GENĠġLETĠLMĠġ ÖZET Katı atık yönetimi, endüstrileşmiş toplumların en önemli çevre sorunları arasında yer almaktadır. Özellikle 1980 lerden sonra dünyada çevre sorunlarına duyulan ilginin gittikçe artması ülkemizde de birtakım önemli adımların atılmasına yol açmıştır. Yurtdışındaki gelişmelere paralel olarak Katı Atık Kirlenmesi Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi (KAKAD), Prof. Dr. Kriton Curi nin girişimiyle, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu nun 2880 sayılı Kanunla değişik 7nci maddesinin, 3üncü fıkrasının m bendine dayanılarak, ilgili yönetmeliğin 11 Nisan 1989 tarih ve 20136 sayılı Resmi Gazete de yayınlanmasını takiben, International Solid Waste and Public Cleansing Association ın (ISWA) statüsüne uygun olarak Boğaziçi Üniversitesi bünyesinde kurulmuştur. Merkezi Boğaziçi Üniversitesi nde olan KAKAD, Türkiye yi ISWA da temsil etmektedir. Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Kriton Curi öncülüğünde kurulan KAKAD ın kurucu üyeleri (o günkü akademik ünvanları ile) Prof. Dr. Fahir Borak (BÜ), Prof. Dr. Ekrem Ekinci (İTÜ), Prof. Dr. Gülerman Sürücü (ODTÜ), Doç. Dr. İlhan Or (BÜ), Doç. Dr. Olcay Tünay (İTÜ), Dr. Günay Kocasoy (BÜ) ve Yük. Müh. Mehmet Borat (İTÜ) dür. Milli Komite, kurulduğu 1989 yılından itibaren gerçekleştirdiği veya gerçekleşmesine katkıda bulunduğu ulusal ve uluslararası çok sayıda faaliyet ile çevre sorunlarıyla mücadelede önemli roller üstlenmiştir. Çevre sorunlarının çözümünde sistemin diğer unsurlarıyla birlikte hareket etmek gerekliliğinin bilinciyle Katı Atık Kirlenmesi Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi faaliyetlerini farklı kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde gerçekleştirmektedir. Milli Komite için bu birliktelik, ulusal sınırları aşarak uluslararası işbirliği olanaklarını da beraberinde getirmiştir. Bu kapsamda Milli Komite, yurtdışında gerek ISWA gerekse diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak birçok eğitim faaliyetinin gerçekleşmesine önderlik etmiş, bu faaliyetlerde önemli roller üstlenmiştir. Ayrıca Milli Komite başkanı Prof. Dr. Günay Kocasoy üç dönem (altı yıl) ISWA Yönetim Kurulu üyeliği görevini üstlenerek bu kurumun işleyişine, özellikle ekonomik olarak gelişmekte olan ülkelerde uygulanabilecek teknolojilerin ve bu ülkelere gerekli teknik desteğin verilmesini sağlayarak yön vermiştir. Milli Komite, ISWA bünyesinde kurulmuş olan Balkanlar, Orta Doğu ve Akdeniz Bölgesel Kalkınma Ağı nın (Balkanian, Middle East and Mediterranean Regional Development Network) merkezi seçilmiģtir. Şu anda bu ağda Bosna Hersek, Bulgaristan, İsrail, Romanya, Sırbistan ve Yunanistan olmak üzere altı ülke yer almaktadır. Bunlardan Bosna Hersek, Bulgaristan ve Sırbistan daki Katı Atık Milli Komitelerini KAKAD kurmuş olup, belli eğitimlerin verilmesi ve stratejilerin geliştirilmesi sonucu ISWA ya üye olmaya 1
hazır duruma gelmeleri sağlanmıştır. Milli Komite bu alanda gerek Balkanlarda ve gerekse Orta Doğu da ve Doğu Akdeniz ülkelerinde de benzer milli komiteleri kurarak çevre stratejilerinin oluşturulmasını ve yerleştirilmesini sağlamak üzere faaliyetlerini devam ettirmektedir. Bu kapsamda halen Mısır ve Suriye ile temaslar sürdürülmektedir. KAKAD ın üye profili incelendiğinde, çeşitli üniversitelerin öğretim üyelerinden öğrencilere, değişik sektörlerden sanayi temsilcilerine ve belediyelere kadar pek çok farklı alandan üyeleriyle önemli bir platform oluşturduğu görülmektedir. Şu an itibariyle KAKAD, Türkiye ve KKTC de 32 farklı üniversiteden, değişik sanayi ve belediyelerden olan üyeleriyle faaliyetlerini sürdürmektedir. Ayrıca Milli Komite, ISWA ya paralel olarak uzmanlık gerektiren konularda çalışma grupları oluşturmuştur. Biyoenerji ve Atıkların Biyolojik İndirgenebilirliği Çalışma Grubu; Özel Atıklar Çalışma Grubu; Toplama ve Taşıma Teknolojileri Çalışma Grubu; Yasal Konular Çalışma Grubu; İletişim Çalışma Grubu; Temiz Teknolojiler, Geri Dönüşüm ve Atık Minimizasyonu Çalışma Grubu; Düzenli Depolama Alanı Çalışma Grubu; Tehlikeli Atıklar Çalışma Grubu; Tıbbi Atıklar Çalışma Grubu; Isıl İşlemler Çalışma Grubu; Arıtma Çamurları Çalışma Grubu şu anda faaliyet gösteren çalışma gruplarıdır. Katı Atık Kirlenmesi Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi Faaliyet Raporunda, yukarıda belirtilenler ışığında, Komite nin ve/veya Komite üyelerinin katkıda bulundukları faaliyetler özetlenmektedir: Katı Atık Kirlenmesi Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi, 3 ü ulusal ve 12 si uluslararası olmak üzere 15 farklı kongre ve sempozyum düzenlemiştir. Ekim 2010 da gerçekleşecek olan UKAY 2010 Kongresinin organizasyon çalışmaları ise devam etmektedir. 2002 yılında, Appropriate Environmental and Solid Waste Management Technologies for Developing Countries temasıyla, İstanbul da gerçekleştirilen ISWA 2002 World Environment Congress, gerek içerik ve gerekse organizasyon açısından yurtiçi ve yurtdışında hala adından sıkça söz ettirmektedir. Katı Atık Kirlenmesi Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi; Bakanlık elemanlarına ve sanayi kuruluşları ile belediye çalışanlarına 37 si ulusal, 15 i uluslararası olmak üzere toplam 52 eğitim kursu düzenlemiştir. Bu sayede artan bilgi ve bilinç seviyesi ile katı atık yönetimi konusunda önemli ilerlemeler kaydedilmektedir. Ayrıca KAKAD üyeleri Sırbistan, Portekiz, Brezilya vb. ülkelerde organize edilen eğitim kurslarına da aktif olarak destek vermektedirler. Katı Atık Kirlenmesi Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi üyeleri 126 sı ulusal, 120 si uluslararası olmak üzere 246 farklı sempozyum, kongre, panel vb. faaliyete destek vermiştir. KAKAD üyeleri yirmiden fazla kitap, seçkin akademik dergilerde yayınlanmış çok sayıda makale, tebliğ ve kurs malzemesi ile akademik yazına önemli katkılar 2
