75 ARDAHAN
ARDAHAN YÜZÖLÇÜMÜ 4.968 km² 6 AYISI 6 TOPLAM NÜFUS 100.809
R. TAYYİP ERDOĞAN KURUCU GENEL BAŞKANIMIZ
AHMET DAVUTOĞLU Genel BaşkanıMIZ ve başbakanimiz
AK Parti olarak, 13 yılda inşa ettiğimiz büyük dönüşüm sayesinde ülkemizin sorunlarını çözebileceğimizi, sadece birikmiş sorunları çözmekle kalmadan, yükselen, güçlü, itibarlı bir ülke olabileceğimizi sağladığımız demokratik istikrar ve eserlerimizle bütün dünyaya gösterdik. 2002 öncesi çıkışı imkânsız görünen o girdaptan ülkemizi alarak, siyasi, ekonomik ve demokratik istikrarı inşa ettik. AK PARTİ olarak ilk kez milletimizin karşısına çıkarak Türkiye yi yönetme irademizi beyan ettiğimizde bize nereden kaynak bulacaksınız diyenlere cevaben kurucu genel başkanımız ve liderimizin ağzından milletimize tam bir güven ve sadakatle Kaynak Türkiye demiştik. Türkiye nin kaynaklarını Türkiye için kullanarak derin bir kriz içinde devraldığımız ülkemizi dünyada iddia sahibi, güçlü, saygın ve itibarlı bir konuma yükselttik. Elde ettiğimiz büyük tecrübe ve birikimle bugüne kadarki kazanımlarımızı koruyarak önümüzdeki dönemde ülkemizi daha ileri merhalelere taşımak konusunda kararlıyız. AK PARTİ kadrosu olarak ülkemizde demokrasi ve hukuk devletinin kökleşmesi, vatandaşlarımız ile hizmet üretecek olan devlet kurumlarımız arasında bir mesafe kalmaması için var gücümüzle, aşk ve heyecanla bundan sonra da çalışacağız. Milletin kurduğu, istikametini milletin belirlediği ve sadece millet eliyle kendini yenileyen bir parti olan AK Parti mizin üslubu milletimizin üslubudur. AK PARTİ meşakkatli ve uzun mücadelesi boyunca halkın tercihlerinden ve rızasından geriye doğru hiçbir adım atmamıştır, atmayacaktır. AK PARTİ sadece millete güç vermiş, milletten güç almıştır. AK Parti nin insan ve toplum odaklı siyaset tarzıyla ülkemizin nüfuzu artmış, vatandaşlarımız 81 vilayetimizde tarihte görmedikleri hizmete kavuşmuştur. AK PARTİ siyaseti sayesinde Cumhuriyetimizin birikim ve kazanımlarına büyük yenilikler eklenmiştir. 7 Haziran 2015 seçimlerinde partimizin temel misyonu demokrasinin çıtasını daha yükseğe çıkarmak, ekonomimizi büyütmek, kalkınma ve refahımızı daha ileri noktalara taşımak olacaktır. Seçim Beyannamemiz ve 2023 Sözleşmemiz Yeni Türkiye iddiamızın açık ispatıdır. Kesintisiz sürdüreceğimiz güven ve istikrar ortamında Türkiye ekonomisini daha da güçlendirecek, rekabetçi ve yenilikçi bir zeminde demokratik standartları yükseltmeye devam edecek, eşit vatandaşlık temelinde gelecek hedeflerimize heyecanla koşacağız. Her alanda ülkemizi daha yüksek seviyelere taşıyacak, şehirlerimizi daha mamur, vatandaşlarımızı daha mutlu kılmaya çalışacağız. 7 Haziran seçimlerinde elde edeceğimiz gücü 13 yıllık iktidar tecrübemize ilave ederek vatandaşımıza hizmet için her alanda çıtayı yükselteceğiz. Türkiye ye kazandırdığımız kalıcı eserlerle, her şehrimizi, her vatandaşımızı aynı ölçüde sahiplenerek ve hepsinin hukukunu koruyarak 81 vilayetimize ve bütün bölgelerimize karşı şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da tereddütsüz adil olacağız. Bu siyasetimizle Türkiye ekonomisi üç misli büyüdüğü gibi şehirlerimiz de bayındır hale geldi. Hedefimiz adalet zemininde hakkaniyet terazisini daima millet adına doğru tutarak ülkemizi daha ileriye taşımaktır. Bu anlamda 7 Haziran seçimleri öncesi emanet elimizdeyken neler yaptığımızın dökümünü açıkça sunuyoruz. Biliyoruz ki, inşa ettiğimiz güven zemininin arka planında bize duyulan güven vardır. Bu güven, şükürler olsun ki her seçimde katlanarak büyümüştür. Efendisi değil hizmetkârı olduğumuz milletimizle birlikte, Cumhurbaşkanımız ve Kurucu Genel Başkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan öncülüğünde ilk adımları milletçe atılan bu kutlu yürüyüşte ülkemizin bahtı, yolu açık olsun diyerek bir kez daha aziz milletimizin desteğini, rızasını talep ediyoruz. Elinizdeki doküman bir seçim beyannamesi olduğu gibi aynı zamanda siyasi tarihimizde başka hiçbir iktidar partisinin yapmadığı bir hesap verme vesikasıdır. Dikkatle okumanızı ve kamuoyuna mal etmenizi istediğimiz bu belge/ kitap Onlar Konuşur Ak Parti Yapar iddiamızın açık ispatıdır. Biz eserlerimizle ve muhteşem bir birikimle seçime giderken siyasi rakiplerimizin içi boş hayaller satmaya çalıştığı ortaya çıkmıştır. Yine de eser ve hizmetlerimizin dökümünü milletimize tek tek anlatmak zorundayız. Zira 13 sene önce söylediğimiz gibi, gelecek için de kaynağımız Türkiye dir. Davamızı sahiplenen bütün kardeşlerimi muhabbetle selamlarken 7 Haziran seçimlerinin mutlu ve mesut yarınlar için ülkemize hayırlar getirmesini diliyorum. Ahmet DAVUTOĞLU AK PARTİ GENEL BAŞKANI VE BAŞBAKAN
OLTU YA, BATUM A, ARTVİN E, AHISKA YA VE KARS A AÇILAN ÖNEMLİ GEÇİTLERİ VE BOĞAZLARI VARDIR. TARİHÇE ARDAHAN 2015 Ardahan ın tarihine ait en eski yazılı belge Çıldır Gölü nün güneybatısındaki Taşköprü Köyü Kayalığına Urartu Kralı II. Serdur un (M.Ö. 753-735) kazdırdığı fetih kitabesidir. Yörede ilk Türk yerleşimi M.Ö. 720 yılında Kıpçaklar ın ataları olan Kimmerler in bölgeye gelmesiyle başlamıştır. M.S. 628 yılında Hazar Türkleri nin bir kolu ve Ardahan adının kaynağı olan Arda Türkleri yöreyi ele geçirmişlerdir. 1069 yılında Alparslan tarafından fethedilerek Selçuklu egemenliğine giren Ardahan 1551 de Osmanlı İmparatorluğu topraklarına dahil olmuştur. 1828-1855 yıllarında Rus işgaline maruz kalan Ardahan, 1878 Berlin Antlaşmasıyla savaş tazminatı yerine Kars ve Batum la Elviye-i Selâse ( üç il) Ruslar a bırakılmıştır. Bu süre zarfında esaret altında yaşamak zorunda kalan Ardahan da yer yer ayaklanmalar olmuş ise de bu ayaklanmalar kanlı bir şekilde bastırılmıştır. 7 Temmuz 1921 tarihinde mutasarrıflık yapılan Ardahan, 1926 yılında 877 sayılı kanunla ilçe yapılarak Kars iline bağlanmıştır. Halkın talebi ve SSCB nin dağılmasıyla bölgede meydana gelen gelişmeler göz önüne alınarak 27.05.1992 tarih ve 3806 sayılı kanunla yeniden İl statüsüne kavuşmuştur. Ardahan 1829 metre rakımda yer almaktadır. Anadolu nun kuzeydoğusunda yer alan Ardahan İli, kuzeyinde Acaristan Özerk Cumhuriyeti, kuzeydoğusunda Gürcistan ve kısmen de Ermenistan, güney ve güneydoğusunda Kars, güneybatısında Erzurum ve batıda Artvin illeri ile sınırlıdır. Oltu ya, Batum a, Artvin e, Ahıska ya ve Kars a açılan önemli geçitleri ve boğazları vardır. HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN 1918 yılında imzalanan Brest-Litovsk Anlaşması ile Osmanlılar a iade edilmiştir. Ardahan, Kazım Karabekir Paşa ve Halit Paşa komutasındaki ordumuz tarafından 23 Şubat 1921 de düşman işgalinden kurtarılmıştır.
