Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Makine Sektöründe Rekabetçiliğin Geliştirilmesi Projesi Denizli İhtiyaç Analizi Raporu Tartışma Toplantısı Denizli Sanayi Odası, 16 Ocak 2014
Çerçeve Öncelikli alt sektörlerin belirlenmesi 2023 hedefleri ve öncelikli sektörler Ne yapıyoruz? Neden yapıyoruz? İhtiyaç analizinden öne çıkanlar Sonuç
Hangi makine?
Öncelikli sektörleri nasıl belirledik? Proje kapsamına dahil edilecek 39 makine alt sektörünün belirlenme kriterleri Küresel ticaret 0 1 2 3 4 5 Küresel ticaretteki önemi Türkiye nin ihracatındaki önemi Rekabet edilebilir alan büyüklüğü Piyasaya giriş kolaylığı + İthalat yoğunluğu Dünya ihracatında büyük ve büyüyen sektörler Türkiye ihracatında büyük ve büyüyen sektörler Rekabet gücü kazanabileceğimiz sektörler Piyasaya girişte engelin olmadığı sektörler 91 75 71 39 29 0 16 4 32 10 + 10 = 39
39 alt sektöre odaklanıyoruz
Üretim sepetinde 39 öncelikli alt sektörün payını arttırmadan yakınsamak mümkün değil Dünyanın en büyük 10 ekonomisinde toplam ihracat (2011, milyar dolar) Kişi başı gelir (2011, bin dolar) 39 sektörün ihracattaki payı (2011, %) Çin 1.760 Almanya 1.190 ABD 1.180 4,4 39,9 46,7 7,3 12,4 10,2 Japonya 784 43,1 15,6 Fransa 511 39,2 7,1 İtalya 431 33,8 14,8 İngiltere 388 36,2 7,9 Kanada 379 46,2 4,3 Hindistan 237 1,4 3,3 Brezilya 205 11,0 3,8 Türkiye 152 11,0 4,0 Kaynak: Birleşmiş Milletler COMTRADE, TEPAV hesaplamaları
Makine Sektöründe Rekabetçiliğin Geliştirilmesi Projesi, T.C. Ekonomi Bakanlığı nın destekleriyle gerçekleştirilen bir URGE projesidir 1 2 3 Criteria Proje paydaşları Projenin gerçekleştirileceği iller ve yararlanıcı kuruluşlar Proje aşamaları Projenin künyesi ve aşamaları Description Makine Sektöründe Rekabetçiliğin Geliştirilmesi Projesi, Ekonomi Bakanlığı nın Uluslar arası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi Tebliği kapsamında desteklenmektedir Projenin işbirliği kuruluşu Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği dir Projenin danışman kuruluşu Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı dır Ankara Sanayi Odası, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası, Çorum Ticaret ve Sanayi Odası, Denizli Sanayi Odası, Ege Bölgesi Sanayi Odası, Eskişehir Sanayi Odası, Gaziantep Sanayi Odası, Gebze Ticaret Odası, İstanbul Sanayi Odası, Kayseri Sanayi Odası, Kocaeli Sanayi Odası, Konya Sanayi Odası ve Tekirdağ Ticaret ve Sanayi Odası Yararlanıcı kuruluşların yer aldığı illerdeki yaklaşık 200 firma A. Mevcut durum analizi ve öncelikli sektörlerin belirlenmesi B. Firmaların tespiti ve ziyaret edilmesi C. İl ihtiyaç analizi raporlarının hazırlanması D. Makine Sektör Stratejisi Raporu nun hazırlanması E. Strateji raporunun kamuoyuna açıklanması
Ne yapıyoruz? Neden yapıyoruz? 13 ilde, işbirliği yaptığımız odalar tarafından seçilen en az 10 firmanın, rekabet gücü artışı sağlamak için nelere ihtiyaçları olduğunu belirlemek istiyoruz Hazırladığımız ihtiyaç analizinde belirlenen faaliyetler, Ekonomi Bakanlığı tarafından desteklenecek 3 yıla yayılacak faaliyetlerin koordinasyonunu, işbirliği yaptığımız odalar gerçekleştirecek Türkiye nin makine sektöründeki küresel konumunu güçlendirmek için uygulanması gereken politikaların tespitini de amaçlıyoruz