sağlamışlardır. Bunların yanı sıra Ocak 1991 den bu yana her üç ayda bir yayımlanan Katı Atık ve Çevre Dergisi üyelere, Türkiye deki tüm üniversitelerin kütüphanelerine, belediye ve ilgili kamu kurumlarına ücretiniz olarak gönderilmektedir. Katı Atık ve Çevre Dergisi Türkiye deki akademik birikimin gelişmesi açısından önemli bir yere sahiptir. Ayrıca Katı Atık ve Çevre Dergisi nin SCI tarafından taranan dergiler arasında yer alması için gerekli girişimler başlatılmıştır. KAKAD yürüttüğü 32 proje ile doğrudan çözüme yönelmenin gereğini yerine getirmiştir. Bunların arasında AB-LIFE Programı kapsamında gerçekleştirilen Integrated Healthcare Waste Management in İstanbul (LIFE00/TCY/TR/000054) projesi etkin uygulama, bilinçlendirme ve eğitim faaliyetleri arasında önemli bir yere sahip olup Tıbbi Atıkların Kontrolu Yönetmeliği nin revizyonuna önemli katkısı olmuştur. Çeşitli ülkelerden AB projeleri için KAKAD a yapılan ortaklık teklifleri değerlendirilerek hali hazırda iki AB projesine ortak olarak müracaat edilmiş olup diğer iki teklif değerlendirme aşamasındadır. 3
KATI ATIK KĠRLENMESĠ ARAġTIRMA VE DENETĠMĠ TÜRK MĠLLĠ KOMĠTESĠ (KAKAD) FAALĠYET RAPORU Faaliyet Raporu; Katı Atık Kirlenmesi Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi nin kuruluş bilgileri ile Yönetmeliği nde belirtilen amaç ve görevlerine yer verilen giriş bölümü ile birlikte yedi başlıktan meydana gelmiştir. Bu başlıklar, sırasıyla, Düzenlenen Kongreler/Sempozyumlar, Düzenlenen Kurslar, KAKAD Üyelerinin Organizasyonuna Destek Verdiği Faaliyetler, KAKAD Üyelerinin Katıldığı Faaliyetler, Yayınlar, Bilgilendirme Broşürleri ve Projeler dir. Bu Bölümler sırasıyla aşağıda verilmiştir. 1. GĠRĠġ Katı Atık Kirlenmesi Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi (KAKAD), Prof. Dr. Kriton Curi nin girişimiyle, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu nun 2880 sayılı Kanunla değişik 7nci maddesinin, 3üncü fıkrasının m bendine dayanılarak, ilgili Yönetmeliğin 11 Nisan 1989 tarih ve 20136 sayılı Resmi Gazete de yayınlanmasını takiben, International Solid Waste and Public Cleansing Association (ISWA) ın statüsüne uygun olarak Boğaziçi Üniversitesi bünyesinde kurulmuş olup merkezi Boğaziçi Üniversitesi ndedir. Türkiye yi ISWA da temsil eden KAKAD, Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Kriton Curi öncülüğünde kurulmuş olup kurucu üyeleri (o günkü akademik ünvanları ile) Prof. Dr. Fahir Borak (BÜ), Prof. Dr. Ekrem Ekinci (İTÜ), Prof. Dr. Gülerman Sürücü (ODTÜ), Doç. Dr. İlhan Or (BÜ), Doç. Dr. Olcay Tünay (İTÜ), Dr. Günay Kocasoy (BÜ) ve Yük. Müh. Mehmet Borat (İTÜ) dür. KAKAD ın amaçları ve görevleri, Yönetmeliği nde de belirtildiği üzere; a) Türkiye de katı atıklar ile ilgili araştırmaları teşvik etmek, yürütmek ve desteklemek, bilimsel toplantılar düzenlemek, bilimsel yayınlar yapmak, b) Türkiye de katı atıklardan kaynaklanan kirlenmeyi denetleyip, asgariye indirgemek için ilgili resmi ve özel kuruluşlarla işbirliği yapmak, c) Evsel, ticari ve endüstriyel katı atıklar ile arıtma tesislerinden kaynaklanan çamurların toplanması, zararsız hale getirilerek uzaklaştırılması, geri kazanılması ile kentsel ve kırsal alanlarda oluşan katı atıklar konusunda ilgili kurum ve kuruluşlarla bilgi ve tecrübe alışverişinde bulunmak, d) Çalışma alanına giren ulusal teknolojiyi geliştirmek için endüstri ile işbirliği yapmak, e) Türkiye den üye kuruluş olarak International Solid Wastes and Public Cleansing Association (ISWA) a katılmak, Türkiye yi bu Birlik nezdinde temsil etmek, 4
f) ISWA ya üye diğer ülkelerdeki kişi, kurum ve kuruluşlarla temas ve ilişkiler kurmak ve bunlarla, amaç ve imkanları içinde, işbirliği yapmak hususlarını kapsamaktadır. KAKAD ın yukarıda belirtilen faaliyetleri Türkiye ve KKTC de 32 farklı üniversiteden konu ile ilgili öğretim üyeleri, ilgili sektörlerin, belediye ve kamu kuruluşlarının temsilcileri, öğrenci ve gönüllü üyeleri tarafından yürütülmektedir. Kuruluşundan itibaren KAKAD ın gerçekleştirdiği çalışmalar aşağıda özetlenmektedir. 2. KAKAD TARAFINDAN DÜZENLENEN KONGRELER/SEMPOZYUMLAR KAKAD tarafından düzenlenen ulusal ve uluslararası sempozyumlar aşağıda verilmiştir. 2.1. Ulusal Kongreler/Sempozyumlar Radyoaktif Atıklar, Çevre ve Sağlık Sempozyumu, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul, 1989. Çevre Korunmasında Kireç Sempozyumu, İstanbul, 1995. 1inci Ulusal Katı Atık Yönetimi Kongresi-UKAY 2009, Eskişehir, 2009. 2nci Ulusal Katı Atık Yönetimi Kongresi-UKAY 2010, Mersin, 2010 (organizasyonu devam etmekte). 