIZE KARAMAN BURDUR AKSARAY HAKKARI GIRESUN ADIYAMAN KIRSEHIR AMASYA CANAKKALE IGDIR ISTANBUL EDIRNE KAHRAMANMARAS GAZIANTEP ARDAHAN BATMAN TERKIRDAG BILECIK NEVSEHIR KIRKLARELI SAKARYA GUMUSHANE TRABZON KIRIKKALE KARABUK BAYBURT DUZCE KOCAELI KILIS BARTIN ZONGULDAK CANAKKALE YALOVA 109 189 60 43 119 56 46 25 51 67 493 149 84 16 60 60 78 38 36 70 35 54 27 21 40
Cinsiyet Oran Erkek 49.5% Kadın 50.5% Eğitim durumu Oran Okur yazar değil 5.0% Okur yazar 2.5% İlkokul 37.4% Ortaokul 12.7% Lise 29.1% Üniversite ve üstü 13.4% Çalışma durumu Oran Çalışmıyor 57.5% Ücretli/maaşlı ve tam zamanlı (haftada 30 saatten fazla çalışıyor) 29.7% Kendi işinin sahibi 10.2% Ücretli/maaşlı ve yarı zamanlı (haftada 30 saatten az çalışıyor) 2.0% Ücretsiz aile işçisi 0.6%
Çalıştığı sektör Oran Özel sektörde memur 5.2% Kamu sektöründe memur 10.8% Özel sektörde işçi 46.0% Kamu sektöründe işçi 4.1% Kendi hesabına çalışan-uzmanlık gerektiren meslekler (doktor, mühendis, avukat vb.) 3.4% Maaş karşılığını çalışan-uzmanlık gerektiren meslekler (doktor, mühendis, avukat vb.) 1.7% Kendi hesabına çalışan-uzmanlık gerektirmeyen meslekler : küçük/orta ticaret, serbest meslek (bakkal, esnaf) 21.6% Kendi hesabına çalışan-büyük ölçekli ticaret (ithalat/ihracat, fabrika sahipleri) 1.0% Özel sektörde üst düzey yönetici 0.5% Kamu sektöründe üst düzey yönetici 0.0% Özel sektörde orta düzey yönetici 1.4% Kamu sektöründe orta düzey yönetici 0.0% Sporcu, sanatçı vb. 0.5% Tarımla/hayvancılıkla uğraşıyor 3.9% Çalışmıyorsa Oran Emekli 25.5% Ev kadını 51.9% Öğrenci 9.8% İş arıyor, bulursa çalışmak istiyor 11.1% Bir işte çalışmıyor, kira-faiz benzeri gelirle geçiniyor 1.7%
Türkiye'nin Çözülmesi Gereken En Önemli Sorunu 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% İşsizlik 26% 39% 37% Ekonomik istikrarsızlık/kriz 10% 20% Enflasyon/hayat pahalılığı 20% 21% 34% Eğitim 5% 9% 8% Diğer 1% 0% 5% Rüşvet ve yolsuzluk 3% 10% 14% Demokrasi/fikir özgürlüğünün olmaması 2% 2% 5% Ahlaki yozlaşma 2% 4% 3% Sağlık/sosyal güvenlik 1% 4% 3% Irak'taki karışıklıklar 1% Avrupa Birliği ile ilişkiler 0% 2% Kıbrıstaki gelişmeler 0% 1% 2008 2004 2000
Güven (Kurumlara Duyulan Güven) Silahlı kuvvetler İlk ve orta öğretim kurumları Polis Mahkemeler-hukuk sistemi Üniversiteler Valiler 5 5 5,4 5,6 6,5 6,8 6,1 6,4 6,2 6,4 6,2 6,6 6,0 6,5 7,7 8,2 8,3 Muhtarlar TBMM Belediyeler/yerel yönetimler Merkezi yönetim/hükümet Sendikacılar Gazeteler Tv kanalları 3,2 3,9 3,8 4 3,8 5,5 5,3 5,7 5,4 5,1 4,4 5,2 4,9 4,3 4,5 4,8 4,8 4,7 6,1 6,2 Siyasi partiler Politikacılar 2,1 2,9 3,2 3,4 3,8 0 Güvenmiyor 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Güveniyor 2008 2004 2000
