YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK

Transkript

1 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK YEMLERİN RESMÎ KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARINA DAİR YÖNETMELİK BİTKİSEL GIDA VE YEM İTHALATININ RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK BİTKİSEL GIDA VE YEMİN İHRACATINDA SAĞLIK SERTİFİKASI DÜZENLENMESİ VE İHRACATTAN GERİ DÖNEN ÜRÜNLER İÇİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ Yayın No: 5 İstanbul Ocak-2012

2 İLETİŞİM ADRESİ Dikilitaş Mah. Emirhan Cad. Bayındır Sok. Uygar Apt. No:1/2 Beşiktaş/İSTANBUL Tel/Faks: WEB SİTESİ: e-posta:

3 SUNUŞ ve TEŞEKKÜR Bilindiği üzere; hayvan sağlığı ile hayvan ıslahı ve refahını, tüketici menfaatleri ile çevrenin korunması da dikkate alınarak korumayı ve sağlamayı hedefleyen 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanunun geçiş hükümlerini düzenleyen geçici 1. maddesinde Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç onsekiz ay içinde yürürlüğe konulur. hükmü yer almaktadır. Bu hüküm gereğince; yem hijyeni ile ilgili genel kuralları, yem işletmelerinin kayıt ve onayı ile yemlerin izlenebilirliğinin sağlanması için gerekli şartları belirlemek ve bu konularla ilgili düzenlemeleri yapmayı amaçlayan Yem Hijyeni Yönetmeliği ile Yem güvenilirliğini en yüksek düzeyde sağlamak, hayvan sağlığı ve halk sağlığını korumak, kullanıcı ve tüketicilerin yeterince bilgilendirilmesini sağlamak ve yemlerin piyasaya arzı ve kullanımı ile ilgili şartları düzenlemeyi amaçlayan Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanımı Hakkında Yönetmeliği ve Yemlerin Resmi Kontrolü İçin Numune Alma ve Analiz Metotlarına Dair Yönetmelik 27 Aralık 2011 tarih ve sayılı Resmi Gazete,de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Yukarıdakilerden ayrı olarak, yemlerin dış ticareti ile ilgili düzenlemeleri içeren İthal edilerek yurt içinde serbest dolaşıma girecek bitkisel gıda ve yemlerin güvenilirliğine dair yapılacak resmi kontrollerin usul ve esaslarını belirlemeyi amaçlayan Bitkisel Gıda ve Yem İthalatının Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik ; 17 Aralık 2011 tarih ve sayılı Resmi Gazete de, bitkisel yem ve yemlik maddelerin ihracat ve çıkış aşamalarında yem güvenilirliğine yönelik, sağlık sertifikası düzenlenmesi, onaylanması ve ihracattan geri dönen ürünlerin yurtiçine girişinde uyulacak ve uygulanacak usul ve esasları belirlemeyi amaçlayan Bitkisel Gıda ve Yemin İhracatında Sağlık Sertifikası Düzenlenmesi ve İhracattan Geri Dönen Ürünler İçin Uygulama Yönetmeliği ise 15 Aralık 2011 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanmıştır. Veteriner Halk Sağlığı Derneği olarak; Yem Resmi Kontrollerinde çalışan kontrol görevlileri başta olmak üzere, klinisyen olarak çalışarak aynı zamanda yem satışı yapan meslektaşlarımız ve sektör mensuplarının ellerinin altında bulunmasının yararlı olacağı düşüncesiyle birbiri ile bağlantısı bulunan yemle ilgili düzenlemeleri içeren beş Yönetmeliği tek bir kitapçık haline getirerek, meslektaşlarımızın kullanımına sunmaktan mutluluk duymaktayız. Bu kitapçığın yayınlanmasına katkıda bulunan Tropikal Bahçe ve Evcil Hayvan Ürünleri Tic. San. A.Ş. ye teşekkür ederiz.. Vet. Hek. Azmi YÜKSEL VHSD Başkanı

4 YEM YÖNETMELİKLERİ İÇİNDEKİLER Yem Hijyeni Yönetmeliği 1 Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanımı Hakkında Yönetmelik 16 Yemlerin Resmî Kontrolü İçin Numune Alma ve Analiz Metotlarına Dair Yönetmelik 38 Bitkisel Gıda ve Yem İthalatının Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik 46 Bitkisel Gıda ve Yemin İhracatında Sağlık Sertifikası Düzenlenmesi ve İhracattan Geri Dönen Ürünler İçin Uygulama Yönetmeliği 52 4 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

5 YEM YÖNETMELİKLERİ YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ Yayınlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 27 Aralık 2011, Sayısı: VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 5

6 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ Yayınlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 27 Aralık 2011, Sayısı: BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; yem hijyeni ile ilgili genel kuralları, yem işletmelerinin kayıt ve onayı ile yemlerin izlenebilirliğinin sağlanması için gerekli şartları belirlemek ve bu konularla ilgili düzenlemeleri yapmaktır. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik, a) Yem işletmecilerinin birincil üretim dâhil birincil üretimden itibaren, yemlerin piyasaya arzını da kapsayan tüm aşamalardaki faaliyetlerini, b) Gıda amaçlı hayvanların beslenmesini, c) Yemlerin ithalat ve ihracatı ile ilgili hususları, kapsar. (2) Bu Yönetmelik, a) Kişisel tüketim amacıyla beslenen gıda amaçlı hayvanlar ile gıda amaçlı olmayan hayvanların beslenmesi için kişisel amaçlı yem üretimini ve yemleri, b) Kişisel tüketim için gıda amaçlı hayvanların beslenmesini, c) Gıda amaçlı olmayan hayvanların beslenmesini, ç) Birincil üretim yapan üreticilerin yerel üreticilere veya yetiştiricilere çiftliklerinde kullanılmak üzere yapılan küçük miktarlardaki yem arzını, d) Birincil üretim yapan üreticilerin doğrudan nihai tüketiciye veya doğrudan nihai tüketiciye ulaştırılmak üzere perakende satış yerlerine küçük miktarlardaki yem arzını, e) Ev ve süs hayvanları yemlerinin perakende satışlarını, kapsamaz. Dayanak MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, a) 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 21, 22, 24, 25, 29 ve 30 uncu maddelerine dayanılarak, b) Avrupa Birliğinin 12/1/2005 tarihli ve 183/2005 sayılı Yem Hijyeni ile ilgili Tüzüğüne paralel olarak, hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, b) Birincil yem üretimi: Özellikle ürün yetiştirme, hasat, süt sağımı, kesim öncesi hayvan yetiştiriciliği veya balıkçılıkta hasat, toplama ya da yakalama sonrası basit fiziksel işlemler dışında herhangi bir işleme tabi tutulmadan elde edilen ürünler dâhil olmak üzere tarımsal ürünlerin üretimini, c) İşletme: Yem işi alanında faaliyet gösteren bir kuruluşu, ç) Kanun: 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununu, d) Yem: Hayvanların ağız yoluyla beslenmesi amacıyla kullanılan işlenmiş, kısmen işlenmiş veya işlenmemiş, yem katkı maddeleri dâhil her tür madde veya ürünü, e) Yem hijyeni: Yemin kullanım amacı göz önünde bulundurularak tehlikelerin kontrol altına alınması ve yemin hayvan tüketimine uygunluğunun sağlanması için gerekli önlem ve koşulları, 1 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

7 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ f) Yem işletmecisi: Kendi sorumluluğu altında yürütülen yem işinin bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğunun sağlanmasından yasal olarak sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi, g) Yem katkı maddesi: Yem katkı maddeleri mevzuatında belirtilen fonksiyonlardan bir veya birkaçına sahip, yeme veya suya katılan, yem maddesi ve premiksler dışındaki maddeler, mikroorganizmalar veya preparatları, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Yükümlülükler Genel yükümlülükler MADDE 5 (1) Yem işletmecisi üretim, işleme ve dağıtımın tüm aşamalarında kendi kontrolü altında yürütülen faaliyetlerin yem mevzuatı ile ilgili hükümlere ve bu Yönetmelikte belirtilen hijyen şartlarına ve iyi üretim uygulamalarına uygunluğunu sağlamakla yükümlüdür. (2) Gıda amaçlı hayvanların beslenmesinde hayvan yetiştiricileri; yemlerin, hayvanların ve hayvansal ürünlerin biyolojik, kimyasal ve fiziksel bulaşma risklerini kabul edilebilir en düşük düzeyde tutmak için gerekli tedbirleri almak ve uygulamakla yükümlüdürler. Özel yükümlülükler MADDE 6 (1) Yem işletmecileri, yemlerin birincil üretimi ve bu yemlerin üretim yerlerinde taşınması, depolanması, muamele edilmesi veya üretim yerlerinden bir işletmeye taşınması veya kendi hayvanları için silaj katkı maddesi dışında hiçbir katkı ya da premiks kullanmadan yemlerin karıştırılması gibi faaliyetlerde bulunuyorsa yaptıkları işlerle ilgili Ek-1 de belirtilen şartlara uymakla yükümlüdür. (2) Kendi hayvanları için silaj katkısından başka yem katkı maddeleri ya da premiks kullanarak yem karışımı yapanlar dâhil birinci fıkrada belirtilen faaliyetler dışında faaliyet gösteren yem işletmecileri, yaptıkları işlerle ilgili Ek-2 de belirtilen şartlara uymakla yükümlüdür. (3) Yem işletmecisi, Bakanlıkça belirlenen mikrobiyolojik kriterlere uymak ve hedeflenen kriterleri karşılamak için gerekli tedbirleri almak ve uygulamakla yükümlüdür. (4) Yem işletmecileri, 14 üncü maddede belirtilen kılavuzları, bu Yönetmelikteki yükümlülüklerini yerine getirmede yardımcı olarak kullanabilirler. (5) Gıda amaçlı hayvan besleyen yetiştiriciler Ek-3 te belirtilen şartlara uymakla yükümlüdür. (6) Yem işletmecileri ve hayvan yetiştiricileri kullanacakları yemleri bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak onaylı veya kayıtlı işletmelerden temin etmekle yükümlüdürler. Çiftçi kayıt sisteminde veya Bakanlığın başka bir sisteminde kayıtlı olan birincil üretim yapan çiftçiler bu Yönetmelik kapsamında da kayıtlı kabul edilir. Tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları sistemi MADDE 7 (1) 6 ncı maddenin birinci fıkrasında belirtilenler dışında faaliyet gösteren yem işletmecileri tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları ilkelerine dayalı yazılı bir prosedürü oluşturmak, uygulamak ve sürdürmek zorundadırlar. (2) Tehlike analizi ve kritik kontrol noktalarına ilişkin ilkeler aşağıdadır: a) Önlenmesi, yok edilmesi ya da kabul edilebilir düzeye çekilmesi gereken tehlikelerin belirlenmesi, b) Bir tehlikeyi önlemek, yok etmek ya da kabul edilebilir düzeye çekebilmek için kontrol edilmesi gereken yerlerdeki kritik kontrol noktalarının belirlenmesi, c) Belirlenmiş tehlikeleri önlemek, yok etmek ya da azaltmak için kritik kontrol noktalarında kabul edilebilir kritik limitler oluşturulması, ç) Kritik kontrol noktalarında etkili izleme prosedürlerinin oluşturulması ve uygulanması, d) Yapılan izleme bir kritik kontrol noktasının kontrol altında olmadığını gösterdiğinde, düzeltici faaliyet prosedürlerinin oluşturulması ve uygulanması, e) (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen tedbirlerin eksiksiz olduğu ve etkin bir şekilde çalış- VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 2

8 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ tığını doğrulamak için prosedürlerin oluşturulması ve bu doğrulama prosedürlerinin düzenli olarak uygulanması, f) Yem işletmesinin yapısı ve büyüklüğüne göre, (a), (b), (c), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen tedbirlerin etkin olarak uygulandığını gösteren gerekli dokümanların ve kayıtların oluşturulması. (3) Bir ürünün kendisinde, üretim sisteminde ya da üretim, işleme, depolama ve dağıtımın herhangi bir aşamasında bir değişiklik yapıldığında, yem işletmecisi prosedürü gözden geçirir ve gerekli değişiklikleri yapar. (4) Yem işletmecileri, birinci fıkrada belirtilen tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları uygulamaları hakkında hazırlanan kılavuzların yanında bu sistemin bir parçası olarak 14 üncü maddeye göre geliştirilmiş iyi uygulama kılavuzlarını da kullanabilir. (5) Bakanlık, küçük işletmeler dâhil, bu maddede belirtilen uygulamaları kolaylaştırıcı tedbirler getirebilir ve uygulamalar yapabilir. Tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları sistemi ile ilgili dokümanlar MADDE 8 (1) Yem işletmecileri, 7 nci maddede belirtilen hükümlere uyulduğunu, belgeleri ile birlikte istendiğinde Bakanlığa sunar ve uygulanan prosedürleri açıklayan dokümanları güncel tutar. (2) Bakanlık, birinci fıkrada belirtilen gerekliliklerin yerine getirildiğini yem işletmesinin yapısı ve büyüklüğünü de göz önünde bulundurarak değerlendirir. (3) Bakanlık, bu maddenin uygulanması ile ilgili gerekli düzenlemeler yapabilir. Resmi kontroller, bildirim ve işletmelerin kayıt altına alınması MADDE 9 (1) Yem işletmecisi, kendi sorumluluğu altındaki faaliyetlerin bu Yönetmelik ve yem ile ilgili diğer mevzuata uygunluğunun sağlanmasında ve resmi kontroller ile ilgili hususlarda Bakanlıkla işbirliği yapar. (2) Yem işletmecileri, kendi kontrolleri altında yemlerin üretimi, işlenmesi, depolanması, dağıtımı ile ilgili faaliyetleri sürdüren işletmelerinin kayıt altına alınması için Ek-4 te yer alan başvuru formunu doldurarak Bakanlığa bildirimde bulunur. Kayda tabi yem işletmeleri Ek-5 te belirtilmiştir. Kayda tabi olan yem işletmelerinin Bakanlığa kaydının yaptırılması zorunludur. Kayıt yaptırmayan işletmeler faaliyetlerini sürdüremez. Yem işletmecileri, kontrolleri altındaki işletmeler ile ilgili bilgileri güncel tutar. Faaliyetlerinde önemli bir değişiklik olması veya işletmenin kapanması durumunda, bu durumu Bakanlığa bildirir. (3) Bakanlık yem işletmeleri için bir kayıt sistemi oluşturur. (4) Yem işletmelerinin kaydı için başvuru formu ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı belgesi gereklidir. Yem işletmelerinin onayı MADDE 10 (1) Aşağıda belirtilen konularda faaliyet gösteren yem işletmecileri, faaliyete geçmeden önce Bakanlıktan onay alır. Onaya tabi yem işletmeleri Bakanlıktan onay almadan faaliyet gösteremez. a) Ek-6 birinci bölümünde belirtilen, yem katkı maddeleri ve/veya biyoproteinleri üreten ve/veya piyasaya sunan işletmeler, b) Ek-6 ikinci bölümünde belirtilen, yem katkı maddelerinden premiks üreten ve/veya piyasaya sunan işletmeler, c) Ek-6 üçüncü bölümünde belirtilen yem katkı maddelerini ya da bu katkıları içeren premiksleri kullanarak piyasaya sunmak üzere karma yem imal eden ya da kendi hayvanlarının ihtiyacı için karma yem üreten işletmeler. (2) Yem işletmelerinin onayı için; a) Başvuru formu, b) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı belgesi, c) Yapı kullanım izin belgesi, ç) İş akış diyagramı, 3 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

9 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ gereklidir. (3) Bakanlık, müracaatı yapılan yem işletmesini yerinde inceleyerek bu Yönetmelikte belirtilen ilgili şartların karşılanması halinde işletmeye onay verir. (4) Bakanlıkça yerinde yapılan incelemede, işletmede yem üretimi için gerekli altyapı ve ekipmanın tamamlanmış olmasına rağmen yem güvenilirliğini olumsuz etkilemeyecek bazı tali eksikliklerin tespit edilmesi durumunda, işletmeye şartlı olarak geçici onay verilebilir. Şartlı verilen onay süresi altı aydan fazla olamaz. İşletmenin tam onay alabilmesi için mevzuatta belirlenen tüm gereklilikleri yerine getirmesi gerekir. (5) Ürünleri tesislerinde bulundurmadan sadece ticaretini yapan işletmeler üçüncü fıkrada belirtilen yerinde incelemeden muaf tutulur. Bu tür işletmeler piyasaya sundukları yemlerin bu Yönetmelikte belirtilen şartlara uygun olduğunu belirtmek için Ek-7 de yer alan form ile Bakanlığa taahhütte bulunur. İşletmenin kayıt ya da onayında değişiklik MADDE 11 (1) Bir işletmenin faaliyetleri ile ilgili kapasitesini geliştirmesi ya da yeni bir faaliyete geçmesi durumunda, bu değişikliği gerçekleştirdiğini Bakanlığa bildirmesi ve belgelendirmesi halinde, Bakanlık işletmenin kayıt ya da onayında bu değişikliği yapar. Kayıt veya onayın askıya alınması ve iptali MADDE 12 (1) Bakanlık, bir yem işletmesinde yapılan denetim sonucunda, ikinci fıkrada belirtilen onay iptalini gerektiren eksikliklerden başka, yem üretimini ve güvenilirliğini olumsuz etkileyecek düzeyde eksiklik bulduğunda bu işletmenin eksiklik bulunan bir veya daha fazla veya tüm faaliyetleri ile ilgili kayıt veya onayı geçici olarak askıya alır. Askıya alma süresi eksikliklerin tamamının giderilmesine kadar devam eder. Eksikliklerin bir yıl içerisinde karşılanmaması halinde kayıt veya onay iptal edilir. (2) Bakanlık bir işletmede aşağıda belirtilen hususların tespiti halinde, o işletmenin bir veya birden fazla veya tüm faaliyeti ile ilgili kayıt veya onayını iptal eder. a) İşletmenin bir ya da birden fazla faaliyetine son vermesi, b) İşletmenin faaliyetlerini sürdürmesi için gerekli şartları bir yıl içerisinde karşılayamaması, c) İşletmenin güvenilir yem üretimi bakımından ciddi eksikliklerinin olması ve sık sık üretimini durdurması ve gelecekte üretimine devam etmesi için yeterli güvencenin bulunmaması. Kayıtlı ve onaylı yem işletmeleri listesi MADDE 13 (1) Bakanlık kayıt altına aldığı her bir işletme ve faaliyeti için bir kayıt listesi oluşturur. Kayda tabi yem işletmeleri Ek-8 de belirlenen formata göre kayıt numarası verilerek listeye kaydedilir. (2) Onaylı yem işletmeleri Ek-9 un ikinci bölümünde belirlenen formata göre ayırıcı bir kimlik numarası verilerek birinci bölümünde belirtilen şekilde listeye kaydedilir. (3) Bakanlık yem işletmeleri ile ilgili kayıt listelerini, askıya alma, iptal ve değişiklik durumlarına göre güncel tutar. (4) Bakanlık kayda ve onaya tabi yem işletmeleri ile ilgili listeleri kamunun erişimine sunar. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İyi Uygulama Kılavuzları İyi uygulama kılavuzlarının hazırlanması MADDE 14 (1) Tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları sistemi ilkelerinin uygulanması ve yem sektöründe iyi uygulamalara yönelik kılavuzların hazırlanması, yaygınlaştırılması ve kullanımı için Bakanlık gerekli katkıları yapar. (2) Hazırlanan bu kılavuzlar yem işletmecileri tarafından isteğe bağlı olarak kullanılır. (3) İyi uygulama kılavuzları yem sektörü tarafından aşağıdaki hususlar dikkate alınarak hazırlanır ve yaygınlaştırılır. a) Kılavuzlar hazırlanırken Bakanlık ve kullanıcı grupları gibi ilgili tüm paydaşların görüşleri VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 4

10 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ alınır. b) Kodeks Alimentariusun bu konudaki düzenlemeleri dikkate alınır. c) Yemlerin birincil üretimlerinde Ek-1 de belirtilen gereklilikler dikkate alınır. (4) Bakanlık, iyi uygulama kılavuzlarının üçüncü fıkraya göre hazırlanması, içerik yönünden sektörde uygulanabilirliği ve 5, 6 ve 7 nci maddelerde belirtilen hükümlere uygunluğunun sağlanması hususunda gerekli değerlendirmeleri yapar. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İthalat ve İhracat İthalat MADDE 15 (1) İthalatı yapılacak yemler; Kanun, bu Yönetmelik ve yem ile ilgili diğer mevzuatta belirlenen şartları taşır. (2) İkili anlaşmalarda anlaşma hükümleri uygulanır. (3) Bakanlık, ithalatta yemlerle ilgili model sertifikalar oluşturabilir. İhracat MADDE 16 (1) Gıda amaçlı olmayan hayvanlar için üretilen yemler dâhil yemlerin ihracatında; Kanun, bu Yönetmelik ve yem ile ilgili diğer mevzuatta belirlenen hükümler uygulanır. BEŞİNCİ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Geçiş hükümleri GEÇİCİ MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin yayımından önce Bakanlıktan ruhsat almış olan yem işletmeleri, 1/1/2013 tarihine kadar bu Yönetmelik hükümlerini yerine getirerek kayıt veya onay işlemlerini yaptırırlar. (2) Bu Yönetmeliğin yayım tarihinden önce onay ya da kayda tabi olmadan faaliyette bulunan ancak bu Yönetmeliğe göre onay ya da kayıt altına alınması gereken işletmeler, 1/1/2013 tarihine kadar bu Yönetmelik hükümlerini yerine getirerek kayıt veya onay işlemlerini yaptırırlar. (3) Bakanlık, işletmeler ile ilgili verilerin toplandığı mevcut bir sistemi göz önünde bulundurarak, işletme sahiplerinden bu Yönetmelik hükümlerini yerine getireceğini taahhüt eden sadece ilave bazı bilgi ve belgeler sağlamasını isteyebilir. Eklerde değişiklik MADDE 17 (1) Bakanlık ekler ile ilgili değişikliklerde aşağıdaki hususları dikkate alır. a) İyi uygulama kurallarındaki gelişmeler, b) Tehlike analizleri ve kritik kontrol noktaları sisteminin uygulanmasından elde edilen tecrübeler, c) Bilimsel ve teknolojik gelişmeler, ç) Risk değerlendirme sonucu yapılan bilimsel tavsiyeler, d) Yem güvenilirliği hedefleri, e) Özel işlemler ile ilgili hususlardaki gelişmeler. İstisna MADDE 18 (1) Bakanlık gerekli hallerde Ek-1, Ek-2 ve Ek-3 te, bu Yönetmelikte belirtilen amaçlara ulaşmayı etkilememek koşulu ile özel nedenlerden dolayı istisnai uygulamalar yapabilir. Hızlı uyarı sistemi MADDE 19 (1) Gıda amaçlı olmayan hayvanlar için üretilen yemler dâhil herhangi bir yemde, insan veya hayvan sağlığı ya da çevre ile ilgili ciddi risklerin belirlenmesi durumunda Kanun kapsamında hızlı uyarı sistemi uygulanır. İdari yaptırımlar MADDE 20 (1) Bu Yönetmelikte belirlenen hükümlere uyulmaması halinde Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen cezalar uygulanır. Yürürlük MADDE 21 (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. 5 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