Projeye Denizli den dahil olan firmalar 1. ARDÖKÜM MAKİNE 2. DNZ MURAT MAKİNE 3. DOĞRAR KEPÇE 4. EK-MAK METAL İŞLEME 5. FİLİZ MAKİNE 6. FNT AHŞAP İŞLEME 7. FREKANS MAKİNE 8. GERMETAL MAKİNE 9. KONMAK MAKİNE 10. ŞAHLAN HİDROLİK 11. ŞEVVAL KURUYEMİŞ 12. UYGAR MAKİNE
1-2 Ekim 2013 tarihlerinde Denizli deydik
İhtiyaç analizi sonuç raporunu bu toplantıdan sonra tamamlıyoruz Raporun içinde ne var? Makine üreticileri sınıflandırması Dış çevre analizi Sektör analizleri Firma yapısı ve performans analizi Değer zinciri analizi UR-GE yol haritası
Makine sektörü bir bütün olarak ele alındığında 5 temel firma tipi göze çarpıyor 1 2 3 4 5 İşletme türleri Küresel liderler Hızlı yükselenler Fason üreticiler Yenilikçi KOBİ ler Takipçi KOBİ ler Özellikleri Teknolojiyi ilk önce geliştirenler Kalitede öncü, fiyat rekabetinde zayıf Ar-Ge kapasitesi en yüksek olanlar Küresel bir değer zinciri yönetirler Küresel bir satış ve servis ağları vardır Küresel liderlerin en önemli rakipleri Yüksek kaliteli ve rekabetçi fiyatla üretim Ar-Ge kapasiteleri hızla gelişmektedir Değer zincirleri halen yereldir Küresel bir bayi ağına sahiptir Küresel liderlere üretim yaparlar Son kullanıcıya doğrudan satışları sınırlıdır Üründen çok süreç iyileştirmeye odaklanırlar Yerel bir değer zinciri içindedirler, Satış örgütlenmeleri zayıftır Hızlı yükselen firmaların en önemli rakipleri Makul kalite düzeyinde, rekabetçi fiyata üretim Sınırlı da olsa Ar-Ge ye önem verirler; trendleri takip ederler Satış ve pazarlama ağları nispeten sınırlıdır, sınırlı sayıda ülkede bayileri vardır Düşük kaliteli, rekabetçi fiyatla üretim Ar-Ge faaliyetleri sınırlıdır/yoktur Endüstrideki mevcut eğilimleri geriden takip Satış örgütlenmeleri zayıftır İhracat çok sınırlıdır, varsa da istikrarsızdır Güçlü Orta Zayıf 1 2 4 3 5 Ar Ge Ürün geliştirme Tedarik Üretim Satış ve pazarlama Servis
1 2 3 4 5 Denizli deki firmaların Yenilikçi veya Takipçi KOBİ kategorisinde yer aldıklarını düşünüyoruz İşletme türleri Küresel liderler Hızlı yükselenler Fason üreticiler Yenilikçi KOBİ ler Takipçi KOBİ ler Özellikleri Teknolojiyi ilk önce geliştirenler Kalitede öncü, fiyat rekabetinde zayıf Ar-Ge kapasitesi en yüksek olanlar Küresel bir değer zinciri yönetirler Küresel bir satış ve servis ağları vardır Küresel liderlerin en önemli rakipleri Yüksek kaliteli ve rekabetçi fiyatla üretim Ar-Ge kapasiteleri hızla gelişmektedir Değer zincirleri halen yereldir Küresel bir bayi ağına sahiptir Küresel liderlere üretim yaparlar Son kullanıcıya doğrudan satışları sınırlıdır Üründen çok süreç iyileştirmeye odaklanırlar Yerel bir değer zinciri içindedirler, Satış örgütlenmeleri zayıftır Hızlı yükselen firmaların en önemli rakipleri Makul kalite düzeyinde, rekabetçi fiyata üretim Sınırlı da olsa Ar-Ge ye önem verirler; trendleri takip ederler Satış ve pazarlama ağları nispeten sınırlıdır, sınırlı sayıda ülkede bayileri vardır Düşük kaliteli, rekabetçi fiyatla üretim Ar-Ge faaliyetleri sınırlıdır/yoktur Endüstrideki mevcut eğilimleri geriden takip Satış örgütlenmeleri zayıftır İhracat çok sınırlıdır, varsa da istikrarsızdır Güçlü Orta Zayıf 1 2 4 3 5 Ar Ge Ürün geliştirme Tedarik Üretim Satış ve pazarlama Servis
