Yeni Nesil Şekil Faktörü : BTX Yeni Nesil Şekil Faktörü : BTX Hızla ilerleyen teknoloji ile ortaya çıkan LGA775, PCIExpress, DDR2 gibi oluşumlarla birlikte çalışan birimlerin de geliştirilmesi gereksinimi ve eskiye göre daha fazla ısınan ama daha sessiz çalışması beklenen sistemlerin ihtiyaçları, yıllardır yaygın olarak kullanılan kasa, anakart ve güç kaynağı standartı olan ATX (Advanced Technology extended) tarafından artık tam olarak karşılanamaz hale gelmiş durumda. Intel bu sorunu kendi geliştiridiği BTX standartı ile çözmeyi hedefliyor. Ana hatlarıyla BTX 2003 yılı sonbaharındaki Intel Geliştiriciler Konferasında (IDF Fall 2003) ilk olarak resmen duyurulan BTX standardı, ATX?e göre belirgin farklar içermekte. İlk bakışta görülebilecek en önemli fark anakart üzerindeki bileşenlerin yerleşim düzeninin ciddi bir değişime uğramış olması. Resim 1: BTX bir anakartta genel bileşen yerleşimleri
Resim 2: BTX bir kasa içinde genel bileşen yerleşimleri Bu bileşen değişikliklerinin en belirginleri, PCI genişleme yuvalarının kartın sol kısmından sağına, bellek birimlerinin alışılan yerinden kartın soluna kısmına taşınmış olması. Bir başka önemli değişiklik ise işlemci, kuzey ve güney köprülerinin, birbirleri ile aynı hizada, genişleme yuvaları ve bellek yuvalarının arasındaki bölgede konumlandırılması. BTX yapı, 3 farklı ebata sahip tasarımla karşımıza çıkıyor : BTX, microbtx, ve picobtx. BTX : BTX, 7 adet genişleme yuvası içeriyor ve anakart boyutu en çok 325 x 266 mm olabiliyor. Maksimum genişleme özelliklerine sahip bu yapı, gelişmiş sistem ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmış
Resim 3: BTX kasa microbtx: 4 adet genişleme yuvası içeren microbtx?de anakart genişliği en çok 264 x 266 mm olabiliyor. En faza ilgi görmesi beklenen yapının masaüstü çözümleri için tasarlanmış microbtx olacağı öngörülüyor.
Resim 4: microbtx kasa picobtx : 1 veya 2 adet genişleme yuvasına sahip olabilen picobtx?de anakart genişliği 203 x 266 mm olabiliyor. Şu ana kadar tasarlanmış en küçük şekil fakötü olan picobtx, birçok sistem çözümüne temel oluşturacak gibi görünüyor.
Resim 5: picobtx kasa Soğutma Sistemi : İşlemcinin kartın ön tarafına doğru taşınması, kuzey ve güney köprülerinin işlemci ile aynı hizada olması ve PCI Expressx16 grafik yuvasının bu hizaya olabildiğince yakın tutulması, sistemin "Termal Modül" (Thermal Module) olarak adlandırılan yeni soğutma bloğundan daha iyi faydalanması amacıyla yapılmış değişiklikler.
Resim 6: Termal Modül Termal Modül, BTX kartların soğutma sistemlerinin kalbi olarak nitelendirilebilir. Bu modül ile kasaya giren en serin hava işlemci üzerine üflenmiş olmakla kalmıyor, kasanın arka kısmına doğru oluşturulan hava akımı ile de, işlemci ile aynı hizada bulunan kuzey ve güney köprüleri, gerilim regülatörleri ve bu hizaya çok da uzak bulunmayan PCI Expressx16 yuvası ve bellek birimleri soğutulmuş oluyor. Resim 7: Termal Modül yerleşimi ve kasa içi hava akımı İşlemci soketinin soğutucu bloğuna çapraz bir şekilde yerleştirilmesi ile hava akımının soketten yansıyarak diğer bileşenlere de ulaşması sağlanmış. Resim 8: Hava akımının farklı soket yerleşimlerinde davranışı
Soket üzerine üflenen ve yansıyan havanın, soket çevresinde bulunan ve voltaj regülasyonunu sağlayan elemanların üzerindeki etkisi aşağıdaki resimde açıkca görülebilir. Resim 9: Hava akımının termal etkisinin, soket ve çevresindeki görünümü
Resim 10: Kasa içi termal simülasyon Güç kaynağı : BTX anakartlardaki güç girişi, ufak tefek birkaç değişiklik dışında ATX?lerdekine çok benzer bir yapıda tasarlanmış.
Resim 11:BTX anakartlardaki güç giriş soketleri Kaliteli ATX güç kaynakları, aralarındaki küçük bir fark olmasına karşın, BTX kasalarla ve anakartalarla (microbtx ve picobtx hariç) sorunsuz bir şekilde çalışıyor. Bu, tabi ki BTX bir anakart ve kasa üzerine kurulmuş bir sistemin ihtiyaç duyduğu güç değerine erişeblen ATX güç kaynakları için geçerli. Aradaki fark aşağıda görülebilir : Resim 12: ATX ve BTX anakartlardaki güç girişlerinin karşılaştırması
Soketler arasındaki bu fark güç kablosunun bağlantısı yapılırken herhangi bir sorun yaratmıyor. ATX bir güç kablosu anakarta, kırmızı çerçeve içinde kalan kısım boş kalacak şekilde montaj yapıldığında sistem sorunsuz çalışmakta. ATX güç kaynağından BTX?e dönüşüm : Buna ek olarak şunu belirtmek gerek ki ATX güç kaynaklarına yapılabilecek basit birkaç değişiklik ile BTX güç soketine tam uyumlu hale getirilebilir. Anakarta giren güç kablosuna bağlı konnektörlerin pin düzeni aşağıda görülmekte : Resim 13: ATX ve BTX güç kaynaklarındaki konnektörlerin karşılaştırıması ATX güç kaynağını BTX'e çevirmek için, ATX konnektörüne fazaldan eklememiz gereken dört pin mevcut. Hurda bir ATX güç kaynağının anakart konnektörü bu eksik pinleri tamamlamak için kullanılabilir. Resim 14: Hurda güç kaynağının konnektörü ve ayrılması gereken kısım
Resimde görüldüğü gibi hurda güç kaynağının konnektürü sadece 3. ve 4. pinler kalacak şekilde kesilir. Daha sonra bu parça, yaklaşık 5 cm lik bir kablo meseafesi bırakılarak güç kaynağından tamamen ayırılır. Ayrılan bu parçanın ilgili pinleri, resimde görülen değerleri içeren konnektörün diğer pinleri ile teker teker birleştirilir. Bir başka deyişle +12VDC olması gereken pin, konnektörde +12VDC bulunan bir pine; +5VDC olması gereken pin, konnektörde +5VDC bulunan bir pine;+3.3vdc olması gereken pin, konnektörde +3.3VDC bulunan bir pine; COM olması gereken pin ise konnektördeki herhangi bir COM pinine lehimlenir. Aşağıda buna örnek bir bağlantı görülmekte : Resim 15: Ayrılan parça ile ATX güç kaynağı konnektörü arasında yapılması gereken bağlantılar Lehimleme, kesme ve birleştirme işlemlerinde olabildiğince dikkatli olunması gerekir. Herhangi bir kısa devre, başarısız montaj vb. sebeplerden dolayı güç kaynağı ve/veya anakart ciddi hasar görebilir.bu yüzden bu işlemler, daha önce bu tarz uygulamalar yapmamış ve konuyla ilgili genel bilgisi yeterli olmayan kişilere önerilmez.