TÜRKİYE ENERJİ POLİTİKALARIMIZ TANER YILDIZ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI 1 Kasım 2011, Ankara
DÜNYA VE TÜRKİYE FOTOĞRAFI 1
Dünya Enerji Talebi 18 16,8 16 14 12 12 Milyar TEP 10 8 6 Dünya Birincil Enerji Talebi 4 2 0 2010 2035 Uluslararası Enerji Ajansı na göre 2035 yılında dünya enerji talebi, bugüne kıyasla % 40 artacak 2
Türkiye büyüyor Enerji ihtiyacımız artıyor Büyüme hızında Çin den sonra ikinciyiz 9 yılda refah seviyemiz arttı Refah seviyemiz arttıkça, enerji talebi de arttı Enerji talebinde de Çin den sonra ikinciyiz 2023 e kadar bu talep daha da artacak 3
Elektrik talebimiz 2023 de iki kat artacak 2002 129 milyar kilovatsaat 2010 211 milyar kilovatsaat 2023 450 milyar kilovatsaat 4
TÜRKİYE ENERJİ SEKTÖRÜ 5
Elektrik Kurulu Gücümüz % 61 arttı (MW) 60000 50000 51.547 40000 30000 31.846 20000 10000 0 2002 2011 6
Kurulu Gücün Kaynaklara Göre Dağılımı (%) 0,2 3,1 0,2 10,6 Hidrolik 6,4 15,8 30,8 32,9 Doğalgaz Yerli Kömür İthal Kömür Rüzgar Jeotermal Diğer Yenilenebilir Diğerleri 7
Elektrik Üretimimiz % 62 arttı 250 200 150 100 211 milyar kwh 50 129 0 2002 2010 8
Elektrik Üretiminin Kaynaklara Göre Dağılımı (%) 17 2 9,6 0,3 0,2 3,1 24 43,8 Doğalgaz Hidrolik Yerli Kömür İthal Kömür Rüzgar Jeotermal Diğer Yenilenebilir Diğerleri 9
Enerji Sektörüne 9 yılda 25 milyar dolar yatırım yaptık AK PARTi iktidarında, 80 yılda yapılan kadar elektrik üretim santralini devreye aldık 80 yılda - 300 santral - 31.846 MW 9 yılda - 321 santral - 19.702 MW 10
Büyüyen Enerji Talebi Karşısında Dışa Bağımlılığımız Üretim 29% Net İthalat 71% 11
Dışa Bağımlılığı Azaltmak İçin Kaynaklarımız Yerli kaynaklar Kömür Petrol ve Doğalgaz Enerji Verimliliği Yenilenebilir Kaynaklar Hidroelektrik Rüzgar Jeotermal Güneş Biyoyakıt, biyokütle Çöp ve diğer atıklar Nükleer Enerji Kayıp-Kaçakları Azaltma 12
YERLİ KAYNAKLARLA ELEKTRİK ÜRETİMİ 01 Kasım 2011, Ankara 13
Kömür Rezervimiz 4,8 milyar ton yeni kömür rezervi bulduk Kömür rezervimizi yüzde 50 ye yakın artırarak 11,5 milyar tona çıkardık Afşin-Elbistan Havzası, Konya Karapınar havzası ve diğer ilave rezervlerimizle 18.500 MW düzeyinde yerli kömür santrali kurabiliriz 14
Kömür ve taşkömüründen daha çok fayda sağlıyoruz Zonguldak ta 31 taşkömürü sahasını özel sektörün işletimine açtık, üretimi ve istihdamı artırdık. imdi 2.8 milyar tonluk kömür rezervini özel sektöre açıyoruz. Bu şekilde kurulacak 7000 MW kurulu güçle, dışa bağımlılığa bir darbe daha indireceğiz 15
Petrol ve Doğalgaz Aramalarımız Petrol ve doğalgaz arama yatırımını 12 kat artırdık. 2002 yılında 47.000 metre olan sondaj miktarını 2010 yılında 181.000 metre seviyelerine getirdik. Böylece 4 kattan fazla artış sağlayarak, geleceğe daha fazla yatırım yapılmış oldu. 16
