Solvent Bazlı İnşaat Boyalarında Pigment Boyutunun Etkilerinin Uzun Zaman Aralığında İncelenmesi



Benzer belgeler
DEKORATĐF BOYALARI ÜRETĐM DEPARTMANI. Dekoratif boya üretiminde kullanılan ekipmanlar üretim aşaması göre su ve solvent bazlı

Neden avantajlı?... Hammadde stoğundan, dolayısıyla yüksek stok maliyetinden kurtulma düşük stok maliyeti

Üretim kazanları, karıştırıcılı veya karıştırıcısız, kapalı veya açık dik üretim kazanları

KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ

Baumit ArtlinePutz. Kaplama

Metal Pigment Kaplamalar Tel.: +90 (216) Faks.: +90 (216)

Solvent bazlı, sentetik reçine esaslı, hava kurumalı, kurşun içermeyen, örtme gücü yüksek, parlak bir son kat boyadır.

İki malzeme orijinal malzemelerden elde edilemeyen bir özellik kombinasyonunu elde etmek için birleştirilerek kompozitler üretilir.

SENTETİK GRUBU SERİSİ

ÇİMENTO FABRİKALARINDA ALTERNATİF YAKIT OLARAK KULLANILACAK ATIK KODLARI

OKULDA KİMYA KAĞIT. Kağıdın ana maddesi doğal bir polimer olan selülozdur.

Baumit SilikatTop. (SilikatPutz) Kaplama

AkzoNobel Kemipol Bobin Boyaları. SMU Metal Coatings Introductory presentation

Gaz arıtımı sonucu oluşan ve tehlikeli maddeler içeren çamurlar ve filtre kekleri dışındaki gaz arıtımı sonucu oluşan çamurlar

MAKRO-MEZO-MİKRO. Deney Yöntemleri. MİKRO Deneyler Zeta Potansiyel Partikül Boyutu. MEZO Deneyler Reolojik Ölçümler Reometre (dinamik) Roww Hücresi

ürün grubu YOL CIZGI

BÖLÜM I YÜZEY TEKNİKLERİ

Sistem Açıklamaları-1 (585 UniComp Metallic Basecoat Mixing Colors)

TUĞLA MASSESİ ÖĞÜTME DURUMUNUN ÜRÜN TEKNİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

taze beton işlenebilirlik

HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU

Sentil Mastarları. Kod No. Diş Mastarları Kod No. Diş Tipi Yaprak Adedi. Radius Mastarları. Kod No. Radius (mm) Yaprak Adedi

KONTROL İŞLERİNİZ İÇİN TAM DESTEK. MARTOOL

Doç. Dr. Cengiz ÇETİN, BEK153 Organik Eserlerde Önleyici Koruma Ders Notu DERS 6 4. ÇÖZÜCÜLER. Resim 1. Ciriş bitkisi.

CEPHE KAPLAMA MALZEMESİ OLARAK AHŞAPTA ORTAM NEMİNİN ETKİSİ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUAR FÖYÜ

T.C. BURSA VALİLİĞİ Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü TESİSE KABUL EDİLECEK TEHLİKESİZ ATIK KODLARI LİSTESİ

Teknik Föy Fenomastic Hygiene Emulsion Matt

SÜPER BEYAZ. yapı kimyasalları. Yüksek performanslı beyaz çimento!

2/13/2018 MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

İçindekiler. Baskı Beton (4-28) Baskı Sıva (29) İnce Yüzey Kaplama (30) Özel Yüzey Boyama (31) Parlak Yüzeyli Beton (32)

AGREGALAR Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

TAKIM ÇELİKLERİ İÇİN UYGULANAN EROZYON İŞLEMLERİ

Epoksi dispersion: Bağlayıcı madde ve astar Bununla zeminler güzel olur!

İçindekiler. Baskı Beton (4-28) Baskı Sıva (29) İnce Yüzey Kaplama (30) Özel Yüzey Boyama (31) Parlak Yüzeyli Beton (32)

ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ

Boya Sanayi için Titan Dioksitler ve Fonksiyonel Katkılar

EKOBEYAZ. yapı kimyasalları. Hem ekonomik, hem yüksek beyazlık!

SU BAZLI İÇ CEPHE BOYALARI

PÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION)

Bütün termoplastik olefinlerle uyumludur. Dispersiyonu zor olan organik ve inorganik pigmentlerde dağılımı düzenler. Masterbatchte yüksek pigment

İÇ CEPHE BOYALARI ÜRÜN RESMİ ÜRÜN İSMİ İÇERİK SAFRİYAT FİYAT

60120 KANEPOX SEALER-120

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü TESİSE KABUL EDİLECEK ATIKLAR VE KODLARI

BOYA NEDİR? BOYAYI TEŞKİL EDEN BİLEŞİMLER

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI. ( Bahar Dönemi) BÖHME AŞINMA DENEYİ

Teknik Föy Fenomastic Pure Colours Emulsion Matt

su bazlı iç cephe boyaları

Bu metotta, toprak bir miktar su ile karıştırılarak süspansiyon hâline getirilir.