2.2. Uluslararası Kongreler/Sempozyumlar/Toplantılar IX. Türk-Alman-Polonya Çevre Mühendisliği Sempozyumu, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul, 1992. The International Symposium on Hazardous Waste Management in Economically Developing Countries, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul, 1993. International Environmental Ethics Symposium, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul, 1994. Kriton Curi International Symposium on Environmental Management in the Mediterranean Region, Antalya, 1998. ISWA 2002 World Environment Congress: Appropriate Environmental and Solid Waste Management Technologies for Developing Countries, İstanbul, 2002. ISWA Annual Meeting, ISWA, İstanbul, 2002. ISWA MOC Meeting, ISWA, İstanbul, 2002. ISWA Sanitary Landfilling Working Group Meeting, ISWA, İstanbul, 2002. ESPC Meeting of ISWA, ISWA, İstanbul, 2002. SPCT Meeting of ISWA, ISWA, İstanbul, 2002. 5
Recycling İstanbul, the First International Waste Management and Recycling Fair, İstanbul, 2005. International Seminar on the Solid Waste Problems and National Committees at the Balkanian and the Middle East Countries, TNCSW, İstanbul, 2005. 3. DÜZENLENEN KURSLAR KAKAD üyeleri, öncelikle katı atıklarla ilgili konular olmak üzere çok sayıda ulusal ve uluslararası çevre faaliyetini düzenlemiş ve farklı kuruluşlar tarafından organize edilen faaliyetlerin düzenlenmesine katkıda bulunmuştur. 3.1. Ulusal Kurslar Katı Atıkların Tanımı, Toplanması, Uzaklaştırılması Kursu I, İstanbul, 1990. Katı Atık Sorunları ve Çözüm Önerileri, Eskişehir, 1990. Belediye Başkanları için Çevre Sorunları Kursu, İstanbul, 1990. Katı Atıkların Tanımı, Toplanması, Uzaklaştırılması Kursu II, İstanbul, 1990. Çevresel Etki Değerlendirmesi Kursu I, İstanbul, 1993. Düzenli Depolama Teknolojileri Teknik Eğitim Kursu, İstanbul, 1993. Çevre Ekonomisi Kursu, İstanbul, 1993. Çevre Koordinatörleri Sertifika Programı, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul, 1993-1994. Düzenli Depolama Esasında Yeni Katı Atık Tesislerinin Kurulması Semineri, İstanbul, 1994. Katı Atıkların Tanımı, Toplanması, Uzaklaştırılması Kursu III, İstanbul, 1994. Çevresel Etki Değerlendirmesi Kursu II, İstanbul, 1995. Entegre Katı Atık Yönetimi Kursu, İstanbul, 1995. Çevresel Etki Değerlendirmesi Kursu III, İstanbul, 1996. Basın Mensupları için Çevre Bilinçlendirme Semineri, İstanbul, 1996. Katı Atıkların Yönetimi Kursu, İstanbul, 1997. Çevresel Etki Değerlendirmesi Kursu IV, İstanbul, 1997. Çevre Yönetimi Kursu, İstanbul, 1998. Atıksu Arıtma Sistemleri Kursu, İstanbul, 1998. Katı Atıkların Yönetimi Kursu, Kocaeli, 1999. Katı Atıkların Yönetimi Eğitim Kursu, Eskişehir, 2003. 6
Küçük Sağlık Kuruluşlarında Tıbbi Atıkların Yönetimi Kursu, İstanbul, 2004. İdari Kadrolar için Tıbbi Atıkların Yönetimi Kursu, İstanbul, 2004. Katı Atık Yönetimi Teknik Okulu, Ankara, 2004. Tıbbi Atıkların Yönetimi Kursu, İstanbul, 2004. Katı Atık Yönetimi Kursu, İstanbul, 2004. Tıbbi Atıkların Kontrolü ve Yönetimi Teknik Eğitim Kursu, Bursa, 2005. Çevre Yönetimi Kursu, İstanbul, 2005. Tıbbi Atıkların Yönetimi Teknik Kursu, GAP, Antalya, 2006. Katı Atık ve Tıbbi Atıkların Yönetimi Teknik Kursu, Ankara, 2006. Çevre Yönetimi ve Denetimi Kursu, İstanbul, 2006. Katı Atık Yönetimi Teknik Kursu, GAP, Siirt, 2006. Katı Atık Yönetimi ve Geri Kazanma Teknik Kursu, GAP, Batman, 2006. Tıbbi Atıkların Yönetimi Teknik Kursu, Antalya, 2007. Küçük Sağlık Kuruluşlarında Tıbbi Atıkların Yönetimi Kursu, İstanbul, 2007. Tıbbi Atıkların Kontrolü ve Yönetimi Eğitimi, İstanbul, 2008. Tıbbi Atıkların Yönetimi Teknik Kursu, Antalya, 2008. Tıbbi Atıkların Yönetimi Teknik Kursu, Antalya, 2009. 3.2. Uluslararası Kurslar Intensive Course on Sanitary Landfilling Technology, İstanbul, 1993. Appropriate Technologies for Developing Countries, İstanbul, 1993. Management of Hazardous Wastes at Developing Countries, İstanbul, 2003. Intensive Course on Environment Economics, Boğaziçi University, İstanbul, 1993. Med-Campus International Training Course on Solid Waste Management, İstanbul, 1995. Med-Campus International Training Course on Integrated Approach to Sanitary Landfilling, İstanbul, 1995. Med-Campus International Course on Solid Waste Characterization and Disposal, Cairo, 1995. International Intensive Course on the Management of Health-care Wastes, İstanbul, 1999. International Intensive Course on Hazardous and Disaster Waste Management, İstanbul, 1999. 7