Petrolü kendi gemimizle arayacağız Karadeniz de dünyanın dev şirketleriyle ortaklıklar kurarak petrol arıyoruz. Akdeniz de de yeni arama hamlesine başlıyoruz. MTA nın kullanacağı, tamamen yerli sismik araştırma gemisi yapılıyor. TPAO da yakında kendi gemisine sahip olacak. 17
YENİLENEBİLİR KAYNAKLARIN ENERJİ ÜRETİMİNDEKİ PAYINI ARTIRMAK 18
Yenilenebilir enerjiden elektrik üretimi (2002-2010) 19
HİDROELEKTRİK SANTRALLERİMİZ (MW) İşletmedekiler 17.040 DSİ tarafından inşaatı devam eden 3566 Özel Sektör tarafından inşaatı devam eden 8000 TOPLAM 28.600 2015 yılına kadar hidroelektrik kurulu gücümüzü % 68 artıracağız 20
YEK Kanunu ndan Sonra Yatırımlar Arttı YEK Kanunu yla yerli üretimde ek teşvikler sağladık Rüzgar enerjisi yatırım hızında Meksika dan sonra ikinciyiz 59 jeotermal sahasını 419 milyon dolar bedelle özel sektöre devrettik Güneş enerjisinde 600 MW için yakında ilana çıkıyoruz Bu yıl içinde devreye giren 2287 MW lık santralin 1407 MW ı yenilenebilir enerji santrali EPDK ya yapılan lisans başvurularının yarısı yenilenebilir enerji için 21
NÜKLEER ENERJİ 22
1956 1067-1972 Atom Enerjisi Komisyonu kuruldu II. Beş Yıllık Kalkınma Planı nın nükleer enerji planı başarısız oldu 1972 TEK e Nükleer Enerji Dairesi kuruldu TÜRKİYE NİN NÜKLEER SERÜVENİ 1976 1977-1979 1986 Akkuyu ya lisans verildi Açılan ihale iptal oldu Açılan ihale iptal oldu TEK te Nükleer Enerji Dairesi kapatıldı 1983-1985 1996-2000 2007 2007 Açılan ihale 8 defa karar ertelenerek iptal oldu Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı nı başlattık. 5710 sayılı kanunu çıkarttık 2008-2009 Açılan Danıştay tarafından TETA a iptal ettirildi 2010 Rusya ile Hükümetler arası anlaşma imzalandı ve Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.. kuruldu 23
Dünya nükleer santrallere karşı mı? Dünyada 30 ülkede 442 nükleer santral üretimde, 61 santral inşa halinde Bu santralların yaklaşık yarısı ABD, Japonya, Fransa gibi gelişmiş ülkelerde Dünya elektrik üretiminin %13.5 u nükleerden karşılanıyor Hiçbir ülkenin nükleerden vazgeçtiği yok! 24
İşletimdeki Reaktör Sayısı İşletilen Reaktörler Toplam Güç (MWe Net) Elektrik Üretimindeki Payı İnşaat Halindeki Reaktörler İnşaat Halindeki Reaktör Sayısı Toplam Güç (MWe Net) Fransa 58 63130 74,10% 1 1720 Slovakya 4 1816 51,80% 2 880 Belçika 7 5943 51,70% Ukrayna 15 13168 48,10% Macaristan 4 1880 42,10% Ermenistan 1 376 39,40% İsveç 10 9399 38,10% İsviçre 5 3252 38% Slovenya 1 696 37,30% Çek Cumh. 6 3722 33,20% Bulgaristan 2 1906 33,10% G. Kore 21 18785 32,20% 5 5800 Japonya 51 44642 29,20% 2 2756 Almanya 17 20339 28,40% Finlandiya 4 2741 28,40% 1 1700 İspanya 8 7448 20,10% ABD 104 101421 19,60% 1 1218 Romanya 2 1310 19,50% Tayvan 6 4927 19,30% 2 2700 Rusya Fed. 32 23084 17,10% 10 8960 Birleşik Krl. 18 10745 15,70% Kanada 17 12044 15,10% 3 2190 Arjantin 2 935 5,90% 1 745 G.Afrika 2 1800 5,20% Meksika 2 1600 3,60% Hollanda 1 485 3,40% Brezilya 2 1901 3,10% 1 1405 Hindistan 20 4385 2,90% 6 4600 Pakistan 3 725 2,60% Çin 14 11271 1,80% 26 28710 TOPLAM 442 375876 13,50% 61 63384 25