Şekil 1. Elektrolitik parlatma işleminin şematik gösterimi

ELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN

KONTROL İŞLERİNİZ İÇİN TAM DESTEK. MARTOOL

Baumit ArtlineFarbe. Dekoratif Tasarım Boyası. Bileşimi Organik bağlayıcılar, mineral esaslı dolgu maddeleri, elyaflar, katkı maddeleri, su.

Yusuf Bayar Makina Y. Müh

K.T.Ü. MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ANABİLİM DALI CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVAR DERSİ DENEY FÖYLERİ

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

«Otomatik Boya Hazırlama Sistemleri ile Tutarlı Boya Uygulamaları» «Consistent Coating Application Through Automated Preparation»

İrmik Değirmenciliği ve Prosesi. Behlül Birdane CAN Değirmen Proses Mühendisliği Alapala Proses Departmanı

Fiyat Listesi

Baumit GranoporTop. (GranoporPutz) Kaplama

AROMATİK BİLEŞİKLER

SU BAZLI SONKAT BOYALAR - ASTARLAR

BOYA ÜRETIM OPERATÖRÜ (SEVIYE 3) ÖĞRETİM PROGRAMI ÖĞRENME MODÜLLERİ VE İÇERİKLERİ

Isı Kütle Transferi. Zorlanmış Dış Taşınım

Yatay Pulluk ve Palet Karıştırıcı

Pulluk Tip Yatay Karıştırıcı

04.K21 Normal beyaz afyon mermer. 85,00 TL/m2 (2 cm kalınlıkta) 04.K22 Normal beyaz afyon mermer

Kalıp ve maça yapımında kullanılan döküm kumlarının yaş basma ve yaş kesme mukavemetlerinin ve nem miktarlarının tayin edilmesi.

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ

KDV DAHİL ÖNERİLEN FİYAT LİSTESİ

Çok Amaçlı Eğim Açıölçeri 106 UF. Özellikler. Teknik Veriler. Aksesuarlar. MarTool. Ölçme ve Kontrol Ekipmanları 12-2

MALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi:

ATIK KAĞIT LİFLERİNİN İNŞAAT SIVA MALZEMESİNE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ VE KARAKTERİZASYONU

ALKANLAR FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

T.C. ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ NUMUNE HAZIRLAMA LABORATUVARI

DENEY FÖYÜ 1: Direnç Ölçme ve Devre Kurulması

FİLTRASYON. Şekil 4.1. Bir kum filtresinin kesit görünümü 1 GENEL BİLGİ

Teknik Bilgi Formu. Aqua Teknolojisi ile uygulama

Köpük Beton - I. Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi. Kasım, 2015

Çizelge 5.1. Çeşitli yapı elemanları için uygun çökme değerleri (TS 802)

Beton; kum, çakıl, su, çimento ve diğer kimyasal katkı maddelerinden oluşan bir bileşimdir. Bu maddeler birbirleriyle uygun oranlarda karıştırıldığı


Boyada markanız... FİYAT LİSTESİ

FİYAT LİSTESİ

Boyada markanız... FİYAT LİSTESİ

Bir basım ürünün daha sonraki kullanım amacına uygun olarak ürünün yüzeyinde çeşitli efektler oluşturarak, aynı zamanda o basılı malzemeyi

TEHLİKELİ ATIK KODLARI *:Tehlikeli maddeler içeren sondaj çamurları ve diğer sondaj atıkları *:Tehlikeli maddeler içeren talaş, yonga,

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ

Yüzey Koruma ve Yapıştırma Prosesleri Mercedes-Benz Türk Istanbul

DENEY ADI: KÜKÜRT + (GRAFİT, FİLLER YA DA ATEŞ KİLİ) İLE YAPILAN BAŞLIKLAMA

GREEN SNOW RAİDERS DOĞAL VE SUNİ ÇİM SAHALAR İÇİN KAR VE BUZ ÇÖZÜCÜ SOLÜSYON

Boya & Sıva Fiyat Listesi

Tüm doğal taşlar için. Yüzey Eskitme Makina ve Sistemleri

UÇ KAĞIDI VE UÇ KAĞIDI MÜREKKEBİ (Yanmamış) Bağlayıcı Olarak Kullanılan Girdiler

DIŞ CEPHE LEVHALARI. BoardeX. PermaBase. BoardeX 12,5 mm. BoardeX 15 mm. PermaBase 12,5 mm