Güven (Kurumlara Güvenenler-Güvenmeyenler) Silahlı kuvvetler 85,8% 5,5% 8,7% İlk ve orta öğretim kurumları 64,1% 17,9% 18,0% Polis 62,7% 13,5% 23,9% Mahkemeler-hukuk sistemi 61,6% 15,1% 23,4% Üniversiteler 58,2% 20,7% 21,1% Valiler 57,6% 19,2% 23,2% Muhtarlar 50,5% 19,7% 29,8% TBMM 49,7% 17,0% 33,3% Belediyeler/yerel yönetimler 44,6% 18,5% 36,9% Merkezi yönetim/hükümet 42,4% 15,7% 42,0% Sendikacılar 31,1% 23,3% 45,6% Gazeteler 23,6% 21,2% 55,1% Tv kanalları 23,3% 21,4% 55,3% Siyasi partiler 18,4% 17,3% 64,3% Politikacılar 16,3% 15,4% 68,3% Güvenenler=6-10 puan arası verenler Orta=5 puan verenler Güvenmeyenler=0-4 puan arası verenler
GÜVENİN KURUMLAR NEZDİNDE AYRIŞIMININ FAKTÖR ANALİZİ 1 2 3 4 Silahlı Kuvvetler 0.78-0.11 0.08 0.09 Polis 0.64 0.44 0.07 0.09 Valiler 0.64 0.33 0.21 0.19 Mahkemeler-Hukuk SistemI 0.60 0.14 0.10 0.40 İlk ve Orta Öğretim kurumları 0.54 0.10 0.10 0.49 Türkiye Büyük Millet Meclisi 0.53 0.48 0.36-0.02 Merkezi yönetim/hükümet 0.31 0.79 0.14-0.01 Belediyeler/Yerel yönetimler 0.03 0.68 0.04 0.40 Politikacılar -0.01 0.64 0.48 0.17 Gazeteler 0.19 0.09 0.79 0.24 Tv kanalları 0.18 0.13 0.78 0.20 Siyasi Partiler 0.07 0.55 0.62 0.10 Sendikalar 0.05 0.12 0.37 0.68 Üniversiteler 0.35 0.01 0.24 0.57 Muhtarlar 0.19 0.41 0.06 0.53 % of Variance 17.9 17.1 15.1 12.1 Extraction Method: Principal Component Analysis. Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.
Güven (İşi Düşenlerle Düşmeyenlerin Karşılaştırılması) Polis 5,8 6,6 İlk ve orta öğretim kurumları 6,4 6,6 Mahkemeler-hukuk sistemi 5,8 6,3 Belediyeler 5,1 5,0 0 2 4 6 8 10 İşi düşmeyen İşi düşen
Avrupa Birliği karşısında tutum Oran Destekler yönde oy kullanırım 65.4% Karşı yönde oy kullanırım 34.6% Bilgi talep etme hakkı Oran Evet hakkım var 41.2% Hayır hakkım yok 10.8% Bilmiyorum 48.0% Bilgi talep etme hakkınızı kullanma gereği duydunuz mu Oran Evet, duydum 30.8% Hayır, duymadım 69.2% Bilgi hakkınızı kullanma yoluna gittiniz mi Oran Evet 66.4% Hayır 33.6%
Genel Memnuniyet 5,5 Yerel yönetim 5,3 5,1 4,9 Merkezi yönetim 5,8 2,8 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2008 2004 1999
Hizmetlerden Memnuniyet (Merkezi Hizmetler) Silahlı kuvvetler 7,5 7,9 8 İlk ve orta öğretim kurumları 5,8 6,5 6,8 Valilik 6,0 Devlet hastaneleri 4,2 5,4 6,0 Trafik dışındaki polisler 4,8 5,9 5,7 Mahkeme hukuk sistemi 5,2 5,9 6,4 Belediyenin sular idaresi 5,8 Trafik polisi 4,1 5,7 5,6 Belediye zabıtası 5,1 Belediye imar işleri 5,1 Tapu daireleri 4,6 5,0 5,4 Vergi daireleri/maliyeciler 4 4,8 5,4 Gümrük 3,4 4,4 5,1 0 2 4 6 8 10 2008 2004 2000 Memnunum
