Vergi Başmüfettişi (E. Maliye Başmüfettişi) 08.06.2015, Karaköy-İstanbul 46 Dursun Ali Yaz
Özgeçmiş 24.03.1961 tarihinde Karayün de (Sivas) doğdu. İstanbul Mahmut Şevket Paşa İlkokulu ndan mezun oldu. Ortaokulu İstanbul Beşiktaş Ortaokulu nda okudu. 1978 yılında İstanbul Kabataş Erkek Lisesi ni lise üçüncüsü olarak tamamladıktan sonra, 1984 bahar döneminde Marmara Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Uluslararası Ekonomik İlişkiler Dalı nı bitirdi. 31.10.1986 tarihinde T.C. Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu nda Maliye Müfettiş Yardımcısı olarak göreve başladı. Aralık 1989 da yapılan Yeterlik (Ehliyet) Sınavı nı başararak Maliye Müfettişi oldu. Maliye Bakanlığı tarafından 29/07/1993-29/07/1994 tarihleri arasında bilgi-görgü artırımı ve ABD de Bütçe Harcamalarının Denetimi konusunda inceleme ve araştırmalarda bulunmak üzere ABD ne gönderildi. Burada bulunduğu sırada The University of Michigan da Devlet ve Denetim (Goverment and Inspection) konulu bir konferans verdi. 15.05.1997 tarihinde Maliye Başmüfettişliği ne atandı. 23/07/1998-02/05/2001 tarihleri arasında detaşe olarak İstanbul Defterdar Yardımcılığı görevinde bulundu. 03/05/2001 tarihinde T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdür Yardımcılığı görevine atandı. 09.06.2004 tarihli Devlet Bakanlığı Makamı olurları ile Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü Genel Müdür Vekilliği görevine getirildi. 15/09/2004 tarihinde Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü ndeki görevinden ayrılarak Maliye Başmüfettişliği ne atandı. Bu görevlerine ek olarak kuruluşundan bu yana T.C. Kadir Has Üniversitesi nin değişik fakültelerinde Öğretim Üyesi olarak Türk Vergi Sistemi (Turkish Taxation System) ve T.C. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi nde Kamu Maliyesi ve Vergi Hukuku (Public Finance and Tax Law) derslerini vermektedir. Ahmet EROL, Ekonomik Etkileri Açısından Türkiye de Devlet Borçları (1981-1990) adlı tezi ile İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat-İktisat Dalı nda 24.03.1992 tarihinde (MA) derecesi aldı. 19.12.2002 tarihinde İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı nda Türkiye de Devletin Mali ve Ekonomik Birimlerinin Yeniden Yapılandırılması konulu teziyle Doktora (PHD) derecesi aldı. 15 Nisan 2005 tarihinde Maliye (Mali Hukuk) Doçenti oldu. 20 adet bilimsel ve 6 adet edebiyat alanında yayımlanmış kitabı olan Ahmet EROL un; çeşitli dergilerde yayımlanmış çok sayıda makaleleri de bulunmaktadır. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı ve Çocuk Kardiyolojisi Uzmanı Nurdan EROL ile evli olan Ahmet EROL, Zeynep Eylül adında kız çocuk babasıdır. YAYIMLANMIŞ ESERLERİ Turne Mektupları (Mektup); YKY, Edebiyat-228, İst., Ekim 1997.(2008 Yılında 3. Baskısı Yapıldı) Havalar Soğuk Şimdi (Öyküler); YKY, Edebiyat-296, İst., Aralık 1998. (2008 Yılında 3. Baskısı Yapıldı) Yıkıldık Ey İstanbul (Şiirler); P Yayınları, Ocak 2001. Gülün Adı Sen (Şiirler); İş Bankası Kültür Yayınları, Kasım 2002. Fatih in Gizli Mabedi (Roman); Pegasus Yayınları, Şubat 2012. Erguvan Zamanı (Roman); Doğan Kitap, Temmuz 2014. Benim Adım Boncuk (Roman); Doğan Egmont, Eylül 2015. Dursun Ali Yaz 47