1 2 3 4 5 Denizli deki firmaların Yenilikçi veya Takipçi KOBİ kategorisinde yer aldıklarını düşünüyoruz İşletme türleri Küresel liderler Hızlı yükselenler Fason üreticiler Yenilikçi KOBİ ler Takipçi KOBİ ler Özellikleri Teknolojiyi ilk önce geliştirenler Kalitede öncü, fiyat rekabetinde zayıf Ar-Ge kapasitesi en yüksek olanlar Küresel bir değer zinciri yönetirler Küresel bir satış ve servis ağları vardır Küresel liderlerin en önemli rakipleri Yüksek kaliteli ve rekabetçi fiyatla üretim Ar-Ge kapasiteleri hızla gelişmektedir Değer zincirleri halen yereldir Küresel bir bayi ağına sahiptir Küresel liderlere üretim yaparlar Son kullanıcıya doğrudan satışları sınırlıdır Üründen çok süreç iyileştirmeye odaklanırlar Yerel bir değer zinciri içindedirler, Satış örgütlenmeleri zayıftır Hızlı yükselen firmaların en önemli rakipleri Makul kalite düzeyinde, rekabetçi fiyata üretim Sınırlı da olsa Ar-Ge ye önem verirler; trendleri takip ederler Satış ve pazarlama ağları nispeten sınırlıdır, sınırlı sayıda ülkede bayileri vardır Düşük kaliteli, rekabetçi fiyatla üretim Ar-Ge faaliyetleri sınırlıdır/yoktur Endüstrideki mevcut eğilimleri geriden takip Satış örgütlenmeleri zayıftır İhracat çok sınırlıdır, varsa da istikrarsızdır Güçlü Günün sorusu Orta Zayıf 1 2 4 3 5 UR-GE Tebliğ i, hızlı yükselenler Ar Ge Ürün geliştirme kategorisine sıçramaya nasıl katkı yapabilir? Tedarik Üretim Satış ve pazarlama Servis
TR-32 Bölgesi ndeki illerinin sosyoekonomik karşılaştırması TR-32 Denizli Aydın Muğla Bölgesi Yıl Kaynak Nüfus 1,26% 1,33% 1,13% 3,71% 2012 TÜİK Yüzölçümü 1,51% 1,01% 1,66% 4,18% 2002 TÜİK Gayri Safi Katma Değer/GSYH oranı 0,70% 0,80% 2,70% 3,56% 2010 (il bazında 2001) TÜİK Kayıtlı İstihdam* 1,42% 1,09% 1,62% 4,14% Aug.13 SGK İstihdam İzleme Bülteni 0-15 yaş aralığındaki nüfus 1,32% 1,31% 1,09% 3,72% 2012 TÜİK 15-60 yaş aralığındaki nüfus 1,51% 1,58% 1,36% 4,45% 2012 TÜİK 60 yaş üstü nüfus 0,29% 0,36% 0,28% 0,93% 2012 TÜİK Okuma yazma bilen nüfus 1,33% 1,40% 1,16% 3,89% 2012 ( 6 +yaş ) TÜİK Okul öncesi eğitim gören öğrenci sayısı 1,23% 1,45% 1,11% 3,79% 2012-2013 TÜİK İlköğretimdeki öğrenci sayısı 1,07% 1,05% 0,88% 3,00% 2012-2013 TÜİK Ortaöğretimdeki öğrenci sayısı 1,10% 1,09% 0,88% 3,07% 2012-2013 TÜİK İlk ve orta öğrenci sayısı 1,12% 1,08% 0,90% 3,10% 2012-2013 TÜİK Önlisans lisans öğrencisi sayısı 0,79% 0,67% 0,59% 2,05% 2012-2013 ÖSYM Lisansüstü öğrenci sayısı(lisansüstü) 0,97% 0,62% 0,53% 2,12% 2012-2013 ÖSYM Üniversitelerde öğrenim gören öğrenci sayısı 0,39% 0,49% 0,37% 1,43% 2012-2013 ÖSYM Üniversitelerde görevli akademik eleman