26
ENERJİ VERİMLİLİĞİNİ ARTIRMAK 27
Enerji Verimliliği Kanunu nu çıkardık Verimli ampullerin kullanımına geçtik Enerji verimliliği kültürünü oluşturuyoruz Santrallerimizin rehabilitasyonlarına devam ediyoruz 28
KAYIP-KAÇAKLARI AZALTMA 29
Kayıp-Kaçakları Azaltıyoruz 25 20 15 10 5 % 21 % 15 % 0 2002 2011 Özel sektöre devredilen dağıtım şirketlerinin kayıp kaçakları azaltma yükümlülüğü çerçevesinde, 2015 yılına kadar bu oranı %10 a düşüreceğiz. 30
TAM REKABETÇİ SERBEST BİR ENERJİ PİYASASI 31
Özel Sektörün Payını Artırdık 2002 2011 34% 66% Kamu Özel Sektör 52% 48% Kamu Özel Sektör Dönemimizde devreye giren 21.000 MW ın 14.300 ü özel sektör yatırımı 32
EPDK ya yapılan lisans başvuruları EPDK ya bugün itibarıyla 106.000 MW kurulu gücünde 2100 proje için lisans başvurusu yapıldı. Bu Türkiye enerji piyasasına duyulan güvenin göstergesidir. 33
Enerjide liberalleşmenin en önemli adımını biz attık 11 dağıtım bölgesini 5 milyar dolar bedelle özel sektöre devrettik 9 bölge için süreç devam ediyor Hedefimiz, hizmet kalitesini yükseltmek, yatırımları artırmak ve kayıp-kaçağı en aza indirmek 34
. Tokat Çanakkale İstanbul And.Yk. Kırklareli Tekirdağ Edirne Balıkesir Bursa Kütahya Bilecik Kocaeli Yalova Sakarya Düzce Zonguldak Bartın Sinop Çorum Çankırı Karabük Bolu Eskişehir Ankara Kırşehir Kırıkkale Yozgat Sivas Amasya Samsun Kastamonu Ağrı Bingöl Erzurum Kars Iğdır Tunceli Erzincan Bayburt Rize Artvin Trabzon Giresun Ordu Gümüşhane Ardahan Boğaziçi EDAŞ Elektrik Dağıtım Özelleştirmeleri Manisa Konya Aksaray Niğde Karaman Antalya Burdur Muğla Denizli Aydın İzmir Kırşehir Kayseri Adana Mersin Hatay Kilis Gaziantep Şanlıurfa Mardin Diyarbakır Batman Siirt Şırnak Van Bitlis Hakkari Muş Bingöl Osmaniye Tunceli Malatya K.Maraş Elazığ Adıyaman Nevşehir Uşak Afyon Isparta ÖZELLEŞTİRME SÜRECİ BİTENLER ÖZELLEŞTİRME SÜRECİ DEVAM EDENLER 35
Tam rekabetçi serbest bir enerji piyasası için üretim tesislerinin özelleştirilmesine başladık 50 akarsu santralının ihalesini yaptık 18 termik, 28 hidrolik santralin ihale sürecine başlıyoruz 36
TABİİ KAYNAKLARIN ÜLKE EKONOMİSİNE KAZANDIRILMASI 37
KAMU ENERJİ VE MADENCİLİK YATIRIMLARI 38
Maden aramalarımız 10 kat arttı 2002 yılında 100 bin metre olan maden sondajını bugün 1 milyon metreye çıkardık. Bu oran 2023 yılında 5 milyon metreye çıkarılacaktır. 39
Maden İhracatında Yükselen Grafik Maden ihracatımızı 5 kattan fazla artırdık 40
Madencilikte çantacıların önünü kestik! Sektörün önünü açan Maden Kanunu nu çıkardık Ruhsat alma kriterlerini değiştirdik Ruhsat sayısı % 82 azaldı Artik gerçek yatırımcı ruhsat alıyor 41
Eti Maden İşletmeleri Karlılık Oranı ve Bor İhracatı (2002-2010) 42
ENERJİ YATIRIMLARINDAKİ ÇEVRE HASSASİYETİMİZ 43