Görüşme Sürecinden İzlenimler Saygıdeğer üstadım Ahmet Erol beyefendi ile geçen yılın sonunda Oktay Güvemli hocam vesilesiyle tanıştık. Mesleğe ilk başladığım günlerde, makalelerinden beslendiğim edebiyat âşığı üstadımla tanışmak isteyeli yirmi sene olmuştu. Kısmet bugüne imiş. 31 yıllık devlet memurluğu hayatında kırık çizgisi olmadığının altını çizen, topluma örnek olmak isterken, hak ve saygı kavramlarını yaşam modelinin merkezine koyan böylesi mümtaz bir şahsiyetin şiirsel anılarını, meslektaşlarıma rol model gösterebilmek benim için onurdur. Dünya bilim insanları, Duygusal farkındalık, insan zekâsının ulaşabileceği en üst seviyedir. tespitinde bulunurlar. İstanbul beyefendisi üstadımızla, iki buçuk saat süren sohbetin ardından damağımda ve dimağımda kalan tek şey; işte bu tespitin yaşayan örneği olmuştur. 25 yıldır profesyonel olarak edebiyat ile uğraşan üstadımızın, on binden fazla kitabı bağışladığını öğrenince, geç kalmanın ne demek olduğunu bir kez daha acıyla hissettim. Az sonra, üstadımızın müfettişliğe geçişini kısaca aktarmaya çalışacağım. Bu satırlarla bir meslektaşımı bile okumaya, edebiyata, kültüre ısındırabilirsek zât-ı âlileri ziyâdesiyle mutlu olacaktır. 48 Dursun Ali Yaz
Üç Kuşak Bir Arada Maliye Teftiş Kurulu bünyesinde muavin yetiştirmek özel bir ritüele tâbidir. Ortaçağın kalbi Sorbon Üniversitesi benzeri bir uygulamayla, ilk önce soru sormak öğretilir. Çünkü sorduğunuz sorular bilgi ve düşünce kaliteniz hakkında en önemli ipuçlarını barındırır. Saygıdeğer üstadlarımız hiç şovenizm yapmadan bizleri çok iyi yetiştirdiler. Haftada bir gün muavin yetiştirme günü tertip edilirdi. Genç muavinler, üstadının ve yine onun üstadının karşısına geçer, tam gün onların engin deneyimlerinden faydalanırlardı. Böylelikle, Fatih Sultan Mehmet tarafından Bakı Kulu adıyla kurulan 650 yıllık bir ocağın damıtılmış kültürü genç kuşağa aktarılırdı. Kurul un ilk yıllarında aldığımız sıkı eğitim sürecini aşmamda, üniversitede iken öğrencileri olmakla gurur duyduğum Hesap Uzmanları Dr. Zeki Kuruca ve Prof. Dr. Mehmet Ali Canoğlu beyefendilerin payı büyüktür. Kendilerini saygı ve minnetle anmak isterim. Kariyer Planı Yapmak Marmara Üniversitesi ni dereceyle bitirmiştim. Mezuniyet kutlaması ise The Marmara Otelinde yapılmıştı. O gün, birbirinden seçkin holdinglerden işe davet mektupları almıştım. Askerliğimi tamamlayınca, ülkemizin önde gelen kurumsal şirketi ve entelektüel ailelerinden birisi olan Eczacıbaşı nı tercih ettim. Oktay Tulpar beyefendi ile uzun süren bir görüşme yaptım. Beni gördüğüne çok mutlu olmuştu. Grupta yükselmem için mutlaka pazarlama biriminden başlamam gerektiğinin altını çizdi. Disiplinli ve kuralcı yapımı fark