sayısı 1,05% 0,63% 0,84% 2,72% 2012-2013 ÖSYM İthalat 0,96% 0,13% 0,05% 1,14% 2013 TÜİK İhracat 1,88% 0,45% 0,18% 2,51% 2013 TÜİK Elektrik Tüketimi 1,41% 1,00% 1,19% 3,60% 2011 TÜİK Doğalgaz Tüketimi 0,06% 0,50% 0,88% 1,87% 2011 EPDK Yabancı Sermayeli Şirket Sayıları 0,15% 0,09% 0,28% 0,56% 2012 Hazine Müsteşarlığı Sanayi Siciline Kayıtlı Sanayi İşletmesi Sayısı 1,00% 0,70% 1,50% 4,20% 2012 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İş Kayıtlarına göre Girişim Sayıları 1,50% 1,63% 1,81% 4,95% 2012 TÜİK Toplam Turist Konaklama Sayısı 3,05% 3,56% 7,89% 14,50% 2012 TÜİK Karayolları Uzunluğu (Devlet, il, köy yolu) 1,16% 1,18% 1,36% 3,70% 2012 TÜİK Demiryolu Uzunluğu 1,41% 1,51% - 2,92% 2012 TÜİK Tarımsal Üretim Değeri (Bitkisel, Hayvansal) 2,11% 2,15% 2,01% 6,26% 2012 TÜİK Patent Başvuru Sayısı 0,44% 0,57% 0,17% 1,18% 2012 Türk Patent Enstitüsü
Bölgenin, Türkiye ekonomisi içindeki payı azalıyor TR32 Bölgesinin toplam katma değer içindeki payı (%) 3,8 3,7 3,8 3,6 3,6 3,6 3,6 3,5 TR32 katma değerinin sektörel dağılımı (%) 2004 2010 pay Değişimi (yüzde puan) Hizmetler 60 +4,5 Sanayi 23-2,2 Tarım 17-2,3 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 TR32 Bölgesinde çalışan başı katma değer (Türkiye ortalaması ve İstanbul daki kişi başı katma değerin % si) 100 80 60 80 51 82 55 87 59 87 58 85 57 80 52 İstanbul un % si Türkiye ort % si 79 77 52 50 40 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Kaynak: TÜİK Bölgesel İstatistikler
TR-32 Bölgesi, refah seviyesinde üstlerde, refah artış hızında gerilerde Kişi başı reel katma değer (bin TL, 2011) Kişi başı reel katma değerin değişimi (İstanbul un % si olarak, 2007 2011) 11.566 10.994 10.240 10.196 10.017 9.657 8.529 7.576 7.277 7.274 7.079 6.080 5.994 5.985 5.743 5.650 5.629 5.588 4.985 4.980 4.865 4.139 3.896 3.568 3.348 2.956 Kaynak: TÜİK Bölgesel İstatistikler, TEPAV analizleri İstanbul 0,0 Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova 6,1 Ankara 2,7 Bursa, Eskişehir, Bilecik 2,2 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 5,1 İzmir 4,0 Antalya, Isparta, Burdur 0,8 Balıkesir, Çanakkale 8,0 Aydın, Denizli, Muğla 0,5 Zonguldak, Karabük, Bartın 0,0 Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak 6,8 Adana, Mersin 1,6 Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir 5,7 Konya, Karaman 3,3 Samsun, Tokat, Çorum, Amasya 4,6 Kayseri, Sivas, Yozgat Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane 2,3 1,6 Kastamonu, Çankırı,Sinop 2,0 Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye 4,6 Erzurum, Erzincan, Bayburt 6,1 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 4,5 Gaziantep, Adıyaman, Kilis Mardin, Batman, Şırnak, Siirt Şanlıurfa, Diyarbakır 3,8 7,3 4,6 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 4,2 Van, Muş, Bitlis, Hakkari 2,8