Çevreye Duyarlı Enerji Yatırımları BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ne ve Kyoto Protokolü ne taraf olduk Termik santrallerimizin baca gazı arıtma sistemlerini yeniliyoruz Yasal düzenlemelerle madenciliğin çevreye olan zararlarını en aza indiriyoruz Madencilikte denetimleri artırdık 44
SOSYAL DEVLET OLMANIN GEREĞİ: KÖMÜR YARDIMLARI 45
9 Yıldır Kömür Yardımı Yapıyoruz 2.5 milyar TL değerinde 11 milyon ton kömür yardımı yaptık 46
2003-2010 Yılı Sonu İtibariyle Kömür Dağıtımının Bölgesel Dağılımı (%) %15 %15 %21 %9 %19 %13 %8 47
ULUSLARARASI TAHKİM DAVALARI 48
Libananco davasını kaybetseydik Uzan a vereceğimiz tazminat 230 milyar dolar olacaktı Ama davayı biz kazandık! Türkiye, kamburundan kurtuldu! 49
AK PARTİ iktidarından önce devletin sırtına yüklenen davaları da biz bitirdik! Aktaş Elektrik davasını kazanarak, devleti 245 milyon dolar zarardan kurtardık! 50
ENERJİ DİPLOMASİSİ 51
Enerji Arz Güvenliğimiz İçin Uluslararası Projeler Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı Bakü-Tiflis-Erzurum Doğalgaz Boru Hattı Türkiye-Yunanistan Doğalgaz Boru Hattı Samsun-Ceyhan Petrol Boru Hattı Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattı NABUCCO ahdeniz 2 Arap Doğalgaz Boru Hattı ENTSO-E 52
Bölgesinde lider, dünyada söz sahibi bir Türkiye için aktif bir enerji diplomasisi yürütüyoruz 54
Ada nın enerji kaynaklarında KKTC nin de hakkı var Rumların petrol arama restini karşılıksız bırakmadık İki gemimiz Akdeniz de sismik arama yapıyor 55
DÜNYANIN EN BÜYÜK 10 EKONOMİSİNDEN BİRİ OLMAK İÇİN: ENERJİDE 2023 HEDEFLERİMİZ 56
Kurulu gücümüzü iki kat artırıp 100.000 MW a çıkaracağız Her yıl en az 5 milyar dolar enerji yatırımı yapacağız Yenilenebilir enerjinin payını %30 a çıkaracağız Rüzgarda 20.000 MW Güneşte 3000 MW Jeotermalde 600 MW 57
Özel sektörün payını % 75 e çıkaracağız. Tüm termik ve hidroelektrik potansiyelimizi harekete geçireceğiz Petrol ve doğalgaz aramalarına sürdüreceğiz Maden ihracatımızı 20 milyar dolara çıkaracağız İki nükleer santrali üretime geçirecek, bir tanesinin daha inşaatına başlayacağız 58
TBMM FAALİYETLERİ
23. ve 24. Dönem TBMM Yasama Dönemi-Önergeler 23. Yasama Döneminde Tarafımca Cevaplanan toplam Yazılı Soru Önerge Durumu Cevaplanan Yazılı Soru Önergesi 621 Adet Önerge Cevaplanma Oranı %100 TBMM Plan Bütçe, TBMM Genel Kurul, ilgili Kanun ve Uluslararası Anlaşma görüşmelerinde yöneltilen 315 adet soru süresinde ve tüm milletvekillerine cevaplanmış ve ayrıca sayın milletvekillerine elektronik ortamda da gönderilmiştir. 24. Yasama Döneminde Tarafımca Cevaplanan toplam Yazılı Soru Önerge Durumu 24. Dönem Cevaplanan Yazılı Soru Önergesi 30 Adet Süresinde Önerge Cevaplama Oranı %100 Ortalama Cevap Süresi 13 gün (TBMM Çıkış ve TBMM Evrakına kayıt arası geçen süre) Halen süresi devam eden işlemde olan önerge sayısı 20
TEŞEKKÜRLER 01 Kasım 2011, Ankara