SANAT VE TASARIM ALANI KALİGRAFİ (GÜZEL YAZI) KURS PROGRAMI

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü SANAT VE TASARIM ALANI KALİGRAFİ (GÜZEL YAZI) KURS PROGRAMI Ankara, 2017

2 İÇİNDEKİLER PROGRAMIN ADI... 3 PROGRAMIN DAYANAĞI... 3 PROGRAMA GİRİŞ KOŞULLARI... 3 EĞİTİMCİLERİN NİTELİKLERİ... 3 PROGRAMIN AMAÇLARI... 4 PROGRAMIN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR... 4 PROGRAMIN KREDİSİ... 6 PROGRAM SÜRESİ VE İÇERİĞİ... 6 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR... 9 PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ... 9 BELGELENDİRME

3 PROGRAMIN ADI Kaligrafi (Güzel Yazı) PROGRAMIN DAYANAĞI tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu 2. Talim ve Terbiye Kurulunun tarih ve 19 sayılı kararı ile kabul edilen, Yaygın Eğitim Kurumları Çerçeve Kurs Programı 3. Talim ve Terbiye Kurulu nun Tarih ve 70 sayılı kararı ile kabul edilen, İlkokul(1-4. Sınıflar), Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu (5-8. Sınıflar) Görsel Sanatlar Dersi Çerçeve Öğretim Programı tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan, 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Yaygın Eğitim Kurumları Yönetmeliği 6. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının tarih ve 27 sayılı Sanat Tarihi Dersi Öğretim Programı PROGRAMA GİRİŞ KOŞULLARI yaşını tamamlamış olmak 2. Okuryazar olmak EĞİTİMCİLERİN NİTELİKLERİ Kurs programının uygulanmasında eğiticiler aşağıdaki öncelik sırasına göre görevlendirilirler; 1. Talim ve Terbiye Kurulunca yeniden düzenlenen Öğretmenlik Alanları, Atama ve Ders Okutma Esasları na göre atanan, Türkçe, Grafik, Görsel Sanatlar alan öğretmenleri ve öğretmen bulunmaması halinde bu alanlara öğretmen olarak atanabilecek olanlardan yükseköğrenimleri sırasında kaligrafi dersi almış olanlar ya da kaligrafi alanında en az 2 yıl eğitim aldığını ya da verdiğini belgelendirenler, 2. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca yayımlanan "Öğretmenlik Alanları, Atama ve Ders Okutma Esaslarına İlişkin Çizelge ile Türkçe, Grafik, Görsel Sanatlar alanına kaynak teşkil eden yükseköğretim programları/ fakülte mezunlarından olarak atanabilecek olanlardan yükseköğrenimleri sırasında kaligrafi dersi almış olanlar ya da kaligrafi alanında en az 2 yıl eğitim aldığını ya da verdiğini belgelendirenler, 3