11 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ Yürütme MADDE 22 (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür. Ek-1 BİRİNCİL ÜRETİM Bölüm A Yemlerin birincil üretimi düzeyinde faaliyet gösteren yem işletmelerinin uyması gereken şartlar I. Hijyen şartları Birincil üretimden sorumlu yem işletmecileri, yem güvenilirliği ile ilgili olası tehlikeleri önleyecek, yok edecek ya da en aza indirecek şekilde faaliyetlerini sürdürür ve yönetirler. Birincil üretim yapan yem işletmecileri, sorumlulukları altında üretilen, hazırlanan, ambalajlanan, temizlenen, depolanan veya taşınan birincil ürünlerin bulaşma ya da bozulmaya karşı korunmasını mümkün olduğu kadar sağlarlar. Yem işletmecileri, tehlikelerin kontrolü ile ilgili yukarıda belirtilen hususlar ile beraber aşağıdaki yükümlülükleri de yerine getiriler: a) Hava, toprak, su, gübre, bitki koruma ürünleri, biyosidaller, veteriner ilaçları ile atıkların muamele edilmesi ve yok edilmesinden kaynaklanan tehlikeli bulaşmaların kontrolü için gerekli tedbirleri almak, b) Zoonotik ajanlar, zoonozların kontrolü ve izleme programları dâhil yem güvenilirliğine etkileri olan bitki sağlığı, hayvan sağlığı ve çevre ile ilgili tedbirleri almak, c) Yemlerin üretimi, hazırlanması, sınıflandırılması, ambalajlanması, taşınması ve depolanması için tesisler, ekipmanlar, kaplar, kasalar ve taşıma araçlarını temiz tutmak, gerekli hallerde temizlik sonrası dezenfeksiyon yapmak, ç) Yemlerin temiz ve hijyenik şartlarda üretimini, depolanmasını ve taşınmasını sağlamak, d) Tehlikeli bulaşmaları önlemek için temiz su kullanmak, e) Hayvanların ve haşerelerin tehlikeli bulaşmalara neden olmalarını mümkün olduğunca engellemek, f) Tehlikeli bulaşmaları önlemek için tehlikeli maddeleri ve atıkları güvenli bir şekilde ayrı olarak depolamak ve muamele etmek, g) Ambalaj malzemelerinin yem için tehlikeli bir bulaşma kaynağı olmaması sağlamak, ğ) Yem güvenilirliği ile ilgili birincil ürünlerden alınan numunelerde ya da diğer numunelerde varsa yapılan analiz sonuçlarını dikkate almak. II. Kayıt tutma 1. Yem işletmecileri, işletmenin yapısı ve büyüklüğüne göre, tehlikelerin kontrolüne ilişkin aldıkları tedbirlerin kayıtlarını uygun bir şekilde ve uygun bir süre için tutar. Yem işletmecileri bu kayıtlardaki bilgilere Bakanlığın erişimini sağlar. 2. Yem işletmecileri özellikle; a) Kullanılan bitki koruma ürünleri ve biyosidaller, b) Birincil ürünlerin güvenliğini etkileyebilecek haşere veya hastalıklara ilişkin herhangi bir vaka, c) Yem güvenilirliği için önem arz eden, birincil ürünlerden alınan numunelere veya tanı amaçlı alınan diğer numunelere ait analiz sonuçları, ç) İşletmeye giren her bir yemin kaynağı ve miktarı ile işletmeden çıkan yemlerin gönderildiği yer ve miktarı, ile ilgili kayıtları tutar. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 6

12 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ 3. Veteriner hekimler, ziraat mühendisleri ya da ziraat/veteriner teknisyenleri-teknikerleri yem işletmecilerinin faaliyetleri ile ilgili kayıtları tutmalarında işletmecilere yardımcı olabilir. Bölüm B İyi uygulama kılavuzları 1.Yemlerin birincil üretiminde tehlikelerin kontrolü için bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesinde belirtilen iyi uygulama kılavuzları hazırlanır. 2. İyi uygulama kılavuzları yemlerin birincil üretimlerinde ortaya çıkacak tehlikeler ve bu tehlikelerin kontrolü için yapılacak faaliyetler hakkında uygun bilgiler ile aşağıdaki hususlarda alınan tedbirleri içerir. a) Mikotoksinler, ağır metaller, radyoaktif maddeler gibi bulaşanların kontrolü, b) Su, organik artıklar ve gübrelerin kullanımı, c) Bitki koruma ürünlerinin ve biyosidallerin doğru ve uygun bir şekilde kullanımı ve izlenebilirliği, ç) Veteriner sağlık ürünleri ile yem katkı maddelerinin doğru ve uygun bir şekilde kullanımı ve bunların izlenebilirliği, d) Yem maddelerinin hazırlanması, depolanması ve izlenebilirliği, e) Ölü hayvanların, atıkların ve altlıkların uygun şekilde imhası, f) Yemlerden hayvanlara geçebilen bulaşıcı hastalıklara karşı koruyucu önlemlerin alınması ve Bakanlığın bu konularda bilgilendirilmesine dair yükümlülükler, g) Yemlerin etkili bir haşere kontrolü ve temizlik dâhil uygun hijyenik şartlar altında üretimi, hazırlanması, ambalajlanması, depolanması ve taşınmasını sağlayacak metotlar, uygulamalar ve işlemler, ğ) Kayıt tutma ile ilgili detaylı bilgiler. Ek-2 BİRİNCİL ÜRETİM DIŞINDA YEM İŞLETMELERİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR Tesis ve Ekipmanlar Yem işleme ve depolama tesisleri, ekipmanlar, taşıma araçları, kaplar, kasalar, nakliye araçları ve yakın çevreleri temiz tutulur ve etkili bir haşere kontrol programı uygulanır. Tesis ve ekipmanların yapısı, büyüklüğü, tasarımı ve yerleşimi; Yeterli temizlik ve dezenfeksiyona müsait olmalıdır, Bulaşma ve çapraz bulaşmaya imkân vermeyecek ve genel olarak yem güvenilirliği ve ürün kalitesi üzerinde olumsuz bir etki yaratmayacak, hata riskini en aza indirecek şekilde olmalıdır. Yem ile temas halinde olan ekipmanlar ıslak temizliğin ardından kurutulur. Üretim ya da karıştırma için kullanılan tesis ve ekipmanlar işletme tarafından önceden hazırlanmış yazılı prosedüre uygun şekilde düzenli olarak kontrol edilir. Bu kapsamda, a) Yem üretiminde kullanılan tüm ölçüm ve tartım aletleri ağırlık ve hacimler için uygun olmalı ve doğrulukları düzenli olarak test edilmelidir. b) Yem üretiminde kullanılan tüm karıştırıcılar ağırlık ve hacim aralıkları için uygun olmalı ve homojen karışım sağlayacak ve homojen seyreltme yapacak nitelikte olmalıdır. Yem üreticisi karıştırıcıların homojen bir karışım yapabilecek etkinlikte olduğunu göstermelidir. Tesisler yeterli aydınlatmaya sahip olmalıdır. Amaca uygun yeterli drenaj sistemi yapılır. Sistem, yemlerin bulaşma riskini önleyecek şekilde tasarlanır ve inşa edilir. Yem üretiminde kullanılacak su, hayvanlar için uygun kalitede olmalıdır. Su kanalları sağlam yapıda olmalıdır. 7 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

13 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ Pis su, atıklar ve yağmur suları yem güvenilirliği ve kalitesini etkilemeyecek şekilde bertaraf edilir. Haşere istilasını engellemek için döküntü ve tozlar kontrol altında tutulur. Pencereler, kapılar ve diğer dışa açılan yerler haşerelerin girişini engelleyecek şekilde korunaklı ve kapanabilir olmalıdır. Çatılar, kirliliği ve yoğunlaşmayı önleyecek, istenmeyen küflerin gelişmesini engelleyecek ve yem güvenilirliği ve kalitesini tehlikeye sokmayacak şekilde tasarlanır ve inşa edilir. Personel 1. Yem işletmeleri, üretilmek istenen ürünlerin üretimi için gerekli beceri ve niteliklere sahip yeterli sayıda personel bulundurmalıdır. Kanununun EK 1-B de belirtilen yem işletmelerinde üretimde görevlendirilecek ilgili bir personel çalıştırılıır. İşletmelerde denetimden sorumlu Bakanlık temsilcilerinin her zaman görebileceği, çalışanların tecrübe ve eğitim düzeyleri ve sorumluluklarının da yer aldığı bir organizasyon şeması gerekir. Organizasyon şemasının görülebilir yerde olması gerekir. İstenen ürün kalitesinin elde edilmesi için bütün personelin görevleri, sorumlulukları, yetkileri yazılı bir talimatla kendilerine bildirilir. Üretim 1. Yem işletmecileri, üretim prosesinde kritik kontrol noktalarının tanımlanması, kontrolü ve iyi yönetimine dayalı yazılı prosedürlere ve talimatlara uygun şekilde üretim yapılmasını sağlar. 2. Herhangi bir çapraz bulaşma ya da hatayı engelleyecek ya da en aza indirecek teknik ve organizasyonel tedbirler alınır. Üretim sırasında kontroller için yeterli ve uygun araçlar bulundurulur. 3. Yemlerde yasaklı maddeler ve istenmeyen maddeler ya da insan sağlığı ve hayvan sağlığı ile ilgili diğer bulaşanlar izlenir. Riski azaltmak için uygun bir kontrol stratejisi uygulamaya konulur. 4. Yem olarak uygun olmayan madde ve atıklar belirlenir ve uzaklaştırılır. Veteriner ilaçlarını tehlikeli düzeyde içeren maddeler, bulaşan ya da diğer tehlikeli maddeler uygun bir şekilde bertaraf edilir ve yem olarak kullanılmaz. 5. Yem işletmecileri, ürünlerin etkin bir şekilde izlenmesi için yeterli tedbirleri alır. Kalite Kontrol Gerekli durumlarda kalite kontrol ile ilgili uzman bir personel çalıştırılır. Yem işletmeleri, kalite kontrol sisteminin bir parçası olarak yeterli personele ve ekipmana sahip bir laboratuvarla çalışır. 3. Hammaddeden nihai ürüne kadar, özellikle üretimde kritik kontrol noktalarının kontrolünü, ürünlerin spesifikasyonlarına uygunluğunu, kontrol için numune alma prosedürleri ve sıklığını, analiz metotları ile analiz sıklığını, analiz sonuçlarının uygunsuz çıkması halinde de varış noktalarını da içeren yazılı bir kalite kontrol planı hazırlanır ve uygulanır. 4- İzlenebilirliğin sağlanması için nihai üründe kullanılan hammaddeler ile ilgili belgelerin kayıtları yem imalatçısı tarafından saklanır. Bu belgeler, ürünlerin piyasaya sunulduğu ve kullanımı için uygun olan süre zarfında talep edildiğinde Bakanlık denetçilerine ibraz edilir. İzlenebilirliği sağlamak için ayrıca hammaddelerden ve üretilen her bir parti üründen veya üretimin belirli bir kısmından yem imalatçısı tarafından daha önce belirlenen prosedüre göre yeterli miktarda numune alınır. Kolay belirlenebilmesi için numuneler mühürlenerek ve etiketlenir. Yapılarında önemli bir değişiklik olmayacak ve bozulmayacak şekilde uygun şartlarda saklanır. Bu numuneler, Bakanlığın tasarrufunda, piyasaya sunulan yemin kullanım süreleri sonuna kadar saklanır. Gıda amaçlı olmayan hayvanlar için yem üreten işletmeler sadece nihai ürün numunelerini muhafaza ederler. Depolama ve Nakliye İşlenmiş yemler çapraz bulaşmaları önlemek için işlenmemiş yem maddelerinden ve katkı maddelerinden ayrı tutulur ve uygun ambalaj malzemeleri kullanılır. Yemler uygun şekilde depolanır ve uygun araçlar ile taşınır. Yemler sadece işletmenin yetkili kıldığı personelin giriş yaptığı ve uygun depolama koşullarının sağlandığı yerlerde depolanır. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 8

14 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ Yemler bozulmayı, herhangi bir karışıklığı, çapraz bulaşmayı önlemek için kolaylıkla tanımlanacak şekilde depolanır ve nakledilir. Yemlerin nakliyesi, depolanması, taşınması, muamele edilmesi ve tartımı için kullanılan kaplar ve ekipman temiz tutulur. Temizlik programları yapılmalı, deterjan ve dezenfektan kalıntıları en aza indirilir. Depolarda haşere istilasını azaltmak için gerekli tedbirler alınır ve depolar kontrol altında tutulur. Gerekli yerlerde, yoğunlaşma ve bozulmayı önlemek için sıcaklık mümkün olduğu kadar düşük tutulur. Kayıt Tutma Kendi tesislerinde ürün bulundurmadan yalnızca yemin ticaretini yapanlar dâhil tüm yem işletmecileri, alımdan teslimata kadar etkin bir izlenebilirlik için ihracatta en son ulaştığı nokta dâhil olmak üzere, alım, satım, üretim ile ilgili verileri kayıt altına alırlar. Kendi tesislerinde ürün bulundurmadan yalnızca yemin ticaretini yapanlar dışındaki yem işletmecileri, aşağıdaki belgeleri bir kayıt dosyasında bulundururlar. a) Üretim prosesi ve kontrol ile ilgili belgeler Yem işletmecileri, üretim prosesinde kritik kontrol noktalarının tanımlandığı ve yönetildiği bir dokümantasyon sistemine sahip olmalı, bir kalite kontrol planı hazırlayarak uygularlar. İlgili kontrol sonuçları saklanır. Bütün belgeler bir şikâyet söz konusu olduğunda piyasaya sürülen her parti ürünün izlenebilmesi ve sorumlulukların belirlenebilmesi için saklanır. b) İzlenebilirlik ile ilgili belgeler 1. Yem katkı maddeleri için: Üretilen katkıların yapısı, miktarı, üretim tarihi, parti numarası veya seri numarası, Katkı maddelerinin gönderildiği işletmenin adı ve adresi, gönderilen katkının yapısı ve miktarı, uygun hallerde parti numarası veya seri numarası. 2. Biyoproteinler ile ilgili kayıtlar: Üretilen ürünlerin yapısı ve miktarı, üretim tarihi, parti numarası veya seri numarası, Ürünlerin gönderildiği işletmenin veya kullanıcıların adı ve adresi, gönderilen ürünlerin yapısı ve miktarı, uygun hallerde parti numarası veya seri numarası. 3. Premiksler için: Üreticilerin ya da tedarikçilerin adları ve adresleri, kullanılan katkıların yapısı ve miktarları, uygun hallerde parti numarası veya seri numarası, Premiksin üretim tarihi ve parti numarası, Premiksin ulaştırıldığı işletmenin adı, adresi, premiksin yapısı, miktarı ve teslim tarihi, uygun hallerde parti numarası. 4. Karma yemler ve yem maddeleri için: - Yem katkı maddesi/premiks üreticisi ya da tedarikçisinin adı, adresi, kullanılan premiksin yapısı, miktarı, uygunsa parti numarası, - Yem maddeleri ve tamamlayıcı yem tedarikçilerinin adları, adresleri ve teslim tarihi, - Karma yemin tipi, bileşimi ve miktarı, - Yem maddesinin ya da üretilen karma yemin yapısı ve miktarı ile üretim tarihi, alıcının adı ve adresi. Şikâyet ve Ürünü Geri Çekme Yem işletmecileri, şikâyetlerin kayıt altına alındığı ve gerekli işlemlerin yapıldığı bir sistemi uygularlar. Gerekli olduğunda dağıtımdaki bir ürünün derhal piyasadan çekilebileceği bir sistem uygulamaya konulur. Yazılı bir prosedür ile geri çağrılan ürünün teslim edildiği yer tanımlanır ve bu geri çağrılan ürün tekrar piyasaya sürülmeden mutlaka bir kalite kontrol değerlendirmesinden geçirilir. 9 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

15 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ Ek-3 İYİ HAYVAN BESLEME UYGULAMALARI Merada Otlatma Merada ve tarlada otlatma; hayvansal gıdalara fiziksel, biyolojik ve kimyasal tehlikelerin bulaşmasını en aza indirecek şekilde yapılır. Gerektiğinde, gübreden kaynaklanabilecek biyolojik çapraz bulaşma riskinin bulunması durumunda bu riskin en aza indirilmesi için otlatma dönemleri arası meralarda yeterli bir dinlenme periyodu dikkate alınarak otlatma yapılır. Otlanılan alana tarım ilacı uygulandığında ise belirlenen süre kadar beklenilir. Ahır ve Yemleme Ekipmanları İçin Gereklilikler Hayvan yetiştirme üniteleri yeterli temizliğe imkân verecek şekilde tasarlanır. Herhangi bir tehlikenin oluşmasını önlemek için hayvan besleme üniteleri ve yemleme ekipmanları doğru ve düzenli bir şekilde temizlenir. Temizlik ve dezenfeksiyon için kullanılan kimyasallar tarifnamesine uygun olarak kullanılır ve yem ve yemleme alanı dışında depolanır. Hayvan yetiştirme ünitelerinde, altlıklarda ve yemde olası bulaşmaları önlemek için bir haşere kontrol sistemi uygulamaya konulur. Binalar ve yemleme ekipmanları sürekli temiz tutulur. Gübre, atık maddeler ve yeme bulaşma ihtimali olabilecek diğer kaynakları düzenli olarak ortamdan uzaklaştıracak sistemler oluşturulur. Hayvan yetiştirme ünitelerinde kullanılan yemler ve altlıklar küflenmeye imkân vermeyecek şekilde düzenli olarak değiştirilir. Yemleme 1. Depolama Yemler kimyasallardan ve yasaklı maddelerden ayrı yerlerde depolanır. Depolama alanları temiz ve kuru tutulur ve gerekli yerlerde haşere kontrol tedbirleri alınır. Depolama alanları ve taşıma araçları istenmeyen çapraz bulaşmalardan kaçınmak için düzenli olarak temiz tutulur. Ekim amaçlı saklanan tohumlar, hayvanların ulaşamayacağı şekilde ayrı depolanır. Farklı kategori ve türdeki hayvanlar için üretilen ilaçlı yemler ve ilaçlı olmayan yemler, hedefte olmayan hayvanların beslenmesi riskini azaltacak şekilde ayrı depolanır. 2. Dağıtım Çiftliklere yem dağıtımında doğru yemin doğru adrese gittiğinden emin olunmalıdır. Dağıtım ve yemleme sırasında yemler, bulaşık depo alanları ve ekipmanlardan bir bulaşma olmayacak şekilde tutulur. Bulaşmayı önlemek için ilaçlı yemler, ilaçsız yemlerden ayrı yerlerde muhafaza edilir. Çiftlikteki taşıma araçları ve yemleme ekipmanları, özellikle ilaçlı yem sevkiyatı ve dağıtımı yapıldığında, düzenli olarak temizlenir. Yem ve Su İçme suyu ya da su ürünleri üretimi için gerekli olan su, hayvansal üretim için uygun kalitede olmalıdır. Hayvanlar veya hayvansal ürünlerde sudan kaynaklanan bir bulaşmanın olduğu düşünülürse tehlikeleri en aza indirmek ve durumu değerlendirmek için gerekli tedbirler alınır. Yemleme ve sulama ekipmanları, yem ve sudaki bulaşmayı en aza indirecek şekilde tasarlanarak, kurulmalı ve yerleştirilmelidir. Sulama sistemleri düzenli olarak temizlenir ve imkân olduğunda bakımı yapılır. Personel Hayvan besleme ve bakımından sorumlu kişi yeterli beceri, tecrübe ve yetkilere sahip olmalıdır. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 10

16 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ İşletmenin Unvanı İşletme sahibi/tüzel kişilik adı İşletmenin adresi Tel Faks E mail Vergi No: Ticaret sicil No: T.C. Kimlik No: Faaliyet alanı Ek-4 YEM İŞLETMESİ İÇİN KAYIT /ONAY BAŞVURU FORMU. MÜDÜRLÜĞÜNE BÖLÜM A BÖLÜM B Gıda amaçlı hayvanlar için (İlgili kutuyu işaretleyin) Gıda amaçlı olmayan hayvanlar için (İlgili kutuyu işaretleyin) Yem üretimi Yem depolama Yem ithalatı Perakende yem satışı Hammadde tedariği Paketleme Diğer (belirtiniz) 11 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

17 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ BÖLÜM C Faaliyet konusu Karma yem Yem katkı Premiks Mineral yem Biyoproteinler Yem hammaddeleri Hayvansal yan ürünler Yalama taşı/ blok yem Diğer (belirtiniz) (İlgili kutuyu işaretleyin) Büyük-küçükbaş yemleri Kanatlı yemleri Balık yemleri Ev ve süs hayvanları yemleri: kedi köpek maması Diğer ev ve süs hayvanları yemleri Diğer karma yemler (belirtiniz) Et-kemik unu Balık unu Kanatlı unu Diğer(belirtiniz) - Yem amaçlı hayvansal yan ürün işletmeleri ile hayvansal yan ürün kullanarak kedi köpek maması üreten işletmelerin kayıt veya onay işlemleri, hayvansal yan ürünlerle ilgili mevzuata göre yapılır. Yukarıda belirtmiş olduğum bilgilerin doğruluğunu beyan eder, işletmem için kayıt/onay işlemlerinin yapılması hususunda gereğini arz ederim. İşletme sahibi Adı, soyadı İmza Kaşe Tarih VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 12