MACH_MIXER Karıştırıcı

SALUTRON D3 : BOYA VE KAPLAMA KALINLIĞI ÖLÇME CİHAZI TANITMA VE KULLANMA KILAVUZU

İNCE AGREGA TANE BOYU DAĞILIMININ ÇİMENTOLU SİSTEMLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ. Prof. Dr. İsmail Özgür YAMAN

ÜRÜN TANIMI: NOVOBRAN

Transkript:

Solvent Bazlı İnşaat Boyalarında Pigment Boyutunun Etkilerinin Uzun Zaman Aralığında İncelenmesi Jülide ERKMEN* *Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Erzurum, TÜRKİYE Sorumlu yazar: jerkmen@hotmail.com Özet Eski boyalar üzerinde yapılan bu çalışmada yıllar öncesinde pigmentlerin ezme işlemi yapılmadan direkt karıştırma yoluyla ezilmeye çalışılması ve renk ayarının bu şekilde yapılması sonucu boyalarda ciddi oranda büyük tane boyutlarına sahip toz pigmentlerin çökelmiş olduğu gözlenmiştir. Aynı zamanda boyar madde tane boyutunun artmasıyla çökelme miktarının da arttığı gözlenmiştir. Eski boyalar ile yapılan çalışmaların dışında toz pigmentler 0-5 boyutunda ezilerek yeni boya numuneleri hazırlanmış, bu numuneler beş yıl boyunca periyodik olarak incelenmiştir. Pigment ezme ve inceltme tekniklerinin boya üzerinde uzun vadedeki etkilerinin boyanın kutu içinde stabilitesi, kapatma özelliği, düzgün film oluşturma ve maliyet açısından olumlu sonuçlar verdiği gözlenmiştir. Bu çalışma aynı zamanda solvent bazlı inşaat boyalarında pigment çözünürlüğü üzerinde zamanın bir etkisinin olmadığını göstermiştir. Anahtar kelimeler: Solvent bazlı inşaat boyası, Toz pigment, Ezilme, Çökme. Analysis of the Effects of the Pigments Size in Solvent Based Construction Paints in the Long Term Abstract In this paper which carried out on old paint, years ago unless doing pressing process on pigment, trying to press by direct mixing and on the result of doing colour adjustment this way, it is seen that powdered pigment which has coarse grain has sampled out in paint huge amount. At the same time, it has seen that amount of sedimentary has also increased when colorant grain extent has increased. Except from studies which carried out on old paint, new paint samples has prepared while pigments has pressing at 0-5 µm extent. These samples have periodically examined over 5 years. When effects of techniques of refining and pressing pigment have researched on paint in the long run, it has observed positive results in respect to cost, constituting smooth paint film, feature of closure and stability in paint box. This study has also showed that the time has had any effect on resolution of pigment on solvent-based paint of construction. Keywords: Solvent-Based Paint of Construction, Powdered Pigment, Being Pressed, Sedimentation. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi / The Black Sea Journal of Science ISSN: 1309-4726 İlkbahar / Spring 2012 Yıl / Year: 3 Cilt / Volume: 2 Sayı / Number: 6 Sayfa/Page 83-94

84 Giriş Boya uygulandığı yüzeyde film tabakası oluşturarak fiziksel ve kimyasal etkilere karşı koruyan, aynı zamanda dekoratif bir görüntü sağlayan kimyasal bileşenlerdir. Bu malzeme belli prensipler dâhilinde, formüle edilen ve bünyesinde dört esas unsur bulunan kimyevî bir karışımdır (Tiarks, 2003). Arzulanan renklerin ve tonların varlığı, uygun karışımların elde edilebilmesi isteğe göre parlak, yarı mat ve mat dokulu yüzeye sahip olma bu konuda akla gelen hususlardır. Boyalar incelticilerine göre iki Su ve Solvent bazlı boyalar olarak iki gruba ayrılmaktadır. Boyaları temel olarak dört bileşen oluşturur: Bağlayıcı, inceltici, pigmentler ve diğer katkı maddeleri. Film yapıcı, bağlayıcı madde; taneleri birbirine bağlayan, yüzeye sıkı bir şekilde tutunarak dökülmesini önleyen ve bir tabaka oluşturan ana maddedir (Erinç, 2000). Boyanın sıvı kısmıdır. Sürüleceği yüzeyin cinsine ve kendisinden beklenen amaca göre sulu, yağlı, doğal veya plastik reçineli olmak üzere üç çeşidi vardır. Dolgular da pigmentler gibi çözünmez ve bağlayıcı çözeltisi içinde kolloidal halde bağlayıcı tarafından sarılmış olarak bulunur. Bunların örtücülükleri pigmentlere oranla çok daha az ve fiyatları da çok daha düşüktür. Bundan dolayı dolgular, bir boya sisteminde gereksiz pigment kullanımını önler ve boyanın reolojik özellikleri, örtücülük gibi karakterlerine etki ederken, diğer taraftan fiyat düşürücü bir rol oynar. Talk, kalsit, barit gibi mineraller öğütülür ve boyada dolgu olarak kullanılır. Çözücü ve incelticiler; bağlayıcıyı çözmek ya da dağıtmak, üretim işlemlerini kolaylaştırmak, uygulama koşullarını iyileştirmek için kullanılan renksiz ve uçucu yağlardır (Çam reçinesi, terebentin, neft vb.). Solvent olarak adlandırılan bu çözücüler kimyasal yapılarına göre hidrokarbonlar ve halojenli hidrokarbonlar olarak gruplandırılır. Hidrokarbonların, alifatik olanları, benzin, mazot, aromatik olanları ise benzen, Aseton,White sprit,toluen ve ksilendir. Halojenli hidrokarbonlar, aldehidler, ketonlar, klorlu bileşikler, etan, metan türevleri gibi çeşitlenebilir. Aditifler boyaya; bağlayıcı, pigment ve solventle birlikte, ama çok daha az miktarlarda ilave edilip, boyanın imali esnasında, depolanmasında, uygulanmasında ve boya film karakterinin iyileştirilmesinde çok önemli sorumluluklar taşıyan vazgeçilmez komponentlerdir. Bir başka deyimle aditifler, boyanın örneğin vizkozitesinin artırılması,