edince, devletin müfettişlik kadrolarının mizacıma daha uygun olduğunu; ancak ne zaman istersem Eczacıbaşı nda işe başlayabileceğimi ifade ederek, bir nevî düşünmem için süre verdi ve Biz seni bekleriz. dedi. Bu görüşmeden aldığım ipuçları ile, hayatımda iz bırakan sohbeti yapmak üzere Baş Hesap Uzmanı olan üstadım Nur Özsomer beyefendinin yanına uğradım. Bu muhteşem insanın öğütlerine ihtiyacım vardı. Hiç sıkılmadan beni dinledi, tekrar tekrar açıklamalarda bulundu. Yanından ayrılırken, Seni alnından öpmek istiyorum. Ya Hesap Uzmanlarının ya da Maliye Müfettişlerinin arasında seni göreceğimi biliyorum. diyerek beni uğurladı. Dursun Ali Yaz 49
Maliyenin Üstadları Yeri gelmişken, muhasebeci ve maliyeci olmak isteyen genç meslektaşlarıma naçizâne tavsiyem olsun; lütfen, değerli, nitelikli, yaratıcı, üretici, bilgi yüklü insanları kendinize tipleme seçin ve onları her an, her yerde ve ortamda onurlandırın, sayın, sevin. Çünkü gelecek, bilgi toplumunda; gelecek bu insanların ellerinde, beyinlerinde. Sütlü Kahve Takım Kariyer planımı yapmıştım. Kurul sınavlarının zorluğu malumunuz, hazırlanmak için zamana ihtiyacım vardı. Ancak yıllardır beni okutan ailemden izin ve dualarını almak için yeni hedefimi kendilerine açtım. Sonuçta evde oturup yine ders çalışmak durumundaydım. Sağ olsunlar, gerekli desteği alınca, birkaç aylık hazırlık sonrası, her iki Kurul un sınavlarına girdim. İlk telgraf, Maliye Teftiş Kurulu ndan gelmişti; yazılıyı geçmiş ve sözlü için Ankara ya davet edilmiştim. Şansa bakın ki, aynı günlerde Amerika daki bir üniversiteden de davet aldım. Sevgili hocam Nesrin Nas hanımefendinin ve Prof. Dr. Orhan Şener beyefendinin tavsiyesini dikkate alan bir üniversite, benim öğretim üyesi olmamı istiyordu. O günün şartlarında fantastik gelen bu teklif, hayallerimin ötesinde olmasına karşın fiziken ve ruhen bana en yakın olanı yani kendi ülkemdeki Teftiş Kurulu nu tercih ettim. Kaç yıl oldu, acaba yanlış mı yaptım diye kendi kendime sorduğum olur. Zira hayatımın kırılma çizgisiydi bu karar. Ankara nın yolunu tuttum. Üzerimde ise mülâkat için özel olarak yaptırılmış sütlü kahve renginde bir takım elbise vardı. Kurul un mülâkat yapılacak salonuna girdiğimde şok oldum. Bekleme salonunda 32 kişiydik. Benim dışımda herkeste lâcivert takım elbise, beyaz gömlek, renkli kravat ve (MM) rozeti yani Mekteb-i Mülkiye armasını görünce, Marmara mezunu birinin bu ligden çıkmasının zor olacağını fark ettim. Gerçi mülâkata gireceğimi duyan herkes, Boşuna gidiyorsun. Mülkiyelilerin arasında figüran olacaksın! demişlerdi. Bu uyarıda, başka bir ifadeyle serzenişte haksız sayılmazlardı. O güne kadar Maliye Teftiş Kurulu na girebilen Marmara mezunu olmamıştı. Yine Kurul, ilk kez 32 kişiyi sözlüye çağırarak kendi tarihi rekorunu kırmıştı. 50 Dursun Ali Yaz
