SAVCI TANIM Herhangi bir suretle haberdar olduğu suçlara bizzat veya emniyet kuvvetleri yardımıyla el koyup, lehte veya aleyhte tüm delilleri toplayarak olay hakkında kamu davası açıp açmamaya karar veren, açılan kamu davalarında iddia makamını temsil eden, adli görevleri yanında idari görevleri de bulunan kamu görevlisidir. GÖREVLER Ağır cezalık suçlar ile kanunda kamu davası açılması gerektiği belirtilen konularda şikâyetçi olsun veya olmasın hazırlık soruşturmasını yapar, kamu davası açar, Kanıt toplar ve sanığı sorguya çeker, Ölüm olaylarında cesetlerin adli muayenesini yaptırır, İddianame hazırlar ve yargı kararlarını yerine getirir, Suçtan zarar gören kişilerin ve toplumun haklarını savunur, Medeni hukuku ilgilendiren, kanundan doğan bazı davaları açar (Derneğin veya vakfın hukuken ortadan kaldırılması, evlenmeye itiraz vs.). KULLANILAN MALZEMELER VE KAYNAKLAR Büro malzemeleri, Dava dosyaları, Cübbe, Delil teşkil eden eşyalar, Türkiye Cumhuriyeti kanunları, tüzükleri ve yönetmelikleri. MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Savcı olmak isteyenlerin; Sözel akıl yürütme ve ikna gücüne, Kuvvetli bir belleğe sahip, Araştırmacı, titiz, dikkatli ve düzenli, İnsanlarla rahat iletişim kurabilen, zor koşullarda yılmadan çalışabilen, Cesaretli, sabırlı, soğukkanlı, Bedence sağlam kimseler olmaları gerekir. 1
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Genellikle bürolarda ve mahkemelerde çalışırlar. Ancak, suçla ilgili araştırma yapmak için olay mahallinde ve olumsuz koşullarda da çalışmak zorunda kalabilirler. Keşif, otopsi, tespit gibi durumlarda açık havada görev yapabilirler. Sorumluluk isteyen, yoğun iş yükü bulunan stresli bir meslektir. Atama nedeniyle sık sık yer değiştirme söz konusudur. Çalışırken; hakim, kaymakam, vali, yerel yöneticiler ve vatandaşlarla iletişim halindedir. MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Mesleğin eğitimi üniversitelere bağlı Hukuk fakültelerinde verilmektedir. ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER Türkçe, Matematik, Sosyal Bilgiler, Mantık, Felsefe, Psikoloji, Sosyoloji. MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI Mesleğin eğitimine girebilmek için; Lise veya dengi okul mezunu olmak, Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı nda (LYS) Hukuk Fakültesi lisans programı için yeterli TM-2 puan almak. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda Hukuk Fakültesi lisans programı ile ilgili en az bir yüksek öğretim programını tercih etmek gerekmektedir. Bu yükseköğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Türkçe- Matematik alanlarından mezun iseler YGS ve LYS sonuçlarına göre ÖSYM tarafından yapılan yerleştirme işleminde diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler. 2
Ancak kendi alan/kol/bölümleri dışında bir yükseköğretim programını tercih eden adayların yerleşme şansları azalmaktadır. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ Mesleğin ön eğitimi lise ve dengi okul sonrası 4 yıldır. Savcı olabilmek için, Hukuk Fakültesinden mezun olduktan sonra Adalet Bakanlığı'nın açmış olduğu hakimlik ve savcılık sınavını kazanmak, 2 yıl hakim ve savcıların yanında staj görmek gerekir. Hukuk Fakültesi öğrencileri 4 yıl boyunca aşağıda belirtilen meslek derslerini görürler. 1. sınıfta: Hukuk Başlangıcı, Medeni Hukuk, Roma Hukuku, Anayasa Hukuku, İktisat, Siyasi Tarih, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Türk Dili, Yabancı Dil, 2. sınıfta: Borçlar Hukuku, Ceza Hukuku, İdare Hukuku, Devletler Umumi Hukuku, Türk Hukuk Tarihi, Maliye, 3. sınıfta: Borçlar Hukuku, Eşya Hukuku, Ticaret Hukuku 1, Medeni Usul Hukuku, Ceza Hukuku, Hukuk Felsefesi, Sosyoloji, Vergi Hukuku, 4. sınıfta: Miras Hukuku, Devletler Hususi Hukuku, Ticaret Hukuku 2, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, İcra İflas Hukuku, Genel Kamu Hukuku, Adli Tıp, Ceza Usul Hukuku. Ayrıca, öğrenimleri boyunca; Beden Eğitimi/Güzel Sanatlar, Genel Sosyoloji, Kriminoloji, Hukuk Metodolojisi, Kamulaştırma Hukuku, Siyaset Sosyolojisi, Umumi Hukuk Tarihi, Çevre Hukuku, İşletme Ekonomisi, Hava Hukuku, Noterlik Hukuku, Haberleşme Hukuku, Avrupa Topluluğu Hukuku, Toprak Hukuku, Milletlerarası Ceza Hukuku, Adalet Psikolojisi, Sermaye Piyasası Hukuku, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, Avukatlık Hukuku derslerini ise seçmeli olarak alırlar. EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN Hukuk fakültesini bitirip Lisans diploması alanlara, Adalet Bakanlığı nın açmış olduğu Hâkimlik ve Savcılık sınavını kazanarak stajını tamamladıktan sonra savcı unvanı ile göreve başlarlar, savcı olarak atananlar "Savcı" unvanını alırlar. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Günümüzde yeterli sayıda savcının çalıştığını söylemek olası değildir. Nüfusun hızlı artışı, yeni mahkemelerin açılması bunların yanında ekonomik, siyasal ve sosyal değişmeler sonucu çıkan olaylar ve işlenen suçlar savcıların iş yoğunluğunu artırmaktadır. 3
