HIZLI TÜKETİLEN ÜRÜNLER FİYAT ENDEKSİ () 201 Yılı Ayı Gelişmeleri Hazırlayan: Zafer YÜKSELER Sayı:61 1 Şubat 201 201 yılı ayında, bir önceki aya göre yüzde 2,63, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 9,92 oranında artış göstermiştir. 2016 yılı ayında ise bu oranlar, sırasıyla, yüzde 2,35 ve yüzde 9,52 idi. genel endeksinde, 201 yılı ayında fiyatlar yüzde 2,6 oranında artmış, 12 aylık fiyat artışı ise yüzde 9,22 olarak gerçekleşmiştir. Özel Kapsamlı Göstergelerinden C- Endeksinde ise ayında fiyatlar yüzde 0,5 oranında yükselmiş, yıllık fiyat artışı da yüzde, olarak gerçekleşmiştir. C-Endeksinden dışlanan, enerji, gıda ve içecekler, alkollü içkiler ve tütün ürünleri ile altın grubunda, 201 yılı ayında fiyatlar yüzde 5,03 oranında artmış, 12 aylık fiyat artışı ise yüzde 11,23 olmuştur. Tablo:1- Aylık ve 12 Aylık Enflasyon Oranları (%)(1) Aylık 12 Aylık Ağırlık (%) 2016 201 2016 201 0,00 1,82 2,6 9,58 9,22 C-Endeksi 5,86 0,33 0,5 9,63, C den Dışlananlar 2,1 3,8 5,03 9,51 11,23 5, 2,35 2,63 9,52 9,92 Kaynak: TÜİK ve kendi hesaplamalarımız. (1) aylık ve yıllık artışları, ilgili yılın kapsam ve ağırlıklarına göre hesaplanmıştır. 2016 yılında 12, 201 yılında ise 10 madde kapsanmıştır. 1 12 8 6 2 0 Grafik:1- -: Oniki Aylık Enflasyon (%) 20-1 2011-1 2012-1 2013-1 201-1 2015-1 2016-1 201-1 20 18 16 1 12 8 6 2 0 20-1 Grafik:2-, C-Endeksi ve C'den Dışlanan Ürünler: Oniki Aylık Enflasyon (%) 2011-1 2012-1 2013-1 201-1 2015-1 2016-1 C-Endeksi C-End.Dışlanan 201-1 Hızlı Tüketilen Ürünler Fiyat Endeksi (), temsili bir hane tarafından sıkça tüketilen mal ve hizmetler sepetinden oluşmaktadır. Sıkça tüketilen mal ve hizmet, temsili hane tarafından ayda bir kez veya daha sıklıkla tüketilme olasılığı yüksek olan mal ve hizmetler olarak tanımlanmıştır. de yer alan 1 madde içinden bu tanıma uygun 12 madde seçilmiş ve bu maddelerin ortalama fiyatlarındaki değişimden yararlanarak oluşturulmuştur. 2016 yılında 12 maddenin içindeki ağırlıkları toplamı yüzde 55, dir. Kaynak: Zafer YÜKSELER, Hızlı Tüketilen Ürünler Fiyat Endeksi (), 1 Şubat 2012 (http://www.researchgate.net/profile/zafer_yuekseler/).