KAMU YATIRIMLARI DIŞ TİCARET VERGİ GELİRLERİ HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN
ARDAHAN A SON 13 YILDA 3,1 MİLYAR TL YATIRIM VE DESTEK SAĞLADIK Son 13 yılda, Ardahan a yapılan bazı kamu yatırım ve desteklerinin sektörel bazda dağılımı şöyledir: ULAŞTIRMA ve HABERLEŞME: 1,1 Milyar TL EĞİTİM: 170,8 Milyon TL SAĞLIK: 82 Milyon TL ADALET: 17,3 Milyon TL ORMAN ve SU İŞLERİ: 72,1 Milyon TL ENERJİ ve TABİİ KAYNAKLAR: 266 Milyon TL ÇEVRE ve ŞEHİRCİLİK: 170,8 Milyon TL TOKİ: 153 Milyon TL İLBANK: 259,5 Milyon TL GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK: 225 Milyon TL AİLE ve SOSYAL POLİTİKALAR: 195,8 Milyon TL GENÇLİK ve SPOR: 59,6 Milyon TL KÜLTÜR ve TURİZM: 8,2 Milyon TL BİLİM, SANAYİ ve TEKNOLOJİ: 10,5 Milyon TL TÜBİTAK 174 Bin TL KOSGEB: 900 Bin TL KÖYDES: 100,5 Milyon TL KALKINMA AJANSI: 9,3 Milyon TL ÜNİVERSİTE: 137,8 Milyon TL 2014 yılı sabit fiyatlarıyla toplam yatırım tahsis tutarı (Kaynak: İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları) 16 EKONOMİ ARDAHAN ARDAHAN EKONOMİ 17
DIŞ TİCARET HACMİNDE 3 KAT ARTIŞ Farklı düzeylerdeki yatırımcılara verilen desteklerle Ardahan ın dış ticaret hacminde büyük artış sağlandı. Pazardaki çeşitlilik hem üreticinin hem tüketicinin yüzünü güldürüyor. 436 BİN DOLAR 2002 2014 1,2 MİLYON DOLAR ARDAHAN DA KAZANÇ KATLANDI VERGİ GELİRLERİ ARTTI Üreten Ardahan, milli gelire vergileriyle de katkıda bulunuyor. Gerek yeni işletmelerin iş hayatına katılması gerekse mükelleflere sağlanan kolaylıklar sayesinde Ardahan ın ödediği vergiler arttı. 8 MİLYON TL 67 MİLYON TL 2002 2014 İHRACAT CANLANIYOR Ardahan, yapılan yatırımlarla üreten, ürettiğini dünyaya pazarlayan bir dünya markası olma yolunda ilerliyor. 18 EKONOMİ ARDAHAN ARDAHAN EKONOMİ 19
OKUL ÖNCESİ ÖĞRENCİ SAYISI EĞİTİM VE TEKNOLOJİ DERSLİK SAYISI KAMPANYA VE PROJELERİ ÖĞRETMEN SAYISI YÜKSEKÖĞRENİM OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ÜCRETSİZ DERS KİTABI DAĞITIMI HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN
ARDAHAN A SON 13 YILDA 170,8 MİLYON TL EĞİTİM YATIRIMI YAPTIK Ruhen ve bedenen iyi yetişmiş nesiller yetiştirme hedefiyle eğitim alanında ilklere imza attık. Eğitime yapılan yatırımları geleceğimizin teminatı olarak değerlendirip öğrenci ve öğretmenlerimizin ihtiyaçlarını karşılamak üzere tedbirler aldık. Yeni binaların yapımının yanında, mevcut binalarda yürütülen yenileştirme çalışmalarıyla okullarımızdaki fiziki ortamı eğitim öğretime daha uygun hale getirdik. Fatih Projesi ile eğitimde teknolojiden üst düzeyde yararlanma hedefimizi gerçekleştirdik. 22 EĞİTİM ARDAHAN ARDAHAN EĞİTİM 23
OKUL VE DERSLİK SAYISI ARTTI, KALABALIK DERSLİKLER EĞİTİM KALİTESİ YÜKSELDİ İktidarımız süresince, Ardahan daki okul sayısını 311 den 344 e yükselttik. OKUL SAYISI OKUL SAYISI TARİH OLDU Eğitimde kaliteyi artırmak amacıyla Ardahan da yeni 822 derslik inşa ettik. (yıkılıp yapılan derslikler dahil) 2002 yılında 1.117 derslik varken 2014 yılında 1.355 e çıkarttık. Mevcut derslikleri yeniledik. Öğrencilerin daha rahat şartlarda öğrenim görebilmesi için eğitimin her kademesinde derslik başına düşen öğrenci sayısını düşürdük. DERSLİK BAŞINA DÜŞEN ÖĞRENCİ SAYISI İLKÖĞRETİM 2002 2014 23 15 GENEL ORTAÖĞRETİM 2002 2014 34 27 311 344 2002 2014 24 EĞİTİM ARDAHAN ARDAHAN EĞİTİM 25
ÖĞRETMEN ATAMALARI KATLANARAK ARTTI Okullaşma oranının artmasıyla ortaya çıkan öğretmen ihtiyacını gidermek için her kademede çok sayıda yeni öğretmen istihdam ettik. Ardahan da görev yapan öğretmen sayısını 13 yılda 1.107 den 1.658 e çıkardık. OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE ÇIĞIR AÇTIK Okul öncesi eğitimi yaygınlaştırdık. Okul öncesi eğitimin kapsamını genişleterek 3 ila 5 yaş arasında okullaşma oranını %5,2 den %64,5 e yükselttik. %5,2 %64,5 2002 2014 1.658 1.107 EĞİTİM ARDAHAN 2002 2014 TOPLAM ÖĞRETMEN SAYISI DERS KİTAPLARI ARTIK ÜCRETSİZ 2003 yılında uygulamaya koyduğumuz Ücretsiz Ders Kitabı projesiyle öğrenciler için kitap bulma derdine, veliler için kitap alma çilesine son verdik. Çocuklarımız artık sınıflarına girdiklerinde kitaplarını sıralarının üstünde buluyorlar. 2003-2015 yılları arasında Ardahan daki öğrencilerimize 5,6 Milyon TL maliyetle, 3,4 Milyon adet ders kitabını ücretsiz olarak dağıttık. ARDAHAN EĞİTİM 26 27
ŞARTLI EĞİTİM YARDIMI İLE AİLELERİN YÜKÜNÜ HAFİFLETTİK Çocuklarımızın okula gitmesinin önündeki bütün engelleri kaldırdık. Ailelerin yükünü hafifletmek için ciddi bir irade ortaya koyduk. İlk ve ortaöğretimdeki öğrencilerin eğitimine destek olmak amacıyla şartlı eğitim yardımını başlattık. 2003 yılından bu yana annelerinin hesabına kız öğrenci başına ayda 60 TL, erkek öğrenci başına 50 TL yatırıyoruz. 2003 yılında başlattığımız, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ndan karşılanan Şartlı Eğitim Yardımı yla Ardahan da her yıl ortalama 5.804 öğrencinin ailesine destek veriyoruz. EĞİTİMDE YENİLİKÇİ ÇÖZÜMLER ÜRETTİK EĞİTİMLE TEKNOLOJİYİ TANIŞTIRDIK 2003-2015 yılları arasında eğitimde ileri teknolojiyi yakalamak için; Okullara 2.968 adet bilgisayar gönderdik, 249 sınıfa ADSL bağlantısı sağladık, Toplam 79 Bilişim Teknoloji Sınıfı kurduk. 28 EĞİTİM ARDAHAN ARDAHAN EĞİTİM 29
KAMPANYA VE PROJELERİMİZLE EĞİTİM VE ÖĞRETİME CAN KATIYORUZ Gönül Köprüsü Projesi ne 1.072 öğrencinin katılımı sağlanmıştır. Ana Kız Okuldayız Kampanyası ile 4.326 kursiyer sertifika aldı. Bilgisayarlı Eğitime Destek kampanyası ile 42 BT sınıfı kuruldu ve 700 bilgisayar bağışlandı. Eğitime %100 Destek kampanyası ile 12 yeni bina, 127 yeni bina derslik yapıldı. Ayrıca 3 adet bilgisayar laboratuvarı bağışlandı. Cumhuriyet Gezileri ne 520 öğrenci katılmıştır. Okul Sütü Projesi nden Ardahan ilinde 8.114 öğrenci faydalanmıştır. FATİH PROJESİ KAPSAMINDA ARDAHAN DAKİ OKULLARA 160 Akıllı Tahta 9 Çok Fonksiyonlu Yazıcı 9 Doküman Kamera 1.222 Tablet Bilgisayar gönderdik. 30 EĞİTİM ARDAHAN ARDAHAN EĞİTİM 31
ARDAHAN ÜNİVERSİTEYE KAVUŞTU 2008 yılında kurduğumuz Ardahan Üniversitesi bünyesinde yer alan akademik birimler: 5 Fakülte İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Mühendislik Fakültesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Güzel Sanatlar Fakültesi İlahiyat Fakültesi 2 Enstitü Fen Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilimleri Enstitüsü 3 Yüksekokul Sağlık Yüksekokulu Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Türizim İşletmecilik Yükselokulu 6 Meslek Yüksekokulu Ardahan Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Ardahan Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Çıldır Meslek Yüksekokulu Göle Meslek Yüksekokulu Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Posof Meslek Yüksekokulu Ardahan Üniversitesi nde 2009 yılında 807 olan öğrenci sayısı 2014 yılında 3.651 e ulaştı. Ardahan Üniversitesi ne 2009 yılından 2015 yılına kadar toplam 137,8 MİLYON TL YATIRIM ÖDENEĞİ GÖNDERİLMİŞTİR. 4 Araştırma Uygulama Merkezi Ardahan Ekonomik ve Sosyal Uygulama ve Araştırma Merkezi Merkezi Araştırma Laboratuvarı Uygulama ve Araştırma Merkezi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Kadın Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi 32 EĞİTİM ARDAHAN ARDAHAN EĞİTİM 33
