GRUNDFOS TALİMATLARI Vaccuperm VGA-117 Gaz klor dozaj regülatörü Montaj ve kullanım kılavuzu
Uygunluk bildirgesi Uygunluk bildirgesi EC uygunluk bildirgesi Grundfos olarak bu beyannameye konu olan Vaccuperm VGA-117 ürünlerinin, AB Üyesi Ülkelerin kanunlarını birbirine yaklaştırma üzerine Konsey Direktifleriyle uyumlu olduğunun yalnızca bizim sorumluluğumuz altında olduğunu beyan ederiz: Makineler Yönetmeliği (2006/42/EC). Kullanılan standart: EN ISO 12100: 2010 Düşük Voltaj Yönetmeliği (2006/95/EC). Kullanılan standart: EN 60204-1: 2006/A1: 2009 EMC Diretifi (2004/108/EC). Kullanılan standartlar: EN 61000-6-1: 2007 EN 61000-6-3: 2007 EN 55014-1: 2006 + A1: 2009 EN 55014-2: 1997 + A1: 2001 + A2: 2008 Diğer hükümleri uygulanır: DIN 19606: 2010. Pfinztal, 1 Mart 2011 Ulrich Stemick Technical Director Grundfos Water Treatment GmbH Reetzstr. 85, D-76327 Pfinztal, Germany EC uygunluk beyanını imzalama ve teknik dosyaları düzenleme yetkisi olan kişi. 2
Türkçe (TR) Montaj ve kullanım kılavuzu İÇINDEKILER Sayfa 1. Güvenlik talimatları 3 1.1 Bu dokümanda kullanılan semboller 3 1.2 Klorun güvenli kullanılmasına yönelik öneriler 3 1.3 Koruyucu ekipman 4 1.4 Kaza durumunda ilk yardım 4 1.5 Klor varillerinin kullanımı 5 1.6 Klor odaları 6 2. Giriş 7 2.1 Doğru kullanma 7 2.2 Yanlış kullanım 7 2.3 Kullanıcı nitelikleri 7 2.4 Ürünü çalıştıran kişinin sorumlulukları 7 2.5 Bakım ve servis ekibi 7 2.6 VGA-117 dozaj regülatörünün tip anahtarı 8 2.7 Nakliye ve depolama 8 2.8 Ambalajın açılması 8 3. Teknik bilgiler 9 3.1 Genel 9 3.2 Dozaj debisi 9 3.3 Aksesuarlar 9 3.4 Boyutlar 9 3.5 Servo motorun elektrik bilgileri 10 3.6 Klorun fiziksel ve kimyasal bilgileri 11 4. Tasarım ve işlev 11 4.1 Cihaz hakkında 11 4.2 Çalışma prensibi 12 5. Montaj ve kurulum 13 5.1 Vakum hatlarının seçilmesi 13 5.2 Dozaj regülatörünün bağlanması 14 5.3 Analog kontrollü bir servo motora harici kontrolör bağlanması 14 5.4 Ters çevirme potansiyometreli bir servo motora harici kontrolör bağlanması 16 5.5 Kurulum örneği 17 6. Başlatma 17 6.1 Sızdırmazlık durumunun kontrol edilmesi 17 6.2 Klorun çekilmesi 18 7. İşletme 19 7.1 Gaz klor dozlama sisteminin açılması 19 7.2 Dozaj debisinin ayarlanması 19 7.3 Dozaj debisini takip etme/okuma 19 7.4 Servo motor 20 7.5 Gaz klor dozlama sisteminin kapatılması 20 7.6 Sistem çalışırken klor varilinin değiştirilmesi 20 8. Bakım 20 9. Arıza tespiti 21 10. Hurdaya çıkarma 21 Montajdan önce, montaj ve kullanım kılavuzunu okuyunuz. Montaj ve işletimin ayrıca yerel düzenlemelere ve daha önce yapılıp onaylanmış olan belirli uygulamalara da uyumlu olması gerekir. 1. Güvenlik talimatları Bu kitapçıktaki kurulum ve çalıştırma talimatlarında ürün kullanıcıları için önemli bilgiler bulunmaktadır. Teknik bilgiler Ürünü çalıştırma ve kullanma talimatları Güvenlik talimatları. Bu kitapçıkta yer almayan detaylarla ilgili herhangi bir bilgiye ihtiyaç duyarsanız ya da sorunuz olursa lütfen Grundfos'la iletişime geçin. 1.1 Bu dokümanda kullanılan semboller Bu kitapçık, olası risklere karşı önlem olarak aşağıda belirtilen standartlaştırılmış güvenlik talimatlarına uyulmasını önermektedir: İkaz Not Bu güvenlik uyarıları dikkate alınmadığı takdirde, kişisel yaralanmalarla sonuçlanabilir. Bu güvenlik uyarıları dikkate alınmadığı takdirde, arıza ya da ekipmanların hasarı ile sonuçlanabilir. Notlar veya talimatlar işi kolaylaştırır ve güvenilir operasyonu temin eder. 1.2 Klorun güvenli kullanılmasına yönelik öneriler 1.2.1 Gaz klordan kaynaklanan tehlikeler Soluma yoluyla zehirlenme. Gözleri, solunum sistemini ve cildi tahriş eder. Boğmaca hastalığına, nefes darlığına ve göz yaşarmasına sebebiyet verir. Merkezi sinir sistemi üzerinde hafif çaplı bir felç etkisi yaratır. Teneffüs edilen havadaki gaz kloru yoğunluğu 10 ppm değerinden fazlaysa ciddi bir yaşam tehlikesi var demektir. Gaz klor konsantrasyonu yüksek olan havayı uzun süre tenefüs etmek ölümcüldür. 1.2.2 Sıvı klordan kaynaklanan tehlikeler Cilt yanıklarına neden olur. Ciltte kızarıklık ve kabarmalara neden olur. 1.2.3 Uyulması gerekenler: Klor varillerini değiştirirken mutlaka gaz maskesi takın. Kirlenmiş odalara girerken mutlaka koruyucu kıyafet ve içinde basınçlı hava bulunan nefes maskesi kullanın. Hareket durumunda mümkünse gaz maskesi takın. Rüzgarın yönünü kontrol edin. Türkçe (TR) 3
Türkçe (TR) 1.3 Koruyucu ekipman 1.3.1 Kişisel korunma ekipmanı Gaz klor dozlama sistemini çalıştırma yetkisi bulunan kişiler, bu sistemin çalıştırılmasında görevli her kullanıcıya solunum cihazı (tam görüş sağlayan gaz maskesi) temin etmelidir. Bu cihaz, kullanacak kişiye göre ayarlanmalı; üzerinde ait olduğu kullanıcının ismi belirtilmeli ve etkili bir klor filtresi (B2P3) ile desteklenmelidir. Ayrıca her gaz maskesi için 1 adet yedek filtre bulundurulmalıdır. Koruyucu ekipman, klor odalarının dışında kalan ve erişimi kolay olan bir yerde saklanmalıdır. Klor varilleri olan sistemler için en az 2 adet koruyucu kıyafet hazır bulundurulmalıdır. Bu kıyafetler, içinde basınçlı hava bulunan solunum maskeleri ile desteklenmelidir. 1.3.2 Klor sistemini çalıştırma yetkisi olan kişilerin uyması gerekenler İlgili kişilere koruyucu kıyafetin kullanılması ile ilgili bilgiler aktarılmalıdır. Bu kişiler (sistemi kullananlar) kişisel koruma ekipmanını düzeli olarak kullanmalı veya her 6 ayda bir bu kıyafetlerle tatbikat yapmalıdır. Gaz maskesinin filtreleri şu durumlardan sonra mutlaka değiştirilmelidir: Dayanıklılık süresinin dolmasının ardından Filtrenin açılmasından (açılma tarihini filtrenin üzerine not alın) en az 6 ay sonra Filtrenin klorla temas etmesinden sonra. Sistemin çalıştırılması sırasında bölgenizdeki yönetmeliklere ve yasalara uyun. 1.3.3 Koruyucu ekipmanın saklanması Klor odalarının dışında Gözle görünebilecek bir noktada Kolayca ulaşılabilecek bir noktada Toza ve neme maruz kalmayan bir noktada. 1.4 Kaza durumunda ilk yardım 1.4.1 Klorun tenefüs edilmesinden sonra ilk yardım 1. Serinkanlılığınızı koruyun. 2. Yaralı kişileri tehlike barındıran alandan çıkarın. 3. Yaralıya yardım edenler kendi güvenliklerini tehlikeye atmamalıdır. 4. Klorla kirlenmiş kıyafetleri çıkarın. 5. Yaralı kişileri sakinleştirin ve battaniyelerle sıcak tutmaya çalışın. 6. Yaralının temiz hava solumasını sağlayın. Mümkünse oksijen maskesi kullanın. Suni solunumdan kaçının! 