Bölgedeki verimlilik düzeyi son yıllarda geriliyor Çalışan başı katma değer (bin TL, 2011) Çalışan başı katma değerin değişimi (İstanbul un % si olarak, 2004 2011) 37.421 32.438 30.099 29.979 27.157 24.873 22.357 21.958 21.619 19.542 19.293 18.914 18.592 18.503 18.330 17.857 17.740 17.612 16.901 16.438 15.669 15.565 13.641 12.762 12.192 11.268 Kaynak: TÜİK Bölgesel İstatistikler, TEPAV analizleri İstanbul 0,0 Ankara 5,9 Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova 20,5 Bursa, Eskişehir, Bilecik 4,1 İzmir 9,5 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 4,5 Antalya, Isparta, Burdur 2,5 Mardin, Batman, Şırnak, Siirt 21,5 Balıkesir, Çanakkale 9,7 Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak 8,4 Şanlıurfa, Diyarbakır 2,1 Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir 1,8 Aydın, Denizli, Muğla 1,7 Adana, Mersin 9,1 Konya, Karaman 3,6 Kayseri, Sivas, Yozgat 8,5 Zonguldak, Karabük, Bartın 15,0 Gaziantep, Adıyaman, Kilis 3,5 Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye 7,7 Erzurum, Erzincan, Bayburt 13,1 Samsun, Tokat, Çorum, Amasya 7,6 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 6,0 Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane 7,4 Kastamonu, Çankırı, Sinop 25,9 Van, Muş, Bitlis, Hakkari 3,9 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 1,1
Denizli de ilk 10 sektörün 2 si imalat sanayi sektörü
Denizli, Türkiye nin ihracatında önemli bir yere sahip Denizli nin dış ticareti (milyon ABD doları) 2,6 İthalat İhracat 2,2 2,1 2,3 2,0 1,6 1,6 1,7 1,4 1,4 1,6 1,0 1,1 0,7 2,3 2,6 Türkiye nin toplam ihracatı içindeki % Türkiye nin toplam ithalatı içindeki % 2005 1.9 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1.9 1.9 1.7 1.6 1.9 2.0 1.7 0.6 0.7 0.8 0.8 0.8 0.9 0.9 1.0 Denizli nin ihracatının sektörel dağılımı (2012, %) Diğer Elektrikli makine 10,3% Kaynak: TÜİK Metal eşya 9,3% Giyim 14,1% 13,6% 19,8% 33,0% Tekstil Ana metal 2012 Denizli nin ithalatının sektörel dağılımı (2012, %) Diğer Tarım hayvancılık Makine teçhizat 4,2% Kimyasal Tekstil 6,1% 4,7% 8,3% 11,0% 65,6% Ana metal
Denizli, makine sektöründe ilk 10 il içinde yer almıyor İller itibariyle makine üreticisi ve çalışan sayıları (2012) Sigortalı sayısı ( 000) İstanbul 7.939 Ankara 1.890 97.5 26.1 Denizli deki makine üreticilerinin alt sektörler itibariyle dağılımı (2013) Sigortalı sayısı İklimlendirme mak. 15 63 İzmir 1.580 28.9 Motorlu el aletleri 14 148 Bursa 1.272 Konya 1.195 32.3 15.2 Diğer makineler 10 76 Kocaeli 617 22.7 Pompa/kompresör 7 55 Adana 475 7.1 Antalya 451 3.7 Akışkan ekipmanı 3 8 Manisa 372 G.antep 280 8.7 3.3 Büro mak. ve ekip. 3 16 Tarım ve orman mak. 2 33 Denizli 54 0.4 Kaynak: TOBB Sanayi Veritabanı, TEPAV hesaplamaları
Denizli nin ihracatının %10 dan fazlasını makine ürünleri oluşturuyor Denizli nin makine sektörü ihracatı (milyon ABD doları) 65,3 132,1 198,8 251,4 161,2 226,4 316,9 308,7 Türkiye nin makine ihracatının % si 2005 0.6 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 1.0 1.2 1.4 1.1 1.3 1.6 1.4 Denizli nin toplam ihracatının % si 4.6 8.1 9.9 11.4 10.2 10.6 12.0 11.8 Denizli nin makine sektörü ithalatı (milyon ABD doları) 113,2 85,9 69,2 79,4 49,9 55,7 91,1 120,8 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Türkiye nin makine ithalatının % si 0.3 0.2 0.2 0.3 0.2 0.2 0.2 0.3 Denizli nin toplam 12 6.8 5.8 6.9 4.4 3.2 4.0 5.3 ithalatının % si Kaynak: TÜİK, TEPAV Hesaplamaları