HİZMETLERDE BİLGİxMEMNUNİYET SKALASI 1 2 3 Sokakların temizliği 0.81 0.06 0.15 Cop toplama 0.78-0.02 0.26 Sokakların aydınlatılması 0.78 0.07 0.26 Kaldırımlar 0.76 0.22 0.15 Toplu taşıma hizmet 0.70 0.13 0.18 Kent içi Asfaltlama 0.65 0.46 0.09 Belediye su hizmetleri 0.65 0.34 0.16 Pazar yerleri 0.65 0.11 0.21 Kanalizasyon sebekesi 0.63 0.43 0.13 Itfaiye 0.61 0.19 0.32 Park ve oyun alanları 0.59 0.20 0.10 Sehir içi trafik düzenlemesi 0.56 0.40 0.18 Belediye Imar isleri 0.20 0.70 0.36 İnsaatların sağlamlık denetimi 0.45 0.70 0.01 Imar planlaması ve kat izni 0.44 0.69 0.10 Belediye zabıtası 0.23 0.66 0.38 Gumruk -0.02 0.64 0.34 Vergi daireleri 0.09 0.63 0.48 Zabıta denetimi 0.53 0.62 0.08 Tapu daireleri 0.08 0.50 0.45 Trafik dısı polis 0.16 0.27 0.75 Ilk ogretim kurumları 0.30 0.08 0.71 Trafik POlisi 0.17 0.31 0.71 Sliahlı Kuvvetler 0.27 0.02 0.68 Mahkemeler hukuk sistemi 0.11 0.41 0.66 Devlet hastaneler 0.25 0.13 0.62 Valilik 0.17 0.47 0.58 Belediye sular idaresi 0.35 0.41 0.42 % of Variance 24.5 17.5 16.6 Extraction Method: Principal Component Analysis. Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.
Memnuniyet (Merkezi Hizmetlerden Memnun Olanlar/Olmayanlar) Tapu daireleri 35,1% 33,1% 31,7% Devlet hastaneleri 59,0% 16,9% 24,1% Trafik polisi 51,3% 21,9% 26,8% Trafik dışındaki polisler 56,6% 20,0% 23,3% Mahkeme hukuk sistemi 55,8% 22,0% 22,2% İlk ve orta öğretim kurumları 65,2% 20,1% 14,7% Gümrük 28,0% 33,2% 38,8% Vergi daireleri/maliyeciler 35,1% 27,6% 37,2% Silahlı kuvvetler 80,3% 8,7% 11,0% Belediye imar işleri 39,0% 27,0% 34,1% Belediye zabıtası 38,9% 29,0% 32,1% Valilik 56,6% 23,5% 19,9% Belediyenin sular idaresi 51,4% 24,1% 24,5% Memnun olanlar=6-10 puan arası verenler Orta=5 puan verenler Memnun olmayanlar=0-4 puan arası verenler
Memnuniyet (Merkezi Hizmetlerde İşi Düşenlerle Düşmeyenlerin Karşılaştırılması) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 İlk ve orta öğretim kurumları Devlet hastaneleri Trafik dışı polis Mahkemeler-Hukuk sistemi Trafik polisi Vergi daireleri/maliyeciler Tapu daireleri İşi Düşen İşi Düşmeyen
Hizmetlerden Memnuniyet (Yerel Hizmetler) Çöp toplama İtfaiye Sokakların aydınlatılması Sokakların temizliği Pazar yerleri Belediyenin su hizmetleri Toplu taşıma hizmeti Kaldırımlar Park ve oyun alanları Kanalizasyon şebekesi Kent içi asfaltlama Şehir içi trafik düzenlemesi Zabıta denetimi İmar planlaması ve kat izni İnşaatların sağlamlık denetimi 2,8 5,9 6,5 7,0 6,3 6,8 7,0 5,7 6,2 6,6 5,2 5,3 6,4 6,3 6,1 6,2 6,3 6,2 6,0 4,8 4,8 5,8 4,9 5,3 5,7 5,7 4,5 5,3 5,5 4,3 5,3 5,5 5,0 5,4 4,3 4,8 0 2 4 6 8 10 2008 2004 1999
