52 Endüstriyel Mineral Fiyatları

Transkript

1

2

3 Içindekiler Dünyadan Kısa Kısa Teknik Gezi - Latin Amerika Teknolojinin Nimetleri 4 Aralık Madenciler Bayramı Endüstriyel Mineraller Kısa Kısa YMGV den Maden Türkiye 2014 Madencilik Tarihi Devlet Hakkı ve Yeni Kanun Tasarısı Briç 52 Endüstriyel Mineral Fiyatları Metal Borsası ÇOLAKOĞLU MÜH. ÖN KAPAK İÇİ ALEX STEWART ANALİZ HİZMETLERİ 9 ANAGOLD MADENCİLİK ARKA KAPAK İÇİ ANT GROUP A.Ş. 23 IDC SONDAJ ARKA KAPAK METEK MAD.VE ENERJİ TEK. 29 ETİ BAKIR A.Ş. 41 HES SU YAP. DENETİM HİZ. LTD. ŞTI. 1 REMAS MAKİNA A.Ş. 47 ŞEN PLASTİK 3 ASOY İNŞAAT 49 TÜFEKÇİOĞLU KAUÇUK MAK. MAD. 4 AYDIN LİNYİT LTD.ŞTİ. 53 CİNER GROUP 5 ÜNAL MÜHENDİSLİK 57 ÇAYELİ BAKIR İŞLETMELERİ A.Ş. 6 META-MAK METALÜRJİ MAK. 59 KİREMİTÇİLER MADENCİLİK 8 TÜPRAG MET. MAD.SAN. VE TİC.AŞ. 60 Türkiye nin İlk Madencilik Dergisi Ekim, Kasım, Aralık 2014 Sayı 53 Yayın Türü Yaygın Süreli YÖNETİM İmtiyaz Sahibi: YMGV adına Prof. Dr. Güven ÖNAL YMGV Yönetim Kurulu Prof.Dr. Güven Önal (Başkan), Prof.Dr. Işık Özpeker (Bşk.Yrd.), Murat Turan (Genel Sekreter) Prof.Dr. Erdoğan Yüzer (Danışma. Kur. Bşk.), Selçuk Buyurgan (Muhasip Üye), Selahaddin Anaç (Üye), Dr. Nijat Gürsoy (Üye), Alp Gürkan (Üye), İsmet Sivrioğlu (Üye) Denetim Kurulu Dr. Dündar Renda, Günaydin Yirmibeşoğlu, Özer Altay YMGV Mütevelli Heyeti Tüzel Kişiler Altın Madencileri Derneği, MTA, Eti Bakır A.Ş., TKİ, Eti Maden, TTK, İTÜ Maden Fakültesi, Tümmer, MİGEM, Türkiye Maden İşçileri Sendikası, Maden Müh. Odası, Türkiye Madenciler Derneği YMGV Mütevelli Heyeti Gerçek Kişiler Abdullah Mısırlıoğlu Ali Erguvanlı Ali Türkoğlu Alp Gürkan Antony Caouki Atılgan Sökmen Behçet Süleymanoğlu Caner Zanbak Cemil Ökten Dündar Ergunalp Dündar Renda Ekrem Yüce Enver Erdoğan Erdoğan Yüzer Gülhan Özbayoğlu Günaydın Yirmibeşoğlu Güngör Tuncer Güven Önal Halil Köse Halim Demirel Hayrettin Elmas Işık Özpeker Halil İbrahim Kırşan İlgin Kurşun İlhami Tezcan İsmail Hakkı Arslan İsmet Kasapoğlu İsmet Sivrioğlu Lütfi Çallı Mahir Vardar Melih Turhan Metin Balıbey Mevlüt Kemal Murat Dedeman Murat Turan Mustafa Sönmez Necati Kurmel Necret Durukan Nijat Gürsoy Nizamettin Çoban Oktar Kızılsencer Ömer Yenel Özer Altay Rıfat Kont Sabri Karahan Sadrettin Alpan Selahaddin Anaç Selçuk Buyurgan Selim Çiçek Senai Saltoğlu Suat Sarısoy Şeyda Çağlayan Taşkın Akdeniz Tolga Yalçın Tuğrul Erkin Ümit Akdur Yener Cander Yüceer Göver Zeki Doğan Zeki Yavuztürk Yönetim Yeri Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Cumhuriyet Cad.No.179/5, Daire:10 Harbiye İSTANBUL Tel.: Fax: e-posta: ymgv@ymgv.org.tr YAYIN YÖNETİM Yazı İşleri Müdürü: Prof.Dr. Işık Özpeker Yayın Koordinatörü: Mad. Yük. Müh. Dündar Ergunalp Yayın Kurulu: Mad. Yük. Müh. Dündar Ergunalp, Mad. Yük. Müh. Murat Turan Reklam Sorumlusu: Gülseren Koçer - gulseren@ymgv.org.tr Grafik Tasarım: Özge Öztürkoğlu - ozgea@live.com BASKI-CİLT Karakter Color Matbaası A.Ş Yıl Mah. Massit 3. Cadde No: 200 Bağcılar / İstanbul Tel: Faks: Sertifika No: SEKTÖRMADEN DERGİSİ YURT MADENCİLİĞİNİ GELİŞTİRME VAKFI TARAFINDAN 5680 SAYILI BASIN KANUNUN 9/2 MADDESİ GEREĞİNCE İSTANBUL VALİLİĞİNE BEYAN- NAME VERİLEREK AYNI KANUNUN 9.MADDESİNE GÖRE TANZİM EDİLEN TARİHLİ İZİNLE ULUSAL GAYRİ SİYASİ VE YAYGIN SÜRELİ TÜRÜNDE 3 AYDA BİR YAYINLANMAKTADIR. SEKTÖRMADEN DERGİSİ ABONELERİNE DAĞITILMAKTADIR. DERGİYE GÖNDERİLEN YAZILAR VE FOTOĞRAFLAR GERİ İADE EDİLMEZ. YAYINLAN- MASI İSE YAYIMCININ KARARINA BAĞLIDIR. YAYINLANAN YAZI VE FOTOĞRAFLARIN SORUMLULUĞU YAZARINA AİTTİR. KAYNAK GÖSTERİLEREK ALINTI YAPILABİLİR.

4

5

6

7 Dünyadan Çin nadir topraklara vergiyi arttırıyor Son dört ayda nadir toprak fiyatlarının düşmesi Çin hükümetini harerete geçirdi. Yeni hazırlanan yasaya göre hafif nadir toprakalara %22, ağır nadir topraklara ise %35 değer vergisi geliyor. Çin halen bastnasit, monazit gibi hafif nadir topraklara 9,6 $/t, ağır nadir topraklara ise 4,8 $/t kaynak vergisi uyguluyor. Çin 2007 den beri nadir toprakların üretimini kontrol altına almaya çalışıyor de ton olan yıllık kota son olarak bu yıl içinde azaltılarak tona indirildi. Mart ayında Dünya Ticaret Örgütünün Çin i serbest ticaret kurallarını ihlal etmekten dolayı uyarması da Çin in politikalarını etkilemedi. Yeni uygulanacak vergi reformunun fiyatları yukarı çekeceğine inanılıyor. Demirin 12 yıllık balayı sona erdi 2013 yılında global demir üretimi milyon tona ulaşarak 12 yıldır aralıksız devam eden artışını sürdürdü. Bu sürekliliğin tamamen Çin den gelen talebe bağlı olduğu aşikar. Demir cevheri fiyatları 2013 Şubat ayında 159 $/ton seviyesini gördükten sonra düşüşe geçti ün ilk günleri % 62 Fe içeren demir konsantresinin cfr Çin limanı fiyatı 135 $/ton iken Eylül ayında aynı malın fiyatı 78 $/ton a kadar düştü. Aşırı kapasite olmasına rağmen Dünya demir ticaretinin %38 ini kontrol eden Vale, BHP ve Rio Tinto da dahil olmak üzere yatırımlar devam ediyor. Önümüzdeki birkaç yıl fiyatların $/ton civarında seyretmesi ve bu süreçte yüksek maliyetli işletmelerin kapanması bekleniyor. Hazırlayan Mad. Yük. Müh. Dündar ERGUNALP Fransa Cumhurbaşkanı 7 milyar dolarlık nikel madeninin açılışını yaptı Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande Yeni Kaledonia da inşası 2008 den beri devam edegelen Koniambo lateritik nikel madeninin resmi açılışını yaptı. 7 milyar Dolarlık proje Glencore ve Société Miniere du Sud Pacifique şirketlerinin ortak yatırımı. Yeni Kaledonia Avustralya nın 1.000km doğusunda bulunuyor. Projede bugüne kadar doğrudan, dolaylı istihdam yaratıldı. Bir süredir üretimi devam eden madende yıl sonunda ton/yıl olan tam kapasiteye ulaşılacağı açıklandı. Dr. B. Wills e IMPC ödülü Türkiye de özellikle de cevher hazırlamacıların yakından tanıdığı Dr.Barry Wills, bu sene IMPC tarafından Cevher Hazırlamaya yaptığı seçkin hizmetlerden dolayı büyük ödüle layık görüldü. Ödül ilk olarak 2008 de ABD li bir profesöre, iki yıl önce de bir Fransız akademisyene verilmişti. Dr. Wills 40 yıldır önceleri Camborne School Of Mines da eğitmenlik, son 22 yıldır da kendi kurduğu Minerals Engineering International vasıtasıyla sürekli yayınlar (Mineral Engineering) ve Türkiye de dahil Dünyanın her tarafında cevher hazırlama konusunda organizasyonlar düzenlemekte. Resolution Kuzey Amerika nın en derin kuyusunu açtı Arizona da RioTinto ve BHP ortaklığı olan Resolution bakır projesinde çapı 8,5m olan kuyuda 2.118m derinliğe ulaşıldı. Kuyunun kazılmasına 2008 de başlanmışdı. Proje sona erdiğinde ABDnin bakır ihtiyacının %25ini karşılaması bekleniyor. Resolution projeye bugüne kadar çoğu kuyu açmak için 1 milyar USD harcadı. Kuyunun istatistikleri de etkileyici; 152 milyon adam-saat, ton hafriyat, m3 beton ve 21km boru. Rio Tinto Glencore un mega teklifini geri çevirdi Dünyanın 2 numaralı maden firması Rio Tinto Ekim ayında İsviçre menşeli Glencore Plc.nin yaptığı teklifi kabul etseydi 160 milyar Dolarlık devasa bir maden firması doğacaktı. Rio Tinto nun işinin %90 ını oluşturan demirin fiyatlarının düşmesiyle bu birleşmeyi Rio Tinto yönetiminin onaylayacağı sanılıyordu. Glencore un geçen yıl 46 milyar Dolara Xstrata yı alması bugüne kadarki en büyük satın alma. Anlaşma gerçekleşseydi demir, Glencore un bakır, nikel, çinko ve kömürden oluşan ürün portföyünü zenginleştirecek ancak borcunu da kabartacaktı. 12 SEKTÖRMADEN 2014 {Nisan, Mayıs, Haziran} {Nisan, Mayıs, Haziran} 2014 SEKTÖRMADEN 13