7. Tıbbi yardım çağırın veya yaralının hastaneye sevk edilmesini sağlayın Yaralı: yatar pozisyonda Yaralı: Nefes almada zorluk varsa oturur pozisyonda. Yaralanma sebebinin klor olduğunu belirtin. 1.4.2 Ciltte kimyasal yanık oluşmasından sonra ilk yardım 1. Serinkanlılığınızı koruyun. 2. Klorla kirlenmiş kıyafetleri çıkarın. 3. Klorun temas ettiği bölgeyi bol suyla yıkayın. 4. Mikrop bulaşmamasına dikkat ederek yarayı bandajla sarın. 5. Tıbbi yardım çağırın. Yaralanma sebebinin klor olduğunu belirtin. 1.4.3 Gözlerde meydana gelen kimyasal yanık için ilk yardım 1. Serinkanlılığınızı koruyun. 2. Yaralı yatar konumdayken gözleri bol suyla yıkayın. Gerekiyorsa, yara almayan gözü koruyun. Göz kapaklarını genişçe açarak yaralı gözün tüm yönlere hareket etmesini sağlayın. 3. Göz doktoru bulun. Yaralanma sebebinin klor olduğunu belirtin. 1.4.4 Organlarda meydana gelen kimyasal yanık için ilk yardım 1. Serinkanlılığınızı koruyun. 2. Küçük yudumlarla su için. Mümkünse, aktif karbon alın. 3. Tıbbi yardım çağırın. Yaralanma sebebinin klor olduğunu belirtin. 4
1.5 Klor varillerinin kullanımı 1.5.3 Temel kurallar Klor, kilitlenebilir klor odalarında bulunan gri çelik silindirlerde veya varillerde saklanır. Güvenlik tedbirlerini gözetmek amacıyla kapasitelerine göre klor varillerinde % 5 lik bir boşluk bırakılmalıdır. Gaz çeşidi, ağırlık, ürün sahibinin adı, üretim ve yapılan son testin tarihi varil üzerinde net bir şekilde belirtilmelidir. Aşağıdakileri takip edin: Klor varillerini ateşe dayanıklı bir yerde saklayın. Klor varillerini ısıdan ve güneş ışığından koruyun. Klor varillerini kullanıcı tarafından değiştirilmemeli veya tamir edilmemelidir. Dolu ve boş varillerin kapalı olduğundan emin olun. 1.5.1 Çelik silindirler İçindekiler: 50 kg veya 65 kg Gaz kloru dikey konumdaki silindirden valf aracılığıyla çekin. 1 2 3 Şekil 1 Konum Silindirin tasarımı Açıklama Kaynaksız klor silindiri Kaynaklı klor silindiri TM04 0693 0908 Klor varilleri bu konuda deneyimi olan kişilerce yönetilmelidir. Klor varilleriyle ilgili olan güvenlik yönetmeliklerine uyun. Varillerin işlenmesi sırasında dikkatli davranın. Varilleri atmayın! Zincir veya klips kullanarak varillerin devrilmesini ya da yuvarlanmasını engelleyin. Variller doğrudan güneş ışığına ve 50 C üzerinde sıcaklığa maruz kalmamalıdır. Varilleri başka yere taşırken mutlaka valf korumalı somun ve koruyucu kapak kullanın. Bu kurallara dolu varillerle birlikte boş variller için de uyulmalıdır çünkü boş varillerde basınç altında olan klor kalıntıları bulunur. 1.5.4 Geçerli yönetmelikler Klorun yönetilmesine, sevkine ve saklanmasına yönelik söz konusu bölgede geçerli olan yasa ve yönetmelikler gözetilmelidir. Almanya da şu yönetmelikler geçerlidir: "Suyun klorlanması" sonucu meydana gelebilecek kazaları süreç talimatlarıyla önlemeye yönelik yönetmelikler (GUV-V D5) Çalışma alanlarına yönelik yönetmelikler (ArbStättV) Basınçlandırılmış gazlarla ilgili teknik kurallar (TRG 280, 310 ve 330) Kapalı havuzların çalıştırılması (BGR 108) Su arıtımında kullanılan gaz klor dozlama sistemi (DIN 19606) Su arıtımında kullanılan klor (DIN 19607). Türkçe (TR) 1 Koruyucu kapak 2 Valf 3 Silindirin sabitleme klipsi 1.5.2 Klor varilleri İçindekiler: 500 kg veya 1000 kg Gaz klorun uzatma borusunun valfi aracılığıyla çekilmesi. Sünek dökme demir borusunun valfiyle sıvı klorun çekilmesi. 1 6 3 4 2 3 4 5 TM04 0694 2011 Şekil 2 Varil tasarımı Konum Açıklama 1 Gaz klorun çekilmesi için uzatma borusu 2 Gaz klorun çekilmesi için valf 3 Sıvı klorun çekilmesi için valf Sıvı klorun çekilmesinde kullanılan sünek dökme 4 demir borusu 5 Lastik 6 Varili ayarlama işareti 5
Türkçe (TR) 1.6 Klor odaları Klor odaları, gaz klor dozlama sistemlerinin ve/ya klor varillerinin bulunduğu odalardır. Bu odalarda bulunan klor basınç altındadır. 1.6.1 Klor odalarına yönelik yönetmelikler "Suyun klorlanması" sonucu meydana gelebilecek kazaları önlemek için Almanya tarafından geliştirilen yönetmeliklere göre klor odalarının şu şartları yerine getirmesi bir zorunluluktur: Klor odalarının diğer odalarla bağlantısı olmamalıdır. Bu odalar gaza ve ateşe dayanıklı olmalıdır. Odalar zemin seviyesinde konumlanmalı; içerde kuru bir hava sağlanmalı ve ortamın iklimlendirmesi iyi yapılmalıdır. Önerilen oda sıcaklığı 18-20 C arasındadır. Sıcaklık 0 C den düşük olamayacağı gibi 50 C den de yüksek olamaz. Dozaj ekipmanının yüksek basınç hatları açık havaya ulaşmamalıdır. Açık havayla bağlantıyı sağlayan boşaltma delikleri 2 x 20 cm 2 boyutunda olmalıdır. Emiş sistemleri akıntı yönünde işleyen düzgün dışatım cihazları kurulmalıdır. Gaz klor alçaktaki odalara, millere, pitlere, kanallara veya boşaltma sistemlerinin emiş deliklerine girmemelidir. Klor odalarına, ortaya çıkan klor gazını tutmak üzere tasarlanmış bir sprinkler sistemi konulmalıdır. Sprinkler sisteminin, hava tuzağı bulunduran bir akış doğrultusu olmalıdır. Çalıştırma, klor odalarının dışından elle yapılacak şekilde de ayarlanmalıdır. Gaz klor uyarı sistemi kurulurken sisteme şunlar dâhil edilmelidir: Görsel ve sesli alarm cihazı Sprinkler sistemine bağlantı Herhangi bir devreden çıkarma işleminin (ör: varil değişimleri sırasında) ardından otomatik olarak yeniden aktif konuma geçecek bir uyarı sistemi. Klor odalarının zemini düz olmalıdır. Çıkış, zemin seviyesinin altında ve tipik bir yükleme rampasının üstünde olmamalıdır. 1.6.2 Klor odalarına uyarı işareti konması Almanya da DIN 4844 yönetmeliğine göre herhangi bir klor odasının girişinde şu uyarı işaretleri bulunmalıdır: Şekil 4 işareti ve yardımcı işaret "Klorlama tesisi: Yalnızca yetkili kişiler girebilir" Klor odalarında, "Gaz maskesi takın" zorunlu işareti ve "Gaz klorundan zehirlenme durumunda izlenecek ilk yardım talimatları" bulundurulmalıdır. Şekil 5 Zorunlu işaret (DIN 4844) TM04 0699 0908 TM04 0701 0908 TM04 0704 0908 Şekil 3 Klor odalarında sağlanması gereken koşullar Klor odalarının açık havaya doğrudan bir çıkışı olmalıdır. Kapılar kilitlenebilir olmalı ve dışarı açılmalıdır. Kapılar anahtar olmadan da içerden açılabilmelidir. Kişiler klor odalarında uzun süreli kalmamalıdır. Klor odalarında yemek, içmek veya besin bulundurmak yasaktır. 6
