Ahmet Hamdi Tanpınar bunu ne güzel ifade etmiştir. Ne içindeyim zamanın. Nede büsbütün dışında. Yekpare geniş bir anın. Paçalanmaz akışında

Transkript

1 Zaman, insan için en kıymetli bir nimet, paha biçilmez bir değerdir. Hayatın ta kendisidir. O yoksa hayat yok, o varsa her imkan vardır. Yaşamın adıdır zamana sahip olmak. O, Yüce Yaradandan insana tanınan bir fırsattır. Herşeye onun varlığıyla sahip olursunuz. Yaşamınızda. Onun ya varlığından söz ederek fırsatların değerlendirilmesi temennilerinde bulunursunuz yada yetmediğinde, dillerinize dolarsınız yakına yakına. Her imkana sahip olsanız da, o imkanları değerlendirme alanınız, kullandığınız gerçek sermayeniz, işlediğiniz tezgâhınız, sergilediğiniz salonunuz yine odur. Onunla iç içe; ne ondan ayrı ne de ondan gayrısınızdır. Ahmet Hamdi Tanpınar bunu ne güzel ifade etmiştir. Ne içindeyim zamanın Nede büsbütün dışında Yekpare geniş bir anın Paçalanmaz akışında Necip fazılda zamanla ilgili: 1 / 16

2 Otuz yıl saatim işlemiş ben durmuşum Gök yüzünden habersiz, uçurtma uçurtmuşum. diyerek akıp giden zamanı ve zamandan habersiz insanı anlatmıştır. Akıp giden bu zaman içerisinde, Azıcık zamanım olsaydı, halledecektim, Zaman Müsaade etmedi, keşke önceden bunu düşüne bilseydim gibi sözlerle önceliklerini gerçekleştirmek isteyen insanların zamana olan muhtaçlıklarını ve iştahlarını duymuşsunuzdur. Yada ilerde nice hayalleri hedefine koyup zamanları yetersiz olduğundan, ömürleri elvermediğinden bu dünyadan göçüp gidenlerle ilgili: Daha gencecik yaşındaydı, hayatının baharındaydı, hayallerini gerçekleştiremedi gibi sözlerle ansızın zamanın bitişine sitem edenlerin serzenişine şahit olmuşsunuzdur. Bazen de böyleleri için teselli babından, Yapılacak bir şey yok, ne gelir elden ömür bitmiş, Allah taksiratını affetsin, sizede sabır versin. dediğimiz zamanlar olmuştur. Ne gariptir ki bazen de zamanın çokluğundan şikayet edenlere, onu adeta sırtında yük görenlere şahit olursunuz. Günlerini nasıl geçireceklerinin telaşını yaşayan böyle insanlarla doludur bu dünya. Nereye tatile gitsek, nasıl bir meşguliyet bulsak, iyi ki geldin de zaman geçirdik gibi... Bazen olur ki daha da ileriye gidip kahırlar okunur varlığından zamanın, isyan sözcükleri dökülür insanın dilinden: Görmeseydim, yaşamasaydım, keşke bu günleri... Peygamberimiz (s.a.v.), insanın en fazla aldandığı, sağlığın ve boş zamanın, değerlendirilmesi, pişmanlığın yaşanmaması, günaha, isyana dalınmaması için bizleri uyararak buyuruyor ki: 2 / 16

3 İnsanın çoğunun faydalanma hususunda aldandığı iki nimet vardır. Bunlar, sağlık ve boş zamandır. (Buhari, Rikak, 1) Aşırı ihtiraslarla dünyaya bağlanan, nefislerinin sınırsız isteklerini gerçekleştirmek için zamanı kısıtlı gören, yada bu dünyaya boş yere geldiğini zannedip hayatın içerisinde kendine rol bulmaktan aciz, yapılacak işlerin çokluğundan habersiz olan insanlar Allah ın şu buyruğunu düşünemiyorlar ebetteki: Bizim, sizi boşuna yarattığımızı ve tekrar huzurumuza döndürülüp hesap vermeyeceğinizi mi sandınız. (Müminun, 115) Evet, zaman mefhumu imanın ve islamın emrettiği bir anlayış ve bakış açısıyla değerlendirilmediğinde, zaman benim zamanım, hayat benim hayatım, mal benim malım, şu dünyaya bir daha mı gelecem, anlayışıyla teslimiyetten ve hakikatten yoksun bir hayat sürüyoruz çoğu zaman. İnsan her şeyi doğrudan kendinin görünce onu, sınırsız bir şekilde harcama yetkisine sahip olduğunu zannediyor. Zamanı öldürmeyi dahi bir kazanç kabul ediyor. Başka türlü geçiremediği zamanı, adeta günahla, isyanla, gıybetle, dedikoduyla, malayani ve fuzuli işleklerle geçirmenin normal bir davranış olduğunu düşünüyor. 3 / 16

