Resmî Gazete T.C. KARARNAME. Tesis tarihi: 7 Teşrinievvel SAYI : 5204 PAZARTESİ

Transkript

1 T.C. Resmî Gazete Tesis tarihi: 7 Teşrinievvel İdare ve yazı isleri için Başvekâlet Neşriyat ve Müdevvenat Dairesi Müdürlüğüne müracaat olunur 7 EYLÜL 1942 PAZARTESİ SAYI : 5204 KARARNAME Kararname No : Sılhhat ve İçtimai (Muavenet Vekilliğince teklif ve Devlet Şûrasınca etkik edilerek 21, 28/7/1942 tarihli ve 12306, 42/180/191/10156 sayılı ezkerelerle tevdi edilen ilişik (Gıda maddelerinin ve umumî sıhhati lgilendiren eşya ve levazımın hususi vasıflarını -gösteren Nizamname) in mer'iyete konulması; İcra Vekilleri 'Heyetinice 11 ağustos 1942 arihinde kabul olunmuştur. ai/8/1942 REİSİCUMHUR İSMET İNÖNÜ Başvekil Adliye Vekili Millî Müdafaa Vekili Dahiliye Vekili SARAÇOĞLU II.S.MENEMENCİOĞLU A.R.ARTUNKAL Dr.A.F.TUZER riciye Vekil V..SARAÇOĞLU ktisat Vekili SİRRİ D AY '.iruat Vekili R. HATİPOĞLU Maliye Vekili F. AĞRALI Sıhhat TC İçtimai Muavenet Vekili Dr. H. ALATAS Münakalât Vekili F. ENGİN Maarif Vekili YÜCEL Nafıa Vekili A. F. CEBESOY Gümrük ve İnhisarlar Vekili R. KARADENİZ Ticaret Vekili Dr. B. UZ Gıda maddelerinin ve umumî sıhhati ilgilendiren eşya ve levazımın hususi vasıflarını gösteren nizamname Madde 1 Bütün gıda maddelerinin ve umumun kullanmasına ahsus olup ta sıhhi murakabeye tabi bulunan eşya ve levazımın haiz acağı hususi vasıflar ve bunların ne gibi hallerde bozulmuş, taklit veı tağşiş edilmiş sayılacağı bu nizamnamede tesbit edilmiştir. Bunların, bu nizamnameye göre teftiş ve murakabesi Umumî ihıfzıssıhha Kanuınun 181 inci ve mütaakıp maddeleri hükümleri dairesinde yapilır. / Süt, pastörize süt, yoğurt, kaymak Madde 2 Süt, pastörize süt, yoğurt ve kaymağın vasıf ve şartlan, rnumî Hıf zıssıhlha Kanununun >M inci maddesi hükmüne müstenit.öderin nevi ve vasıflarını ve süt ve mamulâtınm istihsaline ve satışına ahsus mahallerin ve levazımın sıhhi şartlarını bildiren talimatname) de beyan edilen şekil ve surette olacaktır. Bunların (süt, pastörize süt, yoğurt) kapları üzerinde, tamamen mezkûr talimatnamede yazılan tarzda olmak üzere vasıflarını ve nevilerini gösteren birer etiket bulunacaktır. Madde 3 Süit, pastörize süt, yoğurt ve kaymaklar aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır : a) İstihsal edildiği hayvanın nevi yanlış gösterilerek, diğer bir hayvanın sütü diye satılan veya şekil ve miktarı ne olursa olsun içine su, buz, kar, kola ve sair maddeler ile, sıhhate zararlı olmasa dahi, muhafazası için kimyevî maddeler katılmış olan sütler, b) Her ne miktarda olursa olsun, kaymağı tam veya yarı alınmış/ olduğu halde (halis süt) adı altında yahut kaymağı tam alınmış bulunduğu faalde (yarı kaymağı alınmış süt)- adiyle satılan sütler, e) Kesafet derecesi, süt yağı nispeti, yağsız kuru madde mikdan, talimatnamesinde beyan edilen had ye nispetlere tevafuk etmediği halde (halis süt) adiyle satılan sütler, ıç) Terkip ve vasıfları, talimatnamesine ıgöre, halis sütteki vasıf ve Işartlan haiz bulunmıyan pastörize sütler, d) Havi olduğu süt yağı nispeti veya kuru hulâsa miktarı, talimatnamesinde gösterilen hadlerden aşağı olan yahut nişasta, iç yağı ve sair maddeler ile, sıhhate zararlı olmasa dahi, muhafazası içki kimyevi maddeler katılmış bulunan yoğurtlar veya talimatnamesinde yazılan miktardan fazla tuzu havi olan torba yoğurtları, e) Süt yağı nispetleri, talimatnamesinde gösterilen hadlerden aşağı olan yahut kıvamlarını artırmak için, sıhhate zararlı olmasa dahi, içine nişasta, kola ve sair maddeler veya yabancı yağlar katılmış bulunan kaymak, ince kaymak ve lüle kaymaklar. If) İçerisine nişasta iç yağı ve sair yabancı maddeler ile, sıhhate zararlı olmasa dahi, kıvam vermek veya muhafazası için kimyevi maddeler konulmuş olan kremalar, Madde 4 Süt, pastörize süt, yoğurt -ve kaymaklar aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) Süt vasıtasiyle hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklara tutulmuş yahut süte geçebilen arsenik, antimon, cıva, terementi ruhu, sarı sabır, iyod, striknin ve mümasili alkaloidler ve bunlara benzer diğer ilâçlar ile, son üç gün içinde tedavi olunan hayvanlann sütleri, b) Göz ile görülür derecede pis-ve kirli olan veya bir yerde durunca yarım saat içinde dibinde Igöz ile görülür miktarda tortu yapan yahut kanlı veya irinli bulunan sütler,

2 Sayfa: 3646 (Resmî Gazete) 7 EYLÜL 1942 c) Sıhhi şartları haiz olmıyan ahırlarda beslenen yahut belediyenin veteriner murakabesi altında bulunmıyan veya hayvan sağlık zabıtası kanunu ve* nizamnamesi hükümlerine göre muayyen zamanlarda muayene ve kontrol edilmiyen hayvanların sütleri, ç) Sağım esnasında hayvanların idrar veya sair ifragatı yahut muzır ifrazatı karışmış olan sütler, d) Fena kokan, rengi bozuk veya boyanmış olan, tadı acı veya ekşi bulunan, ısıtmak veya kaynatmak ile kösilen (pıhtılaşan) sütler, e) Asidite derecesi (100 santimetre mikâbı sütün tadili için sarfı iktiza eden 1/4 normal kalevinin santimetre mikâb adedi) 8 i geçen sütler, f) Sıhhi halleri, Belediye Kanunu bükümlerine göre kontrol edilmiyen yahut bulaşık bir hastalığı bulunan veya bulaşık bir hastalık mikrobunun hamili (tifo basili hamili gibi) olduğu bakteriyolojik muayene ile sabit olup ta sanatını icradan men olunan yahut kanlı veya irinli yaraları veya cildî indifaları olan kimseler tarafından sağılan yahut satılan sütler, g) Ağzı açık veya kapağı uygunsuz olan yahut bez parçası, ot Ve saman gibi şeyler ile veya sütü kirletecek ve fena koku verecek hangi bir şekilde kapatılmış bulunan kaplarda yahut talimatnamesinde yazılı veçhile temizlenmiş olmıyan kirli kaplar ve ölçekler içinde satılan ve saklanan veya gübre, süprüntü ve bu gibi kirli şeyler ile veya hasta insanlar ile bir arada nakledilen sütler ve pastörize sütler, ğ) Hastalık yapan (patojen) mikropları, koli basili, streptokokları ihtiva eden veya bir santimetre mikâbında den fazla saprofit mikrop bulunan pastörize sütler, (çocuklar ve hastalar için kullanılacağı etiketi üzerinde yazılı olarak hazırlanmış olan pastörize sütlerde, sapro-, fit mikrop adedi den ziyade olmıyacaktır), h) Sağıldıktan sonra, talimatnamesinde yazılan zaman içinde pastörizasyona tabi.tutulmıyan yahut talimatnamesinde bildirilen kaplardan başka diğer kaplar için de perakende olarak veya satış yerlerinde 10 dereceden aşağı hararette muhafaza edilmiyerek veya pastörizasyon tarihi üzerinden talimatnamede gösterilen müddet «geçtikten sonra satılan pastörize sütler, i) Kalaysız kırmızı bakırdan, kalaysız prioçten,. çinkodan, kurşun dan, yüzde 10 dan fazla kurşunu havi maden halitasından terkibinde kurşun bulunan sırlı topraktan yapılmış -yahut toprak veya kirli tahta veya paslanmış kaplar içinde saklanan ve satılan sütter, yoğurtlar, ve kaymaklar, ı) Fazla ekşi; küflü,kükremiş (kızışmış) veya iyi tahammür etmiyerek katılaşmamış olan yahut buzhanelerde paslı veya tahammülden ileri gelen gazdan hâsıl olma şişkinlik görülen teneke ve emsalikaplarda saklanan yoğurtlar, j) Talimatnamesinde.beyan-edilen-şekilde sıhhi şartları haiz olmıyan mahallerde ve kaplarda hazırlanan, saklanan ve satılan yoğurtlar Ve kaymaklar, k) Tozlu ve topraklı olan, iplik ve kıl gibi iğrenç maddeleri ihtiva eden yoğurt, kaymak ve kremalar, 1) Hayvanların doğurmalarının 13 gün evvelinden, doğumlarından 7 gün sonraya kadar olan müddet içinde çağılan veya ağızı (kolostrom) havi bulunan sütler. Madde 5 Süt, pastörize süt, yoğurt ve kaymaklar aşağıda yazılı hallerde, sıhhati hafif veya ağır surette Mâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: Muhafazası veya koyulaşması içip veya diğer bir maksatla, içine zehirli ve sıhhate zararlı bir madde karıştırılan süt, pastörize süt, yoğurt ve kaymaklar. II Konserve sütler (teksif edilmiş, tâkim edilmiş, kurutulmuş sütler) Madde 6 Konserve sütler, 2 nci maddede zikredilen talimatnamede gösterilen vasıf ve şartlarına uygun bulunan, halis sütten yahut kaymağı alınmış veya yan kaymağı alınmış sütlerden, içine bir şey katılmadan yahut âdi şeker (sakkaroz) veya diğer bir nevi şeker (laktoz gibi) ilâve edilerek teksif edilmek yahut yalnız hararette tâkim olunmak veya usulü veçhile kurutulmak suretiyle yapılır. Kurutulmuş sütler, toz şeklinde veya parça (blok) halinde bulunur. Madde 7 Konserve sütlerin kabı üzerinde, yapıldığı sütün ve içine bir şey ilâve edilmiş ise bu katılan maddenin nevi ve miktarını ve teksif suretiyle yapılmış ise teksif nispetini açık olarak gösteren bir etiket bulunacaktır. (Yarı kaymağı alınmış inek sütünden yapılmış litresine îgram şeker katılmış... nispetinde teksif edilmiş süt konservesi) gibi Aynı zamanda, bu etiketlerinin üzerinde, fabrikasının veya âmilinin adı ve yeri de yazılı olacaktır. Madde 8 Kaymağı alınmamış sütten yapılmış toz veya parça halindeki kuru sütler, rutubetsiz madde üzerinden hesabedilmek üzere en az yüzde 25 nispetinde süt yağını havi olacak ve rutubet miktarı yüzde 5 i geçmiyecektir. Bunlardan yan yağlı olanlarda, rutubetsiz madde üzerinden en az yüzde 6 nispetinde süt yağı bulunacak ve rutubet derecesi yüzde 5 den fazla olmıyacaktır. Mayi halindeki konserve sütlerden teksif suretiyle yapılanlarda, süt yağı ve diğer süt anasırı miktarı, etiketi üzerinde gösterilen teksif nispetine tekabül edecek derecede olmalı ve tâkim suretiyle yapılanların terkibi, imal edildikleri sütün nevine göre uygun bir şekilde bulunmalı ve mütecanis (homojeneize edilmiş) bir halde olmalıdır. Konserve sütlerin içine, muhafazası için kimyevi bir cisim yahut yabancı bir madde konulmuş olmamalı ve bunlardan şekerli olanlarda, sakkarin ve emsali suni tad verici maddeler bulunmamalıdır. Madde 9 Konserve sütlerin etiketinde ve kullanma tarzını gösteren tarifesinde, anbalâjı içindeki maddenin safi gram olarak vezni ve ne kadar gram maddeye ne miktar gram su konulur ise, yapıldığı süt cinsinden ne kadar süt elde edileceği yazılı olmalıdır. Madde 10 Toz veya parça (blok) halindeki süt konserveleri, açıkta satılmayıp teneke kutu içinde veya kabili nüfuz olmıyan bir maddeden anbalâj içerisinde bulunmalıdır. Madde 11 Kapalı tenekelerde satılan süt konserveleri (teksif veya tâkim edilmiş yahut kurutulmuş şekilde), bir hafta müddetle 37 derecelik etüvde bırakıldığı halde hiçbir tagayyür göstermemelidir. Madde 12 Konserve sütler, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a), Terkipleri, üzerlerinde mevcut etiketinde yazılı nevi ve vasıflara ve 2 nci maddede zikredilen talimatnamede gösterilen süt şartlanna uygun olmıyan, b) Süt yağı miktarları -ve rutubet dereceleri, 8 inci maddede beyan edilen nispetlere tevafuk etmiyen, c) Vezni, tarifesinde yazılan miktardan noksan bulunan, ç) İçine, sakkarin ve emsali cisimler veya yabancı maddeler katılmış olan. Madde 13 -Konserve sütler, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) Bir hafta müddetle 37 derecelik etüvde bırakıldıkta her hangi bir tagayyür gösteren, b) Açıkta satılan toz veya parça şeklindeki süt tozlan. Madde 14 Muayene ve tahlil edilmek üzere laboratuvara gönderilecek nümune miktarı süt için 150 gram, pastörize süt için mazbut kapaklı orijinawbir şişe, yoğurt için 160 gram,, kaymaklar için 100 gram, süt konserveleri için mayi halinde olanlarından 250 gram miktarında olmak üzere orijinal ambalajlı bir kutu ve toz şeklinde bulunanlaradan 100. gramdır. III Peynirler Madde 15 Halis sütten yahut kısmen veya tamamen yağı alınmış sütten veya peynir imalini mütaakıp kazeomdan ayrılan peynir suyundan yahut kremadan veya bunların mahlutundan, peynir mayası (lab) ile veya zararlı olmıyan bir asid ile muamele edilmek suretiyle elde edilen taze yahut muhtelif kademelerde olgunlaştınlmış ve mahallî usul ve âdetlere göre bir şekil ve vasîf verilmiş, albüminli maddeler ile süt yağı ve diğer süt unsurlarından mürekkep gıdaya peynir denir. İnek sütünden başka manda, koyun Ve keçi sütlerinden de peynir yapılır. 'Madde 16 Bütün peynirler, kendi hususiyetlerine göre müteamil olan adlarından başka, kuru madde üzerinden ihtiva ettikleri yağ miktarına nazaran aşağıdaki isimleri alırlar: a) Tam yağlı peynir: kuru maddede veznen en az yüzde 42 süt yağını ihtiva eden peynirlerdir, b) Yağlı peynir: kuru maddede veznen en az yüzde 35 süt yağını ihtiva eden peynirlerdir,

3 7 EYLÜL 1942 (Resmî Gazete) Sayfa : 3647 c) Yan yağlı peynir: kuru maddede veznen en az vu/de 25 sür yağını ihtiva eden peynirlerdir, ç) Az yağlı peynir: kuru maddede veznen en az yüzde 15 cat yağını ihtiva eden peynirlerdir, d) Yavan peynir: kuru maddede veznen yüzde 15 den az sut yağını ihtiva eden peynirlerdir. Ticarete konulan peynirlerin üzerinde bir etiket 'bulunacak " ; JU etikette, yukarda yazılı isimler, peynirin maruf olan adüe b'r''kîe olarak okunaklı surette gösterilecektir. (Tam yağlı kaşar pejn'rı) gicoı Madde 17 Krema peynirleri, kuru maddede ve'nen en az yüzde 50 süt yağını ve bunlardan hususi ambalaj içinde satılanlar, kuru maddede veznen en az yüzde 45 süt yağını havi olmalıdır. Bu hususi ambalajlı peynirlerin kuru maddesi, yüzde 55 ten aşağı olmamalıdır. Madde 18 Peynir hamuruna saf' tuz, koku ve tad verici nebati maddeler, bahar, zararlı olmıyan nebati boyalar ve bazı hususi peynirler için zararlı olmıyan küfler konulabilir. Madde 19 Peynirler, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır : a) Üzerlerinde mevcut etiketinde yazılı ismine göre, ihtiva etmesi lâzım gelen süt yağı miktarı, 16 nci maddede gösterilen nispetlerden aşağı olanlar, b) Süt yağı veya kuru madde miktarları, 17 nci maddede yazılan nispetlerden aşağı olan krema peynirleri, c) tçerisine nişasta, kil, alçı, tebeşir, talk, binde 1 den fazla küherçile, yabancı yağlar, kalsyoım klorür, muhafazası için kimyevi maddeler, sodyom bikarbonat, parafin, vazelin ve bunlara benzer maddeler, baryom emlâhı katılmış olanlar, ıç) İçine her hangi bir maksatla madenî veya uzvi zehirli bir madde katılmış olan peynirler sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek derecede 'tağşiş edilmiş sayılır. Madde 20 Peynirler, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) İçine, hayvanın idrar veya sair ifragat ve ifrazatı karışmış sütten yapılmış olanlar, b) Derin tehallüle uğrayarak ptomain, lökomain, toksalbümin ve emsali maddeleri ihtiva edenler, e) Şarbon, tüberküloz ve bunlar gibi hastalık yapan (patojen) mikropları havi bulunanlar, ç) Kunllu veya akarienleri havi 'olanlar, d) iyi temizlenerek tuzlanmış ve kurutulmuş olmıyan deriler içindeki tulum peynirleri. Madde '21 Peynirlerden muayene ve tahlil için, l'âboratuvara gönderilmek üzere alınacak numune miktarı 200 gramdır. Bunlardan :üçük kalıp şeklinde olanlar kırılmadan tam olarak ve büyük kalıp halinde bulunanlar, dış ve iç kısımlarından alınacak surette kesilerek gönderilir. Üzerlerinde kâğıt, kalay, alüminyom varak var ise bunlar da numune ile beraber kesilir. IV Tereyağları (Taze veya günlük tereyağı, mutfak tereyağı veya eritilmemiş sade yağ, eritilmiş sade yağ) Madde 22 Sütten veya kremadan mûtat ve mahallî usuller veya mihaniki vasıtalar ile elde edilen ve içine hiçbir yabancı yağ katılmıyarak, sadece bir miktar su ile sütün tabii unsurlarını ihtiva eden gıda maddesine, umumî olarak (tereyağı) denir. Hususi bir itina ile çıkarılarak ve içine hiçbir yabancı madde ilâve edilmiyerek taze bir halde ticareje konulan tereyağı (taze veya günlük tereyağı) adiyle satılır. Bunlar hususi bir ambalaj içine de konulabilir. (Paket tereyağı gibi). Asidite derecesi 3 den fazla olan ve zahirî ve umumî vasıfları bacımından taze veya günlük tereyağma tevafuk etmiyen iyi cins tereya- 'îna (mutfak tereyağı) veya (eritilmemiş sade yağ) denilir. Eritilmek suretiyle suyundan ve diğer süt unsurlarından ayrılarak atılığa çıkarılan tereyağma (eritilmiş sade yâğ) denir. Madde 23 Taze veya günlük tereyağı, en az yüzde 83 süt yağını htiva etmelidir. Mutfak tereyağı veya eritilmemiş sade yağ, en az yüzde J0 süt yağını ihtiva etmelidir. Eritilmiş sade yağ, en az yüzde 98 süt yağını ihtiva etmelidir. Madde 24 Taze veya günlük tereyağının 1 asidite' derecesi, 3 derf fazla olamaz. Mutfak tereyağı, veya eritilmemiş sade yağ-ile eritilmiş sade yağın asidite dereceleri, 10 dan fazla olmıyacaktır. Madde 25 Taze veya günlük tereyağı ile'eritilmemiş ve eritilmişsade'yağların görünüşü, kokusu ve tadı* tabiı'bir' halde" olmalıdır. Madde 26 Tereyağlarına, muhafazaları için tuzdan başka diğer bir madde karıştırılması yasaktır. Tuzlu tereyağlannda, tuz miktarı yüzde 7,5 u geçmemeli ve etiketleri üzerinde (tu^lu tereyağı) yazısr yazılmış bulunmalıdır.. Tuzsuz tereyağları, yüzde 0,2 den fazla tuzu ihtiva etmemelidir. Madde 27 Tereyağlarının asiditesiny tadil' etmek- içlıi'» kimyevi 1 cisimler ilâvesi veya tayyar asid derecesini yükseltnfek için her'hangi' bir madde katılması yasaktır. Madde 28 Satılığa çıkarılan' tereyağları',- 22«-nci maddeae- yazılı tereyağı nevilerinin hangisinden ise, onun ismini okunaklı surette gösteren bir etiket veya ambalajı havi bulunacaktır. Madde 29 İnekden başka bir hayvanın sütünden ya"pılmiş tereyağlarının etiketinde veya ambalajında', bunun okunaklı surette yazılması mecburidir. (Manda veya koyun veya keçi tereyağı) gibi". Madde 30 Tereyağları, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) Üzerlerinde mevcut etiketinde yahut ambalajında yazılı cins ve nevine uygun olmıyanlar, b) Terkiplerindeki süt yağı miktarı, 23 üncü maddede gösterilen nispetlerden aşağı bulunanlar, c) Asidite dereceleri, 24 üncü maddede gösterilen hallerden fazla bulunanlar, ıç) ihavi' oldukları tuz miktarı, 26 nct madde'de yazılan hadlerden ziyade olanlar, ıd) Asiditesini tadil etmek veya tayyar asid derecesini yükseltmek için, kimyevi bir madde katılmış olanlar, e) Alçı, tebeşir, talk, yabancı yağlar, madeni yağlar, her-harîgi-bir nevi un, nişasta, patates, kabak ezmesi ve emsali yabancı maddeleri ihtiva edenler yahut ıfa.zla- 'fireli bulunanlar. Madde 31 Tereyağları, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çök zarar verecek derecede"bozuk sayılır: a) Acılaşmış, tagayyür etmiş, küflenmiş, bulantı veren bir koku peyda etmiş olanlar, b) Bakteri kolonilerini, hastalık yapan mikropları (patojen) havi olanlar veya basta hayvanların sütünden' yapılmiş bulunanlar. Madde 32 Tereyağları, aşaağıda yazılı halde, sıhhati hafif' veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: içine, her hangi bir maksadla, madenî veya uzvi zehirli bir madde karıştırılmış olanlar. Madde 33 Tereyağlanndan, muayene ve" tahlil için lâboratuvarı gönderilmek üzere alınacak numune, mümkün oldukça hususi şiş ile ve muhtelif istikamette sokulmak suretiyle alınır. Şiş bulunmadığı takdirde, yağın mütecanis olmaması dikkate alınarak, ona göre kabın muhtelif kısımlarından birer mikdar alınmak suretile toplanır. 'Numune miktarı 100 gramdır. Ve passız teneke bir 1 kutti'veyâ temiz'b'ir cam kavanoz içinde olarak' gönderilir. V Margarin' Madde 34 Süt yağından başka, menşei hayvani olan d'iğer yağlaı ile sertleştirilmiş veya sertleştillmemiş yağların, 35 dereceden a'şağı hararette eriyen kısımları, usulüne göre ayrılarak Isüt^ krema, lesitin, yumurta sarısı gibi sübyeleştirici (emülsifian) maddeler* ile birlikte sübyeleştirildikten sonra mümkün mertebe süratle soğutmak suretiyle, küçük kristaller (granüller) halinde elde edilen've renk, kıvam ve görünüş itibariyle tereyağma benzeyen yağlara (margarin) denir. (Nebati yağlar ve maddeler ile yapılan margarine (nebati mar< a rin) de denilir. Madde 35 Margarin, aşağıda yazılı'şartlan haiz olacaktır: a) En az yüzde 84 yağı ihtiva etmelidir, b) Asidite derecesi,. 5 ten fazla'olmamalıdır, c) İçinde, hayvan nesiçleri, nebat bakiyesi bulunmamalıdır,