International Intensive Course on Health-care Waste Management for Developing Countries, İstanbul, 2002. International Intensive Course on Hazardous and Disaster Waste Management for Developing Countries, İstanbul, 2002. International Intensive Course on the Sanitary Landfilling, İstanbul, 2005. International Intensive Course on the Health-care Wastes, İstanbul, 2005. Workshop on Growth of the Solid Waste Sector: Management and Solutions, Autonomuos Province of Vojvodina-ISWA-ENE Centre, Serbia, 2006. International Intensive Course on Landfill Biogas Capture and Energy Recovery Methane to Markets, İstanbul, 2007. 4. KAKAD ÜYELERĠNĠN ORGANĠZASYONUNA DESTEK VERDĠĞĠ FAALĠYETLER 4.1. Ulusal Faaliyetler Atıksu Arıtma Sistemleri Teknik Okulu, Kimya Mühendisleri Odası, İstanbul, 1989. Yerel Yönetimler ve Demokrasi Toplantısı, TMMOB, İstanbul, 1989. Çevre 89-Beşinci Bilimsel ve Teknik Çevre Kongresi, T.C. Başbakanlık Çevre Genel Müdürlüğü ve Çukurova Üniversitesi, Adana, 1989. Trakya da Çevre Kirlenmesi Sempozyumu, Trakya Üniversitesi, Edirne, 1989. Katı Atıklarda Alternatif Çözüm ve Kompostlama Sempozyumu, Eskişehir Belediyesi, Eskişehir, 1989. Atıksu Arıtma Sistemleri Kursu, TMMOB Kimya Mühendisleri Odası, İstanbul, 1989. Çevremizin Çöp Sorunları Semineri, Ümraniye Belediyesi, İstanbul, 1989. Turizm-Sağlık ve Çevre İlişkisi Paneli, Eminönü Belediyesi, İstanbul, 1989. Çevre Kirliliği ve Alınması Gereken Önlemler, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, 1990. Hastane Atıklarından Kaynaklanan Çevresel Sorunlar Paneli, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir, 1990. Marmara Bölgesi Kirlenmesi Sorunları Ulusal Sempozyumu, Marmara Rotary Kulübü, İstanbul, 1990. Adalarda Çevre Sorunları ve Çözümler, Adalar Belediyesi, İstanbul, 1990. Trakya ve Tekirdağ da Sanayiden Kaynaklanan Çevre Kirliliği Paneli, Makine Mühendisleri Odası ve Tekirdağ Belediyesi, Tekirdağ, 1990. Çevre Günleri-Çevresel Etki Değerlendirmesi Paneli, Üsküdar Belediyesi ve Üsküdar Milli Eğitim Müdürlüğü, İstanbul, 1990. 8
Yanma ve Hava Kirliliği Kursu, Kimya Mühendisleri Odası, İstanbul, 1990. Sağlıklı Yaşam ve Çevre Konferansı, İstanbul Eğitim Vakfı, İstanbul, 1990. Atıksu Arıtma Sistemleri Okulu, TMMOB İstanbul Şubesi, İstanbul, 1990. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Paneli, T.C. Başbakanlık Çevre Müsteşarlığı, Ankara, 1990. Endüstriyel Atıksu Kontrolu ve Arıtım Esasları Okulu, TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Ankara Şubesi, Ankara, 1990. Katı Atık Sorunu Konferansı, Mehmet Beyazıt Lisesi, İstanbul, 1990. Çevre-Kentleşme Paneli, Kadıköy Belediyesi, İstanbul, 1990. Plastik ve Çevre Paneli, Yeşiller Partisi, İstanbul, 1990. Çevre Paneli, Orman Fakültesi, İstanbul, 1990. Çevre Günü Paneli, Acıbadem Deneme Lisesi, İstanbul, 1990. Çevre ve İnsan Paneli, SHP, İstanbul, 1990. Katı Atık Sorunu Konferansı, Galatasaray Lisesi, İstanbul, 1990. Katı Atıklar ve İstanbul un Durumu Sempozyumu, İTÜ ve Türkiye Çevre Koruma ve Yeşillendirme Kurumu, İstanbul, 1990. İstanbul un Çevre Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu, Türkiye Çevre Koruma ve Yeşillendirme Kurumu, İstanbul, 1990. İstanbul da Hava Kirliliği Paneli, Türkiye Çevre Koruma ve Yeşillendirme Kurumu, İstanbul, 1990. Çevre Paneli, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, İstanbul, 1990. Sağlık ve Çevre Paneli, Eczacılar Odası, İstanbul, 1990. Hastahane Atıklarının Çevre Kirliliğine Etkisi ve Hemşirenin Bu Konuda Rolü Paneli, Hemşirelik Haftası Etkinlikleri, İstanbul, 1990. Çevre Paneli, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çevre Kulübü, İstanbul, 1990. Hava Kirliliğinin Önlenmesinde Çeşitli Yaklaşımlar, Eğitim Kurumlarının ve Vatandaşların Katkıları Paneli, Türkiye Çevre Koruma ve Yeşillendirme Kurumu, İstanbul, 1990. Çevre Günü ve İstanbul Konferansı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul, 1990. Katı Atık Sorunu Konferansı, İzmir Büyük Şehir Belediyesi, İzmir, 1990. Çevre Sorunları Paneli, SHP Beşiktaş İlçe Başkanlığı, İstanbul, 1990. Çevre Sorunları Konferansı, Eskişehir Belediyesi, Eskişehir, 1990. Katı Atık Sorunları ve Çözüm Önerileri Toplantısı, Eskişehir Belediyesi, Eskişehir, 1990. Çevre Sorunları Konferansı, Topkapı Lions Kulübü, İstanbul, 1990. 9
Şile Kültür Şenliği-Çevre Paneli, Şile Belediyesi, İstanbul, 1990. Turizm, Sağlık ve Çevre İlişkisi Paneli, Eminönü Belediyesi, İstanbul, 1990. Şişli Yöresi Çevre Sorunları Paneli, TMMOB Kimya Mühendisleri Odası ve Şişli Belediyesi, İstanbul, 1990. İstanbul Peysajında Adalar Çevre Paneli, Adalar Belediyesi, İstanbul, 1990. Sanayi ve Çevre Konferansı, TMMOB Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, İstanbul, 1990. Adaların Çevre Sorunları ve Çözüm Yolları Paneli, Adalar Belediyesi, İstanbul, 1990. Çevrede Yeni Anlayış Sempozyumu, Gebze Rotary Kulübü ve TÜSSİDE, Kocaeli, 1990. Endüstriyel Atıkların Değerlendirilmesi ve Çevrenin Korunması Paneli, TÜBİTAK, Ankara, 1990. 2. Endüstriyel Kirlenme Sempozyumu, İTÜ ve Berlin Üniversitesi, İstanbul, 1990. Hava Kirliliği Kontrol ve Denetimi Kursu, TMMOB Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, İstanbul, 1990. Marmara Bölgesi Çevre Sorunları Sempozyumu, Marmara Rotary Kulübü, İstanbul, 1990. Çevre Bilinci Paneli, Eyüpoğlu Eğitim Kurumları, İstanbul, 1990. Çağdaş Dünyada Çevre Sorunları Paneli, Edirne, 1991. Katı Atık Yönetmeliği Paneli, İstanbul, 1991. Çevre Sorunları ve Alternatif Çözümler Paneli, DYP, İstanbul, 1991. Kent Planlamada Enerji Korunumu Semineri, İTÜ, İstanbul, 1991. Atık Kağıtların Toplanma Sistemleri ve Ülkemizde Pilot Bölgelerde Uygulanması, İTÜ, İstanbul, 1991. Çevre Paneli, Koç Özel Lisesi, İstanbul, 1991. Birinci Çevre Şurası, Çevre Bakanlığı, Ankara, 1991. 1991 Sanayi Kongresi, TMMOB Makina Mühendisleri Odası, Ankara, 1991. Çevre Paneli, SHP, İstanbul, 1991. Çevre ve Katı Atık Konferansı, Özel Gökdil Lisesi, İstanbul, 1991. Birinci Ulusal Meteoroloji Sempozyumu - Hava Kirliliği ve Meteoroloji Mühendisliği, Hava Kirliliği Kontrolu Türk Milli Komitesi, İstanbul, 1991. Katı Atık ve Geri Kazanma Konferansı, İstanbul İzcileri, İstanbul, 1991. Kent Planlanmasında Enerji Koruma Semineri, İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul, 1991. 10