4 Sorumsuzluk ve delaletin içerisindeki insanı, zamanın kıymetine ve önemine işaret babından onun üzerine yemin ederek, -felaha ve kurtuluşa ermenin de yolunu göstererek- yüce Allah şöyle buyuruyor: Asra( zamana) yemin olsun ki insanoğlu hüsrandadır, ancak iman edip salih amel işleyenler birbirlerine hakkı ve sabrı tavsiye edenler müstesnadır (Asr süresi) Felaha ve kurtuluşa kavuşabilmek, ancak meselenin ciddiyetini kavramak, sorumluluk içerisinde hareket etmekle mümkündür. Böyle bir seviyeyi yakalayabilen insanın seviyesiz, anlamsız, faydasız işlerle uğraşması düşünülemez. Çünkü ortaya koyduğun en değerli şey ömründür, hesabı sorulacak zamandır. Öyleyse zararı olan, sana fayda sağlamayacak işlerle uğraşmak akıllı bir davranış olmasa gerek. Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor ki: Kişinin kendisini ilgilendirmeyen şeyleri terk etmesi, müslümanlığının güzel olmasındandır. (Tirmizi,Züht, 11) Böyle erdemli insanlarla ilgili yüce Allah ta: 4 / 16

5 Onlar boş ve faydasız işlerden yüz çevirirler (Mü minun,3) buyuruyor Zamana hükmedemeyen onu kontrol altına alıp disipline edemeyen, ibadet ve itaatle anlamlı hale getiremeyenleri, zaman etkisi altına alır, anlamsız ve gayesi olmayan insan haline getirir; zaman sana uymuyorsa sen zamana uyacaksın anlayışıyla, her ortam, yeni ve farklı her gün, adeta günahlar işlemek adına kötü bir başlangıç olur, mazeretlerin önü arkası kesilmez. Gördüğün nimetlere, yaşadığın hayata karşı kapalı bir girdabın içerisine girer, duyarsız, anlayışsız düşünemeyen, hikmetleri okuyamayan, sonuçları kestiremeyen adeta yaşayan bir ölü haline gelirsiniz. Evet, hiç bir şey anlamsız olmadığı gibi gayesiz de değildir. Her şeyin bir hesabı var; bakkaldan aldığın bir ekmeyin ücretini ödüyorsun, bedava değil, arabana benzin doldurduğunda o istasyon sahibi elini uzatıyor, çünkü bedava değil, bir lokantada karnını tıka basa doyurup çıkarken lokanta sahibi senin gözünün içine bakıyor, bedava değil. Bütün bunlar bir gaye için sana hizmet ediyorlar, O ömrün, hayatın niye bedava olsun, istediğin gibi, ölçüsüz kuralsız kontrolsüz bir şekilde kullanabilesin diye niye verilmiş olsun. Allah ın, kimsenin yaptığı ibadetlere, ettiği şükürlere ihtiyaca yoktur. O, bütün noksanlıklardan münezzehtir. Buna muhtaç olan insandır. O, senden sadece kul olmanı istiyor, ibadet etmeni emrediyor. Seni görüp gözetiyor; yedirip, içiriyor, bütün herşeyi emrinin altına amade kılıyor, meleklerle takip ediyor. Zikirle fikirle şükürle yaptığın ve yapmadığın şeylerle karşılık bekliyor. Merhametiyle hesap gününü hatırlatıyor ve uyarıyor: 5 / 16

6 Nihayet o gün nimetlerden elbette ve elbette hesaba çekileceksiniz (Tekasür,8) Peygamberimiz (s.a.v.)de buyuruyor ki: Kıyamet günü dört şeyden sorgulanmadıkça kulun ayakları yerinden kımıldamaz. 1- Ömründen: onu ne ile geçirdi 2- Gençliğinden. Onu nerede çürüttü 3- Malından: onu nerede kazanıp nerede sarf etti 4- İlminden: onunla ne yaptı (Tirmizi, Kıyame,1) 6 / 16