Denizli deki firmalar hangi sektörlerden? (8428) Kaldırma, istifleme, yükleme, boşaltma makine ve cihazları (8431) Ağır iş makine ve cihazlarının aksamı, parçaları (8448) Yardımcı tekstil makine, cihazları ve aksam-parçalar (8455) Metalleri haddeleme makineleri, bunların silindirleri (8457) Metal işlemeye mahsus işleme merkezleri, istasyonlu tezgahlar (8465) Ağaç, mantar, kemik, sert kauçuk, plastik vb. işleme makineler (8479) Kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar Her bir sektör için uluslararası pazar ve rakip analizleri yapıldı; bir örnek
Ağaç, mantar, kemik, sert kauçuk, plastik vb. işleme makineler
Sektörün dünya ticareti 2008 krizinden sonra henüz toparlanmadı Sektörün dünya ticareti (milyar ABD doları) 7.682 8.277 6.389 5.558 5.679 4.713 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Kaynak: BM COMTRADE, TEPAV Hesaplamaları
İhracatı gelişmiş, ithalatı gelişmekte olan ülkeler yapıyor En büyük 10 ihracatçı (2012, milyon ABD doları) Almanya 1.450 2007 2012 CAGR (%) -7 En büyük 10 ithalatçı (2012, milyon ABD doları) ABD 781 2007 2012 CAGR (%) -10 İtalya 1.147-8 Rusya 680 14 Çin 744 5 Çin 466-10 Avusturya 359-5 Almanya 299-4 ABD 277-2 Fransa 246-8 Japonya 238-15 Kanada 240-5 Finlandiya 127-2 Brezilya 176 17 Kanada 114-17 Malezya 175-1 İspanya 94-3 Tayland 148 11 Türkiye 88 3 İsviçre 147 4 Kaynak: BM COMTRADE, TEPAV Hesaplamaları
En büyük ihracatçıların ana pazarları Almanya 1.450 1 2 3 4 5 Rusya (8) Fransa (8) ABD (7) Çin (6) İsviçre (6) İtalya 1.147 Fransa (7) Almanya (7) ABD (15) İtalya (14) Fransa (3) Çin 744 Almanya (39) Japonya (18) Rusya (7) ABD (6) Brezilya (5) Avusturya 359 Almanya (33) Polonya (6) Fransa (5) Rusya (5) İsviçre (4) ABD 277 Kanada (34) Meksika (8) Avustralya (7) Rusya (5) Çin (3) Japonya 238 Çin (28) Malezya (14) Kore (12) Tayland (8) ABD (7) Finlandiya 127 Rusya (24) Şili (22) Birleşik Krallıklar (12) Estonya (7) Norveç (6) Kanada 114 ABD (63) Rusya (14) Brezilya (5) Birleşik Krallıklar (2) Finlandiya (2) İspanya 94 Fransa (13) ABD (12) Şili (5) Almanya (5) Polonya (4) Türkiye 88 Kaynak: BM COMTRADE, TEPAV Hesaplamaları Irak (14) İran (11) Rusya (11) Bulgaristan (7) Libya (7)
En büyük üç ithalatçı ABD, Rusya ve Çin ABD 781 1 2 3 4 5 Çin (32) Diğer Asya ülkeleri (19) Almanya (16) İtalya (9) Kanada (7) Rusya 680 İtalya (26) Almanya (19) Çin (18) Beyaz Rusya (4) Avusturya (3) Çin 466 Diğer Asya ülkeleri (25) Almanya (25) Japonya (17) Kore (9) İtalya (8) Almanya 299 Çin (35) İtalya (20) Avusturya (15) İsviçre (7) Diğer Asya (4) Fransa 246 Almanya (40) İtalya (28) Çin (11) Avusturya (3) İspanya (3) Kanada 240 Çin (27) ABD (23) Diğer Asya ülkeleri (13) Almanya (13) İtalya (9) Brezilya 176 İtalya (37) Almanya (32) Çin (10) İsviçre (3) İsveç (3) Malezya 175 Japonya (45) Çin (15) Diğer Asya ülkeleri (11) Almanya (8) Singapur (7) Tayland 148 Japonya (40) Almanya (20) Çin (11) Diğer Asya ülkeleri (10) İtalya (5) İsviçre 147 Kaynak: BM COMTRADE, TEPAV Hesaplamaları Almanya (64) İtalya (14) Avusturya (9) Çin (3) Fransa (2)