4 Sayla ; 3648 ıç) TUZSUZ margarin yüzde 0,2 den, tuzlu margarin yüzde 2 den fazla tuzu ihtiva etmemelidir. Tuzlu margarinin etiketi üzerinde, tuzlj olduğu yazılı olmalıdır, d) Margarine, en çok yüzde 5 e kadar nebati lesitin katılabilir, e) İçine, imali esnasında, en az yüzde 5 ve en çok yüzde 10 nispetinde susam yağı konulması mecburidir. 0 İmalinde kullanılan hayvani yağların, her türlü 'hastalık âmillerinden tecridi ve asidlerinin izalesi için, önce bir tasfiye ameliyesi geçirmesi şarttır. Madde 36 Asiditesini tadil etmek veya tayyar asid derecesini yükseltmek içtin, margarine 'kimyevi maddeler konulması yasaktır. Madde 37 Margarinin imali esnasında, yağ kütlesinin sübyeleştirilmesi için, süt veya krema kullanıldığı takdirde, bu maddelerden margarinin terkibinde kalacak olan süt yağmm miktarı, yüzde 4 nispetini geçmiyecektir. Madde 38 5 kilogramdan aşağı veya 5 kilogram margarini havi kutu, kova ve küçük fıçı gibi kapların ve ambalajların göze çarpacak bir yerine, silinip bozulmıyacak şekilde ve yüksekliği 1 santimetreden az olmayan kalın harfler ile (margarin) kelimesi yazılacaktır. 5 kilogramdan fazla margarini havi bulunan kaplara aynı suretle yazılacak olan (margarin) kelimesinin harflerinin yüksekliği 2 santimetreden aşağı olmıyacaktır. Aynı zamanda, margarin kap ve paketlerinde fabrikasının adı ve unvanı da yazılı bulunacaktır. Madde 39 Margarin hususi kaplar içinde olmıyarak satıldığı takdirde, blok şeklinde kalıplı olması lâzımdır. (Bunun da anbalajında yahut etiketinde, gayet okunaklı olarak (margarin) kelimesinin yazılması mecburidir. Madde 40 Margarin yapılan yerlerde, tereyağı yapılması ve bulundurulması yasaktır. Madde 41 Margarin yapmak isteyen kimse, o mahallin belediyeslıe müracaatla, imalâthanesinin mevkiini bildirmeye ve bir imalât defteri tutmaya ive bu defteri alâkalı memurların kontroluna amade bulundurmaya mecburdur. Margarin imalinde kullanılan iptidai maddeler ve bunun yapıldığı yerler ile imal şekilleri ve mevcut alât ve edevat, bu memurlar tarafından muntazaman muayene ve teftiş ed.lir. Madde 42 Margarin, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) Yağ veya susam yağı miktarları, 35 inci maddede gösterilen nispetlerden aşağı olan, b) Tuz veya nebati lesitin mikdarları, 35 inci maddede yazılı hadlerden fazla bulunan, c) 36 ncı maddeye mugayir olarak, içine kimyevi maddeler katılmış olan, ıç) Alçı, tebeşir, talk, yabancı ve madeni yağlar, un, nişasta, patates ve saire ezmesi ve emsali maddeleri ihtiva eden. Madde 43 Margarin, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) 'İçinde hayvan nesiçleri veya nebat artıkları bulunan, b) Asidite derecesi 5 den fazla olan, c) 35 inci maddenin f bendine göre tasfiye ameliyesi geçirmemiş bulunan, ç) AcılaŞmış, küflenmiş, tagayyür etmiş olan veya fena kokan, d) 41 inci madde hükmüne riayet edilmiyerek, imal edildiği mahal belediyeye bildirilmiyen, e) Bakteri kolonilerini, hastalık yapan (patojen) mikroplan ihtive eden, Madde 44 Margarin, aşağıda yazılı halele, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: İçine, madenî veya uzvi zehirli her hangi bir madde katılmış olan. Madde 45 Margarinden muayene ve tahlil için lâboratuvara gönderilmek üzere, 33 ünoü maddede yazılı jantlar dairesinde olarak, alınacak numune miktarı 100 gramdır. VI Tereyağı ve margarinden maada diğer yenilen sulp yağlar Madde 46 Eritilmiş iç yağı, eritilmiş kuyruk, domuz yağı, koko (Hindistan cevizi yağı) ve bunun rafine edilmiş şekli olan (vejetalin) (Resmî Gazete) 1 EYLÜL 1942 gibi her hangi bir hayvan veya nebatım adını taşıyan yağlar, ünunbamran o hayvan veya nebatın yağından ibaret olmalıdır. Mayi yağlann idrojen ile serti estirilmesi suretiyle yapılan sulp yağlar, imal edildikleri iptidai maddelerin adiyle satılır. Bunun için, bunların kapları veya ambalajları üzerinde, 38 ve 39 uncu maddelerde beyan edilen şekilde olarak, yapıldıkları iptidai maddeleri açıkça gösteren bir yazı bulunacaktır, (lıdrojenli pamuk yağı, idrojenli araşid yer fıstığıyağı) gibi. a) Terkiplerindeki yağ miktarı, yüzde 96 dan aşağı bulunmamalıdır, Madde 47 Sulp yağlar, aşağıda yazılı şartlan haiz olacaktır: b) Asidite dereceleri, yüzde 5 den fazla olmamalıdır, ıc) Tuzlu olanlarında tuz miktarı; yüzde 2 don ziyade bulunmtımalıdır, ıç) İçlerine, en çok yüzde 5 nispetine kadar nebati lesitin konulabilir, d) İçlerinde, hayvan nesiçleri, nebat artıkları bulunmamalıdır. Madde 48 Sulp yağlara, muhafaza için, tuzdan başka 'bir madde katılmııyacaktır. Madde 49 Sulp yağlarda acılık, kuf, fena koku ve diğer her hangi bir bozukluk bulunmıyacaktır. Madde 50 Sulp yağlar, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) Yağ miktarı, 4l7 nci maddede gösterilen nispeten aşağı olan, b) Tuz veya nebati lesitin miktarları, 47 nci maddede yazılı hadlerden fazla bulunan, olan, c) ilcine, her hangi bir maksatla, kimyevi maddeler ilâve edilmiş ç) Alçı, tebeşir, talk, yabancı veya madenî yağlar, un, nişasta, patates ve emsali ezmeler ve sair maddeleri havi bulunan. Madde 51 Sulp yağlar, aşağıda yazılı hallerde sıhhate az veya çok zarar Verecek derecede bozuk sayılır: a) Asidite derecesi, yüzde 5 den fazla olan, b) İçlerinde, hayvan nesiçleri veya nebat artıkları bulunan, c) Acı, küflü, fena kokulu veya diğer bir suretle bozuk olan, ç) Hastalık yapan (patojen) mikropları, bakteri kolonilerini havi bulunan. Madde 52 Sulp yağlar, aşağıda yazılı halde sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: 'İçine, zehirli her hangi bir madde katılmış olan. Madde 53 Sulp yağlardan, muayene ive tahlil için lâboratuvara gönderilmek üzere, mütecanis olarak alınacak numune miktarı 100 gramdır. VII Mayi nebati yemek yağları Madde 54 Bazı nebatların yağlı meyva veya tohumlarından yahut çekirdeklerinden çıkarılan mayi yağlar (mayi yemek yağları) adile satılır. Bunlar çıkarıldıkları nebatın adını alırlar. (Susam yağı, pamuk yağı) gibi. (Zeytin yağı) adı, yalnız zeytinden çıkarılan yağa mahsustur. Madde 55 Zeytin yağı, asidite derecesine göıe, dört sınıfa ayrılır : I - Süzme zeytin yağı: asidite derecesi 3 ü geçmiyen yağlardır, II - Ekstra ekstra yemeklik zeytin yağı: asidite derecesi 6 yı geçmiyen yağlardır, yağlardır, III - Ekstra yemeklik zeytin yağı: asidite derecesi 10u geçmiyen IV - Âdi yemeklik zeytin yağı: asidite derecesi 10 ile 15 arasında olan yağlardır. (Bunlardan süzme, ekstra ekstra yemeklik ve ekstra yemeklik olanlar tabii koku ve lezzette olup yabancı maddelerden ileri gelen tortudan âri bulunur. maz. Asidite derecesi 15 den fazla olan yağlar, yemeklik olarak satılan Yukarda yazılı asidite derecesi, 100 gram zeytin yağının serbest asidlerinin tadili için sarfedilen normal 1 kalevinin santimetre mikâp

5 7 EYLÜL,1942 (Resmî Gazete) Sayfa : 3649 adedi olup, bunların tekabül ettiği asid oleik miktarları aşağıdaki cetvelde (gösterilmiştir: 100 gram yağa sarfolunan 100 gram yağda normal kalevinin serbest asid santimetre mikâp oleik miktarı adedi ( + ) Süzme zeytin yağı 3 Ekstra ekstra yemeklik zeytin yağı 6 Ekstra yemeklik zeytinyağı 10 Âdi yemeklik zeytin yağı 15 Rafine zeytin yağı 11,5 10,846 1,692 2,820 14,230 0,423 ( + )İBu sütundaki rakamlar, zeytin yağlarının ticaret ifadesiyle asidite derecelerini göstermektedir. Madde 56 Her hangi bir sebep tesirile bozulmuş olan zeytin yağlarının, yenilmesinde İbir mahzur tevlid etmemek şartiyle, bazı kimyevi maddeler ile nnuaımele edilerek ve tasfiye ameliyelerine, tabi tutularak asidite 'derecelerini azaltmak Veya gidermek, koku ve renklerini açmak caiz olup, bu suretle tasfiye edilmiş olan zeytin yağları, ancak (rafine zeytin yağı) adiyle satılabilir. Rafine zeytin yağlarının asidite derecesi 1,5 u (yukarıki maddedeki cetvele göre, serbest asid oleik üzerinden hesabedildikte 0,423 ü) geçmemelidir. Madde 57 Zeytin yağından maada diğer nebati yağların asidite derecesi 10 u geçmiyecektir. Madde 58 Zeytin yağının ve diğer nebati yağların boyanması ve içlerine muhafazaları için her hangi bir madde konulması yasaktır. Madde 59 Kapalı veya açık kaplarda satılan butun nebati yağların kapları üzerinde, 54, 95 ve 56 nci maddelerde beyan edilen şekil ve surette olarak, adlarını ve bunlardan zeytin yağının ayrıca nevilerini gösteren, okunaklı ve silinip bozulmaz bir tarzda yazılı bir etiket bulunacaktır. (Ekstra yemeklik zeytin yağı, susam yağı) gibi. Madde 60 'Nebati yağlar, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a). Etiketleri üzerinde yazılı olan adlarına göre, asidite dereceleri, zeytin yağının muhtelif nevileri ve diğer nebati yağlar için 55, 56 ve 57 nci maddelerde tesbit edilen hadlerden fazla bulunan, b) Diğer cins nebati veya madenî mayi yağlar ile karışık olan, c) içlerine, boya veya her hangi bir madde katılmış bulunan, Madde Öl inebati yağlar, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: b) Hastalık yapan ('patojen) mikropları, bakteri kolonilerini ihtiva eden. a) Acılaşmış, küflenmiş veya başka bir suretle bozulmuş bulunan, Madde 62 Nebati yağlar, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: İçlerine, her hangi bir maksatla, zehirli bir madde katılmış bulunan. Madde 63 Nebati yağlardan muayene ve tahlil için lâboraıtuvara gönderilmek üzere alınacak numune miktarı 250 gramdır. Yağlar tortulu olduğu takdirde, numunenin tortu ile birlikte alınması lâzımdır. Madde 64 Tereyağı, margarin ve diğer hayvani ve nebati sulp veya mayi yağların, her hanıgi bir şekilde birbiriyle karıştırılarak satılması yasaktır. Bu suretle karışık olan yağlar, tağşiş edilmiş ve hileli sayılır. 35 inci maddeye göre, margarinin içine, muayyen nispette olarak konulması mecburi bulunan susam yağı, bundan hariçtir. VIII Et ve et müstahzarları (pastırma, sucuk) Madde 65 Taze et ve müstahzarları, hayvan sağlık zabıtası nizamnamesi ve etlerin teftiş talimatnamesi hükümlerine gore muayene edilmiş ve işîbu talimatnamede beyan edilen şekil,ve surette damgalanmış olacaktır. Perakende et satılan mahallerde (kasap dükkânları), etler mümkün olduğu kadar guneşe maruz bulunmıyan ve serin olan yerlerde, içine sinek ve toz girmiyecek ve sair suretle televvüs etmiyecek şekilde mazbut ve halvadar dolaplarda asılı bir halde muhafaza edilecek ve üzerlerinde hangi cins ve nevi hayvanın eti olduğunu gösteren bir etiket veya etlerin teftiş talimatnamesi veçhile bir damga bulunacaktır. Hazır kıyma halinde et satmak yasaktır. Madde 66 Taze etler, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır : a) Üzerlerinde, talimatnamesine göre muayene damgası bulunmıyan veya mevcut damgası silik ve okunmaz bir halde olan, Ib) Üzerlerinde, yukarıki maddede beyan edilen, hangi cins ve nevi hayvana ait olduğunu 'gösteren etiket veya damga bulunmdyan. Madde 67 Etler, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bcffiuk sayılır: a) Her hangi bir suretle tagayyür veya tefessüh etmiş bulunanlar, b) Hazır bir halde olarak satılan kıymalar. Madde 68 (Pastırma) ve (sucuk) gibi et müstahzarlarının, alâkalı sıhhat ye veteriner dairelerince kontrol altında bulunan hususi yerlerde yapılması mecburidir. Madde 69 Pastırmalar umumiyetle sîğır etinden yapılır. Sucuklar sığır, koyun, keçi ve domuz etlerinden imal edildiği gibi deve ve etleri yenilen av ve kanatlı hayvanların etlerinden de yapılabilir. Pastırmaların üzerine, mahallî teamüllere uygun olarak çemen denilen madde sürülebilir ve sucuklara sarımsak konulabilir. Madde 70 f(pastırma) veya (sucuk) yapılan yerler, aşağıda yazılı sıhhî şartları haiz olacaktır : Binalarının kârgir olması müreccahtır. Pastırma veya sucuk işlenilen mahallerin tabanı (zemini) ve yerden 2 metre yüksekliğe kadar dıvarları, kabili nüfuz olmıyan (mermer, mozaik, karosiman v. s.) maddelerden yapılmış, yıkanabilir bir şekilde bulunmalı ve diyarlarının daha yukarısı beyaz badanalı sıva olmalıdır, işbu mahallin tavanı kârgir veya beton olacak ve beyaz badanalı bulunacaktır. Dıvarlar ile taban ve tavanın köşeleri yuvarlak olmalıdır. Binalarının içinde, çalışanların soyunacağı ve iş gömleklerini giyeceği ayrı bir kısım bulunacak ve bu kısımda, çalışanların sayısına göre bir veya bir kaç apdesane ile lavabo mevcut olacaktır. Bu kısım pastırma veya sucuk işlenilen mahalden, temamen ayrı bulunmalı ve ancak bir kapı ile iştiraki olmalıdır. Bu kısmın da zemini, ayni suretle kabili nüfuz olmıyan maddelerden, yıkanabilir bir halde yapılmış bulunmalıdır. Pastırma veya sucuk işlenilen mahallerin içinde bol su ve tabanında yıkama sularının akıp gideceği süzgeçli bir delik bulunacaktır. 'Bu sular, bina haricinde üstü kapalı bir çukura veya mevcut ise umumî mecraya verilir. Pastırma veya sucuk yapılan mahallerin içerisi, kâfi derecede aydınlık bulunacak ve bütün pencerelerine, sineklerin girmemesi için ince tel kaplanmış olacaktır. Pastırma veya sucuk kurutma yeri, pastırma veya sucuk yapma mahallinden ayrı bulunacak ve bu yerin de içerisine sinek girmiyecek şekilde tel ile çevrilmiş olacaktır. Ve bu suretle, kurutulmakta olan pastırma veya sucuk sineklerin temasından her halde korunacaktır. Madde 71 Pastırma veya sucuk imal edilen yerlerde çalışanlar, bu işe başlamalarından önce, Umumî Hıfzıssıhha ve Belediye Kanunları hükümlerine göre, belediye veya hükümet tabipleri tarafından muayene olunarak, bu işlerde çalışmalarına mâni, sarî bir hastalıkları bulunmadığına dair bir vesika (sıhhat raporu) alacaklardır. Madde 72 Pastırma veya sucuk yapmağa mahsus teknelerin ve masaların mozaik, taş, karosimeıı veya çiniden yapılmış olması lâzımdır. Sucuk etini satır ile kıymak yasak olup makina ile kıyılacaktır. Kıyma makinaları, her akşam sıcak sodalı veya sabunlu su ile yıkanarak temizlenmeli ve üstleri örtülü olarak bulundurulmalıdır. Doldurma makinaları da, ayni muameleye tabı olmalıdır. Tekneler, masaları'e sair vasıtalar da sık sık sıcak sabunlu veya sodalı su ile keza yıkanıp temizlenecektir. Madde 73 Mezbahası olan yerlerde, pastırma veya sucuk yapılacak etler, mezbahadan pastırma veya sucuk imal edilecek mahallere, tozdan ve sinekten mahfuz bir şekilde, kapalı arabalar ile nakledilir. Mezbaha bulunmıyan yerlerde, pastırma veya sucuk yapmak için kesilecek hayvanların imalâthane içinde kesilmesi yasaktır. Bunların kesildiği binalar ve içerisi, pastırma veya sucuk yapılan yerlerin binasının ve içinin tâbi olduğu sıhhî şartlara tâbidir. Kesim yerlerinde gübre biriktirilmesi yasaktır. Kesilen hayvanlar günü gününe pastırma veya sucuk yapılan mahalle naklolunur. Etlerin kıyımı burada yapılır. Sakatat günü gününe piyasaya çıkarılır. Sucuk için hazırlanacak bağır-