7 Akıp Giden Sermaye Kullarına bahşettiği en kıymetli zaman sermayesiyle ebedi alemi nasıl kazanabileceğimizi Yüce Allah bizlere göstermiştir. O, akıllıca kullanır, rıza-i ilahi doğrultusunda değerlendirilirse kar üstüne kar edilir. Onun için hayatı uyanık geçirmeli. Çünkü sen uyurken zaman uyumuyor, sen yorulurken o yorulmuyor, sen dururken o durmuyor. Her geçen saniye ömründen alıp götürüyor, imkânların tükeniyor. Zaman akıp giderken de sonsuz aleme doğru aslında, senin yaptıklarını ve yıktıklarını taşıyor sırtında. O zaman sermayesiyle, ömür tarlasına ibadet ve itaat ektinse mükâfat, isyan ve günah tohumu attınsa da ceza ve cefa biçeceksin unutma. Atalarımız vakit nakittir derken, zamanın nakitten daha değerli olduğuna işaret etmişlerdir. Çünkü vakitle nakit kazanılır, nice mala mülke ve servete sahip olunur. Ancak nakitle bir saniyeyi dahi satın alamaz, geçen bir günü geri getiremezsiniz. Hasan-ı Basri Hazretleri geçmişte şahit olduğu, zamanının kıymetini bilen insanların durumunu şöyle anlatıyor: Öyle zaatlara eriştim ki, sizin nakitlerinizi harcamaktan çekindiğinizden daha fazla vakitlerini 7 / 16

8 harcamaktan çekiniyorlardı. Yani ya okuyorlardı, ya yazıyorlardı, ya da ibadetle meşgul oluyorlardı. Tek dakikalık vakitlerini dahi boşa harcamıyorlardı. Hala nefes alıp vermeniz bu fırsatın elinizden alınmadığın göstergesidir. Öyleyse her saatimizi Yüce Allah ın emirleri doğrultusunda geçirmeliyiz. Yoksa akşam olduğunda, hayat güneşi battığında, kar ve zarara oturduğumuzda ne demet taşları başımıza balyoz gibi inip kalkacaktır. Ancak, o zaman yapılacak bir şey kalmamıştır artık. Ah vah etmenin faydası olmayacaktır. Ömrünü heba eden, Allah için geçirmeyenlerin ahiretteki pişmanlıklarını, feryadı figanlarını yüce Allah bir ayetinde şöyle anlatıyor: Onlar, orada imdat istemek için: Ey Rabbimiz bizi buradan çıkarıp, dünyaya geri gönderde daha önceden yaptıklarımızdan başka salih ameller yapalım. diye feryat ederler.. Allah ü teala onlara şöyle buyurur: Biz size, düşünüp ibret alacak ve hakikati görecek kimsenin düşünebileceği kadar bir ömür vermedik mi? Hem size peygamberler gelip ikaz etti, öyleyse tadın azabı, zalimlerin hiç bir yardımcısı yoktur. (Fatır,37) Onun için peygamberimiz (s.a.v.) bizi uyarıyor, kendimize gelmemizi istiyor, fırsatlar elden gitmeden önce o fırsatı değerlendirmemiz gerektiğini emir buyuruyor: 8 / 16

9 Beş şey gelmeden beş şeyin kıymetini bilin: İhtiyarlık gelmeden gençliğinin, Hastalık gelmeden sıhhatinin, Fakirlik gelmeden zenginliğini, Meşguliyet gelmeden boş vaktini, Ecel gelmeden hayatını.(hakim, Müstederek, 7846) Yine, Peygamberimiz (s.a.v.) in. iki günü eşit geçen ziyandadır sözünü kulaklarımıza küpe etmeliyiz. Her günün sonunda o günün hesabını gözden geçirmeli, bir sonraki günü daha karla kapatmanın planını ve programını yapmalıyız. Yüce Allah: Bir işi bitirince diğerine koyul ( İnşirah, 7) buyurarak müminin boş zamanın olmayacağına işaret ediyor. Hz. Ömer(r.a.) her gün için defter tutar, yapıp ettiklerini yazardı, akşam olunca hesaba oturur, nefsini sıkı bir şekilde sığaya çekerdi. İbni Mesud da(r.a.): Her hangi bir hayırlı amel işlemediğim gün, güneş batarken pişman olduğum kadar hiç bir şeye pişman olmadım. O gün geçti fakat ben amelimi artıramadım der. 9 / 16

