T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü MUHASEBE VE FİNANSMAN DIŞ TİCARET OFİS HİZMETLERİ ELEMANI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2013 ANKARA
ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin değişim ile karşı karşıya olması ve daha karmaşık bir yapıda bulunmaya başlaması nedeniyle, meslekî yeterliklerin de geniş tabanlı bilgilere, becerilere ve tavırlara dayalı olmasını ve programların buna göre geliştirilmesini zorunlu hâle getirmektedir. Program çalışmaları kapsamında yapılan sektör tarama ve inceleme çalışmaları sonucunda sektörde faaliyet gösterilen meslekler saptanarak, bu meslekler ikinci, üçüncü ve dördüncü seviye meslek gruplarına ayrılmıştır. Sektörde çalışan kişilerin görüş ve önerilerinden yola çıkılarak her meslek dalına ait anket soruları hazırlanmış, daha sonra anketler yurdun çeşitli bölgelerinde uygulanarak mesleklere özgü yeterlikler belirlenmiştir. Program geliştirme sürecinin her aşamasında üniversitelerin ve ülkemizin önde gelen sektör temsilcileri ile iş birliği yapılmış kişi ve kurumların program çalışmalarına doğrudan katkıları sağlanmıştır. Sektör ve yükseköğretim kurumlarının beklentileri programa yansıtılarak, mesleklere ait belirlenen yeterlikler öğretim programları ve modüllerin temel dayanağını ve içeriğini oluşturmuştur. Uluslararası düzeyde meslek elemanlarından beklenen yeterlikler çeşitli araştırmalar ve yerli/yabancı uzman görüşlerine dayanılarak tespit edilmiş, elde edilen sonuçlar program çalışmalarına aktarılmıştır. Muhasebe ve Finansman alanı öğretim programları, gelişmelere bağlı olarak esnek ve sürekli güncellenmeye uygun bir yapıda tasarlanmıştır. Bireyler kazandıkları güncel meslekî yeterlikler doğrultusunda istihdam edilebileceklerdir. Muhasebe ve Finansman alanı altında yer alan mesleklerde ulusal ve uluslararası düzeyde standartlara uygun, her yaşta ve düzeyde bireye meslekî yeterlikler kazandıracak eğitim ve öğretim olanağı sunulmuştur. 1
İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... 1 DIŞ TİCARET OFİS HİZMETLERİ ELEMANI PROGRAMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR... 3 MESLEK ELEMANI TANIMI... 3 GİRİŞ KOŞULLARI... 3 İSTİHDAM ALANLARI... 3 EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI... 3 EĞİTİMCİLER... 3 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME... 3 BELGELENDİRME... 4 YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER... 4 EĞİTİM SÜRESİ... 4 ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ... 4 İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR... 4 ÖĞRENCİ/KURSİYER KAZANIMLARI... 5 EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ... 5 MESLEKÎ GELİŞİM MODÜLLERİ... 5 MODÜL VE İÇERİKLERİ... 6 YETERLİK VE MODÜL TABLOSU... 6 2
DIŞ TİCARET OFİS HİZMETLERİ ELEMANI PROGRAMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ALAN : MUHASEBE VE FİNANSMAN MESLEK : DIŞ TİCARET OFİS HİZMETLERİ ELEMANI MESLEK SEVİYESİ : 4. SEVİYE MESLEK ELEMANI TANIMI Dış ticaret ofis elemanlığı mesleğinin gerektirdiği hizmetleri yürütmek için gerekli olan işlemleri takip etme ve dış ticaret muhasebe kayıtlarını tutma yeterliklerine sahip nitelikli kişidir. GİRİŞ KOŞULLARI 1. İlköğretimi tamamlamış olmak. 2. Mesleğin gerektirdiği işleri ve yeterlikleri yapacak bedensel ve fiziksel özelliklere sahip olmak. İSTİHDAM ALANLARI Mesleğin gerektirdiği yeterlikleri kazanan bireyler Muhasebe ve Finans alanında; 1. Dış ticaret ile ilgili faaliyette bulunan her türdeki kurum/kuruluşlar, 2. Kurum ve kuruluşların ofislerinde, 3. Ön muhasebe servislerinde çalışabilirler. EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI 1. Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı eğitim kurumlarında eğitim verilmektedir, 2. Programın uygulanabilmesi için Muhasebe ve Finansman alanında standart donanımları ve mesleklerin gerektirdiği ekipmanlar sağlanmalıdır. EĞİTİMCİLER 1. Programın uygulanmasında Muhasebe ve Finansman alanında eğitim almış alan öğretmenleri görev almalıdır. 2. Programın uygulanmasında Pazarlama ve Perakende alanında eğitim almış alan öğretmenleri görev almalıdır. 3. Programın uygulanmasında gerektiğinde Muhasebe ve Finansman alanında üniversite mezunu olan meslek elemanlarından yararlanılabilir. 4. Programın uygulanmasında gerektiğinde Pazarlama ve Perakende alanında üniversite mezunu olan meslek elemanlarından yararlanılabilir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bireylerin, çeşitli ölçme araçları kullanılarak; 1. Modüllerin sonunda kazandığı yeterlikler ölçülecektir. 2. Modüller ile kazandıkları bilgi, beceri ve tavırları ölçülecektir. 3. Ölçme sonuçları program sonunda değerlendirilecektir. 4. Eğitim kurumunda, işletmede ve kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim faaliyetleri değerlendirilecektir. 3
BELGELENDİRME Sertifika programlarında; meslek elemanlarının sahip olduğu yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilir. Bu programlarda mesleğin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır. Sertifika öğretim programı sürecinde bireylerin tamamladığı modüller, aldığı eğitimin tümü ve kazandıkları yeterlikler belgelendirilir. Öğretim programının sonunda mesleğin yeterliklerini kazanan bireylerin aldığı belgeler mevzuat doğrultusunda sertifikada değerlendirilir. Bireyler mesleğin düzeyine göre mesleğinde sertifika alabilir. Bireyler gelecekte meslek değiştirmek veya mesleğin ilişkili olduğu diğer mesleklere geçmek amacıyla eğitim almak isterse, kazandığı yeterlikler değerlendirilecektir. Fark modüllerini tamamlayanlar ikinci bir meslekte kendini yetiştirebilecektir. Öğretim programından ayrılan bireyin kazandığı yeterlikler belgelendirilerek istendiğinde diğer sertifika programlarında değerlendirilir. Mesleğin seviyesine ve yeterliklerine sahip olanlar sertifika almaya hak kazanır ve ilgili iş yerlerinde çalışabilirler. YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER Mesleğe yönelik geniş tabanlı yeterlikler kazandırmak hedeflenmiştir. 1. Eğitimin sonunda, mesleğinde sertifika alan birey gerektirdiğinde fark eğitimi alarak diploma programını tamamlayabilir. 2. Mesleki eğitim alan veya bitirmiş olan birey; gerekli modülleri tamamlayarak alandaki diğer meslekler arasında geçiş yapabilir. EĞİTİM SÜRESİ 1. Meslek programının toplam eğitim süresi 2320/1272 saat olarak planlanmıştır. Bu süreye 320/88 saatlik Mesleki Gelişim Modülleri ile 864 saatlik Mesleki Uygulamalar süreleri ilave edilecektir. 2. Eğitim süresinin okul, işletme ve bireysel öğrenme için ayrılmış dağılımı, modüller ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Modüler öğretime yönelik olarak bireysel öğrenme yöntem ve teknikleri uygulanır. 1. Eğitimciler bireylere rehberlik eder. 2. Bireyler kendi kendine öğrenmeye teşvik edilir. 3. Bireylerin aktif olması sağlanır. 4. Bireyler araştırmaya yönlendirilir. 5. Bireyler kendi kendilerini değerlendirebilir. 6. Bireylere mesleki yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem ve teknikler uygulanır. İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR Bireyler, programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konularında, çevredeki üniversiteler, sivil toplum örgütleri, Muhasebe ve Finans Alanında çalışan firmalar, ilgili meslek odaları ve kursiyerlerin çevrede konuyla ilgili olarak iletişim kurabileceği araştırma, gözlem ve uygulama yapabileceği her türlü kurum ve kuruluşlar meslek elemanları ile iş birliği yapılarak yönlendirilir. 4