201 YILI EK AÇIKLAMA NOTU VE MADDE AĞIRLIKLARI 1. Hızlı Tüketilen Ürün Fiyatları Endeksi (), TÜİK tarafından kapsamındaki madde ağırlıklarının açıklanması ile birlikte, 2012 yılında yayınlanmaya başlanmıştır. hesaplanırken, ortalama madde fiyatları ve madde ağırlıkları kullanılmıştır. ile nin tam anlamıyla karşılaştırılabilir olması için, ortalama madde fiyatları yerine, madde endekslerinin kullanılması gerekmektedir. Ancak, madde endeksleri TÜİK tarafından kamuoyuna açıklanmadığından, hesaplanırken ortalama madde fiyatları kulllanılmaktadır. Ayrıca maddelerin aylık ağırlıkları yerine yıllık ortalama ağırlıkları esas alınmaktadır. 201 yılında TÜİK te, aylık ağırlık seti yerine yıllık ağırlık seti kullanmaya başlamıştır. 2. 2012 yılında yi oluşturan maddeden, hanelerin sıkça tükettikleri mal ve hizmetlerden 150 madde seçilmiş ve bu maddelerin aylık ortalama fiyatları ve içindeki yıllık ortalama ağırlıkları kullanılarak hesaplanmıştır. TÜİK, 2013 yılında madde sayısını 3 adede düşürmüştür. Sigara çeşitlerine ilişkin madde çeşitleri, 2013 yılında sigara ana grubu içinde toplulaştırıldığından, de takip edilen madde sayısı da 18 e düşmüştür. 201 yılında, madde sayısı 32 ye, deki madde sayısı ise CD (Boş) ve Şehiriçi Telefon Görüşmesi kapsamdan çıkarıldığı için 16 ya gerilemiştir. 2015 yılında ise madde sayısı 26 ya gerilerken, deki madde sayısı da okul kitaplarının çıkartılması nedeniyle 15 e inmiştir. 2016 yılında madde sayısı 1 ye gerilemiştir. kapsamında yer alan müzik CD ve özel dersane ücretleri kapsamdan çıkartılmıştır. Bu iki ürün yerine, üniversite katkı payı ve düzeyi belirlenemeyen eğitim programları ilave edilmiştir. Hazır çorbalar, ev aletleri tamiri ve diğer kırtasiye malzemeleri ortalama fiyat kapsamı değiştirildiği için kapsamından çıkartılmış ve madde sayısı 12 ye gerilemiştir. 201 yılında madde sayısı 1 gerilerken, çikolata madlen ile bebek çorabı kapsamdan çıkarıldığı için, madde sayısı da 10 a gerilemiştir. 3. Ortalama madde fiyatları kapsamının sık sık değiştirilmesi haberleşme grubu ortalama fiyatlarının takibinde sorun yaratmakta ve yıllar itibariyle karşılaştırma olanağını ortadan kaldırmaktadır. Bu nedenle, hesaplanırken haberleşme sektöründen sadece Telefon Görüşmesi (Şehiriçi) ortalama madde fiyatı ve ağırlığı kullanılmaktaydı. Ancak TÜİK, daha önceki yıllarda şehiriçi, şehirlerarası ve uluslararası telefon görüşmelerinin ağırlıklarını ve ortalama madde fiyatlarını ayrı ayrı açıklarken, 201 yılında Telefon Görüşmesi başlığı altında tümünü toplulaştırmış ve fiyatların karşılaştırılması imkanını ortadan kaldırmıştır. Benzer sorun, Cep Telefonu Görüşme maddesinde de bulunduğundan, kapsamında 201 yılından itibaren haberleşme grubundan her hangi bir madde yer almamaktadır. Sağlık grubu da, madde kapsamlarınının sık değişimi nedeniyle kapsamına dahil edilmemiştir.. 201 yılında 10 maddenin ağırlığı 5,65 ye gerilemiştir. 2015 ve 2016 yılı aylık ve yıllık artışları hesaplanırken 201 yılı ağırlıkları ve madde kapsamı kullanılmıştır. TÜİK, 201 yılında özel kapsamlı endekslerini değiştirmiştir. Yeni endeksler içinde I-Endeksi ile uyumlu C-Endeksi yayınlanmaya başlanmıştır. 