10 İmam Gazali her nefesi bir cevhere benzetmiş ve şöyle demiştir. İnsanın kendisinden gafletle çıkan tek bir nefesi için, ömrü boyunca ağlaması lazımdır. Zira nefeslerinden her biri değeri biçilmez bir cevher kabilindendir. Eline bahsedilen tek bir tane geçipte, ondan yararlanmayarak zayi eden kimsenin hali nice olur. Peygamberimiz (s.a.v.) bir hadis-i şerifinde, ahirette, Cennet halkının bile, ibadet ve itaatsiz geçen günlerin kaybına nedamet ve hasret duyacaklarını şöyle ifade ediyor: Cennet halkı başka bir şeye değil, sadece dünyada Allah ı zikretmeksizin, geçirdikleri anlara, hasret ve nedamet duyacaklardır. (Haysemi) Evet, kardeşim, zaman en kıymetli hazinendir, unutma! Onu haram olan, boş ve anlamsız şeyler uğruna saçıp savurma! o zaman senin cennetinde olabilir cehenneminde, felaketinde olur saadetinde. Her geçen gün senin aleyhinedir. Gelecek zamana ulaşacağın belli değildir, senin için en önemli zaman bulunduğun andır. O anı iyi değerlendir. Allah ın, seni her an görüp gözettiğini unutma! Ona göre otur ona göre kalk, ona göre davran. O zaman, belki her anını ibadetle en iyi bir şekilde değerlendirme bahtiyarlığına ermiş olursun, her yaşadığın zaman diliminde hayatından zevk alırsın. Yapılacak iş yok, ne yapıyım deme. Bu dünya ahiretin tarlasıdır; bak yabancı otlar o tarlayı basmış, onlar temizlenecek, taşı kayası ayıklanacak, sonra imanın gücüyle iradenin çubuğuyla, ihlas ve samimiyetle o tarla sürülecek, oraya ibadet ve itaat tohumları ekilecek, ahlak meyveleri dikilecek, zikirle sulanacak, yapılacak çok iş var değil mi, ancak zaman az. 10 / 16

11 Yarın Yaparım Deme! İnsan ne yemek yemeyi, su içmeyi ne uyumayı ne gezmeyi tozmayı, ne evlenmeyi, ne de çoluk çocuk sahibi olmayı erteler, maişetini temin için işine gitmeyi de unuttuğu pek olmaz. Bir ev alabilmek için para biriktirmeyi, okuyup makam sahi olmak adına senelerce dirsek çürütmeyi akıllılık saydığı gibi bunları ertelemeyi de eksiklik addeder. Çünkü Hedefi ve hayalleri vardır, Kavuşacağı belli olmayan. Kendince kıymet biçtiği meşguliyetleri ertelerken beynini yorarcasına düşünür, Bugünün işini yarına bırakma! sözünün büyüklerin, düşünemeyenlere, karını ve zararını hesap edemeyenlere söyledikleri nasihat olarak anlarız. Ancak bunu, dünyevi menfaatlerini temin için sarf ederken unuttuğumuz ebedi alem adına niye kullanamadığımızı sorgulamayız bile. Kazanmanın ve kayıp etmenin şartını kurallarını kriterlerini geçici şu dünyanın mihengine kalıbına soktuğumuz kadar bile, ebedi alem için yormayız kendimizi. Çünkü ahiretle ilgili, ebedi alemle alakalı, kulluğumuz söz konusu olduğunda ibadetlerimizin hemen yapılmasının zaruri olmadığını düşünür, nasıl olsa ilerde yapılabileceği düşüncesiyle, ertelemekten çekinmez, onun ızdırabını da yaşamayız maalesef. İlk önce özgürce hayatı kendi arzularımız doğrultusunda yaşamayı, sonrasında ise kendimizi ümitsiz, hayattan yorgun argın bir halde hissettiğimiz de, geçmiş günleri, ibadet ve itaatle o son zaman dilimine sıkıştırarak telafi etmeye çalışırız. Allah ın mağfiretini teselli kaynağı görerek, yine bildiğimiz şeylerin peşine sürüklenir. İlerde yaparım diyerek o Allah ın sonsuz affını kendimizce yorumlamaya kalkışırız. Kulluk öyle ertelenebilecek bir şey de değildir, böyle bir özellik onun mahiyetine zıttır. Nasıl ki hayatın devamı için hava, su neyse, bunları ertelemek mümkün değilse. Ruhumuzun ihtiyaçlarını da ertelemek mümkün değildir, ibadet ve itaati her zaman yerine getirmeli, onları ertelemek gibi bir vahamete düşmemeli, bir an olsun Allah tan gafil olmamalıyız. 11 / 16