2. Giriş 2.1 Doğru kullanma VGA-117 dozaj regülatörü, gaz kloru vakum hattına dozlamak için tasarlanmıştır. 2.2 Yanlış kullanım Ürünün güvenli bir çalışma sergilemesi ancak doğru kullanılmasıyla mümkündür. Doğru kullanım biçimlerine dâhil olmayan hiçbir çalıştırma yöntemine başvurulmamalıdır; aksi takdirde, Grundfos hiçbir sorumluluk kabul etmez. Türkçe (TR) Yetkisiz kişilerce ürün üzerinde yapılacak herhangi bir değişiklik ekipmana ciddi zarar verebileceği gibi fiziksel yaralanmalara da neden olabilir. Güvenlik donanımı başta olmak üzere ürün parçalarını açmak, değiştirmek, birleştirmek, çıkarmak veya devre dışı bırakmak gibi işlemlerden kesinlikle kaçınılmalıdır. 2.3 Kullanıcı nitelikleri Gaz klor dozlama sistemlerini çalıştıracak kullanıcının bu konu üzerine aldığı profesyonel eğitimden ve deneyimlerinden gelen derin bir bilgisi olmalıdır. Çalışma bölgesinde güvenliğin sağlanmasına ve kazaların önlenmesine yönelik düzenlenmiş yasa ve yönetmeliklerin bilincinde olmalı ve söz konusu uygulamaların en doğru şekilde yapılması için genel kabul görmüş standartları bilmelidir. Ancak bu şekilde gaz klor dozlama sisteminin güvenli şartlar altında çalıştırılması garanti edilebilir. Kurulum sahasında ürünün çalıştırılmasından ve takibinden kullanıcı sorumludur. Kullanıcının sorumlulukları: Ürünü çalıştırmadan önce bu kitapçığı okuyun. Ürünün çalıştırılmasıyla ilgili Grundfos un deneyimli teknik ekibinden yardım alın. Çalışma bölgesinde güvenliğin sağlanmasına ve kazaların önlenmesine yönelik yönetmelikleri gözetin. Sistemi çalıştırırken ve kimyasal maddeleri kullanırken olası bir kazanın önüne geçmek için ülkenizin yönetmeliklerine uygun koruyucu kıyafetler giyin. 2.4 Ürünü çalıştıran kişinin sorumlulukları Ürünün çalıştıran kişi şunlara uymakla yükümlüdür: Sistemin tüm hizmet ömrü boyunca bu kitapçığın kolayca ulaşılabilecek yakın bir yerde bulundurulmasına özen gösterin. Üreticinin belirttiği kurulum şartlarını yerine getirin. Bu şartlardan bazıları: çevresel koşullar, gerekli su bağlantıları ve bağlantı elemanları, elektrik bağlantısı, gerekiyorsa dozaj hattı için koruyucu boru ve yine gerekiyorsa sesli veya görsel uyarı cihazıdır. Su hatlarının ve ekipmanın düzenli aralıklarla kontrol edilmesini, servise gitmesini ve bakıma alınmasını sağlayın. Kimyasal maddeleri saklamak için gerekiyorsa resmi izin alın. Sistemin çalıştırılması konusunda kullanıcılara yol gösterin. Kazaların önlenmesine yönelik yönetmeliklere kurulum sahasında titizlikle uyulduğundan emin olun. Tüm kullanıcılara ve servis ekibine ülkenizin yönetmeliklerine uygun koruyucu kıyafet (maske, eldiven, koruyucu önlük vb.) tedarik edin. 2.5 Bakım ve servis ekibi Ürün yalnızca Grundfos un yetkili servis ekibi tarafından bakıma ve servise alınabilir. 7
Türkçe (TR) 2.6 VGA-117 dozaj regülatörünün tip anahtarı Tip anahtarı ürünün yapılandırılması için değil tanımlanması için kullanılır. Kod Örnek VGA-117-1000 /5 -M O, N VGA Vaccuperm Gas Advanced Dozaj debisi 500 25-500 g/h 1000 50-1.000 g/h 2000 100-2.000 g/h 4000 200-4.000 g/h 6000 300-6.000 g/h 8000 400-8.000 g/h 10000 500-10.000 g/h Bağlantı giriş ve çıkışı 1 PE kaplı hortum 8/11 2 PE kaplı hortum 10/14 3 PVC kaplı boru DN15 (d 20) Dozaj debisinin ayarlanması M A B Elle Otomatik, 230-240 V, 50/60 Hz Otomatik, 110-115 V, 50/60 Hz Kontrol 0 Mevcut değil 1 4-20 ma 2 Doğrudan Fark basıncı regülatörü Y N Mevcut, vakum ölçerle birlikte Mevcut değil 2.7 Nakliye ve depolama Dikkatlice sevk edin. Atmayın! Kuru ve serin bir ortamda saklayın. 2.8 Ambalajın açılması Ambalajın açılması sırasında dikkat edilmesi gerekenler: Teslimatı yapılan pakette hiçbir eksik olmamalıdır. Gazın geçişini sağlayan kısımlara nem ve yabancı madde temas etmemelidir. Dozaj sisteminin parçalarını ambalajı açtıktan sonra en kısa süre içinde monte edin. 8
3. Teknik bilgiler 3.1 Genel 3.2 Dozaj debisi Doğruluk İzin verilen sıvı Cl 2 Ayar aralığı 1:20 İzin verilen vakum regülatörü Debi ölçer Ağırlık Dozaj regülatörü ve enjektör arasındaki vakum hattı Üst sınırın ± % 4'ü kadar VGA-111, VGA-146 (4000 g/h'ye kadar) Flatör çalışmasına, dereceli ölçü kabının bilyesine ve 190 mm'lik dereceli ölçü kabına uygun şekilde hesaplama Servo motor olmadan: 2,6 kg Servo motorla: 4,2 kg PE kaplı hortum 8/11 veya 10/14 PVC kaplı boru DN 15 (d20) 50-1.000 g/h 2-50 Ibs/gün 100-2.000 g/h 5-100 lbs/gün 200-4.000 g/h 10-210 lbs/gün 300-6.000 g/h 15-310 lbs/gün 400-8.000 g/h 20-420 lbs/gün 500-10.000 g/h 30-520 lbs/gün 3.3 Aksesuarlar Standart bir pakette şu aksesuarlar mevcut değildir: Farklı boyutlardaki hortumlar Varillerin değişimi sırasında duvara monte için kullanılan sabitleme plakası Sızdırmazlığın kontrolünde kullanılan amonyaklı su. Türkçe (TR) 3.4 Boyutlar Ø 6 107 Ø 6 375 400 575 600 170 145 12.5 12.5 80 46 130 105 12.5 12.5 80 46 TM04 8416 3110 Şekil 6 Servo motor bulunduran ve bulundurmayan VGA-117 dozaj regülatörü 9
Türkçe (TR) 3.5 Servo motorun elektrik bilgileri 3.5.1 Ters çevirme potansiyometreli servo motor 2 3 3.5.2 Analog kontrollü Servo motor (4-20 ma/0-20 ma) 1, SL 2 3 4 5 L SET R 6 1, SR 1, SL on 1 2 7 Şekil 7 Konum 1 4 Ters çevirme potansiyometreli servo motor Açıklama SR, kamlı limit şalteri min. SL, kamlı limit şalteri maks. 2 Besleme voltajı girişi 3 Potansiyometre girişi/çıkışı 4 Topraklama klemensi 220-240 V ± % 10, 50/60 Hz ± % 5, Ana şebeke voltajı % 100 ED (Standart) 110-120 V ± % 10, 50/60 Hz ± % 5, 24 V AC ± % 10, 50/60 Hz ± % 5 30 ma (230 V için), Nominal akım 60 ma (115 V için), 240 ma (24 V için) Limit şalterinin yük kapasitesi 250 V için 2 A Elektrik tüketimi Yaklaşık 2 VA Kontrol değişkeni Ters çevirme potansiyometresi 1 kω Açma/Kapama sinyali Çalıştırma süresi 50 Hz'de 270 için 90 sn 60 Hz'de 270 için 75 sn Ayar açısı Maks. 270 Koruma sınıfı IP65 İzin verilen ortam sıcaklığı -15 C ile 60 C arası TM04 0956 4009 Şekil 8 Analog kontrollü Servo motor Konum Açıklama SR, kamlı limit şalteri min. 1 SL, kamlı limit şalteri maks. 2 Programlama düğmeleri 3 Alarm çıkışı 4 LEDler 5 DIP şalteri 6 Ana şebeke bağlantı klemensleri 7 Analog sinyali bağlantı klemensleri 8 Topraklama klemensleri Ana şebeke voltajı Nominal akım Limit şalterinin yük kapasitesi Elektrik tüketimi Kontrol değişkeni Sinyal girişi, sinyal çıkışı 1, SR Ayar noktası girişi Gerçek değer çıkışı Sinyal çıkışının maksimum taşıma kapasitesi Potansiyometre 220-240 V ± % 10, 50/60 Hz ± % 5, % 100 ED (standart) 110-120 V ± % 10, 50/60 Hz ± % 5, 24 V AC ± % 10, 50/60 Hz ± % 5 30 ma (230 V için), 60 ma (115 V için), 240 ma (24 V için) 250 V için 2 A Yaklaşık 2 VA Analog kontrolü Giriş/çıkış 4-20 ma (standart ayar) 0-20 ma (değiştirilebilir) 4 (0)-20 ma (DC) Yük 250 Ω Aşırı yük koruması 25 ma Ters kutuplaşmaya karşı koruma -25 ma ESD koruması, giriş filtresi Çözünürlük: 10 bit 4 (0)-20 ma Maks. yük 500 Ω Çözünürlük: 10 bit Çıkış akımı: 4-20 ma Açık devrenin minimum voltajı: 10 V 1000 Ω Çalıştırma süresi 50 Hz'de 270 için 90 sn 60 Hz'de 270 için 75 sn Ayar açısı Maks. 270 Koruma sınıfı IP65 İzin verilen ortam sıcaklığı 8 0 C ile 60 C arası TM04 0956 4009 10