4 3. Türkçe, Grafik, Görsel Sanatlar alanına kaynak teşkil yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim üyesi, öğretim görevlilerinden olarak atanabilecek olanlardan yükseköğrenimleri sırasında kaligrafi dersi almış olanlar ya da kaligrafi alanında en az 2 yıl eğitim aldığını ya da verdiğini belgelendirenler, 4. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca yayımlanan "Öğretmenlik Alanları, Atama ve Ders Okutma Esaslarına İlişkin Çizelge ile atanan tüm alan öğretmenlerinden yükseköğrenimleri sırasında kaligrafi dersi almış olanlar ya da kaligrafi alanında en az 2 yıl eğitim aldığını ya da verdiğini belgelendirenler, 5. En az lise mezunu olup, kaligrafi alanında en az 2 yıl eğitim aldığını ya da verdiğini belgelendirenler Eğitici olarak görev yapabilir. PROGRAMIN AMAÇLARI Kaligrafi kursunu bitiren bireyin, 1. Kaligrafi sanatı tarihi, çeşitleri ve ekolleri hakkında bilgi sahibi olması, 2. Kaligrafi sanatında kullanılan araç ve gereçleri açıklaması, 3. Kaligrafi tekniğini tanıması ve uygulaması, 4. Kaligrafik yazıda harflerin büyüklüğü ve çizgi kalınlığını ayarlayabilmesi, 5. Kaligrafik yazıda çizgi alıştırmaları 6. Kaligrafik yazılarda harf, kelime ve satır aralarındaki boşluklara göre çalışması, 7. Kaligrafik yazıda bitişik harflere yönelik el alıştırmaları yapması, 8. Aşamalarına göre kaligrafi tekniğini kullanarak Temel El Yazısı (Foundational hand), İtalik, Gotik, Uncial ve Fraktur yazı çeşitlerini yazabilmesi, 9. Kaligrafi ile ilgili temel kavramları açıklaması ve bilgileri kullanarak eser üzerinde Tanımlaması, 10. Kaligrafi tekniğinde iyi sonuçlar almak için dikkat edilecek hususları uygulaması, amaçlanmaktadır. PROGRAMIN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR 1. Kaligrafi, sözün veya ruhta cereyan eden fikir ve duyguların alfabe ve yazı vasıtasıyla resmedilmesidir. Kaligrafi, müziğin göze hitap eden tarzıdır. Güzel şeyler güzel kaplara konur anlayışı, yazının sanat yazısı seviyesine yükselmesinde en önemli etken olmuştur. Kaligrafi, Latince kallos (güzel) ve graphy (yazı) kelimelerinden oluşmuştur ve güzel yazı anlamını taşımaktadır. Kaligrafi sanatı, kendine has usul ve kaidelerle hoca-talebe ilişkisi içinde öğrenilen bir güzel sanat dalıdır. Dünyada asırlar boyunca elde edilen tecrübeler sonucunda sağlam bir meşk usulü ile usta-çırak ilişkisi çerçevesinde eğitim ve öğretim köklü bir disiplin içinde yürütülmüştür. Kaligrafi yazının sanata dönüşmesinde zirve olarak görsel sanatların önemli bir parçası payı olmuştur. 4

5 Bu program, kaligrafi sanatı tarihçesi, kaligrafide kullanılan malzemeler, dikkat edilecek hususlar ve yazı yazma teknikleri hakkında bilgi ve becerileri öğrencilere kazandırmak amacıyla hazırlanmıştır. 2. Kursiyerin konu ile ilgili araştırma yapması ve ortamda gerekli araçların bulundurulması sağlanarak; konuların öğretiminde ağırlıklı olarak mesleki yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem ve teknikler interaktif olarak uygulanır. Anlatım, sorucevap, okumalar, işlenen konular ile ilgili olarak arşiv ve dosya oluşturma, konu ile ilgili teknik gösterilerek sonrasında uygulama yaptırma, soru-cevap, bireysel veya gurup çalışmaları tartışma, araştırma vb. yöntem ve teknikleri uygulanabilir. 3. Kurs Programı, Millî Eğitim Bakanlığında görevli uzman, alan öğretmenleri ve alan uzmanları ile iş birliği içinde hazırlanmıştır. 4. Program, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı eğitim kurumlarında veya kurumlarca uygun görülen eğitim-öğretime elverişli diğer ortamlarda uygulanabilir. 5. Kaligrafi kurs programının amaçları, içeriği ve kazanımları vasıtasıyla programa katılan bireylere aşağıdaki tabloda verilen değerlerin kazandırılması ve bu yolla bireylerin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Değerler Sabır Doğruluk ve dürüstlük Demokrasi Ahlak Adalet Vatanseverlik Türkçe dilbilgisi 6. Bireyin düşünme, araştırma, bilgi ve beceriye dayalı kazanımlarını hayata geçirme konusunda gelişimini tamamlaması için gerekli çalışma prensipleri kazandırılmalıdır. 7. Kaligrafi kursu her kursiyere yeterince yer ve zaman ayrılabilecek şekilde düzenlenmelidir. 8. Konular birbirini destekler mahiyette sıralanmıştır. Bir konuyu işlemeden başka bir konuya geçiş, eğitim ve öğrenimi zaman zaman aksatabilmektedir. 9. Programın uygulanması sürecinde kaligrafik yazı örnekleri incelenerek tartışılmalıdır. Öğrencilerin yanlış uygulama yapmaları önlenmelidir. 10. Programın uygulanması sürecinde öğrencilerin yazıları tartışılmalı ve yanlış uygulamaların önüne geçilmelidir. 5