Başkan ve Çanta Yazılı sınavına başvuru numaram 42 idi ve bu sınavı kazanan ilk ben olduğumdan sözlüye de ilk önce beni aldılar. Teftiş Heyeti Başkanı Mehmet Bayram Bey başkanlığındaki sınav jürisinin huzuruna çıktım. Elimde bond tarzı bir çanta vardı. Başkan, Ooo Ahmet Bey çalışmaya hazır ve nazır gelmişler! dedi. Üyesi olmayı talep ettiğim kurumun kültüründen, gelenek ve göreneklerinden habersizdim, dolayısıyla başkanın bu sözlerini kinayeden ziyâde tebrik zannederek, Estağfurullah efendim, o zât-ı âlilerinin takdirleridir. diye cevapladım. Maliye Teftiş Kurulu, aynen İngiltere gibi yani yazılı bir anayasası olmadan yüzlerce yılın birikimiyle sevk ve idare edilen köklü bir ocaktı. Gelenekleri gereği, Kurul Başkanının yanına çantayla girilmez, çünkü bu davranış, hakaret olarak kabul edilirmiş. Sanırım toyluğuma vererek üstünde durmadılar. Marmara Üniversitesi Bir İlk Yaşıyor Mülâkatın devamı da çok kötü geçmişti. Buruk ve üzgün bir şekilde ayrıldım. Benim gibi Mülkiye dışından sınavlara katılan İstanbul Üniversitesi mezunu bir arkadaşımla samimi olmuştuk. Bir nevî ötekilerin dayanışması diyebiliriz. Onun sözlüsü harika geçmişti ve arkadaşım çok mutluydu. Birbirimize başarılar diledik. Mülâkata girişte başıma bela olan çantamda, Milan Kundera nın meşhur Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği isimli kitabı vardı. Gençlik Parkı na gidip bir demlik çay eşliğinde kafamı dağıtmayı düşündüm. Ardından misafir kaldığım aile dostlarımızın evine gittim. Yüzüme bakar bakmaz kötü bir gün geçirdiğimi anlayıp, beni başka bir tanıdığın evine misafirliğe götürdüler. Kendimle baş başa kalıp daha fazla içerlememi engellemek istiyorlardı ve başarılı da oldular. Sözlü maratonu üç gün sürmüştü. Günlerdir Kurul binasının çevresini turlayan gençler için pandoranın kutusu açılacaktı. Akşam 21:00 sularında yeşil çuhalı salonda toplandık. Başkan yardımcısı üstadımız Harun Öztürk beyefendi sonuçları açıklayacaktı. Öncesinde kısa bir konuşma yaptı. Arkadaşlar, ülkemizin en seçkin ekibine kabul edilmek kadar, sözlüye alınmak Dursun Ali Yaz 51
Maliyenin Üstadları da çok önemli bir başarıdır. Bu aşamaya gelen herkesi gönülden kutlarım. Biliyorum ki onlar da başka kurumlarda büyük başarılara imza atacaklar. Ancak sadece isimleri okunan kişilerin burada kalmasını rica ediyoruz. İsmi okunmayan arkadaşlarıma hayatta büyük başarılar dileyerek şimdiden veda ediyoruz. dedi. Salona derin bir sessizlik çöktü. Sadece on kişinin ismi okunmuştu. Dokuzu Mülkiye den, birisi de Marmara dan. Başta Maliye Teftiş olmak üzere tüm denetim birimleri ülkemiz için bir zenginlikti. Sözlerim yanlış anlaşılmasın, mesleğin mesleğe üstünlüğü olduğuna inanmıyorum. Her birimiz makinenin dişlileri gibiyiz. Liberalizmin en önemli özelliklerinden olan kurallılık ekonomiye hâkim olduğunda, muhasebe mesleğinin makus talihi değişecektir. Şirketlerimiz yeni kuşaklara devredilemediği takdirde, işletmeciler vur-kaç taktiğinden para kazanmayı tercih etmeye devam edecekler. Oysa müşterilerinin çocuklarından hatta torunlarından kazanma şansını tepiyorlar. Böylesi kısa vadeli beklentiler, muhasebe gibi köklü bir bilim dalından faydalanmayı olanaksızlaştırıyor. 