6 Sayfa : 3650 (Resmî Gazete) 7 EYLÜL 1942 saklar, kesim yerinde temizlenip yıkanır, ve şişirilerek bağlanır. Ve pastırma veya sucuk kurutulmağa mahsus yerde kurutulur. Her gün kesim ve iş bittikten sonra, kesim yerlerinin tabanı ve duvarları bol su ile yıkanır. Madde 74 Pastırma veya sucuk yapılan.mahallerde, etlerin bütün manrpülâsyonu, -vasıflan 72 nei maddede beyan edilen teknelerde ve masalarda yapılır. (Denkler, yerden en az 10 santimetre yükseklikte olmak üzere taştan veya betondan sedler üstüne konulur. Denkler üzerine konulan tazyik koku (boyunduruk) deminden olacaktır. Etlerin her hangi 'bir sebeple yere temas ettirilmesi yasaktır. Madde 75 Pastırma veya sucuk yapılan yerlerde aynı zamanda kemik yağı çıkarılmak istenilir ise, ayrıca, çeker ocaklı bir kısım yaptırılmış olmalıdr. Kaynamış kemik 'suyunun açığa dökülmesi yasaktır. 'Bu kısmın içerisinin sıhhi şartları, 70 inci maddede zikredilen esaslara tabidir. Madde 76 Sucuklara sakatat ilâvesi yasaktır. Madde 77 Alafranga sucak ve diğer et müstahzanları imal edilen mahallerde, <ayrı bir kaynama ve islendirme yeni Ve buna mahsus tesisat bulunacaktır. Madde. 78 Sucukların her kangalı üzerinde, b'leaikvari yapıştırılmış bir etiket bulunacak ve bu etiketin üstünde âmilinin adı ve adresi ile yapıldığı etin cinsi yazılmış olacaktır. Madde 79 Sucukların ve 'çemen'lenmiiş pastırmaların, içleri kâğıt veya bez vaihut kalay veya t-en'eke bir tabaka ile kaplı tahta sandıklara ambalaj edilerek satışa sevfcedilmesi ive bunların»satış mahallerinde tozıdan ve sinekten majhfuz ve Ihavalı yerlerde saklanması mecburidir. Madde 80 Sucuklara nişasta, un, patates, bulgur, ekmek içi gibi yabancı maddeler karıştırılması yasaktjr. (Madde 81 Sucuklara ve diğer et müstahzarlarına, binde 2 yi geçmemek üzere küherçile konulabilir. Madde ~82 Pastırma ve sucuklar, aşağıda vazıh hallerde, tağşiş -edilmiş veya hileli sayılır: a) 69 uncu maddede beyan edilenlerden maada diğer hayvanların etlerinden yapılan pastırma ve sucuklar, b) Çemenine boya veya konulması müteamil olmıyan yabancı maddeler katılmış bulunan pastırmalar, sucuklar. ıc) İçine sakatat karıştıralmış olan sucuklar, ç) Üzerlerinde mevcut etiketinde yazılı vasıflara uymıyan sucuklar, d) 80 nei maddede gösterilen yabancı maddeler karıştırılmış olan Madde 83 Pastırma ve sucuklar, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk savılır: a) 71 inci maddeye göre, sıbihî hailleri yerinde olmıyan kimseler tarafından yapılan pastırma ve sucuklar, b) '81 inci maddede gösterilen miktardan 'fazla kıiherçileyi ihtiva eden»pastırma ve sucuklar, ic), Küflenmiş veya diğer her hangi bir suretle tagayyür etmiş pastırma ve sucuklar. Madde 84 -Pastırma ve sucuklar, aşağıda yazılı hailde, sıhhati hafif veya ağır ısurette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: Uzvi veya madenî her hangi zehirli bir madde katılmış olan 'pastırma ve sucuklar. (Made 85 Pastırma ve sucuklardan, muayene ve tahlil için, lâboratuvaara -gönderilmek üzere alınacak numune miktarı 150 gramdır. ılk. Et.konserveleri (kavurma) et hulâsaları, mütekâsif et suları IMadde 86 İEtler, küçük veya büyük»parçalar halinde J olarak suda yabıft yağda, tuz ve bazı bahar ilâvesiyle pişirilmiş Ve kavrulmuş şekilde, kapa'lı veya açık kaplarda satihğa çıkarılabilir. Bunlara (et konservesi) Veya (kavurma) ödenir. Madde 87 (Konserve veya»kavurmaların terkibinde, en çok yüzde 5 e kadar nişai maddeler bulunabilir. Madde 88 Taze etlerin, su ile kaynatılarak ve pıhtılaşan maddeleri ayrılarak elde edilen mayiin kesif bir hale getirilmiş şekline (et hulâsası) denir, Madde 89 Et hulâsaları, aşağıda yapılı vasıfları haiz olmalıdır: a) içinde, albumin bulunmıyacaktır. b) Eterde yüzde 1.5 dan fazla hulâsa vermiyerektir. c) Su miktarı, yüzde 20 den fazla oltnıyacaktır. ç) 80 derecelik alkolde, en az yüzde 55 kısım eriyecektir. d) Azot mecmuu miktarı, yüzde'10 dan az olmıyacaklır, e) Kül miktarı, yüzde 55 i geçmiyeeektir, f) Kreatinin miktarı, yüzde 5 den az olmıyacaktır, g) Tuz miktarı, yüzde 7,5 u geçmiyecektir. Madde 90 Et hulâsalarının hayvani yap, I ız ve bahar ile karıştırılarak elde edilen ve mikâp, tablet ve diğer şekilde olarak, sulp»bir halde veya macun kıvamında bulunan nevine (mütekâsif el suyu) denir. Bunlardan sulp halinde olanlaıının vezni 1 gramdan a/, olamaz. et suları, aşağıda yazılı şartları haiz bu Madde 91 Mulekâsif lunmalıdır : a) Et hulâsasından hâsıl olan kreatinin mecmu miktarı, kuru madde hesabiyle en az yüzde 0,4 olmalıdır. (ılîu miktar yu/de 5 kreatini havi et hulâsasının yüzde 8 ine tekabül eder), b) Azot mecmuu miktarı, en az yüzde 2,5 bulunmalıdır, c) Tuz miktarı en çok yüzde 65 olmalıdır. ç) Mayi halinde olanlarında, en az yüzde 40 hulâsa bulunmalıdır. Madde 92 Mütekâsif el sularına maya, nişasta, şeker, jelatin vo ure gibi maddelerin ilâvesi yasaktır. Madde 93 Et konserveleri (kavurma), et hulâsaları ve mütekâsif et suları sığır, koyun, domuz ve etleri yenilen av ve kanatlı (tavuk v. s.) hayvanların etinden yapılır ve kaplarının üzerinde, anıil'hıin adı ve adresi ile yapıldıkları etin cinsini ve istimal suretini gösteren bir etiket bulunur. Madde 94 Et konserveleri, el hulâsaları ve mütekâsif et suları, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş»veya hileli sayılır: a) Terkibinde, 87 nei maddede yazılan nisbetten fazla nişai maddeleri ihtiva eden et konserveleri (kavurma), Ib) 89 uncu maddede beyan edilen vasıfların her 'hangi birini haiz olmıyan et hulâsaları, c) 91 inci maddede gösterilen şartların her hangi birini huiz (bulunmıyan veya 92 nei maddede zikredilen maddeleri havi olan mütekâsif et suları, ıç) 93 üncü maddede yazılanlardan maada hayvanların eti ile hazırlanmış olan yahut kaplarının üzerinde mevcut etiketinde (gösterilen vasfa uymıyan et konserveleri, et hulâsaları vc mütekâsif et suları. Madde 95 Et konserveleri (kavurma), et hulâsahırı ve mütekâsif et suları, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok /arar verecek derecede»bozuk sayılır: a) Küflenmiş, acılaşmış, tagayyür etmiş olan, fena kokan, et konserveleri (kavurma), et hulâsaları ve mütekâsif et suları, b) Tâkim edilmemiş bulunan et konservo'l'eri. Madd 96»Et konserveleri (kavurma), et hulâsaları ve mütekâsif et suları, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır suretle ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır : tçlerine, her hangi bir maksatla, madenî veya uzvi zehirli»bir madde 1 katılmış olanlar. Madde 97 Muayene ve tahlil için, lâboratuvara gönderilmek üzere alınacak numune miktarı et konservesi (kavurma) için 150 gram, et»hulâsası ve mütekâsif et suyu için 25 gramdır. Bunlardan kapalı küçük kutularda olanlar için birer orijinal ambalaj alınır. X Balık salamurası, balık tuzlaması, tütsülenmiş balık, kuru, balk, kutu balığı, balık ezmesi, havyar, turama, balık yumurtası Madde 98 ıbutun vasıfları tabii»bir halde olan la/e balıkların, az tuzlanarak veya tuzlu suya konularak hazırlanan nevine (salamura balık) denilir. (Lakerda) gibi. Çok tuzlanmış ve Hız içinde islif edilmiş bulunanlara (tuzlu balık) denir. Tuzlandıktan sonra, açık havuda sıhhi şartlara göre kurutulanlara (kuru balık) denir. (Ciro/ V. s.) (gibi. Tuzlanıp kurutulduktan sonra, hususi ocaklarda islenerek sarartılan ve hususi koku verilenlere (tütsülenmiş balık) denir,

7 7 EYLÜL 1942 '(Resmî Gazete) Sayfa : 3651 Madde 99 Yukanki maddede zikrkedilen balık nevilerine, muhafaza için, tuzdan ve hususi talimatnamesinde cins ve nisbeti bildirilen muhafaza maddesinden başka maddeler katılması yasaktır. Ancak tad vermek için nebati baharlar konulabilir. Madde 100 (Kutu balıkları), tabii bir halde bulunan taze balıkların ahşası çıkarılarak yıkandıktan sonra, çiğ olarak veya haşlanarak tuz ve bahar katılıp, bu nizmnamede gösterilen vasıflarına uygun mayi nebati yağ içinde ve kapalı kutularda takim edilerek yapılır. Madde 101 (Balık ezmeleri), kafa, kuyruk, kanat, bağırsak ve kılçıklarından tamamen ayrılmış taze balıklar, çiğ olarak veya haşlandıktan sonra tuz, bahar ve zeytin yağı ilâvesiyle ezilerek yapılır. Madde 102 Balık ezmelerine, tuzdan başka, kıvam vermek veya muhafaza etmek için veyahut sair bir maksatla bir madde karrştırılması yasaktır. Madde 103 Salamura, tuzlama ve kutu balıkkları ile ezme balıkların kapları üzerine, hangi balıktan ve kimin tarafından, nerede yapılmış olduğunun yazılması mecburidir. Madde 104 Mersin balığının ve nevilerinin, tuzlanmış olarak tabii halde olan veya nescinden âri olarak yüzde 4 6 nispetinde tuzlanmış bulunan yumurtalarına (havyar) denilir. Havyarın rengi, menşe'ine göre siyah veya kırmızı olur. Bazı nevi tatlı su balıklarının, yumurtalarının haliyle ve siyah havyarın imali esası üzerine ve hususi bir tarzda, yüzde 4-6 nispetinde tuzlanarak hazırlanmış sarı turuncu rekli maddeye (tarama) denir. Bunlara, binde 2 nispetinde olmak üzere, küherçile konulabilir. Madde 105 Kefal ve bu neviden diğer balıkların, yumurtalıkları keseleri ile birlikde tuzlanıp kurutulduktan sonra, erimiş balmumundan kabili nüfuz olmıyan bir tabaka ile kaplanmış olarak ticarete çıkarılan maddeye (balık yumurtası) denir. Madde 106 Havyar, tarama ve balık yumurtası fena kokulu, küflü,ekşi, acı veya diğer bir suretle bozulmuş olmamalıdır. Bunlardan havyarın taneleri dolgun ve sıkı olup yayılmış ve ezilmiş bir halde bulunmamalıdır. Ve serbest asit miktarı, asid oleik hesabiyle, yüzde 0,6 yı geçmemelidir. Madde 107 Balık müstahzarları, havyar, tarama ve balık yumurtası, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) Tuzdan ve hususi talimatnamesinde muhafaza maddesi olmak üzere gösterilen nevi ve nispetten gayrı olarak, muhafaza veya diğer bir maksatla ilâve edilmiş kimyevi bir maddeyi ihtiva eden balık müstahzarları (salamura, tuzlama ive kutu balıkları.) Ib) Tuzdan başka, her hanlgi kimyevi veya yabancı bir madde katılmış balık ezmeleri, c) Muhteviyatı üzerlerinde mevcut etiketine uymıyan balık müstahzarları (salamura, tuzlama, kutu ve ezme balıklar), ç) İçine tapyoka, sağu, nebati yağlar, mutekâsif et suyu, boya, her hangi bir ezme ve sair yabancı maddeler katılmış olan havyar ve taramalar. Madde 108 Balık müstahzarları, havyar, tarama ve balık yumurtası, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) Küflenmiş, acılaşmış veya her hangi bir suretle tagayyure uğramış bulunan, fena kokan salamura, tuzlama, kuru, tütsülenmiş, kutu ve ezme balıklar, b) 106 nci maddede beyan edilen ıvasıf ve şartları haiz olmıyan havyar tarama ve balık yumurtası, c) Tâkim edilmemiş olan kutu balıkları. Madde 109 Balık müstahzarları, havyar, tarama ve balık yumurtası, aşağıda yazılı halde, sıhhati halfif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: İçlerine, her hangi bir maksadla, madenî veya uzvi zehirli madde katılmış olanlar. Madde 110 Muayene ve tahlil için, lâboratuvara gönderilmek üzere alınacak numune miktarı salamura, tuzlama, kuru ve tütsülenmiş balıklar için 150 gram, balık ezmesi, havyar, tarama ve balık yumurtası için 50 gram, kutu balığı veya bunlardan tulum ve sair ambalajlarda satılanlardan bir kutu veya bir orijinal ambalajdır. bir XI Yumurta ve yumurta konserveleri Madde 111 Yalnızca (iyumurta) tabirinden tavuk yumurtası anlaşılır. Diğer hayvanların yumurtaları, o hayvanın adile satılır, (ördek yumurtası v. s.) gibi. Madde 1112 (Taze yumurta), kendine mahsus tabii koku ve lezzette olacak ve haricen kuru kuruya temizlenmekten başka hiçbir muamele görmüş bulunmıyacaktır. Sekiz günlükten ziyade olan yumurtalar, tafce yumurta adile satılamaz. (Günlük yumurta) adı, bir gun önce yumurtlanmış yumurtaya verilebilir. Ticarette sandıklar ile satışa çıkarılan yumurtalar, taze yumurta adiyle satılamaz. Kireç içinde saklanan veya üzerine silikat sürülen yahut buzhanede saklanarak veya diğer bir suretle muhafaza edilerek satılan yumurtalar, ancak ne şekilde muhafaza edilmiş olduğu beyan edilerek satılır. Perakende olarak satılan yumurtalar, mahallerinde en serin bir yerde saklanacaktır. Madde 113 Muhafaza edilmiş yumurtaların, sandık veya paketleri üzerinde, harflerinin yüksekliği 2 santimetreden aşağı 'olmamak üzere, muhafaza tarzını ıgösteren bir etiket yapıştırılmak mecburidir. (Kireçle saklanmıştır, 'buzhanede saklanmıştrr) gibi. Madde 114 Çatlak yumurtalar, içi bozulmamış ise, satılabilir, içi bozulmuş veya içi lekeli ve içi kirli yumurtalar, ancak sanayide veya hayvanların beslenmesinde kullanılmak üzere kırılmış olarak satılır. Madde 115 Gerek butun içinin ve gerek yalnız sarısının veya yalnılz beyazının kurutulmak suretiyle ima'l edilen (yumurta konserve tozu), yumurtanın terkibinden hiç bir gıda maddesinin çıkarılmaması veya hariçten bir m'ad'de katılmaması şartiylb yapılmiş olmalıdır. Bunlara muhafazaları için, hususi talimatnamesinde gösterilen nispette 'olmak üzere asid borik yahut yüzde 10 u geçmemek üzere tuz veya şeker konulabilir. IMadde 116 Sarısının içine boya mahlü'meri şırınga etmek veya yumurtlayan hayvanları suni olarak boyanmış gıdalar ile beslemek suretiyle, yumurta sarılarını boyamak yasaktır. Mad'de 117 Yumurtaların kabuklarının, harioen, zararlı olmayan nebati maddelerden ve hususi talimatnamesinde kullanılmasına müsaade edilen boyalardan gayrı maddeler ile boyanması yasaktır. Madde 118 Yumurta yerine kaim olmak ve bunun yerine kullanılmak üzere, ne şekil ve surette olursa olsun, her hangi yabancı müstahzar bir maddenin satılması yasaktır. Madde 119 Yumurtalar, aşağıda yazılı haillerde, hileli veya tağşiş edilmiş sayılır: a) Vasıfları, 112 nci maddede yazılı şartlara uygun bulunmadığı halde taze ve günlük adiyle satılan yumurtalar, b) Vasıfları, 115 inci maddede beyan edilen şartlara uygun bir şekilde olmıyan veya zikredilen maddede muhafaza için yazılanlardan gayrı maddeler ilâve edilmiş bulunan konserve yumurta tozları, c) Sarıları, suni olarak boyanmış olan yumurtalar. Madde U20 Yumurtalar, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a)i Bbzulmıulş, kokmuış, kirlenmiş olan yumurtalar, b) Kabukları, 117 rnci maddede tesbit edilen suretten gayrı bir şekilde boyanmılş olanlar, c) 118 inci maddeye mugayir olarak, yumurta adiyle satılan müstahzar madldeler. Madde 121 Yumurtalar, aşağıda yazık hailde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek derecede tağşiş edilmiş sayılır : İçine, ağır maden emlâhı veya arsenik mürekkebatı veya sair zehirli bir madde katılmış olan yumurta tozları. Madde 122 Muayene ve tahlil için, lâboratuvara gönderilmek 'üzere alınacak numune miktarı kabuklu yumurtadan 10 adet ve yumurta tozlarından ambalajı küçük ise, 50 gramdan az olmamak üzere bir orijinal kutu, büyük ise 50 gramdır. XII Perhiz yiyecekleri Madde 123 Terkibindeki gıda unsurlarının, muayyen bir tedavi maksadı için, azaltılması veya çoğaltılması suretiyle hazırlanan gıdai maddelere (perhiz yiyecekleri) denir. Madde 124 Perhiz yiyeceklerine, ilâve edilen her nevi tad verici ve besleyici maddelerin cins ve mikdarları ve bunlardan tuzsuz veya az tuzlu adı altında satılanların ihtiva ettikleri tuz nispeti, ambalajları üzerinde gösterilmiş olmalıdır.

8 Sayfa : 3652 (Resmî Gazete) ^ EYLÜL 1942 Madde 125 'Bir kaç maddeden ibaret olarak yapılmış perhiz yiyeceklerinde, terkibine giren gıda maddelerinin nevileri ve bu meyanda şeker veya tad verici diğer maddeler varsa, bunların da cins ve miktarı, ambalajları üzerinde veya tarifesinde yazılı bulunacaktır. Madde 126 Perhiz yiyeceklerinin ambalajı üzerinde, imal edenin veya satanın ticari unlvanı ve adresi veya tescil edilmiş markası bulunacaktır. Madde 127 Glüten ekmeklerinin ambalajı üzerinde, ihtiva ettiği yağ, su ve idrat dö karbon nispetlerinin yazılmış olması mecburidir. Madde 128 Perhiz yiyeceklerine, her ne suretle olursa olsun devai bir vasıf verilmesi yasaktır. Ancak mukavvi hassaları hakkında tarifelerinde yazılan veya (şeker hastalarına mahsusdur) gibi reklâm mahiyetini haiz olmıyan kayıdlar bundan müstesnadır. Madde 129 içerisine devai maddeler katılmış perhiz yiyecekleri, ispençiyari ve tıbbi müstahzar sayılır. Ve 1262 sayılı ispençiyari ve tıbbi müstahzarlar kanunu hükümlerine tabidir. Madde 130 Perhiz yiyecekleri, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) Muhteviyatı, ambalajı üzerindeki yazıya terkib, nevi veya mikdar itibariyle uymıyan, b) 128 inci maddeye mugayir olarak, devai hassayı haiz olduğu kayıt ve beyan edilen, c) Yabancı maddeler katılmış olan. Madde 131 Perhiz yiyecekleri, aşağıda yazılı halde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: Küflü, kokmuş, acılaşmış veya sair bir suretle tegayyür etmiş bulunan. Madde 132 Perhiz yiyecekleri, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif 'veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: içlerine, her hangi bir maksatla, madenî veya uzvi zehirli bir madde katılmış olan. - Madde 133 Muayene ve tahlil için, lâboratuvara gönderilmeıc üzere, alınacak numune mikdarı 250 gramdan az olmamak üzere küçük ambalajlardan bir veya iki orijinal kutu Veya paket ve büyük olan ambalajlardan 250 gramlık bir kutu veya pakettir. XIII Hazır sebze çorbalıkları ve salça Madde 134' Unlu ve hamurlu maddeler ile kuru sebze veya yenilmeğe elverişli mantar, tuz, biber, yağ ve bahar karıştırılarak yapılmış, çorba ihzarına mahsus maddelere (hazır çorbalık) adı verilir. Maldde 135 Hazır sebze çorbalıklarının terkibinde, tuz mikdarı yüzde 20 ve su mikdarı yüzde 15 nispetini geçmemelidir. Madde 136 Taze domates usaresinin teksif edilmesinden elde edilen, koyu ve hamur haline getirilmiş maddeye (domates ezmesi veya salçası) denir. Domates ezmesinin terkibindeki tuz miktarı yüzde 12 yi geçmiyecek ve domatesten başka diğer meyve veya sebze ezmelerini ve her hangi bir yabancı maddeyi ve hiçbir boyayı ihtiva etmiyecektir. Madde 137 Hazır çorbalıkların ambalajı üzerinde, içindeki maddelerin cins ve miktarını, nasıl kullanılacağını ve âmilinin adını ve adresini gösteren bir etiket bulunacaktır. Madde 138 Hazır çorbalıklar ve domates ezmesi, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) Ambalajı üzerinde mevcud etiketinde yazılan terkibine uygun olmıyan hazır çorbalıklar, b) içerisine, domatesten başka her hangi bir sebze vdya meyve yaihut yabancı bir madde katılmış veya boya konulmuş olan domates ezmesi. Madde 139 Hazır çorbalıklar ve domates ezmesi, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) Kokmuş, küflenmiş, acımış veya diğer bir suretle tegayn'ur etmiş olanlar, b) içine, yenilmeğe elverişli olmıyan mantar konulmuş hazır sebze çorbalıkları. Madde 140 Hazır çorbalıklar ve domates ezmesi, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır ; içlerine, uzvi veya madenî zehirli bir madde katılmış bulunanlar. Madde 141 Hazır çorbalıklardan ve domates salçasından, muayene ve tahlil için lâboratuvara gönderilmek üzere, alınacak numune miktarı 150 gramdan az olmamak üzere kutu, küçük torba gibi amlbulâjlar içinde satılanlardan birer orijinal ambalaj ve açık satılanlar ile büyük ambalajlardan 150 gramdır. XIV Unlar, irmik, nişasta Madde 142 Muhtelif cins hububatın ve kuru sebzelerin ayrı ayıı öğütülmesiyle elde edilen (unlar), istihsal edildikleri hububatın ve kuru sebzelerin adiyle satılır. (Buğday unu, çavdar unu v. s.) gibi. Madde 143 Unların terkibinde, yüzde 5 i geçmemek ü/ere, zaraılı bulunmıyan ve ayrılması kabil olmıyan diğer cins hububat ve kuru sebze unu bulunabilir. Yalnız buğday ununda, çavdar nispeti yüzde 10 a kadar olabilir. Hususi ambalajlar içinde muhtelif isimler ile. satılan hububat ve kuru sebze unları, en iyi cinsden ve iyice temizlenmiş olan iptidai maddelerden yapılmış olmalı ve bunlar, açık olarak satılan nevilerinden daha yüksek vasıflarda bulunmalıdır. Bu kabil unlarda, selüloz miktarı yüzde 0,5 ten ve kül miktarı yüzde 1,5 tan fazla olmamalıdır. Madde 144 Unlarda böcek, kurd, küf, zararlı nebati tohumlar, madenî maddeler, destere talaşı ve sair yabancı cisimler bulunmayacaktır. Madde 145 Unları, beyazlatmak için veya diğer her hangi maksatla, kimyevi maddeler ile muamele etmek yasaktır. Madde 146 iri öğütülmüş ve kepek ve ince undan ayrılmış buğday mahsulüne (irmik) denir. (Nişasta) buğday, mısır ve pirinç gibi hububattan veya patatesten usulüne göre istihsal edilir. Satılığa çıkarılan nişastanın üzerinde hangi maddeden yapıldığını gösteren bir etiket bulunacaktır. (Ruğday nişastası v. s.) gibi. Madde , 144 ve 145 inci maddeler hükümleri irmik ve nişastaya da şamildir. Madde 148 Un, irmik ve nişasta, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır : a) 143 üncü maddede tesbit edilen nispetten fazla diğer hububat ve kuru sebze unlarını havi bulunan hububat vc kuru sebze unları veya mtezkûr maddede beyan edilen vasıf ve şartlara uygun ol miyar hususi ambalajlı hububat ve kuru sebze unları, b) 145 inci maddeye mugayir olarak, kimyevi maddeler ile muamele edilmiş olanlar, lar, c) Üzerinde movout etiketindeki yazısına uygun olmıyan nişasta ç) 'İçlerine, testlere tala'şı ve sair her hangi bir madde karıştırıl mış bulunanlar. Madde 149 Un, irmik ve nişasta, aşağıda yazılı halde, sıhhati az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: Kızışmış, ekşimiş, acımış, küflenmiş, böceklenmiş, kurtlanmış, özi böcekler tarafından yenmiş veya diğer bir suretle tagayyür etmiş bu lunanlar yaihut zararlı nebat tohumlarım ihtiva edenler. Madde 150 Un, irmik ve nişasta, aşağıda yazılı halde, sıhhat hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: İçlerine, her hangi bir maksatla, zehirli maddeler katılmış olanbu Madde İSİ Un, irmik ve nişastadan, muayene ve thhlil i''in lâboratuvara gönderilmek üzere alınacak numune miktarı 250 gramdır XV Ekmek, tazyik edilmiş maya, kabartma tozları, makama, şehriye, tarhana vc emsali maddeler Madde 152 Yalnız (ekmek) tabiri, buğday unu ile yapılını' olan ekmeğe mahsustur. Diğer cins unlar ile yapılan ekmekler, o unıı adiyle anılır. (.Çavdar ekmeği,mısır ekmeği) gibi. 'Nispeti yüzde 10 ı geçmemek şartiyle, ekmek ununa katılan, çavdar gibi ekmek yapılabi len diğer cins unların adlarını zikrebmek mecburi değildir. (Çavdar ekmeği) adile satılan ekmekte, yüzde 20 den fazla huğdu unu bulunamaz, bit