201 yılında madde ağırlıklarının değişmesi Özel Kapsamlı-C(I) Endeksi ile C(I)-Endeksinden dışlanan ürünlerin ağırlıklarınında, aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi değişmesine yol açmıştır. EK TABLO : 1- ve Ağırlık Seti ve Madde Sayıları 2012 2013 201 2015 2016 201 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 1.C-Endeksi (201 öncesinde I) 53,3580 55,18 55,3829 5,1321 5,6068 5,8611 2.C- (I)-Endeksinden Dışlananlar 6,620,5852,611 2,869 2,3932 2,1389 a.gıda ve İçecekler 26,2200 2,0900 2,530 2,2500 23,6831 21,00 b.alkollü İçkiler ve Tütün 5,20 5,000 5,2891,8200,980 5,800 c.enerji 1,562 1,5808 1,31 13,99 13,1122 13,26 Su 2,2362 2,88 2,2599 2,2823 2,61 2,205 Elektrik 3,112 3,526 3,1203 3,052 2,9920 2,6833 Doğalgaz 1,3213 1,5981 1,3996 1,538 1,6231 1,58 Tüp 1,51 1,1995 1,162 0,869 0,25 0,61 Kömür 1,21 1,1936 1,0696 0,992 0,963 0,505 Odun 0,296 0,3018 0,269 0,261 0,253 0,228 Benzin 2,252 1,9299 1,9925 1,5390 1,059 1,91 LPG 1,89 1,553 1,613 1,3238 1,255 1,931 Mazot 1,16 1,29 1,52 1,3320 1,119 1,82 Motor Yağı 0,0185 0,0195 0,0196 0,0153 0,0131 0,0195 d.altın 0,696 0,8 0,5033 0,6083 0,6199 1,253 5,9623 5,1602 58,226 5,1692 55,08 5,65 M a d d e S a y ı l a r ı 3 32 26 1 1 150 18 16 15 12 10
EK TABLO: 2 Endeksi Kapsamındaki Maddeler Listesi ve 2016-201 Yılları İçindeki Ortalama Ağırlıkları (1) Maddeler 2016 201 Maddeler 2016 201 Maddeler 2016 201 Pirinç 0,299 0,266 Tahin Helvası 0,066 0,0586 Tüp 0,25 0,61 Buğday Unu 0,192 0,3869 Çikolata Madlen () 0,0521... Nevresim Takımı 0,19 0,1583 Bulgur 0,1168 0,1115 Tuz 0,038 0,0326 Havlu 0,0665 0,066 Ekmek 2,3800 2,2212 Hazır Çorbalar ()...... Elektrikli Küçük Ev Aletleri () 0,02 0,0323 Bisküvi 0,2581 0,2353 Kahve 0,0508 0,052 Ev Aletlerinin Tamiri ()...... Pasta 0,256 0,250 Çay 0,5955 0,525 Cam ev Eşyası 0,1298 0,120 Baklava 0,3180 0,336 Su 0,362 0,311 Porselen Ev Eşyası 0,1268 0,1268 Ekmek Hamuru(Yufka) 0,1112 0,1 Kola 0,28 0,2500 Teflon Mutfak Eşyaları 0,0538 0,051 Makarna 0,133 0,125 Rakı 0,112 0,1561 Plastik Ev-Mutfak eşyaları 0,012 0,023 Şehriye 0,0202 0,018 Bira Alkollü 0,16 0,125 Diğer Elektriksiz Ev Aletleri 0,0522 0,02 Dana Eti 2,0989 1,8968 SİGARALAR (2) (3) 2,2831 2,052 Pil 0,01 0,036 Koyun Eti 0,6 0,991 Samsun Sigarası...... Ampul 0,0853 0,02 Tavuk Eti 0,869 0,93 Tekel 2001...... Çamaşır İçin Temizlik ve Bakım Ürü. 0,61 0,561 Sucuk 0,389 0,339 Malbora...... Bulaşık için Temizlik ve Bakım Ürü. 0,1865 0,18 Süt 0,51 0,515 Ceket (Erkek için) 0,08 0,033 Her Türlü Ev Temizlik Aletleri 0,0 0,09 Yoğurt 0,5390 0,915 Pantolon (Erkek için) 0,6502 0,6128 Bulaşık Bezleri 0,015 0,0166 Peynir Beyaz 0,699 0,6958 Gömlek (Erkek için) 0,323 0,3502 Benzin 1,059 1,91 Peynir Kaşar 0,29 0,2863 Pijama (Erkek için) 0,0283 0,025 LPG 1,255 1,931 Yumurta 0,5892 0,122 İç Çamaşırı (Erkek için) 0,051 0,0832 Mazot 1,119 1,82 Tereyağı Kahvaltılık 0,232 0,235 Çorap (Erkek için) 0,0832 0,00 Otopark Ücreti 0,092 0,069 Margarin 0,059 0,06 Etek (Kadın için) 0,3025 0,2158 Köprü Geçiş Ücreti 0,0008 0,0003 Zeytinyağı 0,2882 0,265 