8 Türk madencileri Latin Amerika da Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı tarafından Güney Amerika ülkelerine düzenlenen gezide katılımcılar, Şili, Brezilya ve Arjantin deki önemli Bakır, Kurşun, Çinko, Altın ve Kömür maden ve tesislerini yerinde inceleme ve yetkililerden ilk elden bilgiler alma imkânı buldular. Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı, amaçları doğrultusunda, madencilerin bilgi ve görgüsünü arttırmak, edinilen bilgilerin ülkemiz madenciliğinde uygulanarak kalite ve verimliliğin yükseltilmesi, maliyetlerin düşürülmesi ve dolayısıyla ülke madenciliğinin gelişmesine katkı sağlamak üzere her yıl dünyadaki başlıca maden ve tesislerine teknik inceleme gezileri düzenliyor. Bu gezilerde madencilerin yeni üretim teknolojilerini, iş güvenliği ve işçi sağlığı konusundaki uygulamaları yerinde görmesi, bilgi ve görgülerini arttırması hedefleniyor. Kazanılan teknik bilgi ve kültürün, ülkemizde uygulanması, üretimde verimlilik ve kalitenin arttırılması, maliyetin düşürülmesi ve iş güvenliği standartlarının yükseltilmesine olanak sağlayarak ülke madenciliğinin gelişmesine katkı sunuluyor. Bu kapsamda 19 Ekim -1 Kasım 2014 tarihleri arasında Güney Amerika ülkelerini kapsayan bir gezi düzenlendi. Madencilikle ilgili önemli kamu ve özel sektör kuruluşlarının temsilcilerinden oluşan 30 kişilik bir kafile ile gerçekleşen gezide katılımcılar, Şili, Brezilya ve Arjantin deki önemli Bakır, Kurşun, Çinko, Altın ve Kömür maden ve tesislerini yerinde inceleme ve yetkililerden ilk elden bilgiler alma imkânı buldular. Gezi kapsamında ayrıca Şili nin Başkenti Santiago da yapılan Uluslararası Cevher Hazırlama Kongresi ne katılım sağlandı ve Brezilya nın MTA sı denilebilecek Maden Teknolojisi Kurumu CETEM e bir ziyaret gerçekleştirildi. Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Başkanı Prof. Dr. Güven Önal ın danışmanlığında ve Doç. Dr. Ekrem Yüce nın başkanlığındaki gezi kafilesinde şu isimler yer aldı: Selahattin Erdoğan (MİGEM), Mehmet Tombul (MİGEM), Adil Tunç(TKİ), Ahmet Deniz(Koza Altın), Ali Türkistanlı(Esan), Aslı Yentüz Hakverdi(TKİ), Ayşe Koç(YMGV), Bayram Altıntop(Matel), Bülent Tüfekcioğlu(Tüfekçioğlu), Cengiz Uysal(Uysal Mad), Çiğdem Yenel, Erdoğan Karaman(Esan), Erkan Turan(Koza Altın), Fatih Mehmet Bilge(TKİ), Fatih Sarıca(TKİ), Gülenay Aşık, Hasan Yılmaz(Yılmaz Mad), İrfan Pullukçu(İbrice Mad), İsmail Ceran(TKİ), Kenan Aksoy(Migem), Kenan Emiralioğlu(TKİ), Mehmet Taksuk(TKİ), Meltem Kumyol(Çorlu Beton), Metin Aktan(TKİ), Muzaffer Çavdar(TKİ), Neşe Emiralioğlu, Selahattin Gülbeyaz(Ersel Mak.),Sevinç Aktaş. {Ekim, Kasım, Aralık} 2014 SEKTÖRMADEN 15

9 Teknik Gezi - Latin Amerika IMPS 2014 Kongresi Brezilya nın MTA sı CETEM 19 Ekim -1 Kasım 2014 tarihleri arasında düzenlenen gezinin ilk durağında, Dünyanın en önemli bakır üreticilerinden biri olan ve ekonomisi esasen başta bakır olmak üzere madenciliğe dayanan Güney Amerika ülkesi Şili vardı. Gezi kafilesi, ilk olarak, Ekim tarihlerinde başkent Santiago da düzenlenen IMPC 2014 Uluslararası Cevher Hazırlama Kongresine katıldılar. IMPS 2014 de 26 adet çağrılı ve keynote, 321 sözlü ve 158 poster olmak üzere, toplam 505 bildiri sunuldu. Türkiye 45 katılımla, Şili, Çin, Avustralya, Kanada, Brezilya ve ABD nin arkasından 7. sırada yer aldı. Türkiye nin bildiri ve poster sayısı 26 olup, sıralamada 9. sıradaydı. Gezi kafilesi, Şili de yaptığı incelemelerin ardından Güney Amerika nın en büyük ülkesi ve dünyanın önde gelen ekonomilerinden biri olan Brezilya ya geçti. Bu ülkedeki ilk durak, Brezilya nın MTA sı diyebileceğimiz CETEM yani Maden Teknolojileri Merkezi idi. Bilim ve Teknoloji Bakanlığına bağlı olarak, 1978 de kurulmuş olan CE- TEM in m2 lik alanda, 15 laboratuvar, 3 pilot tesis ve bir özel kütüphanesi bulunuyor. Gezi kafilesinin CETEM ziyaretinde merkezin çeşitli bölümlerinde incelemelerde bulunuldu ve yetkililerden bilgi alındı. Ayrıca, Prof. Dr. Güven Önal tarafından CETEM yetkililerine bir plaket takdim edildi. Los Tortolos Altın-Bakır Flotasyon Tesisi 24 Ekim tarihinde Şili nin en önemli bakır üreticilerinden biri olan Anglo American şirketine ait Los Tortolos Bakır-Molibden Flotasyon Tesisi ziyaret edilerek incelemelerde bulunuldu. Bakır-Molibden madeni Ant Dağlarında metre yükseklikte olup, burada üretilen % 0.6 Cu ve % 0.1 Mo tenörlü ton/gün cevher, madende kırılıp öğütüldükten sonra 56 Km lik boru hattı ile Los Tortolos flotasyon tesisine gönderiliyor ve burada Cu ve Mo konsantreleri elde ediliyor. Mevcut cevher rezervi 2.17 milyar ton olarak tespit edilmiş olup, Las Tortolos Flotasyon Tesisi rezerv arttırma çalışmaları devam ediyor. Bakır konsantresi % Cu, Molibden ise, % 51 Mo düzeyindedir. Maden ve Tesiste toplam kişi çalışıyor yılında, 2.8 milyar dolarlık bir yatırım yapılarak Los Bronces ın üretim ve tesis kapasitesinde revizyona gidilmiş. Bu iyileştirmenin ardından tesisin üretim kapasitesi de yılda ton a çıkarılmış. Şirket yetkililerinin verdiği bilgiye göre, yenileme çalışmaları 2012 yılı sonunda tamamlanan tesiste revizyon öncesi günlük tüvenan (ham) bakır üretimi yaklaşık 900 ton civarında imiş. Los Bronces, 2011 de yaklaşık 179 bin ton konsantre bakır üretmiş. Önümüzdeki 10 yıl içerisinde bakır ve molibden üretiminin daha da arttırılması planlanıyor. 150 yıldır faaliyette olan madenin kalan ömrünün 30 yıl olduğu tahmin ediliyor. Madende bir yandan da rezerv geliştirme çalışmaları devam ediyor. Maden ve tesiste dikkat çeken bir ayrıntı ise iş kazaları ile ilgili istatistikî bilgilerin, günlük olarak bir panoda duyurulması. Yamana Gold Inc. - Chapada Bakır-Altın madeni Kafile 27 Ekim tarihinde Yamana Gold Inc. Şirketine ait Chapada Bakır-Altın madenine gitti. Goias Eyaletinde, Brasilia kentinin 270 km kuzeybatısında bulunan maden 2007 yılında üretime başlamış. Madenin sahibi olan Yamana Altın Şirketi Brezilya, Arjantin, Şili, Meksika ve Kanada dahil kıta genelinde altın madenleri ve zenginleştirme tesisleri bulunan Kanada merkezli önemli bir altın üreticisi. kanıtlanmış ve mümkün altın rezervi 3.8 milyon oz. (119 ton), Bakır rezervi ise 11,6 milyon ton düzeyinde. Madende üretimin 2024 yılında tamamlanması ve madenin kapatılmasından sonra, 2029 yılında da reklamasyonun bitirilmesi planlanıyor. Chapada Bakır-Altın madeni akım şeması Chapada madeninde açık ocak madeninin genişliği 1100 m, uzunluğu 4400 m, derinliği ise 180 m. Buradan çıkarılan cevher yıllık 22 milyon ton zenginleştirme kapasitesi olan flotasyon tesisinde zenginleştiriliyor. Tesiste 2013 yılında 110,618 oz (3.5 ton) altın ve milyon lb (65100 ton) Bakır üretimi gerçekleştirilmiş. Maden yetkilileri, 2013 yılı verilerine göre, bakır cevheri tenörünün %0,355; altın tenörünün ise 0,264 g/ton olduğu bilgisini veriyorlar yılı rakamlarına göre sahadaki 16 SEKTÖRMADEN 2014 {Ekim, Kasım, Aralık}