85 pigmentin ıslatılması, pigment yüzmesi gibi karakterlerinin iyileştirilmesi için kullanılan yardımcı komponentlerdir. Aditifler boya bileşimine az miktarda girer, ama boyaya değer katkıları çok büyüktür. Çözücü içeren bir boya sisteminde, Bağlayıcı-Pigment-Solvent üçlüsü bir boyanın karakterini tayin eder ve bunlar bir üçgen oluşturur. Konsantrasyon üçgeni adını verilen bu üçgen üzerindeki her noktanın belli bir konsantrasyonu vardır ve bu noktaların konsantrasyonları toplamı her zaman 100 dür. Boyar madde (Pigment); bir çözücüde veya bir bağlayıcıda pratik olarak çözünmeyen ancak, boyanın temel taşlarından biri olup, film vermeyen, ama filmin içinde yer alan, organik veya anorganik, 0,1-60 mikron büyüklüğünde ince toz halinde renkli veya renksiz maddelerdir (DIN 55945). Kaplamaya renk, örtücülük ve koruyuculuk kazandıran organik ve inorganik maddelerdir. Pigmentler, madensel, doğal organik ve inorganik sentetik ve karışık pigmentler olarak gruplanabilir (Mora et al. 1984). Bu pigmentlerin gruplandırılması ve özellikleri Tablo 1'de verilmiştir (Vitruvius, 1998). Pigmentler herhangi bir çözücüde çözünmez, boya içinde kolloidal halde dağılmış olarak bulunur. Bir başka deyimle boya, pigment ve dolguların bir bağlayıcı içinde asılı halde bulunduğu, bir dispersiyon sistemidir (Tiarks et al.2003). Tablo 1. Bazı pigmentlerin gruplandırılması ve özellikler Mavi Pigmentler Kırmızı Pigmentler Yeşil Pigmentler Sarı Pigmentler Kahverengi Pigmentler Ultramarin, Litarj (PbO), Bakır ftalosiyanin Demir mavisi Sülyen Krom oksit Litarj (PbO Sienna toprağı (Burntsienna) Demir oksit Hidrate krom Kurşun veya oksit çinko kromat, Kadmiyum Ftalosiyanin Hansa Sarısı Vandyke kırmızısı yeşili kahverengisi Ftalosiyanin Ferrit Sarısı, mavisi + çinko kromat Boyada kullanılan çoğu malzemenin dışa bağımlılığı nedeniyle bazı maddelerin kullanımında optimum şartları sağlamak maliyet açısından zorunlu olmuştur. Boya kalitesine en çok etki eden özelliklerden biri ise toz pigment ve dolgu malzemelerinin yeterince ezilmesi ve dispersiyonudur (Tuˇsar et al. 2006). Yeterince ezilme ve

