ADRESLEME HAKKINDA GENEL BİLGİ Adresleme, paketlerin router lar tarafından yönlendirilmesinde önemli olmaktadır. Adresleme network ve host adresleri verilerek yapılır. Internet Protocol (IP) çokça kullanılan network adresleme şeklidir. Network katmanında paketler datagramlara çevirilir ve eğer network IP adresleme kullanıyorsa paketler IP datagram formuna çevrilirler. IP datagram kaynak ve hedef adres alanlarına sahiptir. IP v4 te her birinin uzunluğu 32 bittir. IP adresleri 32 bit binary formda sayılardan oluşurlar. Binary bir sayı 0 ve 1 lerden oluşur. Bu adresler dotted-decimal şeklinde yazılır ve 8 bitten oluşan 4 parçaya (OCTET) bölünmüşlerdir. Her octet teki maximum decimal sayı 255 tir. Binary formunda ise 11111111 şeklindedir. Binary sayının decimal karşılığı sağdan sola doğru her bir digit 2 nin üssü şeklinde yazılarak bulunur. IP adreslerini oluşturan octet lerin gruplanması ile network ve host adresleri bulunur. Örnek; 1001110.11010011.10010101.00001001 sayısının decimal karşılığı 156.211.149.9 dur. IP adresleri network ve host adreslerine göre 3 sınıfa ayrılmaktadır. Bunlar A, B ve C sınıfı IP adresleridir. A sınıfı adresler 8 bit network, 24 bit host adresinden; B sınıfı adresler 16 bit network, 16 bit host adresinden, C sınıfı adresler ise 24 bit network, 8 bit host adresinden oluşmaktadır. Böylece A sınıfı adreslerin ilk octeti 0-127 arasındadır ve subnette 2 24 =16.777.216 kullanıcı vardır.b sınıfı adreslerin ilk octeti 128-191 arasındadır ve subnette 2 16 =65.536 kullanıcı vardır.c sınıfı adreslerin ilk octeti 192-223 arasındadır ve subnette 2 8 =256 kullanıcı vardır. Bu her subnetteki kullanıcı adreslerinin bir tanesi network bir tanesi de broadcast adresi olarak ayrılması gerektiğinden bulunan sonuçlardan 2 çıkarılmalıdır. IP adresleri binary formatta yazılırlarken Class A adreslerinin ilk biti 0, Class B adreslerinin ilk iki biti 10 ve Class C adreslerinin ilk üç biti 110 dir.
Broadcast adresinin tanımlanması Bir broadcast adresi, IP adresinin host adresi kısmındaki tüm bitlerin 1 olmasıyla ortaya çıkar. Örneğin; 193.140.181.56 C Class bir adres ve; Network adresi 193.149.181.0, Broadcast adresi 193.140.181.255 dir. SUBNET KAVRAMI 99.1.3.6 A Class bir adres ve; Network adresi 99.0.0.0, Broadcast adresi 99.255.255.255 dir. 156.1.56.89 adresi B Class bir adres ve; Network adresi 156.1.0.0, Broadcast adresi 156.1.255.255.dir. Network yöneticileri bazen büyük networkleri daha küçük network lere bölerler. Bu küçük networklere SUBNETWORK veya SUBNET denir. Standart olarak A,B ve C class IP bloklarının subnet maskları; A Class; 255.0.0.0 B Class; 255.255.0.0 C Class; 255.255.255.0 dır adresi oluşturmak için network yöneticileri host sahasından bitler ödünç alarak subnet sahasına aktarırlar. Ödünç alınabilecek minimum bit sayısı 2 olabilir. Şayet, subnet oluşturmak için sadece 1 bit ödünç alınırsa elde edilecek olan network numarası (.0 networkü) ve broadcast numarası (.1 networkü) olacaktır. Ödünç alınabilecek maksimum bit sayısı ise, host adresi için 2 bit bırakıldıktan herhangi bir sayıda olabilir. mask lar birer adres değildirler. Fakat IP adresinin hangi kısmının network, hangi kısmının host alanı olduğunu tayin ederler. masklarda aynı IP adresleri gibi 32 bit uzunluğunda ve 4 octet ten oluşurlar. mask ın tayini için şu adımlar takip edilir; - work IP adresini binary formda yazın, - Network ve subnetwork sahalarının bitlerini 1 yapın, - Host sahasının bitlerini 0 yapın, - Sayıyı binary formdan dotted-decimal forma çevirin. IP adresi ve subnet maskı belli olan bir network ün subnet sayılarının hesaplanmasının değişik teknikleri mevcuttur. IP adresinden, sınıfını ve geçerli subnet mask ını bulabilirsiniz. IP sınıfı için geçerli olan mask tan subnet maskına ulaşabilmek için kaç bit genişletildiği bulunur. Bu bitler ödünç alınan (borrowed) yada subnet oluşturulurken kaybedilen bitlerdir. 2 n 2 formülü, n ödünç alınan bit sayısı olmak üzere, bize kullanılabilir subnetwork sayısını verir. 2 m 2formülü, m kalan bit sayısı (ödünç verilmeyen) olmak üzere, bize kullanılabilir host sayısını verir.