9 7 EYLÜL 1942 (Resmî Gazete) Sayfa : 3653 Madde ]'53 Ekmek imaline mahsus unlar iyi cisten olacak ve ekmek yapmağa elverişli vasıflarda bulunacaktır. Her cins ekmeklere tuzdan ve mayadan veya maya vazifesini gören maddelerden başka cisimler (şap, göztaşı, v. s.) ilâvesi yasaktır. Ekmeğe konulan tuz miktarı, yüzde 0,60 dan fazla olmıyccaktır. Madde 154 Ekmek imalinde kullanılacak buğday ve çavdar unlarının vasıfları aşağıda \ azılı hadlerde olmalıdır : Buğday unu Çavdar unu Rutubet (en çok) Kuru gluten (en az) % 13 % 10 % 14 % 10,5 (aızotlu maddeler) (Glütenler kâfi derecede elestiki olacaktır) (Asididte (en çok), (sülfürik asid üzerinden) ı% 0.05 % 0.05 Selüloz (en çok) % 0,45 % 0,47 Nişasta % 75 % 75,5 Kül (en çok) % '1 % 1,50 (Bu küller, idroklorik asitte eritildiği zaman, buğdayda 0,20 ve çavdarda 0,30 dan fazla erimiyen kum kalmamalıdır.) Madde 155 Her mıntakanm itiyadına, mahsulünün cins ve nevine ve ihtiyacına tekalbül etmek üzere, yukarki maddede yazılı hadler dâhilinde kalmak şartiyle, 'bir" veya muhtelif cins ekmek çeşnileri, mahallî (belediyelerince tertip edilerek ekmekler hu çeşniler üzerinden imal edilir. Madde 156 Fevkalâde hallerde veya 154 üncü maddede yazılı vasıflarda ekmeklik un tedariki mümkün olmadığı takdirde, ekmeklik unların vasıfları ve terkipleri îcra Vekilleri Heyetinin müsaadesiyle değiştirilebilir. Madde 157 (Francala) denilen hâs ekmek ile (simit), (pide) ve saire gibi mahallî itiyadlara uygun şekil ve «urette ihzar edilen mamulât için, mahallî belediyelerince, 154 uncu maddede yazılı buğday unu vasıfları dâhilinde bulunmak ve cinsi ve gıdai kıymeti daha yüksek olmak üzere, muhtelif halitalar tertip olunur. Madde 158 Her cins ve nevi ekmeklik unlar ve ekmekler acılık, ekşilik, fena koku ve sair tagayyürden âri olacak ve kurt, böcek, taş, toprak ve diğer madenî veya nebati yabancı maddeleri ihtiva etmiyecektir. Ekmeklerde, 100 gram kuru maddede, buğday ekmeğinde yüzde 0,30 dan ve çavdar ekmeğinde yüzde 0,10 dan fazla kum (silis) bulunmıyacaktır. Madde 159 Ekmek ve emsali mamulât, iyi bir surette pişmiş olacaktır. Bunların terkibindeki su miktarı, buğday ekmeğinde-yüzde 37 den, çavdar ekmeğinde yüzde 42 den, francalada yüzde 36 dan, pidede yüzde 37 den ve simitte yüzde 24 ten fazla bulunmamalıdır. Evsafı 154. üncü maddede gösterilen unlardan yapılan ekmeklerde, kül miktarı, 100 gram kuru madde hesabiyle ve ekmeğe' konulan tuzun tenzilinden sonra, buğday ekmeğinde yüzde 1,1 den ve çavdar ekmeğinde yüzde 2 den fazla olmıyacaktır. Madde 160 Çinko veya galvanize saç yahut kurşun levhalar ile kaplanmış hamur teknelerinin kullanılması yasaktır. Madde 161 (Tazyik edilmiş maya) tabirinden, suyunun bir kısmı giderilmiş, yüksek kuvvette, müstahzar bir tahammür mayası anlaşılır. Bu şekil maya, yapışkan olmamak üzere, nemli, hamur kıvamında veya gevrek bir halde, sarı kırmızımtırak renkte ve tahammür mahsulâtını andıran hafif ekşimsi kokuda, mütecanis bir kütleden ibaretir. Madde 162 Tazyik edilmiş maya, taze ve tabiî kuvvet ve faaliyette oloıalı, tefessüh veya herhangi bir suretle tagayyur etmiş bulunmamalı ve nişasta veya madenî maddeleri ve yüzde 75 ten fazla suyu ihtiva etmemelidir. Madde 163 (Bira mayası), münhasıran bu nam ile satılır. Bira mayasının, tazyik edilmiş maya ile karıştırılması yasaktır. Madde 164 > (Hamur kabartma tozları) diye, arada maya olmaksızın yalnızca, karbonit asid çıkarmak suretiyle hamuru kabartan müstahzarlara denir. Hamur kabartma tozu olarak kullanılacak maddeler, amonyom karbonat, amonyom bikarbonat ve am'onyom sukarbonat ile sud bikarbonatın fosfat asid, pirofosfat asid, tartarı, ıtartrik asid ve sitrik asid ıgibi zararsız asidllerim mürekkebati ile olan mahlutlarından ibarettik. den Madde 165 Hamur kabartma tozları alüminyom mürekkebatını sodyom karbonatı, potasyom karbonatı, sülfatları, bisülfatları, sülfitleri oksalik asidi, sabunu yahud kil, alçı, tebeşir gibi madenî cisimleri veya yukarıki maddede isimleri mezkûr olanlardan gayrı diğer fosfatları ihtiva etmiyeoektir. Madde 166 Hamur kabartma tozları gayet ince bir halde olmalı ve bunların 100 gramı en az 4500 santimetre mikâbı faal karbonik asid hâsıl etmelidir. Bunlara kum ve emsali madenî veya türabî maddeler katmak yasaktır. Dolgu maddesi olarak içine un veya nişasta konulabilir. Hamur kabartma tozlarının ambalajı üzerinde, fabrikasının veya Iba/iinin adı ve //eri yphud maıkası ile ırral tarihlerini gösteren bir etiket bulunacaktır. Madde 167 Makarna, şehriye, kuskus ve emsali hamurlu maddeler, münhasıran sert buğday unundan veya bunun irmiğinden, usulüne göre yuğurularak muayyen şekiller verilip kurutulmak suretiyle yapılan müstahzarlarıdır. Bunların imalindte kullanılacak iptidaî maddeler bunlar için işbu nizamnamede gösterilen vasıflarlda olmalıdır. Madde 168 Makarna, şehriye ve kuskusa pirinç, mısır, çavdar, arpa ve diğer unların ve nişanın konulması yasaktır. Madde 169 Yumurta ile yapılması mutat olan veya yumurtalı gibi görünen yumurtalı makarna ve şehriye ve diğer hamur kesmeleri ile pandispanya gibi müstahzarların, beher kilogramında en az 150 gram yumurta bulunmalıdır/ Madde 170 Yağlı çörek ve börek gibi yağlı hamur müstahzarlarının imalinde kullanılan yağlar, bu nizamnamede tesbit edilen yemeklik yağların bütün vasıflarını haiz olmalıdır. Madde 171 Sütlü vasfı ile satılan hamar müstahzarlarının, bu nizamnamede gösterilen vasıflarda bulunan süt veya süt konservesi ile yuğurulmuş olması şarttır. Madde 172 Makarna ve emsali hamur müstahzarları, ancak, hususi talimatnamesinde kullanılmasına müsaade edilen maddeler ile boyanabilir. Bu gibi boyalı olanların ambalajı üzerinde, mezkûr talimatnamede beyan edilen şekil ve surette olarak, (boyalıdır) kelimesi kola> - ca görülebilecek büyüklükte ve okunaklı bir tarzda yazılı bulunacaktıı Madde 173 Makarna ve şehriye gibi müstahzarların ablalâjları üzerinde, imal edildikleri fabrikanın adı ve yeri Veya markası yazılı olacaktır. Madde 174 Muhtelif şekil ve vasıflarda olmak üzere şekerli veya şekersiz, yağlı veya yağsız, tuzlu yahut sütlü olarak (bisküvi) adiyle yapılan mamulâtta kullanılacak unların francala imaline mahsus olan buğday unu vasıf ve şartlarını haiz olması ve bunlardan sütlü ve yağlı bulunanların, bu nizamnamede tesbit edilen vasıflarda olmak üzere, sut. süt yağı veya yemeklik sulb yağlar ile yapılması şarttır. Madde 175 Bisküvilerin ambalajı üzerinde, muhtelif şekillerine göre, cins ve nevilerini ve markasını gösteren bir etiket bulunacaktır. Madde 176 (Tarhana), mahallî teamüllere göre un, yoğurt, biber ve tuz gibi maddelerin yuğurulup kurutulması suretiyle yapılan bir müstahzardır. Tarhananın imalinde kullanılan iptidai maddeler, bu nizamnamede yazılı vasıflarına uygun* olacaktır. Madde 177 Ekmek ve emsali maddeler, tazyik edilmiş maya, kabartma tozları, makarna ve sair hamur müstahzarları, bisküvi ve tarhana aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır. a) Buğdayın gayrı, ekmek yapılabilen diğer bir undan yapılım ş olduğu halde, bu unun cinsi bildirilmiyerek sadece (ekmek) adiyle satılan sair nevi ekmekler, b) İçinde, yüzde 10 dan fazla olarak diğer cins un ile yapılrrıs olan ekmekler veya yüzde 20 den fazla buğday ununu ihtiva eden çavdar ekmeği, c) 145 inci maddeye mugayir olarak kimyevi cisimler ile muamele edilmiş veya 149 uncu maddede zikredilen bozuk unlar ile yapılmış b ı- lunan ekmekler, ç) İçerisine taş, toprak, kum, testere talaşı, ekmek kırıntısı ve sa r yabancı maddeler katılmış olan yahut'158 inci maddede yazılan nispetten ziyade kumu ihtiva eden ekmekler, d) Terkibi, 154 üncü maddede tesbit edilen, ekmeklik un vasıfla rina uygun olmıyan undan yapılmış olan ekmekler,

10 Sayfa : 3654 '(Resmî Gazete) 7 EYLÜL 1912 e) İhtiva ettiği su veya kül miktarı, 159 uncu maddede tâyin ediılen nispetlerden fazla bulunan yahut havi olduğu tuz miktarı, 153 üncü maddede yazılan hadden ziyade olan ekmekler, f) 162 ve 163 üncü maddelerde beyan edilen vasıf ve şartlarına uygun olmıyan, tazyik edilmiş mayalar ve bira mayası, ıg) 165 inci maddede gösterilen kimyevi cisimleri ihtiva eden veya 166 ncı maddede yazılı vasıflarına uygun bulunmıyan veya yabancı maddeler katılmış olan hamur kabartma tozları, h) Yapıldıkları iptidai maddeler, 167 nei ınadde veçhile, nizamnamede tesbit edilen hususi vasıflarına uygun olmıyan veya içlerine, 168 inci maddede zikredilen cinslerdeki unlar ve nişa katılmış bulunan makarna, şehriye ve kuskus, i) Terkiblerinde yumurta, yağ ve süt bulunan muhtelif hamur müstahzarlarının işbu maddeleri, 169, 170 ve 171 inci maddeler veçhile, nizamnamede gösterilen hususi vasıflarına uygun bulunmıyanlar, ı) 172 nei maddede tâyin edilen şekil ve suret haricinde olarak boyanmış olan makarna ve sair hamur müstahzarları, j) İmalinde kullanılmış olan iptidai maddeler, 174 üncü madde veçhile, nizamnamede yazılan hususi vasıflarına uygun bulunmıyan bisküviler, k) Yapılmış olduğu iptidai maddeler, 176 ncı madde veçhile, nizamnamedeki hususi vasıflarına uygun bulunmıyan tarhana. Madde Ekmek ve emsali maddeler, tazyik edilmiş maya, makarna ve sair hamur -müstahzarları, bisküvi ve tarhana aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) Acı, ekşi, küflü, fena kokulu veya diğer bir suretle tagayyür etmiş olan ekmek ve emsali maddeler ile diğer her nevi hamur müstahzarları (makarna, şehriye, kuskus, bisküvi, tarhana v. s.), b) İç kısmında, iyi bir surette yuğurulmamış un topakları bulunan veya tamaımiyle pişirilmemiş olan veya yapışkan bir halde bulunan ekmekler, c) İçerisinde böcek Veya kurd ölüsü, fare tersi, hayvan gübresi, çuval döküntüsü, kıl, ip parçası, tütün kırıntısı gibi iğrenç ve bulantı tevlid eden cisimler bulunan ekmek ve emsali maddeler, -ç) İçlerinde, her ne suretle olursa olsun kurşun yahut çinko madenlerini ihtiva eden ekmekler ve diğer her navi hamur müstahzarları, d) Taze ve tabii kuvvet ve faaliyette olmıyan, tefessüh veya sair suretle tagayyür etmiş bulunan tazyik edilmiş maya müstahzarı. Madde 179 Ekenek Ve emsali maddeler, tazyik edilmiş maya. kabartma tozları, makarna ve diğer her nevi hamur müstahzarları ve bisküviler, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: 'İçlerine, her hangi bir maksatla, madenî veya uzvi zehirli bir madde katılmış olanlar. Madde 180 Muayene ve tahlil edilmek üzere lâboratuvara gönderilecek numune miktarı, ekmek ve emsalinden bir aded, makarna ve diğer hamur müstahzarlarından ve tarhanadan 250 gram, bisküvi ve pasta gibi yumurtalı, sütlü veya yağlı müstahzarlardan 100 gram, tazyik edilmiş maya ve kabartma tozlarından 100 gramdan az olmamak üzere birer orijinal ambalajdır. XVI Meyva, sebze, mevya ve sebze konserveleri Madde 181 Her türlü yaş veya kuru meyva ve sebzeler, kendilerine mahsus tabii koku ve lezzette, olgun, taze ve sağlam.olacaktır. Madde 182 Meyva ve sebzelerin muhafazası için saf alkol, sirke, bahar, tuz ve şekerden gayrı maddeler kulllanılamaz. Kuru meyvalar için, hususi talimatnamesinde nevi ve miktarı gösterilen muhafaza maddesi de kullanılabilir. Madde 183 Meyva ve sebze konservelerinin kutuları üzerinde, cins ve nevileri ile fabrikasının veya bayiinin adını ve yerini gösteren bir etiket bulunur. Madde 184 Meyva Veya sebze konservelerinin kutuları, şişkin olmamalı ve içlerinde sıhhate zararlı olan hiç bir maden ımürekkebatı bulunmamalıdır. Madde 185 Sebze konserveleri, yeşil renk vermek için, bir miktar bakır sülfatını havi olabilir. Ancak, bundan mütevellit madenî bakır, süzülmüş olarak, konserve sebzenin bir kilogramında mı geçmemelidir. 100 miligra Madde 186 Sirke veya salamura ile yapılmış tuışıı yahut diğer sebze konservelerini havi olan madenî kapların içerisi, zararlı bulunmıyan ve kabili nüfuz oltmıyan bir vernik tabakası ile veya terkibinde kurşun murekkelbatı mevcut bulunmıyan sağlam bir sır (emay) ile kaplanmış olmalıdır. Madde 187 Meyva ve sebzeler ve bunlann konserveleri, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: 182 nei maddede tesbit edilenlerden başka maddeler ile konserve edilmiş olan meyva ve sebzeler, Madde 188 Meyva ve sebzeler ve konserveler, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) Çürümüş, kokmuş, küflenmiş çimlenmiş, acımış, kurtlanmış böceklenmiş veya diğer her hangi bir suretle bozulmuş olun yahut hanı bir halde bulunan meyva ve sebzeler, b) Kutuları şişkin bulunan veya içinde zararlı bir maden mürekkebatı mevcut olan konserveler, c) 185 inci maddede tâyin edilen nispetten fazla madenî bakırı ihtiva eden sebze konserveleri, ç) 186 ncı maddede yazılı şekilde olmıyan madenî kaplar içinde bulunan turşular ve konserve sebzeler. Madde 189 Meyva ve sebzeler ve konserveler, aşağıda yazılı hallerde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır. Her ne maksatla olursa olsun, madenî veya uzvi zehirli bir madde ile muamele edilmiş olan meyva ve sebzeler ile içerisine zehirli bir cisim ilâve edilmiş bulunan konserveler. Madde 190 Muayene ve tahlil edilmek üzere lâboratuvara gönderilecek numune mikdarı, meyva ve sebzelerden 250 grarn, konservelerden orijinal bir kutu ve açık olarak satılan turşulardan 230 gramdır. XVII - Bal Madde 191 (Bal) tabirinden, arılardan elde edilen bal anlaşılır. Balmumundan hücreler içinde bulunan ve hiç bir yabancı maddeyi ihtiva etmiyen tabii bala (petek balı) vc balmumundan, hangi bir usul ile, avrılmış olan bala (süzülmüş bal) denir. -Bal gümeçlerinin güneşe konulması veya hafifçe ısıtılması suretiyle yahut hususi cihazlar vasılttsiyle elde edilen beyaz renkli süzme bala (saf bal) ve gıimeçlerin parçalanarak kıl torbalaıa konulup sıkılması veya fazla hararette ısıtılması ile hâsıl olan sarı veya kırmızı esmerimtırak renkli süzme bala (kaynatılmış bal) veya (âdi bal) denir. Madde 192 Süzülmüş bal, yüzde 22 den fazla suyu ve yüzde 0,3 den ziyade külü ihtiva etmiyecek ve asidke derecesi 100 gramında 4 santimetre mikâb normal kaleviyi geçmiyecoktir. Bal, kendine mahsus gö-. rünüş, koku ve lezzette olacak ve yabancı hiç bir maddeyi havi bulu:ımıyacaktır. Madde 193 Tabii bal olmadığı halde, görünüşü ve kıvamı bala benzeyen şekerli maddeler anoak (sun'i bal) adı altında veya cins ve nevilerine göre (melas), (şurup) ve sair namlar ile.satılabilir. Bunlara tabii bal katılmış olsa dahi, yine (san'i bal) adiyle satılır. Sun'i bal, yüzde 22 den fazla suyu havi olmamalıdır. Menşei zikredilerek satıhm ballar mutlak surette tabii bal olacaktır. (Deli bal) denilen ve az çok zehirli olan balın satılması yasaktır. Madde 194 Sun'i balların kaplarının üzerinde, yüksekliği 2 santimetreden aşağı olmamak üzere, açık zemin üstüne koyu renk ile ve okunaklı bir surette (sun'i bal) kelimesi yazılmış bulunacaktır. Madde 195 Ballar, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya bileli sayılır: a) 192 nei maddede gösterilen nispetlerden fazla suyu veya külü»ihtiva eden süzülmüş ballar, b) içine, yabancı maddeler katılmış olan ballar, c) (Sun'i) olduğu halde (tabii) diye satılan yah.ıl yüzde 22 den fazla suyu havi bulunan sun'i ballar. Madde 196 Ballar, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: olanlar, a) Asidite derecesi, 192 nei maddede beyan edilen hadden fazla