Pantolon (Kadın için) 0,3188 0,3386 Tren Ücreti Banliyö 0,000 0,000 Ayçiçeği Yağı 0,22 0,56 Gömlek (Kadın için) 0,1533 0,18 Metro Ücreti 0,0062 0,0039 Mısırözü Yağı 0,022 0,0315 Pijama (Kadın için) 0,0558 0,050 Belediye Otobüs Ücreti 0,165 0,1615 Elma 0,325 0,1998 İç Çamaşırı (Kadın için) 0,15 0,152 Dolmuş Ücreti 1,5362 1,319 Muz 0,2201 0,155 Çorap (Kadın için) 0,090 0,068 Servis Ücreti 0,6 0,80 Biber Sivri 0,205 0,192 Pantolon (Çocuk için) 0,2680 0,268 Taksi Ücreti 0,292 0,282 Domates 0,853 0,6665 Gömlek (Çocuk için) 0,055 0,0590 Vapur Ücreti Şehir Hatları 0,032 0,0368 Kuru soğan 0,251 0,191 Pijama (Çocuk için) 0,032 0,0312 Telefon Görüşme Ücreti (5)...... Marul 0,131 0,008 İç Çamaşırı (Çocuk için) 0,0350 0,0286 Disket CD (Müzik CD) ()...... Maydanoz 0,03 0,058 Çorap (Çocuk için) 0,069 0,052 Boş CD...... Salatalık 0,3099 0,2355 Bebek Tulumu 0,0292 0,0593 Oyuncak 0,112 0,118 Patates 0,232 0,2195 Bebek Pijaması 0,0132 0,0305 Sinema 0,008 0,05 Kuru Fasulye 0,089 0,3 Bebek İç Çamaşırı 0,039 0,0550 Piyango Bileti 0,0111 0,0128 Nohut 0,0522 0,0555 Bebek Çorabı /) 0,02... Sayısal Loto 0,0202 0,0212 Mercimek 0,0838 0,0931 Ayakkabı (Erkek için) 0,3 0,391 Çocuk Kitapları 0,068 0,008 Salça 0,160 0,151 Ayakkabı (Kadın için) 0,3691 0,3361 Okul Kitapları...... Zeytin 0,211 0,3885 Ayakkabı (Çocuk için) 0,1169 0,09 Diğer Kitaplar (Edebi Kitaplar) 0,2306 0,1293 Toz Şeker 0,9 0,389 Spor Ayakkabısı (Çocuk için) 0,132 0,163 Gazete 0,0916 0,080 Kesme Şeker 0,0696 0,0665 Kiracı Tarafından Ödenen Ger.Kira 5,1538 5,1113 Okul Defteri 0,08 0,059 Reçel 0,025 0,0398 Su Faturası 2,61 2,205 Kalem 0,029 0,03 Bal 0,1852 0,109 Elektrik Ücreti 2,9920 2,6833 Resim Boyaları 0,0266 0,02 Pekmez 0,080 0,05 Doğalgaz 1,6231 1,58 Diğer Kırtasiye Malzemeleri ()......
EK TABLO: 2 Endeksi Kapsamındaki Maddeler Listesi ve 2016-201 Yılları İçindeki Ortalama Ağırlıkları (Devam) (1) Maddeler 2016 201 Anaokulu Ücreti 0,3115 0,3211 Özel Dershane Ücreti (Üniversite H)()...... Üniversite Katkı Payı () 0,1898 0,2159 Düzeyi Belirlenemeyen Eğitim Prog.() 0,399 0,3196 Çorbalar 0,2223 0,2330 Hazır Yemek ve Mezeler (Pilav vb) 0,9965 1,1162 Kebaplar 0,853 1,0061 Pideler 0,686 0,691 Ekmek arası Yiyecekler 0,91 0,9329 Burgerler 0,58 0,822 Sıcak İçecekler 1,052 1,0225 Kola 0,08 0,0506 Ayran 0,0858 0,0896 Erkek Berberi 0,2 0,3921 Kadın Berberi 0,311 0,255 Kişisel Bakım Hiz.(Kadın için) 0,1659 0,16 Traş Malzemeleri 0,0550 0,09 Ağız ve Diş Bakım Ürünleri 0,8 0,2 Sabun 0,001 0,0351 Saç Bakım Ürünleri 0,2850 0,2655 Tuvalet Kâğıdı 0,105 0,103 Bebek Bezi 0,398 0,3605 Hijyenik Kadın Bağı 0,058 0,051 Kreş ve Gündüz Bakım evleri 0,2013 0,1920 TOPLAM 55,08 5,65 Kaynak: TÜİK. (1) kapsamında 2012 yılında 150 olan madde sayısı, TÜİK in madde gruplarında yaptığı düzenlemeler nedeniyle, 2015 yılında 15, 2016 yılında da 12 ve 201 yılında 10 maddeye inmiş bulunmaktadır. (2) 2012 yılında sigara çeşitlerinin içindeki ağırlığı,908 iken, 2013 yılında,29 e düşmüştür. 