Son olarak bir de örnek yapalım ki anlattıklarımız konular havada kalmasın 198.200.155.0 adres bloğunu 7 subnete bölmek istiyoruz ve sırayla başlıyoruz. Soru 1) mask nedir? Cevap 1) Verilen IP bloğunun ilk octedi 198 olduğundan dolayı C class bir IP bloğudur ve subnet maskı 255.255.255.0 dır. IP Decimal 198 200 155 0 SNM Decimal 255 255 255 0 IP Binary 11000110 11001000 10011011 00000000 SNM Binary 11111111 11111111 11111111 00000000 Soru 2) Kaç subnete bölmemiz gerekir? Cevap 2) Bunun için 2 n -2 formülünü kullanıcağız. Bizden 7 subnete bölmemiz isteniyor bakalım bu mümkünmü? 2 n -2 7 olması lazım. Bu durumda 2 1-2=0 2 2-2=2 2 3-2=6 2 4-2=14 demek ki bu durumda host kısmından 4 bit ödünç alacağız (mavi bitler)ve kullanılabilir olarak 14 subnete böleceğiz. (toplamda 16 subnete bölünür 2 subnet kullanılmaz) IP Decimal 198 200 155 0 SNM Decimal 255 255 255 0 IP Binary 11000110 11001000 10011011 00000000 Yeni SNM Binary 11111111 11111111 11111111 11110000 Yeni SNM Decimal 255 255 255 240 Tablodan da görüldüğü gibi yeni subnet maskımız : 255.255.255.240 dır. Soru 3) Her subnette kaç kullanıcı vardır. Cevap 3) Bunun için 2 m 2 formülünü kullanacagız. Aslında 2 m formülü kullanılmalıdır ama iki adres network ve broadcast adresi olarak rezerve edileceğinden 2 adres çıkarılmalıdır. Buradaki m sayısı host kısmında kalan ödünç alınma işleminden sonra kalan bit sayısıdır ve bu sayı da 4 dür.(kırmızı bitler) 2 m 2=> 2 4 2=14 her subnette 14 kullanıcı bulunmaktadır. Bu bölme işleminden sonra tüm subnetlerdeki toplam kullanıcı sayısı ise 14 subnet var, her subnette 14 kullanıcı var 14*14= 196 kullanıcı olur. Dikkat edilecek olursa böldüğümüz bir C class IP bloğu idi ve bu blokta 254 kullanıcı var idi ama bölme işleminden sonra kullanıcı sayısı azalmıştır.
Soru 4) Beşinci subnetin network adresi ve broadcast adresi nedir? Cevap 4) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Network Broadcast 11000110 11001000 10011011 00000000-11000110 11001000 10011011 00001111 11000110 11001000 10011011 00010000-11000110 11001000 10011011 00011111 11000110 11001000 10011011 00100000-11000110 11001000 10011011 00101111 11000110 11001000 10011011 00110000-11000110 11001000 10011011 00111111 11000110 11001000 10011011 01000000-11000110 11001000 10011011 01001111 11000110 11001000 10011011 01010000-11000110 11001000 10011011 01011111 11000110 11001000 10011011 01100000-11000110 11001000 10011011 01101111 11000110 11001000 10011011 01110000-11000110 11001000 10011011 01111111 11000110 11001000 10011011 10000000-11000110 11001000 10011011 10001111 11000110 11001000 10011011 10010000-11000110 11001000 10011011 10011111 11000110 11001000 10011011 10100000-11000110 11001000 10011011 10101111 11000110 11001000 10011011 10110000-11000110 11001000 10011011 10111111 11000110 11001000 10011011 11000000-11000110 11001000 10011011 11001111 11000110 11001000 10011011 11010000-11000110 11001000 10011011 11011111 11000110 11001000 10011011 11100000-11000110 11001000 10011011 11101111 11000110 11001000 10011011 11110000-11000110 11001000 10011011 11111111 Böylece 5. subnetin network adresi 198.200.155.80 olacaktır. Broadcast adresi ise 198.200.155.95 olacaktır. Burada yeri gelmisken bir konuya açıklık getirmekte fayda var. Yukarıda da belirtmiştik 4 bit ödünç alındığında normalde 2 4 =16 subnete bölünmekte ama biz 2 4 2=14 subnet kullandık. 2 subneti çıkararak her subnette 14 kullanıcı 1 network 1 broadcast adresi olmak üzere 32 adresi kullanamadık. Peki neden? Dikkat ederseniz yukarıdaki tabloda subnet 0 ve subnet 15 kırmızıya boyanmıştır. Kullanılmayan subnetler bunlardır. Sebebine gelince; bizim elimizdeki bölümleyeceğimiz IP adresi 198.200.155.0 bloğu idi. Bu bloğun network adresi binary formda 11000110.11001000.10011011.00000000 ve broadcast adresi binary formda 11000110.11001000.10011011.11111111 dir. Dikkat edilirse bölümlemeden sonra subnet 0 ın network adresi ve subnet 15 in broadcast adresi bölümlemeden önceki adreslerle çakışmaktadır ve bundan dolayı bu 2 subnet bloğu kullanılmamaktadır.
Soru 5) 5. subnetin 7. kullanıcısının IP adresi nedir? Cevap 5) Bu durumda 5. subnetin network adresini binary formda yazıyoruzve bu sayıya istenilen kullanıcı sayısını ekliyoruz ( tabi ki binary formda) 11000110.11001000.10011011.01010000 00000000.00000000.00000000.00000111 --------------------------------------------------- 11000110.11001000.10011011.01010111 böylece 5. subnetin 7. kullanıcısının numarası: 198.200.155.87 olarak bulunur. Dadaloglu tarafından hazırlanmıştır. Hiç bir hakkı saklı değildir.