Memnuniyet (Belediye Hizmetlerinden Memnun Olanlar/Olmayanlar) Çöp toplama 73,6% 10,7% 15,6% İtfaiye 70,0% 16,8% 13,2% Sokakların aydınlatılması 68,0% 14,7% 17,3% Sokakların temizliği 66,5% 11,9% 21,7% Pazar yerleri 64,7% 14,7% 20,6% Toplu taşıma hizmeti 63,1% 14,6% 22,3% Belediyenin su hizmetleri 61,5% 14,9% 23,5% Kaldırımlar 58,0% 16,5% 25,5% Park ve oyun alanları 57,2% 15,0% 27,8% Kanalizasyon şebekesi 55,6% 16,0% 28,4% Kent içi asfaltlama 52,4% 19,1% 28,5% Şehir içi trafik düzenlemesi 51,5% 18,8% 29,7% Zabıta denetimi 42,8% 26,9% 30,4% İmar planlaması ve kat izni 38,6% 25,7% 35,7% İnşaatların sağlamlık denetimi 35,7% 26,0% 38,3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Memnun olanlar=6-10 puan arası verenler Orta=5 puan verenler Memnun olmayanlar=0-4 puan arası verenler
Memnuniyet (Belediyelerde İşi Düşenlerle Düşmeyenlerin Karşılaştırılması) 5,7 Su işleri 5,9 5,1 Zabıta 5,4 5,1 İmar işleri 5,1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 İşi Düşmeyen İşi Düşen
10 Hizmetlerden Memnuniyet (Gayret) 8 6 5,2 5 5,1 5,4 4,4 4 2,9 2 0 Belediyeler Merkezi Yönetim 2008 2004 1999
10 Hizmetlerden Memnuniyet (Hizmette Adalet) 8 6 4 4,8 4,7 4,6 3,8 5,2 2,6 2 0 Belediyeler Merkezi Yönetim 2008 2004 1999
10 Hizmetlerden Memnuniyet (Verim) 8 6 5,1 4,7 4,6 4,6 4,4 4 3 2 0 Merkezi Yönetim Belediyeler 2008 2004 1999
10 Hizmetlerden Memnuniyet (Vatandaşların Çıkarı) 8 6 4,7 4,7 4,6 5,1 4 4 2,8 2 0 Belediyeler Merkezi Yönetim 2008 2004 1999
10 Hizmetlerden Memnuniyet (Dikkat/Özen) 8 6 4 2 5,0 4,9 0 Belediyeler Merkezi Yönetim
Yerel Yöneticiler (Tanınma oranı) Adını biliyorum ancak hakkında başka bir bilgiye sahip değilim 31,6% 43,7% 57,1% Adını biliyor ve biraz tanıyorum 24,8% 25,5% 26,3% Adını bile duymadım 12,2% 19,8% 22,5% Çok iyi tanıyorum 5,9% 11,0% 19,6% Büyükşehir Belediye Başkanı İlçe Belediye Başkanı Muhtar
Temsil Oranları Belediye Başkanı 23% 40% 45,7% Muhtarlar 22% 22% 26,1% Hiçbiri 11,3% 18% 42% Vali 7,1% Sivil Toplum Kuruluşları Valiye Bağlı Kuruluşlar 1,7% 3,6% Belediye Meclisi İlimin Milletvekili Din Büyükleri İl Genel Meclisi Diğer 1,3% 1,2% 1,0% 2% 1% 0,8% 0,3% 1% 2% 5% 6% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% 2008 2004 1999
Yerel Yöneticiler (Yerel Yöneticilerde Aranan Özellikler) Hiç önemi yok Çok önemli 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Eğitimli olması Mahallenin/Kentin sorunlarını ilgili makamlara iletebilmesi Gerektiğinde ulaşılır olması Güler yüzlü olması Merkezi hükümet yöneticileriyle iyi ilişkide olması Mahalle/Kent sakinlerini iyi tanıması 7,7 8,7 8,9 8,6 8,6 8,6 8,4 8,6 8,6 8,4 8,1 8,2 Dini bütün olması 6,1 6,1 Benim doğduğum bölgeden olması 4,9 4,9 Adayın kadın değil erkek olması 3,0 3,1 Muhtar Belediye Başkanı