86 dispersiyon sayesinde boya uygun malzeme oranı ile düzgün bir film oluşturma buna bağlı olarak kapatma ve kaplama alanı özelliğini artırma, uzun süre kutu içi dayanım ve en önemlisi uygun maliyet elde edilir ( Roger et al. 1997). Pigment ezme işlemleri Boya sanayinde boya maliyetine ve kalitesine etki eden en önemli etmenlerden biride pigment maliyetidir. Bu nedenle kullanılan toz pigmentin iyice ezme ve inceltilme işleminden geçirilip uygun tane boyutunda kullanılması gerekmektedir. Bu ezme işlemi için genellikle iki ayrı ezme makinesi kullanılır. 1- Ezme silindirleri: Üçlü Silindirlerde ezme Şekil 1 de görüldüğü gibi boyanın valsler arasından geçerken ezilmesiyle meydana gelir. (Şekil 1) besleme Şekil 1.Üçlü silindir çalışma şekli Tane iriliğinin 10 mikron ve onun altına inmesi istendiğine göre, vals aralıklarının da tüm eksen boyunca 10 mikronun altında tutulması gerekir. Bu da üçlü silindirlerin ne derece hassas cihazlar olmaları gerektiğini ortaya çıkmaktadır. Şekil 1 de 1.silindir besleme, 2. si merkez, 3. sü ise toplama silindiridir. Besleme silindiri, ezilecek edilecek boyayı merkez silindire taşır. Burada besleme silindiriyle merkez silindir arasında ortaya çıkan çok yüksek bir kesme kuvveti ile boyanın ezilmesi söz konusudur. Aynı düşünce tarzı toplama silindiri için de geçerlidir. Her ne kadar üçlü silindirler bugün boya sanayinde çok az kullanım alanı buluyorlarsa da, yüksek

87 viskoziteli malzemelerin, örneğin macunların dispersiyonunda ve ezilmesinde üçlü silindirler bugün hala vazgeçilmez dispersiyon makineleridir. Kapalı tip boncuk değirmenleri besleme pompasının basabileceği en yüksek viskozitede boya karışımını basabilir ama macunlar için üçlü silindir gerekir. Üçlü silindirin viskozite alanı konsantrasyon üçgeninde Daniel akışkanlık eğrisinin hemen sol tarafındadır ve bu çalışma aralığı üçlü silindirlerde bir pompanın basamadığı yüksek viskozitedeki bir boya veya macun karışımının ezilmesine olanak sağlar. 2- Boncuklu değirmenler (perl milli) Şekil 2. Boncuklu değirmende Boncukların çarpışma şekilleri Boncuklu değirmenler silindirlere göre zamandan ve enerjiden tasaruf sağlar. (Tuˇsar et al. 2005). Milin tahrikiyle üzerindeki dilimler, bir çevresel hızla dönmeye başlar. Ezilecek boyayla, öğütme kürelerini bir karışım olarak kabul edersek, bu karışım öğütme diliminin kenarlarından haznenin iç yüzeyine doğru süratle itilir. Bu sürat dilim kenarlarında maksimum, hazne iç yüzeyinde minimumdur. Bunun sonucu, uygulanan mekanik enerjinin büyüklüğüne ve disklerin toplam yüzeyine bağlı olarak kesme kuvveti, aynı şekilde kanatların haznenin iç yüzüne olan uzaklıklarıyla orantılı olarak kesme eğimi ortaya çıkar. Ayrıca her iki disk arasında bir ezilme kamarası oluşur ve burada turbulenz akım söz konusudur. Aglomeratlar iki faktöre (kesme kuvveti ve kesme eğimi) bağlı olarak kazandıkları süratle karşılarına gelen bir kütle ile çarpışmaları sonucu parçalanır. Bu karşılarına gelen kütle öğütücü boncuklardır. Öğütücü boncuk kum olduğu gibi, çeşitli büyüklükteki ve çeşitli kimyasal bileşimdeki küreler de olabilir. Ancak aglomeratların kendisi de bir öğütücü kütle gibi birbirleriyle

88 çarpışarak ezmeye yardım eder. İşte bu anda ezilen boyanın, başka bir deyimle dispersiyon maddesinin göstereceği akışkanlık özelliği önemli bir rol oynamağa başlar. Çarpışmanın sıklığı ve şiddeti oranında iyi bir ezilme yapılmış olur. Bu da uygulanan mekanik enerjinin yüksekliği ve aparatın geometrik büyüklüklerinin ortaya çıkardığı kesme kuvveti ve kesme eğimi ile sistemin göstereceği akışkanlık özelliğine, sıkı sıkıya bağlıdır (BadJena et al.2011). (Tuˇsar et al. 2006). Tablo 2. Boncuklu değirmenlerde kullanılan boncuk türleri ve özellikleri Öğütücü küreler Tane iriliği Yoğunluğu gr/ cm 3 Ottowa kumu 0,8 mm 2,62 Cam boncuk 1,6-2,8 mm 2,62 Zirkon boncuk 1,6-2,2 mm 3,76 Çelik boncuk 2,0-2,5 mm 7,8 Boya ezilme kontrolu cihazı Grindometre Boyaların, verniklerin, matbaa mürekkeplerinin ezilme inceliğinin test edilmesi için dizayn edilmiştir. Aynı zamanda ezme silindirlerinin etkinliğinin ölçümünde ve silindirlerin ayarlanmasında da kullanılabilir. Aparat paslanmaz çelikten imal edilmiş olup mikron, NS (Hegman), PCU(North) olarak skalalandırılmıştır. Yüzey, 45º'lik bir ışık açısından kontrol edilir. Parçacıkların en sık görüldüğü yerdeki değer skaladan okunur. Şekil 3. Çift oluklu grindometre ASTM D 1316 FM 2/25 Pilm aplikatörü (boya filmi kontrolü için kullanılır) 6 cm ve 8 cm genişliğinde film kaplamaları üretmek üzere dizayn edilmiştir. Sertleştirilmiş topraklanmış ve parlatılmış çelikten imal edilmiştir. Bu aplikatör bir