II. Dönem Mülki İdari Amirler Semineri, T.C. İçişleri Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı ve TÜSSİDE, Gebze, 1991. Çevre Konferansı, Işık Lisesi, İstanbul, 1991. Atıksu Analiz Okulu, TMMOB Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, İstanbul, 1991. Çevre ve Doğal Kaynaklar Konferansı, İTÜ Kitap Kulübü, İstanbul, 1991. İşçi Sağlığı-İş Güvenliği Sorunları ve Çözüm Yolları Kursu, TMMOB Kimya Mühendisliği Odası İstanbul Şubesi, İstanbul, 1991. Muhtelif Problemlerin Özel Çevre Koruma Etüdü ve Tartışması, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, Dalyan, Muğla, 1991. Kömür Hazırlama ve Yakma Teknolojisinde Yenilikler Okulu, İTÜ, İstanbul, 1991. Çevre Sorunları Konferansı, Eskişehir Belediyesi, İstanbul, 1991. Katı Atıklar ve Arazi Kirlenmesi Eğitim Semineri, SEKA, İstanbul, 1991. Türkiye ve İzmir in Çevresel Sorunları Paneli, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir, 1991. Çevresel Sorunlar ve Türkiye Paneli, Lions Kulüpleri, İstanbul, 1991. Çevre ve Sanayi Paneli, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul, 1991. Kimyasal-Biyolojik Arıtma Okulu, TMMOB Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, İstanbul, 1991. Katı Atık Sorunu Konferansı, TUBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Kocaeli, 1991. Endüstriyel Kirlenme Sempozyumu, İTÜ, İstanbul, 1992. Tüketim Ürünleri ve Çevre Korumacılığı Paneli, Tüketiciyi Koruma Derneği, İstanbul, 1992. 2000 li yıllarda Çevre Sorunları Paneli, Anadolu Yakası Rotary Kulüpleri, İstanbul, 1992. İstanbul un Çevre Sorunları Konferansı, İstanbul Soroptimist Derneği, İstanbul, 1992. Gıda Mühendisliği Kongresi, Ege Üniversitesi, İzmir, 1992. Sanayi ve Çevre Korumacılığı Paneli, TMMOB Makina Mühendisleri Odası, İstanbul, 1992. Trakya ve Yöresinin Çevre Sorunları Paneli, Trakya Üniversitesi ve Edirne Soroptimist Kulübü, Edirne, 1992. Türkiye nin Avrupa İle Çevresel Bütünleşmesi, Marmara Rotary Kulübü, İstanbul, 1992. 11
Tehlikeli ve Toksik Atıkların Yönetimi, Teknik, Yasal, Yöresel Uygulamalar Konferansı, Eskişehir Valiliği, Anadolu Üniversitesi ve Hava Kuvvetleri, Eskişehir, 1992. Endüstriyel ve Kentsel Katı Atıkların Bertarafı ve Geri Kazanımı Konferansı, UİDA ve ICE, İstanbul, 1992. Eskişehir de Durum ve Çözüm Alternatiflerinin Uygulanabilirlik Yönünden Tartışılması Paneli, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 1992. Atıksu Arıtma İşletmeciliği Semineri, Kimya Mühendisleri Odası, İstanbul, 1992. Üretimi Bitmiş Maden Ocaklarının Sıhhileştirilmesi ve Yeniden Doğaya Kazandırılması, İstanbul Alman Kültür Merkezi, İstanbul, 1992. Türkiye nin Çevre Sorunları ve Bursa Paneli, Türkiye, Sosyal Ekonomik, Siyasal Araştırmalar Vakfı (TÜSES), Bursa, 1993. Toplum ve Çevre Paneli, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul, 1993. İstanbul Çevre Sorunları Paneli, Türkiye Halk Sağlığı Derneği, İstanbul, 1993. Kentsel Katı Atıkların Yönetiminde Etkin Politikalar ve Uygulamalar, Yerel Yönetimler, İstanbul, 1993. II. Sağlık Kongresi, T.C. Sağlık Bakanlığı Atık Denetimi Çalışma Grubu, Ankara, 1993. VIII. Kimya ve Kimya Mühendisliği Sempozyumu, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 1993. Karadeniz in Korunması Paneli, İstanbul, 1994. Türkiye ve Çanakkale deki Çevre Sorunları ve Çözümleri Paneli, Çanakkale Belediyesi, Çanakkale, 1995. Enerji Semineri, Kimya Mühendisleri Odası, İstanbul, 1995. İTÜ Yeşil Kuşak Çevre Kulübü Semineri, İTÜ Yeşil Kuşak Çevre Kulübü, İstanbul, 1995. Tarım-Çevre İlişkileri Sempozyumu, Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Mersin, 1995. Marmara Denizi Kirliliği Toplantısı, Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi, İstanbul, 1995. Çevresel Etki Değerlendirmesi Eğitim Semineri, Kimya Mühendisleri Odası, Bursa, 1996. Atıksu Arıtma Sistemleri Semineri, TÜBİTAK-SAGEM, Bursa, 1997. Çevre Yönetim Sistemleri Eğitim Semineri, Kimya Mühendisleri Odası, Ankara, 1998. Çevre Yönetim Sistemleri, TÜBİTAK-Sagem, Bursa, 1998. Üçüncü Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum, 1998. 12
Trakya Çevre Sorunları ve Çözümleri Toplantısı, T.C. Çevre Bakanlığı, Tekirdağ, 1999. Çevre Sorunları ve Çevre Etiği Paneli, 118Y Lions Kulubü ve Kriton Curi Çevre Vakfı, İstanbul, 1999. Katı Atıkların Yönetimi Kursu, Kimya Mühendisleri Odası, Kocaeli, 1999. Yöneticiler için Hastane Atıkları Yönetimi Semineri, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 1999. Birinci Ulusal Katı Atık Kongresi-UKAK 2001, Dokuz Eylül Üniversitesi ve ÇEVMER, İzmir, 2001. Katı Atık Sempozyumu, Mersin Üniversitesi, Mersin, 2001. Birinci Ulusal Çevre Sorunları Sempozyumu Atatürk Universitesi Çevre Araştırmaları Merkezi, Erzurum, 2002. İkinci Ulusal Katı Atık Kongresi-UKAK 2003, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 2003. Birinci Ulusal Arıtma Çamurları Sempozyumu, AÇS 2005, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 2005. Üçüncü Ulusal Katı Atık Kongresi-UKAK 2005, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 2005. Tıbbi Atıkların Yönetimi ve Eğiticilerin Eğitimi Yönetmeliği, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara, 2006. Türkiye de Katı Atık Yönetimi Sempozyumu-TÜRKAY 2009, İstanbul, 2009. İkinci Ulusal Arıtma Çamurları Sempozyumu, AÇS 2009, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 2009. Katı Atıklar ve Geri Kazanım Programları, Antalya Barosu, Antalya, 2009. Kadıköy Belediyesi, Elektrikli ve Elektronik Ekipman Atıklarının (AEEE) Yönetimi Projesi, İstanbul, 2009. Sürdürülebilir Kalkınma Paneli, Ataşehir Rotaract Kulübü, Anadolu Hisarı Rotaract Kulübü ve Boğaziçi Üniversitesi Çevre Kulübü, İstanbul, 2010. 