Kayırmacılık (Merkezi Yönetimde Algılanan Kayırma) 5,2 Polis 4,9 3,7 4,3 Vergi 4,6 2,2 4,2 Ekonomi 4,7 2,6 4,2 İhale 4,5 2,6 0 2 4 6 8 10 Tamamen kayırıyor Tamamen eşit davranıyor 2008 2004 1999
Kayırmacılık (Yerel Yönetimlerde Algılanan Kayırma) 6,1 Çöp 5,2 5,8 5,0 Zabıta 4,7 4,4 4,7 İmar 4,5 3,5 4,5 İhale 4,4 3,7 0 2 4 6 8 10 2008 2004 1999
Kayırmacılık (Kurumlarda İşe Girmek İsteyenlerin Başvurularının Nasıl Değerlendirildiği) Devlet sektörü 37% 19% 44% Özel şirketler 56% 16% 28% Belediyeler 32% 14% 54% Bilgi ve tecrübeye dayalı Ortalama Torpil ve kayırmaya dayalı
Kayırmacılık (Merkezi Yönetimde İş Yaptırmak İçin Alınacak Yardım Algılaması) Hiç yardımcı olmaz Çok yardımcı olur 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 İşi yapmakla yükümlü kişinin kendisi 3,8 4,4 5,9 İlgili birimdeki hemşehri, akraba, arkadaş 5,1 5,3 5,8 Muhtar 3,5 4,1 4,3 Belediye başkanı 2,8 3,5 3,4 Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi Milletvekili 2,3 3,1 3,4 2,8 2,8 2,8 2008 2004 1999
Kayırmacılık (Belediyelerde İş Yaptırmak İçin Alınacak Yardım Algısı) 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 İşi yapmakla yükümlü kişinin kendisi İlgili birimdeki hemşehri, akraba, arkadaş Muhtar 4,7 4,5 4,7 4,9 5,1 6,2 6,1 5,7 5,8 Belediye başkanı 3,8 3,7 3,9 Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi 3,1 3,5 3,9 Milletvekili 2,3 2,5 2,7 2008 2004 1999
Kayırmacılık (Merkezi Yönetimde İş Yaptırmak İçin Geçerli Yollar) 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% 66,8% İlgiliye işinizi yapmak için gerekli tüm bilgileri vermek 64% 27% 22,1% İlgiliyle arkadaşlık ya da hemşehrilik ilişkisine girmeye çalışmak 20% 26% 5,8% Gazete ya da televizyon kanallarına şikayet etmek 4% 14% 1,7% Toplu gösteri ya da protesto organize etmek 1% 6% İlgiliye uygun bir hediye almak ve yapabileceğiniz birşey olup olmadığını sormak 3,6% 9% 26% 2008 2004 1999
Kayırmacılık (Yerel Yönetimlerde İş Yaptırmak İçin Geçerli Yollar) 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% 67,8% İlgiliye işinizi yapmak için gerekli tüm bilgileri vermek 36% 63% 23,3% İlgiliyle arkadaşlık ya da hemşehrilik ilişkisine girmeye çalışmak 21% 31% 4,9% Gazete ya da televizyon kanallarına şikayet etmek 4% 6% 1,0% Toplu gösteri ya da protesto organize etmek 1% 4% İlgiliye uygun bir hediye almak ve yapabileceğiniz birşey olup olmadığını sormak 3,0% 9% 21% 2008 2004 1999