18 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ Ek-5 KAYDA TABİ YEM İŞLETMELERİ Onay kapsamı dışındaki karma yem işletmeleri Onay kapsamı dışındaki yem katkı ve premiks işletmeleri Yalama taşı veya blok yem üreticileri Yem ithalatçıları Yem hammadde tedarikçileri Perakende yem satış ve depolama yerleri Paketleme yapan yem işletmeleri Bitkisel orijinli sanayi yan ürünü üreten işletmeler (Değirmencilik, biracılık sanayi yan ürünü ve benzeri yem üreten işletmeler) Yem hammaddesi işleyen işletmeler Ek-6 BÖLÜM 1 Yem katkı maddeleri: Besinsel katkılar: Bu gruptaki tüm katkı maddeleri Zooteknik katkılar: Bu gruptaki tüm katkı maddeleri Teknolojik katkılar: Bu gruptaki yalnız en çok miktarları belirlenmiş Antioksidanlar Duyusal katkılar: Bu gruptaki Renk maddeleri başlığı altında yer alan karotenoidler ve ksantofiller Koksidiyostatlar ve histomonostatlar: Bu gruptaki tüm katkı maddeleri Biyoproteinler: - Bakteriler, mayalar, algler, mantarlar grubuna ait mikroorganizmalardan elde edilen proteinler. (Melas, damıtma kalıntıları, tahıllar ve nişasta içerikli ürünler, meyve suyu, kesik süt, laktik asit ve hidrolize bitkisel selülozlu substratlarda Saccharomyces cerevisiae, Saccharomyces carlsbergiensis, Kluyveromyces lactis, Kluyveromyces fragilis türü mikroorganizmalardan elde edilen proteinler hariç) Fermantasyon yoluyla amino asit üretimi sırasında elde edilen ürünler: Bu gruptaki tüm ürünler BÖLÜM 2 Yem katkı maddeleri: Zooteknik katkılar: diğer zooteknik katkılar başlığında yer alan - Koksidiyostatlar ve histonomostatlar: Bu gruptaki tüm katkılar - Büyütme faktörleri: Bu gruptaki tüm katkılar Besinsel katkılar: - Vitaminler, provitaminler ve vitamin benzeri maddeler grubunda yer alan A ve D vitaminleri - İz element bileşikleri grubunda yer alan bakır(cu) ve selenyum(se) BÖLÜM 3 Yem katkı maddeleri Zooteknik katkılar: diğer zooteknik katkılar başlığında yer alan - Koksidiyostatlar ve histomonostatlar: Bu gruptaki tüm katkılar - Büyütme faktörleri: Bu gruptaki tüm katkılar 13 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

19 YEM HİJYENİ YÖNETMELİĞİ Ek-7 YERİNDE İNCELEMEDEN MUAF TUTULAN İŞLETMELER İÇİN TAAHHÜTNAME. MÜDÜRLÜĞÜNE Piyasaya sunacağım yemlerin Yem Hijyeni Yönetmeliği hükümlerine uygun olduğunu taahhüt ederim. Firma yetkilisi Adı, soyadı İmza Kaşe Tarih Ek-8 KAYITLI İŞLETMELER LİSTESİ İşletme kayıt numarası Faaliyet alanı İşletmenin adı Adresi Açıklamalar Ek-9 BÖLÜM 1 Onaylı işletmeler listesi İşletme onay numarası Faaliyet alanı İşletmenin adı Adresi Açıklamalar BÖLÜM 2 İşletme onay numaraları aşağıda belirtilen formatta olmalıdır. 1. Eğer işletme onaylanmış ise α karakteri kullanılır 2. Yem işletmesinin bulunduğu ülkenin ISO kodu 3. En fazla 8 alfanumerik karakterden oluşan ulusal referans numarası VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 14

20 FİRMA REKLAMI YERLEŞTİRİLECEK

21 YEM YÖNETMELİKLERİ YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK Yayınlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 27 Aralık 2011, Sayısı: VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 16

22 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK 27 Aralık 2011 SALI Sayı : BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; 5996 sayılı Kanunda genel prensipleri belirtilen yem güvenilirliğini en yüksek düzeyde sağlamak, hayvan sağlığı ve halk sağlığını korumak, kullanıcı ve tüketicilerin yeterince bilgilendirilmesini sağlamak ve yemlerin piyasaya arzı ve kullanımı ile ilgili şartları düzenlemektir. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik; ilaçlı yemler, yemlerde istenmeyen maddeler, yem katkı maddeleri, insanlar tarafından tüketimi amaçlanmayan hayvansal yan ürünler, genetiği değiştirilmiş yemler, organik ürünler, nakledilebilir süngerimsi beyin hastalığı ile ilgili getirilen özel düzenlemelerdeki hükümler saklı kalmak şartıyla, gıda amaçlı yetiştirilen hayvanlar ile gıda amaçlı olmayan hayvanlar için yemlerin piyasaya arzı ve kullanımı, etiketlenmesi, paketlenmesi ve sunumu ile ilgili hususları kapsar. (2) Bu Yönetmelik, hayvanlar tarafından doğrudan veya dolaylı alınan suyu kapsamaz. Ancak suya ilave edilmek üzere hazırlanan yemi kapsar. Dayanak MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, a) 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 21, 22 ve 24 üncü maddelerine dayanılarak, b) Avrupa Birliğinin 13/7/2009 tarihli ve 767/2009 saylı Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanımına İlişkin Tüzüğüne paralel olarak, hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, b) Bulaşık yem: Kabul edilebilir düzeylerin üzerinde istenmeyen maddeleri içeren yemi, c) En kısa depolama ömrü: Uygun depolama koşulları altında, yemin etiketlenmesinden sorumlu kişi tarafından yem ile ilgili beyan edilen özelliklerin korunduğunun garanti edildiği süreyi, ç) Etiket: Yemin ambalajı veya kabına eklenen veya üzerine iliştirilen künyeyi, sembolü, resmi, yazıyı, baskıyı, deseni, işareti, kabartmayı veya diğer tanımlayıcı nesneyi, d) Etiketleme: Reklam amacı dâhil, yemle birlikte bulunan ve yemi tanımlayan ifadeler, özellikler, ticari işaretler, marka adı, resim veya sembol gibi bilgilerin yeme ait paket, kap, etiket, doküman, halka, kuşak veya internet gibi araçlarla bildirimi, e) Ev ve süs hayvanı: İnsanlar tarafından beslenen, yetiştirilen veya bakılan ancak, insan tüketimi için kullanılmayan hayvanı, f) Gıda amaçlı hayvan: İnsan tüketimi için kullanılan, gıda üretimi amacıyla beslenen, yetiştirilen veya bakılan hayvanı, g) Gıda amaçlı olmayan hayvan: İnsanlar tarafından beslenen, yetiştirilen veya bakılan ancak insan tüketimi için kullanılmayan kürk hayvanları, ev ve süs hayvanları, laboratuvarlar, hayvanat bahçeleri ve sirklerde barındırılan hayvanı, ğ) Günlük rasyon: Belli tür, yaş ve verimdeki bir hayvanın tüm besin madde ihtiyaçlarını karşılamak için ihtiyaç duyduğu, % 12 nem içeriği üzerinden hesaplanan günlük toplam yem miktarını, h) Hayvanları ağızdan besleme: Hayvanların besin madde ihtiyaçlarının karşılanması ve/veya sağlıklı, normal bir hayvanın üretkenliğinin sürdürülmesi amacıyla yemin ağız yoluyla hayvana verilmesini, 17 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

23 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK ı) İşleme yardımcıları: Tek başına yem olarak tüketilmeyen, yemlerin ya da yem maddelerinin işlenmesi sırasında teknolojik amaçla kullanılan, teknik olarak önlenemeyen kalıntıları bırakma ihtimali olan ancak bu kalıntıların hayvan, insan veya çevre üzerinde olumsuz etkileri olmayan ve nihai ürün üzerinde herhangi bir teknolojik etki göstermeyen maddeleri, i) İşletme: Yem işi alanında faaliyet gösteren kuruluşu, j) Karma yem: Hayvanların ağızdan beslenmesi için tam veya tamamlayıcı yem şeklinde, yem katkı maddelerini içeren veya içermeyen, en az iki yem maddesinin karışımını, k) Kürk hayvanı: Kürkü için beslenen, yetiştirilen, bakılan, insan tüketimi için kullanılmayan hayvanı, l) Mineral yem: En az % 40 ham kül içeren tamamlayıcı yemi, m) Özel besleme amacı: Sindirim, emilim veya metabolizma işlemleri geçici veya geri dönülmez bir şekilde bozulmuş ya da bozulma ihtimali olan ve bu nedenle kendi durumlarına uygun yemler verilmek suretiyle özel besin ihtiyaçlarının karşılanmasını, n) Özel besleme amacı taşıyan yem: Kendi özel bileşimi veya üretim metoduyla özel besleme amacını karşılayabilen, ilaçlı yemleri kapsamayan ve diğer yemlerden farklı olan yemi, o) Parti veya seri: Orijin, çeşit, ambalaj şekli, paketleyici, sevkiyatçı, etiketleme gibi sahip olunan ortak özellikleri bakımından ayırt edilebilir miktardaki bir yemi, bir üretim prosesinde ise üniform üretim parametreleri kullanılarak bir işletmedeki bir ünite üretim miktarını ya da seri üretim halinde ve birlikte depolandığında ünitelerin sayısını, ö) Piyasaya arz: Bu Yönetmelik kapsamındaki yemlerin, bedelli veya bedelsiz piyasaya sunulmasını, p) Premiks: Hayvanlara doğrudan yedirilmeyen, yem katkı maddelerinin karışımı ya da bir veya birden fazla yem katkı maddesinin taşıyıcı olarak kullanılan bir yem maddesi veya suyla karışımını, r) Sunum: Yemin şekli, görünümü, ambalajı, kullanılan ambalaj materyalleri ile tanıtımı ve sergilenmesini, s) Süt ikame yemi: Kolostrum sonrası, tamamlayıcı veya ikame olarak, buzağı, kuzu, oğlak gibi genç hayvanların beslenmesi için kuru formda veya seyreltilmek suretiyle sıvı formda verilen karma yemi, ş) Tam yem: Bileşimi bakımından günlük rasyon için yeterli olan yem karışımını, t) Tamamlayıcı yem: Bileşimi itibariyle belirli maddeler bakımından zengin içeriğe sahip, başka bir yemle birlikte kullanıldığında günlük rasyon için yeterli olan karma yemi, u) Taşıyıcı: Bir yem katkı maddesini teknolojik fonksiyonunu değiştirmeden veya teknolojik etkisini azaltmadan çözmek, seyreltmek, yaymak veya bunların dışında o katkı maddesini fiziksel olarak değiştirmek ya da taşınmasını, uygulanmasını kolaylaştırmak amacıyla kullanılan maddeyi, ü) Yem: Hayvanların ağız yoluyla beslenmesi amacıyla kullanılan işlenmiş, kısmen işlenmiş veya işlenmemiş yem katkı maddeleri dâhil her türlü madde veya ürünü, v) Yem işi: Kâr amaçlı olsun veya olmasın, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından kendi hayvanlarını beslemek üzere üretim, işleme ve depolama yapan üreticiler dâhil yemin üretimi, imalatı, işlenmesi, depolanması, nakliyesi veya pazarlanması ile ilgili faaliyeti, y) Yem işletmecisi: Kendi sorumluluğu altında yürütülen yem işinin bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğunun sağlanmasından yasal olarak sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi, z) Yem katkı maddesi: Yem katkı maddeleri için tanımlanan fonksiyonlardan bir veya birkaçına sahip, yeme veya suya katılan, yem maddesi ve premiksler dışındaki maddeler, mikroorganizmalar veya preparatları, aa) Yem maddeleri: Hayvanların besin maddesi ihtiyaçlarını karşılayan, doğal, taze, korunmuş VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 18

24 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK halde olan bitkisel veya hayvansal orijinli ürünler ve bunlardan endüstriyel işleme sonucu elde edilen ürünler ile hayvanların ağızdan beslenmesi amacıyla, premikslerde taşıyıcı olarak ya da karma yemlerin hazırlanmasında doğrudan ya da işlenerek kullanılan, yem katkı maddesi içeren ya da içermeyen organik veya inorganik maddeleri, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Yem güvenilirliği ve piyasaya arz MADDE 5 (1) Yem, güvenilir ise ve hayvan refahı ve çevre üzerinde doğrudan olumsuz bir etkisi yoksa piyasaya arz edilebilir ve kullanılabilir. Güvenilir olmayan yem piyasaya sürülemez. (2) Yem işletmecisi; a) Piyasaya arz ettiği yemin güvenilir, tanımlanan veya beyan edilen özelliklerine ve amacına uygun, bozulmamış ve ticari olarak uygun kalitede olmasını, b) Mevzuata uygun olarak etiketlenmesini, paketlenmesini ve piyasaya arzını, sağlamakla yükümlüdür. (3) Yem, Ek-1 de belirtilen teknik şartlara uygun olmalıdır. (4) Onayı zorunlu olan yemler, Bakanlıktan onay alınmadan üretilemez, ithalatı yapılamaz ve piyasaya arz edilemez. Yem katkı maddeleri ile özel besleme amaçlı yemler; onay alınması zorunlu yemlerdir. Yem işletmecilerinin sorumlulukları ve yükümlülükleri MADDE 6 (1) Yem işletmecileri, yemlerin izlenebilirliği, piyasadan geri çekme ve hijyen ile ilgili yem mevzuatında belirtilen kurallara uymak ve kontrolleri altındaki üretim, işleme ve dağıtımın her aşamasında mevzuata uygunluğu sağlamakla yükümlüdürler. (2) Yemi etiketleyen yem işletmecisi, karma yemde kullanılan yem maddelerinin isimlerini, tam olarak ağırlık oranları dâhil etiketleme bilgilerini, pazara sunulan yemin iddia edilen özelliklerinin veya içeriklerinin doğruluğunun tespiti için Bakanlık tarafından istenen her türlü bilgiyi sağlamakla yükümlüdür. (3) İnsan veya hayvan sağlığı veya çevreye ilişkin herhangi bir acil durum ortaya çıkması durumunda, üretici ve alıcıların ilgili kanuni hakları korunarak, Bakanlık uygun gördüğü takdirde ve alıcının talebi halinde, imzalı teminat karşılığında ikinci fıkrada belirtilen bazı bilgileri alıcıya sağlayabilir. Kısıtlama ve yasaklar MADDE 7 (1) Hayvan besleme amacıyla piyasaya arz edilen yemler, kullanımı yasaklanan maddeleri içeremez, kısıtlanan maddeleri ise ancak belirlenen sınırlarda içerebilir. Yasaklı maddeler ve kısıtlanan maddeler Ek-2 de belirtilmiştir. Acil önlem alınması gereken durumlarda Ek-2 de yapılacak değişiklik prosedürü tamamlanıncaya kadar, ihtiyati tedbir olarak Bakanlık, bazı yem maddelerinin kullanımını geçici olarak yasaklayabilir veya kısıtlayabilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Belirli Özellikteki Yemlerin Piyasaya Arzı Yem çeşitlerinin özellikleri ve yem katkı maddesi içerikleri MADDE 8 (1) Bakanlık, yem maddeleri, yem katkı maddeleri, veteriner ilaçları ve bunun gibi diğer başka ürünler arasındaki ayrımı netleştirmek amacıyla yemler ile ilgili ayırt edici özellikleri belirleyebilir. (2) Bakanlık, gerekli hallerde, yem mevzuatında tanımlanmayan yeni bir ürünle ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, söz konusu ürünün yem olup olmayacağına, değerlendirme yaparak karar verebilir. (3) Yem maddeleri ve tamamlayıcı yemlerdeki yem katkı maddelerinin düzeyi, yem katkı maddelerinin onaylanması ile ilgili mevzuattaki kullanım koşulları saklı kalmak kaydıyla, tam yemlerde be- 19 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

25 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK lirlenen maksimum miktarların yüz katını aşamaz. Koksidiyostatlar ve histomonostatlar ise tam yemlerde belirlenen miktarların beş katını aşmaz. (4) 9 uncu maddede belirtilen özel besleme amaçlı yem yapımında kullanılacak yem maddeleri ve tamamlayıcı yemlerdeki katkı maddesinin düzeyi, üçüncü fıkrada belirtilen tam yemlerde belirlenen maksimum miktarın yüz katını aşabilir. Bu tür yemler ile ilgili olarak; a) Kullanım şartları ayrıca belirtilir. b) Yem Hijyeni Yönetmeliğinin Ek-6 ikinci bölümünde yer alan yem katkı maddelerini kullanarak üretim yapan işletmeler, Bakanlıktan onay alırlar. Özel besleme amaçlı yemlerin piyasaya arzı MADDE 9 (1) Özel besleme amaçlı yemler, ancak özel besleme amaçlı yemler için hedeflenen amaçları ve gerekli besinsel özellikleri karşılıyor ise piyasaya arz edilebilir. (2) Özel besleme amaçlı yemler, kullanım amaçlarıyla ilgili en az bir özel kullanım amacına sahip olmalıdır. Bakanlık, özel besleme amaçlı yemlerin kullanım amacını geri çekebilir, kullanım amacıyla ilgili özel koşullar ilave edebilir, kaldırabilir veya değiştirebilir. Özel besleme amaçlı yemler ile ilgili Bakanlıkça kullanım amaçları listesi oluşturularak Bakanlık internet sitesinde yayımlanır. Bu liste yapılan değişikliklerle güncellenir. (3) Özel besleme amaçlı yemler için gerçek veya tüzel kişi tarafından Bakanlığa başvuruda bulunulur. Başvurunun değerlendirilebilmesi için, söz konusu yemin özel bir yapıda olduğunu, arzu edilen özel besleme amacını karşıladığını, insan ve hayvan sağlığına, çevreye ve hayvan refahına olumsuz bir etkisinin olmadığını gösteren bilgi ve dokümanlar Bakanlığa sunulur. (4) Bakanlık, mevcut bilimsel ve teknolojik bilgilere dayanarak özel besleme amaçlı yemler ile ilgili başvuruyu değerlendirir ve birinci ve ikinci fıkralardaki şartları sağlaması durumunda o yemi özel besleme amaçlı yem olarak onaylar. Uygun bulunmayan dosyalar gerekçeli bir yazı ile iade edilir. Bakanlık özel besleme amaçlı yemlerle ilgili yapılan başvuruları altı ay içerisinde değerlendirerek karara bağlar. Değerlendirme sırasında talep edilebilecek bilgi, belge, araştırma ve analizler için geçen süre, bu süreye dâhil edilmez. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Etiketleme, Sunum ve Paketleme Etiketleme ve sunum MADDE 10 (1) Yemin etiketlenmesi ve sunumu, kullanıcıyı yanıltıcı veya aldatıcı şekilde olamaz. Etiketleme ve sunumda; a) Yemin özelliğine veya kullanım amacına göre, özellikle yapısı, işleme veya üretim metodu, niteliği, bileşimi, içeriği, miktarı, dayanıklılığı, yemin amaçlandığı hayvan türleri veya kategorileri göz önüne alınır. b) Yemde olmadığı halde birtakım etkiler veya özellikler varmış gibi veya benzer yemler ile aynı özelliklere sahip olduğu halde, diğerlerinden farklı özelliklere sahipmiş gibi gösterilemez. c) Etiketleme, yem kataloğunda belirlenen kriterlere ve etiketleme ile ilgili kurallara uygun olmalıdır. ç) Türkiye de piyasaya arz edilecek yemlerde Türkçe etiket bilgileri yer alır. (2) Yem maddeleri ve karma yemlerin dökme, açık ambalaj veya kaplarda piyasaya arz edilmesi halinde, beraberinde bu Yönetmelikte istenen tüm zorunlu etiket bilgilerini içeren bir belge bulundurulur. (3) Yemlerin iletişim araçları ile uzaktan satışı halinde, tüketicilerin korunması amacıyla satış öncesinde, parti ya da seri numarası, en kısa depolama ömrü, net ağırlığı ve etiketlemeden sorumlu yem işletmecisinin isim ve adresi dışında etikette bulunması zorunlu bilgiler iletişim araçlarında gösterilir. Diğer bilgiler yemin teslim zamanına kadar alıcıya ulaştırılmalıdır. (4) Etiketleme, bu maddede belirtilen kurallara ilave olarak Ek-3 te belirtilen etiketleme kurallarına göre yapılır. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 20