11 7 EYLÜL 1942 (Rpgmî Gazete) Savfa : 3655 lb) Tehammüre yuz tutmuş, ekşimiş, şekerlenmiş veya sair bir suretle tagayyür etmiş bulunan ballar ve sun'i ballar, c) Deii bal denilen ballar. Madde 197 Ballar ve sun'i ballar, aşağıda yazılı balde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde, tağşiş edilmiş sayılır: İçlerine, her hangi bir maksatla, zehirli bir madde konulmuş olan. Madde 198 Muayene 've tahlil edilmek için. lâboratuvara gönderilmek üzere alınacak numune mikdarı, gerek tabii ve gerek sun'i bal için 150 gramdır. XVIII Şeker, şekerleme, tatlı ve pastalar Madde 199 Yalnız (şeker) tabirinden, şeker kamışından veya pancardan çıkarılan ve kimyevi adı (sakkaroz) olan madde anlaşılır, tabii şekerin sarımsı olan renginin beyaza tahvili için, içine, hususi talimatnamesinde kullanılmasına müsaade edilen boyalardan cüzi mikdarda mavi boya ilâve edilebilir. Madde 200 (Clikoz) veya (glikoz şurubu) tabirinden, nisai maddelerin kimyevi veya hayati vasıtalar ile şekerlendirilmesinden hâsıl olan ve şurup kıvamında veya sulp bir şekilde bulunan madde anlaşılır. Buna patika) veya (nişasta şurubu) yahut (mısır şurubu) da denir. Bunun terkibinde, glikozdan başka, dekstrin, madenî maddeler ve su bulunur. Cıda maddesi olarak satılan glikoz veya glikoz şurubunun, bir kilogramında 40 miligramı geçmemek üzere, sülfürö asid bulunabilir. İMadde 201 Her türlü yiyecek ve içeceklerde, seker yerine (sakkarin), (dülsin), (glüsin) gibi sun'i tad veren maddelerin kullanılması yasaktır. Madde 202 Şekerleme, tatlı ve pasta tabirinden, terkiblerinin başlıca maddesini şeker teşkil eden müstahzarlar anlaşılır. Msddp 203 Şekercil'k. pastacılık v tatlıcılık mamulâtı, sıhhate zararlı olmıyan esanslar ile kokulandmlabilir ve h"susi taljmahname sinde gıda- maddelerinde kullanılmasına müsaade edilen maddeler ile boyanabilir ve bunların ihzarlarında, sitrik asid ve tartrik asid gibi zararlı olmıyan uzvi asidler kullanılabilir. Bu müstahzarların imalinde, her hangi bir madenî asid kullanılması yasaktır. Madde 204 Şekerleme, pasta ve tatlılara verilen isimler, bunların bal veya süt yağı veya kaymak ile ihzar edildiği fikrini verir şekilde ise, bunların tabii bal, süt yağı ve kaymak ile yapılmış olması lâzımdır. (Badem ezmesi) denilen müstahzarın, münhasıran tatlı badem ve şekerden imal edilmesi şarttır. Madde 205 Her cins ve nevi şekercilik, tatlıcılık ve pastacılık mamulâtında kullanılacak esas maddeler veya içlerine konulacak meyva, kakao, marmalât ve sair maddeler, bu nizamnamede bunlar için tâyin ve tesbit edilen'hususi vasıflarına uygun olmalıdır. Madde 206 Şeker, glikoz, şekerleme, tatlı ve pastalar, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır. a) İçlerine, her hangi bir yabancı madde katılmış olanlar, b) 201 inci maddede zikredilen suni tad veren maddeler ile yapılmış olan her türlü yiyecek ve içecekler, c) Clikoz ile imal edilmiş olduğu halde, şeker ile yapılmış diye satılan her nevi tatlı müstahzarlar, ç) İhzarında, 203 üncü maddeye mugayir olarak, sıhhate zararlı olan esanslar veya hususi talimatnamesinde istimaline müsaade edilenlerden gayri boyalar yahud her hangi bir madenî asid kullanılmış bulunan şekerleme, tatlı ve pastalar, d) 204 üncü maddeye uygun olmıyan bir şekilde yapılmış olan şekerleme, tatlı ve pastalar ile badem ezmesi, f) İşbu nizamnamede tâvin ve tesbit edilen hususi vasıflarını haiz bulunmıyan iptidaî maddelerden imal ve ihzar edilmiş olan şekerleme, tatlı ve pastalar. Madde 207 Şeker, glikoz, şekerleme, tatlı ve pastalar, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) Avarya olmuş, tehallül etmiş, küflenmiş, ekşimiş veya diğer bir suretle tegayyur etmiş bulunan veya fena kokanlar, b) Terkibinde, 200 üncü maddede beyan edilen nispetten fazla sülfürö asidi ihtiva eden glikoz. adde 208 Şeker, glikoz, şekerleme, tatlı ve pastalar, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: İçlerine, her hangi bir maksatla, madenî veya uzvî zehirli bir madde katılmış olanlar. Madde 209 Muayene ve tahlil için lâboratuvara gönderilmek üzere alınacak numune miktarı şeker, glikoz, şekerleme, tatlı ve pastalardan 150 gramdır. XIX Reçel, marmelât, pelte, pektin, meyva usareleri ve şuruplar Madde 210 Meyvaların veya bunların bazı kısımlarının yahud bazı çiçeklerin veya yaprakların, mahallî ihtiyatlara göre şeker veya glikoz veya mütehavvil şeker (inverti) ile kaynatılmasından hasıl olan maddeye (reçel) denir. Ezilmiş meyvaların veya bunların bazı kısımlarının, şeker veya glikoz ile kaynatılmasından elde edilen maddeye (marmelât) denir. Reçel veya marmelât temamen veya kısmen kuru meyva ile yapıldığı yahud imalinde, yüzde 25 nisbetini geçmemek üzere glikoz kullanıldığı surette, bu cihetlerin etiketlerinde açık olarak bildirilmesi lâzımdır. Reçel ve marmelâtların terkibinde, sakkaroz hesabile 100 gramda 65 gramdan aşağı nispette şeker ve üçte bir nispetinden az miktarda mevva bulunmıyacaktır. Reçel, usaresi alınmış meyva posaları ile imal edilemez. Madde 211 Meyva usaresinin şeker ile pişirilerek veya mevvanın su ile kaynatılıp şekerle de pişirilerek koyuca bir kıvama getirilen maddeye (pelte) denir. Bazı meyvaların usaresinin, pelte kıvamına getirilmesi mümkün olamadığı surette, bunlara bir m'ktar taze elma veya ayva usaresi yahud pelteleştirme hassasına malik diğer meyva usareleri veya (pektin) denilen madde kanstırılabilir. Peltede, şeker miktarı yüzde 50 nisbetinden aşağı olmıyacaktır. Madde 212 (Pektin), elma cinsinden muhtelif meyvalar ile limon sınıfına aid meyvalardan veva bunların usareleri ile kabuklarından, mahsus usul ile yapılan ve pelte, reçel, ve marmelâtlara kıvam vermeğe yarayan, mayi veya toz halinde ve suda eriyen bir maddedir. Madde 213 Pektin, aşağıa yazılı vasıfları haiz olacaktır: a) Mavi şeklinde olanının veya yüzde 5 nisbetinde saf toz pektini havi mahlulünün rengi açık esmer bir halde olmalı, koyu esmer veya bulanık olmamalı, b) Toz şeklinde olanında, kül miktarı yüzde 12 den fazla bulunmamalı, c) Nişasta, jeloz, jelatin, zamk gibi koyulaştıran maddeler katılmış olmamalı, ç) Hususî talimatnamesinde gösterilenden gayrı bir muhafaza maddesi konulmuş olmamalı ve hiç bir madenî asidi ihtiva etmemelidir. Madde 214 Gıda maddelerine kıvam vermek için kullanılan (jelatin), hususi surette tasfiye edilmiş, kokudan âri ve hemen lezzetsiz bir halde olmalı ve her türlü uzvî ve madenî zehirleri havi bulunmamalıdır. Jelatine, hususî talimatnamesinde nevi ve miktarı gösterilenden maada hiç bir muhafaza maddesi katılmış olmamalı ve keza hususi talimatnames'nde tâyin edilenlerden gayrı bir madde ile boyanmış bulunmamalıdır. Madde 215 Reçel, marmelât ve pelte imalinde, nişaî maddeler kullanılması yasaktır. Madde 216 Taze meyvaların sıkılmasından hasıl olan maddeye (meyva usaresi) veya meyva suyu denir, (elma suyu, koruk suyu, şıra) gibi, Kuru üzüm ile yapılan şıra. kuru üzüm şırası adile satılır. Bu nevi şıraya, yapılırken, taze üzümde bulunan mikdarı geçmemek üzere, su katılabilir. Suyundan tecrid edilmiş olan meyva usaresine (teksif edilmiş meyva usaresi) denilir. Meyva usareleri, çıkarıldığı meyvadan başka diğer bir isim ile satılamaz. Madde 217 (Meyva usaresi) adile ticarete konulan müstahzara su, asidler, esanslar ve madenî maddeler katılması yasaktır. Ve bunlara hususi talimatnamesinde gösterilenden maada diğer bir muhafaza maddesi konulamaz. Madde 218 Teksif edilmiş veya teksif edilmemiş meyva usarelerinin içinde, sıcakta veya soğukta olarak, şekerin eritilmesile elde edilen maddeye (meyva şurubu) denir. Limon sınıfından olan meyvaların

12 Sayfa : 3656 (Resmî Gazete) 7 EYLÜL 1942 şuruplarına, bunların kokulu bulunan kabuklarından konulabileceği gibi portakal şurbuna pek az miktaıda sitrik asid katılabilir. Meyva şuruplarında, şeker miktarı yüzde 65 nispetinden aşağı olamaz. Madde 219 Reçel, marmelât, pelte ve şuruplarda hususi talimatnamesinde gösterilenden başka diğer hiç bir muhafaza maddesi kullanılamaz. Ve bunlar, ancak keza hususi talimatnamesinde beyan edilen şekil ve süitte olmak şartiyle, talimatnamede zikredilen maddeler ile boyanabilir. Madde 220 Reçel, marmelât, pelte, meyva usaresi ve şurupların şişe, kavanoz veya kutuları üzerinde, ihzar edildikleri meyvanın cins ve nevini ve bunlardan reçel ve marmelâtın glikoz ile imal edilenlerinin bununla yapıldığını, âmillerinin adları ve mahalleri ile birlikte gösteren bir etiket bulunacaktır. Ve pektinin ambalajı üzerinde, keza âmilinin ismi ve mahalli ile beraber, kullanma tarzı yazılmış olacaktır. Madde 221 Reçel, marmelât, pelte, peklin, jelatin, meyva usaresi ve şuruplar, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır : a) Terkibi erindeki şeker veya meyva miktarları, 210 uncu maddede gösterilen hadlerden aşağı olan yahut mezkûr maddede konulmasına müsaade edilen nisbetten fazla olarak glikoz bulunan veya temamen glikoz ile yapılmış olan reçel ve marmelâtlar, b) Usaresi alınmış meyva posaları ile yapılmış olan veya kuru meyva ile imal olundukları halde, etiketlerinde, bu suretle yapılmış bulundukları yazılı olmıyan reçel ve marmelâtlar. c) Terkiblerindeki şeker miktarları, 211 ve 218 inci maddelerde gösterilen nispetlerden aşağı bulunan yahut temamen veya kısmen glikoz ile ihzar edilmiş olan pelte ve şuruplar, ç) Suni tad veren maddeler (sakkarin, v. s.) ile imal edilmiş olan reçel, marmelât, pelte ve şuruplar, d) Yapıldıkları meyvanın gayrı diğer bir meyvanm adile satılan yahut yabancı her hangi bir madde ile karışık olan reçel, marmelât, pelte, meyva usaresi ve şuruplar, e) Nişai maddeleri ihtiva eden reçel, marmelât ve pelteler, f) Meyva usaresi ile ihzar edilmiyerek, her hanıgi bir esans ve asid ile yapılmış bulunan şuruplar, g) 213 üncü maddede beyan edilen vasıflara uygun bulunmıyan (pektin) 1er, lı) 214 üncü maddede yazılan şartlan haiz olmıyan ı'jelâtin) 1er, i) Hususi talimatnamesinde tesbit edilenlerden maada diğer muhafaza maddeleri ilâve edilmiş olan reçel, marmelât, pelte, pektin, jelatin, meyva ussaresi ve şuruplar, j) Hususi talimatnamesinde zikredilenlerden başka diğer boya maddeleri ile boyanmış olan reçel, marmelât, pelte ve şuruplar, k) Muhteviyatı kapları üzerinde mevcut etiketlerine uygun olmıyan reçel, marmelât, pelte, meytva usaresi ve şuruplar. Madde 222 Reçel, marmelât, pelte, pektin, jelatin, meyva usaresi ve şuruplar, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: Tahallül etmiş, küflenmiş, ekşimiş, fena bir koku peyda etmiş veya diğer bir şekilde tagayyür etmiş bulunanlar. Madde 223 Reçel, marmelât, pelte, pektin, jelatin, meyva usaresi ve şuruplar, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır : içlerine, ne maksatla olursa olsun, zehirli her hangi bir madde katılmış olanlar. Madde 224 Muayene ve tahlil için, lâboraluvara gönderilmek üzere, alınacak numune miktarı reçel, marmelât, pelte, pektin, jelatin, meyva usaresi ve şuruplardan, 200 gramdan az olmamak üzere birer aded orijinal kap (şişe, kavanoz, kutu) ve bunlardan açık olarak satılanlardan 200 gramdır. XX Helvalar Madde 225 (Tahin helvası), susamdan yapılan ve tahin denilen madde ve şekerin çöven denilen nebatın suyu ile pişirilmesinden hâsıl olan bir müstahzardır. Helvanın terkibine çikolata, fıstık ve badem gibi maddeler de ilâve edilebilir. Madde 226 Tahin helvası şeker (sakkaroz) ile yapılır. Ve şekere nispeti, üçte birden fazla olmamak üzere, helvaya şeker üç, beraber olarak glikoz da katılabilir. Bu suretle yapılan helvaların, kabının (kutu, karavana) üzerine okunaklı bir şekilde (glikoz ile yapılmıştır) yazısını havi bir etiket konulacağı gibi tezgâh üstünde satılanının da keza üzerinde okunaklı ve silinip bozulmıyacak şekilde, aynı veçhile yazılı teneke veya mukavva gibi bir maddeden yapılmış bir yafta bulunacaktır. Madde 227 Helvalara, suni tad veren maddelerin (sakkarin, v. s ) katılması yasaktır. Madde 228 Tahin helvasının terkibinde, içinde bulunan maddelerde tabii olarak mevcut olan miktardan fazla kül ve liira'bi veya madenî hiçbir yabancı madde bulunmıyacaktır. Madde 229 (Koz helvası), kırılmış ve ayıklanmış ceviz, fındık veya fıstık gibi yağlı kuru meyvalar ile şekerin (sakkaroz) pişirilmesi suretiyle yaplan bir müstahzardır. Madde 230 Koz helvasına, şeker (sakkaroz) dan başka diğer şekerlerin (glikoz, v. s.) katılması ve suni tad veren (sakkarin, v. s.) maddelerin ve her türlü yabancı cisimlerin ilâvesi yalaktır. Madde 231 Helvalar, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli saylır : a) 226 nci maddede konulmasına müsaade edilen nisbeuen fazla olarak glikoz ilâve edilmiş olan tahin helvası, b) Şekerin gayrı diğer glikoz gibi maddeler ile yapılmış olan veya suni tad veren cisimler katılmış bulunan tahin ve koz helvaları, e) Yabancı maddeler katılmış olan tahin ve koz helvaları veya kül miktarı fazla bulunan tahin helvası. Madde ve 223 üncü maddeler, helvalar hakkında da tatbik edilir. Madde 233 > Helvalardan, muayene vc tahlil edilmek için, alınacak numune miktarı 200 gramdır. XXI Pekmez ve bulama Madde 234 Üzüm ve emsali şekerli meyvalar usaresinin, mahallî usullere göre, kaynatılarak teksif edilmesinden hâsıl olan hususi renk ve kıvamdaki mayi maddeye (pekmez) denir. Pekmezin, daha ziyade bir halde teksifiyle hamur kıvamına getirilen şekline (bulama) denir. Madde 235 Pekmezin, 20 santigrad derecede izafi sikleti en aşağı 1,3 olacak ve kül miktarı yüzde 3,5 bulunacaktır. Madde 236 Pekmez ve bulamalara şeker, glikoz, sakkarin ve emsali tatlı maddeler ile muhafaza maddeleri yahut kıvam veren veya veznini artırmak maksadiyle türabi ve sair yabancı maddelerin katılması yasaktır. Bulamada, imalinde kullanılan yumurta asarı bulunabilir. Madde 237 Pekmez ve bulamalar, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) izafi sikleti, 235 inci maddede gösterilen hadden aşağı olan veya kül miktarı mezkûr maddede yazılı nispete uymıyan pekmezler, b) 236 nci maddede zikredilen muhtelif maddelerden biri ilâve edilmiş olan pekmez Ve bulamalar. Madde ve 223 üncü maddeler, pekmez ve bulamalar hakkında da tatibik olunur. Madde 239 Pekmez ve bulamalardan, muayene ve tahlil edilmek için, alınacak numune miktarı 200 gramdır. XXII - Pestil Madde 240 Erik, kayısı, dut ve bunlara benzer tatlı mayhoş meyvaların ezmelerinin kabuk, çekirdek ve posalarının ayrılmasiyle elde edilen kesif usarelerinin güneşin harareti veya sair suretle koyulaştırılarak levha haline konulmuş şekline (pestil) denir. Pestil, hangi meyvadan yapılmış ise, o meyvanın adiyle satılılr. (Kayısı pestili v. s.) gibi. Madde 241 Pestiller, temiz mahallerde vc her türlü kirlenmekten azade bir şekilde kurutulmalıdır. Pestillere, sakkarin ve emsali suni tad veren maddeler ile yabancı maddeler karıştırılması yasaktır. Madde 242 Pestiller, aşağıda yazılı halde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: içlerine, suni tad veren yahut yabancı her hangi bir madde karıştırılmış olanlar. Madde 243 Pestiller, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar yerecek derecede bozuk sayılır:

13 7 EYLÜL 1942 (Resmî Gazete) Sayfa : 3657 a) Küflenmiş, acımış, kokmuş, kurtlanmış, fare ve haşereler taraından kemirilmiş veya diğer şekilde tagayyür etmiş olanlar, -b) Üzerlerinde, temiz yerlerde Ve temiz bir halde hazırlanmamış İmasından ileri gelme kirlilik bulunanlar. Madde üncü madde, pestiller hakkında da cari olur. XXIII Su ve buz Madde 245 (Memba suyu) namiyle satılan sular, sıhhi vasıf ve artlar altında bendedllmiş membalarin suyu olması mecburidir. Memba sularının sahipleri veya müstecirleri, sularını satabilmek jin, sıhhi murakabesi altında bulundukları mahallî belediyelerinden üsaade almaları lâzımdır. 'Ve bunun için, bu suların, 251 inci maddee beyan edilen fennî Vasıflara tamamen malik olması şarttır. Olmadığı ıkdirde, bu.nam ile satılmalarına müsaade edilemez. Madde 246 Memba sularının membalarında, suyun televvüsüne ıâni olacak surette ve fennî şartlara uygun şekilde (kaptaj) yapılması e kaptaj yakininde, suyun kirlenmesine her veçhile mâni olacak tarzda ir hazine ile şişeleri doldurma ve kapama tesisatı mevcut olması şartr. (Bundan başka, aynı mahalde, su kaplarının yıkanıp temizlenmesi jin, ayrıca hususi vasıtaların ve tesisatın bulunması iktiza eder. Madde 247 Yukarıki maddede yazılı tesisat, belediyelerce gös-* îrilecek şekil ve surette olmak üzere yapıldıktan ve bir fen heyeti taafmdan tetkik ettirilerek, matluba muvafık olduğu anlaşıldıktan sonra lâkalılar'a icabeden müsaade Verilir. Madde 248 Memba suları, müşteriye, membada doldurulup fcaatılmış ve mühürlenmiş olan kaplar içinde Verilir. 'Perakende olarak ükkânlarda bardak ile satılacak memba sulan, belediyelerin daimî ontroluna- tabidir. Madde 249 Memba sularının, kaplar içinde başka bir yere nak- :dilerek 'depo edilip orada tekrar kaplara tevzi edilerek satılması yaıktır. Ancak, kaptaj tesisatının bulunduğu yerden, sıhhi şartları tamaıen haiz olan büyük kaplara konulmak ve buradan, yine aynı şartırdaki nakil vasıtaları ile depo mahalline getirilerek orada bütün ;nnî şartları haiz bulunan bir depoda toplanmak ve burada, Şişeleri Dİdurma, kapama ve temizleme tertibat ve tesisatı vücuda 'getirilmek ırtiyle Ve belediyelerin muvafakat ve müsaadesi alınmak suretiyle, una müsaade olunabilir. Madde 250 Yenilecek ve içilecek şeylerin hazırlanma ve yapılasında kullanılan sular, 251 inci maddede yazılı, içme suları vasıflanı haiz olmalıdır. Bunların, içmeye salih olmıyan âdi sular ile ihzar >. imal edilmesi yasaktır. Bu gibi âdi sular ile hazırlanan ve yapılan inilecek Ve içilecek şeyler, sıhhate az veya çok zarar verecek derece- bozuk sayılır. Madde 251 Memba sulan ve içme suları berrak, renksiz, koku- z, lezzeti tabii olmalı ve amonyak, nitrit ve fosfatlardan âri bulunahdır. Memba sularında, uzvi maddelere sarfolunan oksijen miktarı, bir rede 1 miligramdan ve içme sularında 2 miligramdan fazla olmamahr. Mamba ve içme sularında, kolibasili bulunmıyacaktır. Memba ve içme sularında kurşun, arsenik, bakır veya bunların mükkebatı bulunmıyacaktır. Memba sularının, küçük veya büyük bütün kaplarının (damacana, lon, şişe) üzerinde, sertlik derecelerinin kaç olduğunu gösteren, oku-, klı bir şekilde ve göze çarpacak bir surette yazılmış, bir etiket bulucaktır. Madde 252 Memba sularının, âdi sular veya içme suları ile karışılması ve memba veya içme sularının, şap ve sair kimyevi cisimler ile uamele edilerek suni olarak berraklaştırılması yasaktır. Madde 253 Sarf ve istihlâk edilecek buzlar, şeffaf olacak ve göz ; görülebilen hiçbir yabancı maddeyi ihtiva etmiyecek ve eritilerek uayene ve tahlil edildiği zaman, içme suyunun fennî vasıflarını haiz ıcaktır. Madde 254. Buz imalâthanesi mevcut olan şehir ve kasabalarda, lecek ve yenilecek maddeler ile doğrudan doğruya temas eder surette r kullanılması yasaktır. Madde 255 Memba suları ve buz, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş ya taklit edilmiş veya hileli sayılır? a) Memba suyu namiyle satılmasına müsaade edilmemiş olduğu veya 245 inci maddeye göre müsaadesi alınmamış bulunduğu halde,, bu nam ile satılan sular, b) tçme suyu veya âdi su ile karıştırılmış olan memba suları veya memba suyu adiyle satılan âdi sular veya içme suları, e) içilmeye salih olmıyan sular ile imal edilmiş bulunan buzlar, ç) 248 inci maddeye mugayir olarak, açık kaplarda veya mühürsüz: bir halde satılan veya 249 uncu maddeye ımühalif surette muameleye tabi tutulmuş olan memba suları, Madde 256 Memba suları Ve buz, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate; az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) 251 inci maddede beyan edilen fennî vasıfları haiz olmıyan memba suları, b) Şaıp ve sair kimyevi cisimler ile berraklaştırılmış olarak satılan sular, e) 253 üncü maddede zikredilen vasıflara uygun olmıyan buzlar. Madde 257 Memba sularından ve içme sularından alınacak numune miktarı, kimyevi tahlil için en az 2 litre ve bakteriyolojik muayene için 200 santimetre mikâbıdır. «Numuneler, icabına ve yerine göre, tamamen (kimyevi ve bakteriyolojik tahlilleri yapılacak su numunelerinin, ne suretle alınacağına dair talimatname) de beyan ve tarif edilen usul veçhile alınacak ve lâboratuvara, yine Ibu talimatnamede gösterilen şekil Ve surette gönderilecektir. Kapalı şişeler içinde mühürlü olarak satılan memba sularından alınacak numuneler, yapılacak muayenenin kimyevi veya bakteriyolojik olacağına göre, yukarda yazılan miktarlardan az olmamak üzere, kendi şişeleri ile birlikte olarak alınır. XXIV Suni gazlı sular (gazoz, soda) Madde 258 Suni gazlı sular (gazoz, soda), sâf ve hıfzıssıhha bakımından içmeye salih sular ile yapılacaktır. Bunların imali için kullanılacak karbonik asid dahi sâf olacak ve istihsali esnasında fennî bir surette yıkanmış ve temizlenmiş bulunacaktır. Madde 259 (İGazoz) imalinde kullanılacak sitrik asid veya tartrik asid sâf olmalı ve bunlar gazoz imalâthanelerinde, paket ve sair kapları üzerinde isimleri yazılı olduğu halde, muhafaza edilmelidir. Madde 260 Gazozlara, yukarıki maddede yazılı asidlerden başka, meyva şurubu yahut limon şurubu veya ımeytva usaresi ile şeker ilâve edilir. Gazozlarda kullanılacak şeker, sakkaroz şekeridir. Ve litresinde en az 80 gram miktarında bulunacaktır. Asid miktarı, binde 1,5 den aşağı olamaz. Madde 261 Gazozlara, sakkarin ve dülsin gibi suni tad verici maddelerin veya saponin ve emsali köpük yapan maddelerin katılması yasaktır. Madde 262 Bir meyvanm adiyle satılan gazozlar, o meyvanın şurubu veya usaresi ile yapılmış olacaktır, (kayısılı gazoz, vişneli gazoz v. s. ) gibi. Gazozlara, bir esans ile koku verilmiş ise, meyva adının yanına kokulu kelimesi ilâve edilecektir, (limon kokulu gazoz, v. s.) gibi. Madde 263 Gazoz yapmaya mahsus toz, bonbon (şekerleme) ve emsali müstahzarlar ancak kapalı ambalajlar içinde satılır. Bunların terkipleri, gazozların terkibinin aynı olacak ve buna göre havi oldukları maddeler, ambalajları üzerinde okunaklı surette yazılı bulunacaktır. Bu müstahzarların istimalinde hâsıl edecekleri koku, ambalajları üzerinde ya'zılı olan- maddelerin kokularına muvafık olmalıdır. Bunlardan açık olarak satılanlar veya terkipleri, gazozlar için zikredilen vasıf ve* şartları haiz olmayanlar yahut muhteviyatı, üzerlerinde mevcut etiketine tevafuk etmiyenler tağşiş edilmiş veya hileli sayılır. Madde 264 Gazozların şişeleri üzerinde ve bunlardan toz ve saire halinde olanlarının ambalajı üzerinde, imal ve ihzarlarında kullanılan maddelerin cins ve nev'i ile fabrikasının yerini ve âmilinin adını gösteren bir etiket bulunacaktır. Bunların etiket, ambalaj veya her türlü reklâmları üzerinde meyva ve diğer nebat aksamı resimleri yapmak yasaktır. Madde 265 Suni gazlı suların şişelerinin ağzı, kapsüllü veya mihaniki kapaklı olacak ve bunların üzerinde bozulup silinmiyecek surette fabrikasının veya âmilinin ismi ve unvanı yazılı bulunacaktır. Bu