Yardım isteme oranı (Merkezi Yönetim) İşin hallolma oranı (Merkezi Yönetim) İlgili birimde işi yapmakla sorumlu olan kişi 9,1% İlgili birimde işi yapmakla sorumlu olan kişi 88,7% İlgili birimdeki tanıdık 2,3% İlgili birimdeki tanıdık 73,8% Muhtar 2,9% Muhtar 87,0% Belediye başkanı 1,3% Belediye başkanı 70,8% Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi 0,9% Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi 73,3% İlinizin Milletvekili 57,1% İlinizin Milletvekili 0,8%
Yardım isteme oranı (Belediyeler) İşin hallolma oranı (Belediyeler) İlgili birimde işi yapmakla sorumlu olan kişi 13,6% İlgili birimde işi yapmakla sorumlu olan kişi 80,8% İlgili birimdeki tanıdık 5,6% İlgili birimdeki tanıdık 79,2% Muhtar 12,9% Muhtar 80,6% Belediye başkanı 4,1% Belediye başkanı 65,8% Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi 1,4% Bir siyasi partinin çevrenizdeki temsilcisi 55,6% İlinizin Milletvekili 1,0% İlinizin Milletvekili 41,2%
Trafik polisi Gümrük Tapu daireleri Belediye ihaleleri Belediye imar işleri Rüşvet (Kurumlarda Algılanan Rüşvet Düzeyi) 6,4 6,2 6,1 6,4 6,0 6,2 6,5 6,4 6,7 7 6,8 7,6 7,6 Vergi daireleri/maliyeciler Belediye zabıtası 5,5 6,0 6,3 6 7,1 Trafik dışındaki polisler Devlet hastaneleri Belediyenin su hizmetleri İlk ve orta öğretim kurumları Mahkeme-Hukuk sistemi 4,3 4,2 4,1 3,9 4,8 4,6 4,6 4,8 4,9 5,2 5,3 5,6 6 6,1 0 2 4 6 8 10 Hiç yaygın değil Çok 2008 2004 2000 yaygın
Rüşvet (Kurumlarda Birinci ve İkinci Tür Rüşvet) Devlet hastaneleri 43,0% 25,8% 31,3% Tapu daireleri 41,8% 25,9% 32,3% İlk ve orta öğretim kurumları 33,5% 33,6% 32,9% Belediyenin su hizmetleri 30,1% 34,3% 35,6% Mahkeme-Hukuk sistemi 28,4% 36,4% 35,2% Vergi daireleri/maliyeciler 28,2% 37,5% 34,2% Trafik polisi 25,3% 45,2% 29,5% Belediye imar işleri 25,2% 38,1% 36,7% Belediye zabıtası 25,2% 41,2% 33,7% Trafik dışındaki polisler 24,8% 42,0% 33,2% Belediye ihaleleri 23,8% 40,7% 35,5% Birinci tip rüşvet İkinci tip rüşvet Eşit
RÜŞVET YAYGINLIĞININ KURUMLAR NEZDİNDE AYRIŞIMININ FAKTÖR ANALİZİ 1 2 3 Trafik polisi 0.76 0.37 0.19 Tapu daireleri 0.74 0.19 0.25 Gümrük 0.73 0.06 0.35 Vergi daireleri/maliyeciler 0.56 0.27 0.54 Mahkeme/Hukuk sistemi 0.13 0.76 0.18 Devlet hastaneleri 0.25 0.73 0.11 İlk ve ortaöğretim kurumları 0.08 0.73 0.28 Trafik dışındaki polisler 0.51 0.66 0.12 Belediye zabıtası 0.37 0.30 0.74 Belediye ihaleleri 0.50 0.10 0.73 Belediye imar işleri 0.52 0.16 0.71 Belediyenin su hizmetleri 0.02 0.50 0.68 % of Variance 24.9 22.5 22.5 Extraction Method: Principal Component Analysis. Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.