10 Teknik Gezi - Latin Amerika Vazante Çinko Madeni Teknik inceleme gezisinin Brezilya daki sonraki durağında önemli bir Çinko-Kurşun madeni ve zenginleştirme tesisi vardı. Madenin ve tesisin sahibi olan Votorantim Metals şirketi % 100 Brezilya sermayeli bir şirket da kurulmuş olan Votorantim Metals Çinko üretiminde Latin Amerika nın en büyüğü olmakla birlikte dünyanın da en büyükleri arasında. Votorantim in Vazante ve Paracatu (Morro Agudo) şehirlerinde iki ana madeni bulunuyor. Yıllık 730 bin ton Çinko üretim kapasitesine sahip şirket, geçirdiği genişleme projesinin ardından dünyanın 5. büyük çinko üreticisi konumuna yükselmiş. Brezilya (4), Çin (1), ABD (4) ve Peru (l) olmak üzere dört ayrı ülkede 10 ayrı üretim tesisi bulunan Votorantim Metals, Çinko oksitte dünya lideri ve çinko tozu üretiminde ikinci konumda bulunuyor. Şirket, Jeolojik arama, madencilik ve konsantre üretimi (Pb/Ag Konsantresi ve Çinko Silikat Konsantresi) alanında faaliyet yürütüyor. Çinko silikat konsantresini, kendi smelter ları ile nihai ürene çeviriyorlar. Pb/Ag konsantresini yurt dışına ihraç ediyorlar. Maden, nüfusu bulunan Vazante şehrine 7.5 km. Mesafede yer alıyor. Yeraltı madenin güney ve kuzeyi arasındaki mesafe 12 km dir. Vazente Çinko madeni 1951 yılında keşfedilmiş de araştırmalara başlanmış, 1969 da açık ocak işletme faaliyetlerine, 1983 yılında ise yeraltı faaliyetlerine başlamış yılında ise madende endüstriyel ölçekte üretime geçmiş yılında açık işletme kapatılmış ve 2012 yılında da Pb/Ag konsantre üretimine başlanmış. Vazante madeninde 14.6 milyon ton rezerv bulunuyor ve yıllık 1.4 milyon ton tuvenan cevher üretiliyor. Maden derinliği 350 m olup, akifer içinde olması nedeni ile büyük ölçüde su mücadelesi yapılıyor ve 297 m den m3/ saat su basılıyor. Bu su atımını sağlayan pompa istasyonunun dünyanın en büyüğü olduğu belirtiliyor. Ortalama Zn tenörü % 10.7 olup, çinko mineralı willemit dir. 1.4 milyon ton /yıl (170t/saat) kapasiteli flotasyon tesisinden %40 Zn tenörlü ton/yıl Zn konsantresi %90 verimle elde ediliyor. Kurşun flotasyonu ile ton/yıl Pb-Ag konsantresi üretilmekte olup, Pb tenörü %35, gümüş ise gr/t dur. Tesiste Kurşun kazanma verimi %65, gümüş kazanma verimi ise %55 seviyesinde. Toplam 867 kişinin çalıştığı madende 2014 yılında m yerüstü sondajı, m yeraltı sondajı yapılmış. Butia Kömür Madeni Gezinin Brezilya daki son durağı ise Brezilya da kömür işletmeciliğinin öncüsü olan ve günümüzde ülkenin endüstriyel kömür kullanımının %80 inden fazlasını karşılayan COPELMI şirketi idi. Brezilya nın en büyük özel kömür üreticisi olan şirket, 1883 den beri kömür üretimi yapıyor ve 3 milyar tondan fazla kömür rezervini elinde bulunduruyor. COPELMI nin, Porto Alegre, Butiá, Minas do Leâo, Arroio dos Ratos, Cachoeira do Sul, Charqueadas ve Triunfo şehirlerinde işletmeleri bulunuyor. Başlıca üretim yaptığı maden, yıllık 30 milyon tondan fazla dekapaj ve 2 milyon ton kömür üretimi yapılan, Butiá ve Minas do Leâo şehirlerinin arasında bulunan Mina de Recreio. Mevcut sahalarda açık ocak yöntemi ile kazı aralığı 40 m den 80 m derinliğe kadar olan strip-mining yöntemi ile üretim yapılıyor ve çıkarılan tüvenan kömür zenginleştirme tesislerine naklediliyor. COPELMI de, farklı kömür tabakalarının ayrı yıkanabilirlik ve kalite özellikleri göz önüne alınarak, her bir tabakadaki kömür ayrı ayrı zenginleştirme proseslerine tabi tutuluyor. Açık ocak üretiminin yapıldığı Butia Madeninde 65 adet kamyon ve 37 adet yükleyici çalışıyor. Ocaktan 2013 yılında, 1.5 milyon ton tüvenan kömür üretilmiş. Kömür zenginleştirme tesisi 500 ton/saat kapasiteli olup, mm Baum jiglerinde -1 mm hidrosiklonda 50 mikron altı atılarak 1-0,05 mm arası kömür spirallerde zenginleştiriliyor. Maden ve tesislerde yaptıkları incelemelerle, kurum ziyaretleriyle ve Kongre katılımıyla teknik bilgi görgülerini arttıran katılımcıları, gezinin kültürel ayağı kapsamında da Santiago, Rio de Janeiro, Belo Horizante, Brasilia ve Buones Aires kentleri ile Iguasu Şelaleleri ne düzenlenen turlarla da buraların doğal ve tarihsel güzelliklerini yakından görme fırsatı buldular. {Ekim, Kasım, Aralık} 2014 SEKTÖRMADEN 19