Almanya ve İtalya geleneksel, Çin ise yeni yükselen rakip 35 30 Dünya Pazar Payı (%), 2012 25 20 15 10 5 0 Kanada Almanya Italya Avusturya Japonya ABD İspanya Finlandiya Çin Türkiye -5-25 -20-15 -10-5 0 5 10 15 20 2007-2012 CAGR (İhracat) Kaynak: BM COMTRADE, TEPAV Hesaplamaları
Raporda, Türkiye ve ana rakiplerin rekabet gücü karşılaştırıldı Firma stratejileri ve rekabet ortamı Kurumsal altyapı Rekabet politikalarının etkinliği Girdi koşulları Talep koşulları ARGE girdileri ve çıktıları İşgücü piyasalarının etkinliği İşgücünün kalitesi İşgücü maliyeti Altyapıdaki durum İlgili ve destekleyici sektörler Milli gelir büyüklüğü Sanayi sektörünün milli gelir içindeki payı 5000 km çapındaki pazar büyüklüğü Çevreye duyarlılık Kaynak: TEPAV analizleri Yassı çelik üretimi BİT altyapısı kalitesi Elektronik komponentler
Firmaların temel büyüklükleri Toplam ciroya göre dağılım (adet) 7 3 0 1 1 0 1 milyon 1 5 milyon 5 10 milyon 10 15 milyon 15 50 milyon Çalışan sayısına göre dağılım (adet) 6 0 3 2 1 0 10 11 20 21 30 31 50 51+ İhracat büyüklüğüne göre dağılım (adet) 7 4 1 0 0 0 1 milyon 1 5 milyon 5 10 milyon 10 15 milyon 15 50 milyon Kaynak: TEPAV analizleri
Rekabet gücü algısı: Yerli rakiplerden ileri, yurtdışı rakiplerden geri Rakiplerinize göre rekabet gücünüzün mevcut düzeyini değerlendiriniz 1 2 3 4 5 Rakiplerin çok gerisinde Rakiplerin gerisinde Rakiplerle benzer seviyelerde Rakiplerden ileride Rakiplerden çok ileride Yurtiçi rakiplere kıyasla 5 5 5 5 Yurtdışı rakiplere kıyasla 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 Firma 1 Firma 2 Firma 3 Firma 4 Firma 5 Firma 6 Firma 7 Firma 8 Firma 9Firma 10 Firma 11 Firma 12 Kaynak: TEPAV analizleri
Yüksek kalite, makul fiyat rekabetçiliğin ana unsurları; nitelikli işgücü temel rekabet gücü kısıtı Rekabetçi olmayı sağlayan unsurlar (yurtiçi) 1=önemli değil, 5=çok önemli Kalite Fiyat Satış sonrası destek Yenilik Zamanında teslimat 4,2 4,0 4,4 4,4 4,3 Rekabetçi olmayı sağlayan unsurlar (yurtdışı) 1=önemli değil, 5=çok önemli Yatırım ortamı engellerine yönelik algı 0=sorun değil, 4=çok kısıtlayıcı Nitelikli işgücü 3,8 Yasal sistem 2,0 Mevzuat ve ilgili belirsizlikler 2,0 Finansmana erişim 1,8 Yurtdışı pazarlara açılma 1,8 Fikri mülkiyet hakları korunma çerçevesi Kayıtdışılık Vergi 1,7 1,7 1,7 Kalite 4,3 İşgücü maliyetleri 1,5 Fiyat Zamanında teslimat Satış sonrası destek Yenilik 4,3 4,3 4,0 3,6 Gümrük işlemleri Elektrik Hammadde ve girdilere erişim Lojistik 1,1 1,0 0,8 0,5 Kaynak: TEPAV analizleri