SAĞLIK YATIRIMLARI TIBBİ CİHAZ KAPASİTESİ SAĞLIK TESİSLERİ HİZMET GÖSTERGELERİ SAĞLIK PERSONELİ 112 ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN
SAĞLIĞA 82 MİLYON TL Yeni sağlık tesislerinin yapımı, hastanelerin tıbbi cihaz kapasitesinin artırılması, hasta yataklarının nitelikli hale getirilmesi gibi hizmetleri yürütebilmek için bütçeden sağlığa ayrılan payı yükselttik. Ambulans filomuzu genişlettik. Aile hekimliği, evde sağlık hizmeti, ilaca ulaşımın kolaylaşması, Alo 182 Randevu Sistemi gibi devrim niteliğinde yeniliklerle vatandaşımızın sağlık çilesine son verdik. Sağlık alanında getirdiğimiz yeni anlayışla, önleyici ve koruyucu sağlık hizmetlerini yaygınlaştırdık. SAĞLIK ARDAHAN ARDAHAN I SAĞLIK TESİSLERİYLE DONATTIK 2002-2015 yılları arasında Ardahan ın merkez ve ilçelerinde son teknoloji cihazlarla donatılmış yeni sağlık tesisleri yaptık. Yapılan Sağlık Tesisleri; Ardahan D.H. (150 yataklı), Ardahan Eğitim Tipi S.O., Göle S.O., Merkez Halil Efendi S.O., Hanak S.O., Posof S.O., Damal S.O., Göle 112 İstasyonu, Damal 112 İstasyonu, Hasköy 112 İstasyonu, Merkez D.H.15 Daireli 2 adet Lojman ARDAHAN SAĞLIK 36 37
SAĞLIK TESİSİ YATIRIMLARI HIZ KESMEDEN DEVAM EDİYOR YAPIMI DEVAM EDEN SAĞLIK TESİSLERİ Göle D.H. (40 Yataklı) ve 6 Daireli Lojman Merkez İl Sağlık Müdürlüğü, ADSM (16 Ünit), 112 Komuta Kontrol Merkezi, Genel Sekreterlik Hizmet Binası ve lojman Posof Merkez ASM ve 4 Daireli Lojman İHALE AŞAMASINDAKİ SAĞLIK TESİSLERİ Merkez Yenimahalle ASM Merkez Hasköy ASM PLANLANAN SAĞLIK TESİSLERİ Posof Entegre İlçe H. (10 Yataklı) Çıldır Entegre İlçe H. (10 Yataklı) Halk Sağlığı Müdürlüğü Hizmet Binası, Halk Sağlığı Laboratuarı ve ASM Göle ASM 38 SAĞLIK ARDAHAN ARDAHAN SAĞLIK 39
YENİ HASTANELERLE SAĞLIĞINIZ EMİN ELLERDE İnsan hayatını her şeyden çok önemseyen sağlık politikamızla hastaneleri yeniden inşa ediyor, sağlık personeli ihtiyacını gideriyoruz. Hastane Sayısı 3 3 2002 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI HASTANELERİMİZİ SON TEKNOLOJİYLE DONATTIK ARDAHAN DA MR ve BT (TOMOGRAFİ) İÇİN HASTA SEVK EDİLMİYOR 2002 yılında Ardahan daki Sağlık Bakanlığı hastanelerinde hiç MR yokken ve 1 BT cıhazı varken 2014 yılında 1 MR ve 1 BT cihazı ile vatandaşlarımıza sağlık hizmeti sunuyoruz. Hastanelerimizde teknik donanım eksikliği kalmadı. Son teknolojiyi takip ederek tıbbi cihaz yenilemeleri ile cihaz eksikliği nedeniyle ileri merkezlere sevkler sona erdi. 0 1 1 0 1 2002 2014 SAĞLIK ÖZEL BAKANLIĞI SEKTÖR MR CİHAZI SAYISI 1 1 1 0 1 2002 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI BT CİHAZI SAYISI ÖZEL SEKTÖR TOPLAM TOPLAM Ardahan daki Sağlık Bakanlığı hastanelerinde 2002 yılında 1 USG (Ultrason), 4 Hemodiyaliz Cihazı varken 2014 yılında 8 USG, 34 Hemodiyaliz Cihazı ile vatandaşlarımıza sağlık hizmeti sunuyoruz. 25 2002 115 2014 1.BASAMAK SAĞLIK HİZMET BİRİMİ SAYISI SAĞLIK ARDAHAN 520 2002 1.120 2014 TOPLAM SAĞLIK PERSONELİ SAYISI 1 8 8 2 10 2002 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI ULTRASON CİHAZI SAYISI ÖZEL SEKTÖR ÖZEL SEKTÖR TOPLAM 4 34 34 0 34 2002 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI HEMODİYALİZ CİHAZI SAYISI 40 41 TOPLAM ARDAHAN SAĞLIK
HASTANELERİMİZ ARTIK OTEL KONFORUNDA Yapılan görülmemiş yatırımlarla hastaneler yeniden inşa edildi, nitelikli yatak oranı %1 den %76 ya çıkarıldı. Koğuş sisteminden konforlu oda sistemine geçildi. Yoğun bakım yatak sayısı artırıldı, vatandaşımız nitelikli sağlık hizmetiyle tanıştı. Son on üç yılda yapılan yatırımlarla hastaneler otel konforuna ulaştı. Yatak Sayısı YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİNDEKİ YATAK SAYISINI ARTIRIYORUZ Yenidoğan Yoğun Bakım Yatak Sayısı 1 2002 9 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI Erişkin + Çocuk Yoğun Bakım Yatak Sayısı 9 1 ÖZEL SEKTÖR 10 TOPLAM 180 200 2002 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI 0 82 2002 2014 ÖZEL SEKTÖR 180 282 2002 2014 TOPLAM 1 9 2002 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI 9 5 SAĞLIK BAKANLIĞI ÖZEL SEKTÖR 14 TOPLAM Nitelikli Yatak Oranı Yoğun Bakım Yatak Sayısı %1 %76 2002 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI 2 2002 18 2014 SAĞLIK BAKANLIĞI 18 6 SAĞLIK BAKANLIĞI ÖZEL SEKTÖR 42 SAĞLIK ARDAHAN ARDAHAN SAĞLIK 43 24 TOPLAM
ARTIK HEPİMİZİN AİLE HEKİMİ VAR 2010 yılında yurt çapında uygulamaya koyduğumuz aile hekimliği ile birinci basamak sağlık hizmetlerini güçlendirdik. Türkiye çapında görev yapan 21.386 aile hekimi, aynı zamanda ailelerimize sağlık danışmanlığı hizmeti veriyor. HASTALARI EVİNDE TEDAVİ EDİYORUZ Yatağa bağımlı hastaların, hastanede yapılması zorunlu olmayan tıbbi bakım ve rehabilitasyonlarının ev ortamında yapılması ve hastanede kalış sürelerinin kısaltılması amacıyla 2010 yılında Evde Sağlık Hizmeti uygulamasını başlattık. 2010 yılından bugüne Ardahan da 415 hastanın evde bakım ve rehabilitasyon hizmetinden yararlanmasını sağladık. 2014 itibariyle Ardahan da 31 aile hekimi vatandaşımızın hizmetinde. 44 SAĞLIK ARDAHAN
ARDAHAN A BİRİNCİ SINIF SAĞLIK HİZMETİ GETİRDİK 2002 yılında Ardahan daki sağlık kurum ve kuruluşlarına toplam müracaat sayısı 205.000 den 2014 yılında 632.000 e yükseldi. 2002 yılında aşılama oranı 2002 yılında %64 iken 2014 yılında bu sayıyı %100 e çıkardık. Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet Oranı 2002 yılında % 40 iken 2014 yılında bu oran %93 e ulaştı. ACİL DURUM EKİBİMİZ HER AN HAZIR Acil durumlarda vatandaşımızın imdadına yetişmek için 112 acil servislerinde devrim niteliğinde yenilikler yaptık. Kar paletli ambulans, helikopter ve uçak ambulans, deniz ambulansı yatırımlarımızla hastalarımıza her koşulda ulaşabilmenin önünü açtık. Ardahan da 112 Acil İstasyon sayısını 1 den 8 e, 112 Acil Ambulans sayısını ise 2 den 20 ye çıkardık (5 adet Kar Paletli Ambulans). HASTALARI HELİKOPTER VE UÇAK AMBULANS İLE NAKLEDİYORUZ Ardahan da Helikopter Ambulans ile 42 hasta ileri merkezlere nakil edilmiştir. GECE GÖRÜŞLÜ HELİKOPTERLER HİZMETTE SAĞLIK HİZMETLERİNDEN MEMNUNİYET ORANI SAĞLIK HİZMETLERİNDEN MEMNUNİYET ORANI %40 %93 AŞILAMA ORANI AŞILAMA ORANI %64 %100 20 2 1 8 2002 2014 2002 2014 SAĞLIK ARDAHAN 2002 2014 2002 2014 AMBULANS SAYISI 112 ACİL İSTASYON SAYISI ARDAHAN SAĞLIK 46 47