11 Teknolojinin Nimetleri Chrysler den yeraltı işletmeleri için jip ABD ordusu için tasarlanan yeni Jeep J8 197 HP güç üreten 2.8lt turbo dizel motora sahip. Araçta Chrysler in 5 ileri otomatik şanzımanı kullanılmış. Taşıma kapasitesi 1150kg, çeki kapasitesi ise 3. 5 ton olarak veriliyor. Kompresör üreticisi VMAC de bu araç için geliştirdiği 2 m3/dak debili, 12 atü basınç veren yeni cihazını eş zamanlı tanıttı. Motor kapağının altına yerleştirilen kompresörün hava tankı 88x15 sm ebatlarında ve 67kg ağırlığında. Hazırlayan Mad. Yük. Müh. Dündar ERGUNALP İngilizlere göre kazaları cezalar değil teknoloji önler Soma faciasının ardından dönemin Türkiye Başbakanı İngiltere de 1800 lü yıllarda meydana gelen büyük maden kazalarına atıfta bulununca, İngiltere 2007 den bu yana madenlerde sadece 13 ölümlü kaza olduğunu hatırlattı. İngilizler bunu sadece kanun ve kurallar değil, teknoloji kullanımına bağlıyor. Örneğin Transport Solutions adlı İngiliz elektronik firması herhangi bir araca monte edilebilen ve araca takılma ihtimali olan 100m yakındaki yüksek gerilim hatlarını haber veren bir sensör geliştirdi. Benzer sensörler madenlerdeki iş makinalarında operatörlerin göremediği ölü noktalar için de yaygın kullanılmaya başlandı. Belki bu sensörleri karayollarımızda damperleri açık seyahat etmeyi seven kamyonlara da mecbur tutmalı. Hatta iş makinasının altına girip uyumayı seven insanları da bu sensörler sayesinde kurtarabiliriz. Konveyör bantta çevrimiçi analiz IMA Mühendislik (Innovative Mineral Analyzers and Engineering) bakır-nikel ve bakır-çinko cevherleri için geliştirdiği bant üzerinden analiz yapacak cihazlarını Finlandiya da kullanmaya başladı mm ebatlarında farklı bant kapasitelerine uygulanabilen XRF cihazı primer kırıcıdan gelen cevheri değirmenlere girmeden analiz ediyor. Aynı firmanın patlatma delikleri ya da kırıntı sondajından temsili numune almak için geliştirdiği 8 torbalı otomatik numune alıcılar da jeologların ilgisini çekiyor. Outotec den Dünyanın en büyük flotasyon hücresi Finlandiya firması Outotec in yeni flotasyon hücresi tam 630m3 hacmında. Outotec in FloatForce karıştırma teknolojisi ile donatılan yeni hücrenin daha verimli hava dağıtma ve karıştırma kabiliyeti olduğu ve aşınmaya karşı daha dayanıklı olduğu iddia ediliyor. Bir ufak modeli olan e300 e kıyasla birim başına yatırım maliyetinin %10-20 daha az. Kurulu gücü 500kW olan hücrenin çapı 11m, yüksekliği ise 7 m. Değişken hızlı sürücü ile hem metalurjik hem de enerji optimizasyonu mümkün. Gamma ışınıyla altın analizi CSIRO (Avustralya) ve Mevex (Kanada) klasik kimyasal metodlara göre iki üç kat daha hassas altın analizi yapabilen bir Gamma Aktivasyon Analizi geliştirdi. Teknik oldukça basit. Plastik bir kabın içine 500 gr kadar kırılmış numune konuyor ve numuneye yüksek enerjili X ışını veriliyor. Bu şekilde aktive olan numunedeki altın birkaç saniyeliğine radyoaktif oluyor ve bu arada hassas bir detektör vasıtasıyla altının çıkardığı gamma ışınları sayılıyor. Böylece numunedeki altın atomlarının sayısı, dolayısıyla da konsantrasyonu tespit ediliyor. Kontinü maden makinaları yaygınlaşıyor Açık işletmelerde üretim giderek daha çok kontinü makinalarla yapılmaya başlandı. Son örnek bu konuda öncülerden olan Wirtgen e ait. Surface Miner 2200 SM in 25 cm. kazı derinliği, 3.8m. kazıcı tambur genişliği ve 708 kw motoru var. Essa madeninde iki yıldır kullanılan makina dakikada 15-20m. 20 cm derinlikte kazı yapmakta. Bu şekilde 895 ton/saat üretimi 0,12 lt/ton yakıt tüketerek gerçekleştirmekte. Güneş enerjisi kullanımına bir örnek de Şili den Şili de bakır-molibden madeni Antofagasta enerji ihtiyacının bir kısmını SunEdison firmasının Atacama çölünde kurduğu 69.5 megawatt kapasiteli Javiera güneş enerjisi projesinden karşılamaya karar verdi. Antofagasta 2013 teki ton bakır konsantresi, ton molibden konsantresi ve oz. altın üretti. Maden kısa sürede enerji ihtiyacının %30 unu yenilenebilir kaynaklardan karşılamayı hedefliyor. 20 SEKTÖRMADEN 2014 {Ocak, Şubat,Mart} {Ekim, Kasım, Aralık} 2014 SEKTÖRMADEN 21

12 4 Aralık Madenciler Bayramı Kazaların gölgesinde Madencilik Bayramı Karanlıkta Uyananlar Etkinlikler kapsamında 4 Aralık 2014 günü İTÜ Maçka Sosyal Tesislerinde Güvenli, Güvenceli Çalışma ve Güvende Yaşama Hakkı konulu bir panel düzenlendi. Panele konuşmacı olarak İstanbul Şube Yönetim Kurulu Başkanı Nedret Durukan, İş Hukuku Uzmanı Dr. Murat Özveri, DİSK Uluslararası Dairesi Md. Kıvanç Eliaçık ve Maden Mühendisi Ümit İzibelli katıldı. Panelin ardından Madencilikte İlkler-2014 ödül töreni düzenlendi ve dereceye girenlere plaketleri verildi. Daha sonra meslekte yılını dolduran madencilere ödülleri verildi. Dünya madenciler Günü etkinlikleri kapsamında yapılan bir diğer etkinlik de İTÜ`de, Karanlıktan Uyananlar belgesel gösterimi ve söyleşisi oldu. 1 Aralık tarihinde İTÜ Genç Maden öğrencilerinin düzenlediği etkinlik, Maden ve Cevher Hazırlama Mühendisliği öğrencileri ve Doç.Dr. A.Ekrem Yüce nin katılımıyla Maden Fakültesi konferans salonunda gerçekleştirildi. Maden Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 4 Aralık Dünya Madenciler Günü vesilesiyle bir dizi etkinlik düzenledi. Etkinlikler kapsamında, 4 Aralık 2014 Perşembe günü Taksim Atatürk Anıtı önünde bir tören düzenlendi ve basın açıklaması yapıldı. İstanbul Şube Yönetim Kurulu Başkanı Nedret Durukan tarafından okunan basın açıklamasında madenlerde yaşanan iş kazalarında yaşamını kaybeden emekçiler anılarak şöyle denildi: Başta Soma olmak üzere Ermenek`te, Şırnak`ta, Zonguldak`ta, Yatağan`da ve adını sayamadığımız onlarca yerde yaşanan iş kazalarında canlarını kaybeden, aralarında meslektaşlarımızın da bulunduğu maden emekçilerini saygıyla anıyoruz. Kazaların ardından esas sorumlular hiçbir yaptırımla karşılaşmazken, maden mühendislerinin günah keçisi seçilerek davalar açıldığı belirtilen açıklamada, Oysa yargı önüne çıkması gerekenler; ülkemizde Santa Barbara döneminde yapılan madenciliğe izin verenler, izin vermekle kalmayıp bekçiliğini yapanlar, bekçilik yapmakla da kalmayıp dayıbaşılık gibi çağdışı bir uygulamanın devamı için gerekli koşulları sağlayanlardır, denildi. Taslak halinde bulunan Yeni Maden Kanununun sektörün sorunlarını çözmek yerine daha da ağırlaştıracağı savunulan açıklamada, Bu kanunla ülkemiz maden sektöründeki işletmeler yok edilecek ya da uluslararası sermaye ile yandaş şirketlere peşkeş çekilecek, denildi. Bor filmi çekiliyor Bor madeninin yeryüzünde oluşumundan son kullanıcıya kadar uzanan serüveni filme çekiliyor. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü nün 2Medya Yapım şirketi ile ortaklaşa yürüttüğü belgesel film projesi ile sanayinin tuzu olarak bilinen Bor mineralinin tüm detaylarının ortaya konulması amaçlanıyor. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Kırka Bor işletmesinde çekimlerine başlanan belgesel filmin sunuculuğunu Maden ve Jeoloji Mühendisi Barış Yıldırım, Yönetmenliğini ise Emre Akgül yapıyor. 22 SEKTÖRMADEN 2014 {Ekim, Kasım, Aralık}

