KULLANICI İSTATİSTİĞİ

Transkript

1 SANAL MÜZE

2 SANAL MÜZE Sanal müze veya E-müze, 1990 lı yılların başından itibaren teknolojik gelişimin hızıyla birlikte müzelerin iletişim sağlamaya yönelik olarak interneti kullanmaya başlamaları ile ortaya çıkmış bir kavramdır. Sanal Müze, değişik medya olanaklarından yararlanılarak hazırlanmış sayısal nesneleri ve bunlara ait bilgileri barındıran, ziyaretçi ile iletişimin kesintisiz olduğu ve çeşitli erişim şekillerini karşılamak için alışıldık iletişim yöntemlerinin ötesinde olan, dünya çapında erişimini olanaklı kılmak amacıyla da fiziksel anlamda bir mekâna ihtiyaç duymayan müze şeklinde tanımlanmaktadır.

3 ERİŞİM VE SORGULAMA Müzede bulunan verilere müzenin internet sitesi aracılığıyla erişim ve sorgulama olanağı sağlanmalıdır. Bu amaçla hazırlanan Web sitesi üzerinden ziyaretçilerine aşağıda örnekleri verilen ayrıntılı bilgiler sunulabilmelidir. Müzedeki materyallerin listelenmesi, Müzedeki materyallerin sorgulanması, Müzedeki katkı verenlerin sorgulanması, Müze salonları için sanal gezi, E-Müze ziyaretçi defterine yazı yazma, E-Müze duyuru ve haberlerini okumak, Bu liste sınırlı değildir ve müzenin türüne göre sorgu maddeleri artırılabilir. Buna ek olarak Materyal hakkında sunulan bilgiler gerektiğinde arttırılıp azaltılabilmelidir. Farklı materyal türleri için bağimsiz veri tabanlarının olması bu nedenle önemlidir. Materyal türüne göre de farklı bilgilerin sunumu sağlanabilmelidir. Bu şekilde ziyaretçinin ilgi alanına göre gerek gördüğü ayrıntılara ulaşabilmesi sağlanmalıdır.

4 SANAL MÜZE GEZİSİ Sanal geziler, genel olarak ziyaret edilen ortamda istenilen bir yöne bakabilme ve ilerleme veya sabit bir noktadan çevreyi izleme (panoramik) olarak sınıflanabilir. İlk seçenekte ziyaretçi bilgisayarın bazı özel yazılımları (Ör: Ipix, QuickTime vb.) içermesi gerekirken ikinci seçenekte her bakış açısı, bir fotoğraf karesindeki gibi doğru orantılara sahiptir. Bu gerçekliğinden ötürü perspektif görüntüleme tercih edilmektedir. Kullanıcı seçilen resim üzerinde, fare veya tuşlar yardımı ile sağa, sola, hareket edebilmelidir. Sanal geziler, özellikle büyük mekânlarda yerleşen geleneksel müzeler için önemlidir. Küçük ölçekteki alana yerleşen müzeler için ise panoramik görüntü yeterli olacaktır. Herhangi bir fiziksel mekânı kullanmayan müzeler için bu seçenek, çevreyi tanıtıma veya çalışanları tanıtma gibi başka amaçlarla kullanılabilir.

5 KULLANICI İSTATİSTİĞİ Sanal medyanın veya yayınların başarısı ziyaretçi sayısı ile ölçülmektedir. Bu amaçla arama motorları ayrıntılı bilgiler sunmaktadır. Bu amaçla Google arama motoru tarafından sunulan istatistik bilgiler kullanılabilir. Bu istatistik bilgileriyle ziyaretçilerin hangi ülkeden giriş yaptığı, hangi bağlantı üzerinden geldiği, hangi anahtar kelime veya kelimeleri araştırdığı, günde kaç ziyaretçi geldiği gibi bilgiler kayıt altına alınmaktadır. Hangi materyalin veya ayrıntılarının ne kadar çok sorgulandığının bilinmesi örnek bilgilerinin güncellenmesinde önemlidir. Eğitim açısından ele alındığında ziyaretçinin öğrenmek istediği öncelikli bilgi tanımlanmış olacak ve kullanıcı istatistiği izlenerek ileriye yönelik planlama yapılması kolaylaşacaktır.