ÖĞRENCİ/KURSİYER KAZANIMLARI Programın sonunda mesleğe yönelik olarak öğrenci / kursiyer; 1. Mesleğin ait olduğu alandaki temel bilgi ve becerileri kazanabilecektir. 2. Alanın gerektirdiği temel yeterliklere sahip olabilecektir. 3. Mesleğin gerektirdiği işleri yapabilecektir. 4. Mesleğin gerektirdiği özel mesleki yeterlikleri kazanabilecektir. 5. Öğrenci/Kursiyer merkezli daha aktif ve kendi hızına göre öğrenme olanağı tanıyan kazanımlara sahip olabilecektir. EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ 1. Sertifika programında yer alan modüllerde öngörülen eğitim öğretim uygulamaları yapılır. 2. Her merkez, 864 saatlik Mesleki Uygulamaların içeriğini ağırlıklı olarak mesleğe ait modüllerden olmak üzere, sektörün beklentilerini yansıtacak modüllerden oluşturur. Mesleki uygulamalar, modüllerdeki öğrenme faalliyetlerinin uygulamalarından oluşur. MESLEKÎ GELİŞİM MODÜLLERİ 1. Öğrenci/kursiyerin yaşam boyu kullanabileceği ve mesleki gelişmesine yararlı olabilecek, iyi ilişkiler kurabilme, öğrenmeyi öğrenme, bilgiye ulaşma, girişimcilik ve iş fikirleri üretme, işe uyum sağlama, kendini geliştirme ve problem çözme gibi bilgi ve becerilerin kazandırıldığı modüllerdir. 2. Bu modüller ile öğrenci/kursiyerlere ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. 3. Meslekî Gelişim modül tablosundan, çevrenin istihdam durumu, öğrenci/kursiyerlerin hazır bulunuşluk düzeyi göz önüne alınarak modüller seçilecek ve yeterlik tablosunda yer alan süreye ilave edilecektir. 4. Dördüncü seviye meslek elemanları, bütün Mesleki Gelişim modüllerini tamamlamış olacaklardır. 5. Meslekî gelişim modülleri programlardan bağımsız olarak da kullanılabilecektir. 1 2 3 4 5 6 7 8 KAZANDIRILAN YETERLİKLER DERSİN MODÜLLERİ SÜRE Sağlıklı ve etkili iletişim kurmak ve sürdürmek Öğrenme ihtiyaçları doğrultusunda bilgi ve veri toplamak Uygulanabilir girişimci (iş) fikirler üretmek Girişimci (iş) fikri geliştirmek ve planlamak İşletme kurma ve geliştirmeyle ilgili faaliyetleri yürütmek İşçi sağlığı mevzuatına uymak ve iş güvenliği önlemlerini almak Çevreye karşı duyarlı olmak ve çevreyi korumak Kendini geliştirerek karşılaştığı problemleri çözmek İletişim 40/8 Bilgiye Ulaşma ve Veri Toplama 40/8 Girişimci Fikirler Üretme 40/8 Girişimci Fikri Geliştirme 40/8 İş Kurma ve Geliştirme 40/16 İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı Çevre Koruma 40/8 Problem Çözme 40/8 5
MODÜL VE İÇERİKLERİ Öğrenme süresi her modül için toplam 40 saattir. Kazandırılacak yeterliliğe bağlı olarak her Modül 40/8, 40/16,, 40/32, 40/40 olarak yapılabilir. Modüllerde önerilen bu süreler öğrenme faaliyetlerindeki teorik ve uygulamalı tüm içeriği kapsar. Modül içeriğindeki öğrenme faaliyetinin uygulanması imkânı olmadığında, diğer okullarla ve işletmelerle iş birliği çerçevesinde uygulamalar yapılabilir. Kursiyer/öğrencinin önceden kazandığı yeterlikleri tekrar alma zorunluluğu yoktur. Modül ve yeterlikler programdaki uygulama sırasına göre alınacaktır. Programda yer alan modül ve yeterliklerin uygulama sırası zümre kararı ile belirlenir. NOT: Dış Ticaret Ofis Hizmetleri Elemanı programı yeterlikler tablosu ve modülleri aşağıda verilmiştir. YETERLİK VE MODÜL TABLOSU YETERLİKLER MODÜLLER SÜRE 1 F Klavye 1 40/32 Bilgisayarda yazı yazmak 2 F Klavye 2 40/32 3 4 5 Bilgisayarda resmî yazı hazırlamak Bilgisayarda metin dosyası oluşturmak Bilgisayarda