13 Çuvaldızı önce kendimize batıracağız..! Soma ve Ermenek te yaşanan faciaların ardından, Türkiye nin en önemli gündem maddelerinden birisi haline gelen iş sağlığı ve güvenliği konusunda, Türkiye Madenciler Derneği (TMD) tarafından, 4-5 Aralık tarihlerinde Uluslarası Madenlerde İş sağlığı ve Güvenliği Konferansı düzenlendi. Haliç Kongre Sarayı nda yapılan Konferansa, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Müs. Yard. Dr. Nevzat Kavaklı, Kanada Büyükelçisi John T.Holmes, Avustralya Başkonsolosu Lino Strangis başta olmak üzere, birçok sendika temsilcisi, özel sektör yetkilisi, akademisyen ile birlikte, iş sağlığı ve güvenliği konusunda, uluslararası alanda isim yapmış uzmanlar katıldı. Maden şehitlerimizin anısına bir dakikalık saygı duruşunun ardından lk sözü alan oturum başkanı Şeyda Çağlayan, konferansta iş sağlığı ve güvenliği konusunun masaya yatırılacağını belirterek tabiri caizse çuvaldızı önce kendimize batıracağız, şeklinde konuştu. TMD Başkanı Atılgan Sökmen ise, madenciliğin insanlık açısından çok önemli aynı zamanda da çok zor ve riskli bir iş olduğunu söyledi. İş kazalarının önlenebilir olduğuna dikkat çeken Sökmen Çağımızda, geliştirilen teknolojik düzey, ulaşılan iş güvenliği seviyesi bu kazaları kader olmaktan çıkarmıştır. Bugün bunu başarmış ülkeler mevcuttur. Avustralya madenlerinde son 10 yılda ölümlü iş kazası sayısı sıfırdır. Biz, bugün bu konumdan oldukça uzaktayız, ama hedefimiz bu olmalıdır dedi. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı adına konuşan Müs. Yard. Dr. Nevzat Kavaklı, kazalar sonucunda ortaya çıkan maddi kayıpların, kazaların önlenmesi için yapılan harcamalardan 5 kat daha yüksek olduğunu belirterek, iş güvenliğine yatırım yapmanın sürdürülebilir, verimli bir işletme için son derece, önemli olduğunu vurguladı. Genel Maden-İş Sendikası Genel Başkanı Eyüp Alabaş, maden kazalarını sebebinin aşırı kar hırsı olduğunu ifade ederek, Madencilik sektöründeki özel şirketlerin bu işin ciddiyetini anlamadıklarını bütün dünya gördü. Bu iş yasaların arkasından dolanarak ya da denetimleri farklı yöntemlerle atlatarak yapılabilecek bir iş değildir. Bu sektörü bilmeyen, sermaye gücü yetersiz olanlar bu işi yapmamalıdır dedi. Amerikan Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH) için yılları arasında kıdemli danışman olarak çalışan Dr. Güner Gürtunca ise Kömürün Amerika da da, Türkiye de de aynı fiyattan satıldığına dikkat çekerek Orada işçiler daha iyi koşullarda çalışıyor, daha iyi ekipmana sahip ve daha fazla kazanıyor. Türkiye de ise yatırımcılar hâlâ para kazanamadıklarını söylüyor. Bu bir tek şeyle açıklanabilir: İş bilmezlik. Bilimi, teknolojiyi ve maden makinelerini devreye sokarsak daha az işçiyle daha güvenli madenler işletilebilir, şeklinde konuştu. Gürtunca, ülkemizde 3 bin işçi ile gerçekleştirilen bir maden üretim işini, Amerika daki işletmelerin 200 işçi ile yapabildiğini belirterek, Amerika da pahalı teknoloji ve yüksek iş güvenliği maliyeti olmasına rağmen işverenlerin daha çok kar elde edebiliyor olmasının altında da, daha çok işi daha az işçi ile yapabilme kapasitesinin yattığını söyledi. 24 SEKTÖRMADEN 2014 {Ekim, Kasım, Aralık}

14 Endüstriyel Mineraller Kalsine Dunit rağbet görüyor Dunit %90 dan fazlası olivine olan bir mineral. Başlıca uygulama alanları sinter, yüksek fırın, döküm. Geçtiğimiz aylarda İspanyol Pasek Calcidun adını verdiği kalsine duniti refrakter imalatında denenmeye başladı. Önceden %15 oranında kullanılan dunitin şimdi refrakter karışımına %40 oranında katılabildiği ifade ediliyor, ki bu da üretim maliyetlerini doğrudan etkileyen bir faktör. Firma yılda ila ton dunit üretmekte. Dunitin kullanım alanları refrakter ile sınırlı değil; mineral yünü, gübreler, akışkan yatak kumları, seramiklerde de dunit kullanılabilir. Şifacı mineral kardeşler; Kaolin ve Montmorillonit Kaolin eskiden beri morfinle karıştırılarak mide şikayetlerinde, ishal tedavisinde ve cilt bakımında yüz maskesi olarak kullanılagelmekte. Sindirim sistemini toksinlerden, cildi ise kir ve yağdan arındırmakta birebir. Şimdi Imerys in bir parçası olan Goonvean Ltd. 20 yıldır kaolin pazarının hakimi. Fiyatlar kaolinin cinsine göre 1000 ile 2000 $ arasında değişmekte. %70 den fazla montmorillonit içeren bentonitlerin vücudu toksinlerden arındırdığı bilinmekte. Bu mineraller absorpsiyon kapasiteleri, katyon taşıma kabiliyetleri sayesinde ağır metalleri, mantarları vücuttan uzaklaştırmakta. Şifacı minerallerin faydalarını bilmeye bir gün herkesin ihtiyacı olabilir; Hazırlayan Mad. Yük. Müh. Dündar ERGUNALP Imerys muradına erdi Geçen yıl Amcol u son anda elinden kaçıran Imerys Kasım ayında bentonitin diğer devi S&B Industrial Minerals ın hisselerinin tamamını 525 milyon Euro karşılığında satın aldığını ilan etti. Türkiye de de feldspat, kalsit ve perlit çalıştıran Imerys Dünya da kaolin başta olmak üzere pekçok endüstriyel mineralde lider. Bu satınalma ile de bentonit, perlit ve wollastonit üretiminde Dünya lideri olacak. S&B nin Yunanistan daki boksit madenleri bu satınlamanın haricinde tutuldu. Birleşmenin ABD ve Avrupa rekabet kurullarının anlaşmayı tetkikinden sonra 2015 in ilk çeyreğinde yürürlüğe girmesi bekleniyor. Birleşmeyi takiben Imerys in mevcut çalışan sayısı e ulaşacak. Bu satınalma ile birlikte Imerys Iko, Stollberg, Nyco, Ibeco, Otavi markalarını da bünyesine katacak. Radyasyonun sebep olduğu ağız yaralarını tedavide kaolin koruyucu bir tabaka oluşturur Gastrik ve peptik ülserde mideyici koruyucu bir tabaka oluşturur. Montmorillonit, psyllium lifleriyle karıştırıldığında, bağırsakları toksinlerden temizler Cıvalı diş dolgularını değiştirdikten sonra montmorillonit almak dolgu işlemi sırasında sindirim sistemine karışan cıvayı dışarı atar Ağır kanamalarda gazlı bezle yapılan tampona kaolin ilavesi kanamayı durdurup kanın pıhtılaşmasına yardım eder Aflatoxin, aspergillus mantarının hububatlarda ürettiği kanserojen bir madde. Hayvan yemlerine %1 oranında kaolin veya montmorillonit katarak aflatoxinin gıda zincirinden insanlara bulaşmasını %90 oranında önlemek mümkün. Son çalışmalar, kaolinin Hepatit-C virüsüne ve E-koli bakterilerine karşı da etkili olduğunu gösteriyor BACANORA yılda ton Borik asit üretmeye hazırlanıyor Barit ve Manyezit üreticilerinin keyfi yerinde Bacanora Minerals Meksika da Magdalena bor projesinde ton/ yıl kapasiteli borik asit tesisi kurmaya hazırlanıyor. Sonora eyaletindeki madende bugüne kadar 1,17 milyon ton asgari %8 lik bor cevheri tespit edilmiş durumda. Aynı eyalette firmanın 2,68 milyon ton, 2.000ppm lityum karbonat eşdeğerinde, bir lityum projesi de var. Diğer yandan Sırbistan da Piskanja bor yatağında çalışmalarına devam eden Erin Ventures rezervini %30,8 B2O3 içeren 5,6 milyon ton olarak açıkladı. Bu arada Rio Tinto da Sırbistan, Jadar daki bor etüdüne devam ediyor. Rio Tinto bu yılın üçüncü çeyreğinde ton bor ürettiğini açıkladı. Firma artan talebi Kernit i doğrudan çözündürme metoduyla işlediği tesisi sayesinde karşılamayı planlıyor. Ekim ayında Hindistan dan hem 4.20 hemde 4.10 yoğunlukta barit ihracatı durdu. Buna karşılık Çin limanı, fob, 4.20 yoğunlukta OCMA kalitesi ham barit fiyatı $/ton arasında, 4.10 kalitesinde ham barit ise $ $/ton arasında satmaya devam etti. Türk bariti ise 2012 deki $/ton, fob Antalya fiyatının %8 kadar üzerinde seyrediyor; 1.5 tonluk torbalarda, öğütülmüş, OCMA kalitesi $/ton arasında. Türk baritinin fiyatı Kuzey Afrika ve Avrupa dan gelen talepler sayesinde bu seviyeleri de aşacak gibi. Eylül ayından beri Çin manyezit ürünlerinin fiyatları artıyor. Çinli kaynaklara göre bunun sebebi Çin deki kota sistemi gereğince ihracat lisans ücretinin 130 $/ton olması. Ayrıca manyezit madencilerinin ödediği 2,44 $/ton kaynak ve 0,21 $/ton su tüketim vergileri. Sonuçta % 90 MgO luk fob Çin, DBM parça manyezit fiyatı yakın zamanda $/ton dan $/ton aralığına çekildi. Çin 2014 ün ilk yarısında 2013 e göre %23 daha fazla manyezit ihraç etti. Bu dönemde yüzü gülmeyen üreticiler de var. Antimuan fiyatları düşmeye devam ediyor. Eylül ortasında fiyatlar 200 $/ton daha geriledi. Çin de inşaat ve imalat sanayilerinde durgunluk yangın geciktirici olarak kullanılan antimuanı etkilemişe benziyor. 20 tonluk partilerde satılan, % 99,5 Sb2O3, Fob Çin fiyatı $/ton seviyesinde. Türkiye soda pazarında iddialı Soda pazarında dengeler değişmeye devam ediyor. Global sanayi etüdleri yapan IHS ye göre soda tüketimi önümüzdeki on yılda ortalama yılda %3.3 büyüyerek, 55.5 milyon tondan 76.5 milyon ton seviyesine ulaşacak. Bugün itibarıyla bunun %75 i sentetik olarak, Solvay prosesi ile, % 25 i ise tronadan elde ediliyor. Bu pazarda tronadan elde edilen sodanın payı giderek artıyor. Bu rekabetten en çok etkilelenen önce Kenya da ton/ yıl, ardından İngiltere de ton/ yıl kapasiteli tesislerini kapatan Hintli Tata firması oldu. Kapanan tesislerin en belirgin etkisi İngiltere de görüldü ün ilk yarısı sadece ton ithalat yapan İngiltere, 2014 ün ilk yarısında ton soda ithalatı yapmak zorunda kaldı ve bununda %40 ı Türkiye den. Benzer şekilde Solvay Portekiz deki ton/ yıl kapasiteli tesisini kapatınca ülke sodayı tamamen ithal etmek zorunda kaldı. Avustralya ton/yıl kapasiteli Osborne tesisini kapatınca yılda ton sodayı ABD den ithal etmeye başladı. Türkiye için bütün bu olumlu gelişmelere rağmen, projeler gecikmeye devam ediyor. Ciner Grubu nun 2.5 milyon ton/yıl kapasiteli projesinin birinci fazı olan 1.5 milyon ton/yıl bölümünün 2014 de devreye alınacağı söylenmesine rağmen gerçekleşmedi, ve tesisi devreye alma tarihi 2018 olarak revize edildi. Aynı şekilde, 2012 de biteceği söylenen Eti Maden in ton/yıl kapasiteli tesisinin revize açılış tarihi 2016.