14 Sayfa: 3658 (Resim Gazete) 7 EYLÜL 1942 çeşit yazılı kapsüllerin veya mihaniki kapakların tedariki imkânı olmıyan hallerde, yukarıki maddede yazılı veçhile, yalnız şişelerin üzerindeki etiket ile iktifa edilir. Bilyalı şişeler kullanılması yasaktır. Madde 266 Gazlı suların imaline mahsus alet ve cihazların, karbonik asid veya gazlı su geçen boruları saf kalaydan veya kalaylanmış bakır yahud kalaylanmış pirinçten olacaktır. Bunların su ve karbonik asid ile temasa gelen diğer kısımları da, daima kalaylı bir halde bulunacaktır. Kalaylama yerine, gümüş kaplama da olabilir. Madde 267 Gazlı suların imal edildiği mahaller her türlü sıhhi şartlan haiz olmalı ve lüzumu olan suyun celbile kullanılan suların harice sevk ve defi için muktazi tesisat ve mecra mevcut bulunmalıdır. Ayrıca şişelerin temizlenmesine mahsus tertibat olmalı ve zeminleri kabili nüfuz olmıyan maddeler ile döşenmiş bulunmalıdır. Madde 268 Gazlı suların fabrika veya imalâthanelerinin sahipleri ve bunları toptan satanlar, fabrika ve ticarethanelerini kurmazdan ve açmazdan önce, mahallî belediyesine müracaat ederek müsaade almak mecburiyetindedir. Fabrika veya imalâthaneye yeniden bir makina konulacağı veya mevcut olanlarının her hangi birisinde tadilât yapılacağı hallerde de, yine ayni mercie haber verilerek izin alınmak lâzımdır. Madde 269 Suni gazlı sular, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) Sıhhat bakımından içmeye salih olmıyan sular ile yahud saf olmıyan karbonik asit ile yapılmış olan gazozlar ve soda, b) Sâf olmıyan sitrik asit veya tartrik asit ile imal "edilmiş yahut bunlardan gayrı diğer asitler ile yapılmış veya mezkûr asitlere başka asidler de katılmış olan gazozlar ve soda, c) Suni tad veren maddeler yahud saponin gibi köpük yapan cisimler ilâve edilmiş olan gazozlar, ç) Şeker veya asit miktarları, 260 ıncı maddede gösterilen hadlerden aşağı bulunan gazozlar, d) Bir meyvanın adiyle satıldığı halde, o meyvanın şurubu veya usaresi ile yapılmamış olan yahud etiketinde yazılı koku maddesini havi bulunmıyan gazozlar, e) Şişelerinin kapakları, 265 inci maddede yazılan şekilde bulunmıyan gazozlar ve soda, Madde 270 Suni gazlı sular, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) Küf, maya, bakteri veya sair yabancı maddeleri havi olan yahut tortulu veya diğer suretle tagayyür etmiş bulunan gazozlar ve soda b) İmal edildiği cihazlar, 266 ncı maddede gösterilen fennî şartlara uygun olmıyan gazozlar ve soda, Madde 271 Muayene ve tahlil için, lâboratuvara gönderilmek üzere alınacak numune miktarı gazoz ve sodadan iki aded orijinal şişedir. XXV Gazsız ve alkolsüz içkiler (şerbetler) Madde 272 Limon, portakal, turunç, vişne ve diğer bu gibi meyvaların taze veya konserve usarelerinden yahud demirhindi, meyan kökü gibi bazı nebat aksamından veya bunların şuruplarından, su ve şeker ilâvesi suretiyle yapılan gazsız ve alkolsüz içkilere (şerbet) denir. Madde 273 Şerbetlere, mayhoşluk vermek üzere, asit ilâvesi icabettiği takdirde, yalnız sitrik asit veya tartrik asit kullanılabilir. Şerbetlerde, esas itibarimle muhafaza maddesi bulunamaz. Ancak şuruplardan veya konserve usarelerinden yapılanlarda, hususi talimatnamesinde bunlar için gösterilen nevi ve nispete göre, muhafaza madde si mevcut olabilir. Şerbetlere konulacak şeker, münhasıran sakkaroz şekeri olacak ve nispeti yüzde 10 dan aşağı bulunmıyacaktır. Madde 274 Şerbetlere suni esanslar katılması ve bunların her hangi bir suretle boyanması yasaktır. Madde 275 Şerbetler, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) Sitrik asit veya tartrik asitten gayrı diğer bir asit ilâve edilmiş olanlar, b) 273 üncü maddede beyan edilen kayıt haricinde olarak, muhafaza maddesi katılmış olanlar veya mezkûr maddede gösterilen nispetten aşağı miktarda şekeri ihtiva edenler yahut sakkarozdan maada diğer şekerler veya suni tat veren maddeler konulmuş bulunanlar, c) Suni esanslar ile yapılmış veya içme bunlar katılmış yahut boyalı olanlar, ç) Yapıldığı meyvanın lübbünden gayrı tortuyu veya yabancı maddeleri ihtiva edenler yahut satıldığı meyva adından başka bir meyvadan yapılmış olanlar. Madde 276 Şerbetler, aşağıda yazılı hallerde,, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) Tahammür etmiş, küflenmiş veya diğer bir suretle tagayyür etmiş olanlar, b) Kurşun, bakır, çinko gibi zararlı madenler mürekkebatını ihtiva edenler. Madde 277 Şerbetler, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş.sayılır : İçine her hangi.zehirli bir madde katılmış olanlar. Madde 278 Şerbetlerden, muayene ve tahlil edilmek- üzere alınacak nümune miktarı yarım litredir. XXVI Dondurmalar Madde 279 Sütün içine salep ve şeker katılarak veya ayrıca yumurta, kakao, kahve, vanilya, fındık, fıstık ve sair konulması mûtat olan maddeler ilâve edilerek yahut limon ve diğer. meyva usai lerinin içine şeker konularak veya şuruplarının yalnız olarak dondurulmasından hasıl olan müstahzara (dondurma) denir. Bunlardan yalnız süt, şeker ve salep ile yapılana (kaymaklı dondurma) denir. Diğerleri, terkiplerine giren meyvanın adile anılır, (vişneli dondurma, v. s.) gibi. Madde 280 Dondurmaların içine konulan bütün maddelerin, bu nizamnamede gösterilen hususi vasıflarını haiz bulunması ve kaymaklı dondurmaların, hususi talimatnamesinde tesbit edilen vasıf ve şartlarına uygun olan halis sütten yapılmış olması lâzımdır. Dondurmalara salepten maada nişasta ve nişalı maddelerin ve her hangi bir boya maddesinin ilâve edilmesi ve sakkarozdan başka diğer şekerler ve suni tat veren maddeler konulması yasaktır. Madde 281 Dondurmalar, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) Bu nizamnameye göre tağşiş edilmiş veya hileli sayılan iptidai maddeler, sütler ve şuruplar ile yapılmış olanlar, b) İçine nişasta veya diğer nişalı maddeler yahut sair yabancı maddeler katılmış bulunanlar, c) Şekerden başka diğer maddeler veya suni tat veren cisimler, ile yapılmış veya karıştırılmış olanlar yahut her hangi bir suretle boyanmış bulunanlar, ç) Satıldığı meyva adından başka diğer bir meyvadan yapılmış olanlar. Madde 282 (Dondurmalar, aşağıda yazılı haller de, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) İşbu nizamnameye göre bozuk sayılan sütler ile ve aynı veçhile sayılan meyvalar veya şuruplar ile. imal edilenler, b) Zararlı madenî veya uzvi cisimleri, hastalık yapan mikropları kolibasili ihtiva edenler. Madde 283 Dondurmalardan, muayene ve tahlil edilmek üzere, lâboratuvara gönderilmek için alınacak nümune miktarı 200 gramdır. XXVII Kahve, çay, kakao ve çikolatalar Madde 284 Kahve ağacının, kabuğundan kamilen ve zarından hemen tamamen ayrılmış çekirdeklerine (çiğ kahve) veya (yeşil kahve) denir. Madde 285 Çiğ kahvede, yüzde 5.den fazla fire (kahve kabuğu, siyah ve bozuk çekirdekler, yabancı maddeler) olmıyacaktır. Bu nispetten fazla fireli olanlar, ayıklanıp temizlenmedikçe, halile veya kavrulmuş olarak satılamaz. Kırık olan kahve çekirdekleri, ancak bu nam ile satılabilir. Madde 286 Su ile ıslanmış (avarya) veya diğer suretle tagayyür etmiş (Küflü, ekşi, fena kokulu, yumuşamış v. s.) yahut kemale ermemiş (ham kahvelerin veya suni kahvenin satılması yahut bu gibi bozuk kahvelerin veya soya fasulyesi ve diğer kahveyi andıran maddelerin tabii vasıftaki kahvelere katılması yasaktır.

15 7 EYLÜL 1942 (Resmi Gazete) Sayfa: 3659 Madde 287 Çiğ kahvenin tercihinde bulunacak kafein miktarı yüzde 1,4 den az olmamalı, ve rutubet derecesi yüzde 13 den, kül miktarı yüzde 5 ten, küldeki, klor miktarı yüzde 1 den fazla bulunmamalıdır. Kahvenin içindeki kafeinin ve suda münhal mürekkebatımn alınması yasaktır. Madde 288 Kahvenin kostik kaleviler veya türabi kaleviler yahut bunların karbonat, emlâhı, kalsyom sakkarat, amonyak, amonyom mürekkebatı, sülfür di oksid ile muamele edilmesi yasaktır. Madde 289 Kahvenin her hangi bir. madde ile boyanması yasaktır. Madde 290 Çiğ kahvenin kavrulmuş olanına kavrumuş kahve) denir. Kavrulmuş kahve, yukarıki maddelerde yazılı vasıf ve şartlarda olan çiğ kahveden ihzar edilmiş olacaktır. Madde 291 Kavrulmuş kahvenin terkibinde bulunacak kafein miktarı yüzde 1,2 den az olmamalı ve rutubet derecesi yüzde 8 den fazla bulunmamalı ve yüzde 5 ten ziyade, fazla kavrularak kömürleşmiş taneleri ve yüzde 3 ten fazla, kahve kırığından gayrı diğer yabancı maddeleri ihtiva etmemelidir. Madde 292 Kavrulmuş/ kahveyi şeker veya şekerli maddeler yahut reçine veya reçineli maddeler ile kaplamak (glasür) veya tanen veya tanenli maddeler yahut boraks veya her hangi bir yağ ile cilalamak (apretaj) yasaktır. Madde 293 (Çekilmiş veya döğülmüş kahve), kavrulmuş kahvenin çekilmesinden viya dökülmesinden hâsıl olan toza denir. Madde 294 Çekilmiş, kahvenin ihtiva ettiği kafein miktarı yüzde 1,2 den az olmamalı ve şeker anıktan yüzde 2 den fazla bulunmamalıdır. Madde 295 Çekilmiş kahvenin rutubet derecesi yüzde 10 dan ve ihtiva ettiği kül miktarı yüzde 5,5 ten ziyade olmamalı ve suda münhal hülâsa miktarı yüzde 22 den aşağı bulunmamalıdır. Madde 296 Çekilmiş kahveye; kahve telvesi veya kahve kabuğu gibi kahve artıklarını yahut nohut, arpa; hindiba kökü, fındık kabuğu, incir çekirdeği, meşe palamutu ve sair nebati maddeler ve hububat veya meyva tozlarını ve diğer yabancı türabi veya madeni maddeleri katmak yahut bunları kahve ile karıştırıp mahlut kahve adiyle satmak veya veznini artırmak için her hangi bir madde ile, muamele etmek yahut kafein veya diğer unsurlarını almak (epüize) yasaktır. Madde 297 (Kafeinsiz veya kafeini az kahve), terkibindeki ka feini usulüne göre azaltılarak, bu suretle ihtiva ettiği kafein miktarı yüzde 0,2 yi geçmemesi fart olan kahveye denir. Bunlar, bu iki isimden başka bir, nam ile satılamaz, ve zikredilen nispetten fazla kafeini bulunan kahveler kafeinsiz veya kafeini az kahve ismiyle satılamıyacağı gibi böyle kahveler halis Kahve adiyle satılamaz. Madde 298 Kafeinsiz veya kafeini az kahvelerde, suda münhal hulâsa miktarı yüzde 20 den aşağı olmamalı ve rutubet derecesi yüzde 8 i geçmemeli ve kurşun, bakır, çinko gibi ağır madenleri ihtiva etmemelidir. Madde 299 Kahve yerine kullanılmak üzere, kavrularak çekilmiş veya döğülmüş olarak nohut, arpa, yulaf, hindiba kökü (şikore), incir çekirdeği gibi nişai veya şekerli maddeleri havi nebati müstahzarlar satılabilir ise de, bunlar ancak hazırlandıkları maddelerin adiyle anılarak, kahve veya mahlut kahve namlariyle veya diğer bir isimle satılamaz. Bunlar, zikredilen maddelerin tabii vasıfları haiz olanlarından imal edilmeli ve yabancı maddeleri İhtiva etmemelidir. Madde 300 Kavrulmuş yahut çekilmiş veya kafeinsiz yahut kafeini az kahvelerden Veya kahve yerine kullanılmak üzere satılan müstahzarlardan, hususi paket veya kutu içinde olanların ambalajları üzerinde, cins ve nevi ve miktarları ile âmilinin veya bayiinin isim ve unvanını gösteren ve harflerinin büyüklüğü en az yarım santimetre olan ve okunaklı bir şekilde bulunan, bir etiket mevcut olacağı gibi bunlardan çuval ve kavanoz gibi kaplarda olanların üzerinde de, harflerinin yüksekliği 2 santimetreden, aşağı olmamak üzere cins ve nevini bildiren bir etiket bulunacaktır. Madde 301 Kahveler, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş yahut taklit edilmiş veya hileli sayılır: a) 285 inci maddede gösterilen nispetten fazla fireli olarak satılan yahut 286 ncı maddeye muhalif olarak içine bozuk kahveler veya suni kahve, soya fasulyesi ve bunlar gibi kahveye benzer maddeler katılmış olan çiğ kahveler, b) Terkibindeki kafein miktarı 287 nci maddede gösterilen nispetten aşağı olan yahut rutubet derecesi, kül ve küldeki klor miktarları keza mezkür maddede yazılı hadlerden fazla bulunan veya kafeini veya diğer unsurları alınmış olan çiğ kahveler, c) 288 inci maddede zikredilen kimyevi cisimler ile muamele edilmiş bulunan yahut boyalı olan çiğ kahveler, ç) Terkibindeki kafein miktarı 291 inci maddede gösterilen nispetten az bulunan yahut rutubet derecesi veya kömürleşmiş çekirdek veya yabancı madde miktarları keza mezkûr maddede yazılan hadlerden fazla olan kavrulmuş kahveler, d) 292 nci maddeye mugayir olarak her hangi bir madde ile kaplanmış (glasür) veya cilalanmış (apretaj) olan kavrulmuş kahveler, e) İçindeki kafein miktarı 294 üncü maddede yazılan hadden aşağı olan yahut ihtiva ettiği şeker miktarı keza mezkûr maddede gösterilen nispetten ziyade bulunan veya rutubet derecesi yahut ihtiva ettiği kül miktarı 295 inci maddede yazılan hadlerden fazla olan veya suda münhal hulâsa miktarı keza işbu maddede gösterilen nispetten az bulunan çekilmiş kahveler, f) 296 ncı maddede beyan edilen yabancı maddeler katılmış bulunan yahut bunlar ile karıştırılarak mahlut namile satılan veya kafein yahut diğer unsurları alınmış olan çekilmiş kahveler, g) Kafein miktarı 297 inci maddede gösterilen hadden fazla olan veya mezkûr maddede yazılı iki isimden gayrı diğer namlarla satılan yahut halis kahve adı altında satılan veya suda münhal hulâsa miktarı 298 inci maddede gösterilen hadden aşağı olan yahut rutubet derecesi keza mezkûr maddede yazılan nispetten fazla bulunan, (kafeinsiz veya kafeini az kahve) 1er, h) Kahve veya mahlut kahve namlariyle veya hazırlandıktan maddenin gayrı diğer bir isim ile satılan yahut içlerine yabancı maddeler katılmış olan, 299 uncu maddede yazılı (kahve yerine kullanılmaya mahsus müstahzarlar), i) Üzerlerinde mevcut etiketlerinde yazılı cins ve nevi ve miktarlarına muhteviyatı tevafuk, etmiyen kavrulmuş veya çekilmiş yahut kafeinsiz veya kafeini az kahveler ile kahve yerine kullanılmaya mahsus müstahzarlar. Madde 302 Kahveler, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) Su ile ıslanmış (avarya) olan veya küflü, ekşi, fena kokulu yahut diğer suretle tagayyür etmiş bulunan veya kemale ermemiş bir halde (ham) olarak hasad edilen çiğ kahveler, b) Kurşun, bakır, çinko gibi ağır madenleri ihtiva eden kafeinsiz veya kafeini az kahveler. Madde 303 Kahveler, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: içlerine her hangi bir maksatla madenî veya uzvi zehirli bir madde katılmış olanlar. Madde 301 *Muayene ve tahlil edilmek üzere, lâboratuvara gönderilecek numune miktarı çiğ, kavrulmuş, çekilmiş, kafeinsiz veya kafeini az kahveler ile kehve yerine kullanılmıya mahsus müstahzarlardan 100 gramdır. Bunlardan paket ve kutu gibi küçük ambalajlarda olanlardan, 100 gramdan az olmamak üzere bir orijinal ambalaj alınır. Nümuneler, rutubet almıyacak ve aynı zamanda kurumıyacak surette ambalaj yapılarak gönderilecektir. Madde 305 Çay (siyah çay ve yeşil çay) tabirinden, çay ağacının, mensellerinde mûtat ameliyelere tabi tutularak mütenevvi surette ihzar edilen ve hariçten bir madde katılmıyarak halile ticarete konulan, tomurcukları ve körpe yaprakları anlaşılır. Çayda, menşeine göre, az çok yaprak saplarına da tesadüf edilebilir. Çay artıkları (parçalanmış çay yaprağı), ancak (kırıntı çay) namı altında satılabilir. Aslında çay olmayan nebatların yaprağını, çay diye satmak yasaktır. Madde 306 Çay, kullanılmak suretiyle veya diğer bir vasıta ile cevheri alınmış yahut bozulmuş (ıslak, çürük, küflü, v. s.) çay yapraklarım ve yapıştıran bir madde (zamk, nişasta, v. s.) ile bir araya getirilmiş çay artıklarını ihtiva etmiyecek ve içerisinde çaydan başka diğer nebati maddeleri veya veznini artırmak için katılmış madeni cisimleri ve sair yabancı maddeleri havi bulunmıyacaktır. Çayların her hangi bir maksatla boyanması da yasaktır. Madde 307 Çayda kafein miktarı yüzde 1,5 ten, tanen miktarı siyah çayda yüzde 7 den ve yeşil çayda yüzde 10 dan, suda münhal hulâsa