4.2. Uluslararası Faaliyetler International Symposium on Waste Management Problems in Agro- Industries, SKATMK, İstanbul, 1989. Workshop on Hazardous Waste Management, European Parliament, Brussels, Belgium, 1989. International Symposium on Waste Management Problems in Agro Industries, SKATMK, İstanbul, 1989. Workshop on the Elimination of Garbage from the Mediterranean, HELMEPA and European Community, Greece, 1989. 13
The Fifth International Symposium on Environmental Pollution and It s Impact on Life in the Mediterranean, Spain, 1989. Consultation Meeting on Programmes and Measures for the Protection of the Mediterranean Sea Againist Pollution from Land-Based Sources, WHO, Egypt, 1989. Consultation Meeting on Guidelines for Monitoring Land-Based Sources of Marine Pollution, WHO/UNEP, İstanbul, 1990. The Fourth International Conference on Environmental Contamination, UNEP and WHO, Spain, 1990. Seminar on Waste-Water Management, United Nations Economic Commission for Europe, Germany, 1990. International Conference on Environment and Development Towards the 21 st Century, Federation of Associations of Turkish Women, Ankara, 1990. Environmental Conference, Together Foundation, USA, 1990. IFORS 90-The 12 th Trianannial Conference on Operations and Research, Greece, 1990. International Symposium on Environmental Problems, Marmara Rotary Club, İstanbul, 1991. 13 th International Symposium on Cop. Col. Chrom, Italy, 1991. The Third International Symposium on Industries and Environment in the Developing World, ISIEDW 91, University of Alexandria, Egypt, 1991. Environment 91 Congress, Foundation for the Advancement and Recognition of Turkish Women, İstanbul, 1991. ISWA 91 Annual Conference, ISWA, Canada, 1991. Waste Tech 91 Canadian Waste Management Conference, Canada, 1991. International Conference on Environmental Protection, World Wide Fund for Nature, Greece, 1991. Mediterranean Environmental Technical Aid Program (METAP) Meeting, METAP, Spain, 1991. The International Court For Environmental Protection of the Meditterranean Sea, Italy, 1991. International Conference on Women and Environment, University of Alexandria, Cairo, 1992. Workshop on Pollution Prevention Technologies for Developing Countries- NATO/CCMS Pilot Study on Pollution Prevention Strategies for Sustaniable Development, NATO, İzmir, 1992. Workshop on Landfill of Industrial Hazardous Waste, UNEP, Jordan, 1992. United Cities Development Meeting, World Bank, European Union, Morocco, 1992. 14
Cooperation in the Mediterranean Region, Med-Campus Project, Boğaziçi University, İstanbul, 1993. Panel on Industrial Development Without Increasing Pollution, Boğaziçi University, İstanbul, 1993. Global Perspectives on Pollution Prevention, Environmental Protection Agency (EPA), USA, 1993. The Tenth International Conference on Solid Waste Management, University of Pennsylvania and Widener University, Philadelpha, 1994. The International Conference on the Pollution of the Mediterranean Sea, WTSAC and IAWQ, Lefkoşa, 1994. Gökova Körfezi ndeki Çevre Problemleri ve Çevre Yönetimi Sempozyumu, Dokuz Eylül Üniversitesi, Gökova, 1994. Workshop on the Public Participation in Environmental Impact Assessment, NATO/CCMS Pilot Study on Methodology, Focalization, Evaluation and Scope of Environmental Impact Assessment Project, NATO, Italy, 1994. Med-Campus International Seminar on Solid Waste Management, European Center for Pollution Research, Muğla, 1994. International Symposium on Informal Settlements, Environmental Degradation and Disaster Vulnerability, Washington, 1995. The International Symposium on Environmental Impact Assessment on Water Management, Antwerp University, GTE, WMM, AMINAL, Belgium, 1995. The Tenth Turkish-German-Polish Seminar on Environment Protection, Stutgart University, Warszawa, 1995. The Eight Workshop on Methodology, Focalization, Evaluation and Scope of EIA, NATO/CCMS Project, Kuşadası, İzmir, 1995. The Third Middle East Congress on Waste Management in the Middle East, Dubai, 1995. The Second International Conference on Waste Minimization and Clean Technologies, Catalunya University and ISWA, Spain, 1995. ISWA Special Group on Hazardous Wastes, ISWA, Spain, 1995. The Eleventh International Conference on Solid Waste Management, USA, 1995. International Nuclear Sciences and Technology Congress, İstanbul, 1996. The Twelfth International Conference on Solid Waste Technology and Management, University of Pennysylvania and Widener University, USA, 1996. International Symposium on Environmental Management, University of Athens, Greece, 1996. International Conference on Land Degradation, Adana, 1996. 15