3.6 Klorun fiziksel ve kimyasal bilgileri Normal basınç ve sıcaklık koşulları altında klor sarımsı yeşil renkte bir gazdır, kokusu keskindir ve CI 2 moleküllerinden oluşur. Yanıcı değildir fakat metallerin, hidrokarbonların vs. yanıcılığını arttırır. Atom ağırlığı Şekil 9 35,457 u Moleküler ağırlık CI 2 70,941 u Yoğunluk (sıvı) -34,05 C için 1,57 g/cm 3 Yoğunluk (gaz) 0 C'de 1 litre sıvı klor 0 C'de 1 kg sıvı klor Klorun buhar basıncı eğrisi 0 C için 3,214 g/i, 1 bar 457 litre (0,457 m 3 ) gaz klora eşittir. 311 litre (0,311 m 3 ) gaz klora eşittir. Özgül ağırlık 2,486 (havanın özgül ağırlığı: 1) Kaynama noktası -34,05 C (1 bar) Erime noktası -101,5 C Buharlaşma ısısı 269 kj/kg (0 C için) Isı iletkenliği 0,527 kj/m 2 h (sıvı klor) DIN 19607'ye göre saflık derecesi % 99,5 TLV-ESD (Eşik Sınır Değeri) 1,5 mg/m 3 (0,5 ppmv) Basınç [bar] 20 16 12 8 4 0-50 -30-10 0 10 30 50 70 Sıcaklık [ C] TM04 0691 0908 4. Tasarım ve işlev 4.1 Cihaz hakkında Şekil 11 Konum Servo motor bulundur(may)an dozaj regülatörü Açıklama 1 Servo motor (opsiyonel) 2 Dozaj debisinin belirlenmesinde kullanılan ayar butonu 3 Vakum hattının enjektöre bağlantısı 4 Dozaj debisini gösteren dereceli ölçü kabı 5 Vakum regülatöründen gelen vakum hattının bağlantısı İkaz 2 3 4 5 1 Ayar valfi, standart bir kapama valfinin tüm işlevlerini görmez. Gaz klor dozlama sistemini ayar valfini kapatarak durdurmayın! Gaz klor dozlama sisteminin kapatılması için bakınız bölüm 7.5.3 Sistemin çalıştığı sırada kapatılması TM04 8414 1811 Türkçe (TR) Çözünürlük [g/l] 14 10 6 2 0 10 30 50 70 90 Sıcaklık [ C] Şekil 10 Gaz klorun suda çözünürlüğü TM04 0692 0908 11
Türkçe (TR) 4.2 Çalışma prensibi 4.2.1 Dozaj regülatörü Dozaj regülatörü, gaz akışını bir valf ile düzenler. Akış miktarı, dereceli ölçüm kabının üst tarafındaki bilyeden okunabilir. 4.2.2 Vakum tip gaz klor dozlama sistemi TM04 8411 1811 Şekil 12 Vakum tip gaz klor dozlama sistemi prensibi Konum A B C D E F G H I J K Açıklama Klor silindiri Vakum regülatörü Dozaj regülatörü Enjektör Emiş filtresi (opsiyonel) Güvenlik valfi (opsiyonel) Dönüşümlü çalıştırma cihazı (opsiyonel) Su cihazı (opsiyonel) Fark basıncı regülatörü (opsiyonel) Gaz klorunun basınç hattı Gaz klorunun vakum hattı Enjektör (D) Enjektörlerin görevi gaz kloru su debisinin içine dahil etmektir. Enjektörlerin çalışma prensibi enjektör pompalarıyla aynıdır. Enjektör gövdesi, difüzör bulunduran bir nozuldan oluşmaktadır. Nozul ve difüzör arasında küçük bir dairesel boşluk bulunur. Gaz klorun enjektör kafasından geçerek dozaj hattının dışına atıldığı yer bu boşluktur. Vakum hattının ucunda bulunan bir diyafram çek valf, suyun vakum hattına girişini engeller. Fark basıncı regülatörü (I) Ayar valfinin sabit bir değere ulaşmasından önce ve sonra seyreden basınç değerleri arasındaki farkı düzenler. Ayarlanan dozaj debisi, enjektör vakumunda değişmeler olsa bile sabit kalır. Vakum tip gaz klor dozlama sisteminin işlevi Klorun, içme ve yüzme suyunun dezenfeksiyonu için kullanılması, taşınması ve saklanması tesislerdeki mühendisler için büyük bir zorluktur. Bu yüzden dozaj sistemlerinde uzun zamandır vakum prensibi tercih edilmektedir. Gaz klorun basıncı vakum basıncına indirilir. Bu yöntem gaz klorun sızıntı yapmasını engeller. Boru patlaması gibi durumlarda gaz klor kaçağı yaşanmaz; yalnız ortamdaki hava solunur. Vakum tip gaz klor dozlama sistemlerini oluşturan üç temel parça bulunmaktadır: Vakum regülatörü (B) Bir çeşit basınç düşürme valfi olan vakum regülatörü, klor tankından gelen yüksek basıncı vakum tarafında negatif basınca düşürür. Çıkış ağzında yeteri kadar vakum oluştuğunda valf açılır. Basınçölçer ve sıvı kapanı bulunduran vakum regülatörlerini kullanmak daha güvenlidir. Dozaj regülatörü (C) Gaz klorun debisi dozaj regülatörü ile ayarlanır. Bu ayarlama, motor kontrolü kullanılarak elle veya otomatik şekilde yapılabilir. 12
5. Montaj ve kurulum 5.1 Vakum hatlarının seçilmesi Bakınız bölüm, 1. Güvenlik talimatları. Türkçe (TR) Gaz klorun taşınması için gerekli vakum enjektör tarafından oluşturulur ve vakum hatları bu vakumun devamlılığını sağlar. Vakum hatları olarak sert PVC boruları veya esnek PE hortumları kullanılır. Aşağıdaki tablolarda, hat uzunluğuna ve dozaj miktarına bağlı olarak vakum hatları için önerilen çap değerleri gösterilmiştir. 5.1.1 Vakum regülatörü ve dozaj regülatörü arasındaki vakum hatları Vakum regülatörü ve dozaj regülatörü arasındaki vakum hatları için maksimum uzunluk [m]* Dozaj miktarı [g/h] 40 100 250 500 1000 2000 4000 0 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 10 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 20 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 30 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 40 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 15 DN 15 50 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 DN 15 75 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 DN 15 100 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 DN 20 * Hesaplama, vakum hattında p = 12,5 mbar değerinde bir basınç kaybı olacağı varsayılarak yapılır. 5.1.2 Dozaj regülatörü ve enjektör arasındaki vakum hatları Dozaj regülatörü ve enjektör arasındaki vakum hatları için maks. uzunluk [m]** Dozaj miktarı [g/h] 40 100 250 500 1000 2000 4000 0 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 10 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 20 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 30 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 40 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 50 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 75 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 100 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 8 DN 10 DN 15 ** Hesaplama, vakum hattında p = 50 mbar değerinde bir basınç kaybı olacağı varsayılarak yapılır. 13