16 Sayfa: 3660 (Resmî Gazete) 7 EYLÛL1942 miktarı siyah çayda yüzde 85 ten ve yeşil çayda yüzde 28 den aşağı olmıyacaktır. Madde 308 Çayda rutubet derecesi yüzde 12 den ve kül miktarı yüzde 8 den fazla bulunmıyacaktır. Madde 309 Çayların sandık, paket ve kutularının içerisine varak halinde veya sair şekilde konulan kalay gibi maddelerin terkibindeki kurşun miktarı, işbu nizamnamede tesbit edilen nisbetten ziyade olmıyacağı gibi ambalajlarında, sıhhate zararlı olan madenî maddeler de kullanılmış bulunmıyacaktır. Madde 310 Kahve ambalajlarının üzerine etiket konulmasına ait 279 uncu maddede yazılı şartlar, çay hakkında da caridir. Madde 311 Çay, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş veya taklidedilmiş yahut hileli sayılır: a) Çaydan gayrı diğer nebatın yapraklarından hazırlanarak çay diye satılanlar yahut çay kırıntısı (parçalanmış çay yapraklan, çay saplan ve sair çay döküntüsü) ile karıştırılarak satılanlar, b) Her hangi bir suretle cevheri alınmış (epüize) olanlar veya 306 ncı maddede beyan edilen şekilde yapıştırılmış bulunanlar yahut ağırlığını çoğaltmak için madeni cisimler ile muamele edilmiş olanlar veya yabancı bir madde katılmış bulunanlar, c) Her hangi bir madde ile boyanmış olanlar, ç) Terkibindeki kafein veya tanen yahut suda münhal hulâsa miktarları, 307 nci maddede gösterilen nispetlerden aşağı bulunanlar, d) İhtiva ettiği rutubet ve kül miktarları, 308 inci maddede yazılan hadlerden fazla olanlar, e) Muhteviyatı, üzerlerinde mevcut etiketinde gösterilen nevi,ve miktara tevafuk etmiyenler. Madde 312 Çay, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) Islak (avarya), çürük, küflü, fena kokulu veya sair suretle tagayyür etmiş olanlar, b) 309 uncu maddede beyan edilen surette kurşunlu kalay varak ile sarılmış yahut ambalajı sıhhate zararlı olan maden maddeleri ile yapılmış bulunanlar. Madde 313 Muayene ve tahlil edilmek için, çaydan alınacak nümune miktarı 100 gramdır. Bundan paket ve kutu gibi küçük ambalaj içinde olanlardan, 100 gramdan az olmamak üzere bir orijinal ambalaj alınır. Madde 314 Kakao ağacının, kurutularak kavrulmuş veya kavrulmamış olan çekirdeklerine (kakao) denir. Kakao kütlesinin, tadil edilmiyerek veya bir kısım yağı alınmış olarak, öğütülmesinden elde edilen müstahzara (kakao tozu) denir, (Kakao kütlesi) tabirinden, kurutulup temizlenmiş ve kavrularak mümkün olduğu kadar kabuk ve tohumlarından ayıklanmış bulunan kakao çekirdeklerinin, ezilmesinden hâsıl olan müstahzar (pat dö kakao) anlaşılır. Kalevi karbonatlar veya kalevi idroksid yahut su buharı ile muamele edilmiş olan kakao tozuna (münhal kakao) ve çikolata imalinde mutad olan usuller haricinde olarak ihzar edilen kakao tozu ile şeker mahlutuna (şekerli kakao) denir. (Kakao yağı) tabirinden, kakao kütlesinin doğrudan doğruya veya münhal bir hale konularak, mihaniki surette sıkılmasından istihsal edilen madde anlaşılır. Madde 315 Kakao tozu ve münhal kakao en az yüzde 16 kakao yağını havi olacak ve kabuk, tohum ve diğer maddeler ile mahlut bulunmıyacaktır. Toz kakao vanilya, vanilin ve sair aromatik maddeler ile kokulandırılabilir. Madde 316 Münhal kakaoya konulan kalevi karbonat veya kalevi idroksid miktarı, potasyom karbonat hesabiyle, yağsız kuru kakao kütlesinde yüzde 6 yı ve kül miktarı keza yağsız kuru kakao kütlesinde yüzde 15,5 i geçmemelidir. Madde 317 Şekerli kakaoda, kakao yağı miktarı yüzde 5 ten az olmıyacak ve şeker miktarı yüzde 68 den fazla bulunmıyacaktır. Madde 318 Kakao kütlesi (pat dö kakao), en az yüzde 50 kakao yağını ihtiva edecek ve içinde yağsız kuru maddede yüzde 5 ten fazla kabuk ve tohum bulunmıyacaktır. Madde 319 Kakao yağının asidite derecesi 5 ten fazla olmamalıdır. Madde 320 Kakao envai, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a), Kakao yağı miktarı, 315 inci maddede yazılan nispetten aşağı olan veya kabuk, tohum ve diğer maddeler ile mahlut bulunan yahut yabancı maddeler katılmış olan kakao tozu ve münhal kakaolar, b) Terkibinde, 316 ncı maddede gösterilen nispetlerden fazla kalevi karbonat veya kalevi idroksid yahut kül bulunan münhal kakao, c) Kakao yağı miktarı, 317 nci maddede yazılan nispetten az olan veya içindeki şeker miktarı mezkûr maddede gösterilen hadden ziyade bulunan şekerli kakao, ç) Kakao yağı miktarı, 318 inci maddede yazılan nispetten aşağı bulunan veya mezkûr maddede gösterilen hadden fazla kabuk ve tohumu havi olan kakao kütlesi Madde 321 Kakao müstahzarları, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) Küflenmiş, acımış, fena koku peyda etmiş veya diğer suretle tagayyür etmiş olanlar, b) Asidite derecesi 219 uncu maddede yazılı nispetten fazla bulunan kakao yağı. Madde 322 Kakao müstahzarları, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: içerisine, her ne maksatla olursa olsun, uzvi veya madenî her hangi zehirli bir madde katılmış olanlar. a Madde 323 Kakao müstahzarlarından, muayene ve tahlil için lâboratuvara gönderilmek üzere, alınacak numune miktarı 200 gramdır. Kutu ve paket gibi küçük ambalaj içinde bulunanlardan, 200 gramdan az olmamak üzere bir orijinal ambalaj alınır. Madde 324 (Çikolata) veya (Çikolata tozu), mûtat usuller ile imal edilen ve hariçten ayrıca kakao yağı, vanilya veya vanilin gibi aromatik maddeler ilâve edilmiş veya edilmemiş olan, kakao tozu veya kakao kütlesi ile şeker mahlutundan mürekkep bir müstahzardır. Madde 325 Çikolata ve çikolata tozunda bulunan şeker, münhasıran âdi şeker (sakkaroz) olacak ve miktarı yüzde 68 den fada bulunmıyacaktır. Madde Ş26 Çikolata ve çikolata tozunda bulunan kakao yağı miktarı yüzde 16 dan aşağı olmıyacaktır. Ve içlerinde, kakao yağından gayri diğer her hangi bir yağ bulunmıyacaktır. Madde 327 Esasını kakao teşkil eden bütün müstahzarlarda, sâf nebati lesitin kullanılabilir. Ancak, miktarı, müstahzarın yüzde 03 ünü geçmemelidir. Madde 328 İçine fındık, badem, fıstık, meyva, süt yağı, bal ve saire karıştırılan çikolata ve kakaoların etiketinde, bu maddelerin isimleri gösterilmelidir. Bunlardan yalnız fındık, badem ve fıstık için, nispeti yüzde beşi geçmemek şartiyle, karışıtırldığı takdirde isimleri zikredilmiyebilir. Zikredilen maddelerden müstahzarlara karıştırılacak miktar, yüzde 5 den aşağı ve yüzde 50 den yukarı olmıyacaktır. Madde 329 (Sütlüü o çikolata) tabirinden kakao kütlesi, kaka yağı, şeker ve en az yüzde 15 nispetinde, süt anasırının mahlutu anlaşılır. Buna kokulu maddeler ve baharat ta ilâve edilebilir. Madde 330 Sütlü çikolatada bulunan süt anasırının (süt yağı, kuru hülâsa) ayrı ayrı miktarları, bunların, hususi talimatnamesinde gösterilen nispetlerine uygun bir halde olmalıdır. Madde 331 Sütlü çikolatada bulunan kakao ve kakao yağı mecmuu, en az yüzde 25 olacaktır. Madde 332 (Kaymaklı çikolata) en az yüzde 6,75 süt yağını ve yüzde 1,15 yağsız kum süt maddesini ve (iki kat kaymaklı çikolata) en az yüzde 9,75 süt yağını ve yüzde 1,65 yağsız kuru süt maddesini havi bulunan müstahzarlardır. Madde 333 İçindee fondan ve badem şekeri gibi maddeler bulu nan ve dışı (kuvertür) denilen bir çikolata tabakası ile tamamen kaplı olan müstahzarlara, kaplama çikolata (fure) denir. Bu nevi çikolatada hariçteki çikolata tabakası ile içerisindeki madde birbirinden ayrı olarak bulunur. Madde 334 Çikolata kaplı müstazarlarda, çikolata kütlesi, müstahzara en az yüzde 30 unu teşkil etmelidir. Ve içindeki maddenin ne olduğu, etiketinde gösterilmelidir. Madde 335 Alkolü ve alkollü maddeleri (likör, konyak, v. s.) ihtiva eden çikolata ve kakao müstahzarlarının etiketinde, bunlara

17 .7 EYLÜL 1942 (Resmî Gazete) Sayfa : cinsi yazılmalıdır. Bu nevi çikolatalardaki alkol nispeti, mutlak alkol hesabiyle, müstahzarın yüzde altısını geçmemelidir. Madde 336 Çikolataların ve kakaoların ambalajları üzerinde, âmilinin veya bâyiinin adını ve yerini gösteren bir etiket bulunacaktır. Ve bunlar ambalajsız olarak satılığa çıkarıldığı takdirde, bu kayıt doğrudan doğruya müstahzarın üzerinde yazılı olacaktır. işbu etiketlerde, aynı zamanda, 328 inci maddede mezkûr maddelerin karıştırılması halinde bunların adı ile sütlü ve kaymaklı olanlar ve çikolata kaplı ve alkollü bulunanların içlerindeki maddelerin ismi dahi beyan ve tasrih edilecektir. Madde 337 Çikolata ve çikolata tozları, aşağıda yazılı hallerde tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) Sakkaroz şekerinden gayrı diğer bir şeker veya suni tat verici maddeler ile ihzar edilmiş yahut âdi şekere bunlardan her hangi birisi katılmak suretiyle imal edilmiş olanlar, b) içlerine, çikolatalara ilâvesi mûtat ve müteamil olanlardan başka, madenî veya nebati her hangi bir madde katılmış bulunanlar, c) Terkiplerindeki şeker miktarı, 325 inci maddede yazılan nispetten ziyade olanlar, iç) Kakao yağı miktarı, 326 nci maddede gösterilen hadden aşağı bulunanlar veya yabancı her hangi bir yağı havi olanlar. d) 327 inci maddede zikredilen nispetten ziyade nebati lesitini havi bulunanlar, e) İçlerine, '328 inci maddede zikredilen maddelerden, keza Ibu maddede yazılı hadlere uygun olmıyarak, konulmuş olanlar, f) Terkiplerindeki süt anasırı 329 uncu maddede yazılı nispetten aşağı bulunan veya bu anasırın ihtiva öttiği süt yağı ve yağsız kuru süt maddesi miktarları 3'30 uncu maddede beyan edilen nispetlerine uygun olmıyan yahut kakao Ve kakao yağı mecmuu 331 inci maddede gösterilen nispetten az bulunan sütlü çikolatalar, g) içlerindeki süt yağı veya yağsız kuru süt maddesi miktarları 332 nci maddede zikredilen nispetlerden aşağı olan yahut yağsız kuru süt maddesi miktarları keza mezkûr maddede yazılı hadlerden fazla bulunan kaymaklı çikolatalar, h) 'ihtiva ettiği çikolata kütlesi (kuverliür), 334 üncü maddede gösterilen nispetten az olan çikolata kaplı (fure) müstahzarlar, i) IhtiVa ettiği alkol miktarı, 335 nci maddede yazılı hadden ziyade bulunan alkollü çikolatalar, j) Muhteviyatı ambalajları üzerinde mevcut etiketine uygun olmıyan! ar. Madde 338 Çikolata ve çikolata tozları, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya ıçok zarar verecek derecede Ibozuk sayılır: 'Küflenmiş, acımış, fena. koku ıpeyda etmiş veya diğer bir suretle tagayyür etmiş bulunanlar. Madde 339 Çikolata ve çikolata tozları, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ğır asurette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: Her ne maksatla olursa olsun, içine madeni veya uzvi zehirli bir madde katılmış bulunanlar. Madde 340 Çikolata İve çikolata tozundan, muayene ve tahlil edilmek üzere, alınacak numune (miktarı 200 ıgramdan az olmamak üzere kutu ve paket içinde olanlardan bir orijinal ambalajdır. Bunlardan ambalajsız»olarak satılığa çıkarılmış bulunanlardan 200 gram' miktarında alınır. XXVIII Baharat Madde 341 (IBaharat) tâbirinden, muhtelif nebatların muayyen kısımlarında (tohum, çekirdek, meyva, çiçek, kabuk, kök, yaprak) mevcut olup hususi ve keskin bir koku ve lezzeti ihtiva eden ve yemeklere fazla tat vermek veya hazmı tembih etmek için kullanılan maddeler (hardal, kara biber, beyaz biber, kırmızı biber, kimyon, kekik, safran, anason, vanilya, karanfil, tarçın, zencefil, sater, zerdeçav, raziyane. v. s.) anlaşılır. Madde 342 Baharı ihtiva eden nebat kısımları haliyle veya öğütülerek toz şeklinde olmak uzeıe satılır. ıbunlardan toz halinde olanları yalnız bir cins ve neviden ibaret olarak ihzar edildiği gibi bir kaç cins ve neviden mürekkep olmak üzere karıştırılarak dahi satılabilir. Madde 313 Baharatın tabii koku ve lezzetini teşkil eden hususi maddesi hangi bir suretle alınmış (epüize) olmıyacak ve hiçbir madde ile boyalı bulunmıyacaktır. öğütülmüş olsun veya olmasın her çeşit baharatta yabancı madde mevcut oknı/yacaktır. Madde 344 Toz şeklindeki baharata, şeker ve tuz gibi madenî veya gayrimadenî cisimlerin katılması yasaktır. Madde 345 ("Şekerli vanilya) tabirinden, şekerin en az yüzde 10 nispetinde kuru vanilya ile 'olan mahlutu ve (şekerli vanilin) tabirinden, şekerin en az yüzde 2 nispetinde vanilin ile olan mahlutu anlaşılır. Madde 346 (Sofra hardalı) tabirinden hardal unu, sirke (veya şarap yahut su), şeker ve kokulu maddelerden mürekkep bir mahlut anlaşılır. Bunun içine tuz ilâve edilebileceği gibi nispeti kuru maddede yüzde 10 u geçmemek üzere pirinç unu da katılabilir. Bu suretle müstahzar hardal, cam veya porselen kaplar içinde satılmalıdır. 186 nci maddede beyan edilen şekilde olmak şartiyle madenî kaplarda da satılabilir. Madde 347 Sofra hardalının terkibinde, en az yüzde 0,8 nispetinde hardal ruhu mevcut olmalı ve tuz hariç olarak yüzde 4,5 ten fazla kül bulunmamalıdır. Madde 348 Sofra hardalı, Ibir kilogramında en çok 500 miligram miktarında olmak üzere sülfür di oksidi havi olabilir. Madde 349 Kutu, paket, zarf ve kavanoz gibi ambalaj içinde satılan baharatın kapları üzerinde âmil veya bâyiinin ismi ve yeri ile bir cins ve neviden ibaret olduğuna veya birkaç cins ve neviden mürekkep bulunduğuna göre adlarını açık olarak gösteren Ibir etiket bulunacaktır. Madde 350 Baharata, gerek bir maddeden ibaret olsun ve gerek bir kaç maddeden mürekkep olarak ihzar ve imal edilmiş bulunsun, terkiplerinin haricinde namlar verilemez. Madde 331 Baharat, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) Tabii kokusu ve lezzeti, her hangi bir suretle alınmış (epuize) olanlar, Ib) Her hangi bir madde ile boyanmış bulunanlar, c) Yabancı bir madde ile mahlut olanlar, ç) İçindeki vanilya veya vanilin miktarları, 345 inci maddede yazılı hadlerden aşağı bulunan şekerli vanilya ive şekerli vanilin, d) Terkibindeki hardal ruhu 347 nci maddede gösterilen nispetten az; olan veya kül ımikta/ı keza mezkûr maddede bildirilen hadden fazla bulunan sofra hardalı, e) Muhteviyatı üzerinde mevcut etiketine uygun bulunmıyanlar. Madde 352 Baharat, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede Ibozuk sayılır: olanlar, a) Çürümüş, küflenmiş, kokmuş veya sair suretle tagayyür etmiş b) '34)8 inci maddede tesbit edilen nispe'lten fazla sullfur di oksidi ihtiva eden sofra hardalı, c) Cam iveya porselenden gayrı olan veya 186 nci maddede beyan edilen vasıflar haricindeki kaplarda bulunan sofra hardalı. Madde 3'53 Baharat, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: İçlerine, her hangi zehirli bir madde katılmış olanlar. Madde 354 Baharattan, muayene ve tahlil edilmek üzere alınacak numune miktarı '50 Igramlık bir orijinal ambalajdır. Safrandan 5 gram alınır. XXIX Mutfak tuzu Madde 355 Mutfak tuzu (tuz) tâbirinden, yenmeye mahsus olan sodyom klorür ve '(sofra tuzu) tâbirinden, mutfak tuzunun Igayet ince bir halde tdbellur etmiş veya toz edilmiş hususi şekli anlaşılır. Madde 356 Mutfak tuzu, 3078 sayılı Tuz Kanununun 2 inci maddesinin birinci bendinde gösterilen vasıflarda olacaktır. XXX Sirke Madde 357 Üzüm, incir, elma, armut gibi şekerli meyvaların, önce alkol tahammürüne ve sonra sirke tahammürüne arzedilmesinden hasıl olan maddeye r (sirke) denir. Madde 358 Asetik asit veya sirke ruhu denilen kimyevî madde ile sirke yapılması yahut bu maddenin tabiî sirkeye katılması yasaktır.

18 *«vf«: 3662 İReemî Garete) 7 EYLÜL 1942 Madde 359 Sirkede, tahammürden mütevellit olmak üzere en az yüzde 4 nispetinde asetik asit mevcut olacak ve hacmen yüzde 1 den fazla alkol bulunmıyacaktır. Madde 360 Sirkenin bir litresinde, şeker maddesi hariç olmak üzere en az 10 gram hufâsa ve en az 1 gram kül (madenî maddeler) bulunacaktır. Madde 361 Sirkede, tahammürden mütehassıl asetik asidden başka diğer uzvi veya madenî asidlerin bulunması ve içine biber ve sair acı ve ekşi maddelerin konulması ve her hangi bir madde ile boyanması yasaktır. Madde 362 Sirkede, muhafaza maddesi olarak, bir litrede 450 miligramı geçmemek üzere, müttehit ve serbest sülfürö asit bulunabilir. Madde 363 Sirke sâf olmalı ve içinde fazla miktarda kurt (angiül) ve gözle görülebilir derecede küf bulunmamalıdır. Az miktarda kurt veya küfü havi olan sirkeler, süzüldükten sonra satılabilir. Madde 364 Sirkede, her ikisinin mecmuu, bir litrede 30 miligramı geçmemek şartiyle demir ve bakır bulunabilir. Eser miktarda olmak üzere çinko bulunabilir ise de, diğeı zararlı madenî mürekkebat eser halinde dahi bulunmıyacaktır. Madde 365 Asetik asit mahlûlüile yapılması mûtat olan ve küçük veya büyük kapalı kaplarda satılan turşular, bu sjretle ihzar edilebilir. Ancak, bunun için kullanılan asidin sâf olması ve odunun taktiri suretiyle istihsal edilmemiş bulunması ve mahlûlun nispeti vuzde 5 ten fazla olmaması lâzımdır. Bunlardan sâf olmıyan veya odundan istihsal edilmiş asetik asit ile yapılmış olanlar yahut imal edildiği asetik asit mahlûlünün nispeti,zikredilen hadden ziyade bulunanlar tağşiş edilmiş veya hileli sayılır. Madde 366 Sirke, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya hileli sayılır: a) Asetik asit veya sirke ruhu denilen kimyevî madde ile yapılmış olanlar veya tabii sirkeye mezkûr madde katılmış bulunanlar, b) Terkibindeki, tahammür neticesi hasıl olma asetik asid miktarı, 359 uncu maddede tesbit edilen nispetten aşağı bulunanlar, c) Terkibindeki hulâsa veya kül miktaıları, 360 ıncı maddede bildirilen hadlerden az olanlar, ç) içine, tahammürden mütehassıl asetik asidden gayrı olarak, diğer uzvi veya madenî bir asit veya biber ve sair yabancı maddeler katılmış olanlar yahut her hangi bir madde ile boyanmış bulunanlar, Madde 367 Sirke, aşağıda yazılı hallerde, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır: a) 362 nci maddede tespit edilen nispetten fazla silfüro asidi ihtiva edenler veya bu cisimden maada diğer antiseptik bir madde ilâve edilmiş olanlar, b) içinde, fazla miktarda kurt veya gözle görülebilir derecede küf bulunanlar, c) Ziyade miktarda tortuyu veya muhati maddeleri havi olanlar yahut acı veya fena kokulu veya diğer suretle tagayyür etmiş bulunanlar, ç) 364 üncü maddede tesbit edilen hadden fazla demir ve bakın havi olanlar yahut eser miktardan ziyade çinkoyu veya eser miktarda zararlı madenî mürekkebatı ihtiva edenler. Madde 368 Sirke, aşağıda yazılı halde, sıhhati hafif veya ağır surette ihlâl edecek şekilde tağşiş edilmiş sayılır: içine, her hangi bir maksatla madenî veya uzvi zehirli bir madde katılmış olanlar. Madde 369 Sirkeden, muayene ve tahlil edilmek üzere alınacak numune miktarı 500 gramdır. XXXI Alkollü içkiler (Şarap, bira, rakı, konyak ve saire) Madde 370 Bütün alkollü içkilerin ihtiva edecekleri alkolün cins ve derecesi, ispirto ve meşrubatı küuliye inhisarı hakkındaki 790 sayılı kanun mucibince Gümrük ve İnhisarlar ve Sıhhat ve içtimai Muavenet Vekâletleri tarafından müştereken tâyin olunur. XXXII Gıda maddelerinde kullanılmasına müsaade ^edilen boy\ajar ve!m\uhafaza edici maddeler Madde 371 Gıda maddelerinde kullanılabilecek boyalar ve muhafaza edici maddeler, Umumî Hıfzıssıhha Kanununun 188 inci maddesine müstenit (yenecek ve içilecek şeylere katılabilecek boyalar ile muhafaza maddeleri hakkındaki liste ve talimatname) hükümlerine tabidir. XXXIII İçine yiyecek ve içilecek konulan kaplar ve bunların hazırlanma ve sairesinde kullanılan eşya Madde 372 Tamamen veya kısmen madenden yapılmış olan yemek ve mutfak takımlarının ve yiyecek ve içilecek maddelerin ihzar ve istihlâkine mahsus diğer bütün alet, cihaz ve eşyanın ve yine bunların istihsal, nakil ve muhafazasında kullanılan kapların terkibinde, kurşun veya çinko yahut yüzde 10 dan fazla kurşunu havi bir halita bulunmıyacak veya bunlar ile kaplanmış olmıyaeak ve bütün bu eşya ve malzeme arsenikten 'âri olacaktır. Kadmiyum ve halitaları da, bu madenler meyanındadır. Madde 373 Yukarıki maddede zikredilen eşya ve malzemeden, terkiplerinde kurşun veya çinko yahut yüzde ondan fazla kurşunu havi bir halita bulunan madenden yapılmış bulunanlar, ü/erleri zararlı olmıyan bir maden tabakası ile kaplı olsalar dahi, aynı memtuıiyeto tabidirler. Madde 374 içine, kuru olan ve teamülü hamızı bulunmıyan maddeler konulanlar hariç olmak üzere, diğer yiyecek ve içileceklere mahsus bütün eşya ve kaplar, ıgalvanize edilmiş olmıyaeak ve kadmiyum veya kadmiyum halitaları ile kaplanmış bulunmıyacaktır. Madde 375 İçinden sirke, şarap, bira gibi usidleri havi mayiler akan. madenden mamul cihazların (boru, sifon, musluk, v. s.) ve çocuk emziklerinin madenî olan kısımlarının terkiplerinde, yüzde 1 den fu/la kurşun bulunmıyacaktır. Madde 376 içerisi, çinkolu saç veya kadmiyumlu saç tabakan ile döşenmiş olan buz dolapları (frigorifik), muhafaza için konulacak yiyecekler, mezkûr madenler ile temas etmemek üzere kullanılabilir. Madde 377 Yukarıki maddelerde zikredilen eşya ve mulzemenin kalaylanmasında kullanılan kalay arsenikten âri olacak ve en az yüzde 97 nispetinde sâf kalayı havi bulunacaktır. Madde 378 tçilen suların depo edildiği ve içinden geçdiği hazine ve mecralar ve keza içilen veya yenilen maddelerin hazırlanma ve yapılmasında kullanılan alkolün bulunduğu ve içinden geçtiği depo, kap ve mecralar, kurşundan veya kurşunu havi bulunan demirden mamul olmıyacaktır. İçerisi kalay tabakası ile kaplı bulunsa dahi, kurşun boruların istimali yasaktır. Madde ve 375 inci maddelerde zikredilen bütün eşya ve malzemenin yiyecek Ve içilecek maddeler ile temas eden kısımları, yüzde 10 dan fazla kurşunu havi bulunan lehim ile lehimlenmiyeecktir. Madde 380 Yiyecek ve içilecek maddelerin hazırlanma, muhafaza veya istihlâkinde kullanılan emaye veya sırlı (vernikli) madenî yahut türabi kaplar, arsenikten âri olacak ve bu kaplar, yüzde 4 nispetindeki asetik asid mahlûlü ile yarım saat kaynatılmak (veya âdi hararet derecesinde 24 saat bırakılmak) suretiyle muamele edildiği halde işbu mahl'ûle kurşun, çinko veya kadmiyum ıgeçmiyeccktir. Cam, vernik ve emaye içerisine, izabe suretiyle ithal edilmiş olar boyalar için de, aynı hüküm caridir. Madde 381 Yiyecek ve içilecek maddelerin hazırlanma, muhafu za veya istihlâkine mahsus takımların ve kapların, 371 inci maddede balı sedilen talimatnamede istimaline müsaade edilen boyalardan başka, bar yum karbonatı ve münhal baryum mürekkebatını havi olmıyan baryum sülfat ve lak d'ö baryum 1, kilom oksid, zincifre, bakır vc madenî boya olarak müstamel bakır halitaları ile boyanabilir. Tahta, maden veya benzeri bir maddeden yapılmış kapların dış ta raflarına sürülen boyalar, arsenik ve kurşun mürekkebatından gayrı di ğer maddelerden olabilir. Madde 382 Yenecek ve içilecek maddelerin konmasına mah.su: şişelerin ve kapların içini temizlemek için kullanılan, madenden mamu saçmalar kurşun veya arseniği havi olmıyacaktır. (Bunun için cam v< emsali zararsız maddelerden yapılan yuvarlak cisimler kullanılır). Ke za mezkûr maddeler ile temas eden kapların ve yemek takımlarının için temizlemek için, fırça yerine kullanılan madenî tel süngerler bakır veyı çinko yahut bu iki madenin halitalarından mamul olmıyacağı gibi üzer bakır, pirinç, çinko veya kurşun ile kaplanmış demirden dahi yapılım bulunmıyacaktır. Bunlardan, istimali zararlı bulunan mezkûr madenleı den yapılmış olup ta, yenecek ve içilecek maddelere mahsus olanlarda! gayrı diğer kapları temizlemek için satılacakların üzerinde (yenecek v içilecek maddeler ile temas eden kapların temizliğinde kullanılamaz yazısını havi bir etiket bulunacaktır.