Adalet mekanizmasının daha hızlı, adil ve dengeli işleyebilmesi için iş yoğunluğunun azaltılması gerekir. Bunun çözümü ise diğer faktörlerle birlikte daha fazla savcının göreve atanmasıyla mümkün olacaktır. Bu mesleği seçmiş olan kişilerin, Adalet Bakanlığının merkez ve taşra teşkilatı dışında çalışma olanağı yoktur. Kişinin savcı olarak kendine ait işyeri açması veya özel sektörde çalışması mümkün değildir. Mesleğe ilk girişte görev yerleri, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yapılacak ad çekme yöntemiyle belirlenir. Daha sonra bölge esasına göre atanmaları söz konusudur. EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ EĞİTİM SÜRESİNCE Mesleki eğitim sırasında yurtkur un verdiği öğrenim ve katı (harç) kredisinden yararlanır. Kurumun yurt hizmetlerinden faydalanır. Bunlarla birlikte çeşitli kurum ve kuruluşların burs imkanlarından yararlanır. EĞİTİM SONRASI Hukuk fakültesini bitirerek savcılık sınavını kazananların ise, Hakim ve Savcılar Kanununa göre atamaları yapılır ve aynı kanunla belirlenen derece ve kademeden aylık ücret alırlar. MESLEKTE İLERLEME Çeşitli il ve ilçelerde Cumhuriyet savcısı olarak göreve başlayanlar, daha sonra Cumhuriyet başsavcı vekili, Cumhuriyet başsavcısı, Yargıtay Cumhuriyet savcısı, Danıştay savcısı ve Adalet Bakanlığı merkez kuruluşlarında idari görevlerde bulunabilirler. BENZER MESLEKLER Hakimlik, Avukatlık. 4
EK BİLGİLER Hukuk fakültesini başarıyla bitirenlerden Adalet Bakanlığının açmış olduğu savcılık sınavında yazılı ve mülakatta başarı gösterenler başarı derecesine ve belirlenen ihtiyaç sayısına göre atanırlar. Doktora yapanlar sadece mülakata tabi tutulurlar. Savcı adaylığına atanabilme koşulları; Türk vatandaşı olmak, Giriş sınavının yapıldığı yılın Ocak ayının son günü itibariyle, lisans ve lisansüstü (Mastır) öğrenimi yapmış olanlar için otuz, doktora öğrenimini tamamlamış olanlar için otuz beş yaşını bitirmemiş olmak, Adli yargı adayları için; hukuk fakültesinden mezun olmak veya yabancı bir hukuk fakültesini bitirip de Türkiye'deki hukuk fakülteleri programlarına göre eksik kalan derslerden sınava girip başarı belgesi almış bulunmak, İdari yargı adayları için; hukuk veya hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren siyasal bilimler, idari bilimler, iktisat ve maliye alanlarında en az dört yıllık yükseköğrenim yapmış veya bunlara denkliği Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olmak, Kamu haklarından yasaklı olmamak, Yabancı ile evli olmamak, Askerlik durumu itibariyle askerlikle ilgili bulunmamak veya muvazzaflık hizmetini yapmış yahut ertelenmiş veya yedeğe geçirilmiş olmak, Hakimlik ve savcılık görevlerini sürekli olarak yurdun her yerinde yapmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı veya sakatlığı, alışılmışın dışında çevrenin yadırgayacağı şekilde konuşma ve organlarının hareketini kontrol zorluğu çekmek gibi özürlü durumları bulunmamak, Taksirli suçlar hariç olmak üzere, ağır hapis veya üç aydan fazla hapis veya affa uğramış olsa bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı bir suçtan veya kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak, bu suçlardan veya taksirli suçlar hariç olmak üzere üç aydan fazla hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren bir fiilden dolayı soruşturma veya kovuşturma altında olmamak, Yazılı yarışma sınavı ile mülakatta başarı göstermek, Hakimlik ve savcılık mesleğine yakışmayacak tutum ve davranışlarda bulunmamış olmak şarttır. YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI Meslek elemanları, ÖSYM ÖSYS Sınav Kılavuzu 2010, ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi 5
2000 Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar. Selçuk Üniversitesi Kataloğu, Türk Meslekler Sözlüğü - İİBK Yayınları - Ankara 1986 - Yayın No: 190, Üniversite Adaylarına Meslekler Rehberi Emlakbank Yayınları, DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER İlgili eğitim kurumları, Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/ Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri. Adalet Bakanlığı, İlgili eğitim kurumları, Barolar Birliği, Meslek odaları, 6