26 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK (5) Resmi kontroller sırasında, bir yem maddesinin veya karma yemin etiket bilgilerinde belirtilen besin maddesi bileşen değerleri ile resmi kontrol için yapılan analiz sonucu bulunan değerler arasındaki farklılığın değerlendirilmesinde kullanılacak tolerans değerleri Ek-4 te verilmiştir. Etiketleme ile ilgili sorumluluk MADDE 11 (1) Yemi etiketleyen yem işletmecisi, yemin etiket bilgilerinden ve doğruluğundan sorumludur. (2) Yemi ilk pazarlayan veya kendi adına ya da şirket adına pazarlayan yem işletmecisi etiketlemeden sorumludur. (3) Yem işletmecisinin kontrolü altındaki faaliyetlerinde yaptığı değişiklik, yemin etiket bilgilerinde değişikliği gerektiriyor ise yem işletmecisi etiketlemenin bu Yönetmeliğe uygun olarak yapılmasını sağlar. (4) Yemin etiketlenmesinde doğrudan bir sorumluluğu bulunmayan, dağıtım veya perakende faaliyetlerini yürüten yem işletmecisi, yemlerin etiketleme kurallarına göre etiketlenip etiketlenmediğine dikkat eder, etiketleme kurallarına uygun olmayan yemleri piyasaya sunamaz. (5) Yem işletmecisi, zorunlu etiketleme bilgilerinin yemin son kullanıcısına kadar yem zinciri boyunca iletilmesinin sağlanması hususunda kendi kontrolü altındaki faaliyetlerden sorumludur. Etiketlerde yemlerle ilgili özel iddialar MADDE 12 (1) Yem maddelerinin ve karma yemlerin etiketinde ve sunumunda, yemdeki bir maddenin varlığı ya da yokluğuna, belirli besinsel özelliklerine, işleme veya belirli bir fonksiyona yönelik olarak dikkat çekici özel iddialarda bulunulabilir. Bu iddiaların yapılabilmesi için aşağıdaki şartlar karşılanmalıdır: a) İddia edilen husus, gerçek, Bakanlıkça doğrulanabilir ve yem kullanıcısı tarafından anlaşılabilir olmalıdır. b) Bakanlığın talebi halinde, iddianın bilimsel olarak kanıtlanması ya kamunun erişimine açık bilimsel delillere dayalı referanslar ile ya da belgelenmiş şirket araştırması yoluyla sağlanır. İddia edilen hususların kanıtlanması ile ilgili bilimsel dayanak, yemin piyasaya arzından önce sağlanmış olmalıdır. İddia edilen hususun yeterince kanıtlanamadığı sonucuna varılırsa, bu gibi iddiaya ait etiketlemenin 10 uncu maddede belirtilen etiketleme kurallarına göre, yanıltıcı olduğu kabul edilir. Bakanlık bilimsel dayanak konusunda şüpheye düşerse, gerekli inceleme ve araştırmaları yaparak veya yaptırarak karar verir. Bu tür yemleri satın alanlar iddia edilen hususun doğruluğu hakkındaki şüphelerini Bakanlığa bildirme hakkına sahiptir. (2) Birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerindeki şartlar karşılanmak koşuluyla, üçüncü fıkranın (a) bendinde belirtilen hususlarla ilgili iddialar dışında, hayvanlarda fizyolojik durumların korunması, desteklenmesi veya optimum beslenme ile ilgili iddialarda bulunulabilir. (3) Yem maddelerinin ve karma yemlerin etiketlerinde veya sunumunda aşağıdaki iddialar yer alamaz: a) Yem katkı maddeleri mevzuatına göre onaylanmış koksidiyostatlar, histomonostatlar haricinde, bir hastalığı önleyici ya da tedavi edici yönündeki iddialar. Ancak patalojik semptomların tedavisi hariç besin dengesizliklerinin karşılanmasına dair iddialar bunun dışındadır. b) 9 uncu maddede belirtilen özel besleme amaçlı yemler ile ilgili iddialar. (4) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen hususlar ile ilgili özel hükümler, 24 üncü maddede belirtilen iyi etiketleme uygulama kılavuzları içerisinde yer alabilir. Etiket bilgilerinin sunumu MADDE 13 (1) Zorunlu etiket bilgileri, tüm ambalaj ya da kabın üzerinde veya bunlara iliştirilmiş etiket üzerinde ya da dökme yemlerin beraberindeki belgelerde belirgin olarak yer almalıdır. Etiket bilgileri açık, görünecek şekilde, okunaklı ve silinmeyecek şekilde olmalıdır. (2) Zorunlu etiket bilgileri, kolaylıkla ayırt edilebilmeli ve başka bilgiler ile anlaşılması zorlaştırılmamalıdır. Etiket bilgilerinin sunulmasında kullanılan renk, yazı karakteri ve büyüklükleri, uyarıcı 21 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

27 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK açıklamaların gerekli olduğu haller dışında, bazı bilgileri örtecek şekilde ya da önemliymiş gibi gösterecek şekilde olmamalıdır. (3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen hususlar ile ilgili özel hükümler ile isteğe bağlı etiketlemede sunum ile ilgili özel hükümler 24 üncü maddede belirtilen iyi etiketleme uygulama kılavuzları içerisinde yer alabilir. Zorunlu genel etiketleme kuralları MADDE 14 (1) Etiketinde aşağıdaki bilgilerin belirtilmediği bir yem maddesi ya da karma yem piyasaya arz edilemez: a) Yemin tipi: Yem maddesi, tam yem veya tamamlayıcı yem gibi, b) Yem işletmecisinin adı ya da şirket adı ve adresi, c) Onaylı yem işletmelerinin onay numarası, ç) Parti ya da seri numarası, d) Katı ürünler için birim kütle miktarı, sıvı ürünler için ise birim kütle veya hacim miktarı, e) Yem katkı maddelerinin onaylanması ile ilgili mevzuatta belirtilen etiketleme kuralları saklı kalmakla beraber, yem katkı maddesi ilave edilmesi halinde Ek-6 veya Ek-7 nin birinci bölümünde belirtilen hususlara göre yem katkı maddelerinin listesi, f) Nem miktarı; Ek-1 in altı numaralı maddesinde belirtilen şekilde. Yem maddeleri için zorunlu özel etiketleme kuralları MADDE 15 (1) Yem maddelerinin etiketlenmesinde 14 üncü maddede belirtilen şartlara ilaveten, aşağıdaki hususlar da belirtilir: a) Yem maddesinin ismi; 23 üncü maddedeki yem maddeleri kataloğuna göre isimlendirilmesi halinde katalogda belirtilen kriterlere uygun olur. b) Ek-5 teki listede belirtilen yem kategorilerine karşılık gelen zorunlu bildirimler bulunur veya bunların yerine, 23 üncü maddede belirtilen yem maddeleri kataloğundaki yem maddelerine karşılık gelen özel bildirimler belirtilir. (2) Yem maddelerine, yem katkı maddeleri katılması halinde, birinci fıkrada belirtilen hususlara ilave olarak, aşağıdaki hususlar da etiketlerde yer alır: a) Söz konusu yem katkı maddelerinin, tüm hayvan türleri için değil, bazı türler için kullanımının amaçlanması ya da bazı türler için maksimum limitlerde kullanılmasına izin verilmesi halinde, yem maddelerinin kullanılacağı hayvan türleri, kategorileri ve limitleri, b) Yem maddelerinin uygun kullanımı için Ek-3 ün üç numaralı maddesinde yem maddeleri ile ilgili belirtilen bilgiler, c) Yem maddelerine ilave edilen teknolojik katkı maddeleri haricindeki yem katkı maddeleri için en kısa depolama ömrü. Karma yemler için zorunlu özel etiketleme kuralları MADDE 16 (1) Karma yemlerin etiketlenmesinde 14 üncü maddede belirtilen şartlara ilaveten, aşağıdaki hususlar da belirtilir: a) Karma yemlerin kullanılacağı hayvan türü veya kategorisi, b) Yemin kullanım amacı ve uygun kullanımına ilişkin açıklamalar, Ek-3 ün üç numaralı maddesinde belirtilen hususlara uygun olmalıdır. c) Üreticinin başkası adına üretim yapması ve etiketlemeden sorumlu yem işletmecisi olmadığı durumlarda aşağıdaki hususlar etikette belirtilir: 1) Yemi üreten yem işletmecisinin adı veya ticari adı ve adresi, 2) Yemi üreten yem işletmesinin onay numarası ya da kayıt numarası. ç) En kısa depolama ömrü, aşağıdaki şekilde belirtilir: 1) Yapısal özelliklerinden dolayı kolay bozulabilen yemlerde kesin bir tarih. tarihinden önce kullanılmalıdır. ifadesi yer alır. 2) Diğer karma yemlerde belirli bir ay belirtilerek en uygun den önce kullanılmalıdır. ifadesi VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 22

28 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK yer alır. 3) Etiket üzerinde üretim tarihi gösteriliyor ise, en kısa depolama ömrü, üretim tarihinden itibaren gün veya ay zaman periyodu olarak belirtilir. d) Karma yemi oluşturan yem maddelerinin isimleri bileşiminin belirtildiği kısımda, karma yemdeki nem içeriği üzerinden hesaplanmış ağırlıklarına göre, büyükten küçüğe doğru listelenir. Bu liste yüzde miktarları üzerinden de verilebilir. Bunlardan başka, karma yemlerin bileşimleri ile ilgili olarak; 1) Bir yem maddesi, dikkat çekecek şekilde kelimelerle, grafikle veya resimle gösterilebilir. Bu şekillerde gösterilmesi halinde, o yem maddesinin ağırlık itibariyle yüzdesi ve ismi de belirtilir, 2) Eğer karma yemi oluşturan yem maddeleri ağırlıkları itibariyle yüzde olarak belirtilmemişse, etiketlemeden sorumlu yem işletmecisi, alıcının talebi üzerine yemin bileşimini oluşturan yem maddeleri ile ilgili bilgileri yüzde olarak, +/ % 15 lik değer aralığı içerisinde alıcıya sağlar. 3) Kürk hayvanları haricindeki gıda amaçlı olmayan hayvanlar için hazırlanan karma yemlerin bileşiminde, yem maddelerinin ismi yerine, yem maddelerinin ait olduğu yem kategorisinin ismi de belirtilebilir. e) Karma yemler için Ek-6 veya Ek-7 nin ikinci bölümünde yer alan bildirimi zorunlu bilgiler etikette belirtilir. (2) Kürk hayvanlarının haricindeki gıda amaçlı olmayan hayvan yemlerinin etiketlerinde belirtilebilen yem kategorileri Ek-9 da belirtilmiştir. (3) İnsan veya hayvan sağlığı veya çevreye ilişkin herhangi bir acil durum ortaya çıkması durumunda, üretici ve alıcıların ilgili kanuni hakları korunarak, Bakanlık, uygun gördüğü takdirde, alıcının talebi halinde, imzalı teminat karşılığında karma yemin bileşimi ve özellikleri ile ilgili bilgileri alıcıya sağlayabilir. Özel besleme amaçlı yemler için zorunlu ilave etiketleme kuralları MADDE 17 (1) Özel besleme amaçlı yemlerin etiketlenmesinde, 14, 15 ve 16 ncı maddelerde yer alan zorunlu etiketleme kurallarına ilave olarak aşağıdaki hususlar da belirtilir: a) Özel besleme amaçlı yemlerde, 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen yem tipinin yanına diyetetik ifadesi, b) 9 uncu maddede belirtilen kullanım amaçları ile ilgili bilgiler, c) Yemi kullanmadan önce veya kullanım süresini uzatmadan önce, veteriner hekim veya hayvan besleme uzmanına danışılmasına dair not, yazılır. Ev ve süs hayvanı yemleri için zorunlu ilave etiketleme kuralları MADDE 18 (1) Ev ve süs hayvan yemi satın alanların, zorunlu etiket bilgilerinin yanında, yeme ilave edilen yem katkı maddeleri ve kategorilerine göre yem maddeleri hakkında da ilave bilgi edinebilmeleri amacıyla ev ve süs hayvanı yemi etiketi üzerinde irtibat kurulabilecek bir telefon numarası belirtilir. Kullanımı uygun olmayan ancak, işlemden geçirilmek suretiyle kullanılabilir hale getirilmesi mümkün olabilen yemler için zorunlu ilave etiketleme kuralları MADDE 19 (1) İstenmeyen maddeler ile bulaşmış ve yem mevzuatına uygun olmayan yemlerin etiketlerinde 14, 15, 16 ve 17 nci maddelerde yer alan zorunlu etiketleme kurallarına ilave olarak, Ek- 8 deki özel hususlar da belirtilir. Etiketleme ile ilgili istisnalar MADDE 20 (1) Yem alıcısının, 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (c), (ç), (d) ve (f) bentleri ile 15 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen etiket bilgilerine gerek olmadığına dair yazılı talebi halinde, bu alıcıya ait yemlerin etiketlerinde bu bilgilerin belirtilme zorunluluğu yoktur. Her sipariş birkaç sevkiyattan oluşabilir. (2) Paketli yemlerde, 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (c), (ç) ve (d) bentleri ve 15 inci maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi veya 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirti- 23 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

29 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK len bilgiler, ambalaj üzerinde de belirtilebilir. Bu bilgilerin ambalajın neresinde yer aldığı belirtilir. (3) Kendi hayvanları için kullanmak üzere doğrudan yetiştiricilere yapılan satışlarda, koruyucular ve silaj katkı maddeleri dışında yem katkı maddeleri içermeyen yem maddelerinin satışında, yem hijyeni ile ilgili hükümler saklı kalmak kaydıyla 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (c), (ç), (d) ve (f) bentleri ile 15 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen bilgilerin bulunması zorunlu değildir. (4) Bitki danelerinin, tohumlarının ve meyvelerinin bütün halde karışımları için, 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen zorunlu bildirimler gerekli değildir. (5) Karma yemin en fazla üç yem maddesinden oluşması ve kullanılan bu yem maddelerinin açıkça tanımlanması halinde, 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen bilgiler gerekli değildir. (6) Son kullanıcıya dökme halde 20 kg ı aşmayan miktarlarda satılan yem maddeleri veya karma yemler için, 14, 15 ve 16 ncı maddelerde belirtilen bilgiler zorunlu olmayıp, istenmesi halinde, satış noktasında not olarak alıcının bilgisine sunulabilir. Bu durumlarda, 14 üncü maddenin birinci fıkrası (a) bendinde ve 15 inci maddenin birinci fıkrası veya 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan bilgilerin bulunduğu not, istenmesi halinde alıcıya teslimatta veya fatura ile birlikte sunulur. (7) Paket halinde ambalaj içerisinde satılan toplam ağırlığı 10 kg ı aşmayan ev ve süs hayvanı yemleri için, 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (b), (c), (e) ve (f) bentleri ve 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (b), (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen bilgiler, her bir paket yerine, paketlerin taşındığı ambalajın dış kısmında da yer alabilir. (8) Bakanlık, deney amaçlı olduğu etiketinde açıkça belirtilmesi şartıyla, bilimsel veya deneysel amaçlı kullanılacak hayvan yemleri ile ilgili istisnai hükümler uygulayabilir. İsteğe bağlı etiketleme MADDE 21 (1) Bu Yönetmelikte belirtilen genel hükümlere uygun olmak şartı ile karma yem ve yem maddelerinin etiketlerinde, zorunlu etiketleme kurallarına ilave olarak, isteğe bağlı bazı bilgilere de etikette yer verilebilir. (2) İsteğe bağlı etiketleme ile ilgili ayrıntılı hususlar, 24 üncü maddede belirtilen iyi etiketleme uygulama kılavuzları içerisinde yer alabilir. Paketleme MADDE 22 (1) Yem maddeleri ve karma yemler kapalı paketlerde veya ambalajlarda pazarlanabilir. Kapalı paket veya ambalaj açıldığında bozulacağından, bu paket veya ambalajlar tekrar kullanılamaz. (2) Aşağıda belirtilen yemler, birinci fıkradan istisna olarak dökme halde, açık paket ve ambalajlarda piyasaya sürülebilir: a) Yem maddeleri, b) Tahıl ve meyvelerin bütün halde karıştırılarak elde edildiği karma yemler, c) Karma yem üreticileri arasındaki teslimatlar, ç) Karma yem üreticisinden doğrudan yetiştiricilere yapılan teslimatlar, d) Karma yem üreticilerinden paketleme firmalarına yapılan teslimatlar, e) Son kullanıcıya, ağırlığı 50 kg ı aşmayan miktarlarda yapılan satışlarda kapalı paketten veya ambalajdan alınan karma yemler, f) Blok yemler veya yalama taşları. BEŞİNCİ BÖLÜM Yem Maddeleri Kataloğu ve İyi Etiketleme Uygulama Kılavuzları Yem maddeleri kataloğu MADDE 23 (1) Bakanlık, ürün özellikleri hakkında bilgi oluşturmak ve bilgi alış verişini kolaylaştırmak, yem maddeleri ve karma yemlerin etiketlendirilmesinde ve yem sektöründe kullanılmak VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 24

30 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK üzere yem maddeleri kataloğu hazırlar ve Bakanlığın internet sitesinde yayımlar. Bu katalog ihtiyaca göre ilgili sektör paydaşları ile birlikte görüşülerek değiştirilebilir ve güncellenebilir. Bir yem maddesi katalogda tanımlanırken en az aşağıdaki bilgiler belirtilmelidir: a) İsmi, b) Ayırt edici kimlik numarası, c) Yem maddesinin üretim işlemi ve ürün özellikleri ile ilgili açıklama, ç) 15 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen zorunlu bildirim yerine geçen bilgiler, d) Katalogda belirtilen terimler sözlüğüne uygun, üretim işlemleri ve teknik açıklamaların yer aldığı bilgiler. (2) Katalogda yapılacak değişiklik ve güncellemeler, sektörün ihtiyaçları ve görüşleri doğrultusunda bilimsel ve teknolojik gelişmeler göz önünde bulundurularak yapılır. (3) Yem maddeleri kataloğu ile ilgili bu madde hükümleri, 5 inci maddede belirtilen yem güvenilirliği ile ilgili hükümler saklı kalmak kaydıyla uygulanır. (4) Yem maddeleri kataloğunun kullanımı yem sektöründe isteğe bağlıdır. Ancak, katalogda yer alan isimlerin kullanılması durumunda yem maddeleri, katalogda o isimle belirtilen özelliklere uygun olmalıdır. (5) Katalogda yer almayan bir yem maddesini ilk defa piyasaya arz edecek olanlar, Bakanlığa bildirimde bulunur ve bununla ilgili izni alırlar. Bakanlıktan izin alınmadan bu yem maddeleri piyasaya arz edilemez. Bu yem maddeleri ile ilgili yem sektörü de bilgilendirilir, bildirimler ile ilgili internet ortamında bir kayıt sistemi oluşturulur ve sistem düzenli olarak güncellenir. İyi etiketleme uygulama kılavuzları MADDE 24 (1) Yemlerde etiketlemenin uygun ve doğru yapılmasını sağlamak amacıyla, biri gıda amaçlı hayvan yemleri, diğeri ev ve süs hayvanları yemleri için olmak üzere, ilgili sektör paydaşları tarafından iyi etiketleme uygulama kılavuzları oluşturulur. Belirlenen bu iyi etiketleme uygulama kılavuzları Bakanlığın incelemesinden sonra onayı alınarak kullanılır. Bakanlık, iyi etiketleme uygulama kılavuzlarının geliştirilmesini ve sektörde uygulanmasını teşvik eder. (2) İyi etiketleme kılavuzları; genel etiketleme kurallarını karşılaması yanısıra, 12, 13 ve 21 inci maddelerde belirtilen hükümleri de kapsayacak şekilde iyi etiketleme uygulanmasının geliştirilmesine yönelik olmalıdır. (3) İyi etiketleme kılavuzları, yem sektörü tarafından isteğe bağlı olarak kullanılır. (4) İlgili sektör paydaşlarının talebi ve görüşleri doğrultusunda bilimsel ve teknolojik gelişmelere göre iyi etiketleme kılavuzlarında değişiklik yapılabilir. ALTINCI BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler İdari yaptırımlar MADDE 25 (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uymayanlar hakkında 5996 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre işlem yapılır. Geçiş hükümleri GEÇİCİ MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihden önce piyasaya sunulmuş olan yemler, bu Yönetmeliğin yayımından itibaren bir yıl süre ile piyasada bulunabilir. (2) Yem işletmeleri, bu Yönetmeliğin yayımından önce ilgili yem mevzuatına uygun olarak bulundurdukları mevcut etiketleri altı ay süreyle kullanabilirler. Bu etiketlerin kullanıldığı yemler, bu Yönetmeliğin yayımından itibaren bir yıl süre ile piyasada bulunabilir. Yürürlük MADDE 26 (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 27 (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür. 25 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

31 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK EK-1 YEMLERDE BULAŞMA, SÜT İKAME YEMLERİ, BAĞLAYICI VE DENATURE EDİCİ YEM MADDELERİ, YEMLERDE KÜL SEVİYESİ VE NEM İÇERİĞİ İLE İLGİLİ TEKNİK ŞARTLAR 1. Yem kataloğunda maksimum miktar belirtilmemiş ise yem maddeleri, üretim işlemlerinden veya üretim sırasında kullanılan işlem yardımcılarından kaynaklanan kimyasal bulaşmalardan ari olmalıdır. 2. Yem kataloğunda farklı bir seviye belirtilmemişse hayvanlar üzerinde olumsuz etki yapmayan saman gibi kültürü yapılan diğer bitki çeşitlerinin veya yabancı ot çeşitlerinin tohumları gibi bitkisel maddeler ile bulaşıklık yem maddelerinde % 5 i geçemez. Yem maddeleri botanik olarak en az % 95 oranında saf olmalıdır. Üretim sırasında bir önceki üretim işleminden arta kalan diğer yağlı meyveler veya diğer yağlı tohum kalıntıları ile bulaşıklık, her bir yağlı tohum veya meyve çeşidi için, % 0,5 i geçemez. 3. Canlı ağırlığı 70 kg a eşit veya daha az olan buzağılar için, süt ikame yemindeki demir miktarı her bir kg tam yemde en az 30 mg olmalıdır. Bu miktar % 12 nem içerikli tam yemler içindir. 4. Yem maddelerinin, diğer yem maddelerini denature etmek veya bağlamak için kullanıldığı durumlarda, kullanılan yem maddesinin ismi, yapısı ve miktarı etikette belirtilir. Bir yem maddesi diğer bir yem maddesi tarafından bağlanırsa bağlayıcı yem maddesinin yüzdesi toplam ağırlığın % 3 ünü aşamazr. 5. Hidroklorik asitte çözülmeyen kül miktarı, kuru maddenin % 2,2 sini aşamaz. Ancak etikette belirtilmek koşuluyla aşağıda belirtilenler için bu oran aşılabilir: Yem maddeleri, İzin verilen mineral kaynaklı bağlayıcı maddeleri içeren karma yem, Mineral yem, Pirinç veya şeker pancarı yan ürünlerini % 50 den daha fazla oranda içeren karma yem, % 15 in üzerinde balık unu içeren kültür balığı karma yemi. 6. Yem kataloğunda herhangi bir seviye belirtilmemişse yemlerin nem içeriği aşağıdaki sınırları aşması halinde etikette belirtilir. Hiçbir organik madde içermeyen mineral yemlerde % 5, % 40 tan fazla süt mamulü içeren, karma yemlerde ve süt ikame yemlerinde % 7, Organik madde içeren mineral yemlerde % 10, Diğer yemlerde % 14. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 26