SPORCU SAYISI TESİSLEŞME BURSLAR YÜKSEKÖĞRENİM KREDİ VE YURTLAR KURUMU HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN
ARDAHAN A SON 13 YILDA 59,6 MİLYON TL GENÇLİK VE SPOR YATIRIMI YAPTIK Ardahanlı gençlerimizin hizmetine sunduğumuz gençlik merkezleri ile şehrimizdeki spor tesislerinin yapım-onarım çalışmaları ve yükseköğrenim yurtlarına 35,4 Milyon TL, Ardahan yükseköğrenim gençliğinin kredi ve burs ihtiyaçlarına 24,2 Milyon TL ayırdık. GENÇLİK VE SPOR TESİSLERİNİ ARTIRDIK Ardahan da son 13 yılda yapılan yeni spor tesisleri ve bakım onarım çalışmaları: Ardahan Gençlik Merkezi Ardahan Göle Çim Yüzeyli Futbol Sahası Yapım İşi Ardahan Göle Spor Salonu Ardahan Merkez Halilefendi Sentetik Çim Yüzeyli Futbol Sahası, Soyunma Odası, Tribün YARI OLİMPİK YÜZME HAVUZU göle gençlik merkezi 50 GENÇLİK VE SPOR ARDAHAN ARDAHAN GENÇLİK VE SPOR 51
TÜRKİYE SPOR YAPIYOR LİSANSLI SPORCU SAYIMIZ ARTIYOR Yapılan hamlelerle birçok spor dalında lisanslı sporcu sayısında rekor artış yakalandı. 2002 yılında yaklaşık 3 bin olan lisanslı paralimpik sporcu sayısı 2014 de 35 bine ulaştı. Ardahan da lisanslı sporcu sayısı 272 den 9.843 e yükseldi. 272 9.843 2002 2014 ARDAHAN DAKİ SPOR KULÜBÜ SAYISI ARTTI Verilen destek ve yapılan yatırımlar kulüp sayısına da yansıdı. Son on üç yılda spor kulübü sayımız üç katına çıktı. 2002 de 12 olan spor kulübü sayısı 2014 de 47 ye çıktı. 2002 2014 12 47 Ardahan daki Spor Kulübü Sayısı 52 GENÇLİK VE SPOR ARDAHAN ARDAHAN GENÇLİK VE SPOR 53
ARDAHAN DA YAPILAN YURTLAR YURT/BLOK VE KAPASİTE SAYILARI 2002 yılında Ardahan ilinde Kurum yurdu bulunmamakta iken, Mart 2014 itibarı ile 1.360 yatak sayısı ile 1 yurtta (5 Blok) hizmet verilmektedir. 2002 2014 0 1.360 Ardahan daki Yurtların Yatak Sayısı YAPILAN YURTLAR 2009 yılında Merkezde 686, 2012 yılında Merkezde 350, 2013 yılında Merkezde 140, 2014 yılında Merkezde 432 yatak sayısı ile yurtlarımızı hizmete açtık. AÇILACAK YURTLAR 2015 yılında Merkez de 750, yatak sayısı ile hizmete açılacak. 750 kapasiteli ikinci yurdumuz ise ihale aşamasında. BESLENME YARDIMI 2002 yılında aylık 11 TL olan beslenme yardımını 22 kat artışla 2014 yılında aylık 240 TL ye yukselttik. 54 GENÇLİK VE SPOR ARDAHAN ARDAHAN GENÇLİK VE SPOR 55
DAHA ÇOK ÖĞRENCİYE DAHA FAZLA BURS İMKANI SAĞLADIK Kredi/Burslar; 2002 yılında 415 öğrenciye öğrenim kredisi verilmekteyken, 2014 yılında 1.330 öğrenciye öğrenim kredisi, 1.126 öğrenciye burs olmak üzere toplam 2.456 öğrenciye burs/kredi veriyoruz. 2002 yılında öğrencilere ödenen öğrenim kredisi maliyeti 730.000 TL iken, 2014 yılına kadar öğrencilere ödenen kredi/burs toplam maliyeti 24.255.775 TL dir. 415 2.456 2002 2014 2002 ARDAHAN da Kredİ/BURS Alan Öğrencİ Sayısı 730 BİN TL 7,6 MİLYON TL 2014 ARDAHAN da yıllık ÖDENEN KREDİ/BURS MALİYETİ 2011 yılında üniversite harcını kaldırdık. Başarılı öğrencileri desteklemek amacıyla; ÖSYM sınavında her puan türü için ilk 100 öğrenciye, Amatör spor dallarında milli olmuş öğrencilere 3 kat daha fazla miktarda, yani 990 TL burs veriyoruz. 2002 yılında aylık 45 TL olan kredi miktarını, 2014 yılında %633 artırarak aylık 330 TL ye; Yüksek Lisans öğrencilerine kredi miktarını 2 kat artırarak 660 TL ye, Doktora öğrencilerine ödenen kredi miktarını da 3 kat artırarak 990 TL ye çıkardık. BURS VE KREDİ DESTEĞİ 45 TL 330 TL YURTLARDA KONFORU ARTIRDIK Son 13 yılda ahşap mobilyalı, bazalı yatak sisteminde, 1 ve 3 kişilik, içerisinde banyo, tuvalet, mini buzdolabı bulunan yurtlar hizmete açtık. Yeni yurtlar aynı zamanda engelli öğrencilerin de ihtiyaçlarını rahatlıkla karşılayabilecekleri şekilde projelendirilirken, eski yurtlarda da engelli öğrencilere yönelik fiziki iyileştirmeler yapıldı. 2002 2014 56 GENÇLİK VE SPOR ARDAHAN ARDAHAN GENÇLİK VE SPOR 57
YURTLARIMIZ HAYAT BOYU ÖĞRENMENİN EN GÜZEL MEKÂNLARINA DÖNÜŞTÜ Yurtlarımızda gençlerimizin akademik, sosyal-kültürel, sportif ve manevi gelişimleri için her türlü imkân ve fırsatları seferber ediyoruz. Bu çerçevede; Geleceği inşa edecek gençlerimiz için Liderlik ve Kişisel Gelişim Seminerleri, Manevi değerlerimizden ilham alarak iç huzuru yakalamaları için isteğe bağlı Kur an-ı Kerim, Temel Dini Bilgiler ve Hz. Peygamberin Hayatı kursları, Akademik ve entelektüel gelişimleri için Edebiyat, Tarih, İlahiyat, Sinema, Mesnevi ve Safahat Okumaları Atölyeleri ile dil kursları, Milli ve manevi değerlerimizi anlamak ve yaşatmak için Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma, Kutlu Doğum Haftası, Mehmet Akif ve İstiklal Marşı gibi kutlama programları düzenliyoruz. 2002 yılında eğitsel, sosyal-kültürel ve sportif faaliyetlere katılan öğrencilerimiz tüm Türkiye genelinde 158.655 iken bu sayı 2014 yılı sonu itibarıyla yaklaşık % 268 artış göstererek 583.990 a ulaşmıştır. Gençlerimize verdiğimiz değer doğrultusunda onlar için her türlü fırsatları oluşturmaya devam edeceğiz. 58 GENÇLİK VE SPOR ARDAHAN ARDAHAN GENÇLİK VE SPOR 59
HAVAYOLLARI KARAYOLLARI HABERLEŞME HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN
13 YILDA ARDAHAN A ULAŞTIRMA VE HABERLEŞMEDE 1,1 MİLYAR TL YATIRIM YAPTIK Çağın ilerisinde bir anlayışla Türkiye yi ulaştırma ve haberleşme alt yapısında dünya standartlarının üstüne taşıdık. Bu büyük yatırımlardan Ardahan da payına düşeni aldı. Karayollarını yeniden yapılandırdık. Yeni nesil teknolojilere erişimin sağlanması için GSM ve internet yatırımlarına büyük bütçe ayırdık. PTT yi çağdaş bir anlayışla yeniden yapılandırdık. KARAYOLLARINI YENİDEN YAPILANDIRDIK Ardahan ı diğer şehirlere bağlayan devlet yollarını 273 kilometreye; ilçe, belde ve köyleri şehir merkezine ulaştıran il yollarını 111 kilometreye uzattık. Böylece kente erişimi daha hızlı ve güvenli hale getirdik. Ardahan daki karayolu ağını 384 kilometreye ulaştırdık. 111 KM 273 KM 384 KM İL YOLU DEVLET YOLU TOPLAM YOL AĞI ARDAHAN ULAŞTIRMA 63
MEVCUT BÖLÜNMÜŞ YOLLARI 31 E KATLADIK Ülke geneline yayılan bölünmüş yol seferberliğinden Ardahan da yararlandı. Ardahan da 2002 yılına kadar 2 kilometre bölünmüş yol yapılmışken 2003-2015 yılları arasında Ardahan da toplam bölünmüş yol mesafesini 62 kilometreye çıkardık. YOL MEDENİYETTİR Ardahan ın yol ağını genişletirken ulaşımda güvenlik ve kolaylık amacıyla altyapı ve iyileştirme çalışmalarına hız kesmeden devam ettik. 2 KM 62 KM YOL STANDARTLARININ YÜKSELTİLMESİ (2002-2015) 581 km asfalt 10 adet köprü 3 adet kaza kara noktası 32 km otokorkuluk çalışmaları tamamlandı. 2002 2014 64 ULAŞTIRMA ARDAHAN ARDAHAN ULAŞTIRMA 65