International Conference on Environmental Pollution, Hungary, 1996. Habitat II-Panel on Energy and Environment, İstanbul, 1996. NATO/CCMS Meeting on the Management of Industrial Toxic Wastes and Substances Research, NATO, Greece, 1996. International Workshop on the Role of the Academic Community in the Peace Process, Greece, 1996. International Conference on Environmental Pollution, Hungarian Academy of Science and Environmental Center for Pollution Research, Hungary, 1996. NATO Advanced Workshop on Hazardous Waste Management, NATO, Greece, 1996. Sardinia 97 Sixth International Symposium on Sanitary Landfill, CISA, Sardinia, Italy, 1997. International Symposium on Water and Environment 97, The Chamber of Geology Engineers, İstanbul, 1997. International Symposium on Air Quality Management at Urban, Regional and Global Scales, Turkish National Committee on Air Pollution, İstanbul, 1997. The Thirteenth International Conference on Solid Waste Technology and Management, University of Pennysylvania and Widener University, USA, 1997. The Fourteenth International Conference on Solid Waste Technology and Management, University of Pennysylvania and Widener University, USA, 1998. ISWA Sanitary Landfill Working Group Meeting, ISWA, İstanbul, 1998. WasteCon 98, ISWA World Conference on Solid Waste Management, SWANA and ISWA, USA, 1998. Meeting of the Membership Organization Committee of ISWA (MOC), ISWA, İstanbul, 1999. NATO Advanced Research Workshop on Sustainable Solid Waste Management in the Countries of the Southern Black Sea Region, NATO, Bulgaria, 1999. International Conference on Urban Pollution Control, the Hong Kong Polytechnical University, Hong Kong, 1999. Sardinia 99, Seventh International Symposium on Sanitary Landfill, CISA, Italy, 1999. The Seventh International Symposium on Land Management and Sanitary Landfill, Sardinia 99, University of Cagliari and University of Padova, Italy, 1999. ISWA World Congress 2000, ISWA and AGTHM, France, 2000. Meeting of the Membership Organization Committee of ISWA (MOC), ISWA, France, 2000. 16
ISWA Sanitary Landfilling Working Group Meeting, ISWA, France, 2000. ESPC Meeting of ISWA, ISWA, France, 2000. Workshop on the Mediterranean Pollution, University of Athens, Greece, 2000. WASTECON International Conference on Solid Waste Management, South Africa, 2000. ISWA Working Group on Developing Countries Meeting, ISWA, Argentina, 2001. The International Conference on Municipal Solid Waste Treatment and Recycling Thesis, ISWA 2001 Environmental Congress, ISWA, China, 2001. ISWA Annual Meeting, ISWA, China, 2001. Meeting of the Membership Organization Committee (MOC) of ISWA, ISWA, China, 2001. ISWA Sanitary Landfilling Working Group Meeting, ISWA, China, 2001. ESPC Meeting, ISWA, China, 2001. SPCT Meeting, ISWA, China, 2001. International Symposium on Solid Waste Management, ISWA, Russia, 2001. World Congress 2001, ISWA and National Committee of Norway, Norway, 2001. Sardinia 2001, The Eighth International Symposium on Waste Management and Landfilling, University of Padova, Italy, 2001. International Conference of the Balkan Environmental Association on Transboundary Pollution, B.E.N.A., Serbia, 2002. ISWA Annual Meeting, ISWA, Italy, 2003. ISWA MOC Meeting, ISWA, Italy, 2003. ISWA Sanitary Landfilling Working Group Meeting, ISWA, Italy, 2003. ESPC Meeting of ISWA, ISWA, Italy, 2003. SPCT Meeting of ISWA, ISWA, Italy, 2003. The Ninth International Symposium on the Waste Management, Italy, 2003. ISWA 2004 World Environment Congress and Exhibition, ISWA Italy, Italy, 2004. Sardinia-The10 th International Symposium on Waste Management and Landfill, University of Padova, Italy, 2005. The 13 th International Symposium on Environmental Pollution and its Impact on Life in the Mediterrenean Region, Greece, 2005. World Congress and Exhibition 2005, ISWA and ARS, Argentina, 2005. 17
The Third International Conference on Ecological Protection of the Planet, İstanbul University, İstanbul, 2005. Workshop on the Growth of the Solid Waste Sector: Management and Solutions, Autonomuos Province of Vojvodina-ISWA-ENE Centre, Serbia, 2006. The Second International Recycling Fair-REW, IFO, İstanbul, 2006. Turkish-German Solid Waste Days Symposium, Stuttgart Univesity and Ege University, İzmir, 2006. EU Seminar on "Revision on the Waste Framework Directive", EU and ISWA, Brussel, 2007. IWA Specialist Conference on Facing Sludge Diversities: Challenges, Risks and Oppurtunities, IWA; Dokuz Eylül University and Middle East Technical University, Antalya, 2007. ISWA World Congress 2007, NVRD and ISWA, The Netherlands, 2007. The Eleventh International Symposium on Waste Management and Landfill, Sardinia 2007, University of Purdue and University of Hamburg-Harburg, Sardinia, 2007. Intensive Course on the Management of the Health-care Wastes, Med- Campus, Cairo, Egypt, 2007. Turkish-German Solid Waste Days, Dokuz Eylül