32 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK Ek-2 HAYVAN BESLEME AMACIYLA KULLANIMI VE PİYASAYA SUNUMU YASAKLANAN VE KISITLANAN MADDELER LİSTESİ 1. Hormon ve hormon benzeri maddeler, Birinci Bölüm Yasaklı maddeler 2. Koksidiyostatlar ve histomonostatlar haricinde, yem katkı maddesi olarak antibiyotikler ve ilaç niteliğindeki maddeler, 3. Hayvansal proteinler (Et-kemik unu, kemik unu, kan unu ve diğer kan ürünleri, tavuk unu, balık unu, hidrolize protein, ve benzeri) ile hayvansal orijinli organik DCP (Dikalsiyum Fosfat) ve TCP (Tirikalsiyum Fosfat) nin, sığır, koyun, keçi gibi geviş getiren (ruminant) hayvanlarda kullanılması ve yemlerine katılması yasaktır. Aşağıdaki ürünler bu yasaklama kapsamı dışındadır: 6. Gübre, idrar ve herhangi bir işleme veya karışıma maruz kalmamış sindirim sistemi içeriği, -Süt ve süt ürünleri, -Yumurta ve yumurta ürünleri, - Jelatin (ruminant menşeili olmayanlar ve sadece yem katkılarında kullanılanlar) 4. Atık yağlar ve bu yağlardan elde edilen ürünler, 5. Kürk hayvanlarının beslenmesi hariç restoran ve yemekhane artıkları, 7. Tanenli maddeler ile muamele edilen deri ve deri artıkları, 8. Hasattan sonra bitki koruma ürünleri ile özel işleme tabi tutulan tohumluklar ve diğer bitkisel çoğaltım materyalleri ve onlardan elde edilen yan ürünler, 9. 31/12/2009 tarih ve sayılı 4 üncü mükerrer Resmi Gazete de yayımlanan Biyosidal Ürünler Yönetmeliği nin Ek-A sında yer alan odun koruyucuları gibi biyosidal ürünler ile muamele edilmiş odun, talaş ve bunların tozları, 10. Her türlü kentsel ve endüstriyel atık sulardan elde edilen nihai atıklar, 11. Ev atığı gibi katı kentsel atıklar, 12. Tarım ve gıda sanayinde kullanılan ürünlerin ambalajları ya da ambalaj parçaları, 13. N-Alkanlarda kültürü yapılan Candida cinsi mayalardan elde edilen protein ürünleri. İkinci Bölüm Kısıtlanan maddeler Üre, etikette belirtilmesi şartıyla rumen gelişimini tamamlamış ruminant rasyonlarında en fazla % 2 oranında kullanılabilir. Diğer hayvan türlerinin rasyonlarında kullanılmaz. 27 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

33 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK Ek-3 ETİKETLEME İLE İLGİLİ GENEL KURALLAR 1. Yemin içerikleri veya düzeyleri ağırlık oranlarına göre beyan edilir. 2. Tarihlerin sayısal göstergesi gün, ay ve yıl sırasına göre ve formatı GG/AA/YY şeklinde etiket üzerinde belirtilir. 3.Tam yemler için belirlenen maksimum seviyelerin üzerinde katkı maddeleri içeren yem maddeleri ve tamamlayıcı yemlerin, rasyonda uygun kullanımının ve günlük rasyondaki maksimum katkı maddeleri içeriğinin uygunluğunun sağlanması için o yemin gram veya kilogram veya birim hacim olarak hayvan başına verilecek günlük maksimum miktarı veya o yemin günlük rasyondaki yüzdesi veya her bir kilogram tam yemdeki miktarı veya yüzdesi belirtilir. 4. Analiz metotlarını değiştirmemek koşuluyla, ev ve süs hayvanı yemleri için etikette; - Ham protein ifadesi yerine protein, - Ham sıvı ve katı yağlar ifadesi yerine yağ içeriği, - Ham kül ifadesi yerine inorganik madde, ifadelerine yer verilebilir. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 28

34 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK Ek-4 YEM MADDELERİ VE KARMA YEMLERİN ETİKETLERİNDE BELİRTİLEN BESİN MADDESİ BİLEŞENLERİ İLE İLGİLİ VERİLEN TOLERANS DEĞERLERİ Bölüm A: Yem maddeleri ve karma yemlerin besin maddesi bileşenleri için tolerans değerleri 1. Tolerans değerleri, teknik ve analitik kaynaklı sapmalar için belirlenmiştir. 2. Bir yem maddesinin veya karma yemin bileşen değeri, etiketinde belirtilen analitik bileşen değerlerinden farklı bulunduğunda aşağıda verilen tolerans değerleri uygulanır. a) Ham yağ, ham protein, ham kül için: % 24 ve üzeri beyan edilen değerler için ±3 birim, % 8 ve üzeri ile % 24 ün altında beyan edilen değerler için, beyan edilen değerin± % 12,5 u, % 8 den az olan beyan değerleri için ±1 birim. b) Ham selüloz, şeker, nişasta için: % 20 ve üzeri beyan edilen değerler için ± 3,5 birim, %10 ve üzeri ile % 20 nin altında beyan edilen değerler için, beyan edilen değerin ± % 17,5 u, % 10 dan az olan beyan değerleri için ± 1,7 birim. c) Kalsiyum, hidroklorik asitte çözünmeyen kül, toplam fosfor, sodyum, potasyum, magnezyum için: % 5 ve üzeri beyan edilen değerler için ±1 birim, % 1ve üzeri ile %5 in altında beyan edilen değerler için, beyan edilen değerin ±% 20 si, % 1 den az olan beyan değerleri için ±0,2 birim. ç) Rutubet için: %12,5 ve üzeri beyan edilen değerler için, beyan edilen değerin +%8 i, %5 ve üzeri ile %12,5 un altında beyan edilen değerler için + 1 birim, %2 ve üzeri ile %5 in altında beyan edilen değerler için, beyan edilen değerin +%20 si, %2 den az olan beyan değerleri için +0,4 birim. d) Enerji değeri için ±% 5 ve ham protein dışındaki protein değeri için ±% 10. İstisnai olarak, bu bölümün 2 inci maddesinin (a) fıkrasında belirtilen ham yağ ve ham protein değerlerinin ev hayvanları yemleri için %16 nın altında beyan edilmesi halinde, tolerans değeri, beyan edilen değer için ± 2 birim olmalıdır. İstisnai olarak, bu bölümün 2 inci maddesinde ham yağ, ham şeker, nişasta, kalsiyum, sodyum, potasyum, mağnezyum, enerji ve protein için belirlenen tolerans değerleri pozitif yönde iki katına kadar çıkarılabilir. İstisnai olarak, bu bölümün 2 inci maddesinde yer alan hidroklorik asitte çözünmeyen kül ve rutubet için tolerans değerleri beyan edilen değerden yüksek çıkması halinde uygulanır. 29 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

35 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK Bölüm B: Yem maddeleri ve karma yemlerin etiketlerinde belirtilen yem katkı maddesi içerikleri ile ilgili tolerans değerleri 1. Bu bölümdeki tolerans değerleri sadece teknik sapmalar için belirlenmiştir. Bu toleranslar yemin etiketinde beyan edilen yem katkı maddeleri ve analitik değerleri için uygulanır. Yem katkı maddelerinin analitik değerleriyle ilgili olarak toleranslar, etikette garanti edilen miktarlara göre yemlerin en kısa depolama ömrü sonunda uygulanır. 2. Bir yem maddesi ya da karma yemin içeriğindeki bir katkı maddesinin beyan edilen değerin altında bulunması halinde aşağıda verilen tolerans değerleri uygulanır () : Beyan edilen değer, 1000 birim ve üzeri ise beyan edilen değerin % 10 u, Beyan edilen değer, 500 birim ve üzeri ile 1000 birimin altında ise, 100 birim, Beyan edilen değer, 1 birim ve üzeri ile 500 birimin altında ise beyan edilen değerin % 20 si, Beyan edilen değer, 0,5 birim ve üzeri ile 1 birimin altında ise, 0,2 birim, Beyan edilen değer 0,5 birimden az ise beyan edilen değerin % 40 ı. 3. Yemdeki katkı maddesinin minimum ve maksimum içeriği yem katkı mevzuatında belirtilmiş ise bu bölümün 2 nci maddesinde belirtilen toleranslar sadece minimum içeriğin üstü veya maksimum içeriğin altı için uygulanır. 4. Bu bölümün 3 ncü maddesinde belirtilen bir yem katkı maddesi maksimum limiti aşmadığı sürece, beyan edilen içeriğin üzerindeki sapma bu bölümün 2 nci maddesinde belirtilen toleransın üç katına kadar çıkabilir. Bununla beraber, mikroorganizmalar grubuna ait yem katkı maddeleri için mevzuatta belirlenen maksimum limit izin verilen en üst limittir. () 1 Birim, 1 mg, 1000 IU, 1x10 9 CFU veya bir kg yemdeki ilgili yem katkı maddesinin 100 ünite enzim aktivitesi demektir. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 30

36 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK Ek-5 YEM MADDELERİ İÇİN BİLDİRİMİ ZORUNLU BİLEŞENLER Yem maddeleri Bildirimi zorunlu bileşenler 1 Yem bitkileri ve kaba yemler Ham protein>% 10 ise Ham selüloz 2 Tahıllar 3 Ham protein> %10 ise Tahıl ürünleri ve yan ürünleri Ham yağ > % 5 ise Ham selüloz Nişasta> % 20 ise 4 Yağlı tohumlular, yağlı meyveler 5 Yağlı meyveler, yağlı tohumların ürünleri ve yan ürünleri Ham protein> % 10 ise Ham yağ > %5 ise Ham selüloz 6 Baklagil daneleri 7 Baklagil daneleri ürünleri ve yan ürünleri Ham protein > % 10 ise Ham selüloz 8 Yumrular, kökler 9 Yumru ve köklerin ürünleri ve yan ürünleri, Ham selüloz, HCL de çözülmeyen kül, kuru maddede > % 3,5 ise Nişasta 10 Şeker pancarı işleme sanayii ürünleri ve yan ürünleri Ham selüloz> %15 ise Sakkaroz olarak hesaplanan toplam şeker HCl de çözülemeyen kül, kuru maddede > %3,5 ise 11 Şeker kamışı işleme sanayii ürünleri ve yan ürünleri Ham selüloz>% 15 ise Sakkaroz olarak hesaplanan toplam şeker 12 Bu listenin 2-7 numaraları arasında belirtilenler dışında, Ham protein diğer tohumlar ve meyveler ve bunların ürünleri ve yan Ham selüloz ürünleri Ham yağ > %10 ise 13 Bu listenin 8-11 numaraları arasında belirtilenler dışında, Ham protein>% 10 ise diğer bitkiler, bunların ürünleri ve yan ürünleri Ham selüloz 14 Süt ürünleri ve yan ürünleri Ham protein Nem> % 5 ise Laktoz > % 10 ise 15 Kara hayvanı ürünleri ve yan ürünleri Ham protein, > %10 ise Ham yağ> %5 ise Nem > % 8 ise 16 Balık, diğer deniz hayvanları, bunların ürünleri ve yan Ham protein> %10ise ürünleri Ham yağ> %5 ise Nem> % 8 ise 17 Mineraller Kalsiyum Fosfor Sodyum Diğer mineraller 18 Diğer yem maddeleri Ham protein>% 10 Ham selüloz Ham yağ> %10 Nişasta> % 30 Sakkaroz olarak toplam şeker> %10 HCl de çözülmeyen kül, kuru maddede > % 3,5 ise 31 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

37 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK Ek-6 GIDA AMAÇLI HAYVANLAR İLE İLGİLİ KARMA YEMLER VE YEM MADDELERİNİN ETİKETLENMESİ Birinci Bölüm Yem katkı maddesi ilave edilen karma yemler ve yem maddelerinin etiketlenmesi ile ilgili hususlar 1. Aşağıdaki katkı maddeleri karma yemlere veya yem maddelerine ilave edilmiş ise ilave edilen bu yem katkı maddelerinin mevzuatında tanımlanan özel isimleri, katılan miktarları, tanımlayıcı numarası ve fonksiyonel grup isimleri veya kategorilerine göre belirtilir. (a) Hedef türe veya gruba göre maksimum değeri belirlenmiş olan katkı maddeleri, (b) Zooteknik katkı maddeleri, koksidiyostatlar ve histomonostatlar kategorilerine ait katkı maddeleri, (c) Yem katkı mevzuatında, besinsel katkı maddeleri kategorisinde fonksiyonel grupta gösterilen üre ve türevleri. 2. Yeme katılan yem katkı maddesi, yemin etiketinde kelimelerle, grafikle veya resimle ön plana çıkarılıp vurgulanıyor ise, yem katkı maddesinin mevzuattaki ismi ve katılan miktarı belirtilir. 3. Bu bölümün 1 nci maddesinde belirtilmeyen diğer yem katkı maddeleri yemlere katılmış ise alıcının isteği üzerine etiketlemeden sorumlu kişi katkı maddesinin isimlerini, tanımlayıcı numarasını, fonksiyonel grubunu alıcıya açıklanır. 4. Bu bölümün 1 nci maddesinde belirtilmeyen yem katkı maddelerinin yemlere katılması durumunda, etiketlemeden sorumlu kişi tarafından isteğe bağlı olarak,1 nci maddede belirtilen şekilde kısmi veya tam olarak, katılan yem katkı maddesi ile ilgili bilgileri belirtebilir. 5. Yem katkı mevzuatında duyusal ve besinsel kategorilerde yer alan yem katkı maddeleri isteğe bağlı olarak etiketinde belirtilmek isteniyor ise katılan miktar belirtilir. 6. Bir yem katkı maddesinin birden fazla fonksiyonel özelliği var ise, söz konusu yemdeki temel fonksiyonel özelliği belirtilir. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 32

38 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK İkinci Bölüm Karma yemlerin besin madde bileşenlerinin etiketlenmesi 1. Gıda amaçlı hayvanlar için karma yemlerin etiketinde belirtilmesi zorunlu besin madde bileşenleri aşağıda belirtilmiştir. Yem Besin madde bileşenleri ve düzeyi Hedef hayvan türü Tam yem Tamamlayıcı mineral yem - Ham protein - Ham selüloz - Ham yağ - Ham kül - Lizin - Metiyonin - Kalsiyum - Fosfor - Sodyum - Lizin - Metiyonin - Kalsiyum - Fosfor - Sodyum - Magnezyum Tüm türler Tüm türler Tüm türler Tüm türler Domuz ve kanatlılar Domuz ve kanatlılar Tüm türler Tüm türler Tüm türler Domuz ve kanatlılar Domuz ve kanatlılar Tüm türler Tüm türler Tüm türler Ruminantlar Diğer tamamlayıcı yemler - Ham protein - Ham selüloz - Ham yağ - Ham kül - Lizin - Metionin - Kalsiyum % 5 - Fosfor % 2 - Sodyum - Magnezyum %0,5 Tüm türler Tüm türler Tüm türler Tüm türler Domuz ve kanatlılar Domuz ve kanatlılar Tüm türler Tüm türler Tüm türler Ruminantlar 2. Aminoasitler, vitaminler veya iz elementler isteğe bağlı olarak besin madde bileşenleri içerisinde beyan edilmek istendiğinde, bunlar toplam miktar olarak belirtilebilir. 3. Enerji değeri ve/veya protein değeri belirtilmek istendiğinde, belirtilen bu değerler, Bakanlıkça uygun bulunan resmi metotlara göre belirlenmiş olmalıdır. 33 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

39 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK Ek-7 GIDA AMAÇLI OLMAYAN HAYVANLAR İLE İLGİLİ KARMA YEMLER VE YEM MADDELERİNİN ETİKETLENMESİ Birinci Bölüm Yem katkı maddesi ilave edilen karma yemler ve yem maddelerinin etiketlenmesi ile ilgili hususlar 1. Aşağıdaki katkı maddeleri karma yemlere veya yem maddelerine ilave edilmiş ise ilave edilen bu yem katkı maddelerinin mevzuatında tanımlanan özel isimleri, katılan miktarları, tanımlayıcı numarası ve fonksiyonel grup isimleri veya kategorilerine göre belirtilir. a) Hedef türe veya gruba göre maksimum değeri belirlenmiş olan katkı maddeleri, b) Zooteknik katkı maddeleri, koksidiyostatlar ve histomonostatlar kategorilerine ait katkı maddeleri, c) Yem katkı mevzuatında, besinsel katkı maddeleri kategorisinde fonksiyonel grupta gösterilen üre ve türevleri. 2.Yem katkı mevzuatında koruyucular, antioksidanlar ve renklendiriciler fonksiyonel gruplarında yer alan katkı maddelerinin fonksiyonel grubunun belirtilmesi yeterli olup, alıcının istemesi halinde etiketlemeden sorumlu kişi, tanımlanan özel isimlerini, katılan miktarlarını, tanımlayıcı numarasını bildirilir. 3. Yeme katılan yem katkı maddesi, yemin etiketinde kelimelerle, grafikle veya resimle ön plana çıkarılıp vurgulanıyor ise yem katkı maddesinin mevzuattaki ismi ve katılan miktarı belirtilir. 4. Bu bölümün 1 nci maddesinde belirtilmeyen diğer yem katkı maddeleri yemlere katılmış ise alıcının isteği üzerine etiketlemeden sorumlu kişi, katkı maddesinin isimlerini, tanımlayıcı numarasını, fonksiyonel grubunu alıcıya açıklamalıdır. 5. Bu bölümün 1 nci maddesinde belirtilmeyen yem katkı maddelerinin yemlere katılması durumunda, etiketlemeden sorumlu kişi tarafından isteğe bağlı olarak, 1 nci maddede belirtilen şekilde kısmi veya tam olarak, katılan yem katkı maddesi ile ilgili bilgileri belirtebilir. 6. Yem katkı mevzuatında duyusal ve besinsel kategorilerde yer alan yem katkı maddeleri isteğe bağlı olarak etiketinde belirtilmek isteniyor ise katılan miktar belirtilir. 7. Bir yem katkı maddesinin birden fazla fonksiyonel özelliği var ise söz konusu yemdeki temel fonksiyonel özelliği belirtilir. 8. Piyasaya arz edilen yemlerin etiketinde, yemlerin bileşimleri veya özel iddialı beyanlar yapılıyor ise kullanılan tüm katkı maddeleri ile ilgili bilgiler dâhil, beyan edilen bu bilgilerin doğruluğundan etiketlemeden sorumlu kişi, resmi otoritelere karşı sorumlu olup, istenildiğinde bunlara ilişkin bilgileri sağlamakla yükümlüdür. İkinci Bölüm VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 34

40 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK Gıda amaçlı olmayan karma yemlerin besin madde bileşenlerinin etiketlenmesi 1. Gıda amaçlı olmayan hayvanlar için karma yemlerin etiketinde belirtilmesi zorunlu besin madde bileşenleri aşağıda belirtilmiştir. Tam yem Yem Besin madde bileşenleri ve düzeyi Hedef hayvan türü - Ham protein - Ham selüloz - Ham yağ - Ham kül Kedi, köpek, kürk hayvanı Kedi, köpek, kürk hayvanı Kedi, köpek, kürk hayvanı Kedi, köpek, kürk hayvanı Tamamlayıcı mineral yem Diğer tamamlayıcı yemler - Kalsiyum - Fosfor - Sodyum - Ham protein - Ham selüloz - Ham yağ - Ham kül Tüm türler Tüm türler Tüm türler Kedi, köpek, kürk hayvanı Kedi, köpek, kürk hayvanı Kedi, köpek, kürk hayvanı Kedi, köpek, kürk hayvanı 2. Aminoasitler, vitaminler veya iz elementler isteğe bağlı olarak besin madde bileşenleri içerisinde beyan edilmek istendiğinde, bunlar toplam miktar olarak belirtilebilir. 3. Enerji değeri ve/veya protein değeri belirtilmek istendiğinde, belirtilen bu değerler, Bakanlıkça uygun bulunan resmi metotlara göre belirlenmiş olmalıdır. Ek-8 PİYASAYA ARZ EDİLMEK İSTENEN ANCAK YEM MEVZUATINDA BELİRTİLEN YEM GÜVENİLİRLİĞİ ŞARTLARINA UYGUN OLMAYAN YEMLERİN ETİKETLENMESİ İLE İLGİLİ ÖZEL ŞARTLAR Bulaşık yem maddeleri; İstenmeyen maddeler listesine göre, değerini aşan bir yemdir. Bu yem, sadece onaylı işletmelerde detoksifiye edildikten sonra yem olarak kullanılır. şeklindeki ifade dikkat çekecek biçimde belirtilir. Bulaşıklık, temizlemek suretiyle azaltılabiliyor ya da elimine edilebiliyor ise etiketinde İstenmeyen maddeler listesine göre, değerini aşan bir yemdir. Bu yem, sadece yeterli temizleme yapıldıktan sonra yem olarak kullanılır. şeklindeki ifade dikkat çekecek biçimde belirtilir. 35 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

41 YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK Kategori Çeşidi Ek-9 GIDA AMAÇLI OLMAYAN HAYVAN YEMLERİ İÇİN YEM MADDELERİ KATEGORİLERİ Tanım 1 Et ve et ürünleri Kesilen sıcakkanlı kara hayvanlarının taze veya uygun işlemle konserve edilen bütün kemiksiz parçaları ve sıcakkanlı kara hayvanlarının karkas parçaları veya işlenmiş karkas ürünleri ve bütün ürünleri 2 Süt ve süt ürünleri Taze veya uygun işlemle korunmuş bütün süt ürünleri ve bunların işlenmesinden elde edilen ürünler 3 Yumurta ve yumurta ürünleri Taze veya uygun işlemle korunmuş bütün yumurta ürünleri ve bunların işlenmesinden elde edilen ürünler 4 Bitkisel ve hayvansal Bütün hayvan ve bitki yağları yağlar 5 Mayalar Bütün mayalar, ölü ve kurutulmuş hücreleri 6 Balık ve balık ürünleri Taze veya uygun işlemle korunmuş balık veya balık parçaları ve bunların işlenmesinden elde edilen ürünler 7 Tahıllar Sunum şekline bakılmaksızın, bütün tahıl çeşitleri veya nişasta endosperminden elde edilen ürünler 8 Sebzeler Taze veya uygun işlemle korunmuş bütün sebze ve baklagil çeşitleri 9 Sebze kaynaklı ürünler Sebze ürünlerinin özellikle tahıllar, sebzeler, baklagiller ve yağlı tohumların işlenmesinden elde edilen ürünler 10 Sebze protein ekstraktları Kuru maddede en az %50 ham protein içermesi için, uygun işlemle konsantre edilen proteinleri içeren bütün sebze kaynaklı ürünler 11 Mineraller Hayvan yemleri için uygun bütün inorganik maddeler 12 Çeşitli şekerler Şekerlerin bütün çeşitleri 13 Meyve Taze veya uygun işlemle korunmuş bütün meyve çeşitleri 14 Yemişler Kabuklu bütün yemişler 15 Tohumlar Tüm halde veya kabaca kırılmış bütün tohum çeşitleri 16 Alg Taze veya uygun işlemle korunmuş alg 17 Yumuşakçalar ve Taze veya uygun işlemle korunmuş bütün yumuşakça, kabuklu, su kabuklular kabuklusu ve bunların işlenmiş ürünleri 18 Böcekler Bütün böcek çeşitleri ve bunların gelişim aşamaları 19 Ekmek-pastacılık ürünleri Ekmek, kek, bisküvi ve pasta ürünleri VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 36