12 Bu dünyadaki asıl görev ve sorumlulukları yerine getirememenin bahanelerini bulmaya çalışmak, çeşitli mazeretlerle ibadetin ertelenebileceğine inanmak ancak insanın kendi kendisini aldatmaktan başka bir işe yaramaz. Çünkü Allah tan hiç bir şeyin gizlenmesi mümkün değildir; o kalplerde olanı en detaylı bir şekilde bilendir, insanların açığa vurdukları da gizledikleri de onun için birdir, sözlerin arkasındaki niyetlere de aşinadır. Namazı kılmamayı boş vaktinin olmayışına endeksleyen, hacca gidememeyi, daha çocukların evleneceğine, ev bark sahibi olması gerektiğine bağlayan, cuma namazına gidemeyişini patronun izninin olmamasına yamayan, orucu tutmamayı basit bir hastalığına iliştiren, zekât ve sadakayı verememeyi kuran okuyamamayı zikir yapamamayı ve daha nice ibadet ve itaatleri yerine getirememeyi ve ertelemeyi, çeşitli dünyevi kılıflara giydiren bir müslümanın durumu: Öğretmenin: Bugün ders verecek vaktim yok, bir mühendisin Proje çizmek için zamanım yok, bir doktorun muayeneyi şimdi yapamam zira fabrikada dükkânda kasapta işlerim yoğun demelerinden daha vahimdir. Halbuki eşrefi mahluk olan insanın asli vazifesi yaratılış gayesi Ben insanları ve cinleri bana ibadet etsinler diye yarattım (Zariyyat,56) buyruğunda ifadesini bulduğu gibi, Allah a ibadet etmektir. Bu böyle olunca hayatın anlamı, ne sadece doğup büyüyüp, sonrada ihtiyarlanıp zaman bittiğinde ölmektir. Nede yiyip içip istediğince ölçüsüz ve pervasızca yaşayarak insanın şerefini haysiyetini değerini, banka, yemekhane tuvalet, arasında heba etmektir. 12 / 16

13 Hayatı anlamlı kılan, insanı değerli hale getiren, insanın asli görevine geri dönmesi, ibadet ve itaati, Sana ölüm gelinceye kadar Rabbın a ibadet et. (Hicr,99) diye Yüce Allah ın buyruğunda olduğu gibi, her zaman diliminde olmak üzere asla ertelemeden, hayatın tam orta yerine koyup, diğer meşguliyetleri buna ayarlamasıdır. Hem yarın yaparım demek samimiyetten yoksun bulunan insanlara ait bir özelliktir. Doğrudan insanları ibadet etmekten engelleyemeyen, şeytanın ikinci ve en etkili planı olan bir aldatmadır bu. Böyle bir düşüncene tamamen masumdur, nede inandırıcı bir şeydir. Zira senin, bugünün işini yarına ertelemen seni, bugünün sorumluluğundan muaf hale getirmez bir defa. Bugün yapılacak görevler mevcutken, yarında yapılacak daha başka görevler vardır. Hâlbuki yarın olduğunda da daha başka yarınları gösterirler böyle insanlar. Bugünde, dünün yarınıydı, yarında bir sonraki günün bugünü, sonuç olarak, böyle bir düşüncenin neticesi helak olmak, ahireti kayıp etmektir. Yüce Allah bir ayeti kerimesinde buyuruyor ki: Hiçbir şey hakkında ben bunu yarın mutlaka yapacağım deme, Ancak Allah dilerse (inşaallah yapacağım de). (Kehf, 23-24) Çünkü her şey onun dilemesiyle mümkündür. Yarına çıkacağımızı da, yarın için başımıza ne geleceğini de yine ondan başka kimse bilmez, öyleyse Ona bağlanmalı, ona güvenmeliyiz. Ona olan ahdimizin gereğini yerine getirmeli, ibadetlerimizi erteleyerek şeytanın tuzağına düşmemeliyiz. 13 / 16