2012 yılında içinde üç sigara tipinin fiyat ve ağırlığı kullanılmıştır. Sözkonusu üç ürünün toplam ağırlığı 2,218 dir. TÜİK, 2013 yılından itibaren sigara çeşitlerinin ortalama fiyat ve ağırlıklarını kaldırmış ve sadece sigara genelinin ortalama fiyat ve ağırlığını açıklamaya başlamıştır. içinde 2013 yılında sigaraların ağırlığının 2012 yılına göre büyük ölçüde farklılaşmasını engellemek için, 2013 ve sonraki yıllarda sigara grubunun ağırlığının yüzde 9,3 ü (2012 yılındaki gibi) kullanılmıştır. (3) TÜİK sigara grubu genelinin ortalama madde fiyatını sadece 2013 yılı ayı için açıklamış, önceki yıllar aylık ortalama madde fiyatlarını kamuoyuna açıklamamıştır. çalışmasında, sigara grubu ortalama madde fiyatını hesaplamak için, önceki yıllar sigara çeşitlerinin ortalama madde fiyatları ve ortalama ağırlıklarından yararlanarak, sigara grubu geneli için ortalama madde fiyatı hesaplanmıştır. () TÜİK 201 yılında elektrikli el süpürgesini kapsamından çıkarmıştır. Bunun yerine 2015 yılında elektrikli küçük ev aleti (tost makinası) kapsamına alınmıştır. 2015 yılında müzik CD ve özel dersane ücreti kapsamından çıkartılmıştır. Özel dersane ücreti yerine, üniversite katkı parı ve düzeyi belirlenemeyen eğitim programları 2016 yılında kapsamına alınmıştır. Hazır çorbalar, ev aletlerinin tamiri ve diğer kırtasiye malzemeleri için verilen ortalama fiyat kapsamında 2016 yılı ayında çok yüksek bir farklılık görüldüğü için kapsamından çıkartılmıştır. 201 yılında çikolata(madlen) ve bebek çorabi kapsamından çıkartılmıştır. (5) TÜİK, 2013 yılında şehiriçi,şehirlerarası ve uluslararası telefon görüşmelerinin ayrı, ayrı ağırlıklarını ve madde fiyatlarını açıklarken, 201 yılında tümünü telefon görüşmesi başlığı altında toplulaştırarak sadece bu maddenin ağırlık ve ortalama madde fiyatını açıklamaya başlamıştır. de şehiriçi telefon görüşmesi serisi kullanıldığından, 201 yılı ve sonrasında bu imkan ortadan kalkmıştır.
EK TABLO: 3-12 AYLIK VE YILLIK ENFLASYON ORANLARI (%) 12 A Y L I K E N F L A S Y O N A Y L I K E N F L A S Y O N GENEL C-ENDEKSİ C-ENDEKSİNDEN DIŞLANANLAR GENEL C-ENDEKSİ C-ENDEKSİNDEN DIŞLANANLAR 2015-(*),2 8,63 5,39 8,15 1, 0,22 2,2 1,1 Şubat,55,3,31 8,65 0,1-0,1 1,8 0,0 Mart,61, 8,29 8,68 1,19 0,61 1,96 1,16 Nisan,91,00 9,12 9,2 1,63 2,03 1, 1,6 Mayıs 8,09,8 8,90 9,83 0,56 1,96-1,31 0,25 Haziran,20,51 6,9 8,38-0,51 0,33-1,63-0,53 Temmuz 6,81,31 6,1 8, 0,09 0,11 0,06 0,1 Ağustos,1,66 6,5,69 0,0 0,2 0,61 0,12 Eylül,95 8,23,68,58 0,89 0,81 1,00 0,63 Ekim,58 8,92 5,9 6,6 1,55 2,22 0,66 1,51 Kasım 8, 9,22 6,61,31 0,6 0,89 0,38 1,0 Aralık 8,81 9,51,88 8,12 0,21-0,11 0,6 0, 2016-(*) 9,58 9,63 9,51 9,52 1,82 0,33 3,8 2,35 Şubat 8,8 9,2,50 8,2-0,02-0,06 0,03-0,30 Mart,6 9,51,6, -0,0 0,1-0,65-0,0 Nisan 6,5 9,1 2,1 6,5 0,8 1,9-0,80 1,0 Mayıs 6,58 8, 3,60 6,18 0,58 1,36-0,8-0,19 Haziran,6 8,6 6,2,01 0, 0,2 0,8 0,32 Temmuz 8,9 8,0 8,91,9 1,16 0,13 2,56 1,35 Ağustos 8,05 8,1,56,3-0,29-0,02-0,66-0,26 Eylül,28,69 6,2,3 0,18 0,1 0,23 1,13 Ekim,16,0,32,9 1, 1,61 1,21 1,66 Kasım,00 6,99,01,1 0,52 0,8 0,09 0, Aralık 8,53,8 9,96 8,1 1,6 0,35 3,39 2,01 201 (*) 9,22, 11,23 9,92 2,6 0,5 5,03 2,63 (*) aylık ve yıllık değişimleri ait olduğu yılın ağırlık seti ve kapsamına göre hesaplanmıştır.