42 FİRMA REKLAMI YERLEŞTİRİLECEK

43 YEM YÖNETMELİKLERİ YEMLERİN RESMÎ KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARINA DAİR YÖNETMELİK Yayınlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 27 Aralık 2011, Sayısı: VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 38

44 YEMLERİN RESMÎ KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARINA DAİR YÖNETMELİK Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: YEMLERİN RESMÎ KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARINA DAİR YÖNETMELİK 27 Aralık 2011 SALI Sayı : Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; a) Yemlerin resmî kontrolünde mikroorganizmalar hariç yemin bileşiminin, katkı maddelerinin ve istenmeyen maddelerin tespiti için numune almayı, b) Numunelerin analiz için hazırlanması ve sonuçların açıklanmasını, c) Yemlerin resmî kontrolünde uygulanacak analiz metotlarını, ç) Yemlerin resmî kontrolünde hayvansal kökenli bileşenlerin tespitinde kullanılacak analiz metotlarını, d) Kanatlı karma yemlerinin enerji değerinin hesaplanmasını, e) Kullanımı yasaklanan yem katkı maddelerinin yasal olmayan bir şekilde bulunmasının kontrolünde kullanılacak analiz metotlarını, belirlemektir. Dayanak MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik; a) 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 31 inci maddesine dayanılarak, b) Avrupa Birliğinin 27/1/2009 tarihli ve 152/2009 sayılı Yemin Resmi Kontrolü İçin Numune Alma ve Analiz Metotlarına İlişkin Tüzüğüne paralel olarak, hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3 (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Ayırıcı: Birincil numune, azaltılmış numune ve laboratuvar numunelerinin hazırlanması sırasında numuneyi yaklaşık eşit parçalara ayırmak için kullanılan aletleri, b) Azaltılmış numune: Paçal numuneden azaltma yöntemiyle elde edilen ve paçal numuneyi temsil eden numuneyi, c) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, ç) Birincil numune: Numune alınan partinin bir noktasından alınan miktarı, d) El aletleri: El ile numune alınırken kullanılan kürek, numune alma sondası ve benzeri aletleri, e) Laboratuvar numunesi: Homojenize edilen paçal numuneden veya azaltılmış numuneden alınan numuneyi, f) Mekanik aletler: Hareket halindeki yemlerden numune alınırken kullanılan aleti, g) Numune alan personel: Bakanlık tarafından resmî kontrol yetkisi verilen kişiyi, ğ) Numune alınan parti: Özelliği itibarıyla bir örnek ve bir birim oluşturan yemi, h) Numune alma alet ve cihazları: Numune alınan yemde bulaşmaya sebep olmayacak materyallerden yapılmış, Bakanlık tarafından kullanımı uygun görülen alet ve cihazları, ı) Numune alma sondası: Uzun yarıkları ya da bölmeleri olan numune alınan partinin ve yemin partikül büyüklüğüne uygun, değişik boyutlardaki numune alma aletini, i) Paçal numune: Numune alınan partiden alınan birincil numunelerin birleştirilmesi ve homojen olarak karıştırılması ile elde edilen numuneyi, ifade eder. Numune alımıyla ilgili genel hükümler MADDE 4 (1) Katı yemlerden numune alınırken el aletleri, mekanik aletler ve ayırıcılar kullanılır. 39 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

45 YEMLERİN RESMÎ KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARINA DAİR YÖNETMELİK (2) Numune alınacak partinin özelliğine ve büyüklüğüne göre, alınması gereken numune sayıları ve miktarları Ek-1 de belirtilmiştir. (3) Numune alma alet ve cihazları, numune hazırlanacak yüzeyler ve numune kaplarının temiz ve kuru olması gerekir. Yemin özelliğinin değişmemesi ve olası bulaşmanın engellenmesi amacıyla, numuneler, mümkün olan en kısa zamanda alınır ve hazırlanır ve bunun için gerekli tedbirler alınır. Birincil numunelerin alınması MADDE 5 (1) Yem içerisinde homojen dağılım gösteren maddelerin veya ürünlerin kontrolü için alınacak birincil numuneler, numune alınan partiden rastgele ve yaklaşık eşit miktarlarda alınır. a) Dökme yemlerde numune alınan parti, tahmini ve göz kararı olarak yaklaşık eşit parçalara bölünür ve her bir parçadan olmak üzere Ek-1 in A.2 satırında belirtildiği gibi, gerekli birincil numune sayısı kadar rastgele numune alınır. Gerektiğinde numune alma işlemi yükleme veya boşaltma esnasında da yapılabilir. b) Paketlenmiş yemlerde, Ek-1 in A.2 satırında belirtilen sayıda gerekli paketler seçildikten sonra, her bir paketin içeriğinin bir kısmı numune olarak kürek ve benzeri el aletleri kullanılarak alınır. Gerektiğinde, paketler ayrı ayrı boşaltıldıktan sonra da numune alınabilir. Şayet alınan numunenin içerisinde kalıplaşmış parçalar varsa bunlar parçalanır ve karıştırılır. c) Homojenize veya homojenize edilebilir sıvı veya yarı sıvı yemlerde, Ek-1 in A.2 satırında belirtilen kap sayısı dikkate alınır. Gerekli ise içerik homojenize edilir, her bir kaptan gerekli miktar numune alınır. İçerik boşaltılırken de numune alınabilir. ç) Homojenize edilemeyen sıvı veya yarı sıvı yemlerde, Ek-1 in A.2 satırında belirtilen kap sayısı dikkate alınarak, farklı seviyelerden numuneler alınır. Numuneler içerik boşaltılırken de alınabilir, ancak baştaki ilk kısımları atılarak alınır. Her durumda, alınan numunenin toplam hacmi 10 litreden az olamaz. d) Yem blokları ve mineral yalama taşlarında, Ek-1 in A.2 satırında belirtilen sayıda blok veya yalama taşları seçilerek her bir blok ya da yalama taşının bir parçası numune olarak alınır. (2) Yem içerisinde homojen bir şekilde dağılmayan aflatoksin, çavdarmahmuzu, hint yağı bitkisi ve baklagil cinsi olan crotalaria gibi istenmeyen maddelerin veya ürünlerin kontrolüyle ilgili alınacak birincil numuneler için; numune alınacak parti, Ek-1 in B.3 satırında belirtilen paçal numune sayısına göre, tahmini ve göz kararı olarak yaklaşık eşit bölümlere ayrılır. Tahmini ayrılan bölüm sayısı birden fazla ise, her bir bölümden Ek-1 in B.2 satırında belirtilen sayıda farklı yerlerden yaklaşık eşit miktarlarda birincil numune alınır. Her bir bölümden paçal numuneler için alınan birincil numunelerin toplam miktarı 4 kilogramdan az olamaz. Farklı bölümlerden alınan birincil numuneler paçal numune haline getirilmez. Paçal numunelerin hazırlanması MADDE 6 (1) Yem içerisinde homojen dağılım gösteren maddelerin veya ürünlerin kontrolü için alınan birincil numuneler, paçal numune oluşturmak için birleştirilerek karıştırılır. (2) Yem içerisinde homojen bir şekilde dağılmayan aflatoksin, çavdarmahmuzu, hint yağı bitkisi ve baklagil cinsi olan crotalaria gibi istenmeyen maddelerin veya ürünlerin kontrolü için, Ek-1 in B.3 satırında belirtilen sayıda, paçal numune oluşturmak üzere, her bir bölümden alınan birincil numuneler birleştirilerek karıştırılır. Tahmini ve göz kararı oluşturulan her bölümden alınan paçal numune, alındığı bölüme göre kodlanır. Laboratuvar numunelerinin hazırlanması MADDE 7 (1) Homojen bir numune elde edebilmek için, her bir paçal numune dikkatli ve özenli bir şekilde karıştırılır. Gerekirse paçal numune mekanik veya otomatik ayırıcı kullanılarak veya çeyrekleme metodu ile 2 kilogram veya 2 litreye azaltılarak azaltılmış numune oluşturulur. (2) Laboratuvara gönderilmek üzere, Ek-1 in A.4 satırında ya da Ek-1 in B.4 satırında belirtilen miktarda eşit ve aynı özellikleri taşıyacak şekilde en az iki numune oluşturulur. Her bir numune uygun kaplara ayrı ayrı konulur. Muhafaza ve nakliye sırasında oluşabilecek bulaşmanın önlenmesi veya VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 40

46 YEMLERİN RESMÎ KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARINA DAİR YÖNETMELİK numunenin bozularak bileşiminin değişmesine neden olabilecek olumsuzlukların engellenmesi için gereken bütün önlemler alınır. Laboratuvar numunelerinin paketlenmesi MADDE 8 (1) Resmî kontroller için alınan numuneler, mühürlenir ve etiketlenir. Mühürleme işlemi, numune güvenliğini temin amacıyla mühür bozulmadan paket açılamayacak şekilde yapılır. Numune kayıtları MADDE 9 (1) Numunenin ait olduğu parça ve numuneyle ilgili kayıtlar, karışıklığa ve tereddüte meydan vermeyecek şekilde tutulur. Numunelerin laboratuvara gönderilmesi MADDE 10 (1) Analiz yapılmak üzere, her bir paçal numuneden alınan numunelerden en az biri yapılması istenen analizlerle ilgili gerekli bilgiler ile birlikte mümkün olan en kısa sürede yetkili laboratuvara gönderilir. Analiz için numunelerin hazırlanması MADDE 11 (1) Bu Yönetmeliğe göre alınan ve yetkili laboratuvara gönderilen yem numunesinden, analiz metodunda belirtilen miktar kadar, numune tartılarak alınır. Alınan bu miktarın homojen ve numuneyi temsil eder nitelikte olması gerekir. (2) Analiz için numuneler hazırlanırken dikkat edilecek hususlar aşağıda belirtilmiştir: a) Numuneler, uygulanan analiz metotlarında belirtilen yönteme göre hazırlanır. b) Uygulanan tüm işlemler, olası bulaşmayı ve bileşiminde oluşabilecek değişmeyi olabildiğince önleyecek şekilde gerçekleştirilir. c) Numunenin, hava ve ışığa en az düzeyde maruz kalmasını sağlamak için, yapılacak öğütme, karıştırma ve eleme işlemleri olabildiğince çabuk gerçekleştirilir. Belirgin şekilde numunede ısınmaya neden olan değirmenler ve öğütücüler kullanılmaz. ç) Özelikle ısıya hassas olan yemler elle öğütülür. Kullanılan aletlerin, numunede iz elementler bakımından bir kontaminasyon kaynağı olmamasına dikkat edilir. d) Numune hazırlanırken, numunenin nem içeriği muhafaza edilemiyor ve nem içeriğinde değişiklik meydana geliyorsa rutubet tayini; hazırlık öncesi ve sonrasında olmak üzere 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen metoda göre yapılır. (3) Numune, analiz için hazırlanırken uygun ayırma teknikleri kullanılarak analiz ve referans için yeterli alt numunelere bölünür. Alt numunelere bölünürken konileme ve çeyrekleme metotları kullanılmaz. Referans numune; temiz, kuru ve hava sızdırmaz uygun bir kapta saklanır. Yemlerin özelliğine göre en az 100 gr lık alt numuneler, analiz için aşağıda belirtilen şekilde hazırlanır. a) Öğütülebilen yemlerde; analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemiş ise, gerektiğinde öğütülür, ancak bu öğütme işlemi yapılırken aşırı öğütmeden sakınılır. Öğütülen numunenin tamamı 1 mm2 gözlü elekten geçirilir (ISO R565 a göre). Elenen numune karıştırılır, temiz, kuru, hava sızdırmaz uygun bir kaba alınır. Analiz yapılmak üzere numune alınacağı zaman, numune tartılmadan hemen önce tekrar karıştırılır. b) Kurutulduktan sonra öğütülebilen yemlerde; analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemiş ise numune, 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen metotdaki ön kurutma işlemine uygun olarak, nem içeriği % 12 8 aralığına düşünceye kadar kurutulur. Bundan sonraki işlemler, (a) bendinde belirtildiği şekilde yapılır. c) Sıvı ya da yarı sıvı yemlerde; numune temiz, kuru ve hava sızdırmaz uygun bir kaba alınır. Analiz yapılmak üzere numune alınacağı zaman, numune tartılmadan hemen önce karıştırılır. ç) Diğer yemlerde; yemlerin özelliğine göre, yukarıda belirtilen şekillerde hazırlanması mümkün olmayan diğer yemlerin hazırlanmasında farklı diğer yöntemler uygulanabilir. Ancak, analiz için alınan miktar, homojen ve analiz edilecek numuneyi temsil eder şekilde olur. (4) Numunelerin depolanmasında; numuneler bileşimlerinde herhangi bir değişikliğe neden olmayacak uygun bir sıcaklıkta depolanır. Özellikle vitaminler veya ışığa duyarlılığı olan maddelerin ana- 41 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

47 YEMLERİN RESMÎ KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARINA DAİR YÖNETMELİK lizleri için alınan numuneler, kahverengi cam kaplarda saklanır. Analizlerde kullanılan alet ve kimyasallara ilişkin hükümler MADDE 12 (1) Analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemiş ise, kullanılan kimyasalların analitik olarak saf olması gerekir. Eser miktardaki maddelerin analizinde kullanılan kimyasalların saflığı, kör test ile kontrol edilir. Elde edilen sonuçlara göre kimyasalların daha da saflaştırılması gerekebilir. (2) Analiz metodunda özel bir çözücü, seyreltici ya da herhangi bir madde belirtilmemiş ise çözeltilerin, seyrelticilerin, durulama ve yıkama solüsyonlarının hazırlanmasında su kullanılır. Bu işlemlerde kullanılacak su damıtılır veya demineralize edilir. Kullanılan suyla ilgili, analiz metodunda özel bir saflaştırma isteniyor ise belirtilen analiz metoduna göre saflaştırma işlemi yapılır. (3) Laboratuvarda kullanılan alet ve malzemelerin, analiz metotlarında belirtilen alet ve malzemeler olması ve bu alet ve malzemelerin temiz olması gerekir. Analiz metotları MADDE 13 (1) Bakanlık; a) Yem maddeleri ve karma yemlerin bileşimlerinin kontrolü, b) Yemlerde katkı maddelerinin düzeylerinin kontrolü, c) Yemlerde istenmeyen maddelerin kontrolü, ç) Yemlerde hayvansal kökenli bileşenlerin tespitinin resmî kontrolü, d) Kullanımına izin verilmeyen yem katkı maddelerinin kontrolü, e) Kanatlı karma yemlerinin enerji değerinin hesaplanması, ile ilgili analiz metotlarını belirleyerek Bakanlığın internet sitesinde yayımlar. (2) Ekstraksiyon işleminde değişik metotlar uygulanabilir. Analiz metodunda belirtilenden başka bir ekstraksiyon metodu uygulanması halinde, uygulanan bu metot, o ürün için analiz metodunda belirtilen metoda eşdeğerde ekstraksiyon etkinliği sağlanır. (3) Temizleme işlemi değişik metotlarla yapılabilir. Analiz metodunda belirtilenden başka bir metot uygulanması halinde, uygulanan bu metot, o ürün için analiz metodunda belirtilen metoda eşdeğerde temizleme etkinliği sağlanır. (4) Gerekli hallerde, Gıda Kontrol Laboratuvarlarının Kuruluş, Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esaslarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik kapsamında, bu Yönetmelikte belirtilen metotlar dışında, bilimsel kabul gören ve Bakanlıkça izin verilen farklı diğer metotlar da uygulanabilir. Analiz sonuçlarının açıklanması MADDE 14 (1) Analiz sonucu, analiz metodunda belirtildiği şekilde anlamlı rakamlarla yazılır. Laboratuvara gelen numunenin nem içeriğinde meydana gelen değişime göre, gerektiğinde hazırlık öncesi nem içeriğine göre sonuçta düzeltme yapılır. (2) Uygulanan metot raporda belirtilir. (3) Analiz raporunda verilen sonuç değerin elde edildiği çalışılan örnek ve tekrarlama sayıları raporda belirtilir. Sonuç değeri, çalışılan örnek ve tekrarlama sayılarının ortalaması alınarak belirlenir. Paralel çalışma en az iki örnekle yapılır. İstenmeyen maddeler yönünden analiz yapılıyor ise kalite prosedürlerine uyulmuş olması koşuluyla, çalışılan ilk örnekte belirlenen analiz sonucu elde edilen değer, spesifikasyonunda belirtilen değerin yarısından, düşük bir değer ise ikinci bir çalışmaya gerek yoktur. Bir maddenin içeriğinin veya beyan edilen değerin kontrolünde, kalite prosedürlerine uyulmuş olması koşuluyla, çalışılan ilk örnekte belirlenen analiz sonucu, beyan edilen değeri ve içeriği doğruluyor ve kabul edilebilir varyasyon aralığında bulunuyor ise ikinci bir çalışmaya gerek yoktur. (4) Dioksinler ve dioksin benzeri Polychlorinated biphenyller (PCB ler) gibi istenmeyen maddelerin yemlerde belirlenmesi ve değerlendirilmesi, genişletilmiş ölçüm belirsizliği ve geri kazanım düzeltmesi hesaba katılarak yapılır. İstenmeyen maddelerin analiz sonucu, belirlenen maksimum düzeyi aşıyor ise bu yem uygun olmayan yem olarak değerlendirilir. Bu değerlendirme ölçüm belirsizliği ve VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 42

48 YEMLERİN RESMÎ KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARINA DAİR YÖNETMELİK geri kazanım düzeltmesinin analiz metoduna göre hesaplanmasının mümkün olduğu durumlarda yapılır. Bu şekildeki değerlendirme mikroskobik analizler için uygun olmadığından yapılmaz. Analiz sonucunun raporlanmasında ölçüm belirsizliği ve geri kazanım oranı aşağıdaki şekilde belirtilir: a) Geri kazanım için yapılan düzeltmede, geri kazanım seviyesi belirlenir. Geri kazanım için yapılan düzeltme % 90 ile % 110 arasında olduğu durumlarda gerekli değildir. b) x +/ U eşitliğinde, x analiz sonucunu, U genişletilmiş ölçüm belirsizliğini ifade eder. Yaklaşık % 95 güven aralığı için, kapsam faktörü 2 kullanılır. Ancak kalite prosedürlerine uyulmuş olması koşuluyla, belirlenen analiz sonucu elde edilen değer, spesifikasyonunda belirtilen değerin yarısından, düşük bir değer ise analiz sonuç raporunda ölçüm belirsizliği ve geri kazanım düzeltmesinin belirtilmesine gerek yoktur. Yürürlük MADDE 15 (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 16 (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür. A A.1. A.2. Ek-1 NUMUNE ALINAN PARTİNİN ÖZELLİĞİNE VE BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE, ALINACAK NUMUNE SAYI VE MİKTARLARI Yem içerisinde homojen dağılım gösteren maddelerin veya ürünlerin kontrolü Alınan numune, numune alınan partinin içeriğindeki bütün maddeleri içerecek şekilde olmalıdır. Birincil numuneler A.2.1 Dökme yem Alınacak en az birincil numune sayısı A Numune alınan parti miktarı 2,5 tonu aşmıyor ise 7 A Numune alınan parti miktarı 2,5 tonu aşıyor ise Numune alınan parti miktarının (ton) 20 katının karekökü alınarak elde edilen sayı kadar(*). En fazla 40 birincil numune alınır. A.2.2. Paketlenmiş yem Alınacak en az numune sayısı (**) A kg ı aşmayan paketler 4 A kg dan fazla olan paketler A Numune alınan parti 1-4 paket ise Her paketten A Numune alınan parti 5-16 paket ise 4 A Numune alınan parti 16 paketten fazla ise Numune alınan partideki paketlerin sayısının karekökü kadar (*). En fazla 20 paketten alınır. 43 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

49 YEMLERİN RESMÎ KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARINA DAİR YÖNETMELİK A.2.3. Sıvı veya yarı sıvı yem Numune alınacak en az kap sayısı (**) A Bir litreyi aşmayan kaplardan 4 A Bir litreden fazla olan kaplardan A Numune alınan parti, 1-4 kap arasında ise A Numune alınan parti, 5-16 kap arasında ise Bütün kaplardan 4 kaptan A Numune alınan parti,16 kaptan fazla ise Numune alınan partiyi oluşturan kapların sayısının karekökü kadar (*). En fazla 20 kaptan alınır. A.2.4. Yem blokları ve mineral yalama taşları Numune alınacak en az blok veya yalama taşları sayısı(**) 25 üniteden oluşan her parti için bir blok veya bir yalama taşı alınır. En çok dört blok veya yalama taşı alınır. A.3. Paçal numune Her bir numune parçası için, tek bir paçal numune gereklidir. Paçal numuneyi oluşturan birincil numunelerin toplam miktarı, aşağıda belirtilen miktarlardan az olmamalıdır: A.3.1. Dökme yem 4 kg A.3.2. Paketlenmiş yem A kg dan az paketlerden A kg dan fazla paketlerden 4 orijinal paket içeriğinin ağırlığı kadar 4 kg A.3.3. Sıvı veya yarı sıvı yem A litreyi aşmayan kaplardan A litreden fazla olan kaplardan 4 orijinal kap içeriğinin hacmi kadar 4 lt A.3.4. Yem blokları veya yalama taşları A Ağırlığı 1 kg dan fazla olmayanlardan A Ağırlığı 1 kg dan fazla olanlardan Dört orijinal blok veya yalama taşının ağırlığı kadar 4 kg A.4 Laboratuvar numuneleri Gerektiğinde paçal numune azaltılmış numune haline getirilir. Laboratuvara gönderilmek üzere hazırlanan numunelerden en az biri, analizi yapılmak üzere laboratuvara gönderilir. Laboratuvar numunesinin miktarı aşağıda belirtilen miktarlardan az olmamalıdır. Katı yem 500 g Sıvı veya yarı sıvı yem 500 ml VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 44