Türkçe (TR) 5.2 Dozaj regülatörünün bağlanması Bağlantıyı yapmadan önce klor varillerinin valflerinin kapalı olduğundan emin olun. 5.3 Analog kontrollü bir servo motora harici kontrolör bağlanması 5.3.1 Elektrik bağlantısıyla ilgili uyarı ve notlar Kapağı kaldırmadan önce servo motorun ana şebeke ile olan bağlantısını kesin. Bulunduğunuz yerin güvenlik düzenlemelerine uyun. Kullanılmamış vidaları, kablo bağlantılarını ve fişleri uygun kapaklarla korozyona ve neme karşı koruyun. İkaz İkaz Elektromanyetik uyumluluğu (EMC) sağlamak için sinyal hatlarına koruyucu bir malzeme geçirilmeli ve bu hatlar ana şebeke kablolarının dışındaki kablo kanallarına yönlendirilmelidir. Koruyucu malzeme, PE ye veya kontrolörün bulunduğu taraftaki zemine bağlanmalıdır. Ürünün bilgi etiketinde belirtilen ana şebeke voltajının bölgenizdeki voltajla uyumlu olduğundan emin olun. Hatalı voltaj servo motorda hasarlara neden olabilir. Şekil 13 Vakum bağlantıları Konum Açıklama 1 Enjektöre giden vakum hattı 2 Vakum regülatörüne giden vakum hattı 3 Servo motor 4 Vakummetre 5 Fark basıncı regülatörü İkaz 3 Vakum hatlarıyla ilgili ayrıntılar için bakınız 5.1 Vakum hatlarının seçilmesi. Vakum bağlantılarının somunlarını yalnızca elle sıkın. Herhangi bir alet kullanmayın. Hasar tehlikesi! Vakum bağlantıları kuru ve temiz olmalıdır. Dozaj regülatörü, klor odasının dışına kurulmalıdır. 1. Dozaj regülatörünü vakum regülatöründen gelen hatta (2) bağlayın. 2. Dozaj regülatöründen gelen hattı (1) veya opsiyonel fark basıncı regülatöründen gelen hattı enjektöre bağlayın. 2 VGA-111 1 TM04 8413 1811 Not Seçilen malzemelere göre şebeke fişini şebekeye doğrudan veya klemens kutusu aracılığıyla bağlayın. 5.3.2 Analog kontrollü servo motorun devre şeması L N L1 N PE 51 52 54 55 - + - + 4(0) - 20 ma Şekil 14 Analog kontrollü servo motor 56 57 max. 125 V Hata mesajı 5.3.3 Harici kontrolörün (Conex DIA-2Q) bağlanması Elektrik bağlantısıyla ilgili uyarı ve notlar için bakınız bölüm 5.3.1 Elektrik bağlantısıyla ilgili uyarı ve notlar. Servo motorun klemenslerini, kontrolörün klemens bağlantı şemasına göre bağlayın. L N L1 N PE 51 52 54 55 - + - + 4(0) - 20 ma 56 57 max. 125 V Hata mesajı TM04 0951 4009 30 29 Conex DIA-2Q TM04 0951 4009 Şekil 15 Klemens bağlantı şeması Conex DIA-2Q 14
5.3.4 Conex DIS-2Q harici kontrolörün bağlanması Elektrik bağlantısıyla ilgili uyarı ve notlar için bakınız bölüm 5.3.1 Elektrik bağlantısıyla ilgili uyarı ve notlar. 1. Servo motorun kapağındaki vidaları sökün ve kapağı kaldırın. 2. Elektrik bağlantılarını şekil 16'daki şemaya göre yapın. Klemens 51 ile 52 yi ve ayrıca gerekiyorsa klemens 54 ile 55 i şemaya uygun olarak bağlayın. Klemens 56 ve 57 yi bağlarken şu koşulların sağlanması gerekmektedir: Maksimum voltaj: 125 V. Düşük voltajlar için (ayar noktası/gerçek değerlerin sinyal hatları) en az 0,5 mm 2 kesitinde ve maksimum 1000 m uzunluğunda blendajlı ayrı hatlar kullanın. Blendaj, topraklamanın (topraklama klemensi) bir kenarına bağlanmalıdır. Türkçe (TR) Servo motorun iç bağlantıları asla değiştirilmemelidir. 3. Motor kapağını kapatın ve vidaları sıkın. L1 N PE L N 51 52 54 55 + + 56 57 max. 125 V 4(0) - 20 ma Hata mesajı PE Conex DIS-2Q 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 TM04 0952 4009 Şekil 16 Conex DIS-2Q kontrolörünün klemens bağlantısını gösteren şema Konum L N Açıklama Faz Nötr Besleme voltajı girişi PE (topraklama) 51 Sinyal girişi (-) 52 Sinyal girişi (+) 54 Sinyal çıkışı (-) 55 Sinyal çıkışı (+) 56 57 Genel hata mesajı 15
Türkçe (TR) 5.4 Ters çevirme potansiyometreli bir servo motora harici kontrolör bağlanması 5.4.1 Ters çevirme potansiyometreli bir servo motorun klemens bağlantısı 1 N N Şekil 17 Ters çevirme potansiyometreli servo motor Konum open 1 N Nötr close Motor kontrolü SL (max.) SR (min.) 2 3 4 5 18 19 20 max. Açıklama min. Limit şalteri PE start < 50 V slider end Ters çevirme potansiyometresi 2 Faz Besleme voltajı girişi (yön açık/maks.) 3 Faz Besleme voltajı girişi (yön kapalı/min.) 4 Besleme voltajı çıkışı (son konumda maks.) 5 Besleme voltajı çıkışı (son konumda min.) TM04 0953 4009 5.4.2 Conex DIS-2Q harici kontrolörün bağlanması Elektrik bağlantısıyla ilgili uyarı ve notlar için bakınız bölüm 5.3.1 Elektrik bağlantısıyla ilgili uyarı ve notlar. 1. Servo motorun kapağındaki vidaları sökün ve kapağı kaldırın. 2. Elektrik bağlantılarını şekil 18'deki şemaya göre yapın. Klemens 18, 19 ve 20 yi bağlarken şu koşulların sağlanması gerekmektedir: voltaj < 50 V. 3. Dönüş yönünü belirleyin ve gerekirse düzeltin. Dönüş yönünü belirleme İç bağlantılar dikkate alındığında, (tahrikten çıkış miline doğru) dönüş yönü ve limit şalterleri aşağıdaki özellikleri taşır: Şebeke voltajı klemens 2 de bulunuyorsa, çıkış mili saat yönünün tersinde döner (yön: açık/maks.). Üstteki şalter, bu dönüş yönünü kısıtlar (maks.). Şalter aktif konumdaysa, şebeke voltajı klemens 4 tedir. Şebeke voltajı klemens 3 teyse, çıkış mili saat yönünde döner (yön: kapalı/min.). Alttaki şalter, dönüş yönünü kısıtlar (min.). Şalter aktif konumdaysa, şebeke voltajı klemens 5 tedir. Tahrik kontrol komutlarının belirlediği yönünün tersine dönerse, klemens 2 ve 3 bağlantılarının yerlerini değiştirin. Servo motorun iç bağlantıları asla değiştirilmemelidir. 4. Motor kapağını kapatın ve kapaktaki vidaları sıkın. PE (topraklama) 18 Başlatma 19 Sürgü 20 Uç Ters çevirme potansiyometresi SL (max.) SR (min.) 18 19 20 < 50 V 1 N 2 3 4 5 slider max. PE start open min. end close 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 IDM Yükselteç ölçümü 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 Potansiyelsiz röle çıkışları L1 N PE TM04 0954 4009 Şekil 18 Conex DIS-2Q kontrolörünün klemens bağlantısını gösteren şema 16