15 YMGV den Kazalar madenciliğe itibar kaybettiriyor YMGV 55. Danışma Kurulu Toplantıda son olarak, yaşanan üzücü maden kazalarının önlenmesine yönelik nasıl bir strateji yürütülebileceği tartışıldı. Soma da yaşadığımız büyük felaketin yaraları sarılmadan Ermenek te meydana gelen kaza ile bir kez daha sarsıldığımızı dile getiren toplantı katılımcıları, bu kazaların önemli bir sonucunun da Türk madenciliğinin kamuoyu nezdinde itibar kaybına uğraması, yaralanması olduğunu ifade ettiler. Soma faciasının ardından Vakıf Yönetim Kurulu tarafından bir uzman heyet oluşturulduğu ve ülkemizdeki tüm madencilik şirketlerine iş güvenliği önlemleri ile ilgili bir yazı gönderilerek bir eksikleri olup olmadığı sorulduğu, fakat toplam 241 kurum ve 2244 sahsa gönderilen bu yazılara tek bir yanıt alındığı ifade edildi. Toplantısı yapıldı Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı nın 55. Danışma Kurulu Toplantısı 15 Kasım 2014 Cumartesi günü, İTÜ Vakfı Sosyal Tesislerinde 45 üyenin katılımı ile gerçekleştirildi. Prof. Dr. Erdoğan Yüzer in yaptığı açış konuşmasında toplantının asıl gündeminin son dönemde meydana gelen elim maden kazaları olduğu belirtildi. Toplantıya ilk kez katılan üyeler Ümit Aras, Atilla Togay ve Prof. Dr. Yücel Yılmaz ın Kurul a takdim edilmesinin ardından, Prof. Dr. Güven Önal Kurula, Vakfın 2014 Nisan Kasım dönemi faaliyetleri ile ilgili bir sunum yaptı. Bu dönemde madencilik tanıtım faaliyetleri ile ilgili önemli adımlar atıldığını belirten Önal, TV programları yapıldığını, kısa metrajlı tanıtım filmi yarışması açıldığını ve kamuoyuna duyurulduğunu, ancak bu programın yaşanan maden kazalarından dolayı iki kez ertelendiğini söyledi. Prof. Önal özetle şu bilgileri verdi: Yurt içi (Beypazarı, Balya) ve yurt dışına (Brezilya) çeşitli teknik inceleme gezileri düzenlendi; öğrenci gezileri desteklendi; Antalya da Kayagazı ile ilgili bir çalıştay düzenlendi; Vakıflar Haftası vesilesiyle bir dizi etkinlik düzenlendi; eğitim seminerleri periyodik olarak devam etti; eğitim ile ilgili olarak, 30 öğrenciye burs verilmeye devam ediliyor; madencilik mevzuatı ile igili çalışmalar sürdürüldü, ortaya çıkan görüş ve öneriler ilgili mercilere iletildi; Uluslararası Cevher Hazırlama Sempozyumu Kuşadası nda düzenlendi; Maden Türkiye 2014 Fuarı için çok ciddi bir hazırlık süreci geçirildi. Prof Güven Önal ın sunumunun ardından, Sürdürülebilirlik Madencilik ve Çevre Sorunları ile ilgili sunum Hüseyin Budak tarafından yapıldı. Maden atıklarının değerlendirilmesi üzerinde uzun zamandır çalışıldığını ifade eden Budak, AB mevzuatı çerçevesinde bu konu ile ilgili posa, artık, atık gibi tanımların mutlaka çok net olarak yapılması gerektiğini söyledi. Budak, Çevre ile ilgili kamu kurumlarında maden mühendisi istihdam edilmesinin gereğine de değindi. Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu, Torba Yasaların madenciliğe neler getirdiği ile ilgili bir sunum yaptı. Madencilik sektörünü ilgilendiren pek çok önemli düzenlemenin Torba yasalar ile yapıldığını bildiren Topaloğlu, önümüzdeki dönemde de sektörü doğrudan ilgilendiren düzenlemelerin yapılacağını söyledi. Rodövans ve ruhsat devirleri ile ilgili ciddi düzenlemelerin yolda olduğunu bildiren Prof. Topaloğlu, bu değişikliklerin sektörde çeşitli sıkıntılar doğurabileceğini, bunların iyi irdelenmesi gerektiğini söyledi. Söz alan Sadrettin Alpan madencilikte ilk prensibin emniyet olduğunu belirterek, yer altı personelinin eğitim ve kontrolünün önemine dikkat çekti. Alpan, madencilikte bir anlayış ve kültür reformunun şart olduğunu söyleyerek, En önemlisi dışarıdan denetlenmeyi, kendimizde bir kusur bulunur endişesiyle pek de kabul etmek istemiyoruz. Yalnız kaidelere uymak değil, teknolojiyi, bilgiyi kontrol şart, şeklinde konuştu. Madencilik eğitiminin de gündeme geldiği toplantıda söz alan İTÜ Maden Fakültesi Maden Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Orhan Kural, iş güvenliğinin sağlanmasında eğitimli maden mühendislerinin öneminin farkında olduklarını belirterek, öğrenclerin bu konudaki bilgi ve görgüsünün arttırılması, kazalar sonrasında oluşan korku ve çekincenin giderilmesi için teknik gezi, staj ve benzeri faaliyetlerin önemine dikkat çekti. Murat Turan son dönem açılan pek çok Maden Mühendisliği bölümünde yeterli eğitim verilmediğini belirtirken, İTÜ Maden Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Fatma Arslan, madencilik eğitiminde bir sorun olduğu fikrine katılmadığını ifade etti ve madencilik şirketlerinin eğitime ve üniversitelerdeki projelere daha fazla destek vermesi gerektiğini belirtti. Madencilik Sektörü Başkanlar Konseyi nde nöbet değişimi Madencilik Sektörü Başkanlar Konseyi nin 21 Ekim 2014 tarihinde yapılan Genel Kurulunda, Yönetim Kurulu ve Denetleme Kurulu Üyeleri ile Yönetim Kurulu Başkanı yenilendi. Birlik tarafındansektörmaden dergisine yapılan açıklamaya göre; yeni Yönetim Kurulu Başkanı olarak Ümit Akdur seçildi. Akdur aynı zamanda Altın Madencileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini de yürütüyor. Önceki Başkan İsmet Kasapoğlu bu seçimde yeniden aday olmadı. 28 SEKTÖRMADEN 2014 {Ekim, Kasım, Aralık}