13 YILDA KARAYOLU UZUNLUĞUMUZU ARTIRDIK, YOLLARIMIZI MODERNLEŞTİRDİK 2002-2015 DÖNEMİNDE YAPILAN KARAYOLU ÇALIŞMALARI Kars-Ardahan Yolu (12 km Bitümlü Sıcak Kaplamalı Bölünmüş Yol, 26 km Sathi Kaplamalı Bölünmüş Yol) Ardahan-Yalnızçam Yolu (31 km Sathi Kaplamalı Tek Yol) Göle Şehir Geçişi Yolu (2 km Bitümlü Sıcak Kaplamalı Bölünmüş Yol) Çamlıçatak Çıldır Yolu (15 km Bitümlü Sıcak Kaplamalı Bölünmüş Yol) (ArdahanÇıldır) Ayrımı Hanak-Damal-Posof Yolu (77 km Sathi Kaplamalı Tek Yol) Posof-Türközü Yolu (15 km Sathi Kaplamalı Tek Yol) Sahara ve Ilgar Tünellerimizin Projeleri Tamamlanmak Üzere. ARDAHAN ARTIK KAFKASYA NIN MERKEZİ Çıldır-Aktaş yolu ve Mozeret Tüneli yapımı ihale aşamasında. Böylece Ardahan ımız Karadeniz - Kafkasya hattının merkezi olacak. Türkiye nin Orta Asya ve Kafkasya ya açılan kapısı Aktaş Sınır Kapısı nın temeli atılmış olup inşaat çalışmaları hızla sürmektedir. 50 Milyon TL ye mal olacak yatırım 2015 Haziran ında hizmete girecektir. DEVAM EDEN KARAYOLU ÇALIŞMALARI KARS-SUSUZ-ARDAHAN YOLU ARDAHAN-GÖLE YOLU (ARDAHAN-KARS) AYRIMI-ÇILDIR-AKTAŞ YOLU (ÇILDIR-ARDAHAN) AYRIMI HANAK-DAMAL-POSOF- TÜRKGÖZÜ YOLU ARDAHAN ÇEVRE YOLU DAMAL-POSOF YOLU 66 ULAŞTIRMA ARDAHAN ARDAHAN ULAŞTIRMA 67
MOBİL İLETİŞİM MOBİL TEKNOLOJİLERDE TÜRKİYE YE ÇAĞ ATLATTIK ULAŞTIRMA, HABERCİLİK ve DENİZCİLİK BAKANLIĞI OLARAK Ardahan da,164 okula Bilgi Teknoloji Sınıfı kurduk. İnternet altyapısı olmayan 4 okula altyapı kurduk. Mobil teknolojilerde Türkiye ye çağ atlattık. İnşa ettiğimiz geniş bant internet alt yapısı sayesinde Ardahan da 2004 yılında hiç olmayan ADSL abone sayısı 2014 te 5.088 e ulaştı. Daha hızlı ve ekonomik internet bağlantısı için 274 kilometre olan fiber optik kablo uzunluğunu 794 kilometreye uzattık. 274 794 Fiber Optik Kablo Uzunluğu (km) 0 5.088 2004 2014 ADSL Abone Sayısı 18 143 2002 2014 2002 2014 Baz İstasyonu Sayısı 68 ULAŞTIRMA ARDAHAN ARDAHAN ULAŞTIRMA 69
PTT ÇAĞI YAKALADI PTT DE HİZMET ÇEŞİTLİLİĞİ ARTTI PTT HİZMETLERİYLE İHTİYAÇ SAHİPLERİNE DESTEK OLUYORUZ Şartlı Eğitim Yardımı (ŞEY) kapsamında yapılan ödemeler ile Eşi Vefat Eden Kadınlara Yönelik Düzenli Nakdi Sosyal Yardım Ödemeleri PTT tarafından yapılmaktadır. Şubelerimize gelemeyecek durumda olan engelli ve yaşlı vatandaşlarımızın ayağına PTT gitmektedir. Ödemelerini konutlarında teslim etmektedir. PTT lerde yapılan işlem çeşitliliği artırılarak 326 kurum ve kuruluş ile 454 ayrı iş ve işlem yapılabilir hale getirilmiştir. Toplam 68 çalışanı ile Ptt Ardahanlıların hizmetindedir. Yeni konsepti ile 9 Pttbank Ardahanlıların hizmetindedir. Hiçbir bankanın olmadığı 14 yerleşim yerinde sadece Pttbank ile halka hizmet verilmektedir. 11 Pttmatik ile 7 gün 24 saat kesintisiz hizmet sunulmaktadır. ARDAHAN ULAŞTIRMA 71
ÇOCUK HİZMETLERİ ENGELLİ HİZMETLERİ ALO 183-ALO 144 HİZMET BİRİMLERİ SOSYAL YARDIM ŞEHİT YAKINLARI VE GAZİLER HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN
ARDAHAN A SON 13 YILDA AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR KAPSAMINDA 195,8 MİLYON TL ÖDEME YAPTIK Etkin, verimli ve daha hızlı hizmet sunmak amacıyla sosyal yardım ve hizmet alanındaki bütün kurum ve kuruluşlarımızı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde tek çatı altında birleştirdik. Bakanlık çatısı altında; kadınları, çocukları, yoksulları, şehit yakınlarını, gazileri, yaşlıları ve engellileri kapsayan çalışmaları birbiriyle ilişkili ve bütüncül bir bakış ile gerçekleştiriyoruz. İHTİYACI OLANIN YANINDAYIZ Vatandaşlarımızın daha kaliteli bir hayat sürdürebilmesi için yeni ve kapsayıcı sosyal yardım ve sosyal destek programlarını hayata geçirdik. Engelli ve yaşlılara, eşi vefat etmiş kadınlara, muhtaç asker ailelerine yönelik düzenli sosyal yardım programlarını uygulamaya koyduk. Eşi vefat eden ve hiçbir sosyal güvencesi olmayan 1.355 kadına, iki ayda bir olmak üzere, 500 TL maaş bağladık. Askerlerimizin gözü arkada kalmasın diye muhtaç durumda bulunan 251 asker ailesine (evli ise eşi, bekar ise annesi) askerlik süresince 250 TL maaş bağladık. Çocuklarımızın düzenli sağlık kontrollerinin yapılması ve okula gitmesinin önündeki bütün engelleri kaldırdık. Ailelerin yükünü hafifletiyoruz. Anne adaylarının gebelik boyunca, yeni doğan bebeklerinin okul çağına kadar sağlık kontrollerini yaptırmaları, okula başladıktan sonra da eğitime devam etmelerini teşvik etmek için şartlı eğitim ve sağlık yardımını başlattık. 2003 yılından bu yana annelerinin hesabına; Sağlık kontrollerinde çocuk başına 35 TL, İlköğretim erkek öğrenci başına 35 TL, İlköğretim kız öğrenci başına 40 TL, Ortaöğretim erkek öğrenci başına 50 TL, Ortaöğretim kız öğrenci başına 60 TL yatırıyoruz. 2003 yılında başlattığımız ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ndan karşılanan Şartlı Eğitim ve Sağlık Yardımları kapsamında 2003-2015 yılları arasında Eğitim için 5.804 öğrenciye, Sağlık için 1.619 çocuğa olmak üzere 12,2 Milyon TL annelerin hesabına yatırılmıştır. 2012 yılında bütün vatandaşlarımızı sağlık güvencesine kavuşturan Genel Sağlık Sigortası uygulamasını başlaştık. Yoksul vatandaşlarımız için bu kapsamda Ardahan da 27.399 kişiye 17,9 Milyon TL prim ödedik. 74 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ARDAHAN ARDAHAN AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 75
SOSYAL YARDIMLARDA DEV ARTIŞ YAPTIK Gıda, eğitim, sağlık, şartlı nakit transferi ile proje desteklerini içine alan sosyal yardımlar kapsamında Ardahan da 2003 yılında 960 Bin TL kaynak ihtiyaç sahiplerine ulaştırılırken; 2014 yılında ihtiyaç sahiplerine ulaştırılan kaynak miktarını 50,2 Milyon TL ye çıkardık. 960 BİN TL 2003 50,2 MiLYON TL 2014 ARDAHAN A YAPILAN YILLIK SOSYAL YARDIM MİKTARI 2007 yılında yaptığımız değişiklikle 2022 sayılı kanun kapsamında 6.707 kişiye, yaşlılık aylığı kapsamında 4.367 kişiye, engelli yardımları kapsamında 2.240 kişiye ve 219 engelli yakınına toplam 44 Milyon TL nakdi yardım yaptık. İhtiyaç sahiplerinin eksiklerini gidermek için 2003-2015 döneminde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları eliyle vatandaşlarımıza 158 Milyon TL tutarında ayni ve nakdi yardım yaptık. ENGELLERİ BİRLİKTE AŞTIK 13 yıllık iktidarımız döneminde engelli vatandaşlarımızın haklarını güvence altına alacak anayasa değişiklikleri yaptık. Kamuda iş imkanı sağlamak, sınav merkezlerini engellilerin kullanabileceği hale getirmek, sosyal bakım ve rehabilitasyon merkezleri kurmak gibi köklü değişikliklere imza attık. Hem ülkeye ekonomik katkısı, hem de engellilerin toplumsal hayata tam ve etkin katılımının sağlanması amacıyla engellilerin istihdamını son 13 yılda görülmemiş derecede artırdık. 76 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ARDAHAN ARDAHAN AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 77
