TANIM Torna tezgahına bağlanan ve tezgahın ekseni etrafında dönen makine parçası üzerinde, bu eksene dik veya eğik olarak çeşitli metal ya da benzeri parçaları uygun görülen bir kesici yardımıyla işleyen kişiye tornacı denir. A- GÖREVLER KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN - İşlenecek iş parçasına göre; tezgahı ve bu işte kullanılacak araçları ve ölçü aletlerini hazırlar, - İş parçasını amaca uygun bir biçimde bağlar, - Uygun kesici seçer, biler ve ayarlarını yapar, - İşlenecek parçanın ve kesicinin cinsine göre, kesme hızını, devir sayısını, kesicinin ilerlemesini seçer; uygun soğutma sıvısını kullanır, - Tezgahın kumanda kollarını ve ölçü tamburlarını kullanarak (elle veya otomatik), iş parçasını modeline veya resmine uygun bir biçimde işler, ölçü kontrollerini yapar ve teslim eder, - Tezgahın basit bakım ve onarımlarını yaparak bir sonra yapılacak iş için aktif hale getirir. - Torna tezgahı ve araçları, - Amaca uygun kesiciler, - Ölçme ve kontrol aletleri (kumpas, mikrometre, ibreli ölçü aletleri, mastarlar vb.), - Güvenlik araçları (gözlük, talaş kancası vb.), - Vida cetvelleri. İZMİR A 1.1 2014/I
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ GENEL ÖZELLİKLER Tornacı olmak isteyenlerin; - Göz ve ellerini eşgüdümle kullanabilen, - Dikkatli, tedbirli, - Makinelerle çalışmaktan hoşlanan, - Gürültüden rahatsız olmayan kimseler olmaları gerekir. C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Tornacılar fabrika ve atölyelerde çalışırlar. Çalışma ortamı gürültülü ve talaş kaplıdır. Tornacı genelde ayakta ve bağımsız olarak çalışır, birinci derecede alet ve makinelerle ilgilidir. Zaman zaman işveren ve diğer çalışanlarla etkileşime girebilir. İZMİR B-C 1.1 2014/I
D- MESLEK EĞİTİMİ MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Mesleğin eğitimi, yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinde Makine Teknolojisi alanı Tornacılık dalında verilmektedir. Mesleğinin eğitimi; yeterli müracaat olması durumunda mesleki eğitim merkezlerinde Makine Teknolojisi alanı Tornacılık dalında verilmekte iken, Modüler program çalışması nedeniyle Makine Teknolojisi alan Bilgisayarlı Makine İmalatı İşlemleri (CNC) dalında verilmeye başlanmıştır. Dosyada yer alan bilgiler eğitimin verildiği tarihdeki araştırılan bilgileri kapsamaktadır. MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ Çıraklık eğitimine başlayabilmek için; - En az ilköğretim okulu mezunu olmak, - 14 yaşını doldurmuş olmak, - Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak, - Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri bulmak ve işveren ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gerekmektedir. Tornacılık mesleğinin eğitim süresi ilköğretimden sonra 3 yıl, lise ve daha üst düzeyde genel eğitimden sonra ise 1.5 yıldır. Eğitimde; - Çırağın veya öğrencinin yapacağı işlem ve işler önce öğretmen veya usta öğreticiler tarafından anlatılır, - Bu işlemler, öğretici tarafından yeteri kadar yapılarak öğrencinin görerek öğrenmesi sağlanır, - Öğrencinin o anda, kendisine gösterilen işlem ve işler hakkındaki bilgileri yoklanır. Gösterilen işleri yapması sağlanır. - Pratik uygulamalarda, iş güvenliğinin sağlanmasına, iş kazalarından kaçınma yollarının öğretilmesine ve çırakların bu kurallara uygun davranışlar geliştirmelerine özen gösterilir. EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN Mesleğin özellikleri göz önünde tutularak, farklı ve özel yöntemler kullanılabilir. Çıraklık eğitimini tamamlayanlara eğitim sonunda katıldıkları kalfalık sınavında başarılı olmaları durumunda "Kalfalık Belgesi" verilir. İZMİR. D 1.2 2014/I
E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Meslekte çalışma olanağı oldukça fazladır. Özellikle sanayinin gelişmiş olduğu illerde çalışma alanı geniştir. Çalışma daha çok özel işyerlerinde yoğunlaşır. Kişiler kendi işlerini kurarak çalışabilecekleri gibi, büyük endüstri işletmeleri ve küçük ölçekli işletmelerde de çalışabilirler. F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ EĞİTİM SÜRESİNCE - 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu gereğince, asgari ücretin net tutarının yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 30 undan, yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 15 inden aşağı olmamak üzere ücret verilir. - Eğitim gören öğrencilerin iş kazası ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanır. - Öğrenciler, mesleki eğitim yaptıkları işletmelerin sosyal imkânlarından faydalanır. EĞİTİM SONRASI - Eğitim tamamlandıktan sonra aylık kazanç asgari ücretin iki katı veya daha fazla olmaktadır. - Toplu iş sözleşmesinin uygulandığı işyerlerinde ise, ücret, toplu iş sözleşmesine göre belirlenmektedir. İZMİR. E-F 1.1 2014/I
G-MESLEKTE İLERLEME MESLEKİ EĞİTİMDE İLERLEME Mesleki eğitim merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik eğitimlerine de devam edebilirler. İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açık öğretim lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler. Mesleğinde ustalık eğitimi çalışma süresi 2 yıldır. İŞ HAYATINDA İLERLEME BENZER MESLEKLER Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici" belgesine sahip çalışanın olması zorunludur. - Tesviyeci, - Frezeci, - Taşlamacı - Planyacı (vargel) İZMİR G 1.1 2014/I
H- EK BİLGİLER GÖREV - İş organizasyonu yapar, - Çevre koruma önlemleri alır, - İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin faaliyetleri uygular, - Kalite Yönetim Sistemi kurallarına uygun çalışır, - Mesleki gelişim faaliyetlerinde bulunur. I- KAYNAKÇA - Meslek elemanları, - 3308 Sayılı Kanun, - Çıraklık Eğitimi program kitapçığı, - Çıraklık ve Yaygın Eğitim Faaliyetleri Milli Eğitim Bakanlığı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü Ankara 1999, - Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) Üyesi Kuruluşlar. İ -AYRINTILI BİLGİ İÇİN - İlgili eğitim kurumları, - Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr - Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/ - T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, http://www.osym.gov.tr/ - Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi Bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri/Hizmet Merkezleri Bu dosya; meslek seçme aşamasında olan gençleri bilgilendirme amaçlı olup, meslek mensupları, işyerleri, mesleğin eğitim yerleri ve meslek odalarından bilgi alınarak oluşturulmuştur. İZMİR H-I-İ 1.1 2014/I