89 kesinlik enstrümanıdır. Boya ve vernik filmlerinin oluşturulması için 25 x 9 cm'lik cam paneller de mevcuttur. Boyanın kapatma ASTM D 823-53 - FMTS "Baker Tipi" 4 Yüzlü Silindirik Boya Film Aplikatörü. Şekil 4. Film aplikatörü (Tip LH20-80, 30/60/90/120 µm) Meteryal ve Metot Bu çalışma 2002 yılında bir boya fabrikasının ürün geliştirme için yapmış olduğu bir kampanyanın ürünüdür. 2002 yılında müşteri memnuniyeti için bayilerin elindeki eski boyaları alıp yerine yeni boyalar vermek koşuluyla bir kampanya yapılmıştır. İncelemeler kampanyada elde edilen solvent bazlı inşaat boyaları üzerinde yapılıştır. Toz pigmentler için uygulanan ezme işleminin zaman içerisinde boyada verdiği sonuçları gözlemlemek amaçlanmıştır. Öncelikle bazı boyaların parti numaralarından reçetelerine ulaşılmış ve ezme işleminin önemini daha fazla gözlemleyebilmek için reçete açısından her hangi bir problemi olmayan boyalar tercih edilmiştir. Ayarıca kapaklar açıldığında kabuklanma problemi olamayan 1987 ile 2000 yılları arasında yaklaşık 50 farklı parti numarasına sahip boya seçilmiştir. Fabrikanın eski kayıtları incelenerek eski boyarlın yapım tekniklerine ulaşılmıştır. Alınan eski boyalar üzerinde yapılan incelemelerin yanı sıra 2002 yılında ezme tekniği kullanılarak yeni boya numuneleri hazırlanmış ve sonraki beş yıl süresinde periyodik olarak kontrol edilip boyalardaki değişim gözlenmiştir. Yapılan incelemede boyaların yapımında pigmentlerin kullanımlarıyla ilgili teknik hataların yıllar sonraki sonuçları araştırılması ve pigment ezme teknikleriyle yapılan yeni boyalarla eski boyalar

90 arasındaki farkların ortaya çıkartılması mümkün olmuştur. Çalışma 2007 yılında sonlandırılmıştır. Deneylerin yapılışı Kullanılan boyaların yaklaşık içeriği (1000 kg için): Pigment 25 % 250 kg Bağlayıcı 30 % 300 kg Solvent 45 % 450 kg Boya numuneleri üzerinde aşağıdaki işlem basamakları gerçekleştirilerek inceleme yapılmıştır. Pigment türü seçimi Fabrikanın yıllardır değiştirmeden kullandığı ve teknik özelliklerine kolaylıkla ulaşılabilen pigmentler üzerinde çalışıldı. Marka ve özellik farkı olan pigmentler araştırma dışı bırakılmıştır. Çökme miktarı tayini Boyada çökelme olup olmadığı veya ne kadarlık kısmının çöktüğü basit laboratuar testleriyle yapılmıştır. Aşağıdaki hesaplamadan çökelme miktarı hesaplanmıştır. Çöken miktar = ((B A) / (C - A) ) x 100 x 0,25 Burada ; A= boş kutu ağırlığı B= çöken kısmın ağırlığı C= dolu kutu ağırlığı Ezilme işlemleri Bu çalışmada üç silindirli eski tip bir ezme makinesi ve cam boncuklu 5 lt hazneli dikey bir perl mill olmak üzere iki ayrı tip ezme makinasıyla çalışılmıştır. 2002 yılında yapılan numunelerin hepsi dikey permil çalışmalarıdır. Fakat eski numuneler miktarları az olduğu için laboratuar tipi boya ezme silindirinde yeni renk kontrolü için tekrar ezilmiştir. Deneylerdeki tüm Ezilme kontrolleri DIN DIN - ISO 1524 - ASTM D 1316 FM 2/250-25 µm tipi çift oluklu bir grindometre ile yapıldı. Boya kapatması ve boya filmi kontrolü Boyanın kapatmasına bakmak için ASTM D 823-53 - FMTS "Baker Tipi" 4 Yüzlü Silindirik Boya Film Aplikatörü Tip LH20-80, 30/60/90/120 µm kullanılmıştır. Boya % 15 inceltilerek 25 x 9 cm'lik cam panel üzerine 60 µm yaş fil kalınlığında uygulanmıştır. Uygulamadan sonra boyalı cam panel kapatma kontrolu için özel olarak