6 TÜRKİYE'DE SANAL MÜZELERİN GELİŞİMİ Türkiye'de çağdaş müzeciliğin Batı merkezli gelişiminden uzak olduğu düşünüldüğünde sanal müze düşüncesi 1990'lı yılların ortasında hayata geçirilmesi zor bir alan olarak görülüyordu. Aynı yıllarda devletin yönetiminde olan İstanbul Arkeoloji, Anadolu Medeniyetleri, İstanbul ve Ankara Resim Heykel Müzeleri ve Ankara Etnografya Müzesi gibi Türkiye'nin önemli tarih ve sanat müzelerinin yeni teknolojiyi sahip oldukları alt yapı imkânlarıyla kullanmaları ise oldukça zordu. Sanal müze olarak tabir edilen yüksek teknolojik alt yapıya sahip görsel mekânların oluşturulması ise Türkiye'deki devlet müzelerinin değişime uğramasına yol açtı.

7 Türkiye'de sanal müzecilik alanında devlet desteğinin olduğu ilk uygulama Topkapı Sarayı koleksiyonun 1990'lı yılların başında dijital ortama aktarılmasıyla amacıyla başlamıştır. "Topkapı Sarayı Projesi" olarak bilinen bu çalışma koleksiyonda yer alan tarihi parçaların fotoğraf, çizim animasyon uygulamalarının bilgisayar ortamında yapılması için başlatılan çalışmalar sponsor ve teknolojik destek sağlayacak kurum ve kişilerin bulunamaması sebebiyle iptal edilmiştir. Diğer bir proje ise 1937 yılında M. Kemal Atatürk'ün isteğiyle kurulan İstanbul Resim ve Heykel Müzesi için bir web sitesi hazırlanması üzerine geliştirildi. Internet ortamında ilk kez panorama formatı kullanılarak 269 resim bilgisayara aktarıldı. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ve Paris'teki the Ecole Polytechnique'nin ortak çalışması ile oluşturulan web sitesinde Türk sanatının dijital ortama aktarılıp web tabanlı olarak yayınlanmasını sağladı.

8 1990'lı yılların ortasında Türk sanat ve kültürel mirasını uluslar arası boyutta dijital platforma aktarılmasında Habitat II. İstanbul Konferansı için düzenlenen "Habitat in Anatolia from Past to Present" (Anadolu'da Geçmişten Günümüze Habitat) konulu panele bağlı olarak yapılan 100 Famous Turkish Films (Yüz Tanınmış Türk Filmi), Turkish Painting (Türk Resmi) ve Turkish Poetry (Türk Şiiri) konulu cd aktarımları elektronik belgeleme olarak önem taşır. Bireysel koleksiyonların dijital ortama aktarılması yine aynı yıllarda yürütülen kapsamlı bir etkinlik olan Sakıp Sabancı ailesine ait Sabancı Resim ve Heykel Koleksiyonu nun internete aktarılması ile sağlandı. Bu çalışma ileriki yıllarda kurulacak olan müzenin web sitesinin de temelini teşkil etti.

9 2000'li yıllarla birlikte vakıf destekli özel müzelerin açılmaya başlaması Türkiye'deki müzecilik anlayışının ve uygulamalarının değiştiğinin göstergesidir yılında Sabancı Vakfı Sakıp Sabancı Müzesi, 2004 yılında Eczacıbaşı Vakfı'nın desteğiyle açılan İstanbul'un ilk modern sanat müzesi İstanbul Modern, 2005'te ise Suna-İnan Kıraç Vakfı'nın kurduğu Pera Müzesi klasik anlamda müzeciliğin dışına çıkarak kültürel mirası ve sanat eserlerini modern bir perspektifte ziyaretçiye sunmaktadır. Garanti Bankası'nın desteğiyle kurulan Garanti Galeri Platform ve Elgiz Vakfı'nın kurduğu İstanbul Çağdaş Sanat Müzesi modern teknolojinin çağdaş sanatın sergilenmesinde kullanıldığı mekânlar olarak öne çıkar. Özel müzelerin sahip oldukları internet siteleri devlet müzeleri ile karşılaştırıldığında bulundurdukları gelişmiş alt yapı nedeniyle ziyaretçilerin kolaylıkla takip edebileceği ve bilgi aktarımı sağlayacağı şekilde planlanmıştır.