19 7 EYLÜL 1942 (Resmî Gazete) Sayfa : 3663 Madde 383 Kahve, biber ve sair yenecek maddelerin öğütülmesine mahsus.küçük ve büyük cesamette değirmenlerin, öğüten kısımları kurşun veya kurşunu havi halitalardan yapılmış yahut bunlar ile kaplanmış olmıyacaktır. Çocuk emziklerinin lâstik memelerinin (tefin), süt çekme aletlerinin (teterel) keza lâstik aksamının ve lâstikten yapılmış tapaların, lâstikleri kurşun veya çinkodan âri bulunacaktır. Bazı içilecek maddelere mahsus şişelerin ve konserve kavanozlarının ağızlarına konulan lâstik halkaların ve lâstik kapakların ve içerisinden şarap, bira, gazoz, soda veya sirke gibi içilen mayiler geçen lâstik boruların, lâstikleri kurşundan âri olacaktır. Lâstik yerine kullanılmak üzere imal edilen maddeler de aynı hükne tabidir. Lâstik borusu bulunan emziklerin satılması yasaktır. Madde 384 Yenecek ve içilecek maddelere mahsus kalaylı eşya ve malzemenin kalayları iyi bir surette kalaylanmış olmalıdır. Bakır veya pirinçten mamul bulunan ve kalaysız olarak kullanılan eşya (kazan, havan, terazi, vezin, v. s.) temiz ve'mücellâ bir halde olmalıdır. Madde -385 Hardal koymağa mahsus madenî ambalajlar, emaye veya 377 nei maddede beyan edilen vasıftaki kalay ile kalaylanmış olnalıdır. ib.unlar, kalaydan, veya alüminyomdan da yapılmış olabilir. Madde den 381 e kadar olan maddeler hükümleri, yeneıek ve içileceklerin imalinde ve bunlar ile ilgili bir sanatın icrasında çullanılan veya satılığa çıkarılan ve satılan sofra ve mutfak takımları r e sair kaplar için de caridir. Madd'e 387 Yenecek ve içilecek maddelerin konmasına, hazırlanmasına, yapılmasına, çıkarılmasına, muhafazasına, nakline ve sairesine nahsus olan ve 372 den 386 ya kadar olan maddelerde tesbit edilen vasıf r e şartlara uygun bulunmıyan eşya, malzeme ve saire sıhhate az veya ;ok zarar verecek derecede bozuk sayılır. XXXIV : Gıda rriadd\elerinin ambalajına mahsus eşya ve malzeme Madde 388 Gıda maddelerini doğrudan doğruya sarmağa mahus kâğıtlar, içindeki maddeye koku sindirmiyecek ve lezzetine dokunnıyacak bir vasıfta Olmalı ve her türlü sıhhi şartlan haiz hulunmalı'dır. î-unun için, kullanılmış ve elden ele geçerek kirlenmiş gazete ve sair latbu evrak veya üzeri yazılmış her nevi kâğıtlar kullamiamaz. Madde 389 Yenecek maddelerin ambalajında müstamel kâğıtlaın terkibinde arsenik, baryum, kurşun, kadmiyum veya civa bulunmıacak ve barit ve zincifre hariç olmak üzere, bunların diğer her hangi ir mürekkebi mevcut olmıyacaktır. Bunlardan barit bulunduğu takdirde u cisim, kâğıdın ağırlığını bariz surette artıracak derecede olmıyacaktır. r e bu kâğıtlar, 371 inci maddede bahsedilen talimatnamede istimaline lüsaade edilen boyalardan maada hiç bir madde ile boyanmış bulunııyacaktır. Madde 390 Yukarıki madde hükmü, yenecek maddelerin doğudan oğruya ambalajına mahsus mukavva, kutu ve kese kâğıtlarına da»mildir. Madde-391 Boyası çıkan kâğıtlara, doğrudan doğruya ekmek, asta, çörek, börek, şekerleme, helva, et ve et müstahzarları, balık, peyir, yağ ve benzerleri maddelerin sarılması veya böyle kâğıtların fırında işirilen hamurlu ve diğer maddelerin altına konulması yasaktır. Madde 392 Gıda maddelerini sarmağa veya koymağa mahsus ıraklar ve madenî tüpler, arsenikten âri olacak ve terkiplerinde miktarın mecmuu yüzde 1 den fazla kurşun, antimon ve civa bulunmıyacaktır. Madde 393 Yağ ve et gibi yağlı maddeleri sarmak ve koymak in kullanılan ve (parşömen kâğıdı) denilen kâğıdın terkibinde mağnezım kiorür hulıunmamalı ye ihtiva edeceği zararsız klorürler miktarı, utfak tuzu hesabiyle, yüzde 2 yi geçmemelidir. Madde 394 < Yenecek ve içilecek maddelere mahsus şişelerin ve»m kavanozların ağzına konulan madenî kapsüller, 377 nei maddede -yan edilen vasıftaki kalay ile lâyıkı veçhile kalaylanmış veya alüminım varak ile kaplanmış olmalıdır. Bunların yerine, gıdanın nevine göre lofan varak da kullanılabilir. Madde 395 Yenecek ve içilecek nıaddelere mahsus kapların ; ;zma konulan madenî kapsüller ve mantar tapalar, bir kere istimal 'ildikten sonra tekrar kullanılamaz, Madde 396 Gıda maddelerinin ambalajında istimal olunan ve 388 den 395 e kadar olan maddelerde gösterilen vasıf ve şartları haiz bulurum lyan kâğıt, kulu, kese kâğıdı, varak tüp parşömen kâğıdı, kapsül ve tapalar sıhhat için az veya çok zararlı sayılır. Madd'e 397 Muayene ve tahlil için alınacak numune miktarı, ambalaj kâğıdı, parşömen kâğıdı ve varakların her birinden iki tabaka ve kese kâğıdı, kutu ve kapsüllerin her birinden beş adeddir. XXXV Tuvalet levazımı Madde sayılı İspençiyari ve Tıbbî Müstahzarlar Kanunu mucibince, işbu müstahzarlardan sayılan ve mezkûr kanun hükümlerine tabi bulunan saç suları ve boyalan ile diş tozlan, suları ve macunları, hariç olmak üzere, diğer her nevi "tuvalet levazımı (yüze ve cilde sürmeğe, dudak.ve tırnak boyamağa, göze çekmeğe ve taharete mahsus krem, kreyon, pudra, düzgün, sürme, pomata, losyon v. s.) arsenik, antimon, kurşun, civa, çinko veya talyum mürekkdbatmdan âri olacaktır. Madde 399 Tuvalet müstahzarlarının terkibinde, 371 inci maddede bahsedilen talimatnamede yazılı olan boyalardan başka diğer hiç. bir boya bulunmıyacaktır. Madde 400 Mayi halindeki tuvalet müstahzarlarını havi şişelerin madenî olan damlalıklı ağızları, ancak 377 nei maddede beyan edilen vasıftaki kalay ile iyice kalaylanmış veya zararlı olmıyan diğer bir maden ile kaplanmış bulunmak şartiyle, kurşundan yapılmış olabilir. - Madde 401 Cildin taravet ve nezafetini muhafaza için istimal edilen müstahzarların terkibinde, eter, benzin veya petrol eteri gibi kolayca iştial eden mayiler yahut klıore Veya brome idriokarbür gibi zararlı buharlar neşreden veya metilik alkol aseton, nitrobenzin, serbest kaleviler gibi cildden imtisas ederek zararlı tesirler»yapan maddeler bulunmamalıdır. Madde den 401 e kadar olan maddelerde gösterilen vasıf 've şartlara uygun bulunmıyan tuvalet müstahzarları sıhhat için az Veya Çok zararlı sayılır. Madde 403 Tuvalet- levazımından, muayene ve tahlil için alınacak numune miktarı, orijinal ambalajı ile beraber olarak, her birinden iki adettir. XXXVI Oyuncaklar. Madde 404 Ağız veya salya ile yahut yenecek ve içilecek maddeler ile temas etmesi melhuz olan oyuncaklar kurşun, çinko, veya yüzde 10 dan fazla kurşunu havi maden halitasından yapılmış bulunmıyacaktır. Ve arsenikten âri olacaktır. Madde 405 Oyuncaklarda kullanılan kalay, 377 nei maddede beyan edilen vasıfta olacaktır. Ve bunlarda kullanılan lehimde, yüzde 25 ten fazla kurşun bulunmıyacaktır. Madde 406 Üzeri emaye, lak ve vernikli olan oyuncaklar, yüzde 4 nispetindeki asetik asit mahlûlü ile yarım saat kaynatılmak (veya âdi hararet derecesinde 24 saat bırakılmak) suretiyle muamele edildikte, bu umahlû'le kurşun Veya çinko terketmiyecektir. Madde 407 Oyuncaklar, 371 inci maddede bahsedilen talimatnamede yazılı olanlardan başka bir boya ile boyanmış olmıyacaktır. Yalnız bunların, içleri, izabe suretiyle boyanmış olan cam, vernik veya emaıy aksamı bu kayıddan müstesnadır. Bundan başka, bunlardan madenî olanlar, baryum karbonat ve münhal baryum mürekkebatından âri olmak şartiyle, baritli laklar ve baryum sülfat, krom oksid, zincifre bakır ve bakır halitaları ile ve lâstik olanlar antimon ve kadmiyumun sülfürleri ile've yağlı boyalı ve vernikli bulunanlar çinkonun suda gayrı münhal mürekkebatı ile boyanmış olabilir. Oyuncakların üzerine konulan damga ve yapılan basma işleri (litoğrafi), yalnız arsenik veya kursumu havi olmıyan sair boyalar ile yapılmış olabilir. Madde 408 Lâstikten yapılmış olan oyuncaklarda, kurşun bulunmıyacaktır. JBu madde hükmü, lâstik yerine kaim olmak üzere imal edilmiş ve böyle İbir madde üe yapılmış bulunan oyuncaklara da şamildir. Madde 409 Armonik ve düdük gübi ağızla çalınan oyuncakların haricî madenî aksamı ve tablası, zararlı olmıyan bir maden veya bir maden halitası ile kaplanmış olsa bile, çinko veya kurşunu ihtiva etmiyecektir.

20 Sayfa : 3664 (Resmi Gazete) 7 EYLÜL 1942 Madde 410 Aşağıda yazılı oyuncak ve oyuncak aksamı, 404 üncü maddenin birinci fıkrası hükmüne tâbi değildir. Oynamak için yapılan asker ve sair şekilde heykel ve mücessem resimler (figürin), müzikli topaçlar, lokomotif ve otomobil tekerlekleri, makina ve motor volanları, lokomotif ve vagon tamponları, otomobil ve vagon kapıları tokmağı, makina model çekiçleri, gemi vantilatör ve toplan ve bunların benzeri oyuncak kabilinden olan şeyler. Madde ten 409 a kadar olan maddelerde zikredilen vasıf ve şartlara uygun olmıyan oyuncaklar, sıhhat için az veya çok zararlı sayılır. Madde 412 Oyuncaklardan, muayene ve tahlil için alınacak numune miktarı küçüklerinden iki adet ve büyüklerinden bir adettir. XXXVII Mum, sün'î nebatlar,duvar kâğıtları ve sabunlar Madde 413 Renkli mumlar, ne surette olursa olsun, antimon, arsenik, civa veya kurşunu havi cisimler ile boyanmış olmıyacaktır. Madde 414 Suni yaprak, çiçek ve meyvalar arsenikten âri bulunacaktır. Renkli duvar kâğıtları da, bu hükme tâbidir. Madde 415 Her nevi yağlardan, kostik kalevi cisimler ile pişirilmek suretiyle elde edilen ve koku vermek için içine bazı esanslar ilâvesi mutad olan tasabbun maddelerine (sabun) denir. Pişirilmeden soğukta dahi sabun imal edilebilir ise "de, bu takdirde tasabun fiilinin tam olması şarttır. Madde 416 Sabunlar,371 inci maddede bahsedilen talimatnamede mevcut boyalar ile beraber, münhal baryom emlahıni ve banyom karbonatı havi bulunmıyan baryom sülfat ve krom oksid, kadmyom sülfür, zincifre, kalay oksid, çinko oksid, çinko sülfür, bakır, çinko ve kalay veya bunların halitaları tozları ile de boyanabilir. Madde 417 Sert sabunların terkibinde, yüzde 28 den fazla su bulunmayacaktır. Potaslı yumuşak sabunlarda bu miktar, yüzde 40 a kadar olabilir. Madde 418 Sabunların içinde,»tasabbun etmemiş yağ bulunamaz ve alkolde erimiyen türabı ve diğer dolgu maddeler miktarı, yüzde 2 den ziyade olamaz. Madde 419 Umumiyetle sabunların terkibinde, serbest kalevi miktarı, (Na O H) hesabiyle, binde üçü geçmiyecektir. Tuvalet sabunu denilen sabunlarda, bu nisbet binde 1 den fazla olamaz. Madde 420 Her nevi sabunlarda, mitrobenzoi yahut sodyom peroksit veya buna müşabih bir tesire analik olan diğer peroksitler bulunmıyacaktır. Madde 421. Mumlar, suni nebatlar ve duvar kâğıtları, aşağıda yazılı hallerde, sıhhat için az veya çok zararlı sayılır: a) 413 üncü maddede beyan edilen cisimler ite boyanmış olan mumlar, b) Terkiplerinde, arsenik bulunan suni nebat (yaprak, çiçek, meyva) ve renkli duvar kâğıtları. Madde 422 Sabunlar, aşağıda yazılı hallerde, tağşiş edilmiş veya bileli sayılır; a) 417 nci maddede gösterilen nispetlerden fazla suyu ihtiva edenler, b) Tasabbun etmemiş yağı hâvi olanlar veya 418 inci maddede yazılı miktardan ziyade türabi ve diğer dolgu maddelerini ihtiva edenler. Madde 423 Sabunlar, aşağıda yazılı hallerde, sıhhat için az veya çok zararlı sayılır: a) 416 ncı maddede beyan edilen maddelerden gayn diğer cisimler ile boyanmış olanlar, b) Serbest kalevi miktarı, 419 uncu maddede zikredilen nispetlerden fazla bulunanlar, c) İçine, 420 inci maddede yazılı cisimler konulmuş olanlar. Madde 424 Muayene ve tahlil edilmek için alınacak numune miktarı sabunlardan 250 gram, mumlardan 100 gram, suni nebatlardan 2 aded ve duvar kâğıtlarından 1 metre murabbadır. UMUMÎ HÜKÜMLER Madde 425 Bu nizamnamede geçen (asidite derecesi), mahallerinde ayrıca bir kayt ve sarahat bulunmadıkça, Türk kodeksinde beyan edildiği gibi, 100 gram maddede mevcut serbest asidi tadil etmek için sarfı iktiza eden normal kalevinin santimetre mikâb adedi demektir. Madde 426 Gıda maddelerinin, ültravyole şuaı ile (irradie) edilmek veya hususi bir muameleye tabi tutulmak suretiyle suni olarak, Vitamin ilâve edilmiş (vitaminize) yahut mevcut vitamini çoğaltılmış (ipervitaminize) bir halde satılığa arzedilebilmesi ve satılması, Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâletinin müsaadesine bağlıdır. Bu suretle müsadesi alınmamış olan bu nevi gıda maddeleri, sıhhate az veya çok zarar vercek derecede bozuk savılır. Madde 427 Kokulan yanındaki eşyaya sinen sucuk, pastırma, petrol ve emsali maddeler süt, yağ, un ve ekmek gibi nazik gıdalar ite bir arada bulundurulamaz. Bu nevi maddeler ile yanyana bulunarak, bunlara kokusu kendilerine geçmiş olan gıdalar, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır Madde 428 Malûm ve muayyen gıda maddelerinin vazı'na mahsus olan ve üzerlerinde buna dair alâmet bulunan kaplara (maden suyu veya memba sulan, gazoz, bira, şarap şişeleri, v. s.) madenî asitler, amonyak, dezenfektan cisimler, petrol ve benzin gibi sıhhate zararlı ve zehirli maddeler konularak satılığa çıkarılması, satılması ve böyle bir kap içinde bu gibi bir cismin donularak alıcıya verilmesi yasaktır. Madde 429 Gıda maddelerinin vaz'ına ve muhafazasına mahsus mahallerde bulunan zararlı hayvani tufeylâtı itlaf etmek için arsenik veya mürekkebatı, potasyom siyanür, baryom silikosülfür, talyom emlâhı, istriknin gibi zehirli kimyevi cisimlerin istimali yasaktır. Bu gibi cisimler ile muamele edilmiş olan mahallerde mevcut gıda maddeleri, sıhhate az veya çok zarar verecek derecede bozuk sayılır. Madde 430 Gıda maddeleri, malûm ve maruf olan cins ve nevilerine veya imallerinde kullanılan iptidai maddelere göre isimlendirilir ve bunun haricinde bir isim ile satılamaz. Ve bu isimler, perakende satılmak üzere ihzar edilen paket, kutu, şişe ve saire halindeki ambalajlar ile keza perakende olarak açıkta satılanların kapları (çekme, torba, çuval, şişe, kavanoz, v. s.) üzerinde, görülecek veçhile ve okunaklı surette gösterilir ve her hangi bir şekilde yapılan ilân ve reklâmlar ile tarife ve sair evrak üzerinde dahi açıkca yazılır. Ancak ekmek, yumurta, meyva ve sebze gibi herkesce bilinen gıdalar, haklarında bu nizamnamede veya hususi talimatnamesinde bu hususta ayrıca bir kayıt mevcut değil ise, bu suretle üzerlerine isimlerinin yazılması mecburiyeti yoktur. Madde 431 Gıda maddelerinin üzerine konulan isimler, işaretler, tezyinler (vîgnette) ve yapılan ambalajlar ile bunların üzerindeki tarifeler, cins ve nevi, miktar ve vezin, menşe ve saire itibariyle,, alıcının aldanması ihtimalini tamamen bertaraf edecek şekil ve surette olmalıdır. Madde 432 Gıda maddelerinin ambalajları veya kaplan üzerinde, alıcının aldanmasını mucip olacak alâmetler, tezyinler (vignette) veya markalar (tescil edilmiş olsunlar veya olmasınlar), kullanmak yasaktır. (Meselâ: margarin üzerinde inek resmi ve suni bal üzerinde an veya kovan resmi bulunmak gibi). Keza fantezi isimler, şirket unvanları ve saire de (marka olarak tescil edilmiş olsalar dahi) aynı kayda tabidir. Madde 433 Üzerlerinde, vezinlerinin gösterilmesi lâzım veya mutad olan gıda maddelerinin, bu vezinleri safi olarak itibar edilir. Bu gibi maddelerde hâsıl olacak fire miktarı, üzerlerinde yazılan adede nazaran, umumiyet itibariyle yüzde 3 ü geçmemek şartiyle nazara alınır. Madde 434 Gıda maddelerine, her hangi bir şifa hassasına malik olduğu yahut terkibinde tabii olarak mevcut olan gıdai vasıfların fevkinde sıhhi bir tesiri haiz bulunduğu hakkında kayıt ve işaretlerde bulunmak yasaktır. Madde inci maddede istimaline müsaade edilen cisimler ile suni olarak boyanmış olan yahut kimyevi muhafaza maddelerini muhtevi bulanan gıda maddeleri, (sâf) veya (tabii), gibi vasıflar ile satılamaz. Gıda maddelerinin yapılma, çıkarma, işleme, hazırlama, saklama, ambalaj, nakil ve satışında temizlik keyfiyetine lâyıkı veçhile itina olunacak ve bütün bu maddelere hariçten yabancı hiç bir cisim katılmış veya içlerinden her hangi bir gıda unsuru alınmış bulunmıyacaktır. Madde 436 Gıda maddeleri, 430, 431, 432, 433, 434 ve 435 İnci maddelerde beyan edilen şekil ve suretlere mugayir hal ve muamelelerde hileli sayılır. Teftiş ve murakabe Madde 437 Gıda maddeleri ve bu nizamnamede münderiç bulunan eşya ve levazım, belediyeler tarafından ve belediye mevcut olmıyan yerlerde Sıhhat ve içtimai Muavenet Vekâleti sıhhi teşkilâtına mensup