University and Stuttgart University, İzmir, 2008. WASTE-CAR TRAINing International Conference, EU and Erbil Consulting Engineering, Ankara, 2008. ISWA STC Meeting, ISWA, Singapore, 2008. ISWA Board of Directors Meeting, ISWA, Singapore, 2008. ISWA/WMRAS World Congress 2008, ISWA, Singapore, 2008. ISWA Workshop From Open Dumps to Sanitary Landfill, ISWA, Singapore, 2008. ISWA Joint Working Group Meeting, Singapore, ISWA, 2008. ISWA Sanitary Landfilling Working Group Meeting, ISWA, Singapore, 2008 ISWA Regional Development Networks Meeting, Singapore, ISWA, 2008. ISWA Board of Directors Meeting, ISWA, Vienna, Austria, 2009. ISWA STC Meeting, ISWA, Vienna, Austria, 2009. ISWA Beacon Conference on Waste Management towards a (Re)Cyclical System, Sao Paulo, Brazil, 2009. ISWA Board of Directors Meeting, ISWA, Sao Paulo, Brazil, 2009. ISWA Sanitary Landfilling Working Group Meeting, ISWA, Sao Paulo, Brazil, 2009. 18
ISWA Board of Directors Meeting, ISWA, Lisbon, Portugal, 2009. ISWA/APESB World Congress 2009, ISWA, Lisbon, Portugal, 2009. ISWA Masterclass on Sustainable Landfills, ISWA, Lisbon, Portugal, 2009. ISWA RDN Meeting, ISWA, Lisbon, Portugal, 2009. ISWA Landfill Working Group Meeting, ISWA, Lisbon, Portugal, 2009. ISWA Joint Working Group Meeting, ISWA, Lisbon, Portugal, 2009. The 15 th MESAEP International Symposium, MESAEP, Italy, 2009. ISWA Beacon Conference on Strategic Waste Management Planning in South Eastern Europe-Middle East, Serbia, 2009. 5. YAYINLAR 5.1. Kitaplar Radyoaktif Atıklar, Çevre ve Sağlık Sempozyumu Bildirileri, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 1989. Belediyeler ve Çevre Sorunları, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 1990. Katı Atıkların Tanımı, Toplanması ve Uzaklaştırılması Kurs Notları, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 1990. Katı Atık Tanımı, Toplanması ve Uzaklaştırılması, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 1990. Laboratuarlarda Alınacak Emniyet Önlemleri, Özyılmaz Matbaası, İstanbul, 1990. Proceedings of the International Environment 91 Congress, Ünsal Danışmanlık A.Ş., İstanbul, 1991. ÇED Uygulamasından Örnekler, Önder Matbaası, Ankara, 1991. Proceedings of the International Symposium on Environmental Problems, Boğaziçi University Press, İstanbul, 1991. Uluslararası Çevre Sorunları Sempozyumu Tebliğleri, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, 1991. Proocedings of the Ninth Turkish-German-Polish Environmental Engineering Symposium, ISBN: 975-518-011-7, Boğaziçi University Press, İstanbul, 1992. Hazardous Waste Management in Economically Developing Countries, Boğaziçi University Press, İstanbul 1993. Atıksu Arıtma Çamuru ve Katı Atık ve Kompost Örneklerinin Analiz Yöntemleri, ISBN: 975-518-046-X, Birinci Baskı, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 1994. 19
Çevresel Etki Değerlendirmesi, ISBN: 975-518-048-6, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 1994. Katı Atık Terimleri Açıklamalı Sözlüğü, ISBN: 975-518-047-8, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 1994. Çevre ile İlgili Gerçekler (UNICEF için hazırlanmıştır), Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 1995. Katı Atıkların ve Tıbbi Atıkların Yönetimi Ulusal Çevre Eylem Planı, Devlet Planlama Teşkilatı, DPT Matbaası, Ankara, 1998. Proceedings of the Kriton Curi International Symposium on Environmental Management in the Mediterranean Region, ISBN: 975-518-115-6, 2 Cilt, Boğaziçi University Press, İstanbul, 1998. Appropriate Environmental and Solid Waste Management and Technologies for Developing Countries, ISBN: 975-518-179-2 (TK), 5 Cilt, Grafika Press, İstanbul, 2002. Hazardous Wastes and Disaster Wastes Management for Developing Countries, ISBN: 975-518-180-6, Boğaziçi University Press, İstanbul, 2002. Healthcare Wastes Management for Developing Countries, ISBN: 975-518- 181-4, Boğaziçi University Press, İstanbul, 2002. Laboratuarlarda Alınacak Emniyet Önlemleri, İkinci Baskı, Özyılmaz Matbaası, İstanbul, 2002. Çevresel Etki Değerlendirmesi, ISBN: 975-518-048-6, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 2002. Gelişmekte Olan Ülkelerde Tıbbi Atıkların Yönetimi, ISBN: 975-518-233-0, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 2004. Gelişmekte Olan Ülkelerde Tehlikeli Atıkların Yönetimi, ISBN: 975-518-234-9, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 2005. Ulusal Katı Atık Yönetimi Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı ve Bildiriler CD si, ISBN: 975-518-306-0, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 2009. 5.2. Makaleler "Türkiye'de katı atık sorunu ve çözüm yolları", Marmara Rotary, 1989. "Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Türkiye için önemi", Boğaziçi Dergisi, 29-30, Sonbahar, 1989. "Sanayi ve çevre", Mühendis ve Makina, (TMMOB Makina Mühendisleri Odası Dergisi), 31(365), 7-10, Haziran, 1990. "Turizm ve çevre" Medusa (Çevre Özel Sayısı), 5, 5-7, Haziran 1990. İzmir şehrinin katı atık toplama ve taşıma sisteminin matematiksel programlama kullanılarak incelenmesi, Katı Atık ve Çevre, 1(2), 1991. İstanbul çöplerinin karakterizasyonu ve pirolizi, Katı Atık ve Çevre, 1, 1991. 20