10 Teknolojik donanımdan kalıcı sergi mekânında en çok yararlanan müzelerden biri 2009 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesinin yürüttüğü Topkapı sur dışı bölgesini yeniden yapılandırma çalışmaları kapsamında açılan 1453 İstanbul Panorama Fetih Müzesi'dir. İstanbul'un fethinin modern teknolojik yöntemlerle canlandırıldığı müze elektronik medya kullanımı açısından Türkiye'de bir ilktir. Görsel ve işitsel çoklu medya aygıtlarının kullanıldığı İstanbul 1453 Fetih Müzesi zaman-mekân algısını sanal olarak yeniden inşa eder. Müze ortamında bu inşa etme süreci aslında tarihi yeniden ziyaretçilere yaşatma isteğinden kaynaklanır. Kalıcı koleksiyona sahip olmayan 1453 Fetih Müzesi sahip olduğu teknolojik alt yapı sayesinde ziyaretçilerine sanal gerçekliği "tarihsel" olarak sunar.

11 1. T.C KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI NA BAĞLI MÜZELER VE KÜLTÜREL MİRASIN SANAL ORTAMA AKTARIMI Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı sanal müzeler 2006 yılında müze ve kültür varlıklarını internet ortamında aktarmak amacıyla kurulan Bilgi Teknolojileri ve Proje Geliştirme Şubesi adı altında kurulan birimin çalışmaları ile hayata geçirildi. Kültür Bakanlığı'nın başlattığı uygulama sayesinde 360 derece panoramik görüntülü olarak aralarında Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ayasofya Müzesi, Topkapı Sarayı, Ankara Etnografya ve Efes Müzesi'nin de bulunduğu otuz beş müze adresinden online olarak ziyaret edilebilmektedir. Elektronik ortamda yeniden yapılandırılan sistem sayesinde Kültür Bakanlığı'na ait müzelerde gerek müze içi gerekse müze dışı eğitim faaliyetlerini desteklemek amacıyla yaş gruplarına göre tasarlanmış müze eğitim paketlerini hazırlamıştır.

12 Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın uluslararası nitelikte müzecilik ve kültürel mirasın tanıtımında etkin bir biçimde katıldığı sanal çalışma olan "Sınırlar ötesi Müze" projesi farklı ülkelerden sivil inisiyatiflerin katılması nedeniyle önem taşır. Sınırlar ötesi Müze(SM), Avusturya merkezli uluslararası bir sivil toplum örgütüdür. Aralarında Türkiye, İran, İtalya, İspanya, Portekiz, Fas, Tunus gibi ülkelerden bir araya gelmiş yayıncılar tarafından kurulmuştur. Sınırlar ötesi Müze nin ana kuruluş amacı kültürel miras konusunda toplumlarda görülen bilgisizliktir. Bu müze projesinde Avrupa-Akdeniz ülkelerini sınırsız bir müzeye dönüştürerek bir dizi sergi programıyla ziyaretçilerin ortak kültürlerini keşfetmelerini ve birbirlerini anlamaları amaçlamaktır. Sınırlar ötesi Müze Akdeniz e bir kültürel miras hazinesi olarak bakmaktadır. Uluslararası sergiler düzenleyerek kültürel mirasın tanıtılması ve kültür turizminin canlandırılması amaçlanmaktadır yılı itibariyle 20. yılını dolduran bu uluslararası etkinlik günümüze kadar sanal müzecilik anlamında iki önemli projeyi hayata geçirmiştir. "Discover Islamic Art" (İslam Sanatını Keşfetmek) ve "Discover Barok Art" (Barok Sanatını Keşfetmek) kapsamında gerçekleştirilen sergiler sanal müzecilik alanında sivil girişimin başarısı olarak görülebilir.

13 Türkiye'de müze ortamında kültür tarihinin çoklu medya aygıtlarıyla canlandırılmasında diğer etkin bir organizasyon ise Sabancı Holding'in desteği ile "Efsane İstanbul" sergisidir. Türkiye'nin yurt dışındaki müzelerle gerçekleştirdiği ortak çalışmalardan biri olan İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti müzeler programı kapsamında Legendary Istanbul From Byzantium to Istanbul: 8000 Years of A Capital, (Efsane İstanbul: Bizantion'dan İstanbul'a Bir Başkentin 8000 Yılı) adlı sergide kullanılan dijital canlandırma tekniği sayesinde tarihi eserlerin gerçeğe en yakın profilleri elde edildi. İstanbul'un Avrupa tarihi ile özdeşleşen okumasının yapıldığı sergi 8000 yıllık uzun bir süreçte dijital teknolojinin de katkısıyla Bizans İmparatorluğu'nun gelişme, duraklama ve çöküş evreleri anlatıldı. Tarihsel perspektif içerisinde İstanbul'u odaklanan sergi gerçeğe en yakın formda kültürel mirasın ziyaretçilere ulaşmasını sağlayarak Türkiye müzelerinde sergileme politikası açısından yeni bir dönemi başlattı.