Literatür, yazın ya da edebiyat kelimeleriyle eşanlamlıdır ve bir bilim dalının çeşitli konularında yazılmış eserlerin tümünü ifade eder. Sosyal bilimlerde literatür, yoksulluk literatürü, özelleştirme literatürü, kadın hakları.. gibi belirli bir konuyla ilgili olarak şimdiye dek yapılmış bilimsel çalışmaların bütününü ifade eden bir terimdir.
Literatür taraması, belirli bir konuda önceden yapılmış çalışmalarda elde edilmiş bilgilerin incelenmesi, önemli noktalarının gözden geçirilmesi ve özetlenmesidir. Bu durum bize ne kazandırır?
1) Literatür taramasının en temel amacı araştırma konusuyla ilgili o ana kadar yapılanları belirlemektir. Bu bilgi, kasıtsızca başkasının araştırmasını tekrarlamaktan alıkoymanın yanında konuyu anlamaya mantıklı bir çerçeve çizerek yardımcı olur. 1) Aynı konuda önceden yapılmış araştırmalarda eksik kalmış ya da geliştirilmeye açık noktalar varsa araştırma bu noktalara yönlendirilebilir.
) Daha önceki çalışmalar araştırma konusu için mantıksal temel sağlarlar ve literatürdeki eksiklerin görülmesi yapılacak olan çalışmanın önemini ispat eder. ) Literatür taramasının başka bir amacı da çeşitli araştırma stratejilerinin ve veri toplama yaklaşımlarının araştırma konusuna benzer konularda ne kadar verimli olduğunu görmektir. Ayrıca daha önceki araştırmaları bilmek çalışma sonuçlarını tahmin etmeyi kolaylaştırır.
) Bütün bunlara ek olarak diyebiliriz ki literatür taramasının temel fikri literatürün mantıklı, geçici ve test edilebilir bir sonuca -hipoteze- ulaşacak şekilde düzenlenmesi ve sunulmasıdır. ) Literatür taraması sırasında araştırmacı, aynı ya da benzer konularda yapılmış çalışmaları inceleyerek kendi çalışmasının literatür içinde nerede yer alacağı hakkında bir fikir sahibi olur.
7)Bu, hem araştırmacının araştırma problemini daha yaratıcı bir şekilde gözden geçirmesini sağlar, hem de problemin kavramsal çerçevesini belirlemeye yardımcı olur.
Araştırma problemi belirlenmeden önce araştırmacı bir ön literatür taraması yapar. Araştırma problemini oluşturduktan sonra ilgili literatürü detaylı bir şekilde inceler, problemini gözden geçirir ve ilgili literatürle ilişkilendirir.
Bir literatür taramasından beklenenler: a) Uğraşılan araştırma problemiyle veya hipotezle doğrudan alakalı olması ve onun etrafında düzenlenmesi b) Sonuçlarin bilinenin ve bilinmeyenin özeti şeklinde sentezlenmesi c) Literatürdeki ihtilaflı alanların belirlenmesi d) Daha ileri araştırma gerektiren soruların tertiplenmesi beklenir.
olmayan bir araştırma yapmayı engeller: Pasteur, mikroskobik hayvanların nefes almadan yaşayabildikleri gerçeğini keşfettiğini düşünüp söylediğinde, aynı gerçeği Spallanzani keşfedeli yüz yıl, Leeuwenhoek keşfedeli ise iki yüz yıl Daha önce çözülmüş olan bir problemi yeniden çözmeye çalışmayı ve orijinal olmuştu.
araştırmacıyı birçok önemli bilgiden mahrum bırakacak ve bilimsel bilginin birikimsel olduğu Yeterli literatür taramasının yapılmaması, kabul edildiği için araştırmanın değerlendirilmesinde olumsuz bir izlenim yaratacaktır.