16 YMGV den Madencilerin gündemi iş kazaları Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Trakya Geliştirme Komitesi tarafından düzenlenen ve madenciliğin sorunlarının ele alındığı toplantıda ana gündem maddesi sektörde son dönemde yaşanan büyük iş kazaları ve bunların madenciliğe etkileri idi. Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Trakya Geliştirme Komitesi, madenciliğimizin ve madencilerimizin sorunlarını ele almak üzere 22 Kasım 2014 tarihinde İstanbul Ramada Otel de bir toplantı düzenledi. Başta Trakya bölgesi olmak üzere madencilik kuruluşlarının temsilcilerini bir araya getiren toplantıya, Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Başkanı Prof. Dr. Güven Önal, MİGEM Metalik Madenler ve Kömür Daire Başkanı Mehmet Tombul, Trakya Madenciler Derneği Başkanı Cahit Sağlam ve Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Trakya Geliştirme Komitesi Başkanı Kani Alp gibi isimler de katıldı. Yurt Madenciliği Geliştirme Vakfı Trakya Geliştirme Komitesi Başkanı Kani Alp, açılışta yaptığı konuşmada Komite olarak maden mevzuatı ile ilgili gelişmeleri anlatmak ve madenciler arasındaki dayanışmayı pekiştirmek amacıyla, yılda bir kaç kez bu tür toplantılar düzenlediklerini ifade etti. Trakya Madenciler Derneği Başkanı Maden Mühendisi Cahit Sağlam, Soma ve Ermenek te meydana gelen kazalarda şehit düşen madencileri anarak başladığı konuşmasında, madencilik sektörünün önemini ve ülkemiz ekonomisine sunduğu vazgeçilmez katkıları vurguladı. Sürekli kazalarla gündeme gelmenin madencileri ve madencilik sektörünü olumsuz etkilediğini belirten Sağlam, madenciler olarak enerji ve motivasyonlarını kaybettiklerini fakat mücadeleyi bırakmayacaklarını, tüm olumsuzluklara rağmen ekonomik ve sosyal yaşama katkı sunmaya devam edeceklerini söyledi. Sağlam, bu zor süreçlerde kendilerine destek olan onları motive eden Yurt Madenciliği Geliştirme Vakfı na ve Başkanı Prof. Dr. Güven Önal a teşekkür ederek, Kömür geleceğin enerji kaynağıdır. Biz pes etmeyeceğiz. Aydınlık gelecek için, insanlarımızın refahı için hizmete devam edeceğiz, şeklinde konuştu. Mevzuatın altında kalacağız MİGEM Metalik Madenler ve Kömür Daire Başkanı Mehmet Tombul, madenciliğin zor ve riskli bir iş olduğunu belirterek, iş güvenliği önlemlerinin önemine dikkat çekti. Tombul şöyle konuştu: Bilime, iş güvenliğine, işçi sağlığı kurallarına uyacağız. Uymayacaksak bu işi yapmayacağız. Olmazsa olmazımız iş sağlığı güvenliği. Dünyanın yaptığını biz ülke olarak neden yapamayalım. Belirli noktalarda ileri gitmiş bir ülke olarak maden sektöründe de neden ileri gitmeyelim. Bunun için yeni mevzuatlar geliyor. Çok ağır bunlar. Bazılarımız bu mevzuatların altında kalacak, bazılarımızın maden ocakları kapatılacak. Bunu şimdiden belirtiyorum. Ama istersek biz bunları başarabiliriz. Aynı damarda, aynı havza içerisinde parça parça üretim dönemi bitti. Birleşeceğiz, bu üretimleri bir arada yapacağız. Bütün teknik kuralları yerine getirerek, daha da ekonomik yapacağız Yurt Madenciliği Geliştirme Vakfı Başkanı Prof. Dr. Güven Önal da konuşmasında son dönemde yaşadığımız maden facialarına dikkat çekti ve gereken önlemlerin alınması durumunda bu tür kazaların yaşanmayacağını vurguladı. Önal Dünya da eşi benzeri olmayan bir kaza meydana geldi. Bu kaza maalesef Soma da gerçekleşti. İnşallah bir daha böyle bir olay yaşanmaz. Maden işletmeciliği uluslar arası standartlarda projeler ile yapılmalıdır. İşçi sağlığı, iş güvenliği de bu projelerde yer alacağından kaza riski en aza indirilecektir. Konuşmaların ardından soru-cevap şeklinde devam eden toplantı katılımcılara plaket verilmesiyle sona erdi.

17 YMGV den Maden Türkiye 2014 rekor kırdı Maden Türkiye Fuarı alan büyüklüğü bazında %35, katılımcı sayısı olarak %30 ve ziyaretçi sayısında da %47 oranında büyüme sağlayarak sektörün geleneksel buluşma adresi olma iddiasını bu yıl da pekiştirdi.

18 YMGV den Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı ve TÜYAP işbirliği ile hazırlanan Maden Türkiye Uluslararası Madencilik, Maden, Makine ve Ekipmanları, İş Makineleri Fuarı büyük bir başarı ile gerçekleştirilirken rekor bir katılıma da sahne oldu. Maden sektörünün Avrasya coğrafyasında düzenlenen en kapsamlı fuarı olan ve düzenlenmeye başladığı 2004 yılından bu yana gösterdiği istikrarlı büyüme ile 2014 yılı itibariyle uluslararası unvanını almış bulunan Maden Türkiye 2014, Kasım 2014 tarihlerinde İstanbul TÜYAP Fuar Merkezinde yapıldı. Fuar, Çin ve Kanada ülkelerinin milli katılımları ve 29 ülkeden 412 firma ve firma temsilcisi ile 1291 i yurt dışından olmak üzere 9371 profesyonel ziyaretçiye ev sahipliği yaptı. Alan büyüklüğü bazında %35, katılımcı sayısı olarak %30 ve ziyaretçi sayısında da %47 oranında büyüme sağlayan 6. Maden Türkiye Fuarı 71 ülkeden yabancı ve 73 ilden yerli ziyaretçiyi katılımcılar ile buluştururken sektörün geleneksel buluşma adresi olma iddiasını bu yıl da pekiştirdi. Katılımcı firmalar yapılan ikili görüşmelerde ürün ve hizmetlerini nitelikli ziyaretçilere tanıtma imkânı buldular. Açılışta önemli mesajlar Maden Türkiye 2014 Fuarının açılış töreninde kürsüye çıkan sektör temsilcileri önemli mesajlar verdiler. Fuarın düzenleyicisi olan Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Başkanı Prof. Dr. Güven Önal, açılışta yaptığı konuşmasına son dönemde yaşanan maden kazaları ve can kayıpları dolayısıyla yaşadığı burukluğu dile getirerek başladı. Maden Türkiye Fuarı nın geçen 10 yıl içerisinde almış olduğu mesafenin kendileri için bir gurur vesilesi olduğunu ifade eden Önal, madenlerimizin daha büyük oranda işletilmesinin Türkiye nin geleceğine katkı sağlayacağını, fakat yaşanan kazaların ardından madencilik aleyhine çıkan seslerin yükseldiğini vurguladı. Madenciliğin uygarlığın temeli olduğunu belirten Prof. Önal ona karşı olmanın uygarlığa karşı olmakla aynı anlama geldiğini söyledi. Prof. Güven Önal, 2013 yılındaki cari açığının yüzde 85 i enerji hammaddeleri ve maden ürünleri ithalatından kaynaklanıyor. Dolayısıyla ülkelerin yaşamında, medeniyetin gelişmesinde ve ülkelerin ekonomisinde bu denli önemi olan bir işkolunun, yapılmamasını isteyenlere olumlu bakmak olası değildir, şeklinde konuştu. İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan da açılışta yaptığı konuşmada Türkiye nin önüne koyduğu ekonomik hedeflere ulaşmasında madencilik sektörünün çok önemli olduğunu belirterek bunun için artık hammaddeden çok katma değerli ürünler üretir hale gelmemizin gereğini vurguladı. Bunun yolunun bilim, teknoloji, Ar-Ge, sanayi-üniversite işbirliğinden geçtiğini ifade ederek, devletin bu yönlü bir teşvik politikası geliştirmesinin önemine dikkat çekti. Bahçıvan, maden kazaları ve kamuoyundaki madencilik karşıtı tutumlarla ilgili olarak da şöyle konuştu: Bütün mesele risklerin analizini doğru yapmak, tehditlerin analizini doğru yapmak, teknolojinin ve bilimin katkısını kullanarak, akılla bunu birleştirip bu konularda çözüm üretmek. Onun için biz asla madenciliğe küsmemeliyiz, asla yeraltı zenginliklerimize küsmemeliyiz. Bunları kendi teknolojimizle, kendi imkânlarımızla, mümkün olduğu kadar sanayimizle buluşturarak, Türkiye nin sanayisinin hizmetine vererek dünyada rekabet eder boyutta, diğer ülkeler nasıl yapıyorsa bu noktada geliştirmeliyiz. Bütün sektörleri harekete geçiren lokomotif bir sektör durumundaki mamadenciliğimiz aynı zamanda sanayinin dışa bağımlılığını azaltan, bölgesel ve yerel kalkınmayı arttıran ve göçü önleyen bir özelliğe sahiptir. Maden Türkiye 2014 Fuarı nın açılışında kürsüye çıkan isimlerden biri de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maden İşleri Genel Müdür Yardımcısı Selahattin Erdoğan oldu. Konuşmasında madencilik mevzuatı ile ilgili bilgiler veren Erdoğan, 2010 yılında maden kanununda yapılan değişiklikle sektörde ruhsat ticaretinin önüne geçildiğini ifade etti. Erdoğan, 2010 yılından önce ruhsat müracaatlarımız yaklaşık 15 bin adetken, 2010 yılından sonra bu sayı 5000 civarına düşmüştür. Toplumda baktığımız zaman bugün geldiğimiz noktada geçmişte 35 bine ulaşan arama ruhsat sayısının 7500 e düştüğünü, işletme ruhsatlarının ise, belirli oranda artarak 13 bin 500 e ulaştığını bilmekteyiz yılında toplamda 5000 adet ruhsat müracaatının, 2014 yılında da Kasım ayı itibariyle 2900 adet ruhsat müracaatının olduğunu sizlerle paylaşmak istiyorum, dedi. Erdoğan sözlerini şöyle tamamladı: Madenciliğimiz sanayinin dışa bağımlılığını azaltan, bölgesel ve yerel kalkınmayı arttıran ve göçü önleyen bir özelliğe sahiptir. Madencilik sektörü bütün sektörleri harekete geçiren lokomotif sektör durumundadır. Biz madencilikte içerde ve dışarıda rekabet edebilecek marka ürünler oluşturmalıyız. Önce insan dediğimiz zaman pek çok sorunu çözmüş olacağız diye düşünüyorum. İş sağlığı ve iş güvenliği hem madenlerde hem diğer sektörlerde birinci önceliğimiz olmalıdır. Madencilik faaliyetleri özellikle taşrada, kırsal kesimlerde yapıldığı için sosyal faydalarını arttırmalıyız. {Ekim, Kasım, Aralık} 2014 SEKTÖRMADEN 35