5.5 Kurulum örneği Şekil 19 Bir adet varil bulunduran dozaj sistemi Konum 8 1 7 6 Açıklama 6. Başlatma 2 3 1 Dozaj regülatörü 2 Güvenlik valfi 3 Sıvı kapanı bulunduran vakum regülatörü 4 Gaz klorun emiş filtresi 5 Gaz sensörü 6 Çek valfli enjektör 7 Su cihazı 8 Gaz uyarıcı cihaz Çalıştırmaya başlamadan önce tüm sistemin sızdırmazlık durumunu kontrol edin. Amonyaklı su (ufak plastik şişe) kullanarak valflerin sızdırmazlık durumu kontrol edilmelidir. Beyaz duman sızıntı olduğu anlamına gelir. 6.1 Sızdırmazlık durumunun kontrol edilmesi Nemli gaz klor, şiddetli korozyona neden olduğundan sızıntılar hızlı bir şekilde artar. Bu nedenle en ufak bir sızıntının bile vakit geçirilmeden düzeltilmesi gerekir. 6.1.1 Klor çözelti hatlarının ve enjektörün kontrol edilmesi Enjektörün kurulum ve çalıştırma talimatlarına uyun. 5 4 Gaz klor dozlama sistemi, bir uzman tarafından kontrol edilmedikçe başlatılmamalıdır. Gazın geçişini sağlayan parçaların sızdırmazlık açısından kontrol edilmesi çok önemlidir. Bakınız 2.3 Kullanıcı nitelikleri. Sızdırmazlık durumu ancak tüm sistem çalıştırılmaya hazır olduğunda kontrol edilebilir. Tehlike: Gaz klor kaçağı! TM04 8412 1811 6.1.2 Vakum hatlarının kontrol edilmesi Vakum hatları, vakum regülatörü ile enjektör arasında kalan hatların toplamından oluşur. 1. Klor varil valflerinin hepsini kapatın. 2. Ayar valfini kapatın. 3. Enjeksiyon ünitesinin kapama valfini açın. 4. Servis suyu valfini açın. 5. Yardımcı pompayı çalıştırın. 6. Ayar valfini açın. Flatörde gaz akışı gözlenmesi veya vakum ölçerin gösterdiği su sütununun 9 m den fazla olması vakum hatlarında sızıntı olduğu anlamına gelir. 7. Ayar valfini kapatın. 8. Yardımcı pompayı kapatın. 9. Servis suyu valfini kapatın. 10. Enjeksiyon ünitesinin kapama valfini kapatın. 11. Vakum hatlarını ve bağlantılarını kontrol edin. Gerekiyorsa, dikkatlice yeniden bağlayın. 12. Sızdırmazlık kontrolünü tekrarlayın. Flatörde gaz akışı gözlenmemesi ve vakum ölçerin gösterdiği su sütununun 9 m veya 9 m den az olması vakum hatlarının sızıntı yapmadığı anlamına gelir. Not Yetersiz çalıştırma vakumunun nedenleri: Enjektör çok küçük, arızalı veya bloke olmuş durumda. Yardımcı pompa çok küçük veya arızalı. 6.1.3 Gaz basıncı hatlarının kontrol edilmesi Gaz basıncı hatları, klor varillerinden başlayıp vakum regülatörüne uzanan hatlardan oluşur. 1. Sistem azot durulama cihazıyla desteklenmişse, sızdırmazlık durumunu azotla kabaca kontrol edin. 2. Ayrıntılı kontrol amonyakla yapılır. Sızdırmazlık durumunun azotla kontrol edilmesi 1. Klor varil valflerinin hepsini kapatın. 2. Gaz klor dozlama sistemine kadar olan varil bağlantı valflerini ve tüm kapama valflerini açın. 3. Azot tüpünün bağlantı valfini açın. 4. Azot tüpünün valfini, hatlarda 10 bar civarında (vakum regülatörünün basınç ölçerinden takip edebilirsiniz) basınç oluşana kadar yavaşça açın. Maksimum azot basıncı 16 bardır. Bu rakam aşıldığında üründe hasarlar ve sızıntılar meydana gelebilir. 5. Basınç altındaki tüm parçaları sabunlu su ile yıkayın. Kabarcıklar oluşursa ve/ya basınç ölçerinin gösterdiği basınç değeri düşürse, basınç hatları sızıntı yapıyor demektir. 6. Sistemin basıncını giderin. 7. Sızıntıları ortadan kaldırın. 8. Sızdırmazlık kontrolünü tekrarlayın. 9. Kabarcıklar meydana gelmiyorsa ve basınç ölçerin gösterdiği basınç değerinde bir saat içinde önemli bir azalma yaşanmıyorsa, basınç hatları sızıntı yapmıyordur. Türkçe (TR) 17
Türkçe (TR) Sızdırmazlık durumunun amonyakla kontrol edilmesi Amonyak gözleri, solunum sistemini ve cildi tahriş eder. Amonyakta su canlılarını zehirleyen maddeler bulunur. Sızdırmazlık durumunu amonyakla kontrol ederken koruyucu gözlük, eldiven ve kıyafetler kullanın. Şekil 20 Amonyağın neden olabileceği tehlikeler En ufak sızıntılar bile amonyak buharıyla tespit edilebilir çünkü bu buhar beyaz duman oluşturarak gaz klora tepki gösterir. Sıvı amonyak, yoğun aşınmaya neden olduğundan sistem hatları veya kısımlarıyla temas etmemelidir. Sıvı amonyak damlalarını kuru bir bezle hemen yok edin. Basınç bağlantılarının kontrol edilmesi (varil değişikliğinden sonra) 1. Varil valfini açın ve hemen ardından kapatın. 2. Amonyaklı suyla dolu plastik şişeyi açın. 3. Pompayla su çekermiş gibi şişeye hafifçe bastırın. Böylece amonyak dumanı yükselecektir. Ağzı açık amonyak şişesini gaz geçişini sağlayan kısımlarda yavaşça gezdirin. 4. Beyaz duman meydana gelirse basınç bağlantısında sızıntı vardır. Şekil 21 Amonyak ve gaz klor beyaz duman oluşturuyor TM04 0699 0908 TM04 0710 0908 Giriş valfinin kontrol edilmesi 1. Vakum regülatörünün yüksek basınç bağlantısında bulunan somunu gevşetin ve yüksek basınç hattını çıkarın. 2. Giriş valfini kapatın. 3. Klor varil valfini açın. 4. Amonyaklı suyla dolu plastik şişeyi açın. 5. Pompayla su çekermiş gibi şişeye hafifçe bastırın. Böylece amonyak dumanı yükselecektir. Ağzı açık amonyak şişesini gaz geçişini sağlayan kısımlarda yavaşça gezdirin. 6. Beyaz duman meydana gelirse giriş valfinde sızıntı vardır. 7. Sistemin basıncını giderin. 8. Giriş valfini kontrol ve tamir edin. 9. Sızdırmazlık kontrolünü tekrarlayın. 10. Beyaz duman meydana gelmiyorsa giriş valfinde sızıntı yoktur. 6.2 Klorun çekilmesi 6.2.1 Klor varilinin bağlanması Klor varilleri en az 8 saat varil odasında tutulmalıdır. Böylece varil içeriği ortam sıcaklığına uyum sağlar. Klor varillerinin sıcaklığı sistemin diğer parçalarından daha yüksek olmamalıdır. Sıvılaşma ve klor kaçağı tehlikesi! 1. Destekleri üzerine gelecek şekilde klor varilleri çevirin. Bu işlemi, sünek dökme demir ve yükseltme boruları yatay konuma gelene kadar sürdürün (varil üzerindeki işaretleri dikkate alın). 2. Klor varillerinin ters dönmesini veya yuvarlanmasını engelleyin. 3. Boru ve klor çekme sistemini kuru azotla ya da kuru havayla kurutun. 4. Sisteme yabancı madde girmemelidir. 5. Basınç bağlantısına yeni bir conta ekleyin. 6. Klor varilini bağlayın. Alttaki valf genellikle varillerin kullanımı sırasında sıvı klorun çekilmesi için kullanılır. 7. Varil valfini yavaşça açın. 6.2.2 Varil valfleri Klor varillerinin valflerini zorlamadan elle çalıştırın. Dolu veya boş klor varillerinin valflerini kapama somunu (işaretli klor veya CI 2 ) ve conta ile kapatın. Varil valflerini açarken kuvvet uygulamayın! 5. Sistemin basıncını giderin. 6. Sızıntıları ortadan kaldırın. 7. Sızdırmazlık kontrolünü tekrarlayın. 8. Beyaz duman meydana gelmiyorsa basınç bağlantısında sızıntı yoktur. Şekil 22 Basınç bağlantısında sızıntı yok TM04 0711 0908 Tıkanmış valfler Sıcak suyla ıslatılmış bir örtüyü valfin etrafına sararak sıkışmış valfleri gevşetebilirsiniz. Sonuç vermiyorsa, varili üretici firmaya iade edin. Valfi asla alevle ısıtmayın! Asla anahtarı uzatmayın! 6.2.3 Sızdırmazlık durumunun kontrol edilmesi Çalıştırmaya başlamadan önce tüm sistemin sızdırmazlık durumunu kontrol edin, bakınız 6.1 Sızdırmazlık durumunun kontrol edilmesi. 18