91 hazırlanmış siyah beyaz kağıt üzerine konulup alttaki karelerin görünüp görünmediğine bakılmıştır. Aynı cam panelde boya filminin görünüşü de incelenmiştir. Şekil 5. Kapatma kontrolü (altta siyah beyaz kağıt üstte cam panel üzerine uygulanmış boya) Renk kontrolü Boya numuneleri bir normal halleriyle birde (0-5 µm) ezme işlemine tabi tutulduktan sonra renk kontrol kâğıtlarına 60 µm yaş fil kalınlığında uygulanmış ve kuruması beklenerek iki renk arasındaki fark karşılaştırılmıştır. Bulgular Araştırmada fabrikanın 1995 yılına kadar boya içerisinde pigmentleri karıştırma yoluyla çözmeye çalıştığı ve bu şekilde renk elde ettiği görülmüştür. 1995 yılında üç silindir ezme makineleri, 2000 yılında ise cam boncuklu dikey bir pear mill kullanmaya başlamışlardır. Alınan numunelerin çökme miktarlarına, ezilme miktarlarına, boya filmi görünüşüne, pigment türüne ve boya kapatmasına bakılmıştır. Numune boyalar tekrar ezilme işleminden geçirilerek ilk halleriyle son halleri arasındaki fark incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar Tablo 3 ve Tablo 4 de verilmiştir. Tablo 4 aynı zamanda bu ezme tekniklerinin boya içerisindeki 15 yıllık etkisini göstermektedir.

92 Tablo 3. Eski boya numunelerinin inceleme sonuçları Yıl Numune adedi Çökelme (dolgu ve pigment) ezilm e µm Boya filmi 1987 1 Tamamı Pigment türü 25-20 Bakılamadı Ftalosiyanin yeşili Boya filmi Kapatması (60 µm) Bakılamadı (0-5 µm) Ezilmeden sonra Renk değişimi Çok koyu 1989 2 Tamamı 25-20 Bakılamadı Ftalosiyanin yeşili Bakılamadı Çok koyu 1989 3 Tamamı 25-20 Bakılamadı çinko kromat Bakılamadı Çok koyu 1990 2 Tamamı 25-20 Düzgün Demir oksit kötü Çok koyu 1995 3 Tamamı 20-15 Düzgün Ftalosiyanin yeşili kötü Çok koyu 1995 3 Tamamı 20-15 Düzgün 1995 4 Tamamı 20-15 Düzgün 1998 3 %75-80 15-10 Düzgün 1998 2 %60-80 20-15 Düzgün 1998 2 %60-80 15-10 Düzgün 1998 1 %60 15-10 Düzgün 1999 11 %50 15-10 Düzgün 2000 3 %10 15-10 Düzgün Bakır kötü Çok koyu ftalosiyanin Demir oksit kötü koyu Demir oksit kötü koyu Ftalosiyanin yeşili kötü koyu çinko kötü koyu kromat Demir oksit kötü koyu Bakır ftalosiyanin kötü koyu Demir oksit kötü Değişme yok 2000 4 %10 15-10 Düzgün çinko kromat orta Değişme yok 2000 4 %10 10-5 Düzgün Bakır ftalosiyanin orta Değişme yok 2000 2 %15 10-5 Düzgün çinko kromat iyi Değişme yok 2002 2 yok 5-0 Düzgün film Ftalosiyanin iyi Değişme yok yeşili 2002 2 yok 5-0 Düzgün film Demir oksit iyi Değişme yok 2002 3 yok 5-0 Düzgün film çinko iyi Değişme yok kromat 2002 3 yok 5-0 Düzgün film Bakır ftalosiyanin iyi Değişme yok