1. Geliştirilmekte olan araştırma problemiyle doğrudan ilgili olması ve bu problem etrafında örgütlenmesi, 2. Araştırma problemiyle ilgili bütün ilgili çalışmaları içermesi ve ilgisiz çalışmaları kapsamaması, 3. Kaynakların magazinler, dergiler, gazeteler gibi akademik olmayan belgelerden değil, akademik yayınlardan oluşması,
4. Farklı kaynak türlerini içermesi, ancak kullanılan kaynakların büyük çoğunluğunun internet kaynağı olmaması, 5. Sadece listeleme ve özetlemeden oluşmaması, literatürdeki görüş ve bulguların güçlü ve zayıf yönlerini göstererek değerlendirebilmesi,
6. Konuyla ilgili bilinen ve bilinmeyen şeylerin neler olduğunu özetleyen bir sentez oluşturabilmesi, 7. İlgili literatürdeki ihtilaflı (üzerinde uzlaşılmayan) alanları gösterebilmesi,
8. Okunan metinlerin çok fazla alıntı yapılmadan, araştırmacının kendi kelimeleriyle özetlenmesi ve yorumlanması, 9. Konuyla ilgili daha fazla araştırma gerektiren önemli sorular ortaya koyabilmesi ve 10. Yapılacak araştırmanın, araştırma konusuyla ilgili mevcut bilgileri zenginleştireceğini gösterebilmesi gerekir.
Literatürdeki çalışmalar özetlenirken ve aktarılırken bilimsel etik kuralları konusunda dikkatli olmak son derece önemlidir. Bir ifadeyi değiştirmekle o fikir bize ait olmaz. Asıl mesele başkasının fikirlerini kendi fikirleri gibi gösterme ya da göstermeme meselesidir.
Ne çok geniş ne de çok dar Kısa bir literatür taraması 7-12 arası araştırma içerir ve 10-15 sayfadan oluşur.
En zor kısımdır. Zamanın yarısını konu seçme ve araştırmaya, yarısını da yazmaya ayırmak lazım. Güncel konu seçmek (genel ilginin yanında kişisel ilgi de olmalı) İyi araştırılmış konu seçmek (devam eden bir akım veya farklı akımlar olabilir) Konuyu daraltmak (dar konu ama derinlemesine)
Konu seçerken kabataslak doküman toplamak Konuyu belirlerken yapılan araştırmada en azından bir tane kilit araştırma/makale bulmak Okunabilir, anlaşılır, yararlı ve ulaşılabilir kaynaklar seçmek Online veritabanlarından yararlanmak
Yavaş ve can sıkıcı olabilir. İyi bir literatür yazmanın gerekliliği literatürü anlamaktır. Bunun için literatürü okumak, tekrar okumak ve iyice özümsemek gerekir. Kolay makalelerden başlamak Makaleleri taramak Makalenin araştırma sorusunu, hipotezini, bulguları ve yorumlarını belirlemek (Özet kağıdı) Derinlemesine okumak Yeterince zaman ayırmak (Anlamak, Değerlendirmek, Özümsemek)
Doğrudan alıntı: Bir yazarın ifadesini, hiçbir değişiklik yapmadan tırnak içinde vermektir. Dolaylı alıntı- : Bir yazarın düşüncelerini özetleyerek, kendi cümlelerimizle, farklı bir şekilde ifade etmektir.
Doğrudan alıntıda, yani hiçbir değişiklik yapmadan olduğu gibi alıyorsak alınan paragraf veya cümle tırnak içinde yazılır, sonunda referans gösterilir. Dolaylı alıntıda ise diğer kişinin yazdıklarını başka şekilde kendiniz ifade ettiğimiz için tırnak kullanmayız, ama fikir ya da yorum diğer kişiye ait olduğu için paragraf sonunda yine referans veririz.