6 11. Konular işlenirken gerektiğinde alanında uzman kişiler atölyelerinde ziyaret edilerek çalışmaları görülmeli veya onları davet ederek bilgi alınmalıdır. 12. Program süresince kursiyerlere program içeriğinin öğretilmesi için ihtiyaç duyduğu araç, gereç ve malzemeler temin edilmeli, donanımlar sağlanmalı ve gerektiğinde bilgisayar destekli öğretim faaliyetlerinden (örnek yazılar, slaytlar, akıllı tahtalar) faydalanılmalıdır. 13. Program süresince bireylerin merak uyandırma ve planlama, araştırma ve keşfetme, çözümleme ve derinleştirme, paylaşma ve yaşantıya uygulama etkinliklerini gerçekleştirmeleri sağlanarak bireyin öğrenmeye etkin katılımı desteklenmelidir. 14. Kurs dışında bireylerin öğrendiklerini pekiştirmek için kendi kendine öğrenme faaliyetleri yapması teşvik edilmelidir. 15. Program sonunda bireyin kaligrafi kurs düzeyi, yaptığı çalışmaları ve hazırladığı eser/eserler göz önüne alınarak değerlendirilir. 16. Konuların öğretimi sürecinde, eğitimci, konuları her kursiyerin anlayacağı şekilde tekrarlayarak anlatmalıdır. PROGRAMIN KREDİSİ Genel kurs programında kredilendirme yapılmamaktadır. PROGRAM SÜRESİ VE İÇERİĞİ Kurs programının süresi; günde en fazla 8 ders saati uygulanacak şekilde toplam 364 ders saatidir. Sürelerin konulara göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir: Konular Süre (Ders Saati) Kaligrafi Sanat Tarihi ve Kaligrafi Kavramı 16 Kaligrafik Yazıda Kullanılan Araç ve Gereçler 8 Kaligrafik Yazıda Harflerin Büyüklüğü ve Çizgi Kalınlığı 20 Kaligrafik Yazılarda Harf, Kelime ve Satır Aralarındaki Boşluk 20 Kaligrafik Yazıda Çizgi Alıştırmaları 75 Kaligrafik Yazıda Küçük ve Büyük Harfleri Yazabilme 75 Kaligrafik Yazıda Bitişik Harflere Yönelik El Alıştırmaları 100 Kaligrafik Yazı Temel Kuralları 50 TOPLAM 364 6

7 İÇERİK 1. KALİGRAFİ SANAT TARİHİ VE KALİGRAFİ KAVRAMI 1.1. Sanatın Tanımı 1.2. Sanatın Tarihçesi Yazı tanımı Yazı sanatı tarihi Kaligrafinin tarihçesi Dünyada kaligrafinin gelişimi Ülkemizde kaligrafinin gelişimi Arap alfabesi ile yazılan (Hüsn-i hat) ve Latin Kaligrafisi 2. KALİGRAFİK YAZIDA KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER 2.1. Kalem Çeşitleri Kurşun kalem Düz kesik uçlu kalemler (Lettering set) Kesik uçlu mürekkepli kalem Resim kalemi Kömür kalem Kroki kalemi Litho kreyyon Grafit çubuğu Flomaster kalem Grafos Rapido Divit, divit uçları ve hokka Trilin (Çizgi çubuğu ve pergel) 2.2. Kâğıt Çeşitleri Schöhler Kraft kâğıt Kroma karton Kurutma kâğıtları Paspartu Canson kâğıt 2.3. Mürekkep 2.4. Kalemtıraş 2.5. Hamur silgi 2.6. Kareli Harita Metot Defteri (Spiralli) 2.7. Cetvel 7