matematiksel ve mantıksal dosya oluşturmak Yazı Biçimleme Kelime İşlemci Elektronik Tablo 40/32 6 Sunu oluşturmak Sunu 40/16 7 İnternet üzerinden bilgiye ulaşmak Bilgisayarla İletişim 40/8 8 9 10 11 Bilgisayarda rapor ve form oluşturmak Defter ve belgeleri temin ve tasdik ettirmek Vergi dairesi ve belediye ile ilgili işlemleri İş-Kur, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ticaret sicili ve mesleki kuruluş İşlemlerini Bilgi Toplama ve Yönetme 40/16 Ticari defterler ve belgeler Vergi Dairesi ve Belediye İşlemleri Diğer Kurum İşlemleri 12 Sosyal güvenlik işlemleri Sosyal Güvenlik 40/32 6
13 14 Fatura ve fatura yerine geçen belgeleri düzenlemek Türk Ticaret Kanunu nda yer alan belgeleri düzenlemek ve menkul kıymetleri seçmek Fatura ve Fatura Yerine Geçen Belgeler Kıymetli Evraklar 15 İşletme defteri düzenlemek İşletme Defteri 16 Beyannameleri düzenlemek Beyannameler 40/32 17 Serbest meslek kazanç defteri düzenlemek 18 Yabancı dilde mesleki konuları dinlemek, konuşmak, okumak ve 19 yazmak 20 Dış ticaret kavramlarını tespit etmek Serbest Meslek Kazanç Defteri Mesleki Yabancı Dil (Dış Ticaret-İngilizce) 1 Mesleki Yabancı Dil (Dış Ticaret-İngilizce) 2 40/32 40/32 Dış Ticaret Kavramları 40/16 21 Dış ticaret bağlantıları kurmak Dış Ticaret Bağlantıları 40/16 22 Gümrük belgelerini düzenlemek Gümrük Belgeleri 40/16 23 24 25 26 27 28 29 30 Bakanlıklarda dış ticaret işlemleri İhracatçı birlikleri ve devlet yardımları işlemleri KDV istisnası ile ilgili işlemleri Sigorta kuruluşları ile ilgili işlemleri Oda ve borsa ile ilgili işlemleri İzin veren diğer kuruluşlarla ilgili işlemleri Dış ticarette teslim şekillerini tespit etmek Dış ticarette ödeme şekillerini takip etmek Bakanlıklarda Dış Ticaret İşlemleri İhracatçı Birlikleri ve Devlet Yardımları 40/16 40/16 KDV istisnası İşlemleri 40/8 Sigorta Kuruluşları İşlemleri 40/8 Oda ve Borsa İşlemleri 40/8 Diğer Kuruluş İşlemleri 40/8 Dış Ticarette Teslim Şekilleri Dış Ticarette Ödeme Şekilleri 31 İhracat işlemlerini İhracat 40/16 32 İthalat işlemlerini İthalat 40/16 33 Gümrük tarifelerini takip etmek Gümrük tarifeleri 40/16 34 Banka ve kambiyo işlemlerini Banka ve Kambiyo İşlemleri 35 Mali tabloları düzenlemek Mali tablolar 40/16 7
36 Muhasebe sistemini oluşturmak Dış ticaret muhasebe sistemi 40/16 37 İthalat işlemlerini kaydetmek İthalat Kayıtları 40/16 38 İhracat işlemlerini kaydetmek İhracat Kayıtları 40/16 39 Dış ticaret finansmanı sağlamak Dış Ticaret Finansmanı 40/16 40 Ekonomik gelişmeleri izlemek Piyasaları izlemek 41 Faaliyet alanlarını araştırmak Faaliyet Alanı 42 İş yeri açmak İş Yeri Açmak 43 44 Mesleki matematik aritmetiğini uygulamak Mesleki matematik hesaplamaları Mesleki Aritmetik 40/32 Mesleki Hesaplamalar 40/32 45 Bütçe işlemleri Bütçe İşlemleri 40/32 46 Vergi ödeme işlemlerini Vergi 40/32 47 48 49 50 Anayasal haklarına ve sorumluluklarına uygun davranmak Ekonomik, sosyal ve toplumsal olayları takip etmek Personel gelişim faaliyetlerini yürütmek Toplam kalite prensiplerini uygulamak Anayasal Hak ve Sorumluluklar 40/16 Mesleki Gündem 40/16 Personel Gelişimi 40/16 Toplam Kalite Yönetimi 40/16 51 Banka kuruluş işlemlerini Banka Kuruluş İşlemleri 40/16 52 Mevduat işlemlerini Mevduat İşlemleri 40/32 53 Kambiyo işlemlerini Kambiyo İşlemleri 40/32 54 Hizmet işlemlerini Hizmet İşlemleri 55 Bilanço düzenlemek Bilanço 56 Büyük defter ve mizan düzenlemek Büyük defter ve mizan 57 Varlık hesaplarını kaydetmek Varlık hesapları 40/32 58 Kaynak hesaplarını kaydetmek Kaynak hesapları 40/32 8
TOPLAM 2320/1272 MESLEKİ UYGULAMALAR 864 MESLEKİ GELİŞİM MODÜLLERİ 320/88 GENEL TOPLAM 2224 saat 9