Ben teklif edemem ama polis isterse para verip cezadan kurtulurum 8% (9) Senaryo 1:Trafik Polisi 2008 (2004) Karar veremiyorum 8% (4) Evet bu teklifi yapıp ceza ödemekten kurtulmaya çalışırım 10% (15) Hayır bu teklifi yapmam, cezamı öderim 74% (71)
Senaryo 2: Tapu Dairesi 2008 (2004) Ben teklif edemem ama görevli isterse para verip dosyamı alırım 9% (8) Karar veremiyorum 8% (6) Evet bu teklifi yapıp bir an önce dosyamı almaya çalışırım 11% (14) Hayır bu teklifi yapmam, sıramı bekler, gelecek hafta gider belgemi alırım 72% (71)
Senaryo 3:Belediye İmar 2008 (2004) Ben bu yola başvurmam ama görevli bizzat veya aracı kanalıyla bir ödeme isterse o zaman öderim 7% (7) Karar veremiyorum 8% (5) Evet bu yola başvurup bir kat daha çıkma iznini almaya çalışırım 8% (12) Hayır bu yola başvurmam, mevcut durumla yetinirim 77% (76)
Üç senaryodan birinde rüşvet vermeden işini halletmeyi seçenler 7% (15) Rüşvet vermeden işini halletmeyi hiç seçmeyenler 8% (16) Rüşvet Karşısındaki Tutumlar 2008 (2004) Üç senaryodan üçünde de rüşvet vermeden işini halletmeyi seçip de son iki yıl içinde rüşvet vermiş olanlar 3% (3) Üç senaryodan üçünde de rüşvet vermeden işini halletmeyi seçenlerden son iki yıl içinde rüşvet vermemiş olduğunu beyan edenler 67% (58) Üç senaryodan ikisinde rüşvet vermeden işini halletmeyi seçenler 15% (8)
İşi Düşme Oranı 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% Rüşvet Verme Oranı 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% Devlet hastaneleri İlk ve orta öğretim kurumları Belediyenin su hizmetleri 51,0% 49,3% 23,0% 44,0% 31,2% 21,0% 68,0% 86,0% Devlet hastaneleri İlk ve orta öğretim kurumları Belediyenin su hizmetleri 8,8% 6,8% 12,0% 10,0% 6,3% 10,0% 12,0% 20,0% 23,0% Vergi daireleri/maliyeciler Trafik polisi Tapu daireleri Mahkeme-Hukuk sistemi Trafik dışındaki polisler Belediye imar işleri 26,9% 21,0% 38,0% 20,0% 15,0% 34,0% 17,4% 20,0% 30,0% 13,8% 11,0% 19,0% 12,6% 9,0% 17,0% 11,1% 11,0% Vergi daireleri/maliyeciler Trafik polisi Tapu daireleri Mahkeme-Hukuk sistemi Trafik dışındaki polisler Belediye imar işleri 4,7% 7,0% 2,2% 7,0% 1,8% 5,0% 1,7% 4,0% 7,0% 1,3% 5,0% 1,1% 5,0% 7,0% 13,0% Belediye zabıtası 10,6% 7,0% Belediye zabıtası 0,7% 6,0% 6,0% 2008 2004 2000 2008 2004 2000
Ortalama Rüşvet Miktarı (YTL) Tapu daireleri 59,1 788,3 Trafik dışındaki polisler 77,6 228,8 Vergi daireleri/maliyeciler 37,9 210,5 Trafik polisi 15,5 177,3 İlk ve orta öğretim kurumları 29,8 118,9 Mahkeme/hukuk sistemi 56,9 156,0 Devlet hastaneleri 40,4 58,1 0,0 100,0 200,0 300,0 400,0 500,0 600,0 700,0 800,0 900,0 2008 yılı verilen ortalama rüşvet miktarı (ytl cinsinden) 2000 yılı verilen ortalama rüşvet miktarı (ytl cinsinden)