DÜNYADA BİR İLK: ENGELLİ MEMUR SEÇME SINAVI 2012 yılında engelli vatandaşlarımızın tüm hassasiyetlerini göz önünde bulundurarak Engelli Memur Seçme Sınavı nı hayata geçirdik. Sınav, gerek yöntemi, gerek felsefesi, gerekse sonuçları itibarıyla dünyada bir ilk olma özelliğini taşıyor. 0 22 942 2007 yılında engellilere Evde Bakım ve Rehabilitasyon hizmetini başlatarak engelli vatandaşlarımızın hayat kalitesini yükseltme yolunda önemli bir adım attık. Sınav, soruların hazırlanmasından, sürenin belirlenmesine, sınav salonlarının dizaynına kadar adayların engel gruplarına özel tedbirler alınarak gerçekleştiriliyor. Tekerlekli sandalye kullanan binlerce vatandaşımız sınav merkezlerine özel araçlarla ulaştırılıyor ve rahat koşullarda sınava girebilmeleri için azami hassasiyet gösteriliyor. KAMUDA ENGELLİ İSTİHDAMI YAKLAŞIK 6 KAT ARTTI YAKLAŞIK 6 KAT ARTTI Tüm Türkiye de 2002 yılı itibariyle engelli kontenjanında memur olarak çalışan engelli sayısı 5.777 iken bu rakam 2014 yılı sonu itibariyle 36.165 e ulaştı. Yapılan yasal düzenlemelerle Türkiye çapında çalışan engelli işçi sayısı 95.128 e ulaştı. Ardahan da 2014 yılı itibariyle 126 engelli memur ve 3 engelli işçi istihdam ediliyor. 2002 2007 2014 ENGELLİ EVDE BAKIM HİZMETLERİNDEN YARARLANAN KİŞİ SAYISI Ardahan da, başlangıç yılında 45 Bin TL olan evde bakım ödeneği 2014 yılında yıllık olarak 14,5 Milyon TL ye ulaştı. 2007-2015 yılları arasında Ardahan da engelli evde bakım ve rehabilitasyon hizmetleri için toplam 36,7 Milyon TL ödenek ayırdık. 2014 14,5 MİLYON TL 2007 45 BİN TL 2002 0 TL ENGELLİ EVDE BAKIM HİZMETLERİ İÇIN KULLANILAN YILLIK ÖDENEK 78 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ARDAHAN ARDAHAN AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 79
AİLE SICAKLIĞI BÜTÜN ÇOCUKLARIMIZIN HAKKI Yetiştirme yurtlarından ziyade aile yanında bakım modelini tercih ettik. Evden uzaklaşan çocukların ailelerinin yanına dönüşünü sağladık. Ailesiyle yaşayıp himayeye muhtaç durumda bulunan çocukların bakımını sağladık. Çocukların güvenli, şefkatli ve sevgi dolu bir ortamda aile sıcaklığında daha sağlıklı gelişebilmeleri için koruyucu aile hizmetini yaygınlaştırdık. Aile yanında bakımın mümkün olmadığı durumlarda ise yuva ve yurtlarda gerçekleştirilen hizmet dönüşümü ile toplu bakım yerine, her çocuğa özel bakım ve koruma hizmeti verilen çocuk evleri yaygınlaştırılmıştır. 2005 yılından bugüne kadar koruma kararlı 9 çocuk ailesinin yanına döndürülmüş, ayrıca sosyal ve ekonomik desteklerle 147 çocuk korunma kararı alınmaksızın ailelelerinin yanında bakılmaktadır. Ardahan da çocukevlerinde kalan çocuklar için yapılan hizmetleri için yapılan yıllık harcama; 724 3,4 2006 yılından 2015 e kadar Ardahan da çocuk hizmetleri için yapılan toplam harcama; BİR TELEFON KADAR YAKINIZ İhtiyacı olan vatandaşlarımıza daha çabuk ulaşabilmek, sorunlarını daha hızlı çözebilmek amacıyla Alo 183 ve Alo 144 hatlarını kurduk. Aile, kadın, çocuk, engelli, yaşlı, şehit yakınları ve gazilere yönelik hizmetler Alo 183 hattından, sosyal yardımlar ve sosyal yardım projeleri hizmetleri Alo 144 hattından verilmektedir. Alo 183 ve Alo 144 hatları hizmete girdiğinden bu yana, Ardahan da 2.300 çağrıya cevap verdi. BİN TL ye ulaştı. MİLYON TL ye ulaştı. 80 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ARDAHAN ARDAHAN AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 81
ŞEHİT YAKINLARI VE GAZİLERE VEFA BORCUNU ÖDEYEN BİR TÜRKİYE Şehit yakınlarına tanınan istihdam hakkını birden ikiye çıkardık. Bu hakkı kullanabilecekler içerisine şehidimizin eşi, çocuğu ve kardeşinin yanı sıra şehidin anne ve babasını da ekledik. Terör olayları sebebi ve etkisiyle sakatlanan veya hayatını kaybeden kamu görevlilerini Terörle Mücadele Kanunu kapsamına alarak mağduriyetlerini giderdik. Şehit olan erbaş ve erlerin anne ve babalarında aranan malullük ve muhtaçlık şartını kaldırdık. Vazife Malullerinin aylıklarında derece/kademe ilerlemesi yaparak aylıklarını artırdık. Vazife ve Harp Malullüğü kapsamındaki TSK mensubu ve güvenlik görevlilerinden hayatını kaybedenlerin yakınlarına iki, malul olanlara bir istihdam hakkı sağladık. Ardahan da; Şehit yakını, gazi, gazi yakını, vazife malulü, vazife malulü yakını ve sivil terör mağduru hak sahibi vatandaşlarımızdan 20 kişi kamudan işe yerleştirilmiş ve 68 kişiye ücretsiz seyahat kartı verilmiştir. KADINA KARŞI ŞİDDETLE ETKİN MÜCADELE Ülkemizde kadın erkek fırsat eşitliğinin sağlanması, yaşamın tüm alanlarında kadınların konumlarının güçlendirilmesi ve kadınlara karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi için politikalar üretmek, stratejiler geliştirmek, tüm paydaşlarla işbirliği yapmak ve koordinasyonu sağlamak üzere özel önlemler aldık. 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun, Kadına Yönelik Şiddetle ve Aile İçi Şiddetle Mücadele ve Önleme konusunda Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi) hükümleri çerçevesinde yürürlüğe girmesi, kadına yönelik şiddetle mücadeleyi bir üst seviyeye taşıdığımızın en önemli göstergesidir. Ülkemizde kadına yönelik her tür şiddetin ortadan kaldırılması için gerekli tedbirlerin tüm tarafların işbirliği ile uygulamaya konulmasını sağlayacak ve kadına yönelik şiddet konusunda topyekun bir seferberlik başlatılmasında öncü rol oynayacak 3. Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı nın; Yasal düzenlemeler, Farkındalık oluşturma ve zihniyet dönüşümünün sağlanması, Koruyucu hizmet sunumu ve şiddet mağdurlarının güçlendirilmesi, Sağlık hizmetlerinin sunumu, Kurum kuruluşlar arası işbirliği ve Şiddet uygulayana yönelik hizmetler olmak üzere altı ana başlığı bulunmaktadır. Bu kapsamda 2014 yılında hizmete açılan Ardahan daki Kadın Konukevi nde konaklayan kadınlar için yıllık harcaması 263.000 TL dir. 82 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR ARDAHAN ARDAHAN AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 83
ORMAN SU İŞLERİ HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN
ARDAHAN DA SON 13 YILDA 72,1 MİLYON TL ORMAN VE SU İŞLERİ YATIRIMI YAPTIK Ülkemizin orman varlığını koruyarak geliştirmek, orman köylülerini desteklemek, milli parklar ve diğer korunan alanların etkin yönetimini sağlayarak, halkımızın istifadesine sunmak, su kaynaklarını verimli kullanarak içme suyu, sulama ve diğer ihtiyaçlara cevap vermek, enerjiye dönüştürmek ve hava tahminlerini daha isabetli yapabilmek için son 13 yılda Ardahan a yapılan yatırımları artırdık. DOĞU ANADOLU PROJESİ (DAP) İLE BÖLGE KALKINIYOR Doğu Anadolu Projesi 14 ilde 41 proje demetinden oluşmaktadır. Ardahan da 14 ilden biridir. DAP kapsamında; 33 baraj, 6 içme suyu tesisi, 2 enerji projesi bulunmaktadır. DOĞU ANADOLU PROJESİ (DAP) İLE BÖLGE KALKINIYOR Sulama, içme suyu ve enerji maksatlı 41 adet projeden oluşan DAP tamamlandığında milli ekonomiye yılda 1,418 Milyar Dolar katkı sağlayacaktır. Proje ile 1.220.000 kişiye doğrudan istihdam sağlanacaktır. Ardahan da bu istihdamdan faydalanacaktır. DOĞUNUN MAKÛS TALİHİ DAP İLE DEĞİŞİYOR Proje ile özellikle zirai arazilerin sulanmasıyla birlikte bölgede verim artışı ve buna paralel olarak kalkınma sağlanacaktır. 2014 yılı sonuna kadar DAP kapsamında toplam 360.287 hektar araziyi sulamaya açtık. Çalışmalar hızla devam etmekte olup, 2019 yılında sulanan alanı 589.524 hektara yükselteceğiz. ARDAHAN ORMAN VE SU 87
ARDAHAN A 23,4 MİLYON FİDAN Ardahan ilinin ormanlık alanı 307.530 dekar olup, yüzölçümünün %5,6 sı ormandır. Ağaçlandırma çalışmaları kapsamında; 2003-2015 yılları arasında takriben 202.940 dekar alanda çalışma yapılarak 23,4 milyon adet fidan dikilmiştir. DSİ 243. ŞUBESİ ARDAHAN DA AÇILDI ARDAHAN DA SULAMA TESİSLERİNE HIZ VERDİK Ardahan da proje ve planlama çalışmalarını hazırladığımız tesisler ile 433.000 dekar araziyi suya kavuşturarak çiftçilerimizin yüzünü güldüreceğiz. Durançam Barajı ( Göle Ovası) Sulanabilir Alan: 7587 ha Burmadere Barajı (Hanak Ovası) Sulanabilir Alan: 8782 ha Beşikkaya Barajı (Ardahan Ovası) Sulanabilir Alan: 17205 ha ARDAHAN ORMAN VE SU 89
KIRSAL KALKINMANIN ANAHTARI GÖL-SU Ülke genelinde başlattığımız 1000 Günde 1000 Gölet Projesinden Ardahan da nasibini almaktadır. Ardahan da 10 göletin çalışmaları sürmektedir. Ardahan ilimizde 9 adet hayvan içme suyu göleti ve 2 adet tersip bendi inşa ettik. ARDAHAN I TAŞKINLARDAN KORUYORUZ Ardahan Merkez, Hanak, Göle ve Çıldır ilçelerinde inşa ettiğimiz 16 adet dere ıslah tesisi ile vatandaşlarımızı ve arazilerimizi taşkınlardan koruduk. Ayrıca DSİ makinalı çalışmaları kapsamında Ardahan il merkezi, Göle İlçe merkezi ve 11 köyde taşkın koruma çalışmaları yaptık. KURA NEHRİ Nİ ISLAH EDİYORUZ Kura Nehri 2. Kısım işinin inşaatını ihale ettik. Bu tesis ile Ardahan il merkezini taşkın zararlarından koruyacağız. Ayrıca 3 adet işin daha inşaatları devam etmektedir. Taşkın alanında Ardahan da çalışmalarımız devam edecektir. 208 köy, 5 ilçe ve Ardahan il merkezinin taşkın master plan envanterinin çıkarılması çalışmalarına devam ediyoruz. HAVA DURUMUNDA NOKTA ATIŞI TAHMİNLER Son 13 yılda 6 adet Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu kurduk. 90 ORMAN VE SU ARDAHAN ARDAHAN ORMAN VE SU 91
ORMAN KÖYLÜMÜZE HER ALANDA BÜYÜK DESTEK VERDİK Orman köylerinde yaşayan 988 aileye takriben 2,5 Milyon TL kredi verdik. ARDAHAN BAL ÜRETİMİNDE İDDİALI Ardahan a arıcılığı geliştirmek ve organik bal üretimini desteklemek için 2 adet bal ormanı kurduk. YABAN HAYATINI KORUDUK Posof Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ile tabii hayatı koruduk. 2003-2015 yılları arasında yaban hayatını desteklemek için 30.000 kg yemleme çalışması yaptık. ARDAHAN DA KORUNAN ALANLARA GÖZÜMÜZ GİBİ BAKTIK Ardahan Tabiat Parkı ile halkımız doğayla buluştu. Kurduğumuz 5 adet mesire yeri ve 1 adet şehir ormanı ile vatandaşlarımıza rahat nefes alacakları alanlar oluşturduk. 92 ORMAN VE SU ARDAHAN ARDAHAN ORMAN VE SU 93
ÇEVRE ŞEHİRCİLİK HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN
ARDAHAN A SON 13 YILDA 170,8 MİLYON TL ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK YATIRIMI YAPTIK Halkımızın hayat kalitesini sağlıklı ve planlı bir biçimde yükseltmeyi ve çevresel şartlar konusunda refahı en üst seviyeye taşımayı hedefledik. Ülkemizi geliştirmek ve güzelleştirmek için yoğun şekilde çalışarak 13 yılda önemli düzenlemelere imza attık. Altyapı ve üstyapıda devrim niteliğindeki projeleri hayata geçirdik. Kaynaklarımızı verimli kullanarak temiz şehirler, yaşanabilir alanlar inşa ettik. ALTYAPI PROJELERİNE DESTEK Çevre katkı paylarından yerel yönetimlere ayrılan payı artırdık. Çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik yatırımlar kapsamında 2003-2015 yılları arasında Ardahan için 3,8 Milyon TL ödenek ayırdık. Ardahan daki turizm öncelikli belediyelere yapılan yardımları artırdık. 2002-2015 yılları arasında bu belediyelere toplam 2,1 Milyon TL tahsis ettik. Ardahan'daki belediyelere 10 adet çöp toplama aracı hibe ettik. 96 ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK ARDAHAN ARDAHAN ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK 97
SAĞLAM GELECEK, SAĞLAM ŞEHİRLER İÇİN KENTSEL DÖNÜŞÜM Son 13 yılda yapılan yatırım ve atılımlar Türkiye yi ekonomik ve sosyal yönden ileriye taşıdı. Bu ilerleme hayatın her alanına yansıyor: yaşam kalitesi artıyor, eğitim seviyesi yükseliyor, yüzler gülüyor. Bu olumlu tablonun devamı ve vatandaşlarımızın hayat standartlarının daha da yükselmesi için Kentsel Dönüşüm hamlesini başlattık. Bu hamleyle ülkemizde can ve mal güvenliği bakımından tehlike arz eden 6,5 milyon konut ve işyerinin yenilenmesi sağlanacak. Kentsel Dönüşümle; Öncelikli afet riski altındaki alanların dönüşümü tamamlanacak, Güvenilir, yalıtımı tam olarak sağlanmış, asgari konfor koşullarına sahip, enerji tasarrufu sağlayan ve çevre dostu yapılar inşa edilecek, Yerel malzeme kullanımı teşvik edilecek, üretim sektörü hareketlenecek, Yeşil çevre ve sosyal donatı alanlarıyla bütünleşen kent merkezlerimiz daha da güzelleşecek ve 24 saat yaşayan şehirler oluşturulacak. Ardahan İlinde 32 adet binada, 43 adedi konut, 21 adedi dükkân olmak üzere toplam 64 adet birimin (bağımsız bölümün) risk tespiti yapılmıştır. Bu binalardan 6 adet bina yıkılmıştır. Bu alanlarda yapılacak dönüşüm çalışmalarıyla Ardahan İlinde güvensiz yapılaşmanın önüne geçilecek, can ve mal güvenliği korunacak ve sürdürülebilir yaşam alanları oluşturulacak. İLBANK A.Ş. DEN 259,5 MİLYON TL YATIRIM VE DESTEK 2003-2015 yılları arasında İlbank A.Ş. tarafından Ardahan için; SUKAP kapsamında 8 adet iş için 55,3 Milyon TL Belediyelerin muhtelif işlerinde kullanılmak üzere 7 adet iş için 7,9 Milyon TL Köylerin muhtelif projelerinde kullanılmak üzere 5 Milyon TL Acil içme suyu ihtiyaçlarında kullanılmak üzere 4 adet iş için 318.073 TL Özel önem ve çevre korumaya yönelik projeler kapsamında 2 adet iş için 303.187 TL Altyapı ve üstyapı kapsamında 24 adet iş için 10 Milyon TL olmak üzere toplam 79 Milyon TL yatırım ve destek sağlandı. Ardahan daki tüm belediyelere 2003-2015 döneminde genel bütçeden ayrılan 104,8 Milyon TL lik payla birlikte İlbank A.Ş. nin bu dönemde Ardahan a yaptığı yatırım ile sağladığı kredi ve destek miktarı 183,8 Milyon TL yi aştı. 5779 sayılı Kanun kapsamında Ardahan İl Özel İdaresi hizmetlerinde kullanılmak üzere 2003-2015 yılları arasında 75,7 Milyon TL kaynak transfer edilmiştir. Bu dönem içerisinde Ardahan belediyelerine ve İl Özel İdaresi ne cari, personel ve yatırım giderlerini karşılamak üzere 259,5 Milyon TL yi aşan ödenek tahsis edilmiştir. 98 ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK ARDAHAN ARDAHAN ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK 99