2,1 milyon insan çalıştıran WalMart, doğum zamanı bebe takımı sattığı müşterisini takip ediyor ve iki yaşında çocuk arabasını alacağını tahmin ederek ona göre pazarlama taktikleri uyguluyor. Tüm bu stratejiler hep muhasebeden çekilen bilginin desteği ile mümkün olabiliyor elbette. Sanatçı ve Müfettiş İçinde bulunduğu toplumu aydınlatmak, sanatçıların evrensel misyonu arasındadır. Hangi mesleği ifa ederlerse etsinler, tarih boyunca bu onurlu davadan vazgeçmemiştir sanatçılar. tespitinde bulunan üstadımıza şöyle bir soru yöneltelim: Sanatçı kişiliğinin, sanatçı duyarlılığının, sanatçı bakışının teftiş, denetim, soruşturma, vergi politikası, devlet bütçesi, hazine, darphane gibi kurum ve kavramlara nasıl bir katkısı olabilir? Cevabı merak ediyor musunuz? Buyurun o zaman. - Nerden buldun yasasını hazırlayan ekibin içinde bir sanatçı yer alırsa, mutlaka Halkla İlişkiler (PR) gibi alanların önemini ortaya 52 Dursun Ali Yaz
koyacak ve profesyonel destek alınmasını talep edecektir. - Taa 1990 yılında, bilgisayarlar bu derece hayatımızda yokken bile, vergi dairelerinin kapatılarak elektronik ortama geçilmesi öngörü-sünü ortaya koyacaktır. - Devlet lojmanlarının, sosyal tesislerin satılarak daha nitelikli yapıya kavuşması için Bakanlığa öneride bulunacak düzeyde bir farkındalık sunacaktır. - İzmit in içinden geçen tren yolundan, Karadeniz yöresinde kivi üretilmesine kadar pek çok sosyal ve ekonomik konularda toplumsal ihtiyaçlara dikkat çekme cesareti ve daha niceleri... Teftiş Kurulu nun Kapatılması Türkiye ye Neler Kaybettirebilir? Dünyayı yeniden keşfe gerek yoktur. Bugünün tüm gelişmiş ülkeleri, büyük ve acı dersler alarak Maliye T eftiş Kurulu çalışma tarzına ve kurumsal yapısına yeniden geri dönmüşlerdir. T ürkiye Cumhuriyeti Devleti ve Hükümeti 650 yıldır böyle bir kurumu olduğu için kendini mutlu, şanslı ve onurlu saymalıdır. Bu onurla ve saygınlıkla davranan bir erk, böylesi bir kurumu kapatmak yerine, onun daha da kendini geliştirmesi için ortam ve koşul hazırlar. Çünkü, böylesi kurumlara bir gün onu kapatmak isteyenler dahil herkesin çok ama çok ihtiyacı olabilir. Maliye Teftiş Kurulu, 650 yıldır olduğu gibi devletin ve milletin güvencesi olmaya layıktır. Zira Maliye Teftiş Kurulu mensuplarınca; ülkemizin gelir, harcama, yolsuzluk, karapara, mali usulsüzlük ve yolsuzluklar, memur suçları, kambiyo ve bankacılık suçları, ihale yolsuzlukları, terörün maddi ve mali kaynaklarının araştırılması, bürokratik işlemlerin teftişi ve sorgulanması, yarı kamusal kurum niteliğindeki mesleki örgütlerinin, dernek, vakıf ve sendikaların denetlenmesi konusundaki büyük denetim açığının, 650 yıllık deneyim ve mesleki etikle yoğrulup, etkin bir biçimde yerine getirilmesi bir an evvel sağlanmalıdır. Tarihe not düşmek sanatçıların geleneksel görevidir ve biz de misyonumuza yakışacak şekilde buraya bir mim koymayı ihmal etmeyelim. Dursun Ali Yaz 53