Yetki Paylaşımı Reform Önerisi Adalet 66,8% 9,2% 24,0% Polis 63,4% 11,6% 25,0% İlk-orta eğitim hizmetleri 55,6% 16,5% 27,9% Trafik polisi 53,7% 14,2% 32,1% İnsan hakları ihlalleri iddialarının soruşturulması 51,9% 13,9% 34,3% Üniversite hastaneleri dışındaki tüm sağlık birimleri 49,0% 14,1% 36,8% Gençlik ve spor işleri 32,1% 31,2% 36,7% Müzeler ve ören yerleri 31,9% 32,0% 36,1% Elektrik hizmetleri 28,5% 42,2% 29,3% Çocuklar, yaşlılar ve engelliler için bakım evleri 24,1% 31,1% 44,8% Yoksullara gıda, yakacak, parasal yardım yapılması 22,6% 30,8% 46,6% İnşaatların sağlamlığının denetlenmesi 22,2% 42,1% 35,7% Bir arsaya kaç katlı bina yapılacağının belirlenmesi 20,2% 46,6% 33,1% Çevre koruması 16,0% 47,9% 36,2% İçme suyu 15,9% 55,8% 28,4% Merkezi yönetim Yerel yönetim Eşit paylaşım
Reform Önerisi (Büyükşehir Belediyelerine Vergi Koyma Yetkisi) evet hayır cevap yok 17% 16% 67%
Reform (Muhtarlık Yetkileri) Muhtarlar belediye meclisi toplantılarına düzenli olarak katılıp fikirerini oy hakkı olmadan dile getirebilmelidir 6,4 6,9 8 Muhtarlar belediye meclisi kararlarında oy hakkına sahip olmalıdır. 6,0 6,4 7,4 Muhtarlar mahallelerinde imar izni verme kararlarına katkı sağlama yetkisine sahip olmalıdır 4,9 Muhtarlar mahallelerinde imar düzenlemelerini kontrol etme yetkisine sahip olmalıdır 4,9 5,4 5,7 Muhtarlar mahallelerinde imar izni verme yetkisine sahip olmalıdır 3,5 4,0 4,5 0 2 4 6 8 10 2008 2004 1999
Reform Önerileri Vergi daireleri (2008) Vergi daireleri (2004) Vergi daireleri (2000) 13% 10% 6% 9,8% 14,1% 7% 12% 13% 7% 44,6% 49% 50% 16,1% 18% 16% 2,8% 3% 6% İlk ve orta öğretim kurumları (2008) İlk ve orta öğretim kurumları (2004) İlk ve orta öğretim kurumları (2000) 32% 28% 23% 16,2% 11,0% 5,0% 24,0% 4,0% 8,5% 29,1% 36,0% 27,0% 11,1% 2,9% 15,0% 3,0% 17,0% 5,0% Mahkeme-Hukuk sistemi(2008) Mahkeme-Hukuk sistemi(2004) Mahkeme-Hukuk sistemi(2000) 17% 11% 12% 8,5% 17,6% 7,0% 13,0% 13,0% 11,0% 40,0% 30,0% 30,6% 14,7% 18,0% 19,0% 11,2% 8,0% 15,0% Trafik dışındaki polisler(2008) Trafik dışındaki polisler(2004) Trafik dışındaki polisler(2000) 15% 10% 6% 15,0% 8,2% 15,0% 6,0% 24,0% 5,0% 41,9% 48,0% 41,0% 16,5% 17,0% 17,0% 3,6% 3,0% 7,0% Trafik polisleri(2008) Trafik polisleri(2004) Trafik polisleri(2000) 14% 9% 5% 15,8% 9,4% 15,0% 7,0% 25,0% 4,0% 42,4% 48,0% 42,0% 15,3% 3,0% 17,0% 2,0% 17,0% 5,0% Devlet hastaneleri (2008) Devlet hastaneleri (2004) Devlet hastaneleri (2000) 34% 22% 24% 12,6% 11,7% 9,0% 12,0% 18,0% 8,0% 27,3% 37,0% 30,0% 11,9% 2,8% 18,0% 2,0% 15,0% 4,0% Belediyeler/Yerel yönetimler(2008) Belediyeler/Yerel yönetimler(2004) Belediyeler/Yerel yönetimler(2000) 29% 26% 15% 9,1% 9,1% 8,0% 8,0% 19,0% 9,0% 27,9% 28,0% 27,0% 20,3% 25,0% 21,0% 4,8% 5,0% 7,0% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% Kaynaklar ve hizmet kapasitesi artırılmalı (2008) Bürokratik formaliteler azaltılmalı Halkın hesap sorabileceği düzenlemelere gidilmeli Personelin maaşı yükseltilmeli Devletin denetimi artırılmalı Siyasetçilerin müdahaleleri önlenmeli
RÜŞVET ALGISININ BELİRLEYİCİLERİ Merkez 1 Merkez 2 Yerel Cinsiyet Erkek Güven 1 - - + Güven 2 - + Güven 3 - + Güven 4 - Mal sahipliği + + Hipotetik rüşvet + + + Merkez gayret - + Yerel gayret - Bilgi*memnuniyet 1 - Bilgi*memnuniyet 2 Bilgi*memnuniyet 3