Satış gelirleri artıyor ama karlılık azalıyor Satış gelirleri artış hızı (%, 2010-2012) İhracat artış hızı (%, 2010-2012) İhracat yapılan ülke sayısı İhracatın toplam satışlar içindeki payı (%) İhracat yapılan ülke sayısı değişimi (adet, 2010-2012) Patent ve faydalı model sayısı Net karın ciroya oranı (%, 2012) Karlılıktaki değişim (yüzde puan, 2010-2012) Firma 1 55.9 77.6 24 57.2 2 0 7.3 7,3 Firma 2-43.9-52.0 4 98.3-2 1 10.3-16,5 Firma 3-23.6-2 29.4 2 0 6.5-2,5 Firma 4 7.4-76.8 1 11.0 0 0 2.8 1,0 Firma 5 36.3 22.0 3 25.3 0 1 11.6 14.7 Firma 6 33.8 6217.8 2 60.0-1 4 0.0 0.0 Firma 7 160.7 248.4 8 58.7 5 6 2.0 0,4 Firma 8 34.0-1 3,5 1 1 3.4-4,2 Firma 9 55.9 91.3 3 1,4-1 0 3.9 2,2 Firma 10-8.4 - - - 0 0 1.7-1,3 Firma 11 81.2 87.1 40 74,6 10 0 11.3 5,9 Firma 12 276.5 0 1 56,1 1 0 2.2 3.9 Ortalama 55.5 551.3 7.3 39,5 1 1.1 5.3 0,3
1 2 3 4 Ar Ge ve ürün geliştirme Tedarik Üretim Satış, pazarlama ve servis Ar-Ge faaliyeti var mı? Kamu desteklerinden faydalanmış mı? Ar-Ge mühendisi istihdam ediyor mu? Ar-Ge faaliyetlerini müşterilerden gelen talep mi yönlendiriyor? Üniversite ile ortak Ar-Ge projesi yürütülmüş mü? İçeride ve dışarıda rakipler takip ediliyor mu? Müşterilerin değişen talepleri değerlendiriliyor mu? Girdi tedarikinde herhangi bir sorun yaşanıyor mu? Az sayıda tedarikçiye bağımlı olunan girdiler var mı? Katma değerin yüksek olduğu komponentler dışarıdan mı alınıyor? Üretimde çalışanların nitelikleri ne durumda? Üretime dönük hedefler belirleniyor mu? Çalışanların niteliğini iyileştirmeye dönük bir strateji var mı? Çalışanların verimliliği ölçülüyor mu? Ürün bazında maliyet değerlendirmesi yapılıyor mu? Bunun için bir sistem var mı? Pazar araştırması yaptırılıyor mu? Yurtdışı fuarlara katılım var mı? Dış ticaret yayınları takip ediliyor mu? Ayrı bir pazarlama birimi var mı? Pazarlama işiyle ilgilenen personelin yabancı dil bilgisi yeterli mi? Satış sonrası destek ne şekilde veriliyor?
Ar-Ge ve ürün geliştirmedeki durum Ar Ge faaliyeti Kamudan destek alma Ar Ge mühendisi istihdamı Ar Ge de müşterilerle işbirliği Üniversitelerle ortak Ar Ge Faydalı model, patenti var mı?
Tedarik aşamasındaki durum Girdi tedarikinde sorun yaşanıyor mu? Az sayıda tedarikçiye bağlı olunan ürün var mı? Katma değerin yüksek olduğu komponentler dışarıdan mı geliyor?
Üretim aşamasındaki durum Üretimde çalışanların nitelikleri Üretim hedefleri belirleniyor mu? Çalışanların niteliğini iyileştirmeye dönük program Verimlilik ölçümü yapılıyor mu? Maliyet muhasebesi yapılıyor mu?
Satış, pazarlama ve servis aşamasındaki durum Pazar araştırması yaptırılıyor mu? Ayrı bir pazarlama birimi var mı? Dış ticaret yayınlarının takibi yapılıyor mu? Pazarlamadan sorumlu kişinin yabancı dil bilgisi Satış sonrası destek veriliyor mu? Sektördeki trendlerin takibi Müşteri memnuniyeti ve gözünde ürün kalitesi ölçümü
Sonuç Projede yer alan firmaların Yenilikçi veya Takipçi KOBİ kategorisinde yer aldığını düşünüyoruz En önemli avantaj: Firmaların tümü, sofistike ürünler üretme becerisine sahiptir Ancak, değer zincirinin her halkasında iyileştirme yapmak için alan vardır Bundan sonraki 3 yıl boyunca gerçekleştirilecek faaliyetlerin doğru tasarlanması önemlidir Temel hedef Hızlı Yükselenler kategorisine sıçramak olmalıdır