50 YEMLERİN RESMÎ KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARINA DAİR YÖNETMELİK B. Yem içerisinde homojen dağılım göstermeyen aflatoksin, çavdarmahmuzu, hintyağı bitkisi ve crotalaria gibi istenmeyen maddelerin veya ürünlerin kontrolü (***) B.1. Alınan numune, numune alınan partinin içeriğindeki bütün maddeleri içerecek şekilde olmalıdır. B.2. Birincil numuneler B.2.1. Dökme yem A.2.1. deki gibi B.2.2. Paketlenmiş yem Alınacak en az numune sayısı (**) B Numune alınan parti 1-4 paket ise Her paketten B Numune alınan parti 5-16 paket ise Dört B Numune alınan parti 16 paketten fazla ise Numune alınan partiyi oluşturan paketlerin sayısının karekökü kadar (*). En fazla 40 pakete kadar alınır. B.3. Paçal numuneler Numune alınan partinin büyüklüğüne göre, paçal numunelerin sayısı değişkenlik gösterir. Her bir numune alınan parti için, alınması gereken en az paçal numune sayısı aşağıda verilmiştir. Her bir paçal numuneyi oluşturan birincil numunelerin toplam ağırlığı, 4 kg dan az olmamalıdır. B.3.1. B.3.2. Dökme yem Numune alınan partinin ağırlığı (ton) Numune alınan partinin miktarına göre, alınması gereken en az paçal numune sayısı: 1 ton a kadar ton ton 3 40 ton dan fazla 4 Paketlenmiş yem Numune alınan partinin miktarı (paket sayısı olarak) Numune alınan partinin paket miktarına göre alınması gereken en az paçal numune sayısı den fazla 4 B.4. Laboratuvar numuneleri Gerektiğinde paçal numune azaltılmış numune haline getirilir. Her bir paçal numune için, en az bir numune laboratuvara gönderilir. Laboratuvara gönderilen numunenin miktarı 500 g dan az olmamalıdır. (*) Elde edilen sayı kesirli ise bir sonraki tam sayıya tamamlanır. (**) 1 kg ı veya 1 litreyi aşmayan paket veya kaplar için orijinal bir paketin veya kabın tamamı, ağırlığı 1 kg ı aşmayan bloklar veya yalama taşları için, blok veya yalama taşının tamamı. (***) Aflatoksin, çavdarmahmuzu, hint yağı bitkisi ve crotalaria gibi istenmeyen maddelerin veya ürünlerin tam ve tamamlayıcı yemde kontrolünde A da belirtilen yönteme göre hareket edilir. 45 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

51 YEM YÖNETMELİKLERİ BİTKİSEL GIDA VE YEM İTHALATININ RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK Yayınlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 17 Aralık 2011, Sayısı: VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 46

52 BİTKİSEL GIDA VE YEM İTHALATININ RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: BİTKİSEL GIDA VE YEM İTHALATININ RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK Yayınlandığı Resmi Gazetenin; Tarihi: 17 Aralık 2011, Sayısı: BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; ithal edilerek yurt içinde serbest dolaşıma girecek bitkisel gıda ve yemlerin güvenilirliğine dair yapılacak resmi kontrollerin usul ve esaslarını belirlemektir. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik; a) İthal edilerek yurt içinde serbest dolaşıma girecek bitkisel gıda ve yemlerin güvenilirliğine dair yapılacak resmi kontrolleri, b) Gıda ile temas eden madde ve malzemeler ile gıda ve yem amaçlı kullanılacak hayvansal olmayan maddeleri, kapsar. (2) Bu Yönetmelik; a) Bitki ve hayvan sağlığına dair kontrolleri, b) Transit geçiş kontrollerini, c) Ticari amaçla kullanılmayacak olan gıda, yem, gıda ile temas eden madde ve malzemeleri, ç) Posta veya hızlı kargo yoluyla veya yolcunun beraberinde getirdiği ticari miktar ve mahiyet arz etmeyen gıda, yem, gıda ile temas eden madde ve malzemeleri, d) Gıda ve yem amaçlı kullanılmayacak hayvansal olmayan maddeleri, kapsamaz. Dayanak MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununa dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, b) Belge kontrolü: Ürünle ilgili ön bildirimde beyan edilen bilgi ve belgelerin kontrolünü, c) Bileşen listesi: Bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerin üretiminde veya hazırlanmasında kullanılan hammadde, yardımcı madde, katkı maddeleri gibi ürün içeriğini gösteren beyanı, ç) Bitkisel ürün: Bitki orijinli, işlem görmemiş veya basit bir işlemden geçmiş ve bitki tanımına girmeyen ürünleri, d) Firma beyanı: İthal edilecek gıda ile temas eden madde ve malzemeler için sertifika düzenlenemediği durumlarda üretici tarafından düzenlenen, ürünün gıda ile temasa uygun üretildiğine dair beyanı, e) Fiziksel kontrol: Bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerin nakliye aracı, etiket, ambalaj ve sıcaklık kontrolleri ile analiz için numune almayı, gıda ve yem mevzuatına uygunluğunun doğrulanması için gerekli olan diğer kontrollerini, f) Genel müdürlük: Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünü, g) İl müdürlüğü: İthalat aşamasındaki kontrol işlemlerini yürütmek amacıyla Bakanlıkça yetki verilen il gıda, tarım ve hayvancılık müdürlüğünü, ğ) İthalatçı: Bu Yönetmelik kapsamındaki ürünleri ithal etmek isteyen gerçek kişi, tüzel kişi veya temsilcilerini, h) Kanun: 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununu, 47 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

53 BİTKİSEL GIDA VE YEM İTHALATININ RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK ı) Kimlik kontrolü: Sevkiyata ilişkin sertifikaların veya diğer belgelerin ürünün etiketi ve içeriği ile ilgili uygunluğunun kontrolünü, i) Onaylı tesis: İhracatçı ülkeden ülkemize ithalat yapmak üzere Bakanlıkça onaylanmış üretim tesisini, j) Ön bildirim: Bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerin resmi kontrolleri öncesinde ithal edilecek ürüne ait bilgileri içeren ithalatçı tarafından resmi kontrolün gerçekleşeceği sınır kontrol noktası veya il müdürlüğüne yapılan beyanı, k) Resmi kontrol: kontrol görevlilerinin, verilen yetki çerçevesinde gerçekleştirdikleri izleme, gözetim, denetim, muayene, karantina, numune alma, analiz ve benzeri kontrollerine yönelik belge, kimlik ve fiziksel kontrolü, l) Sınır kontrol noktası: Sınır gümrük kapılarında yer alan gümrüklü yer ve sahalarda bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerin ülkeye girişinde kontrollerinin yapıldığı yeri, m) Sertifika: Bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerin gıda ve yem mevzuatı açısından uygun olduğunu ve güvenilirliğini gösteren belgeyi, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Ön Bildirim ve Kontrole İlişkin Hükümler Ön bildirim ve belge kontrolü MADDE 5 (1) İthalatçı sınır kontrol noktası veya il müdürlüğüne müracaat ederek ön bildirim formu doldurmak amacıyla elektronik ortama giriş için kullanıcı adı ve şifre bilgilerini alır. (2) Bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerin ithalatı öncesinde ithalatçı EK-1 Bitkisel Gıda, Yem ve Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeye Ait Ön Bildirim Formu nu elektronik ortamda doldurularak sınır kontrol noktası veya il müdürlüğüne ön bildirimde bulunulur. Ön bildirim ekinde ürüne ait sertifika, etiket, bileşen listesi ve ürün özelliğine göre Bakanlıkça belirlenecek özel belgelerin elektronik nüshaları yer alır. Bitki sağlık sertifikası ile ithal edilecek olan ürünler için bitki sağlık sertifikasının elektronik nüshasının ve tek bileşenden oluşan ürünler için bileşen listesinin ön bildirim formuna eklenme zorunluluğu yoktur. (3) Ön bildirim ve ekindeki belgeler sınır kontrol noktası veya il müdürlüğünce iki iş günü içerisinde incelenir. İnceleme sonucunda; a) Ön bildirimde sunulan bilgi ve belgelerin mevzuata uygun olmaması durumunda ithalatçıya uygunsuzluk hakkında bilgi verilir. b) Ön bildirimde sunulan bilgi ve belgelerin mevzuata uygun olması durumunda, sınır kontrol noktası veya il müdürlüğü, ithalatçıya ürünlerin kimlik ve fiziksel kontrolünün başlatılacağı tarih hakkında bilgi verir. Bu tarih bitki sağlığı kontrolüne tabi ürünler için ürünün geliş tarihinden itibaren, diğer ürünler için kontrolün talep edildiği tarihten itibaren en geç üç iş günü içerisinde olmak zorundadır. (4) İthalatçı her bir resmi kontrol öncesinde ön bildirim formu doldurarak başvuru yapmak zorundadır. (5) İthalatçı ön bildirimde yapılan beyanların ve resmi kontroller için sunduğu belgelerin doğruluğundan sorumludur. (6) Elektronik imza taşıyan belgeler asıl belge olarak değerlendirilir. Kimlik ve fiziksel kontrol MADDE 6 (1) Sınır kontrol noktası veya il müdürlüğü tarafından kontrol için belirlenen tarihte ithalatçının ön bildirim formu ve ekindeki belgelerin asılları ile sınır kontrol noktası veya il müdürlüğüne müracaat etmesi zorunludur. İthalatçının başvuru yapmaması veya belgelerin aslını getirmemesi durumunda ön bildirim iptal edilir. (2) Ön bildirimde elektronik olarak sunulan belgeler ile asıl belgelerin uyuşmaması durumunda ilgili gümrük idaresine uygunsuzluk yazısı yazılır. İthalatçıya uygunsuzluk hakkında bilgi verilir. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 48

54 BİTKİSEL GIDA VE YEM İTHALATININ RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK (3) Bitki sağlığı kontrolüne tabi ürünlerin ithalatına, bitki sağlığı kontrolleri ile gıda ve yem güvenilirliği kontrollerinin sonuçlarının uygun olması halinde izin verilir. (4) Resmi kontroller, gümrük beyannamesinin tescil işlemi öncesinde veya gümrük yükümlülüğü sona erdikten sonra serbest dolaşıma girmeden önce geçici depolama yeri veya antrepolarda yapılır. Bu kontrollerin teknik açıdan mümkün olan en kısa süre içerisinde tamamlanması esastır. (5) İthal edilmek istenen ürünün mevzuata uygunluğu yapılacak resmi kontrol ile belirlenir. (6) İthal edilecek olan ürünlerde uygulanacak analiz sıklıkları risk esasına göre Bakanlıkça belirlenir. (7) Fiziksel kontrol aşamasında istenecek analizlerde öncelikle gıda ve yem güvenilirliğine esas, insan veya hayvan sağlığı açısından tehlike oluşturabilecek hususlar göz önünde bulundurulur. (8) Bu Yönetmelik kapsamında ithal edilecek ürünlerin özelliğine göre mevzuata uygun olarak numune alınır. Numune alma tutanağı doldurulur. Numuneler Bakanlıkça belirlenen laboratuvarlara gönderilir. (9) Bakanlık resmi kontroller sonucu mevzuata uygun bulunmayan ürünlerin sahibinin bilgisi dâhilinde, özel işleme tâbi tutulmasına, esas kullanım amacı dışında başka bir amaçla kullanılmasına, geri gönderilmesine veya imha edilmesine izin verebilir. (10) Yapılan resmi kontroller sonucunda uygun bulunan ürünlerin uygunluk yazıları ithalatçıya, uygun bulunmayan ürünlerin uygunsuzluk yazıları gümrük idaresine ve keyfiyeti ithalatçıya bildirilir. Bu bildirim elektronik olarak yapılabilir. Kontrole ilişkin esaslar MADDE 7 (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki resmi kontrollerde Türk gıda mevzuatı ve yem mevzuatı hükümleri uygulanır. İthal edilecek ürün ile ilgili Türk gıda ve yem mevzuatında hüküm bulunmaması durumunda, Kodeks Alimentarius ve AB mevzuatı gibi uluslararası mevzuat, uluslararası mevzuatın bulunmadığı, fakat sadece üretici ülkenin mevzuatının bulunduğu ürünlerde üretici ülke mevzuatı esas alınır. (2) Dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilmek istenen ürünlere ait dahilde işleme izin belgesi üzerinde eşdeğer eşya kullanılamayacağına dair ibare olması durumunda, bu ürünlerin yalnızca belge kontrolü ve kimlik kontrolü yapılır. Bu ibareyi taşımayan dahilde işleme izin belgeleri resmi kontrollerde dikkate alınmaz. (3) Geçici olarak depolanan ancak serbest dolaşıma girmeyecek olan ürünlerin gıda ve yem güvenilirliği kontrolleri yapılmaz. (4) İthalat aşamasındaki kontrol işlemleri, il müdürlüklerince veya sınır kontrol noktalarında yapılır. Ürün grupları itibariyle yetki verilen il müdürlükleri ve sınır kontrol noktaları Bakanlıkça belirlenir ve Genel Müdürlük internet sitesinde ilan edilir. (5) İthalatçı uygun resmi kontrol ve numune alma şartlarını hazırlamaktan sorumludur. Numunenin usulüne uygun alınmadığına dair yapılacak itirazlar numune alım aşamasında yapılır. Numune alımı tamamlandıktan sonra numunenin usulüne uygun alınmadığına dair yapılacak itirazlar kabul edilmez. (6) Bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerin resmi kontrolleri, Kanunun EK-2 sayılı listesine uygun olarak kontrol görevlisi tarafından gerçekleştirilir. Gerekli durumlarda birden fazla kontrol görevlisi görevlendirilebilir. (7) Bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerin resmi kontrollerine ilişkin tüm masraflar ve ulaşım ithalatçı tarafından karşılanır. Özel işleme tabi tutma MADDE 8 (1) İthali söz konusu ürünün Türk gıda ve yem mevzuatına uygun olmaması durumunda ithalatçı talebi doğrultusunda ürün özel işleme tabi tutulabilir. Özel işleme tabi tutulabilecek ürünler ve yapılacak işlemler Bakanlıkça belirlenir. Özel işleme tabi tutma işlemleri, insan, bitki ve hayvan sağlığı ile çevre için doğrudan ya da dolaylı herhangi bir olumsuz etkiye sahip olmayacak şekilde uygulanır. 49 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

55 BİTKİSEL GIDA VE YEM İTHALATININ RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK (2) Özel işleme tabi tutulan üründen yeniden numune alınır, ilk numune analiz sonuçları dikkate alınmaksızın, risk teşkil edebilecek kriterler göz önünde bulundurularak laboratuvarda muayene ve analiz yaptırılır. Analiz sonuçlarına göre değerlendirme yapılır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Sertifika, Diğer Belge ve Etiketler Sertifikalar MADDE 9 (1) Bu Yönetmelik kapsamında ithal edilecek olan ürünlerde sertifika aranır. Sertifikaların ürünün menşe veya yükleneceği ülkenin yetkili makamları tarafından onaylanmış olması zorunludur. (2) Sertifikada ürünün adı, menşei, üreticisi veya ihracatçısı, onaylayan kişinin adı ve imzası yer almalıdır. (3) Sertifikalar üretici ve ürünü garanti edecek şekilde global olarak düzenlenmiş olabilir. Global sertifikalar geçerlilik süresi içerisinde yapılacak diğer ön bildirimler için kabul edilir. (4) İhracatçı ülkelerle yapılacak protokol veya mutabakat sonrasında elektronik sertifikalar kabul edilir. (5) Bitki sağlığı kontrolüne tabi ürünlerde sertifika aranmaz, bitki sağlığı kontrolü sonucunda düzenlenen uygunluk yazısı aranır. Bitki sağlığı kontrolüne tabi olmayan ancak menşe veya yükleneceği ülkede sertifika düzenlenmeyen bitki ve bitkisel ürünler için bitki sağlık sertifikası, sertifika yerine kabul edilir. Bitki sağlık sertifikası ile ithal edilecek ürünlerde parti numarası aranmaz. (6) Gıda ile temas eden madde ve malzemelerde sertifika getirilememesi durumunda menşe ülkeden ürünün gıda ile temasa uygun üretildiğini gösteren firma beyanı sertifika yerine kabul edilir. Firma beyanında ürünün parti numarası ve miktarı belirtilmek zorundadır. (7) Sertifikaların geçerlilik süresi sertifikada belirtilen süre kadardır. Sertifika üzerinde geçerlilik süresi belirtilmediği takdirde, bu süre ürünün son tüketim tarihini aşmamak üzere, sertifikanın düzenlendiği tarihten itibaren oniki aydır. Resmi kontrollerde belge kontrolünün yapıldığı tarihte sertifikanın geçerlilik süresinin dolmamış olması şarttır. Diğer belgeler MADDE 10 (1) Menşe ve/veya çıkış ülkesinde salgın hastalık, dioksin, radyasyon ve diğer risklerin ortaya çıkması halinde ilave belgeler ile ürün özelliğine göre istenecek ek belgeler Bakanlık tarafından belirlenir ve Genel Müdürlük internet sitesinde ilan edilir. İzlenebilirlik MADDE 11 (1) İthalatçı ithal ettiği ürünle ilgili izlenebilirliği sağlamak, yurt içinde satış ve dağıtımı ile ilgili bilgi ve belgeleri bulundurmak, istenildiğinde Bakanlığa ibraz etmek zorundadır. Risk analizi MADDE 12 (1) Bakanlıkça belirlenecek bitki ve bitkisel ürünlerin ithalatı öncesinde ihracatçı ülkeden zararlı risk analizi sonuçları istenir. Zararlı risk analizi istenecek ürünler Genel Müdürlük internet sitesinde yayımlanır. Zararlı risk analizi yapılmamış ürünler için ön bildirim yapılamaz. (2) Bakanlık, önceki yılın denetim sonuçları, tüketici şikayetleri, uluslararası ya da diğer ülkelerden alınan bildirimler doğrultusunda risk analizi yaparak artırılmış ya da azaltılmış tedbirler alabilir, analiz sıklıkları belirleyebilir. Etiket MADDE 13 (1) Dökme olarak ambalajsız getirilen veya doğrudan tüketiciye sunulmayan gıda ve yem için etiket aranmaz. (2) Piyasaya arz edilmek üzere ithal edilecek gıdaların, gıda ile temas eden madde ve malzemelerin Türk Gıda Kodeksine, yemlerin ise yem mevzuatına uygun olarak etiketlenmiş olmaları şartıyla ithaline izin verilir. (3) İthalatçının, hammadde olarak ithal edeceği ürünü kendi üretiminde kullanacağını ve piyasaya arz etmeyeceğini beyan etmesi durumunda bu ürünlerde Türkçe etiket aranmaz. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 50

56 BİTKİSEL GIDA VE YEM İTHALATININ RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK (4) Ürün üzerinde Türkçe etiketin yanı sıra farklı dillerde etiket bilgileri olması durumunda etiketteki bu bilgilerin Türk gıda ve yem mevzuatında yer alan tüm etiket bilgilerini içermesi gerekmez. Ancak etikette bulunan resim, şekil ve beyan gibi bilgiler Türk gıda ve yem mevzuatına aykırı olamaz. (5) Kimlik kontrolü sonucu ürün etiketinin mevzuata veya ön bildirimdeki beyana uygun olmaması durumunda ithalatçının etiketlerini ön bildirimdeki beyana uygun şekilde düzeltmesine izin verilir. Etiketlerin düzeltilmesini müteakip tekrar ön bildirim yapılarak müracaat edilir. Birden fazla firmaya ait ürünler MADDE 14 (1) Birden fazla firmaya ait olsa bile dökme olarak gelen menşei, sertifikası aynı olan, aynı gemi, ambar, tank, depo, konteynır ve silo gibi araçlarda bulunan ürünler tek bir parti kabul edilir. Partiyi temsil edecek şekilde kontroller yapılır. Kontrol sonucunun uygun olması durumunda kırkbeş gün süreyle bu ürün için ön bildirimde bulunulmuş olan tüm ithalat başvuruları için bu sonuç uygulanır. Kontrol sonucunun uygun olmaması durumunda tüm parti için 6 ncı maddenin dokuzuncu fıkrasında yer alan hükümler uygulanır. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Gümrük giriş kapıları MADDE 15 (1) Bu Yönetmelik kapsamında ithal edilecek ürünlerin ithal edileceği gümrük giriş kapıları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile birlikte Bakanlıkça belirlenir ve ilan edilir. Onaylı tesis listesi MADDE 16 (1) Bakanlık ihracatçı ülkelerin resmi denetim birimleri, denetim sistemleri, üretim alanları ve tesislerinde inceleme yaparak onaylı tesis listesi oluşturabilir. Onaylı tesislerden yapılacak resmi kontrollerde azaltılmış analiz sıklığı uygulanır. Organik ürünler ve GDO lu ürünler MADDE 17 (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerin resmi kontrollerinde Türk gıda ve yem mevzuatı hükümleri yanında organik ürünler ve GDO lu ürünler ile ilgili mevzuat çerçevesinde işlemler yürütülür. Onaylanmış kontrol belgeleri GEÇİCİ MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin yayımından önce kontrol belgesi alınmış ürünler için yapılacak ön bildirimlere, onaylanmış kontrol belgeleri eklenir. Yürürlük MADDE 18 (1) Bu Yönetmelik 1/1/2012 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 19 (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür. 51 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

57 YEM YÖNETMELİKLERİ BİTKİSEL GIDA VE YEMİN İHRACATINDA SAĞLIK SERTİFİKASI DÜZENLENMESİ VE İHRACATTAN GERİ DÖNEN ÜRÜNLER İÇİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ Yayınlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 15 Aralık 2011, Sayısı: VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 52