14 Yine başka bir ayette Yüce Allah: Ertelemek ancak inkarda artıştır.. (Tevbe, 37) diye buyurarak işin ne kadar ciddi bir mesele olduğuna vurgu yapılıyor. Peygamberimiz (s.a.v.) de bir hadis-i şerifinde: Yarın yaparım, yarın yaparım diyen helak olmuştur (İmam Rabbani) buyuruyor. Hz. Ali de: Yarına bırakma, bakarsın yarın olurda sen olmasın diyerek uyarmıştır Mevlana Celaled din Rumi ibadetlerini erteleyenlerin tutarsızlığı için; Yarın yaparım diyorsun kaç tane yarın geçti hayatında. Kaç tena yarın geçti ne yaptın ki yarın yarım diyorsun demiştir. En önemli ibadetlerini yarına erteleyenler İslami ve ahlaki olmayan yaşantılarından memnun olduklarını -farkında olmadan- ima ederlerken, güya böyle çıkmaz hallerini bu şekilde bastırıp teselli bulacaklarını zannederler. Ne işledikleri günahtan uzaklaşmayı, nede güya dinden diyanetten kopmayı arzu ederler. Ancak neyi erteleyerek, aslında nelere sebebiyet vereceklerini, onun acı sonuçlarını neler olacağını kestiremeyerek bile bile kendilerine zulmeden, ahiretlerini heba eden bir konuma düşerler. Yüce Allah böyleleri hakkında şöyle buyuruyor. 14 / 16

15 Zalimlere kendi mazeretlerinin hiçbir yarar sağlamayacakları gün; lanette onlarındır, yurdun en kötüsü de. (Mümin,52) Her verilen zamanın hesabı bizlerden mutlaka sorulacaktır. Aldığımız nefesi nerede aldığımızın dan tutunda, attığımız adımın tuttuğumuz ellin, baktığımız, duyduğumuz bütün davranışlarımızın hesabını vereceğiz teker, teker. Her günü bir fırsat aralığı olarak düşünmeli, belki yaşadığımız günü son gün olarak farz edip, ibadet ve itaati zirvelerde yaşamalı, çünkü fırsat insanın eline bir defa geçer, gidince de geri gelmesi imkânsızdır. Ne geçmişe takılıp, kendimizi karamsarlığa sürüklemeliyiz, nede bizler için geleceği belli olmayan yarın için ibadetleri ertelemeliyiz. Geçmiş zaten geçmiştir, yaptığıyla, yıktığıyla, kazandırdığı ve kayıp ettirdiğiyle, gelecekte zaten belli değildir. Öyleyse dem bu dem, saat bu saattir. Hızla ahirete sevk ediliyoruz, bölük bölük. Tanıdığımız, tanımadığımız nice insanlar yanımızdan bir ağacın yaprakları gibi düşüyor toprağım kara bağrına, geldiğimiz gibi gidiyoruz. 15 / 16

16 Yüce Alla buyuruyor ki: Oysa Allah kendi eceli gelmiş bulunan, hiç kimseyi kesinlikle ertelemez, Allah yaptıklarınızdan haberdardır. (Münafigun,11) Her insan gibi, ecelin oku bir gün bizi de vuracak, bizim içinde selalar verilecek, er kişi veya hatun kişi niyetine diye namazımıza durulacak, nasıl bilirsiniz sözüne herkes iyi bilirdik diye cevap verecek belki, ancak büyük hesap gününde günah işlediğimiz her azamız aleyhimize şahitlik edecek, o zaman ertelediklerimizden hesaba durduğumuzda ertelenmeyen bir adaletin tecellisinden nereye kaçıp kurtaracağız. Yüce Allah bu hususta da şöyle buyuruyor: İşte o an geldiğinde,(artık her) insan önceden taktim ettiklerini ve ertelediklerini bilip öğrenmiştir (İnfirah,5) Allah bizleri ertelenmeyen ölüm için ibadetlerini erteleyerek helak olanlardan eylemesin. Sırat-ı müstakim üzere yaşayan, samimiyet ve ihlas üzere olan ve o şekilde Rabbının huzuruna çıkan kullarından eylesin. (Amin) 16 / 16