19 36 SEKTÖRMADEN 2014 {Ekim, Kasım, Aralık} {Ekim, Kasım, Aralık} 2014 SEKTÖRMADEN 37

20 YMGV den Emin Kayalı -ECS Kimya Sektör büyüdükçe Fuar da büyüyor ECS Kimya olarak arıtma kimyasalları ve maden flotasyon kimyasalları konusunda çalışıyoruz yılında kurulan firmamız, maden sektöründeki büyümeye paralel olarak gelişiyor. Bundan bir 5-6 sene önce Türkiye de madencilik düşük seviyedeydi, özel sektörde özellikle. Özelleştirmeler oldu, yeni sahalar açılmaya başlandı, tesisler açılmaya başlandı. Bu son 2-3 yıla baktığınızda son duraklamadan önce ciddi bir ivme kazanmıştı. Fakat son 1-2 içerisinde bir duraklama görüyoruz. Fuar iki senede bir yapılan bir fuar de de buradaydık te de olmak istedik. Çünkü sektörle beraber biz de her zaman, sektörün içinde olduğumuzu göstermek istedik ye göre daha büyümüş bir fuar görüyoruz katılımcı açısından baktığımız zaman. Ziyaretçi açısından da daha zengin. Bu aslında her şeyi birbirine bağlıyor, sektör büyüdükçe fuar da büyüyor, insanların ilgisi artıyor ve yeni şeyler görmek istiyorlar. Bu anlamda fuar iyi gidiyor. Adnan Erdoğan - Minerva Mühendislik Fuarda 25 senelik tecrübemizi tanıtıyoruz Bizler, iki arkadaş olarak yaklaşık 25 yıl uluslararası şirketlerde, arama gruplarında, arama faaliyetlerinin en başından en sonuna kadar, ön fizibiliteden fizibilite aşamasına kadar altın ve değerli metaller konusunda edindiğimiz tecrübe ve bilgi birikimini, Türkiye deki madenlere yatırım yapacak yerli ve yabancı şirketlere ve ruhsat sahiplerine sunmak üzere bu yıl Nisan ayında Minerva Mühendislik i kurduk. Fuara yeni başlayan bir şirket olarak kendimizi tanıtmak için katıldık. Sektörde bizim düşündüğümüz seviyede danışmanlık ve mühendislik hizmeti veren şirket sayısı az, özellikle küçük maden şirketlerinin ve yatırımcıların erişebileceği ekipler yok. Bu alana yönelik olarak kendimizi tanıtmak üzere geldik ve şu ana kadarki ilgiden de memnunuz. Leman Sezginsoy - Ersencer Mühendislik Keşke her sene olsa Asıl iş konusu mühendislik hizmetleri ve iş makinelerine yönelik yedek parça temini olan Ersencer Mühendislik 1993 yılında kuruldu. Madenlerde kullanılan ekipmanların birçoğunun şanzıman, tork, aks gibi yedek parça ve bakım hizmetleri sağlıyoruz uzun bir süredir. Yaptığımız bakım hizmetleri bizi kendi makinelerimizi üretmeye, nasıl daha iyi makineler yapabiliriz, nasıl kendi madencilerimizin ihtiyaçlarını karşılayabiliriz diye düşünmeye sevk etti ve Talpa ortaya çıktı. Şu an üç Talpa modelimizle fuardayız. Fuarın iyi geçtiğini düşünüyorum ben. İlk gün ve ikinci gün pek çok sektör temsilcisi ile tanışma olanağı bulduk. Epeydir görmediğimiz pek çok madenciyi tekrar görme olanağı bulduk. Çünkü çok fazla kimse işletmelerden çıkamıyor haliyle. En azından iki yılda bir de olsa çok yararlı olduğunu düşünüyorum, keşke her sene olsa diye düşünüyorum. Jackson Wang - Nanchang Kama İlk defa katıldık, çok memnunuz Çin de bir devlet yatırımı olarak başlayan ve 60 yıllık bir geçmişi olan şirketimiz Nanchang Kama, başka pek çok şeyin yanında yeraltı madenciliğiyle ilgili servis aracı, üretim hattıyla, drenajla ilgili makineleri üretiyor. Gelişmekte olan ülkelerin maden sektöründe yaşadıkları problemler ve iş güvenliği problemlerini çözmek için ucuz yöntemler sunuyoruz. Fuara ilk defa katılıyoruz. Burada sektörden pek çok profesyonelle tanışma ve ilişki kurma fırsatı yakaladık. Bu anlamda beklentilerimizi fazlasıyla karşıladığını söyleyebilirim. Kişisel olarak son derece memnunum. Hüseyin Şen - Şen Plastik İş güvenliğinde daha almamız gereken yol var Şen Plastik olarak madencilik sektörüne yönelik iş güvenliği ekipmanları sağlıyoruz. 25 yıl önce bu işe başladığımızda sektörde iş güvenliği standartları neredeyse yok denecek düzeyde idi. Aradan geçen zamanda bu konuda bir hayli yol almış durumdayız, ama hala tam olarak yeterli olduğunu söyleyemeyiz. Fuara çok yüksek beklenti ile gelmiyoruz. Ama burada başka firmalarla tanışıyoruz, ilişki kuruyoruz, varolan ilişkilerimizi geliştirme fırsatı yakalıyoruz. Belki fuar boyunca çok fazla sipariş almıyoruz ama burada kurduğumuz ve geliştirdiğimiz ilişkilerin meyvelerini sonrasında topluyoruz. Tony Zheng - Liaoning Rainbow Fuar hedef pazarımızın giriş kapısı oldu Liaoning Rainbow 40 senelik bir geçmişi olan uluslararası bir firma. Halihazırda Vietnam a madencilik üzerine ekipman satışı yapıyoruz. İkinci hedef pazarımız Türkiye. Fuardan, aldığımız bir e-posta davetiyesi ile haberdar olduk ve katılmaya karar verdik. Burada çeşitli firma temsilcileri ile tanıştık, kartvizit değişimleri yaptık, Çin li ekipman firmalarının acentalığını yapan bazı şirketlerle ilişki kurduk. Türkiye bizim Vietnam dan sonra pazara giriş yaptığımız ikinci ülke. Fuardan beklediğimizi fazlasıyla aldık. 38 SEKTÖRMADEN 2014 {Ekim, Kasım, Aralık} {Ekim, Kasım, Aralık} 2014 SEKTÖRMADEN 39