Doğrudan alıntı: Araştırma raporunu yazılırken çok sayıda kural vardır. Bir araştırma raporu söylenmesi gerekli her şeyi tam olarak söylemeli, hiçbir noktansın tamamlanması okuyucunun hayaline bırakılmamalıdır. (Demir, 1998). Ancak rapor, gereksiz bilgileri ve konuyla ilgisi olmayan ayrıntıları içermemelidir.
Dolaylı alıntı: Araştırma raporu yazılırken araştırma sonuçlarıyla ilgili her nokta açıkça ve tam olarak belirtilmeli, eksik noktaların kalmamasına dikkat edilmelidir. Araştırma raporunun okurların ilgi ve dikkatini çekecek şekilde yazılması gerekir, ancak yazı dili sade ve kesin olmalıdır (Demir, 1998:s.15).
Üç satırı geçmeyen doğrudan alıntılar tırnak içinde verilir. Üç satırı geçen doğrudan alıntılarda ise az yer tutması ve ilk bakışta bunun bir alıntı olduğunun anlaşılabilmesi için sıkıştırılmış paragraf şeklinde verilir.
(Soyadı, yayın yılı) Tek yazar :(Demir, 2009:25). İki yazar :(Melek ve Demir, 2010:35). İkiden fazla yazar :(Yıldız vd., 2001:45). * Vd: Ve diğerleri anlamına gelir ve üçten fazla yazarlı makaleler için kullanılır.
Ekonomik yetersizliklerin sonuçlarından ayrı olarak toplumsal dışlanma ve işsizliğin yarattığı baskının da sağlık üzerinde olumsuz sonuçları olduğu bilinmektedir (Wilkins ve Marmotte, 2003:16).
Sağlık, anayasa tarafından güvence altına alınmış bir haktır. Sosyoekonomik konum ve sağlık arasındaki ilişki çok sayıda çalışma tarafından ortaya konulmuştur (Marmot 2004; Lynch vd., 2000; North vd.1993; Davey-Smith vd.1996; Brunner, 1996; Akşit, 1992; 1994; Belek ve Köksal 1998; Belek 1998b; 1999; Kaya, 2007).
Başka bir kaynaktan olduğu gibi aktarılarak alınan bilginin yer aldığı eser, ikincil kaynaktır. İkincil kaynaklar birincil kaynak gibi gösterilmemelidir. İkincil kaynak şu şekilde gösterilir:
Örnek: Betimsel araştırmalar, genellikle olayların özelliklerinin, sıklık derecelerinin saptanmasına, (Demir, 1992:65 ten aktaran İçli, 2002:41). Veya Betimsel araştırmalar, genellikle olayların durum saptamasına yönelik araştırmalardır (Demir, 1992:65; İçli, 2002:41 deki alıntı).
Aynı metin içinde ilk alıntılarda kurumun açık adı, yanında kısaltması ve tarih verilir. Daha sonraki atıflarda ise yalnızca kısaltma ve tarih verilir. İlk Atıf: (Türk Standartları Enstitüsü [TSE], 1998). (Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK], 2007). İkinci ve Daha Sonraki Atıflar: (TSE, 1999:37). (TÜİK, 2008:61).
Yayın tarihin bir harf eklenerek ayrım sağlanır. Kaynakçada da aynı şekilde harfle belirtilerek yazılır. (Adıvar, 1980a) (Adıvar, 1980b) Birden Çok yayına aynı anda yapılan atıflar: (Akın,2003; Demir,2004; Sayın, 2010)
Tek yazarlı ve çok yazarlık Kümbetoğlu, Belkıs. (2005). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayınları. Nichols, Theo ve Suğur, Nadir. (2005). Global İşletme, Yerel Emek. İstanbul: İletişim Yayınları.