6.2.4 Klorun çekilmesi İkaz Gaz klorun çekilmesi İkaz Tablo, kullanılan varil boyutuna göre çekilebilecek maksimum miktarı göstermektedir: İhtiyaç duyulan klor miktarı daha fazlaysa, aynı sıcaklıktaki birkaç klor varili ana boru hatlarıyla birbirine bağlanmalıdır. Sıvı klorun çekilmesi Klor varilini tamamıyla boşaltmayın. Varilde yaklaşık 2 bar değerinde kalan basınç tutulmalıdır. Bunun nedenleri şunlardır: Aşınmaya sebep olacak nemin sisteme girişini engellemek. Uzun vadede basınç düşürme valfinin tıkanmasına neden olacak gaz klor kirleticilerinin çekilmesini engellemek. 15 C derece sıcaklık altında varilden bir saatte yaklaşık % 1 oranında gaz çekilebilir. Daha fazla çekilmesi durumunda varil ve boru tesisatı üzerinde buzlanma meydana gelebilir. Buzlanma sistemin düzgün çalışmasını engeller. Varil Varil boyutu [kg] Çekim miktarı [g/h] Silindir Varil Gaz klor dozlama sistemleri kullanıldığında sıvı klor yalnızca klor varillerinden çekilebilir. Varilin sünek dökme demir borusunda bulunan valf bağlanmalıdır ve bir buharlaştırma aygıtı kullanılmalıdır. 6.2.5 Gaz klorun çekilmesinden sonra 50 maks. 500 65 maks. 650 500 maks. 5000 1000 maks. 10000 7. İşletme Dozaj debisini, dozaj regülatörünün ayar valfi düzenler. Dozaj debisi, opsiyonel servo motor bulunduran versiyonlarda servo motorlu harici bir kontrolör kullanılarak da ayarlanabilir. 7.1 Gaz klor dozlama sisteminin açılması 1. Dozaj regülatörünün ayar valfini kapatın. 2. Enjeksiyon ünitesinin kapama valfini açın. 3. Servis suyu valflerini açın. 4. Enjektörün servis suyu kaynağını açın. 5. Klor varil valfini açın. 6. Dereceli ölçü kabındaki bilye istenen gaz akışına ulaşana kadar dozaj regülatörünün ayar valfini, ayar düğmesini (1) kullanarak yavaşça açın. Not 7.2 Dozaj debisinin ayarlanması Dozaj debisini arttırmak için ayar düğmesini yavaşça saat yönünün tersine çevirin. İkaz Dozaj debisi harici bir kontrolör kullanılarak ayarlanıyorsa, dozaj regülatöründe herhangi bir ayar değişikliği yapılmamalıdır. Harici kontrolör el kitapçığına bakın. Maksimum dozaj debisine ulaşılırsa, ayar düğmesini daha fazla oynatmayın çünkü ayar düğmesinin kilitlenme özelliği bulunmamaktadır. Dozaj debisini azaltmak için ayar düğmesini saat yönünde yavaşça çevirin. 1 2 Türkçe (TR) İkaz Aşınmaya neden olan nemin sisteme girişini engellemek için gaz klorun çekilmesinden hemen sonra bağlantı hatlarını kapatın. 1. Varil boşaltıldığında içinde 2 bar değerinde kalan basınç varsa, varil valfi kapatılmalıdır. Böylece kirletici maddelerin çekilmesi veya nemin sisteme girişi engellenir. 2. Varilin sistemle olan bağlantısını kesin. 3. Koruyucu somunu valf üzerine monte edin. 4. Koruyucu kapağı takın. Şekil 23 Dozaj debisinin ayarlanması Konum Açıklama TM04 8415 1811 1 2 Ayar düğmesini saat yönünün tersine çevirmek dozaj debisini arttırır. Ayar düğmesini saat yönünde çevirmek dozaj debisini azaltır. 7.3 Dozaj debisini takip etme/okuma Dozaj debisinin değerini dereceli ölçüm kabının üst kısmında bulunan bilyeden takip edebilirsiniz/okuyabilirsiniz. lbs/day g/h Şekil 24 Dozaj debisini takip etme/okuma TM04 0717 0908 Not Dereceli ölçü kabının ölçüm aralığı 20 C değerindeki gaz sıcaklığına göre ayarlanmıştır. Söz konusu uygulamanın sıcaklığı çok daha farklıysa dozaj debisi burada belirtilen değerle aynı olmayabilir. 19
Türkçe (TR) 7.4 Servo motor 7.4.1 Servo motorun ayar valfine bağlanması 1. Durdurucu iğneyi (2) geri çekin. 2. Kaplin (1) aşağı kayar. 3. Kaplin araya girene kadar ayar düğmesini (3) çevirin. Servo motorun bağlantısı tamamlandı. 7.6 Sistem çalışırken klor varilinin değiştirilmesi Vakum regülatöründeki kırmızı işaret ("boş" göstergesi), klor varilinde minimum basınca ulaşıldığını gösterir. Varil değiştirilmelidir. Koruyucu ekipmanı yerleştirin. 2 Şekil 25 Servo motorun bağlanması 7.4.2 Servo motorun ayar valfiyle olan bağlantısının kesilmesi 1. Otomatik kontrolü kapatın. 2. Kaplini (1) yukarı itin. 3. Durdurma iğnesini (2), yerinden oynamayacak duruma gelene kadar kapline doğru itin. 4. Servo motorun, ayar valfiyle bağlantısı kesildi. 5. Dozaj debisi artık elle ayarlanabilir. Şekil 26 Servo motor bağlantısının kesilmesi 7.5 Gaz klor dozlama sisteminin kapatılması 7.5.1 Gaz kaçağına yönelik acil durum durdurması 7.5.2 Ufak sızıntılara yönelik acil durum durdurması 1. Koruyucu kıyafet giyin. 2. Klor varilinin valfini hemen kapatın. 3. Tüm kısımları boşaltılana kadar sistemin çalıştırılmasını sağlayın. 4. Aşağıda anlatılan şekilde sistemi kapatın. 7.5.3 Sistemin çalıştığı sırada kapatılması 1. Klor varilinin valfini kapatın. 2. Dozaj regülatörünün dereceli ölçüm kabında gaz akışı gözlenmediğinde sistemi çalıştırabilirsiniz. 3. Dozaj regülatörünün ayar valfini kapatın. 4. Servis suyu kaynağını kapatın. 5. Servis suyu valflerini kapatın. 1 Gaz kaçağı varsa, odayı hemen terk edin ve koruyucu kıyafet giyin. Bölgenizin güvenlik yönetmeliklerine uygun bir şekilde karşı tedbirleri alın. Sistem parçalarının tamiratı yetkili ve uzman kişilerce gerçekleştirilmelidir. 6. Enjektörün önündeki ve sonundaki kapama valflerini kapatın. 2 3 TM04 0753 0908 TM04 0752 0908 1. Klor varilinin valfini kapatın. 2. Dozaj regülatörünün dereceli ölçüm kabında gaz akışı gözlenmediğinde sistemi çalıştırabilirsiniz. 3. Dozaj regülatörünün ayar valfini kapatın. 4. Servis suyu kaynağını kapatın. 5. Servis suyu valflerini kapatın. 6. Enjektörün önündeki ve sonundaki kapama valflerini kapatın. 7. Vakum regülatörünü varile bağlayan vidaları sökün. Regülatörü varsa duvar desteğine yerleştirin. 8. Koruyucu kapağı boş klor variline vidalayın; boş varilleri ortadan kaldırın. Varillerin ters dönmesini veya yuvarlanmasını engelleyin. 9. Yeni klor varilini yerleştirin ve düzgün bir şekilde sabitleyin. 10. Yeni klor varilinin koruyucu kapağını çıkarın. Tüm bağlantılar temiz ve kuru şekilde yapılmalıdır. 11. Vakum regülatörünün basınç bağlantısına conta takın. Gerekiyorsa filtreyi değiştirin. 12. Vakum regülatörünü klor varili üzerine vidalayın. İkaz 13. Sızdırmazlık durumunu 6.1 Sızdırmazlık durumunun kontrol edilmesi bölümünde anlatıldığı gibi kontrol edin. 14. Sistemi yeniden başlatın. 8. Bakım Temizleme ve bakım periyotları En az yılda bir kez. Sistemin her başlatılmasında. Arıza durumunda. Her klor varili değişikliğinde contaları değiştirin. Vakum regülatörünü filtre olmadan asla kullanmayın! Cihazın hizalamasını yaparken gövdeyi çevirmemeye dikkat edin! Gerekiyorsa, 13 mm lik bir çatal anahtar ile kaldırın. Sistemi yeniden başlatmadan önce sızdırmazlık durumunu kontrol edin. Bakım işlemleri yetkili ve uzman teknik ekip tarafından yapılmalıdır. Temizleme ve bakım işlemlerine başlamadan önce tüm sistemi devre dışı bırakın. Tehlike: Gaz klor kaçağı! Bakım, temizleme ve tamirat işlemleri sırasında sistemin kazara açılmayacağından emin olun. Sistemi yeniden başlatmadan önce sızdırmazlık durumunu kontrol edin. Tehlike: Gaz klor kaçağı! 20