93 Eski boya çalışmaların dışında 2002 yılında 0-5 µm pigment boyutunda boya numuneleri hazırlanmış bu numuneler sonraki beş yıl içerisinde periyodik olarak kontrol edilmiş ve elde edilen sonuçlar Tablo 4. de verilmiştir. Tablo 4. 2002 de yapılan boya numunelerinin beş yıllık inceleme sonuçları. Yıl Numune adedi Pigment ezilme µm Boya filmi yapısı Çökelme (dolgu ve pigment) Boya filmi Kapatması (60 µm) 2003 10 yok 5-0 Tam kapatma Düzgün film 2004 10 yok 5-0 Tam kapatma Düzgün film 2005 10 yok 5-0 Tam kapatma Düzgün film 2006 10 yok 5-0 Tam kapatma Düzgün film 2007 10 yok 5-0 Tam kapatma Düzgün film (0-5 µm) Ezilmeden sonra Renk değişimi yok yok yok yok yok Periyodik incelemeler sonucunda, pigment ezme işlemlerinin boya üzerinde uzun vadedeki etkilerin boyanın kutu içinde stabilitesi, kapatma özelliği, düzgün film oluşturma ve daha az pigment kullanımı gibi olumlu sonuçlar verdiği gözlenmiştir. Tartışma ve Sonuç Çalışma sonucunda ezilme işlemi yapılmadan boyaya katılan pigmentlerin yıllar sonra boya içerisinde ezilmeden kaldığı gözlenmiştir. Bu da zamanın solvent bazlı inşaat boyalarında toz pigmentlerin çözünmesi üzerinde etkisinin olmadığını göstermiştir. Boyanın ezilme oranına bakarak silindir kullanmada gerekli sıkıştırma ayarının hassas yapılmadığı için işçi hatalarının olduğu da düşünülmektedir. Silindirli ezme işlemleri aynı zamanda zaman kaybına sebep olmaktadır. Tablo 3. de boyar madde tane boyutunun artmasıyla çökelme oranının da arttığını gösterir. Uygulanan ezme işlemleri içerisinde en uygun işlemin zaman kaybı ve en az işçi hataları açısından boncuklu pearl mill olduğu görülmektedir. Ezme işlemi yapılmadan yapılan boyalarda partikül boyutu

94 artıkça kullanılan çökme önleyici reaktif yeterli olmayıp zamanla çökelme de artmıştır. Dolayısıyla boyut büyüdükçe çökme önleyici reaktifi de artırmak gerekir ki bu da ek maliyet demektir. Boyaya renk vermek için kullanılan pigmentler boyanın en pahalı kısımlarından birini oluşturur. Ezilmeden kullanılan pigmentlerin aynı rengi yakalayabilmek için ezilmiş toz pigmentlere oranla daha fazla kullanıldığı görülmüştür. Bu durum maliyetlerin çok yüksek oranda artması demektir. Alınan numunelerin çökme ve ezilme miktarlarına, boya filmi görünüşüne, pigment türüne ve boya kapatmasına bakılmış; numune boyalar tekrar ezilme işleminden geçirilerek, ilk halleriyle son halleri kıyaslanmış ve aşağıdaki sonuçlara varılmıştır. Toz pigmentlerin yeterince ezilmesiyle boya yapmanın daha az renkli pigment kullanımı, homojen bir film tabakası elde etme, çökmeyi önlemeye yardımcı olma, daha az çökme önleyici reaktif kullanma, kutu içerisinde boyanın daha uzun süre saklanması ve düzgün film oluşumundan kaynaklanan parlaklık yüzey eldesi gibi avantajları olduğu görülmüştür. Bu çalışma aynı zamanda, zamanın solvent bazlı inşaat boyalarında pigment çözünürlüğü üzerinde etkisinin olmadığını bir kez daha göstermiştir. Kaynaklar Dizayn Konstrüksiyon (2001). "Boyalar Hakkında Bilmek İstedikleriniz".,187,58-60. Eriç, M., (2000). Yapı Fiziği ve Malzemesi, Literatür Yayınevi, İstanbul. İş Yeri Hekimliği Ders Notları, (2001), TTB Yayını, Ankara. Mora, P., Mora, L., Philippot., (1984). Conservation of Wall Painting, Bologne. Marjan Tuˇsar, Livija Tuˇsar, Jure Zupan, (2006)., The optimisation of energy consumption and time in colour pigment grinding with pearl mills Journal of Materials Processing Technology.,171, 48 60. Roger F.G. Brown, Christopher Carr, Michael E. (1997)., Taylor Effect of pigment volume concentration and latex particle size on pigment distribution Progress in Organic Coatings.,30,185-194. Sushant Kumar BadJena, B.K. Mishra., (2011)., Optimization of variables in grinding brass particles for paint and pigment industry.powder Technology., 214, 349 355. Tiarks.F, Frechen.T, Kirsch S., Leuninger j., Melan M., Pfaua A., Richter F., Schuler B., Zhaod C.-L., (2003)., Formulation effects on the distribution of pigment particles in paints Progress in Organic Coatings., 48, 140 152 Vitruvius., (1998). Mimarlık Üzerine On Kitap, Y.E.M. Yayınları, İstanbul.