Keyder, Ç.; Üstündağ, N., Ağartan, T. ve Yoltar, Ç.(der). (2007). Avrupa da ve Türkiye de Sağlık Politikaları, İletişim Yayınları, İstanbul. Üstündağ, N ve Yoltar, Ç. (2007). Türkiye de Sağlık Sisteminin Dönüşümü: Bir Devlet Etnografisi ; içinde: Keyder, Ç.; Üstündağ, N., Ağartan, T. ve Yoltar, Ç.(der) (2007) Avrupa da ve Türkiye de Sağlık Politikaları. İstanbul, İletişim Yayınları, ss:55-94.
Türk Standartlar Enstitüsü. (1992). Toplam Kalite. Ankara: Türk Standartları Enstitüsü. Devlet İstatistik Enstitüsü. (2004). Türkiye İstatistik Yıllığı. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü
Yazar adı (soyadı, adı), Yayın yılı (parantez içinde), Makale Adı (tırnak içinde), Dergi adı (koyu ya da italik), Cilt numarası (Sayısı), Makalenin dergi içindeki sayfa numarası
Gazete Ekiz, E. (2000). Ezberci Eğitim: Depremden Beter. Bilgi Gazetesi. (5 Temmuz 2000). Konferans Sunum Akarsu Nihat. (1995). Toplumbilimde İntihar ve Toplumsal Değişme İntihar Bağıntısı, Gazi Üniversitesi, Gençlik ve İntihar Olayları Sempozyumu, 30-31 Mayıs 1995.
Tez Dereli, E. (2009). Müzik Alan Derslerinin Müzik Öğretmeni Adaylarının Yaratıcı Düşünme Becerileri Üzerindeki Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, D.E.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
İnternetteki her kaynak güvenilir değildir. İnternetten aldığımız bilgiler akademik açıdan ispatlanmış olmalıdır. Basılı materyal (makale, kitap, tez, tez) için geçerli olan etik kuralları, internet sayfaları için de geçerlidir. Kes-yapıştır ya da kopyala-yapıştır, intihaldir, akademik hırsızlıktır.
Yazar adı (soyadı, adının baş harfi), Yayın tarihi (parantez içinde), Belgenin adı, URL (internet adresi), Erişim tarihi, Sayfa numarası yerine paragraf numarası Metin içinde: (Özer, 1993, 4.paragraf) Kaynakçada: Özer, Ali. (1976). Korunma Altındaki Çocukların İhmal ve İstismarı. http://www.sosyalhizmetuzmani.org/korumaaltindakicocuklar. htm, Nisan 2013, 4.paragraf
Elektronik belge kullanırken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar: Basılı kaynakların elektronik versiyonları Basılı haliyle tamamen aynı olmayan belgeler Birincisi, bir makalenin internetteki hali olabilir, makalenin dergide basılı olduğu haliyle aynı formattadır, aynı sayfa numaraları geçerlidir, vb. Bu durumda makaleyi internetten okuduğunuzu belirtmek için makale adından sonra köşeli parantez içinde elektronik versiyonu olduğunu yazmak yeterlidir, internet adresine gerek yoktur:
Elektronik belge kullanırken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar: İkincisinde bir şirketin web sayfası, sadece online olan bir dergi gibi kaynaklar söz konusudur ve internet adresinin ve erişim tarihinin kesinlikle verilmesi gerekir:
APA YAZIM STİLİ KURALLARI 1) Times New Roman yazı tipinde 12 punto ile, 2) Sayfa numarası sağ alt köşede 3) Metin iki yana yaslanmış olarak, 4) 1,5 ya da 2 satır aralığı ile yazılır. 5) Sayfanın solundan ve üstünden 3, sağından ve altından 2,5 cm boşluk bırakılır. 6) Metin yazılırken paragraflar arasında bir satır boşluk bırakılır ya da her paragrafın ilk satırı bir tab içeriden başlatılır. 7) Sayfanın sadece bir yüzü kullanılır. 8) Kaynakça, alfabetik sırayla yazılır. 9) Kaynakçadaki kaynakların ikinci satırları, ilk satırlardan 10 boşluk ya da bir tab kadar içeriden başlatılır.