9. Arıza tespiti Arıza Neden Çözüm 1. Maksimum dozaj debisine ulaşılamıyor. a) Yetersiz enjektör vakumu. Enjektörü kontrol edin. Gerekiyorsa değiştirin. Enjektörün el kitapçığında yazılanları takip edin. Servis suyu pompasını kontrol edin. Gerekiyorsa değiştirin. Enjektörün önündeki kir tutucuyu kontrol edin. Gerekiyorsa temizleyin. b) Dozaj regülatörü ve enjektör arasındaki vakum hattında sızıntı var. Sızıntıları ortadan kaldırın. c) Dozaj regülatörü ve enjektör arasındaki vakum hattı çok uzun. Vakum hatlarıyla ilgili ayrıntılar için bakınız 5.1.2 Dozaj regülatörü ve enjektör arasındaki vakum hatları. d) Vakum hattı kirlenmiş. Vakum hattını değiştirin. e) Servo motor maksimum dozaj kapasitesine ulaşmıyor. f) Dozaj regülatörünün basınç bağlantısındaki filtre kirlenmiş. Servo motorun ve/ya harici kontrolörün ayarlarını yenileyin. Servisi çağırın. g) Klor varilinin valfi kapalı. Klor varil valfini açın. h) Klor varili boş. Boş klor varili dolu bir tanesiyle değiştirin. i) Dozaj regülatörünün ayarlama mili uygun Servisi çağırın. değil (çap çok küçük). 2. Basınç bağlantısında sızıntı var. a) Basınç bağlantısındaki conta hasarlı. Contayı değiştirin. b) Eski contaların kalıntıları nedeniyle Sızdırmazlık yüzlerini temizleyin. sızdırmazlık yüzleri kirlenmiş. c) Klor varilinin sızdırmazlık yüzü zarar görmüş. Başka bir klor varili kullanın. d) Basınç bağlantısı gevşemiş. Basınç bağlantısını sıkın. e) Vakum regülatörünün basınç bağlantısındaki sızdırmazlık yüzü zarar görmüş. Servisi çağırın. 3. Yüksek basınç hattında gaz kaçağı var. 4. Dozaj kapasitesinin düzgün işlemesine rağmen istenen klor çözeltisi yoğunluğuna ulaşılamıyor. 5. Dereceli ölçüm kabındaki bilye tutuldu. 6. Klor varili üzerinde buzlanma meydana geliyor. a) Sıvılaşmış gaz giriş valfine giriyor. Doğru bir sıcaklık düzeni elde etmek için çektiğiniz gazın miktarını azaltın. b) Giriş valfi kirlenmiş veya zarar görmüş. Servisi çağırın. a) Vakum regülatörü ve dozaj regülatörü Sızıntıları ortadan kaldırın. arasındaki vakum hattında sızıntı var. a) Ölçüm kabı veya bilye kirlenmiş. Servisi çağırın. a) Çekilen gaz miktarı çok yüksek. Saatte % 1 den fazla gaz çekilirse, varilde buzlanma meydana gelme tehlikesi vardır. Birden fazla klor varili bulunduran bir dozaj sistemi kullanın. Servisi çağırın. b) Gaz klor dozlama sistemi çok küçük. Daha büyük bir gaz klor dozlama sistemi kullanın. 7. Ölçüm kabında su var. a) Diyafram tipindeki çek valf zarar görmüş. Servisi çağırın. 8. Servo motor çalışmıyor. a) Servo motor elle çalışma moduna ayarlı. Servo motoru otomatik çalışma moduna getirin. 9. Servo motor tüm kapasite a) Servo motor ve/ya kontrolör ayarları yanlış. Servisi çağırın. aralığında işlemiyor. 10. Servo motorun dönme yönü yanlış. 11. Vakum, çalışma koşullarının sabit olmasına rağmen değişiyor. 12. Dozaj kapasitesi, çalışma koşullarının sabit olmasına rağmen değişiyor. a) Fark basıncı regülatörünün yayı kirlenmiş veya zarar görmüş. a) Fark basıncı regülatörünün diyaframı kirlenmiş veya zarar görmüş. Türkçe (TR) 10. Hurdaya çıkarma Bu ürün ve parçaları çevreye zarar vermeden yok edilmelidir. Uygun atık toplama hizmetlerini kullanın. Bu hizmetleri kullanmanız mümkün değilse en yakın Grundfos firmasına veya servisine başvurunuz. 21
Türkçe (TR) YETKİLİ GRUNDFOS SERVİSLERİ SERVİS ÜNVANI ADRES TEL FAX GSM GRUNDFOS MERKEZ DAMLA POMPA ARI MOTOR CİHAN TEKNİK SER GROUP MEKANİK DETAY MÜHENDİSLİK MURAT SU POMPALARI POMSER POMPA ALTEMAK İLKE MÜHENDİSLİK ÖZYÜREK ELEKTRİK DETAY MÜHENDİSLİK ESER BOBİNAJ ÇAĞRI ELEKTRİK FLAŞ ELEKTİRİK TEKNİK BOBİNAJ DİZAYN TEKNOLOJİ FURKAN BOBİNAJ ARDA POMPA ANKARALI ELK. ÜÇLER MAKİNA AKTİF BOBİNAJ ATLAS TEKNİK BUXAR BARIŞ BOBİNAJ THERM ARSENAL Gebze Organize Sanayi Bölgesi İhsan Dede Cadde No. 2. Yol 200. Sokak No. 204 KOCAELİ 1203/4 Sokak No. 2/E İZMİR Tuzla Deri Sanayi Karşısı Birmes Sanayi Sitesi A-3. Blok No. 8 İSTANBUL Cemal Bey No. 7/B İSTANBUL Nuripaşa Mah. 62/1. Sokak No. 12/C İSTANBUL Zafer Mah. Yeni. Sanayi Sitesi 03/A. Blok No. 10 TEKİRDAĞ İvogsan 22. Cadde No. 675. Sokak No. 28 Hasemek Sanayi Sitesi Yenimahalle / ANKARA Akdeniz Sanayi Sitesi 5009. Sokak No. 138 ANTALYA Des Sanayi Sitesi 113. Sokak C 04. Blok No. 5 Yukarı Dudullu / İSTANBUL Güngören Bağcılar Sanayi Sitesi 2. Blok No. 29 İSTANBUL Bahçe Mah. 126. Cadde No. 5/D MERSİN Prof. Muammer Aksoy Cadde Tanerler Apt. No. 25 İSKENDERUN Karatay Otoparçacılar Sitesi Koza Sokak No. 10 KONYA Eski Sanayi Bölgesi 3. Cadde No. 3/A KAYSERİ 19 Mayıs Sanayi Sitesi Adnan Kahveci Bulvarı Krom Cadde 96 Sokak No. 27 SAMSUN Demirtaşpaşa Mah. Gül. Sokak No. 31/1 BURSA Değirmiçem Mah. Göğüş Cadde Kıvanç Apt. Altı No. 42 GAZİANTEP Kamberiye Mahallesi Malik Cabbar Cadde No. 5/B ŞANLIURFA Ostim Mahallesi 37. Sokak No. 5/1 Yenimahalle / ANKARA Cumhuriyet Caddesi No. 41 ADIYAMAN Y. Sanayi Sitesi 18. Çarşı No. 14 KAHRAMANMARAŞ Yeni Sanayi Sitesi 2. Cadde No. 8. Sokak No. 3 MALATYA Reşatbey Mah. 12. Sokak Özkaynak Apt ADANA Çobanzade 45/A BAKÜ (AZERBAYCAN) Ziya Çakalp. Cadde No. 13/A MAGOSA (K.K.T.C.) Tsereteli Ave. 101, 0119 TBİLİSİ (GEORGIA) 0262 679 79 79 0262 679 79 05 0530 402 84 84 0232 449 02 48 0232 459 43 05 0532 277 96 44 0216 394 21 67 0216 394 23 39 0533 523 80 56 0216 383 97 20 0216 383 49 98 0532 220 89 13 0212 679 57 13 0212 415 61 98 0532 740 18 02 0282 673 51 33 0282 673 51 35 0532 371 15 06 0312 394 28 50 0312 394 28 70 0532 275 24 67 0242 221 35 10 0242 221 35 30 0533 777 52 72 0216 466 94 45 0216 415 27 94 0542 216 34 00 0212 549 03 33 0212 243 06 94 0324 233 58 91 0324 233 58 91 0533 300 07 99 0326 614 68 56 0326 614 68 57 0533 761 73 50 0332 237 29 10 0332 237 29 11 0542 254 59 67 0352 320 19 64 0352 330 37 36 0532 326 23 25 0362 266 58 13 0362 266 45 97 0537 345 68 60 0224 221 60 05 0224 221 60 05 0533 419 90 51 0342 339 42 55 0342 339 42 57 0532 739 87 79 0414 313 63 71 0414 313 34 05 0542 827 69 05 0312 385 88 93 0312 385 89 04 0533 204 53 87 0416 214 38 76 0416 214 38 76 0533 526 86 70 0344 236 50 44 0344 236 50 45 0533 746 05 57 0422 336 92 08 0422 336 57 88 0535 517 44 17 0322 453 83 23 0322 453 75 55 0533 485 93 02 994 12 4706 510 994 12 4992 462 994 50 2040 561 0392 366 95 55 0533 866 76 82 995 32 35 62 01 995 32 35 62 01 Değişime tabidir. 22