58 BİTKİSEL GIDA VE YEMİN İHRACATINDA SAĞLIK SERTİFİKASI DÜZENLENMESİ VE İHRACATTAN GERİ DÖNEN ÜRÜNLER İÇİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: BİTKİSEL GIDA VE YEMİN İHRACATINDA SAĞLIK SERTİFİKASI DÜZENLENMESİ VE İHRACATTAN GERİ DÖNEN ÜRÜNLER İÇİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ Yayınlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 15 Aralık 2011, Sayısı: BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; bitkisel gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeler ile bitkisel yem ve yemlik maddelerin ihracat ve çıkış aşamalarında gıda ve yem güvenilirliğine yönelik, sağlık sertifikası düzenlenmesi, onaylanması ve ihracattan geri dönen ürünlerin yurtiçine girişinde uyulacak ve uygulanacak usul ve esasları belirlemektir. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik; bitkisel gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeler ile bitkisel yem ve yemlik maddelerin ihracat ve çıkış aşamalarında gıda ve yem güvenilirliğine yönelik, gerekli kontrollerin yapılarak sağlık sertifikası düzenlenmesi, onaylanması ve ihracattan geri dönen ürünlerin yurt içine girişinde uygulanacak usul ve esasları kapsar. (2) Alıcı ülke taleplerine göre özel mevzuatı yayımlanarak sertifika formatı ve içeriği ayrıca belirlenen bitkisel gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeler ile bitkisel yem ve yemlik maddelerin ihracatında ve çıkışında; kendi özel mevzuatında yer alan hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Yönetmelik hükümleri uygulanır. Dayanak MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 3/6/2011 tarihli ve 639 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 31, 32 ve 34 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 (1) Bu Yönetmelikte geçen, a) Analiz için numune alma: Üründen, varsa alıcı ülke kriterlerine veya Türk gıda veya yem mevzuatına uygunluğunu kontrol etmek amacıyla örnek alınmasını, b) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, c) Beyanname: Üretici/İhracatçı veya temsilcisi tarafından düzenlenen, ürün ve/veya ürünler ile firma bilgilerinin ve taleplerinin yer aldığı ve ek-1 de yer alan Sağlık Sertifikası İhracatçı Beyannamesini, ç) Ekli Liste: Üretici/İhracatçı veya temsilcisi tarafından düzenlenen, ürün ve ihracat bilgilerini içeren ek-2 de yer alan belgeyi, d) Genel Müdürlük: Bakanlık Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünü, e) GGBS: Gıda Güvenliği Bilgi Sistemini, f) İl/İlçe müdürlüğü: Yetkili il/ilçe gıda, tarım ve hayvancılık müdürlüğünü, g) Kanun: 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununu, 53 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

59 BİTKİSEL GIDA VE YEMİN İHRACATINDA SAĞLIK SERTİFİKASI DÜZENLENMESİ VE İHRACATTAN GERİ DÖNEN ÜRÜNLER İÇİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ ğ) Muayene ve analiz raporu: Resmi prosedür ile gönderilen numunelerin laboratuvarca yapılan analizleri sonucunda düzenlenen, analiz sonuçlarını gösteren raporu, h) Resmi kontrol: Kanun kapsamındaki faaliyetlerin Kanun hükümlerine uygunluğunun doğrulanması için kontrol görevlilerinin, verilen yetki çerçevesinde gerçekleştirdikleri izleme, gözetim, denetim, muayene, karantina, numune alma, analiz ve benzeri kontrolleri, ı) Sertifika: Gıda güvenilirliğine yönelik düzenlenen ve ek-3 te yer alan Sağlık Sertifikasını, i) Uygunsuzluk: İhraç edilmek istenen ve/veya ihracattan geri dönen ürünün alıcı ülke ve/veya Türk gıda veya yem mevzuatına uyumsuz olma durumunu, j) Ürün: Bitkisel gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeler ile bitkisel yem ve yemlik maddeleri, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler ve İhracat Başvurusu Genel hükümler MADDE 5 (1) Bitkisel gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeler ile bitkisel yem ve yemlik maddelerin ihracatı aşamasındaki kontrol işlemleri ve sertifika düzenlenmesine ilişkin uyulması gereken genel hükümler aşağıdaki gibidir: a) Serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmalar hariç olmak üzere, ihraç edilmek istenen ürünleri üreten firmanın Kanun gereği kayıt veya onay belgesine sahip olması zorunludur. b) İhracatta öncelikli olarak alıcı ülke talepleri dikkate alınır. Sağlık için tehlike oluşturanlar hariç, ihracata konu edilecek ürünlerin Türk gıda veya yem mevzuatına uygun olmadığının ve bahse konu ürünlerin alıcı ülke tarafından kabul edileceğinin üretici/ihracatçı firma veya temsilcisi tarafından beyan edilmesi durumunda ürünler ihraç edilebilir. c) Ürünün alıcı ülke kriterlerine uygunluğunun tespiti amacıyla il/ilçe müdürlüğü tarafından numune alınarak muayene ve analiz sonucuna göre ihracat işlemleri gerçekleştirilir. ç) Alıcı ülkenin herhangi bir talebinin olmadığının üretici/ihracatçı veya temsilcisi tarafından beyan edilmesi durumunda; insan, hayvan ve bitki sağlığı açısından tehlike oluşturacağı düşünülen veya şüpheli haller dışında, üründen numune alınmadan sertifika düzenlenebilir. İhracat başvurusu MADDE 6 (1) İhracat işlemleri, ihracatçı firma ve ihraç edilecek ürünlere ait bilgilerin üretici/ihracatçı veya temsilcisi tarafından GGBS ye kaydının yapılmasıyla başlar. (2) GGBS ye kaydı yapılan ihracat işlemlerine ilişkin başvuru, kaydın yapıldığı tarihten itibaren en geç yedi gün içerisinde üretici/ihracatçı veya temsilcisi tarafından aşağıdaki belgelerle birlikte sertifika talep edilecek il/ilçe müdürlüğüne yapılır. a) Ek-1 de yer alan Beyanname, b) Ek-2 de yer alan Ekli Liste, c) İthal edilmiş ürünün hiçbir değişikliğe uğramadan ihraç edilmek istenmesi durumunda fiili ithalat aşamasında düzenlenen ithalat uygunluk yazısı ve ithalata ilişkin gümrük beyannamesi. (3) İl/İlçe müdürlüğü tarafından ihracat başvurusuna ait belgeler ve GGBS kaydı incelenerek, 5 inci maddenin (c) ve (ç) bentlerine göre işlemler gerçekleştirilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 54

60 BİTKİSEL GIDA VE YEMİN İHRACATINDA SAĞLIK SERTİFİKASI DÜZENLENMESİ VE İHRACATTAN GERİ DÖNEN ÜRÜNLER İÇİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ Numune Alma, Analiz Sonucunun Değerlendirilmesi ve Sertifika Düzenlenmesi Numune alma ve analiz sonucunun değerlendirilmesi MADDE 7 (1) Numune alma ve itiraz hakkı konusunda ilgili mevzuat hükümleri geçerlidir. (2) Analiz sonucunun alıcı ülke kriterleri ve/veya Türk gıda veya yem mevzuatına uygun olmaması durumunda ürünler yediemine alınır. Yediemine alınan ürünlerin raf ömrü süresi içerisinde, analiz sonucu tespit edilen kriterlerin uygun olduğu üçüncü bir ülkeye ihracatı söz konusu olduğunda; ihracata ilişkin gümrük beyannamesi ile fatura bilgilerinin kontrol edilmesinin ardından yediemin kaldırılır ve ürünün ihracatına izin verilir. Ayrıca; a) Ürünün ilk analiz sonucu göz önünde bulundurularak, tespit edilen değerler için kabul kriterleri uygun olan ülkelere ihraç edilmesi kaydıyla; ambalaj değişikliği yapılmasına ya da özel işleme tabi tutulmasına izin verilebilir. b) Ürünlerin gönderileceği alıcı ülke kriterlerinin karşılanmaması ancak başka bir firma tarafından aynı ürünlerin gönderilebileceği başka bir alıcı ülkenin kriterlerinin karşılanması kaydıyla; diğer ihracatçı firmaya ihraç kaydı ile ürünler devredilebilir ve bu ürünlerin ihracatına izin verilebilir. (3) Laboratuvar analiz ve kargo ücretleri üretici/ihracatçı tarafından karşılanır. Sağlık sertifikası düzenlenmesi ve onaylanması MADDE 8 (1) Aynı üretici tarafından üretilen, birden fazla ürünün aynı firma tarafından ihraç edilmek istenmesi durumunda; firma tarafından Ekli Liste düzenlenir. Ekli Liste, ihtiyaca göre aynı formatta kalmak şartıyla birden fazla sayfadan oluşabilir. İl/İlçe müdürlüğü tarafından verilen referans numarası ve tarihi, Sertifika ve Ekli Listenin ilgili bölümüne yazılır. Ekli Liste, Kontrol Edilmiştir kaşesi basılarak il/ilçe müdürlüğü mührü ile onaylanır. (2) İhraç edilmek istenen ürünlerin, birden fazla üretici tarafından üretilmiş olması ya da aynı üreticiye ait farklı illerde veya aynı ilde farklı adreslerde üretilmesi durumunda ihraç edilecek ürünler için ayrı Sertifika düzenlenir. (3) Ek-3 te yer alan Sağlık Sertifikası iki nüsha halinde düzenlenir. (4) Sertifikanın geçerlilik süresi dört aydır. Raf ömrü dört aydan kısa olan ürünler için geçerlilik süresi, ürünün raf ömrü ile sınırlıdır. (5) Firma tarafından alıcı ülkenin Ekli Listede yer alan ifadelere ek bir bilgi talebinde bulunması durumunda; mevzuat hükümlerine aykırı olmamak şartıyla Ekli Listeye bilgi ilave edilebilir. (6) Sertifika, Türkçe/İngilizce dillerinde düzenlenir. Sertifikanın ihracatçı ya da alıcı ülke tarafından farklı bir dilde düzenlenmesinin talep edilmesi durumunda; düzenlenen mevcut Sertifikanın istenen dilde noter onaylı yeminli tercümesi üretici/ihracatçı firma veya temsilcisi tarafından yaptırılır. (7) Alıcı ülke tarafından talep edilmesi durumunda; laboratuvar tarafından düzenlenen muayene ve analiz raporunun aslı veya onaylı kopyası Sertifikaya eklenebilir. (8) Sertifikanın zayi olması durumunda, ülke genelinde yayım yapan gazetelerden birine zayi ilanı verilmek suretiyle Sertifikanın geçersizliği ilan edildikten sonra gazete ilanı bir dilekçeye eklenerek, il/ilçe müdürlüğüne başvurulur. İl/İlçe müdürlüğü tarafından söz konusu sertifikadaki bilgiler esas alınarak Sertifika yeniden düzenlenir. (9) Sertifikanın okunamayacak şekilde tahrip olması durumunda, tahrip olmuş belgenin aslı bir dilekçeye eklenerek, il/ilçe müdürlüğüne başvurulur. Söz konusu Sertifikadaki bilgiler esas alınarak 55 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

61 BİTKİSEL GIDA VE YEMİN İHRACATINDA SAĞLIK SERTİFİKASI DÜZENLENMESİ VE İHRACATTAN GERİ DÖNEN ÜRÜNLER İÇİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ Sertifika yeniden düzenlenir. Daha önce düzenlenen Sertifika nüshaları iptal edilerek il/ilçe müdürlüğünde muhafaza edilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İhracattan Geri Dönen Ürünler İhracattan geri dönen ürünler MADDE 9 (1) İhraç edilen ürünlerin çeşitli nedenlerle geri dönmesi durumunda: a) İlgili gümrük müdürlüğünden il müdürlüğüne hitaben yazılmış uygunluk talep yazısı, b) İhracata ilişkin gümrük beyannamesi, c) Varsa, ihracat aşamasında Bakanlığımızdan alınmış sertifika veya sertifikalar, ç) Ürüne ait çıkış faturası, d) İthal edilen ürünün ihraç edildikten sonra geri dönmesi halinde gümrüğe yazılan ithalat uygunluk yazısı, talep edilir. (2) Belgelerin tamamlanmasının ardından ihracattan geri dönen ürünün, geri dönme nedeni de dikkate alınarak ihraç edilen ürünle aynı olduğuna dair tespit yapıldıktan sonra ürün resmi kontrole tabi tutulur. İnsan, hayvan ve bitki sağlığı açısından tehlike oluşturacağı düşünülen veya şüpheli hallerde üründen numune alınır. (3) Resmi kontrol sonucunda Türk gıda veya yem mevzuatına uygun olan ürünlerin piyasaya arz edilmek üzere yurda girişine izin verilir. Sadece etiket bilgilerinden kaynaklanan bir uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda ise ek-4 te yer alan Etiket Taahhütnamesi alınarak ürünlerin yurda girişine izin verilir. Bu ürünler etiket bilgileri Türk gıda veya yem mevzuatına uygun hale getirildikten sonra piyasaya arz edilebilir. (4) Resmi kontrol sonucunda Türk gıda veya yem mevzuatına uygun olmadığı tespit edilen ürünler hakkında firma bilgilendirilir. Firmanın yazılı talebi doğrultusunda aşağıdaki tedbirlerden bir veya birkaçı uygulanır: a) Sağlık için tehlike oluşturanlar hariç, kanun hükümlerine uygun olmayan ürünler; alıcı ülke mevzuatına uygun olması ya da alıcı ülkeye ürünle ilgili açıklamalar yapılması ve alıcı ülkenin kabul etmesi durumunda yeniden ihraç edilebilir. b) İhracattan geri dönen ürün özel işleme tabi tutulacaksa yurda girişine izin verilebilir. Yurda girişine izin verilen ürün özel mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Türk gıda veya yem mevzuatı veya gönderileceği ülkenin şartları ile uyumlu hale getirilmesi için seyreltme hariç, uygun olması durumunda dekontaminasyon dahil, bir kereye mahsus işlenir veya işleme tabi tutulabilir. Bakanlık, üreticiye/ihracatçıya veya ürünü işleyecek fiziki, asgari teknik ve hijyenik şartları uygun başka bir firmaya ait işletmede gerçekleştirilen özel işleme tabi tutma işleminin kendi kontrolü altında ve ulusal kurallara uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlar. İş ve işlemler tamamlandıktan sonra ürünün Türk gıda veya yem mevzuatına uygunluğu kontrol edilir. Uygun olan ürünlerin piyasaya arzına izin verilir. Uygun olmayan ürünlerin ilk kullanım amacı dahilinde piyasaya arzına izin verilmez. c) İlgili mevzuatında belirtilen şartları karşılaması halinde, ürün özelliği ve kullanım amacı dikkate alınarak ürünün ilk kullanım amacı dışında başka bir kullanım amaçlı yurda girişine izin verilebilir. Bu durumda ihraç edilen gıdanın tekrar gıda, yemin ise tekrar yem veya yemin gıda olarak kullanım amaçlı yurda girişine izin verilmez. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 56

62 BİTKİSEL GIDA VE YEMİN İHRACATINDA SAĞLIK SERTİFİKASI DÜZENLENMESİ VE İHRACATTAN GERİ DÖNEN ÜRÜNLER İÇİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ ç) Bu maddenin (a), (b) ve (c) bentlerine göre değerlendirilmesi mümkün olmayan ürünler, Bakanlık gözetiminde işletmeci tarafından imha edilir. BEŞİNCİ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Diğer hükümler MADDE 10 (1) Alıcı ülke talebi doğrultusunda ürüne ait son tüketim tarihi ürünün olması gereken raf ömründen daha kısa bir süre olarak belirlenmişse veya son tüketim tarihi belirtilmemişse; bu durum üretici/ihracatçı firma veya temsilcisi tarafından il/ilçe müdürlüklerine ihracat aşamasında beyan edilir. Ürünün ihracattan geri dönmesi durumunda; ürünün olması gereken son tüketim tarihi ile ilgili ihracatçı/üretici firma veya temsilcisinin bu beyanı esas alınır. (2) Bakanlık, ihraç edilen ve ihracattan geri dönen ürünlerin giriş-çıkış gümrük kapılarını Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile birlikte belirler. (3) Bilimsel çalışma amacıyla ve/veya analiz numunesi olarak ülke dışına gönderilecek ürünlerin insan tüketiminde kullanılmayacağı Ekli Listede belirtilmek kaydıyla; ihracatçı firmanın beyanı esas alınarak Sertifika düzenlenir. Kayıt veya onay ile ilgili bilgilerin Beyanname ve Sertifikada yer almasına gerek yoktur. Bu kapsamdaki ürünler 25 kg ya da 25 lt den fazla olamaz. (4) Spor ve diğer faaliyetlerle, yurtdışında ülkemizi temsil edecek kişi ve grupların kendi tüketimleri amacıyla götürecekleri, birden fazla üretici firma tarafından üretilen gıda maddeleri için tek bir Sertifika düzenlenir. (5) Temsil ve fuar gibi yurt dışı organizasyonlarda ülkemizi temsilen teşhir edilmek/ sergilenmek üzere gönderilecek, birden fazla üretici firma tarafından üretilen en fazla 500 kg ya da 500 litre ürün için tek bir Sertifika düzenlenir. Saklı haklar GEÇİCİ MADDE 1 (1) Çalışma izni ve gıda sicili belgesine sahip işyerlerinin, Kanun ile kendilerine tanınan yasal süre içerisinde kayıt veya onay işlemleri tamamlanana kadar hakları saklıdır. Yürürlük MADDE 11 (1) Bu Yönetmelik 13/12/ 2011 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 12 (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür. 57 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

63 BİTKİSEL GIDA VE YEMİN İHRACATINDA SAĞLIK SERTİFİKASI DÜZENLENMESİ VE İHRACATTAN GERİ DÖNEN ÜRÜNLER İÇİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ Ek 1 SAĞLIK SERTİFİKASI İHRACATÇI BEYANNAMESİ..... İL/İLÇE GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜNE. Aşağıda beyan edilen ürüne ait Sağlık Sertifikası düzenlenmesi hususunu emir ve müsaadelerinize arz ederim.... Üretici /İhracatçı Firma Temsilcisinin Adı, Soyadı, İmzası, Kaşe ve Tarih EKLER: [Başvuru esnasında talep edilen belgeler yazılır] Üreticinin Adı : Üreticinin Adresi : İhracatçının Adı : İhracatçının Adresi : İthalatçının Adı(*) : İthalatçının Adresi(*) : Ürünün Adı ve Markası : Kayıt/Onay Tarih ve No su (**) : Son Tüketim Tarihi (***) : Menşe Ülke : Gönderileceği Ülke : Parti No : Net Toplam Ağırlığı : Brüt Toplam Ağırlığı : Ürün Dış Ambalaj Adedi : Ambalaj Tipi : Çıkış Gümrüğü : (*) İthal edilen ürün ihraç edilmek istendiği durumlarda bu bilgiler gereklidir. (**) Gıda İşyeri Çalışma İzni ve Gıda Sicili ne sahip işletmeler için bu belgenin tarih ve numarası yazılır. (***) Alıcı ülke talebi doğrultusunda ürüne ait son tüketim tarihi ürünün olması gereken raf ömründen daha kısa bir süre olarak belirlenmişse veya son tüketim tarihi belirtilmemişse; bu durum ihracat aşamasında beyan edilir. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 58

64 BİTKİSEL GIDA VE YEMİN İHRACATINDA SAĞLIK SERTİFİKASI DÜZENLENMESİ VE İHRACATTAN GERİ DÖNEN ÜRÜNLER İÇİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ Ek 2 EKLİ LİSTE (ATTACHED LIST) Başvuruyu yapan Üretici veya İhracatçı Firma Antedi (Adı, adresi, telefon ve faks numaraları, e- posta) Referans Numarası : (Genel Evrak Giriş Numarası) Sağlık Sertifika No: Reference No Healt Certificate No Tarih : (Genel Evrak Giriş Tarihi) Date Ürün adı Name of the Product Birim Net Ağırlığı (kg-lt/adet) Unit Net Weight (kg-lt/number) Dış Ambalaj Adedi Outer Packaging Quantity: Net Miktar (kg-lt/adet) Net Weight (kg-lt/number) Parti Numarası Lot No Son Tüketim Tarihi Expiration Date Toplam Adet Toplam Ağırlık (Bu bölümde beyan edilen bilgilerden sonra alt bölüm kapatılır.) Kayıt/Onay tarih ve no Approval/Registration Date and No Depolama ve Nakil Sıcaklığı (ºC) Storage and Transport Temperature Nakil Aracı The Means of Transport Çıkış Gümrüğü Customs Office for Departure Gideceği Ülke ve Yer Place and Country of Destination Alıcının Adı ve Adresi Name and Address of Consignee : : : : Yukarıda belirtilen ürünlerin hâlihazırda geçerli olan İyi Üretim Uygulamaları ve yasal mevzuata ve/ veya alıcı ülke kriterlerine uygun şekilde üretildiğini ve insan tüketimine uygun olduğunu bu belge ile deklare ederiz. We hereby declare that the above mentioned products were produced in accordance with the current Good Manufacturing Practices, current legislation and/or the buyer country criteria and that they are fit for human consumption.... İl/İlçe Müdürlüğü Mührü : : Üretici /İhracatçı Firma Temsilcisinin Adı, Soyadı, İmzası, Kaşe ve Tarih Manufacturer s/exporter s Name, Surname, Signature, Stamp and Date 59 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

65 BİTKİSEL GIDA VE YEMİN İHRACATINDA SAĞLIK SERTİFİKASI DÜZENLENMESİ VE İHRACATTAN GERİ DÖNEN ÜRÜNLER İÇİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 60

66 BİTKİSEL GIDA VE YEMİN İHRACATINDA SAĞLIK SERTİFİKASI DÜZENLENMESİ VE İHRACATTAN GERİ DÖNEN ÜRÜNLER İÇİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ Ek-4 ETİKET TAAHHÜTNAMESİ İhracattan geri dönen ve aşağıda bilgileri yazılı olan ürünümüzü; Türk gıda veya yem mevzuatı hükümlerine uygun olarak etiketledikten sonra iç piyasaya arz edeceğimizi / ürünün yeniden ihraç edileceği ülke veya alıcı firma taleplerine uygun hale getirerek ihraç edeceğimizi, aksi takdirde doğacak her türlü hukuki sorumluluğun tarafımıza ait olacağını bu belge ile kabul, beyan ve taahhüt ederiz. /../20... İhracatçı Firma Temsilcisinin Adı, Soyadı, İmzası, Kaşe ve Tarih Ürüne ait bilgiler: Adı : Markası : Miktarı (Net/Brüt) : Ambalaj Tipi (Adet / koli) : Üretim Tarihi : Son Tüketim Tarihi : Parti No : Üretici Firma Adı ve Adresi : İhracatçı Firma Adı ve Adresi : İade Eden Firma Adı ve Adresi : 61 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

67