8 2.8. Pergel 2.9. İletki Eğik Yazı Şablonları Fırçalar Boyalar Sulu boya setleri Guaj boya setleri Akrilik boya setleri Yapıştırma Bantları 3. KALİGRAFİK YAZIDA HARFLERİN BÜYÜKLÜĞÜ VE ÇİZGİ KALINLIĞI 3.1. Harflerin Anatomik yapılarının incelenmesi 3.2. Kalem Ucu (Nib) Farklı büyüklükteki kalem ucu ile çizgiler 4. KALİGRAFİK YAZILARDA HARF, KELİME VE SATIR ARALARINDAKİ BOŞLUK 4.1. Harf Arası Boşluk (tipografi kuralları) 4.2. Kelime Arası Boşluk (tipografi kuralları) 4.3. Satır Arası Boşluk (tipografi kuralları) 4.4. Sayfa Düzeni (tipografi kuralları) 5. KALİGRAFİK YAZIDA ÇİZGİ ALIŞTIRMALARI 5.1. Düz Çizgi 5.2. Eğik Çizgi 5.3. Çapraz Çizgi 5.4. Dairesel Çizgiler 6. KALİGRAFİK YAZIDA KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİ YAZABİLME 6.1. Küçük Harflerin Yazılış Biçimleri 6.2. Büyük Harflerin Yazılış Biçimleri 7. KALİGRAFİK YAZIDA BİTİŞİK HARFLERE YÖNELİK EL ALIŞTIRMALARI 7.1. Farklı Tür Kaligrafik Küçük Harfleri Kullanarak Yazı Yazma 7.2. Farklı Tür Kaligrafik Küçük ve Büyük Harfleri Kullanarak Yazı Yazma 8. KALİGRAFİK TEMEL KURALLARI 8.1. Malzeme Kontrolü ve Bakımı 8.2. Kalem Kullanırken Dikkat Edilecek Hususlar 8.3. Kâğıt Kullanırken Dikkat Edilecek Hususlar 8.4. Beden Dili Eller ve ayakların pozisyonu Vücudun duruşu 8

9 8.5. Yazı Sırasında Dikkat Edilecek Hususlar Yazı masası ve ışık yönü Sandalye ve oturuş biçimi El ve ortam temizliği (peçete ve ara kâğıdı) Sabır ve dikkat Türkçe yazım kuralları Tipografi kuralları 8.6. Yazı Sonrası Dikkat Edilecek Hususlar Mürekkebin kuruması Hamur silgi kullanılması Sanat eserinin korunması Malzeme kontrolü ve temizliği ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR 1. Değerlendirme, Yaygın Eğitim Kurumları Yönetmeliği esaslarına göre; Kursiyerin kendi kendine yaptığı tüm öğrenim faaliyetler, Kursiyerin performansına dayalı olarak gerçekleştirilecek sınavlar, Kursiyere kurs sonunda uygulanan uygulamalı sınavlar, 100 puan üzerinden yapılır. 2. Değerlendirme; ders öğretmeni tarafından yazılı, sözlü, uygulamalı sınavlar veya varsa ödev ya da projelere göre yapılır. Birden fazla sınav şekli ile sınavı yapılan dersin puanı veya notu, bu sınavların aritmetik ortalaması ile belirlenir. Bu puan veya not, kursun başarı puan ya da notu olarak değerlendirilir. 3. Programların özelliğine göre sınavlar ve başarı değerlendirmesi bilişim teknolojisi kullanılarak da yapılabilir. 4. Kursiyerlerin sağlık durumları veya bedensel engelleri nedeniyle bazı derslerdeki sınavlar, durumlarına uygun sınav yöntemiyle yapılır. PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ 1. Ders kitabı olarak, Millî Eğitim Bakanlığının yayımlamış olduğu yazılı materyaller kullanılır. 2. Kaynak ders kitapları, bireysel öğrenme materyalleri, kaynak ders kitaplarının bulunmaması durumunda öğretmen / eğitimci tarafından hazırlanan ders notlarından yararlanılır, 3. Programın uygulanabilmesi için spor alanı standart donanımları ve mesleklerin gerektirdiği donanım sağlanmalıdır. 4. Yararlanılacak kaynak araç-gereçler; Sanatla İlgili Basılı ve Görsel Kaynaklar 9

10 Kaligrafik Yazı Malzemeleri Bilgisayar ve Projeksiyon Cihazı Teknik Resim Masası veya Yazı Masası Kaligrafi Sergileri Ders Kitapları (Millî Eğitim Bakanlığı ve Üniversite yayınları) Kaynak Bireysel Öğrenme Materyalleri BELGELENDİRME Kursu başarı ile tamamlayanlara kurs bitirme belgesi düzenlenir. 10