TOPLU KONUT SOSYAL DONATI HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN
SON 13 YILDA ARDAHAN A 153 MİLYON TL TOPLU KONUT VE SOSYAL DONATI YATIRIMI YAPTIK Kentsel ve kırsal alanda herkesin yeterli ve yaşanabilir konut sahibi olmasında öncü ve destekleyici rol üstlenen TOKİ, modern yaşamın gerektirdiği sosyal ve teknik özelliklere sahip, doğal ve kültürel değerlerle bütünleşmiş alanlarda alternatif modeller üreterek, öncelikle konutu olmayan dar gelirli insanların konut sahibi olmalarına destek oluyor. ARDAHAN A 1.154 KONUT TOKİ öncülüğünde yürütülen Planlı Kentleşme Konut Seferberliği kapsamında 2003-2015 yılları arasında ülke genelinde yapılan 68,3 Milyar TL yatırımla; 531 bin konut tamamlandı. 650.000 konut ve 6.700 sosyal donatının yapımına başlandı. BU KAPSAMDA ARDAHAN DA 1.154 Konut 1 İlköğretim Okulu 2 Hastane 2 Camii 3 Ticaret Merkezi 2 Pansiyon 2 Engelsiz Yaşam Merkezi inşa ettik. 102 TOPLU KONUT ARDAHAN ARDAHAN TOPLU KONUT 103
ARDAHAN IN çehresini değiştiren TOKİ PROJELERİ Ardahan ın çehresini değiştiren, vatandaşlarımıza yeni yaşama alanları açan TOKİ projelerinden bazıları şunlardır: Ardahan Merkez Sugöze Köyünde 500 konut, 24 derslikli ilköğretim okulu ve ticaret merkezinden oluşan sosyal donatılar. 104 TOPLU KONUT ARDAHAN ARDAHAN TOPLU KONUT 105
KÖY YOLLARI İÇME SUYU SULAMA HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN
2005-2015 YILLARI ARASINDA ARDAHAN DA 100,5 MİLYON TL KÖYDES YATIRIMI YAPTIK KÖYLERİMİZİN SU SORUNUNU ÇÖZÜYORUZ Kırsal nüfusumuza daha kaliteli bir hayat sunmak amacıyla, Cumhuriyet tarihinin en büyük kırsal kalkınma hamlesini başlattık. 2005 yılında hayata geçirilen KÖYDES KÖYDES ARDAHAN Projesi kapsamında kırsal alanlarımızın içme suyu, altyapı, yol ve sulama ihtiyaçlarını karşılamak ve köylerimizin hayat standardını yükseltmek için yatırım seferberliği başlattık. Köy ve köy altı yerleşimlerin sağlıklı içme suyuna kavuşabilmesi için görülmemiş bir hız ve istekle çalıştık. Ardahan da toplam 279 birimin içme suyu sorununu ortadan kaldırdık. Böylece, Ardahan nın mahalle ve köylerinin tamamına temiz içme suyu götürdük. TARIMDA KÖYDES BEREKETİ Köylerde daha verimli zirai üretimin önünü açmak için KÖYDES kapsamında yeni sulama alanları açtık. ARDAHAN KÖYDES 108 109
YOLU OLMAYAN KÖYÜMÜZ KALMADI 2005-2015 YILLARI ARASINDA ARDAHAN DA Ardahan daki köy yol ağının önemli bir kısmını asfalt ve betonla kapladık. Ham ve tasviye yol oranını %32,1 e çektik. 624.5 KM ASFALT YOL 474.521 m 2 PARKE 1.400 KM STABİLİZE YOL 110 KÖYDES ARDAHAN ARDAHAN KÖYDES 111
BİLİM VE SANAYİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ AR-GE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ KALİTE KONTROL KOSGEB HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN
SON 13 YILDA ARDAHAN DA 10,5 MİLYON TL BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ PROJE-YATIRIMI YAPTIK Kalkınan bir Türkiye için Ar-Ge ye, bilime, teknolojiye büyük önem verdik. Bilgi ve teknoloji üretmek, ürettiğimiz teknolojiyi dünya pazarına sunmak için var gücümüzle çalışıyoruz. KALİTEYİ ve AR-GE Yİ ÖNEMSİYORUZ Gelişen dünyaya ayak uydurabilmek ve bir adım öne geçebilmek için üretimin her aşamasında kaliteye önem veriyoruz. Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleriyle iş gücü ve finans kaynaklarından tasarruf ediyor, ileri teknoloji üretimini hızlandırıyoruz. 114 BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ ARDAHAN ARDAHAN BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ 115
ARDAHAN A ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ KAZANDIRDIK Ardahan ilinde bakanlık kredi desteği ile 2002 yılı sonuna kadar herhangi bir OSB projesi tamamlanmamıştır. 150 Ha büyüklüğünde 1 adet OSB (Ardahan OSB) projesi tamamlanmıştır. Bu proje için 2015 yılı fiyatlarıyla 7.156.895TL kredi kullandırılmıştır. Bu OSB projesinde 2002-2015 yılları arasında 1 adet parselde üretime geçilmiş olup toplam 10 kişi istihdam edilmektedir. Sanayi Yol Haritası, Sektörel Strateji Belgeleri, Geri Dönüşüm Stratejisi, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, Organize Sanayi Bölgeleri ve KOBİ Destekleri başta olmak üzere birçok alanda yenilikçi politikalar ürettik. SANAYİ SİTESİNİ TAMAMLADIK Ardahan ilinde bakanlık kredi desteği ile 2002 yılı sonuna kadar 132 adet işyerinden oluşan 1 adet SS (Merkez SS ) projesi tamamlanmış olup, bu proje için 2015 yılı fiyatlarıyla 20.032.640 TL kredi kullandırılmıştır. Bu SS de, 2014 yılı itibariyle toplam 400 kişi daha istihdam edilmektedir. KOSGEB HEDEF KİTLESİNİ BÜYÜTTÜK Hizmet ve ticaret sektörlerindeki KOBİ lerin de KOSGEB desteklerinden yararlanmasının önünü açtık. Bu kapsamda, 2003-2015 yılları arasında Ardahan da 168 KOBİ ve girişimciye; Sanayi Siteleri ve Organize Sanayi Bölgesi için 10,5 Milyon TL harcanmıştır. 900 Bin TL hibe desteği ile 2,8 Milyon TL kredi hacmi oluştu. 116 BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ ARDAHAN ARDAHAN BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ 117
TÜBİTAK PROJE HİBE DESTEĞİ AKADEMİK ÇALIŞMALAR HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE ARDAHAN
ARDAHAN DA SON 13 YILDA TÜBİTAK ARACILIĞI İLE BİLİME VE YENİLİĞE 174 BİN TL YATIRIM YAPTIK Bilimin, geleceğimiz için önemini biliyor, ülkemizin bilim hayatını dünya standartlarına çıkaran atılımlarda bulunuyoruz. AR-GE faaliyetlerine destek verip teşvikler sağlıyoruz. Oluşturduğumuz yeni projelerle, yükselişimizi bilim alanında da sürdürüyoruz. Ardahan, bu görkemli ilerleyişin bir parçası oluyor ve kazanıyor. BİLİME DESTEK VERDİK, TÜRKİYE BİLİM HAYATINA DEĞER KATTIK Bilimin, ülke refahına katkıda bulunması için araştırma enstitülerine, üniversite ve kamu kuruluşlarına olan desteklerimizi sürdürdük. 120 TÜBİTAK ARDAHAN ARDAHAN TÜBİTAK 121